EEN BOUWMEESTER BOUWT NIET 1999 - 2005

EEN BOUWMEESTER BOUWT NIET1999 - 2005

EEN BOUWM

EESTER BOUWT NIET 1999 - 2005

schudblad.indd 1 09-01-2008 15:25:30

1

Een Bouwmeester bouwt niet

001-108.indd 1 09-01-2008 14:14:29

2

001-108.indd 2 09-01-2008 14:14:29

3

Wat vermag een bouwmeester op zes jaar tijd? Bij het aantreden van de eerste Vlaamse meester was scepsis zijn deel. Dat was ook de periode waarin, nog steeds, de jaarboeken architectuur steevast verhaalden over het falen van de overheid. Vandaag halen architecturale overheidsprojecten voorwaar prijzen en prestigieuze onderscheidingen in binnen- en buitenland en genieten onze architecten internationale erkenning. Dat vermag een Bouwmeester dus op zes jaar tijd. Of beter, dat vermag bOb Van Reeth.

Gemeenzaam geldt dat de functie de man maakt. In dit verhaal heeft de man de functie gemaakt. bOb Van Reeth creëerde in een mum van tijd een maatschappelijk draagvlak voor de Vlaams Bouwmeester en slaagde erin het architectuurprofiel van de Vlaamse overheid fundamenteel te wijzigen. Vlaanderen knoopt weer aan bij de historische architectuurcultuur van een open land met traditie en visie. En bOb Van Reeth vond aansluiting bij zijn middeleeuwse evenknie, de Bouwmeester als “meester in het bouwen, de bovenste sport in de ladder leerling, gezel, meestersteenhouwer, bouwmeester”.

Zelf verwijst bOb Van Reeth zowel naar het verleden als naar de toekomst. Architectuur moet noodzakelijk cultureel duurzaam zijn en dus 400 jaar meegaan, benadrukt hij steeds. Hadden sommige architecten maar zulke houdbaarheidsdatum.

de heer Geert Bourgeois,Vlaams minister van Bestuurszaken,Buitenlands Beleid, Media en Toerisme

001-108.indd 3 09-01-2008 14:14:30

4

001-108.indd 4 09-01-2008 14:14:30

5

Afscheid van Vlaams Bouwmeester bOb Van Reeth p. 6 - 45

Inventaris projecten 1999 - 2005 p. 46 - 107

De Selectie van de Bouwmeester p. 108 - 219

INDEX

Publicaties p. 220 - 251

Tentoonstellingenp. 252 - 260

001-108.indd 5 09-01-2008 14:14:30

001-108.indd 6 09-01-2008 14:14:31

7

De renaissance van de bouwheer

Afscheid van Vlaams Bouwmeester bOb Van Reeth

001-108.indd 7 09-01-2008 14:14:31

8

001-108.indd 8 09-01-2008 14:14:31

9

Hij was aanvankelijk geen kandidaat voor de job, maar na wat aandringen kon hij niet meer terug. bOb Van Reeth, een van Vlaanderens meest gerenommeerde architecten, werd in 1999 de eerste Vlaams Bouwmeester. Tijdens zijn zes jaar durend bouwmeesterschap hamerde Van Reeth vooral op de verantwoordelijkheid van de opdrachtgever. Kwaliteitsvolle architectuur is een keuze van de opdrachtgever. De overheid moet als opdrachtgever het goede voorbeeld geven. Van Reeth luidde daarmee een periode in van de renaissance van de overheid als bouwheer. —

“In de jaren ’90 kreeg de overheid voortdurend kritiek op haar falende architectuurbeleid in de jaarboeken over architectuur,” zegt Van Reeth. “Het nieuwe Vlaanderen had het te druk met haar eigen institutionele geboorte. De staatshervorming had het gewest een eigen parlement, een eigen regering en een eigen administratie gegeven en de organisatie van al die nieuwe instellingen kreeg alle aandacht. Nochtans bleef de bevoegde minister – toen was dat Wivina Demeester – niet doof voor de kritiek vanuit architectuurmiddens. Toen ik haar op een dag ontmoette, vroeg ze me of een bouwmeester naar Nederlands model interessant kon zijn voor Vlaanderen. Nederland heeft al meer dan honderd jaar een Rijksbouwmeester. Dat rijksbouwmeesterschap heeft een gunstige invloed gehad op het beleid van de overheid. Afijn, er werd me gevraagd een lijst te maken met namen van kandidaat-bouwmeesters. En waarom wilde ik het niet zelf doen, werd me gevraagd. Of we daar niet eens over konden praten? Om eerlijk te zijn, zag ik dat niet zitten. Ik had werk genoeg en ik zag me ook niet meteen als ambtenaar functioneren. Maar het gesprek met de ministers Demeester en Baldewijns was wel uitdagend. Ik stelde een hele reeks voorwaarden, in de hoop zo de kelk aan mij voorbij te laten gaan. Maar ik kreeg alles wat ik vroeg. Dan wordt het lastig om nee te zeggen. Er was nog een tweede impuls. In Antwerpen organiseerde de toenmalige schepen van cultuur, Eric Antonis, een congres over stedelijkheid en kwaliteit. Antwerpen wilde een stadsbouwmeester aanstellen om het architectuurbeleid vorm te geven. Op dat congres kwam een aantal bouwmeesters samen. Zij gaven ook te kennen dat nogal wat overheden tekort schieten als het op kwaliteitsvolle architectuur aan komt. Ook dat heeft de

001-108.indd 9 09-01-2008 14:14:32

11

Vlaamse regering geïnspireerd om werk te maken van een Vlaams Bouwmeester.” ~ Wat liep er eigenlijk mis bij de overheid?“De overheid had het opdrachtgeverschap uit handen gegeven. In de loop van de geschiedenis zijn overheden, zowel profane als religieuze, steeds geëngageerde opdrachtgevers geweest. Overheden beseften dat architectuur een verhaal kan vertellen. Architectuur vertaalt de visie van een overheid op de samenleving in steen. Ons architecturale erfgoed vertelt behoorlijk wat over de sociale, culturele en politieke geschiedenis van ons land. Tijdens de laatste decennia van de twintigste eeuw heeft de overheid, niet alleen in Vlaanderen, die opdracht uit handen gegeven aan promotoren en ontwikkelaars. Promotoren zijn niet begaan met de samenleving en ook niet met architectuur. Ze willen geld verdienen en gebruiken daar architectuur voor. Ik kan hen dat niet eens kwalijk nemen. Dat is nu eenmaal de taak van een ontwikkelaar. Maar de gevolgen voor de omgeving, voor de bevolking en voor de mensen die in die gebouwen werken, zijn desastreus. In Brussel zijn er aan de Koning Albert II-laan, waar ook het kantoor van de Bouwmeester gevestigd is, grote glazen dozen gebouwd door ontwikkelaars. Daarin zitten de ambtenaren van het ministerie van de Vlaamse Gemeenschap en een aantal kabinetten. Het zijn comateuze gebouwen die beademd moeten worden door grote machines op het dak. Men noemt dat airconditioning. Alsof je niet gewoon het raam kunt openzetten als je wat frisse lucht wilt. Maar nee, in dit soort gebouwen kunnen de ramen niet open. Want een raam dat open draait kost meer dan een raam dat dicht blijft. Zo bouw je dus goedkoper. Maar helaas niet beter. Mijn eerste taak bestond er dus in om de overheid als bouwheer te responsabiliseren. De gebouwen van de Vlaamse overheid moesten weer deel gaan uitmaken van de stad, respect opbrengen voor het stedelijke weefsel. En het moesten gebouwen zijn die op tijd zijn. Daarmee bedoel ik dat je de gebouwen moet bouwen die je vandaag kunt bouwen. Je kunt nu gebouwen neerzetten die energie produceren, terwijl de overheid gebouwen neerzette die energie verslinden. Vlaanderen was met dat soort problemen niet bezig. Toen Vlaanderen voor haar autonomie opkwam, waren er andere prioriteiten. Zo was het voor het nieuwe Vlaanderen belangrijk om in Brussel wat lapjes grond te bemachtigen om daar pocherige architectuur op neer te zetten. Daarmee wilde

