een uitgave van het technisch Bureau afBouw en Bedrijfschap afBouw

77e jaargang nr. 2 2014, april, verschijnt 1x in de twee maanden. Informatie over: afbouw en afwerking in de nieuwbouw, renovatie en restauratie.

EFFICIëNTE TRIBUNE

GLITTER & GLAMOUR

SLIP- EN SLIJTVAST

MEESTERLIJK ANDERS

mb02_cover.indd 1 07-04-14 10:03

6 Mebest april 2014

mb02_tribune.indd 6 07-04-14 10:20

Mebest april 2014 7

Op de groeiDe universiteit van Wageningen is booming. Zo’n 6.500 medewerkers en 10.000 studenten uit meer dan honderd landen houden zich namens het Wageningen University & Research centre be-zig met voeding en voedselproductie, leefomge-ving, gezondheid, leefstijl en levensomstandighe-den. Het gros ervan doet dat op de Wageningen Campus; 8.000 studenten maar liefst, en dat aan-tal groeit. Vandaar dat er moest worden uitge-breid. Ector Hoogstad Architecten uit Rotterdam ontwierp Orion, een onderwijsgebouw met 2.600 onderwijsplekken. Een van de uitgangspunten

Sinds dit studiejaar maken studenten en medewerkers van de universiteit

Wageningen dankbaar gebruik van Orion. Het nieuwe onderwijsgebouw is

duurzaam, efficiënt en flexibel. Zo kan bijvoorbeeld het auditorium in klei-

nere collegezalen worden opgedeeld. Uiterst praktisch, maar het maakte de

bouw van de tribune er niet gemakkelijker op. Met een efficiënte en modu-

laire aanpak heeft Gerko Afbouw (onderdeel van MAT Afbouw) de klus ge-

klaard.

Tribune op academisch niveauTekst: Jan Willem KommerFotografie: De Goeij Communicatie, Oss

was duurzaamheid. Dankzij een uitgekiende indeling en een doordacht technisch ontwerp heeft Orion een GreenCalc-score van ruim 480 en een dikke acht als GPR-score. Daarmee is het het meest duurzame pand op Wageningen Campus.

Flexibele indelingDe indeling van het gebouw is vanuit een prak-tische invalshoek benaderd. De practicumzalen - waar behoorlijk wat installaties inzitten - zijn direct onder de installatieruimten geplaatst, boven in het gebouw. Op de begane grond en de onderste verdiepingen zijn de ruimtes die

mb02_tribune.indd 7 07-04-14 10:20

8 Mebest april 2014

het drukst bezocht worden; het grand café, het restaurant en de collegezalen. Vooral met de collegezalen beantwoordt het gebouw aan de wens naar flexibiliteit. Boven het grand café, van de eerste naar de tweede verdieping, is een auditorium gebouwd. De schelpvormige ca. 1000 m2 grote ruimte biedt plaats aan een kleine 800 mensen. Maar met vouwwanden kan hij ook worden opgedeeld in kleinere collegezalen, twee in de binnenste en vier in de buitenste ring. Door de vorm van het auditorium zijn die collegeza-len niet even groot, ze beschikken over 260, 240 of 120 zitplekken. Gerko Afbouw bouwde de tribune waarop al die zitplaatsen zich bevinden. Een uitdagende opdracht voor het bedrijf uit het Friese Witmarsum.

Onzichtbare compartimentenBasis voor het auditorium vormde een stalen con-structie die door aannemer Heijmans Utiliteits-bouw was geplaatst. Tussen die stalen binten bracht Gerko Afbouw een houten balkenlaag aan. Daarop kwam de ondervloer van de tribune en het podium; twee lagen multiplex, kruiselings gelegd. De naden van de platen werden afge-tapet. “Om te voorkomen dat het plenum gaat lekken”, aldus Maurits Kooistra, vestigingsleider van Gerko Afbouw. “De ruimte onder de tribune is namelijk onderdeel van het ventilatiesysteem.” Om de collegezalen apart te kunnen ventileren, is het plenum gecompartimenteerd, identiek aan de segmenten waarin het auditorium kan worden opgedeeld. Dat is met gesloten houten

Hoewel het modulesysteem al fantastische

resultaten oplevert, blijft Gerko Afbouw het door-

ontwikkelen, bijschaven en verbeteren.

