Eenmaal schoonmaker, altijd schoonmaker?

Feiten en achtergronden schoonmakersacties 2012Erik de Gier, Actualiteitencollege

8 maart 2012

Acties voorloper van ‘nieuwe vakbeweging’?

• FNV Bondgenoten schakelt bij formulering eisen via Schoonmaakparlement meer direct shopfloor in

• Publiciteit en (nieuwe) media spelen cruciale rol: actuele en flitsende website schoonmakers, DWDD, marsen van respect, facebook, actieve ledenwerving

• Meer ruimte voor syndicalisme en decentrale aanpak

Voorafgaand conflict in 2010

• Duur: 9 weken (langste staking sinds j. 30!)• Uitkomst: loonsverhoging van 3,5 procent• Ook in 2010 was ‘meer respect’ al een eis, met

als resultaat Code Verantwoordelijk Marktgedrag (ondertekend door 60 stakeholders) en Werkdrukmeter

• In materieel en immaterieel opzicht een geslaagde actie en tevens opmaat naar huidige acties!

Tegenmacht, Pien Heuts Over de acties in 2010

Witboek december 2011

Logo website schoonmakersvakbond SchoonGenoeg :

www.schoongenoeg.nu

Troep op het Centraal Station van Amsterdam nu er niet wordt

schoongemaakt

Mars van respect, Amsterdam4 januari 2012

DWDD, 17 februari 2012Matthijs van Nieuwkerk steunt schoonmakers

Utrecht, 28 februari 2012

Roep om respect!

Kenmerken bedrijfstak en werkgelegenheid

• 150.000 werknemers (veel vrouwen, allochtonen)• Omzet 4.3 miljard euro (1% BNP)• Beperkt (n) grote schoonmaakbedrijven: o.a. ISS,

ASITO, Hago, Facilion, Fonville beheersen markt• Omzetdaling branche in 2012 t.o.v. 2011: -1.1% (CBS)• > (n) aanbieders tussen 2006-2010 (CBS):

111.645>14.645• Veel flex-contracten, achterblijvende scholing• Organisatiegraad zakelijke dienstverlening ca. 14

procent in 2004 (FNV Bondgenoten + CNV Vakmensen)

Opdrachtgevers• Universiteiten, hogescholen, scholen• Ziekenhuizen• Schiphol• Philips• NS• Belastingdienst• KPN• UWV• Ministeries

Typering arbeidsverhoudingen sector• Complexe verhoudingen: Opdrachtgevers/ Opdrachtnemers

(schoonmaakbedrijven)/ Werknemers• Marktwerking leidt tot aanbesteding tegen laagste prijzen:

scherpe prijsconcurrentie en efficiency• Als gevolg daarvan ook hoge tijdsdruk (90 seconden om toilet

schoon te maken; 3000 vierkante meter stofzuigen in één uur!!) c.q. uitholling van kwaliteit en vakmanschap

• Hoge werkdruk en vaak slechte arbeidsomstandigheden leiden bovendien tot hogere sterftekansen

• Lage lonen (€ 9-10 per uur)• Fuikbanen

Eisenpakket actievoerders“Doodnormale dingen”

• Loonsverhoging van 5 procent• Doorbetaling eerste twee ziektedagen• Reiskostenvergoeding• Vermindering werkdruk• Meer ‘respect’

Eisen zoals geformuleerd door Schoonmakersparlement

• BESTE SCHOONMAKERS,• Mijn naam is Khadija Tahiri-Hyati en ik ben op 24 oktober 2011 gekozen

tot President in het Schoonmakersparlement.Jarenlang zijn wij schoonmakers onzichtbaar geweest, jarenlang moeten we steeds harder werken in minder tijd. Waar voorheen 8 mensen werkten, zijn er nu nog maar 4.Onze bazen verkopen onmogelijke opdrachten en onze opdrachtgevers steken hun kop in het zand. Dat gaat ten koste van de kwaliteit, het respect en de mensen.

• In 2010 kwam voor het eerst een groep schoonmakers in opstand. Onze collega’s legden tijdens een lange staking van 9 weken (de langste in Nederland sinds 1933) de vinger op de zere plek. Hun opstand was het begin. Als we écht vooruit willen, moeten we in hun voetsporen treden.

• Wij willen praten, overleggen, luisteren en wachten. Maar als het nodig is, staan we op. En stappen we in het licht! Het Tijdperk van Onzichtbaarheid is geweest. De Era van Respect is gekomen.

• Ons werk is belangrijk en onze families verdienen beter. Doe jij mee?

Reactie + bod werkgevers (OSB)• Geschatte kosten eisenpakket werknemers

€ 120 Mio = 12 procent toename totale kosten schoonmaak: onaanvaardbaar!

• Looptijd nieuwe Cao: 2 jaar af te sluiten met beide bonden

• Loonsverhoging van 2 x 2 procent in resp. 2012, 2013• Taskforce vroegtijdige bemoeienis aanbestedingen• Terugbetaling 2 wachtdagen ziekte na 6 weken

verzuim• Extra scholingsinspanningen

Verloop acties

• Start op 2 januari in Nijmegen (20 treinschoonmakers)

• Daarna diverse manifestaties waaronder bij KPN, Universiteit Utrecht en 10 ‘Marsen/sit-in van Respect’ in o.a. Amsterdam, Den Haag, Nijmegen en Utrecht.

• (n) stakers eind februari: 3500

Solidariteitsacties + breuken in opdrachtgeversfront

• Jumbo, studenten, internationale solidariteit

• Opdrachtgevers KPN, ING en Schiphol willen kostenstijgingen inmiddels betalen

‘Respect’ nieuwe factor van belang• Geen duidelijke definitie, maar betreft voornamelijk

gedrag en communicatie van opdrachtgevers en opdrachtnemers

• Bevat tevens een sterke emotionele lading• Verwijst naar leefsituatie ‘working poor’ c.q.

‘onzeker’ bestaan en tweedeling op de arbeidsmarkt• Beroep schoonmakers laag(ste) op de

beroepenladder (fuikbaan!; vgl. roman ‘Met angst en beven’ van Amelie Nothomb, Bezige Bij, 2002)

Conclusies• Geraffineerde en weloverwogen (strategische) actie

van FNV Bondgenoten• Resultaten acties 2010 medebepalend voor

mogelijke successen nu• Opmaat naar Nieuwe Vakbeweging met grotere rol

(nieuwe) media en syndicalisme van onderop• ‘Respect’ lijkt belangrijke driver voor binnen halen

resultaat; met name voor branches die opereren aan de onderkant van de arbeidsmarkt (alphahulpen, postbestellers, werksters, chauffeurs, bewaking, etc.)

• http://www.schoongenoeg.nu/