001-108.indd 11 09-01-2008 14:14:32

13

Vlaanderen haar aanwezigheid in de hoofdstad bevestigen.” ~ Dat werd dus bijna nationalistische architectuur?“Spijtig genoeg wel. Er was geen aandacht voor kwaliteit. Als het maar blonk en opviel. Ik zei het al, een overheid vertelt een verhaal met de gebouwen die ze bouwt. Ze toont haar ideologie. Deze gebouwen in Brussel waren van een bepaalde strekking met een boodschap over een tijd die al lang voorbij was. Toen de administratieve gebouwen Ferraris, Conscience en Boudewijn gebouwd werden, was men er zich al lang van bewust dat je een kantoor anders kan verwarmen en koelen dan via een airco. Als je nergens een raam kunt open zetten, ben je slecht bezig. Je moet het maar eens aan de ambtenaren vragen die er werken. Die mensen worden ziek. Letterlijk.” ~ Werd de kersverse Bouwmeester geconfronteerd met een administratie die dat soort kritiek maar nieuwlichterij vond?“Integendeel. Ik werkte goed samen met de afdeling Gebouwen. Een van de eerste opdrachten die ik kreeg, had betrekking op een architectuurwedstrijd voor een nieuw Vlaams Administratief Centrum in Leuven. Het wedstrijdreglement was zo omslachtig geformuleerd dat je er zenuwachtig van werd. Er werd ons gevraagd om dat bij te stellen. De administratie dacht nogal bevoogdend over architecten. Een architect is iemand die een opdracht krijgt en dat braaf moet uitvoeren. Punt. Zoiets hoor je mensen zelden zeggen over een chirurg. Daar praat je mee, daar pleeg je overleg mee. Een goede opdrachtgever doet dat ook met architecten. Je zoekt samen naar oplossingen. Je geeft geen bevelen. Ons team is dan, op aanraden van mijn Nederlandse collega Rijksbouwmeester, gestart met het schrijven van een beleidsnota. ‘Besef goed dat je een horizontale functie hebt’, zei hij steeds. En dat is juist. De Vlaams Bouwmeester werkt met iedereen. Alle departementen van het ministerie kunnen bouwheren worden: onderwijs, landbouw, waterwegen… wat dan ook. Ik vond het daarom belangrijk dat we met die departementen contact hadden. Als er een vraag kwam, ging ik altijd ter plaatse. En ja, men was wat nieuwsgierig. Gaat die Bouwmeester ons nu berispen, ons vertellen dat we het alweer niet goed doen…? Door ter plaatse te gaan, neem je veel onzekerheid weg. Tiens, ze konden met mij praten. En ik berispte hen niet. Dat stond voor ons van meet af aan vast. Ik heb geen repressieve functie. Ik weet het ook niet beter dan de bouwheer. Een Bouwmeester is er om te helpen, maar de

001-108.indd 13 09-01-2008 14:14:32

15

verantwoordelijkheid blijft bij de bouwheer liggen. Ik ga niet zeggen wat een opdrachtgever goed of mooi moet vinden. Ik kan hem of haar wel helpen mechanismen te vinden om tot kwaliteit te komen.” “In die eerste fase kwam men bij ons voor kleine projecten: een controlepost aan de Dijle, een brug over de snelweg naar Knokke. Dat waren uitdagende discussies. Bij die brug kon je twee soorten ingenieurs onderscheiden: een groep wilde alles in staal en een andere groep bestond uit betonboeren. Ik had de indruk dat die twee groepen om de beurt eens een opdracht kregen. Voor je uitgelegd krijgt dat een ingenieur ook creatief kan zijn, ligt er al weer zo’n betonnen geval over de snelweg. Ingenieurs zijn vreemde vogels. Ze kunnen alle stommiteiten van architecten berekenen, zonder ooit aan zo’n architect te vertellen hoe dwaas zijn ontwerp wel is. Het komt er dan op aan ook de ingenieurs te responsabiliseren. Dat lukt ook. Op een bepaald moment kreeg ik klachten over het nieuwe HST-station in Antwerpen. Dat is een bouwwerk van de federale overheid, en valt in theorie buiten mijn bevoegdheid. Maar ik ben wel met de ontwerper gaan praten. We hadden het toen over de negentiende-eeuwse treinhal van het station, een meesterwerk van ingenieurskunst. Ingenieurs werden toen uitgedaagd door de technische mogelijkheden van hun tijd, en sprongen daar creatief mee om. Ik heb in die zin met de ontwerper gepraat. Wees ingenieus met de technieken van vandaag. En daar hebben ontwerpers wel oren naar. Het ontwerp is dan ook te goede aangepast.” ~ Wanneer is de kentering er gekomen? Laat ons zeggen, de aanvaarding van de Bouwmeester…“Ik voelde de déclic bij het ontwerp van de nieuwe radiostudio’s van de VRT. Roger Wielandts, de adviseur infrastructuur van de VRT, belde ons omdat de omroep de studio’s van Radio 2 in Kortrijk en Hasselt wilde vernieuwen. De VRT hecht veel belang aan het imago van Radio 2 als familiezender. Dat wilden ze tot uiting laten komen in de gebouwen. Maar ze hadden schrik dat de afdeling Gebouwen te bevoogdend zou optreden. De VRT wilde eens testen hoe autonoom de Bouwmeester kon werken. Wij hebben de twee radiostudio’s opgenomen in onze eerste Open Oproep. Dat was een nieuw systeem om goede ontwerpers te selecteren. We hadden aan alle administraties gevraagd welke bouwplannen ze hadden. Die werden gepubliceerd in internationale tijdschriften. Elke architect kon laten

001-108.indd 15 09-01-2008 14:14:33

17

weten of hij of zij belangstelling had om voor de Vlaamse overheid te bouwen. Via een ingenieus selectiemechanisme probeerden we dan goede ontwerpers te koppelen aan specifieke bouwopdrachten van de overheid. Dat was een echte trendbreuk.” ~ Omdat er niet meer met promotoren werd gewerkt.“Precies. Voor de VRT-projecten hadden we een voorselectie gemaakt van tien kandidaat-ontwerpers. Het was de bedoeling om er daar vijf uit te selecteren die dan elk een voorstel konden formuleren. Maar de VRT was een erg goede leerling en wilde meteen een voorstel van de tien ontwerpers. De ontwerpvoorstellen werden beoordeeld door de opdrachtgever – de VRT zelf – en niet meer door de afdeling Gebouwen. Uiteindelijk werd een Nederlands bureau geselecteerd, Cepezed uit Delft van Michiel Cohen en Jan Pesman. Ook dat was een trendbreuk. In het verleden werkte de overheid zelden of nooit met buitenlandse ontwerpers.” ~ De Open Oproep was ook vernieuwend omdat je de opdrachtgevers naar hun maatschappelijke visie vroeg?“Vroeger stelde de overheid een soort eisenpakket samen als ze een gebouw wilden: zoveel kantoren, zoveel archiefruimte, een refter, een keuken, zoveel ondergrondse parkeerruimte… Een verantwoordelijke bouwheer - zeker als het een overheid betreft – doet meer dan een opsomming geven van het aantal kamertjes dat hij nodig heeft. Dat was het systeem waarop opdrachten met promotoren gebaseerd waren. Men leverde kantoren aan de lopende meter. Een overheid moet een visie hebben op haar taken en opdrachten. Als ik een gebouw zet, wat wil ik daar dan mee bereiken? Wil ik als overheid pochen, tonen hoe machtig ik ben, of wil ik uitnodigend zijn, wil ik tonen dat ik een transparante overheid ben… En als ik bouw, waar wil ik dan bouwen, wil ik daar opvallen, kan ik het mij permitteren om in die omgeving zo te bouwen…? Dat zijn vragen die een verantwoordelijke bouwheer zich stelt. De VRT wilde bijvoorbeeld dat het imago van familiezender in de architectuur tot uiting zou komen. Dat vind ik een erg zinvolle verwachting. Wij verplichten de bouwheren nu om een projectdefinitie op papier te zetten. Daarin zegt de bouwheer wat zijn missie is. Dat lijkt makkelijk, maar voor sommige overheden is dat echt even wennen. Neem nu OVAM, dat is een instelling die toch bezig is met duurzaamheid en milieubeleid. En toch slaagde OVAM er niet in om haar visie over een nieuw gebouw op papier te zetten. Ons team