Het auditorium is op

te delen in 6 aparte

collegezalen. In het

plenum van de tri-

bune is die structuur

al aangebracht.

Je ziet gewoon dat overal over is nagedacht

mb02_tribune.indd 8 07-04-14 10:20

Mebest april 2014 9

jukken gedaan die op de multiplex ondergrond zijn gemonteerd, precies op de plek waar de vouwwanden zouden komen.

Minimaal zaagverliesIn de compartimenten zijn jukken geplaatst, variërend in lengte en uitwaaierend, om de schelpvorm te kunnen volgen. Deze jukken waren open zodat er alle ruimte was voor de installaties en de bekabeling. Tussen de jukken is minerale wol gelegd. Vanwege het ventilatiesysteem is de geluidsisolatie ingeseald, dat voorkomt stoffen. Zodra alle techniek in het plenum was wegge-werkt, kon het worden gesloten. Dat deed Gerko Afbouw door 39 mm dikke Kerto platen op de jukken te monteren. “Dat is ideaal materiaal voor

dit systeem”, zegt Maurits Kooistra. “Het is tame-lijk licht waardoor het hanteerbaar blijft, maar evengoed is het enorm sterk zodat grote over-spanningen mogelijk zijn.” Voor de tribune in het auditorium van Orion is een maximale overspan-ning van 1,76 m aangehouden, daarmee wordt zaagverlies tot een minimum beperkt. Dat past helemaal in het modulaire systeem dat Maurits Kooistra heeft bedacht voor dit soort tribunes.

Kwaliteit begint bij structuur“In de bouw heb je er mee te maken dat op-drachtgevers om steeds meer kwaliteit vragen maar dat het ambachtelijke niveau van de men-sen daar bij achterblijft”, zegt hij. “Dat betekent dat je het werk anders moet inrichten. Wil je

mb02_tribune.indd 9 07-04-14 10:20

10 Mebest april 2014

hoge kwaliteit kunnen leveren, dan is het belang-rijk om structuur in het werk aan te brengen.” Gerko Afbouw doet dat door de monteurs een duidelijk uitvoeringsplan mee te geven waarin alle stappen staan getekend en omschreven. Dat kan doordat de complete tribune van A tot Z vooraf is geëngineerd. Aan de hand van de gegevens van architect en aannemer is hij tot in de kleinste details in AutoCAD uitgetekend. Alle onderdelen zijn prefab gemaakt, exact op maat. De ruim 300 Kertopanelen lopen allemaal taps toe en hebben een afgeronde voor- en achter-kant, maar allemaal zijn ze uniek. Gerko Afbouw heeft ze CNC laten fresen en nummeren in de prefabricage-afdeling van moederbedrijf MAT Afbouw. Vervolgens zijn alle onderdelen van de tribune naar Wageningen vervoerd om daar door de monteurs als een soort bouwpakket in elkaar te worden gezet. “Snel, efficiënt en nauwkeurig”, vat Maurits Kooistra het werk samen.

Professioneel en arbovriendelijkDe aanpak van Gerko Afbouw maakt een goede indruk op aannemers en opdrachtgevers. Zo was Heijmans erg positief over de Sketch Up-tekeningen. Aan de hand van de 3D modellen kon de aannemer al bij de aanbesteding precies zien hoe de tribune per fase zou worden opgebouwd.

