Een visie op de toekomstige landbouw in Nederland · 2018. 10. 23. · Een visie op de toekomstige...

Een visie op de toekomstigelandbouw in Nederland

ALV Markdal, Galder, 24 september 2018

Jan Willem Erisman

2

Inhoud

• Introductie Louis Bolk Instituut

• Achtergronden huidige landbouw

• De visie van de minister

• Van controle naar adaptieve landbouw

• Twee sporen:

• technologisch en efficiëntie verhogen

• Natuurinclusieve landbouw

• Praktijkvoorbeelden en de Biodiversiteitsmonitor

• Markdal?

3

Louis Bolk Instituut (sinds 1976)

www.louisbolk.nl

4

Wat heeft landbouwbeleid gebracht

• Voedselzekerheid ! (in ‘t westen)

• Een belangrijke agrarische sector; Groot economisch belang

• Grootschaligheid, industriële productie, efficiëntie, specialistische bedrijven

• Internationalisering, mondiaal werken, mondiale markt

4

5

0

10

20

30

40

50

60

70

1800 1850 1900 1950 2000

(% of inkomen)

Consumenten besteding en inkomen boer

-2.000

0

2.000

4.000

6.000

8.000

10.000

2000 2005 2010 2015

Op

bre

ng

ste

n e

n k

ost

en

(€

)

Jaar

Opbrengsten per ha

Betaalde kosten en afschrijving, exclusief betaalde

pacht/ha

Gezinsinkomen uit bedrijf, incl. betaalde pacht/ha

6

Nederland grootgebruiker pesticiden

Binnen de EU worden alleen in Malta meer kilogrammen pesticiden

per hectare verkocht dan in Nederland. Dat blijkt uit cijfers van

Eurostat, het statistisch bureau van de EU. Volgens cijfers van

Eurostat werd in onderzoeksjaar 2013 bijna 6 kg aan pesticiden per

hectare verkocht. Lees meer

Milieudruk landbouw neemt af en is nog te hoog

• Landbouw productie is economisch

en ecologisch zeer efficiënt per

eenheid product

• Maar vanwege de omvang, is de

milieudruk hoog (per ha)

7

Landbouwbodems onder druk

• Verdichting (50% v/d bodems verdicht)

• Vermindering inputs (mest en middelen)

• Klimaatverandering (extreme neerslag, droogte)

• Afname OS, sporenelementen, biodiversiteit

• Relatie bodems & waterkwaliteit (KRW, DAW)

• Ziekten & plagen

• Stagnatie opbrengsten

• Druk vanuit de keten (focus op korte termijn)

• Hoge grond- en pachtprijzen

7

8

En de diversiteit in het landschap verdwijnt

Biodiversiteit en natuurwaarden op laagste peil?

Diverse systemen

Bio-uniforme en monoculturen

9

Meerdere oorzaken

• 50% van de cultuur historische

lijnelementen verdwenen (< 1990)

• minder randen of overgangen,

weinig overhoekjes of bosjes en/of

struweel

Rond percelen: Veranderd landgebruik Op percelen: Afname bloeiende maaigewassen en fruitbomen

10

Boer zit klem onder druk van economie, consument en regels

€

€

€€

€

€

Maatschappelijke €Product €

? €

11

Visie landbouw minister Schouten

Economischepositie boeren

waardering voedsel

Vernieuwingproductiemethoden

13

Wat nu?

14

- Probleemgericht

- Variatie uitschakelen

- Continue monitoring en direct

ingrijpen

- Hoog risico

- Statisch evenwicht

- Optimalisatie opbrengsten

De huidige en veerkrachtige landbouw

- Systeemgericht

- Variatie gebruiken

- Zelfregulerend vermogen

stimuleren, indirect sturen

- Laag risico

- Dynamisch evenwicht

- Optimalisatie kwaliteit van

bodem en leefomgeving

15

Integrale kaders• Bodem + • Water, lucht +• Biodiversiteit +• Landschap +• Natuur +• Dierenwelzijn +• Gezond voedsel

2050Vanuit publieke

waarden: doelen

NU

2018Het vertrekpunt:

gedeelde urgentie

2018 - 2050

De routes naar doelen vanuit perspectieven

• Route 1• Route 2• Route 3• …..

Zet integrale lange termijn doelen centraal

16

Twee oplossingsrichtingen (routes)

16

Technologie spoor Natuurinclusieve

landbouw

17

Route: technologie en efficiëntie verhogen

Oneworld.nl

Potato Valley

18

Route: natuur-inclusief

(Bron: Stichting Van Akker naar Bos)

Bodem bepaalt geschiktheid type landbouw

Diversiteit als basis voor weerbaarheid/veerkracht

19

Genetische

Variatie

gewassen

Diversiteit op

Het bedrijf

Variatie in een

Regio

Variatie in dieet

Grote diversiteit Weinig diversiteit

(Bio)diversiteit als basis voor veerkracht

20

Natuurinclusieve (veerkrachtige) landbouw is:

• Productie van veilig, voldoende en gezond voedsel

• Gebruikmakend van natuurlijke processen en ecologie

• Op een gezonde bodem passend in het landschap

• Binnen de randvoorwaarden van natuur- en milieukwaliteit, biodiversiteit en klimaat

• Goed voor boer, burger en economie (verdienmodel).

21

4 samenhangende pijlers van natuurinclusieve landbouw

Functionele Agro-biodiversiteit

22



Landschappelijkediversiteit

© FELIXX/WWF NL

23




© FELIXX/WWF NL

Regionalebiodiversiteit

25

Voorbeelden

26

Van biouniform naar diversiteit

27

Biodiversiteitsmonitor: voor beloning enintegrale sturing

28

Praktijkvoorbeelden

29

Wat hebben Schiermonnikoog en het Markdal gemeen?

30

• Start bij de boeren

• Druk of potentie (verdienmodel)

• Vertrouwen boeren en stakeholders

• Kennis!

• Ondernemerschap

• Zekerheid bieden

• Financieel rendement (verdienmodel)

• Betrokkenheid stakeholders en alternatief voor verliezers

• Samenwerking boeren (coöperatie?)

Stappen richting gebiedsaanpak

31

Adaptief model

Herontwerp

systeem

Agrarisch

Natuurbeheer

Controle model

Subsidies

Nieuwe

bedrijfsmodellen

Productie -

opbrengsten

‘Productiemiddelen’:Bodem, agrobiodiversiteit, landschap

32

Bedankt voor uw [email protected]

33

Natuurinclusieve landbouw

© FELIXX/WWF NL

Functionele

Agro-biodiversiteit

Landschappelijke

diversiteit

Diversiteit

van soorten

Regionale

biodiversiteit

Kringlooplandbouw

Regeneratieve landbouw

Duurzame veehouderij

Biologische landbouw

Permacultuur

Agroforestry

Voedselbossen

Landbouw in

natuurgebieden

Biodiversiteitsmonitor

Een visie op de toekomstige landbouw in Nederland · 2018. 10. 23. · Een visie op de toekomstige...

Documents

Transcript of Een visie op de toekomstige landbouw in Nederland · 2018. 10. 23. · Een visie op de toekomstige...