001-108.indd 17 09-01-2008 14:14:33

19

heeft hen dan, bij wijze van spreken, een projectdefinitie door de strot geduwd. Ze vonden dat die precies hun missie verwoordde. Helaas kozen ze uiteindelijk toch voor een bouwwerk dat door een promotor werd gezet. Promotoren bouwen in de meeste gevallen vrijblijvend, zonder officiële opdracht. Daarna wordt het gebouw dan verhuurd aan een klant, de overheid bijvoorbeeld. In het verleden werden er wel stilzwijgende afspraken gemaakt tussen de promotor en de overheid. Een promotor is niet gek. Die bouwt geen administratief gebouw als hij niet weet of hij het kan verhuren.” ~ Vind je dat een overheid eigenaar moet zijn van haar eigen gebouwen?“Dat vind ik wel. Met een gebouw creëer je een meerwaarde in de tijd. Die meerwaarde kun je als overheid beter zelf innen. Dat is wat ik bedoel met culturele duurzaamheid. Als je gebouwen neerzet zoals in de Brusselse Noordwijk, weet je dat ze snel verouderen en dus verminderen in waarde. Dat is het systeem van de bouwpromotoren. Ze verhuren een gebouw als het nieuw is, en de overheid koopt het als het in waarde begint te dalen. Alle kosten voor onderhoud en herstellingen zijn dan voor de overheid. De ontwikkelaar heeft dan op korte tijd veel geld verdiend. Een investeerder gaat anders te werk. Die mikt op de toename in waarde. Daarom heeft een investeerder er belang bij om te investeren in degelijkheid, terwijl een ontwikkelaar daar geen enkel belang bij heeft. Een investeerder denkt: wat moet ik er vandaag insteken zodat het lang zal meegaan én in waarde zal stijgen? Een promotor denkt: waarop kan ik besparen, zodat ik een zo goedkoop mogelijk gebouw neerzet. Daarom is de bouwkost bij investeerders hoger dan bij promotoren, maar op termijn is de exploitatie bij investeerders lager dan bij promotoren. Daarom vind je bij promotoren nooit culturele duurzaamheid.” “Een overheid moet daarom een investeerder zijn. Als je over stedenbouw of architectuur praat, dan heb je het in essentie over vijf verschillende lagen. Die mag je niet met elkaar verwarren. De eerste laag is de stedenbouwkundige footprint, de afdruk die bouwwerken nalaten op de omgeving. Als je als overheid ruimte inneemt is dat in theorie voor eeuwig. Onze steden zijn nog steeds wat ze vijfhonderd jaar geleden waren. De structuur van de straatjes en pleinen in de binnenstad bepalen die footprint. Dus spring je daar voorzichtig mee om. De tweede laag is de structuur en de gevel van het eigenlijke

001-108.indd 19 09-01-2008 14:14:33

21

gebouw. Ik vind dat die structuur zeker vierhonderd jaar moet meegaan. De derde laag betreft de installaties in de gebouwen, waterleidingen, verwarming, elektriciteit… Die gaan maximaal dertig jaar mee. De vierde laag is de indeling van het gebouw, in kamertjes en andere ruimten. Zo’n indeling is na tien jaar al verouderd. En tot slot is er in de vijfde laag de afwerking van een gebouw. Die gaat zo’n vijf jaar mee. In de gelaagdheid van een gebouw begin je dus met erg duurzame lagen en daal je af naar minder duurzame tot erg tijdelijke lagen. Als je veel aandacht besteedt aan de minder duurzame lagen, ga je heel snel hoge kosten hebben. Als je daarentegen meer investeert in de duurzame lagen, ga je op termijn minder kosten hebben. Als je intelligent bouwt, kun je de kosten van verwarming reduceren met zeventig procent. Door goed te isoleren, ramen te gebruiken die open kunnen, je gebouw te richten naar de zon enzovoort. Een investeerder kijkt daar naar. Hij zal veel geld steken in de eerste twee lagen, en besparen op de drie laatste lagen. Een promotor doet het omgekeerde. Hij bouwt weinig gebouw met veel afwerking: een marmeren inkomhal, kamerbreed vast tapijt, poepsjieke liften, een ingenieuze airconditioning… Na twintig jaar kost zo’n ding je handen vol geld. Ik had eens een discussie met een stadsbestuur dat een sporthal wilde bouwen. Ze wilden een grote zwarte doos neerzetten. Zonder ramen, want dat is goedkoper. Ik stelde voor om toch maar voor daglicht te opteren. We zijn dan eens een sandwich gaan eten in zo’n sporthal zonder ramen. Ze moesten het licht in de hele sporthal aansteken om onze sandwich te kunnen zien. Dat was erg overtuigend voor de bevoegde politici. Het is veel gemakkelijker om een gebouw te verduisteren dan om het te verlichten. Het eerste doe je met gordijnen, voor het tweede heb je massaal veel energie nodig. Natuurlijk zullen ramen in eerste instantie meer geld kosten. Maar dat heb je er snel uit omdat je bespaart op energiekosten.” ~ Waarom krijg je dat zo moeilijk uitgelegd aan een overheid?“Ik krijg dat wel uitgelegd. Iedereen gaat ook in dat verhaal mee, tot er geïnvesteerd moet worden. Want duurzaam bouwen, impliceert dat de overheid op iets langere termijn moet denken. Het politieke bestel laat dat zo moeilijk toe. De Vlaamse overheid liet in Hasselt een gloednieuw Vlaams Administratief Centrum bouwen. Mijn architectenbureau kreeg die opdracht nog voor ik Bouwmeester werd. Onlangs waren