Het geraamte van de tribune moet heel nauwkeurig

worden geplaatst. Hier betaalt de voorbereiding zich

uit, en ook de precisie van Total Station

De tribune wordt gesloten met platen

van Kerto; allemaal met een unieke maat

en allemaal CNC gefreesd

Van A tot Z vooraf geëngineerd

mb02_tribune.indd 10 07-04-14 10:20

Mebest april 2014 11

“En doordat je alles vooraf in AutoCAD tekent, is het ook vrij eenvoudig om wijzigingen van aan-nemer of architect door te voeren”, zegt Maurits Kooistra. Een ander voordeel van die voorberei-ding is dat de maatvoering terplekke niet meer met de hand hoeft te worden gedaan. “We zetten de AutoCAD-tekening om in Total Station. Dat scheelt enorm veel tijd en het is veel nauwkeu-riger. Je weet zeker dat alles klopt wanneer je de onderconstructie neerzet.” Als grote pluspun-ten van het intensieve voorwerk ziet Maurits Kooistra ook dat faalkosten en zaagverlies tot een minimum worden beperkt, dat de platen niet zwaarder zijn dan het maximaal toelaatbare tilgewicht en dat de werkplek er netjes en profes-sioneel uitziet. “Je ziet gewoon dat overal over is nagedacht.”

Al doende leert menOnder het auditorium heeft Gerko Afbouw een brandwerend metalstudplafond gemaakt. Het frame is akoestisch ontkoppeld, opgevuld met isolatiemateriaal en gesloten met drie lagen gipsplaat; allemaal op de traditionele wijze. “Het liefst doen we ook alle gipsprojecten zoveel mo-gelijk modulair, maar door de schelpvorm van dit plafond was prefab nauwelijks te doen.” Het is juist de ervaring met metalstudplafonds en –wanden die tot het Kertotribune-concept hebben geleid. Bij de razend ingewikkelde me-talstudwanden in het Agora theater in Lelystad maakte Gerko Afbouw ook al gebruik van een modulair bouwsysteem, al was dat destijds veel minder geavanceerd. Na Agora volgden meer theaterzalen, en zodoende werd Maurits Kooistra

Aan de onderzijde van de

tribune is de stalen constructie

nog te zien. Later is daar een 60

minuten brandwerend metal-

studplafond onder gemon-

teerd, en ook nog een metalen

systemplafond.

Faalkosten en zaagverlies tot een minimum beperkt

mb02_tribune.indd 11 07-04-14 10:20

12 Mebest april 2014

Het plenum van de

tribune fungeert als

ventilatiesysteem.

Via roosters in de

Kertoplaten worden de

collegezalen van frisse

lucht voorzien.

mb02_tribune.indd 12 07-04-14 10:20

Mebest april 2014 13

ook geconfronteerd met tribunebouw. “Op een gegeven moment dacht ik ‘Dat kan veel handi-ger’. Maar toen we er een jaar of drie geleden zelf eentje gingen bouwen volgens het plan dat ik had bedacht, viel dat toch tegen. De engineering was uitbesteed en heel veel dingen bleken niet goed uit te komen. Het kostte enorm veel tijd om dat allemaal op te lossen. Dat maakte me duidelijk dat je van tevoren precies moet weten wat je gaat bouwen en hoe je het gaat bouwen. Vandaar dat we nu het gehele voortraject zoveel mogelijk zelf doen.” Voor Maurits Kooistra bete-kent dat niet dat hij achterover leunt. “We heb-ben de tribune in Wageningen in drie maanden gebouwd. Dat zouden we nu veel sneller doen. Inmiddels tekenen we de tribunes met Revit en zijn ze BIM. Het is een concept dat zich steeds verder doorontwikkeld.”

Auditorium OrionOpdrachtgever: Wageningen University & Research centre, WageningenArchitect: Ector Hoogstad Architecten, RotterdamAannemer: Heijmans Utiliteitsbouw, RosmalenTribunebouw: Gerko Afbouw (onderdeel van MAT Afbouw), WitmarsumAluminium systeemplafond: VHV Afbouw, VeldhovenHet audtitorium is zo’n

1000 m2 groot, er is voor bijna

800 mensen een zitplaats

Getekend in AutoCAD en in SketchUp, zo kon Gerko

Afbouw aan aannemer en architect laten zien hoe

de tribune zou worden opgebouwd. En zo kunnen de

tribunebouwers stap voor stap zien wat ze moeten

bouwen.

mb02_tribune.indd 13 07-04-14 10:20