Eerlijk ontbijt op school

12
handleiding oxfamwereldwinkels.be op school Eerlijk ontbijt

description

 

Transcript of Eerlijk ontbijt op school

Page 1: Eerlijk ontbijt op school

handleiding

oxfamwereldwinkels.be

op schoolEerlijk ontbijt

Page 2: Eerlijk ontbijt op school

Bronnenn Oxfam-Wereldwinkels: www.oxfamwereldwinkels.ben Oxfam Fairtrade: www.oxfamfairtrade.be n Oxfam Solidariteit: www.oxfamsol.be/basta n Oxfam Magasins du Monde: www.omdm.ben Ontbijt op school: www.cteno.be/sterke_schakelsn Foto’s: Yel - Nicole Lepée (traveladdict.be) - Lieve Blancquaert Véronique De Meyer

Meer info?www.oxfamwereldwinkels.be

Page 3: Eerlijk ontbijt op school

inhoudstafel

Intro

Het eerlijk ontbijt

Doelstelling Timing

Bezint eer je begint: praktische voorbereidingen

Wat is het doel van je eerlijk ontbijt?

Wie is je doelpubliek?

Voor welke formule kies je?

Wanneer wil je het ontbijt laten doorgaan?

Waar wil je het ontbijt organiseren?

Wees goede maatjes met de directie

Bepaal je budget

Leg je menu vast

Bestel bij de plaatselijke wereldwinkel

Denk aan de praktische omkadering

Aan de (hagel)slag Eerlijk ontbijten is meer dan lekker ontbijten

Eerlijk ontbijten doe je niet alleen

Na het ontbijt Evalueer en plan Besteed de restjes nuttig

Jouw school voor fairtradegemeente

Wereldwinkel op school

Bijlage 1 = Recepten Faire pannenkoeken

Kruidige broodpudding

met 2-kleurenlaagje van kokosconfituur en chocolade

Verloren brood van peperkoek met mangocoulis

Bijlage 2 = Afspraken met de wereldwinkel - Checklist

Page 4: Eerlijk ontbijt op school

intro oooh

Het eerlijk ontbijtEen eerlijk ontbijt levert niet alleen energie en concentratievermogen voor een dag school. De producten op de ontbijttafel, zoals cacao, suiker, fruitsap en allerlei lekkernijen uit het Zuiden, hebben nog een ander kenmerk gemeen: ze zijn producten van eerlijke handel. De producenten ervan worden op een correcte manier vergoed voor hun arbeid.

Een eerlijk ontbijt is een ontbijt met

producten uit eerlijke handel. Een leuke

activiteit om samen met je vrienden uit

je klas en je leerkrachten te organiseren.

Maar ook het moment bij uitstek om

informatie te geven of een actiethema

te introduceren.

DoelstellingEen eerlijk ontbijt op school is een concrete en interessante activiteit tdie leerlingen en leerkrachten, op basis van

een reële ervaring, wereldburgerschap en solidariteit bijbrengt;

tdie leerlingen en leerkrachten sensibiliseert voor eerlijke handel;

tdie leerlingen en leerkrachten niet alleen de producten van Oxfam-Wereldwinkels leert kennen, maar ook het verhaal van onze partners en hun families;

tdie leerlingen en leerkrachten samenbrengt op een moment van gezellig samenzijn

tdie leerlingen en leerkrachten de kans geeft elkaar op een andere manier te leren kennen

TimingDe activiteit neemt een voormiddag in beslag. Aan de voorbereiding begin je best een zestal weken vooraf.

Een eerlijk

ontbijt...

Page 5: Eerlijk ontbijt op school

Bezint eer je begint: de

praktische voorbereidingen

De leerlingen organiseren zelf het eerlijk ontbijt. Zij bepalen hoe

het ontbijt er uitziet en staan in voor de praktische organisatie. Hiervoor moeten ze een heel aantal zaken met elkaar afspreken: concept, taken, wie doet wat, wanneer, … De leerkrachten begeleiden de leerlingen.