001-108.indd 21 09-01-2008 14:14:34

23

er plannen om dat gebouw opnieuw te verkopen. Ik begrijp niet dat de overheid een duurzaam gebouw kwijt wil. De stad Hasselt heeft meteen gezegd dat ze het wil kopen. Dat vind ik een knappe zet van Hasselt, want daarmee investeert de stad in duurzaamheid. Met het VAC in Hasselt wilde ik ook een democratisch gebouw maken. In de meeste kantoorgebouwen, of ze nu van de overheid of van de privé zijn, komen er zelden of nooit gemeenschappelijke ruimtes voor. In het VAC hebben we een overdekte straat gemaakt. Het gebouw is daardoor een stuk van de stad geworden. De mensen kunnen er doorheen wandelen. Zo kan een overheidsgebouw ook echt in bezit genomen worden door de bevolking en sluit het zich niet af achter spiegelglas. Overheidsgebouwen maken deel uit van de publieke ruimte en moeten dat ook tonen. Verkoop zo’n gebouw aan de privé en ze sluiten dat stuk publieke ruimte meteen weer af. Daarom vind ik ook dat een overheid moet investeren in patrimonium. Want wat van de overheid is, is van iedereen.” ~ U vertelde ook dat de overheid onzorgvuldig blijft bouwen omdat het begrotingssysteem dat in de hand werkt.“Dat klopt. Begrotingen worden meestal niet voor een lange termijn opgesteld. Ze worden elk jaar bijgeschaafd. Dat werkt duurzame investeringen tegen. Daarom hebben we ook vaak gesproken over de ontwikkeling van een Vlaams patrimoniumbeleid. Dat bestaat vandaag niet. Zo’n patrimoniumbeleid moet zich de vraag stellen wat de overheid wil bezitten en wat ze tijdelijk wil gebruiken. Tijdens de bevoegdheidsoverdrachten van de federale naar de Vlaamse overheid merkte je dat Vlaanderen rap rap ruimte voor ambtenaren nodig had. Ik ga er van uit dat je zo’n evolutie lang op voorhand kunt inschatten. Je weet natuurlijk dat die ambtenaren er gaan aankomen. Je weet dus op voorhand welke financiële inspanningen nodig zijn. Dat soort termijndenken moet je opnemen in je Vlaams patrimoniumbeleid.” ~ Is dat een opdracht voor de volgende Bouwmeester?“Ik vind van wel. Maar hij of zij zal daarvoor moeten vechten. Ons team heeft veel bereikt, maar zonder een duidelijk patrimoniumbeleid is het vergeefs geweest. Je kunt goede mechanismen ontwikkelen om duurzame en kwaliteitsvolle gebouwen neer te zetten, maar als ze daarna verkocht worden, is het allemaal voor niets geweest. In Hasselt dreigt iets wat we goed hebben gedaan, verkocht te worden aan de privé. Dan zitten we met een overheid die haar patrimonium

001-108.indd 23 09-01-2008 14:14:34

25

uit handen geeft. Als er iets is wat meerwaarde creëert, is het toch wel vastgoed zeker. Hier en daar gaan er zelfs stemmen op om opnieuw met ontwikkelaars te werken. Dan kun je de randvoorwaarden voor culturele duurzaamheid nooit meer invullen.” ~ Sommige overheidsdiensten vreesden aanvankelijk dat werken met bouwmeester bOb Van Reeth een dure grap zou worden. “Ja, omdat ik er voor pleit om bij aanvang meer geld te stoppen in een duurzaam gebouw. Ik beweer dat zo’n gebouwen op termijn goedkoper zijn. Want we moeten het ook hebben over de milieukost van gebouwen. Wat kost het om verouderde gebouwen om te bouwen of af te breken? Wat kost het om afgeschreven apparaten te verwerken? Ook voor gebouwen geldt het spreekwoord ‘goedkoop is dure koop’. Daarom hamer ik er voortdurend op dat overheden het best masterplannen ontwikkelen. Dat is architecturale of stedenbouwkundige langetermijnplanning. Omdat de overheid in begrotingsjaren redeneert, maakt ze slechts beperkte middelen vrij om jaar na jaar iets kleins te doen. In het jeugdcentrum De Hoge Rielen bouwden ze om die reden jaarlijks een koterij bij. Enkele jaren later moest dat weer aangepast of afgebroken worden. Toen de directie bij ons kwam wilden ze het inkompaviljoen verbouwen. ‘Hebben jullie dan geen toekomstvisie?’ vroeg ik. De directeur schoot in de lach en zei: ‘Elk jaar krijgen we een beetje geld en elk jaar zien we wat we daar mee kunnen doen.’ Maar dat is geen beleid! Dat is een overheid die de Vlaamse mentaliteit nabootst. We bouwen een huis en het jaar daarna zetten we er een verandaatje bij, dan een fietshok en dan breiden we de keuken uit, of zetten we er nog een garage naast. In de landscommanderij van Alden Biezen werden we uitgenodigd omdat men daar een bergruimte wilde bijbouwen. Dat complex barst van de bergruimtes. Alleen zijn ze omgebouwd tot cafetaria’s en zaaltjes allerhande. De oude hiërarchie van het gebouwencomplex - een residentieel stuk, dienstengebouwen en berging - was totaal verdwenen. We hebben voorgesteld om die oude hiërarchie terug in ere te herstellen. Wat bergruimte was, moet weer bergruimte worden. En als je echt een cafetaria nodig hebt, bouw dat er dan bij.” ~ Het was niet voldoende dat de Bouwmeester zich bezig zou houden met architectuur. Er kwam ook kunst bij kijken.“De kunstcel bestond al. Katrien Laenen werkte in de administratie

001-108.indd 25 09-01-2008 14:14:34

27

en deed daar de begeleiding van kunstenaars voor kunstopdrachten van de overheid. Toen het team van de Bouwmeester werd gevormd, is zij mij komen opzoeken. Zij vond dat de kunstcel beter bij de Bouwmeester kon zitten omdat de Bouwmeester dagelijks in de praktijk staat. Haar werk met kunstenaars was ook praktijkgericht. Als je kunstwerken wil integreren in overheidsgebouwen, is het inderdaad zinvoller om samen te werken met de Bouwmeester. Aanvankelijk was dat niet de bedoeling. Maar de minister vond het een goed idee om de twee teams samen te brengen.” ~ Hoe reageren overheden als je hen voorstelt om kunstwerken te integreren in hun gebouwen?“Je zou vermoeden dat ze het daar moeilijk mee hebben, maar het omgekeerde is waar. De meeste opdrachtgevers zijn heel geïnteresseerd in kunst. Alleen mispakken ze zich soms. Ze denken dat we kunst gaan aankopen om in hun gebouw te hangen. Sommige overheden denken zelfs dat ze iets kunnen aankopen van een plaatselijke relatie. En dat is niet de bedoeling. Een van onze eerste kunstprojecten had betrekking op een 800 meter lange weg in Oostende met een tunnel onder een kanaal, een spoorwegoversteek en een rotonde. We hadden het idee om daar kunst bij te betrekken. Maar de regel die stelt dat 1 procent van de investeringskost naar kunst kan gaan, was niet van toepassing op infrastructuurwerken. Dat wil zeggen: niemand had er ooit aan gedacht dat je ook kunst kunt integreren in wegen, bruggen of sluizen. Ik moest dus de toestemming krijgen van de bevoegde minister. Die stond daar meteen voor open. Maar hoe pak je zoiets aan? Kunstenaars selecteren is toch iets anders dan architecten selecteren. We hebben geopteerd voor een curator die een visie moest ontwikkelen op dat traject. Daarna nodigde de curator kunstenaars uit om die visie vorm te geven. Dat zorgde natuurlijk voor onzekerheid bij de administratie Wegen. De stad Oostende besefte echter dat kunst een belangrijke rol kan spelen in de ruimtelijke ordening. Het beeld van Dikke Mathilde aan het Casino is voor de toeristen in Oostende een belangrijk referentiepunt. Oostende besefte dat je dat kunt herhalen bij de aanleg van een nieuwe weg. Oostende heeft dus zelf erg bijgedragen tot het kunstproject. Dat was de start van een discussie over kunst bij openbare infrastructuurwerken. Ook over de rotondes in Vlaanderen hebben we die discussie gevoerd. Die dingen staan vol

