1. Een persbericht schrijven voor wetenschappers Roeland Kortleven Vrijdag 9 mei 2008 Universiteit Hasselt

2. Een persbericht schrijven

• Vloeit niet zomaar uit de pen of uit je vingers

• • Schrijfproblemen zijn vaak denkproblemen

• • Een persbericht schrijven vraagt een gestructureerde aanpak

• • Belangrijke keuzes maken vooraleer de eerste letter van het bericht wordt getypt

3. Een persbericht schrijven

• Verschillende stappen zetten

• • Welk nieuws heb ik allemaal te vertellen? (nieuwswaarde)

• • Wat is het hoofdonderwerp (invalshoek)?

• • Welke journalisten en lezers wil ik bereiken? (doelpubliek)

• • Hoe bouw ik het artikel inhoudelijk op? (inhoudelijke structuur)

• • Hoe schrijf ik de tekst uit? (schrijfstijl en vorm)

4. Stap 1: het nieuws

• Uitgangspunt van je tekst is de nieuwswaarde

• Nieuws is wat een journalist vindt wat nieuws is.

• Waarom zou jouw bericht in de pers moeten verschijnen?

5. Stap 1: het nieuws

• Voor dat je een bericht schrijft, moet je op zoek naar de potentile nieuwswaarde.

• Kijken door de bril van een journalist

• Vooral: voor je doelgroep relevante conclusie van het onderzoek, specifieke aanbevelingen,

• Minder: de uitgangspunten, het kader, de achtergrond van het onderzoek, de wetenschappelijkheid,

6. Stap 1: het nieuws

• Test nieuwswaarde: aantal vragen

• • Het nieuws heeft te maken met een verandering?

• • Het nieuws levert nieuwe (verrassende) informatie op of werpt een nieuw licht op de situatie?

• • Over dit onderwerp is veel discussie?

• • Dit nieuws levert een bijdrage aan een groot (maatschappelijk) probleem?

• • Er is onderzoek uitgevoerd over dit nieuws en dit is al gepubliceerd?

7. Stap 1: het nieuws

• • Belangenorganisaties zullen verheugd of afkeurend reageren op het nieuws?

• • Wijkt het nieuws af van de geffende paden?

• • Haakt het nieuws in op wat al in de media speelt?

• • Heeft het nieuws impact op het dagelijkse leven van de lezer/ doelgroep?

8. Stap 1: het nieuws

• Opdracht 1: zoek in jouw rapport of onderzoek naar de elementen met potentile nieuwswaarde

• • Met welke feiten/ kernboodschappen zou je in het nieuws kunnen komen?

• • Waarom heeft dit potentile nieuwswaarde?

9. Stap 2: de invalshoek

• De invalshoek

• • Wat is het hoofdonderwerp en de invalshoek van het persbericht?

• • • Vaststelling, waarschuwing, aanbeveling,

• • Wie zal het uiteindelijke bericht lezen?

• • In welke media maakt het persbericht de grootste kans op publicatie?

10. Stap 2: de invalshoek

• Pas je persbericht aan.

• • Algemene media of gespecialiseerde pers?

• • • Laagdrempelig

• • • Niet overladen met details

• • • Geen vakjargon: overschat de kennis van de lezer niet.

• • Lokaal of nationaal?

• • • Regionaal: focus op het plaatselijke aspect

• Doelpubliek bepaalt invalshoek

11. Stap 2: de invalshoek

• Opdracht 2: wat is het hoofdonderwerp en in welke media maakt mijn nieuws het meeste kans?

• • Invloed op de uiteindelijke tekst?

• • Kennisniveau van de lezer?

• • Focussen op bepaalde feiten?

• • Welke invalshoek kiezen?

12. Stap 3: Inhoudelijke structuur

• Persbericht heeft een bepaalde structuur

• • Geschreven als een kant en klaar krantenartikel

• • Vaste elementen: titel, inleiding, basistekst opgedeeld in alineas

• • Inhoudelijke structuur van de omgekeerde piramide: lezer toelaten om af te haken.