Wat is het doel van je eerlijk ontbijt?

e promotie van eerlijke handel

e producten van eerlijke handel laten proeven

e producten van eerlijke handel verkopen

e mensen laten kennismaken met de producent

achter het product

e mensen van binnen en buiten de school op een ‘andere’

manier met elkaar laten kennismaken

e een ‘fun’-moment (gezellig samenzijn)

e …

Wie is je doelpubliek?e je klase de ganse schoole de leerkrachten en het personeel van de school

e de ouderse buurtbewoners van de school

e vrijwilligers van de plaatselijke wereldwinkel

e medewerkers van je eigen wereldwinkel op school

e …

Voor welke formule kies je?

e alle producten op de tafels uitstallen

e een buffete een soort picknick

e ontbijtpakketten

e …

Wanneer wil je het ontbijt laten doorgaan?

e voor het eerste lesuur

e tijdens de eerste lesuren

e in het weekend (beste keuze als je het doelpubliek

ruimer ziet dan de school)

e …

Waar wil je het ontbijt organiseren?

e Zorg voor een groot lokaal met voldoende tafels

en stoelen, zodat elke deelnemer kan zitten. Als je

geen groot lokaal ter beschikking hebt, werk je

best in shiften

e Zorg voor een plaats waar je na het ontbijt kunt afwassen

* De hoeveelheid eten is slecht ingeschat

* De prijs is slecht ingeschat

* De promotie is niet goed geweest

Valkuilen!!!

Wees goede maatjes met de directieBespreek de organisatie van je ontbijt met de directie: e waar en wanneer organiseer je het ontbijt?e is er schoolpersoneel op wie je een beroep kunt doen?e welk materiaal stelt de school ter beschikking?e is er een budget van de school?e …Zet alle elementen en afspraken in een dossiertje dat jemet de directie bespreekt.

Bepaal je budgete Je budget bepaalt het menu en het programma. Mik

op een bedrag tussen 2 en 4 euro per leerling. Dat is niet te duur voor de leerlingen en toch voldoende groot om een rijk gevulde ontbijttafel aan te bieden. Op www.oxfamwereldwinkels.be/eerlijkontbijt vind je een rekenblad met geschikte fairtradeontbijtproducten en hun kostprijs.

e Denk aan andere producten die je naast de wereldwinkelproducten nodig hebt, zoals brood, melk en vers fruit.

e Hou rekening met de reclame die je wil voeren, het keuken- of tafelgerei dat je eventueel moet kopen of huren, het infomateriaal dat je graag aanbiedt, …

e Let op voor verkwisting: zet geen pot choco of honing op elke tafel, maar gebruik potjes die je tijdens het ontbijt aanvult.

e Werk met inschrijvingen, zodat je exact inschat hoeveel voeding je dient aan te kopen.

e Vraag de deelnemers een stuk fruit van thuis mee te nemen. Op die manier druk je de kostprijs en heb je een ruime keuze aan fruit.

Page 6: Eerlijk ontbijt op school

Bestel bij de plaatselijke wereldwinkelu Geef je bestelling door aan de wereldwinkel in je buurt. Een overzicht van alle wereldwinkels vind je op www.oxfamwereldwinkels.be/wereldwinkels. u Bestel tijdig: bij voorkeur een 4-tal weken op voorhand u Maak duidelijke afspraken met de wereldwinkel: wie haalt de bestelling in de wereldwinkel op (en wanneer)? Wie brengt achteraf het leeggoed terug (en wanneer)? Welke wijze van betaling kom je overeen?u Soms zijn er speciale regelingen mogelijk. Doorgaans is de wereldwinkel bereid om niet-gebruikte, onbeschadigde producten terug te nemen. Bespreek deze praktische aspecten duidelijk met de plaatselijke wereldwinkel.In bijlage 2 vind je een checklist voor de afspraken met de wereldwinkel.

Y welke wereldwinkelproducten zet je op de tafels?Y welke andere producten heb je nog nodig? Y een overzicht van geschikte

fairtradeontbijtproducten vind je op www.oxfamwereldwinkels.be/

eerlijkontbijt

Hou het ontbijt simpel, hygiënisch

en gezond!