001-108.indd 27 09-01-2008 14:14:35

29

met verkeersborden. De bevoegde minister destijds, Steve Stevaert, vond dat de kunstregeling ook van toepassing kon zijn op de aanleg van wegen en rotondes. Zo is er stilaan een kentering gekomen. Veel administraties hebben de kunstregeling overgenomen.”“De curator van ‘Brugge Culturele Hoofdstad van Europa 2002’, Hugo de Greef, vroeg ons advies over het architectuurluik in de stad. Daar stelde zich aan de Coupure de opgave om een brug te bouwen. Wij hebben ontwerper Jürg Conzett voorgesteld. De brug naar zijn ontwerp is er intussen ook gekomen. We hebben ook erg veel steun gehad van de directeur-generaal van de administratie Waterwegen en Zeewezen. Die man heeft ook een grote gevoeligheid voor kunst. Hij maakte ook een reeks muurschilderingen van Roger Raveel in een gebouw van het loodswezen in Oostende mogelijk. Hij was het ook die kunst introduceerde in de gebouwen van Kampenhout-Sas, de sluis van Evergem, een stuw te Oudenaarde, de heraanleg van de Gentse Grasmarkt en Korenlei…” ~ Is het belangrijk dat je dit soort bezielde ambtenaren mee hebt?“Uitermate belangrijk. Een enthousiaste topambtenaar heeft een diepgaand effect op alle ambtenaren die onder hem of haar werken. Als de top het allemaal maar flauwekul vindt, staan zijn ondergeschikten nooit te springen om iets te doen. Maar een enthousiaste baas werkt aanstekelijk. Ja dus, de administratie Waterwegen en Zeewezen is de beste leerling van de klas.” ~ Er is dan kunst aanwezig in zo’n gebouw, maar hebben de mensen die er werken daar iets aan of blijft het allemaal wat boven hun hoofden hangen?“De mensen die in het loodswezen werken, waar Raveel zijn muurschilderingen heeft gemaakt, zijn bijzonder trots op dat werk. Dat is iets van hen geworden. Ze geven zelfs rondleidingen in hun vrije tijd. Dat zegt iets over de impact van zo’n werk. Om je affectief te kunnen binden aan een ruimte, heb je ook iets nodig wat affectie waard is. De meeste mensen herkennen dat wel. Als je aan een opdrachtgever vijf ontwerpen van goeie architecten voorlegt, herkennen ze dat ook. Wij krijgen altijd positieve reacties. Ik moet er alleen voor zorgen dat ikzelf niet eenkennig over kom. Ik moet vijf verschillende soorten architectuur kunnen voorleggen en de bouwheer daar vrij uit laten kiezen. Ik ben niet de man die antwoorden moet geven op een

001-108.indd 29 09-01-2008 14:14:35

31

probleem. Ik moet er enkel voor zorgen dat de opdrachtgever een keuze heeft uit meerdere vormen van kwaliteit.” ~ Loopt het soms mis? Niet elke opdrachtgever kan toch altijd de juiste keuze maken?“In principe komen wij niet meer tussenbeide als er gekozen moet worden uit de ontwerpen. Dat is de verantwoordelijkheid van de opdrachtgever. Je mag niet de indruk wekken dat je je eigen voorkeuren wilt opdringen. In die zes jaar dat ik als Bouwmeester heb gewerkt, heb ik het slechts twee keer meegemaakt dat een bouwheer een minder goeie keuze maakte. Dan waarschuw je enkel voor de gevolgen van zo’n keuze. Het team van de Bouwmeester heeft methodes ontwikkeld om kwaliteitsvolle selecties te maken. Als de selectieprocedure goed is, kan het bijna niet mislopen. De Open Oproep is een methode waarbij je als bouwheer geen ontwerp selecteert, maar een ontwerper. Pas daarna begint het echte werk. De bouwheer heeft een langdurig en intensief contact met de ontwerper van zijn keuze. Daardoor ontstaat er een proces waarbij alle verlangens van de bouwheer tot in de kleinste details kunnen besproken worden. Als je een ontwerp selecteert zit je meteen vast aan een eindresultaat. Als je een ontwerper selecteert ontstaat er dynamiek en interactie. Een bouwheer werkt bijna vijf jaar samen met een architect. Dan heb je er belang bij dat zo’n ontwerper je goed ligt. Je moet niet samenwerken met iemand wiens kop je niet kunt zien. Kwaliteit ontstaat uit de samenwerking tussen de bouwheer en de ontwerper.” ~ Je hamert steeds op het belang van die bouwheer.“Natuurlijk. Toen ik in 1985 in Antwerpen het Huis van Roosmalen bouwde, was het de bouwheer, Will van Roosmalen, die gezien had dat de Scheldekaaien een uniek residentieel karakter hebben. Ik had dat niet gezien hé. De bouwheer heeft een droom en de architect moet die droom kunnen overtreffen. Dan krijg je een bijna mystieke samenwerking die tot kwaliteit leidt. De architect moet bouwen wat de bouwheer niet gevraagd heeft, maar wel verwacht. Er moet een fusie ontstaan tussen de ambitie van de opdrachtgever en de capaciteiten van de architect.” ~ Sinds het bouwmeesterschap bestaat, kunnen overheden zich dus voor het eerst weer echt bouwheer voelen.“Vroeger werd het opdrachtgeverschap gedelegeerd aan de afdeling

001-108.indd 31 09-01-2008 14:14:35

33

Gebouwen. Toen ik de procedure van de Open Oproep er politiek wilde doorkrijgen, moest ik dat gaan verdedigen bij minister Sauwens. De afdeling Gebouwen verzette zich daar tegen omdat ze de indruk hadden dat we op hun terrein kwamen. Sauwens vroeg hen hoe zij architecten selecteerden. ‘Nu eens de ene, dan weer de andere,’ zei men. Dat was voldoende om de minister te overtuigen dat de Open Oproep een beter systeem was.” ~ Ondanks het feit dat de Bouwmeester er is voor de gebouwen van de Vlaamse overheid, kunnen ook lokale besturen een beroep doen op zijn team. De afgelopen vijf jaar is gebleken dat lokale besturen betere leerlingen zijn.“Het politieke besef dat je alles te winnen hebt bij een kwaliteitsvolle omgeving is groot bij lokale besturen. Ze weten dat ze een direct effect genereren bij de bevolking. Lokale besturen staan ook veel dichter bij de bevolking dan een Vlaamse overheid. Lokale overheden beseffen dat ze worden afgerekend op wat ze in de gemeente doen of nalaten te doen. Als je een goede of een slechte bibliotheek zet, zal je het verschil ook kunnen aflezen aan het aantal stemmen dat je krijgt. Lokale besturen communiceren ook beter met de bevolking. Ze organiseren makkelijker een tentoonstelling over nieuwe projecten of doen bevragingen. Het Vlaamse niveau is soms wat groot om die betrokkenheid te ontwikkelen. Een minister uit Limburg die iets aan de kust doet, kan die inspanningen electoraal moeilijk verzilveren. Bovendien is het begrip bouwheer wat complexer binnen de Vlaamse administratie. Daar zijn heel veel bouwheren. Elke directeur van een afdeling of een administratie is in principe een bouwheer. Bij lokale besturen is dat duidelijker. Daar is het de burgemeester of een schepen die bouwheer is. De verantwoordelijkheid ligt veel dichter bij het politieke niveau. Lokale besturen weten ook dat ze heel zichtbaar bouwen in hun gemeente. Als de Antwerpse burgemeester over de architectuur in zijn stad spreekt, is dat heel concreet. Als een Vlaamse minister dat doet, wordt het al gauw erg abstract.” ~ Je werkte ook met OCMW’s, bisdommen, ziekenhuis-directies…“Inderdaad. In Kortrijk werden we gevraagd om ontwerpers te selecteren voor de fusie van drie ziekenhuizen. Ook instellingen die door de overheid gesubsidieerd worden, kunnen op onze steun rekenen.”

