Marina Noordegraaf 26 maart 2015 Frank Huysmans

EERSTE HULP Bij Informatievrijheid

EERSTE HULP BIJ INFORMATIEVRIJHEID doorspekt van politieke en economische belangen

14:00 – 14:10 Stel je voor 14:10 – 14:15 Rode lijn van deze workshop 14:15 – 14:25 Experiment 14:25 – 14:50 Privacy versus security (en wat kan jij doen?) 14:50 – 15:05 Het recht vergeten te worden en censuur 15:05 – 15:10 Mini-break 15:10 – 15:30 Auteursrecht en vrijheid van informatie (en wat kan jij doen?) 15:30 – 15:45 Stellingname 15:45 – 16:00 Wat kunnen kenniswerkers (morgen) doen

DE SPELREGELS VAN DE PUBLIEKE INFORMATIERUIMTE WORDEN OPNIEUW GESCHREVEN

De ene partij beschikt over meer of

over betere informatie dan de andere. Dit creëert een onbalans in macht

INFORMATIEASYMMETRIE

De archivaris dient er voor te zorgen dat vertrouwelijke gegevens over personen en instellingen, evenals die

aangaande de nationale veiligheid, worden beschermd zonder dat informatie wordt vernietigd.

http://www.kvan.nl/files/nota/Beroepscode%20voor%20Archivarissen.pdf

BEROEPSCODE VOOR ARCHIVARISSEN

1 EXPERIMENT

HOEVEEL IS JOUW PRIVACY WAARD? EEN GEDACHTENEXPERIMENT

Gebaseerd op http://www.futureofprivacy.org/wp-content/uploads/2010/07/privacy-worth-acquisti-FPF.pdf

RUILEN?

52,1 % houdt deze kaart (47,9 % is bereid hun data te ‘verkopen’ voor € 2)

Mensen hebben de neiging de kaart te houden die ze eerst kregen

90,3 % houdt deze kaart (9,7 % is bereid €2 in te leveren voor anonimiteit)

Mensen hebben de neiging de eerste kaart in de rij te kiezen

of

of

42,2%

26,7 %

http://ec.europa.eu/justice/data-protection/files/factsheets/factsheet_rtbf_mythbusting_en.pdf

NORMATIVE DISSONANCE

SHORT TERM > LONG TERM?

http

://m

asha

ble.

com

/201

5/03

/13/

eave

sdro

ppin

g-ba

rbie

-is-c

reep

y/

HET PRIVACY VERSUS VEILIGHEIDSDEBAT

Er meldt zich een opsporingsambtenaar bij de balie. Er is een bezoeker die

verdacht wordt een terroristische daad voor te bereiden. Nu wil de ambtenaar weten welke boeken

hij heeft gelezen.

Wat zou jij doen?

STELLINGNAME

DATA MINER: Your pattern of behaviour indicates that you might engage in terrorism in the future

YOU: I’m innocent

DATA MINER: You just haven’t done anything yet

YOU: How do I prove I won’t do something I haven’t done yet?

DATA MINER: You can’t. That’s why we want to watch you for the rest of your life

YOU: Why do you think I’m going to commit terrorism in the future?

DATA MINER: We can’t tell you that. Then you would change your behavour and we couldn’t detect future terrorists like you

YOU: But I‘m not going to be a terrorist

DATA MINER: Only because we’ll be keeping you under extra scrutiny

From: Daniel J. Solove, Nothing to Hide, The false tradeoff between Privacy and Security, ISBN 978-0-300-17233-1

DATA PROFIELEN

DATAHONGER

Privacy is meer dan individuele privacy ‘Privacy should be understood as a societal value. Society makes space for the individual because of the societal benefits this space provides. It is itself a form of social control which emerges from a society’s norms and values. When the law protects the individual, it does so not just for the individual’s sake but for society as a whole’ Daniel J. Solove

Wie niks te verbergen heeft, heeft ook niks te vrezen

De onderliggende aanname is dat privacy altijd gaat over het verbergen van ‘foute zaken’. Dat is niet zo. Als ik weet dat gegevens over mij verzameld worden dan heeft dat effect op mijn gedrag, ook als ik niks fout doe.

LAAT JE NIET FRAMEN

Wat zijn de ongewenste neveneffecten op de maatschappij als iedereen als verdachte wordt beschouwd? Naarmate we meer data verzamelen krijgen meer onschuldige burgers last van fouten die onvermijdelijk in de praktijk gemaakt worden en neemt het risico op misbruik toe Kunnen we onszelf ook beschermen tegen criminaliteit/terrorisme zonder onze grondrechten uit te hollen?

VISEXPEDITIES

http://www.telegraph.co.uk/technology/apple/11441265/Terrorists-should-be-eliminated-says-Apples-Tim-Cook.html

APPLE’S CHIEF EXECUTIVE TIM COOK

De snelle toename aan informatie maakt het voor burgers van belang te weten op welke informatie zij in hun handelen kunnen vertrouwen. De bibliotheek heeft als betrouwbaar instituut de opdracht om burgers te ondersteunen bij het

beoordelen van informatie

http://www.siob.nl/media/documents/Bibliotheek-van-de-toekomst-Brochure-SIOB-2.PDF

USP van bibliotheken:

BETROUWBAARHEID

of jouw organisatie

WAT KUN JIJ MORGEN DOEN?

CENSUUR EN HET RECHT VERGETEN TE WORDEN

• Als Google onjuiste, irrelevante of niet langer relevante informatie toont bij het zoeken naar je naam, dan kun je Google verzoeken om de irrelevante pagina’s niet langer te tonen - maar alleen wanneer een zoekopdracht daadwerkelijk jouw naam bevat.

• Als Google het verzoek honoreert zorgt het internetbedrijf ervoor dat die webpagina niet meer wordt geïndexeerd, binnen Europa.