++

Doelstellingen

doelpubliek formule duidelijke afspraken

het budget het gekozen menu

+++

= bepalen het verloop van je ontbijt

en de manier waarop je

het organiseert.

mDenk aan de praktische omkadering

4 muziekinstallatie4 voldoende tafels en stoelen 4 borden, tassen en bestek4 andere nodige materialen

teke

ning

: Jos

hiak

a

leg je menu vast

Enkele suggesties:

m Serveer fairtradeontbijtgranen met melk. m Plaats op de tafels fairtradesuiker en gedroogd fruit

(bvb. fairtraderozijnen) voor de zoetebekken.m Voorzie vers fruit (bvb. fairtradebananen of bio-

appelen) of maak zelf fruitsla met vers en gedroogd fruit.

m Drankjes: fairtradesappen, -koffie en -thee. Voorzie ook voldoende kruiken met kraantjeswater (lekker, goedkoop en gezond).

m Zijn er enthousiastelingen die willen kokkerellen? In bijlage 1 vind je een aantal recepten. Of neem een kijkje op www.oxfamwereldwinkels.be/recepten.

m Gezonde en duurzame voeding op school is een actueel thema. Kies bij voorkeur voor bioproducten uit het wereldwinkelassortiment. Ook voor de voedingsproducten die je niet in de wereldwinkel koopt, kies je zoveel mogelijk voor biologische, lokale of duurzame landbouwproducten.

Page 7: Eerlijk ontbijt op school

Fairtrade@school’

In actie voor fairtrade.

AanbodBekijk het informatieve en educatieve aanbod van Oxfam-Wereldwinkels online via www.oxfamwereldwinkels.be/infomateriaal of vraag in je plaatselijke wereldwinkel naar de info- en educatiecatalogus. Je kan al het materiaal kopen of huren in de wereldwinkel.Opgelet: wereldwinkels hebben niet altijd alle materiaal in voorraad. Ze kunnen wel alles bestellen. Hou er dus rekening mee dat het even kan duren voor het materiaal ter plaatse is. Het handigste is om infomateriaal en voedingsproducten gelijktijdig te bestellen.

Eerlijk ontbijten is meer dan lekker ontbijten

Dvd-tip: ‘From Dinah with love’ 19 min. €10 - bestelnummer 08454

Tentoonstelling-tip‘Correct & Go’ Fairtrade in een winkelkar

Interactieve tentoonstelling, reserveren via

[email protected]

Powerpoint-tip: ‘De cacaoketen in beeld’ Vraag ernaar via [email protected]

aan de hagelslag

actie !

Eerlijke spelen tip:‘Tof van Commerce’

Eerlijke-spelenboek€5 - bestelnummer 19306

In actie voor fair trade.Doe mee en zet op de vooravond van Internationale Dag van de Fair Trade (elk jaar 2de zaterdag van mei) eerlijke handel extra in de kijker op school via een opvallende & ludieke actie.En wie weet winnen jullie de Fairtrade@school award! Registeren en meer info via:www.oxfamwereldwinkels.be/fairtrade@school

Je kan het eerlijk ontbijt gebruiken om over eerlijke handel te informeren. Aan de

tafel hebben de deelnemers rustig de tijd om informatie te verwerken. Je kan elk product dat tijdens het ontbijt aan bod komt van naderbij bekijken: leuke feitjes, een beetje achtergrond over de producenten, het productieproces.

We geven hier al enkele suggesties mee:J Hang affiches van Oxfam-Wereldwinkels in het

lokaal op. J Voorzie een stand met producten en documentatie.J Leg folders op de tafels, bijvoorbeeld de

‘productfolders’ van Oxfam-Wereldwinkels. Leg er niet te veel: folders raken al vlug besmeurd of liggen al gauw in de weg.

J Maak een menuboekje met informatie over de producten en de producenten, een quiz, foto’s en/of tekeningen. Een eenvoudig ontwerp: vouw een A4-papier in drieën en zet het rechtop.

J Speel een dvd van Oxfam-Wereldwinkels. Om de inhoud niet te laten verloren gaan, maak je een kijkhoek in de eetzaal. Verleid de mensen met een quiz om een kijkje te nemen.