001-108.indd 33 09-01-2008 14:14:35

35

~ Jullie hebben de directies van zorginstellingen ook opgeroepen om meer aandacht te besteden aan zorgarchitectuur. De architectuur van rust- en ziekenhuizen is nog erg stigmatiserend voor wie er verblijft. Je merkt aan het gebouw dat de bewoners afgezonderd worden van de samenleving, terwijl een modern zorgbeleid integrerend moet werken.“Architectuur is altijd een beetje filosofie. Architecten denken na over de gemeenschap. Ons pleidooi voor culturele duurzaamheid is een filosofisch pleidooi. De directies van bejaardentehuizen en ziekenhuizen weten verdraaid goed wat de moderne noden zijn. Maar de subsidiëringsmechanismen maken een vernieuwend beleid onmogelijk. Het bouwmeesterschap heeft daar voor een trendbreuk gezorgd. Vroeger zat alles vastgeklonken in regeltjes en normen. Niemand stelde zich vragen. Zolang alles aan de normen van de subsidiëring voldeed, was het prima. Wij zeggen niet dat er geen regels of geen beperkingen moeten zijn, maar dat je de juiste beperkingen moet opleggen. In onderwijs en zorg beseft men onmiddellijk dat die houding de juiste is. Een bouwheer die met de Bouwmeester werkt, kan zich vragen stellen over de manier waarop hij bijvoorbeeld onderwijs wil aanbieden, of de manier waarop bejaarden gehuisvest moeten worden, in plaats van zich zorgen te maken over dossiers vol normen en regels.” ~ Nochtans leefde in het begin de schrik dat de Bouwmeester hen zou overstelpen met regeltjes.“Dat hebben we altijd geweigerd. Regels lopen de feiten meestal achterna. Overleg is belangrijker dan regels. Daarom heeft niemand van het team van de Bouwmeester een eigen bureau. Wij werken allemaal aan keukentafels omdat je rond zo’n tafel samen kunt zitten. Aan een keukentafel praat je, aan een bureau lees je dossiers met regels. Die overlegcultuur raakt de mensen. In het jeugdcentrum De Hoge Rielen voelden we dat we iets raakten wat daar al langer leefde. De directeur kon zich optrekken aan de autoriteit van de Bouwmeester. Daarvoor werkte hij vanuit frustratie, nu kon hij vanuit ambitie werken.” ~ Je hebt ook geprobeerd om jonge ontwerpers een springplank te bieden. Is dat gelukt?“Zeker. Een aantal ontwerpers die via de Open Oproep of de Meesterproef gevraagd werden voor een overheidsproject, hebben

001-108.indd 35 09-01-2008 14:14:36

37

kansen gekregen in de privé-sector. Dat een overheid jonge ontwerpers stimuleert, is belangrijk. Ongeveer 99 procent van de ontwerpers die uit de Open Oproep komen, zouden nooit voor de overheid hebben kunnen werken. Nu hebben ze kunnen tonen wat ze waard zijn. De aanvankelijke vrees dat jonge ontwerpers te onervaren zijn om dit soort opdrachten aan te kunnen, is onjuist gebleken.” ~ Nochtans vormen jonge architecten toch een zeker risico.“Dat is niet zo. We hebben jongeren altijd aangeraden om samen te werken met een ervaren bureau. Zo verklein je de risico’s. We hebben zo een markt gecreëerd voor bureaus die gespecialiseerd zijn in de technische begeleiding van architecten. Het bureau Bouwtechniek in Antwerpen heeft bijvoorbeeld dat gat in de markt gevonden. Zij hebben de begeleiding gedaan van Marie - José Van Hee voor de Modenatie in Antwerpen.” ~ Wat moet het profiel zijn van de volgende Bouwmeester?“Dat mag je me niet vragen.” ~ Ik vraag het toch.“De reflectiekamer heeft daar uitspraken over gedaan. Het moet een goede en ervaren architect zijn die betrokken kan blijven bij zijn of haar bureau. Het is belangrijk dat een Bouwmeester in de praktijk blijft staan en het zoeken van elke dag blijft meemaken. Het moet niet in eerste instantie een bekende architect zijn, een soort BV. Het moet iemand zijn die dat kan worden vanuit de autoriteit die hij of zij als Bouwmeester opbouwt. Het moet ook iemand zijn die… Eigenlijk moeten het twee mensen zijn. Ikzelf heb zes jaar samengewerkt met Mark Santens, de adjunct Bouwmeester. Zo’n adjunct heb je echt nodig. Zonder Mark had ik het nooit gered. Je moet iemand hebben die alert is voor de gevoeligheden van de administratie en iemand anders met een grote bek. Mark deed het eerste, ik het tweede. In elk geval heeft de volgende Bouwmeester het voordeel dat hij terecht komt in een instituut dat al bestaat. Wij krijgen in heel Europa lof voor de manier waarop we op korte termijn een transparant systeem hebben ontwikkeld.” ~ Je zei dat een volgende Bouwmeester een Vlaams patrimoniumbeleid op poten moet zetten. Zijn er nog mankementen die uw opvolger moet aanpakken?“Ja, er zou een jaarlijkse reflectie moeten komen op het bouwmeesterschap. Er moet een soort Kwaliteitskamer komen die het

001-108.indd 37 09-01-2008 14:14:36

39

beleid breder kan uitdiepen vanuit verschillende maatschappelijke hoeken. Zo’n groep zou ons moeten stimuleren en corrigeren. Want ook een Bouwmeester heeft correcties nodig. Alleen mogen dergelijke correcties de autonomie van de Bouwmeester niet aantasten. Ze moeten gebeuren door een al even autonome Kwaliteitskamer. Daarin moeten niet alleen architecten zitten, maar mensen uit alle lagen van de maatschappij: vanuit de universiteiten, het bedrijfsleven, de media, noem maar op. Zo’n groep moet nadenken over stedenbouw, architectuur, ruimtelijke ordening… Dat zou niet alleen verhelderend zijn voor het team van de Bouwmeester, maar ook voor de politiek en de bevolking.”“De Bouwmeester zou op bepaalde momenten ook een project moeten kunnen opeisen. Nu is dat niet zo. De bouwheren werken op basis van vrijwilligheid. Er zijn belangrijke projecten die ontsnappen aan de maatschappelijke discussie. Ik vraag me af waarom kwaliteit bij sommige projecten geen rol hoeft te spelen. Volgens het decreet van ruimtelijke ordening is alleen de Vlaamse overheid verplicht om adviezen te vragen aan de Bouwmeester. Ook projecten waarin de overheid subsidieert en groter zijn dan 10.000 m2 hebben een verplicht advies van de Bouwmeester nodig. Al de rest is op basis van goodwill.” ~ Vind je dat de privé zich in bepaalde omstandigheden zou moeten onderwerpen aan het advies van de Bouwmeester?“Sociale woningbouw waarin de privé betrokken is of verkavelingen zouden ook moeten voorgelegd worden aan de Bouwmeester. Men hoeft geen schrik te hebben van een Bouwmeester. Wij werken in functie van wat ‘beter’ is voor de mensen. De Bouwmeester spreekt altijd in naam van het algemeen belang. Vandaag hebben we een discussie opgezet over woonuitbreidingsgebieden. Een landschapsarchitect had er ons opmerkzaam op gemaakt dat die gebieden kunnen verbeterd worden. Hij zegt niet dat je er niet mag bouwen, maar dat je er beter kunt bouwen. Zo’n discussie is zinvol als je je wilt bezig houden met de zorg om het landschap en het milieu. We zouden ook graag meer studiewerk kunnen verrichten naar typologieën van gebouwen. Zoals vroeger de treinstationnetjes een zekere architecturale typologie hadden, kan je dergelijke typologie ook ontwikkelen voor nieuwsoortige gebouwen die overal opduiken. Ook rond schoolarchitectuur is er iets te doen. Zijn de huidige schoolgebouwen geschikt voor het moderne