13. Stap 3: Inhoudelijke structuur

• Titel: kernachtige samenvatting van de kernboodschap. Geschreven als een krantentitel.

• • Zo kort mogelijk

• • Geen leestekens

• • Schrap overbodige woorden (voorzetsels, hulpwerkwoorden, lidwoorden,)

• • Duidelijk, dus niet dubbelzinnig of cryptisch

• • • Vb. Arts kleedt patinten uit

14. Stap 3: Inhoudelijke structuur

• Inleiding: vat het hele artikel samen

• • Geef antwoord op de relevante vijf ws en h: wie, wat, waar, wanneer, waarom en hoe.

• Alineas:

• • per alinea n kerngedachte

• • Uitwerken van elementen uit de inleiding

• Tussentitels:

• • Aandacht trekken op belangrijke alinea

• Geen verwijzingen!

15. Stap 3: Inhoudelijke structuur

• Omgekeerde piramide: val met de deur in huis

• • De basis van het persbericht - het fundament - staat bovenaan

• • De minder belangrijke zaken staan lager in de tekst

• • Begin bij het algemene, de details vind je later terug in de tekst

• • Suggestie: in laatste alinea informatie over de onderzoeksinstelling

• • Onderaan: contactgegevens

16. Stap 3: Inhoudelijke structuur

• Begraaf het nieuws niet in details

• • Intelligente mensen hebben de neiging om te nuanceren.

• • Ze beseffen hoe complex de situatie is, zien nuances en verschillende invalshoeken, en hebben de neiging dit uit te werken

• Maar wie te veel zegt, zegt niets.

• • prioriteiten bepalen!

• • Beter zelf doen dan de lezer of de journalist, want dit vergroot risico op misverstanden.

17. Stap 3: Inhoudelijke structuur

• Opdracht 3: werk een inhoudelijke structuur uit

• • Werk met kernwoorden een inhoudelijke structuur uit?

• • Welke alineas ga je uitschrijven?

• • Welke informatie moet er zeker in en wat niet?

18. Stap 4: uitschrijven van de tekst

• Maximumlengte: 1 A4, liefst nog minder

• Schrijf zakelijk. Geen reclametaal of filosofische uitweidingen. Wel: heldere en to the point voorbeelden.

• Blijf objectief. Jezelf teveel op de borst kloppen, wekt argwaan op.

• Schrijf actief. Vermijd woorden als worden, zullen en kunnen.

• Maak de zinnen niet te lang. Geen lange bijzinnen. Splits lange zinnen op.

19. Stap 4: uitschrijven van de tekst

• Schrijf over jezelf, over de organisatie in de derde persoon. Niet: ik of wij

• Citeer. Ideaal om tekst te verlevendigen.

• Vermijd vakjargon. Voor algemene pers: schrijf voor een lezerspubliek van 14 jaar.

• Geen oubolligheid, wel modern spreektaal.

• • Verboden woorden: doch, reeds, derhalve, echter, thans, nopen, inzake, op die wijze, teneinde, eveneens, jongstleden, aanstaande,

20. Stap 4: uitschrijven van de tekst

• Schrijf in de tegenwoordige tijd. Geeft een sfeer van actualiteit.

• Vermijd clichs (kogel door de kerk, groen licht geven,): kill your darlings

• Lees je tekst (hardop) op papier na en laat de tekst door anderen nalezen. Geen taal- of spellingfouten.

• Kom los van de tekst uit het rapport of het wetenschappelijk werk. Niet: copy & paste

21. Stap 4: uitschrijven van de tekst

• Lay-out

• • Rechtstreeks in mail, niet als bijlage

• • BCC in plaats van CC

• • Geen bijlagen

• • Zo weinig mogelijk lay-out

• • Duidelijk PERSBERICHT bovenaan

• • Verwijzing onderaan:

• • • GSM-nummer woordvoerder

• • • Info over foto- of beeldmateriaal

22. Stap 4: uitschrijven van de tekst

• Opdracht 4: Schrijf het persbericht voor jouw onderzoek of rapport uit volgens de regels van de kunst.