J Plaats een groot scherm en maak het stil om daarop een dvd te bekijken. Zorg wel voor een korte dvd.

J Projecteer gedurende de duur van het ontbijt een powerpointpresentatie. Oxfam-Wereldwinkels heeft er een heleboel leuke ter beschikking. Voordeel is dat je er niet de hele tijd je aandacht hoeft aan te schenken. Laat de powerpoint in een loop lopen en verbind er een quiz aan die je op de ontbijttafel laat invullen.

J Eerlijk ontbijten doe je niet alleen! Speel wereldmuziek tijdens het ontbijt. Zo komt iedereen al snel in de sfeer. Organiseer randactiviteiten, zoals ‘eerlijke’ spelen op de speelplaats. Handig wanneer je in shifts ontbijt.

Page 8: Eerlijk ontbijt op school

na het ontbijt

Wereldwinkel op schoolWereldwinkel op school is dé manier om je handen uit de mouwen te steken en op een leuke en creatieve manier eerlijke handel permanent in je school in de kijker te zetten. Om een Wereldwinkel op school te starten, heb je minstens acht leerlingen en twee leerkrachten nodig. Interesse?

Surf naar www.oxfamwereldwinkels.be/wereldwinkelopschool

+

Evalueer en planJ Evalueer kort met allen die het ontbijt mee organiseerden. Wat lukte goed en wat was minder geslaagd? Wat was de oorzaak hiervan? J Maak eventueel al nieuwe plannen: doen we het volgend jaar opnieuw? En zo ja, waar moeten we dan in het bijzonder op letten?

Jouw school voor fairtradegemeenteEen eerlijk ontbijt hoeft geen eenmalige gebeurtenis te zijn. Het kan een aanleiding zijn om het aankoopbeleid van de school aan de kaak te stellen. Eerlijk denken wordt eerlijk doen!Al gedacht aan eerlijke koffie in de leraarskamer of eerlijke wijn op de kaas- en wijnavond? Op die manier helpt je bovendien om van je gemeente een echte FairTradeGemeente te maken!Interesse?

+

+

Besteed de restjes nuttigu Sommige wereldwinkels nemen onbeschadigde, niet-gebruikte producten terug. Spreek dit vooraf af met de verantwoordelijke van de wereldwinkelu Bespreek met de keuken of ze bepaalde producten (melk, boter, geopende chocopotten, …) kunnen recupereren.u Weet je echt niet waarheen met de restjes? Schenk ze aan de voedselbanken. Surf naar www.voedselbanken.be voor meer info

Surf naar www.fairtradegemeenten.be

Page 9: Eerlijk ontbijt op school

Bio appelschuim met yoghurt en chocolade kruimels Benodigdheden2 appels Bio mascobado rietsuiker (naar smaak) *Kaneelpoeder 2 potjes yoghurt2 eiwitten enkele bio cacaokoekjes *(* producten van Oxfam Fairtrade,

te koop in de wereldwinkel)

Bereiding• Schil en ontpit de appels en laat ze met de suiker, een bodempje water

en kaneelpoeder stoven. Mix glad en laat afkoelen. Roer er de yoghurt door.• Klop de eiwitten zeer stevig op met een snuifje zout. Spatel ze door de appelbereiding en verdeel over 4 kommetjes. Werk ze af met verkruimelde bio cacao koekjes. Suggestie

Voeg bij de appels tijdens het garen een gespleten vanillestokje toe voor extra smaak.

Bron: Fairtrade Kookboek ‘Bio’, Oxfam Fairtrade, 2008

bijlage 1 : recepten

10’

25’

Pannenkoeken met chocopasta en confituur

Voor de pannenkoeken

200 g bloemzout50 g Mascobado rietsuiker*

3 eieren½ l melk Voor het belegenkele eetlepels chocopasta (met noten of fondant)*

enkele eetlepels confituur

(* producten van Oxfam Fairtrade, te koop in de wereldwinkel)

Bereiding• Roer de bloem met een mespunt zout en de suiker door elkaar.