001-108.indd 39 09-01-2008 14:14:36

41

onderwijs? Kunnen de nieuwe pedagogische inzichten gerealiseerd worden in scholen waarin leerlingen opgesloten worden als in negentiende-eeuwse kazernes? Daar zou de volgende Bouwmeester zich ook mee moeten bezig houden. En ik zou een decreet willen rond het opdrachtgeverschap. Vandaag is het niet duidelijk wie bij de Vlaamse overheid als opdrachtgever kan optreden. Dat zou je moeten verankeren in een decreet. Tachtig procent van de openbare bouwheren zijn gelegenheidsbouwheren. Het zijn directeurs of andere ambtenaren die misschien maar een keer in hun leven bouwen. In Frankrijk heeft men precies omschreven wat dat opdrachtgeverschap inhoudt, wat zo’n opdrachtgever kan delegeren en wat niet. In de toekomst moet het opdrachtgeverschap verankerd worden in kwaliteit en niet in toevalligheid. Daarom zou er ook in Vlaanderen zo’n decreet op het opdrachtgeverschap moeten komen.”“En een laatste bezorgdheid is dat men het bouwmeesterschap administratief wil verdrinken. Ik denk dat veel ambtenaren dat wel begrijpen. Scholen hebben daar ook last van. Je wil zoveel doen, maar je kunt niet omdat je verzuipt in de papierberg. De wijze waarop de Bouwmeester zijn job uitvoert, moet relatief vrij zijn van administratieve beslommeringen. Anders stokt de machine.”

001-108.indd 41 09-01-2008 14:14:36

43

001-108.indd 43 09-01-2008 14:14:39

45

bOb Van Reeth werd in 1943 in Temse geboren en ontpopte zich in de jaren ’60 aan het Sint-Lucasinstituut in Schaarbeek tot een revolutionair architect. In 1968 vestigde hij zich in Mechelen, waar hij een woning in het Begijnhof restaureerde. Met de werkgroep Krokus zette hij zich in voor de instandhouding van het gebied rond het Begijnhof en bij uitbreiding voor de rehabilitatie van de stedelijke omgeving. Krokus werd in 1976 geselecteerd voor de Biënnale van Venetië. Toen al stond Van Reeth kritisch tegenover de bouwhonger van de vastgoedsector. De woningen die Van Reeth in Mechelen ontwierp, braken met de geldende architecturale conventies. Ze hechtten meer belang aan de gezinnen die er in woonden en aan hun verhouding tot de omgeving, dan aan de schone architecturale stijlprincipes. De eerste publieke appreciatie voor zijn werk kwam er in 1983 toen Van Reeth de Eugène Baie-prijs voor architectuur ontving. Andere prijzen en nominaties volgden. Hij werd twee maal genomineerd voor de prestigieuze Mies van de Rohe-prijs, voor zijn bekende ‘Huis van Roosmalen’ (1985), een zwart-wit gestreepte woning aan de Antwerpse kaaien en voor het Zuiderterras (1987), een opmerkelijk café-restaurant langs de Scheldeoever. In 1972 richtte bOb Van Reeth AWG (de Architectenwerkgroep) op, zijn architectenbureau in Antwerpen, de stad waar hij inmiddels woonde. Hij werd ook docent aan het Henry van de Velde-instituut van de Antwerpse hogeschool en liet zich opmerken door gastcolleges in buitenlandse architectuurscholen. Hij is sinds 2003 hoogleraar aan de Technische Universiteit van Delft. Van Reeth liet zich vooral inspireren door voorlopers als de Belgische architect Victor Horta, de Italiaanse kunstenaar en architect Giovanni Battista Piranesi, de Italiaanse architect Aldo Rossi en… jawel de Amerikaanse singer songwriter Bob Dylan. “The crackin shakin breakin sounds are the only beauty I understand,” is een vers van Dylan waarin Van Reeth de schoonheid van de vrolijke, spontane en soms chaotische architectuur van Vlaanderen herkende. Architectuur wilde hij loskoppelen van dogma en stijl en laten uitgroeien tot duurzame structuren op maat van de mens en zijn omgeving. Voor Van Reeth bestaat de architectuur niet echt, maar moet ze voortdurend worden ‘gezocht’. Die zoektocht tracht hij sinds 1999 ook toe te passen in zijn werk als Vlaams Bouwmeester.

001-108.indd 45 09-01-2008 14:14:40

De Bouwmeester intro-duceerde een aantal nieuwe selectieprocedures voor architectuur en kunst. Deze procedures worden toegelicht in “Een Bouwmeester bouwt niet” (Deel 1)

001-108.indd 46 09-01-2008 14:14:40

schudblad.indd 1 09-01-2008 15:25:30

47

InventarisProjecten 1999 - 2005

001-108.indd 47 09-01-2008 14:14:40

48

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

001-108.indd 48 09-01-2008 14:14:42

49

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

001-108.indd 49 09-01-2008 14:14:45

50

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

001-108.indd 50 09-01-2008 14:14:48

51

West-Vlaanderen

Architectuur

Open OproepBURO II

Selectieprocedure:Ontwerper(s):

Locatie:Opdrachtgever:Omschrijving project:

BEERNEMMVG - VIPA - afdeling GemeenschapsinstellingenDe volledige studieopdracht voor het opmaken van een masterplan voor de site te Beernem.

02

Architectuur

MeesterproefHans Teerds / Hannes Van Meer



BLANKENBERGEStad BlankenbergeBegraafpaats - Ontwerp van sanitair paviljoen, een berging en een multifunctioneel lokaal

03

Architectuur

Open OproepSergison Bates Architects



BLANKENBERGEStad BlankenbergeDe volledige studieopdracht voor de verbouwing van de oude rijksmiddenschool tot bibliotheek.

04

Selectieprocedures van de Vlaams Bouwmeester

Architectuur

MeesterproefJohan De Coster



ADINKERKE / DE PANNEWVI Woningbouwproject ‘Krap wordt knap’

01��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

001-108.indd 51 09-01-2008 14:14:50

52

Kunst

MeesterproefUgo Dehaes

Selectieprocedure:Kunstenaar(s):


BRUGGE - COUPUREMVG - AWZInstallatie met beweegbare figuur die opgehangen aan touwen verschillende choreografieën uitvoert.

05b

Kunst

MeesterproefJef Aerts



BRUGGEStad BruggeLiteraire fitometer

05c

Kunst

MeesterproefGeert Goiris



BRUGGE - KANAALEILANDMVG - Stad BruggeRemember: postkaartenreeks (dag - nacht) + neontekst ‘NEON’

05d

Kunst

MeesterproefKurt d’Haeseleer



BRUGGE -Videoproject in parking en concertgebouw (niet uitgevoerd).