• Er verdwijnt geen informatie. Dat lukt alleen als je de primaire bron vraagt om de URL te verwijderen.

• De EU Data Protection Working Party vindt dat het 'vergeten' van bepaalde zoekresultaten volledig moet gebeuren -> Een ‘Google backed up advisory groep’ vindt van niet.

CENSUUR EN HET RECHT VERGETEN TE WORDEN

• Een kinderachtig artikel dat je ooit voor de schoolkrant schreef, toont bovenaan in de zoekresultaten

• Een artikel uit 1998 blijft iemand achtervolgen. Daar staat in dat zijn huis gedwongen verkocht werd door schuldeisers

• Een link naar een bonnetje. Het blijft Teeven achtervolgen

• Een link naar een wetenschappelijk artikel (de ‘Author Version’) die is teruggetrokken vanwege onderzoeksfraude

• Een architect wil dat de naam van een gebouw dat hij ontwierp (en waarvan de balkons naar beneden zijn gevallen) niet langer gekoppeld is aan zijn naam

• Links naar beschamende foto’s van een meisje welke door derden op het internet zijn geplaatst

WAT MAG ER VAN JOU VERGETEN WORDEN?

HET ALGORITME IS NIET NEUTRAAL

TEGENSTANDERS • Zoekmachines moeten niet de opdracht

krijgen te filteren • Er is sprake van censuur en je krijgt ‘memory

holes’ • Kunnen we van Google verwachten om een

juiste beslissing te nemen bij het afwegen van privacy en recht op informatie?

VOORSTANDERS • De zoekresultaten van Google zijn ook nu al

verre van objectief of volledig. Haar algoritme bepaalt dat de te verwijderen link bovenaan verschijnt

• Google verwijdert nu ook al allerlei links uit de zoekresultaten, bijvoorbeeld naar inbreuk makend materiaal

• Alleen de links naar materiaal worden verwijderd; er raakt geen informatie kwijt. De informatie is nog wel te vinden en professionele zoekers kunnen weer meerwaarde genereren

MINI PAUZE

Elk individu heeft recht op vrije en gelijke toegang tot informatie en vrijheid van

meningsuiting… Daarom bevorderen wij vrij verkeer van informatie tussen producten,

consumenten en intermediairs.

http://www.vng.nl/files/vng/vng/Documenten/Extranet/Cultuur/Bibliohteekwerk/Statuut_professionalsOB_2007.pdf

VRIJ VERKEER VAN INFORMATIE

van onderzoekers/docenten/gebruikers die onderzoeksdata verzamelen, artikelen en studieboeken schrijven, onderwijs geven en leermaterialen hergebruiken

CREEER BEWUSTWORDING

OVER WAT MAKERS (BIJ UITGEVERS)

KUNNEN BEDINGEN AAN

HEID

http://www.uu.nl/files/auteursrechtonderwijsmateriaalstroomschemautrecht2013-0117pdf

CODE EMBEDS VALUES

of jouw organisatie

WAT KUN JIJ MORGEN DOEN?

TIPS VOOR KENNISWERKERS

Les absents ont toujours tort

• Een meneer bevredigt zich achter de PC in de bibliotheek. Er zijn klachten gekomen. De gemeenteraad heeft besloten alleen nog subsidie aan de bibliotheek te geven als zij filters installeert. Ga je daar in mee?

• Een journalist die aan waarheidsvinding doet vraagt inzage in een archiefstuk die volgens de wet nog niet vrijgegeven is. Geef je inzage?

• Je werkt in een archief. Je baas vraagt je dingen te vernietigen die volgens de wet niet meer bewaard hoeven te worden. Je weet dat het omstreden materiaal is. Wat doe je?

• Je bent hoofdredacteur van RTL-nieuws en de AIVD komt langs om de bomscherven, verzameld bij de rampplek van de MH17, mee te nemen en om anders één van jouw journalisten wettelijk in gijzeling te nemen. Wat doe je?

HOE VER ZOU JIJ GAAN?

II. WALK YOUR TALK

• Denk goed na over de data die je verzamelt over je bezoekers. Wees daar naar je gebruikers toe klip en klaar over. Liever een opt-in dan een opt-out

• Gebruik browsers die tracking cookies blokkeren (Epic)

• Sla gebruikersprofielen versleuteld op een server in je eigen organisatie op (data security)

• Waarborg de privacy van de klanten, bijvoorbeeld door de catalogus achter een slotje te zetten. Op die manier voorkom je dat anderen kunnen zien naar welke boeken er gezocht wordt

• Versleutel de communicatie tussen medewerkers onderling

PRIVACY BY DESIGN

III. WIJS GEBRUIKERS DE WEG

http://www.pewinternet.org/2015/03/16/Americans-Privacy-Strategies-Post-Snowden/

AMERICAN’S PRIVACY STRATEGIES POST SNOWDEN

INFORMATIEVAARDIGHEDEN

PRIVACY AWARENESS

COPYRIGHT BEINVLOEDINGSVAARDIGHEDEN

The British Library

http://uba.uva.nl/diensten/voor-het-onderwijs/auteursrecht-voor-docenten/auteursrecht-voor-docenten.html

http://www.wageningenur.nl/en/Expertise-Services/Facilities/Library/News-Events/show/Copyright-Open-Access-and-Creative-Commons-7.htm

http://www.ifla.org/node/5856

Source: http://www.terathon.com/wiki/index.php/Creating_a_Basic_World

of jouw organisatie

WAT KUN JIJ MORGEN DOEN?

• Text of this presentation by Frank Huysmans and Marina Noordegraaf, available under a CC-license • Images by Marina Noordegraaf (verbeeldingskr8) available under a CC-license

RIGHTS AND CREDITS