• Maak een kuiltje in het midden en breek de eieren er boven. Voeg 2dl melk

toe en roer dit alles met een mixer of een garde tot een glad beslag. Voeg al

roerend de rest van de melk toe.

• Laat het beslag 30 minuten rusten.

• Verhit een klontje boter in een pan met anti-baklaag en schep met een

soeplepel het beslag in de pan. Laat het beslag alle kanten uitvloeien, door de

pan scheef te houden.

• Bak de pannenkoeken op een halfhoog vuur aan beide zijden licht bruin.

• Smeer de helft van de pannenkoeken met een regelmatig laagje chocopasta

in. De andere pannenkoeken smeer je in met de confituur.

• Verdeel ze in hapjes en schik ze op een schoteltje.

Bron: Fairtrade Kookboek ‘Chocolade’, Oxfam Fairtrade, 2008

Meer recepten? > www.oxfamwereldwinkels.be/recepten

Page 10: Eerlijk ontbijt op school

Verloren brood van peperkoek met mangocoulis

Benodigdheden8 sneetjes honingkoek*2 eieren10 cl melk50 g boter100 g gedroogde bio mango’s*10cl bio sinaas-mango sap *(* producten van Oxfam Fairtrade, te koop in de wereldwinkel)

Bereiding• verdeel de mango’s in reepjes en laat zegedurende 20 minuten weken in het sap• mix tot een min of meer gladde coulis• klop de eieren los met de melk en haal er de

sneetjes honingkoek door• bak ze in de hete boter aan beide kanten

goudgeel• schik ze met de coulis op de bordjesBron: Fairtrade Kookboek ‘Bio’, Oxfam Fairtrade, 2008

vervolg recepten

Chocolade- en notenbrood

15 minuten bereiding

20 minuten gaartijd

voor 1 brood Benodigdheden150 g bloem 75 g bio rietsuiker *

1 theelepel bakpoeder

50 g amandelnoten *

50 g gekonfijte gember

2 eieren 3 eetlepels bio choco drink *

Bereiding• Meng de bloem, de suiker, het bakpoeder en de

chocodrink. • Verdeel vervolgens de gember in stukjes en

meng ze met de amandelnoten onder de bloem.

• Klop de eieren los en giet ze bij de bloem.

• Kneed alles goed door.

• Beleg een bakvorm met bakpapier en giet er het

deeg in. • Verwarm de oven op 160° voor en bak

vervolgens het deeg gedurende 20 min.

• Prik er met een mespunt in om na te gaan of het

brood goed doorbakken is.

Bron: Fairtrade Kookboek ‘Chocolade’, Oxfam

Fairtrade, 2008

25’

15’ + 20’

Meer recepten? > www.oxfamwereldwinkels.be/recepten

Page 11: Eerlijk ontbijt op school

bijlage 2: checklistAfspraken

met de wereldwinkel

Uw gegevens

n Naam

n Adres

n Telefoonnummer

Gegevens van de school

n Naam

n Adres

n Telefoonnummer

Praktische gegevens voor het ontbijtn Aantal deelnemende klassen

n Aantal deelnemende leerlingen

n Datum van het ontbijt

n Locatie van het ontbijt

Bestellingn Bij elke bestelling wordt de naam van de besteller en van de school vermeld

n De bestelling gebeurt bij (naam verantwoordelijke wereldwinkel)

n De bestelling gebeurt via

o telefoon

o fax

o e-mail

n De bestelde producten worden

o geleverd op het volgende adres

o afgehaald in de wereldwinkel op (datum)

n De levering gaat vergezeld van een leveringsbon (controle bij de levering)

n Klachten over de levering worden binnen de dagen gemeld aan de verantwoordelijke van de wereldwinkel.

Facturatie en betalingn De levering wordt gevolgd door facturatie.

n De overeengekomen wijze van betaling:

o factuur te betalen binnen de 30 dagen

o contante betaling bij levering

o depotregeling

o ...

Page 12: Eerlijk ontbijt op school

art.nr. 08471 - verantw. uitgever: Joris Rossie, Ververijstraat 17, B-9000 Gent • gedrukt op 100% kringlooppapier • 124 • oww-ed. 05-2011

oxfamwereldwinkels.be