05e

Kunst

MeesterproefVanessa Van Obberghen



BRUGGE - SMEDENPOORTvzw Brugge 2002Proximity - artistieke actie met tijdschrift

05a

Architectuur

voorbereiding selectie51N4E

Selectieprocedure:Ontwerper(s) - Kunstenaar(s):


BRUGGEvzw Brugge 2002Groeninge museum

06

001-108.indd 52 09-01-2008 14:14:53

53

Architectuur

Open OproepWitherford Watson Mann architects



GISTELSHM ‘Eigen Haard is goud waard’De volledige studieopdracht voor de nieuwbouw van 12 huurwoningen, de renovatie en nieuwbouw van huurwoningen (samen min.12), de restauratie van Herberg Godelieve (interieur en gebouw van het monument) + het ontwerp van het binnengebied als openbaar domein.

08

Architectuur

Open OproepGWM architecten



IEPERMVG - GemeenschapsonderwijsDe volledige studieopdracht voor de nieuwbouw van klassen voor de basisschool van het KA / KTA Ieper.

09

Architectuur

Open OproepNey & partners



KNOKKE - HEISTMVG - afdeling Waterwegen KustDe volledige studieopdracht voor de bouw van een fietsers -en voetgangersbrug tussen Zeedijk en natuurreservaat en herinrichting gebied.

10

Architectuur

Open OproepCVBA VK studio architects



KORTRIJKHogeschool West - VlaanderenDe volledige studieopdracht voor een nieuwbouw voor de centrale diensten en de uitbreiding van de afdeling Industrieel Ontwerpen van het departement PIH.

12

Architectuur

Open 0proepSpace2.be


Locatie:Opdrachtgever:

Omschrijving project:

GISTELMVG - Afdeling Gesubsidieerde Infrastructuur / WVI / SHM ‘Onze Landelijke Woning / SHM ‘Eigen Haard is Goud WaardDe volledige studieopdracht voor het stedenbouwkundig inrichtingsplan van een nieuwe woonwijk, de bouw van een 30 - tal sociale woningen en de aanleg van de publieke ruimte.

07

Architectuur

Open OproepCepezed



KORTRIJK (zie ook Hasselt)VRTDe volledige studieopdracht voor het oprichten van een gebouw voor de diensten van Radio 2.

11

001-108.indd 53 09-01-2008 14:14:53

54

Kunst

voorbereiding selectieAnne Daems / Patrick Vanden Eynde



OOSTENDE WVI - in opdracht van de stad OostendeArtiestieke interventie in het publieke gedeelte van het transithuis.

17b

Architectuur

MeesterproefMatthias Verhulst / Jonas Beckers

Kunst

MeesterproefGeert Peymen



OOSTENDEWVI - in opdracht van de stad OostendeTransithuis - Ontwerp van een woningblok voor de opvang van mensen in een crisissituatie.

17a

Architectuur

Open OproepPaul Deroose studiebureau



NIEUWPOORTStad Nieuwpoort en MVG - AWZ afdeling kustDe volledige studieopdracht voor het masterplan voor de ‘Kromme Hoek’.

15

Architectuur

MeesterproefTijl Vanmeirhaeghe



OOSTENDE MVG - afdeling Personenvervoer en LuchthavenBouw van een wachtpost tussen land -en luchtzijde voor de luchthaven van Oostende.

16

Architectuur

Open OproepnoA: Fonteyne - Van den Berg - Vierin

Kunst

voorbereiding selectieDirk Braeckman



MENENStad MenenA: De volledige studieopdracht voor de renovatie, restauratie en nieuwbouw van het stadhuis en het Belfort. K: Artistieke ingreep in trappenhal, fotografische ingreep op tegels met referentie naar Menen en haar geschiedenis.

13

Architectuur

Open OproepE + W Eggermont architectuur en stedebouw



NIEUWPOORTMVG - afdeling Waterwegen KustDe volledige studieopdracht voor het vervangen van het fiets / voetveer en de constructie van vlot-tende aanlegsteigers aan de Ijzermonding.

14

001-108.indd 54 09-01-2008 14:14:53

55

Architectuur

Open OproepT.V. ARJM & Kathy Vanhulle



OOSTENDEMVG - Gemeenschapsonderwijs De volledige studieopdracht voor de bouw van klaslokalen.

18

Architectuur

Open OproepLangzaam Verkeer vzw



POPERINGE - NIEUWKAPELLEGemeente DiksmuideDe volledige studieopdracht voor de opmaak van een structuurschets voor de dorpskern van Nieuwkapelle.

20

Architectuur

MeesterproefLien Pierard



POPERINGEGemeente Poperinge - AbeleBouwen van een gemeenschapscentrum voor Abele.

21

Kunst

voorbereiding selectieLois Weinberger



OOSTENDEMVGArtisitiek concept voor Infrastructuurproject stadsring ‘Kennedy - De Bolle’ door Ulrike Lindmayr.

19b

Kunst

voorbereiding selectieJoëlle Tuerlinckx



OOSTENDEMVGArtisitiek concept voor Infrastructuurproject stadsring ‘Kennedy - De Bolle’ door Ulrike Lindmayr.

19c

Kunst

voorbereiding selectieLuc Deleu



OOSTENDEMVG - AWVArtisitiek concept voor Infrastructuurproject stadsring ‘Kennedy - De Bolle’ door Ulrike Lindmayr.

19a

001-108.indd 55 09-01-2008 14:14:53

56

Adviezen van de Vlaams Bouwmeester

Locatie:Omschrijving project:Advies:Ontwerper(s):

BRUGGEHotel HoogstraatontwerpadviesBURO II

26


BRUGGENieuwe Molensadvies voorbereiding-

27


BRUGGE - COUPUREfietser -en voetgangersbrug over Coupurevoorbereiding selectieJürg Conzett

28

Architectuur

MeesterproefEls Vangeel



VEURNE / KOEKELAREWVIWoningbouwproject ‘Krap wordt knap’

24



SPIERE - HELKIJNMVG - GemeenschapsonderwijsUibreiding basisschool Spiere - Helkijn

23

Architectuur

voorbereiding selectieFelix - Glorieux & Grimmelprez

Kunst

voorbereiding selectieSteven Vermeyen



RUISELEDEMVG - VIPA - afdeling GemeenschapsinstellingenBoot sculptuur bij de vijver van de instelling voor bijzondere jeugdzorg ‘De Zande’.

22


KeersluisontwerpadviesHans Vandeweghe

25 BEERNEM

001-108.indd 56 09-01-2008 14:14:54

57


BRUGGE- BurgPaviljoenvoorbereiding selectieToyo Ito

29


BRUGGE - KanaaleilandSanitair gebouwvoorbereiding Poponchini & Lootens ir. architecten

30


BRUGGEConcertgebouwjurylid wedstrijdRobbrecht & Daem architecten

31


DAMMECultuurfabriekjurylid wedstrijdClaerhout - Van Biervliet architecten

32

Locatie:Omschrijving project:Advies:Kunstenaar(s):

DIKSMUIDE - muziekclub 4adLichtbak met fotovoorbereiding selectieKatrien Vermeire

33


HEUVELLANDHuisvestingsproject Wiltonontwerpadvies-

34


INGELMUNSTERDorpsbrugontwerpadvies-

35


KORTRIJKVerbreding Leieontwerpadvies-

39


KORTRIJKHeraanleg oude Leie armjurylid wedstrijd-

40


KORTRIJKKinderdagverblijf en nursingtehuisjurylid wedstrijd-

38


KORTRIJKMiddelbare school Kortrijkvoorbereiding selectie-

37


IEPERPicanol sitevoorbereiding selectie-

36

001-108.indd 57 09-01-2008 14:14:54

58


OOSTENDE Kustweringsproject havenmondingontwerpadviesTechnum

44


VEURNEHerbestemming kloosterjurylid wedstrijd BURO II

47


WAREGEMVredegerechtvoorbereiding selectieBURO II

49


ZEDELGEMBuurtcentrumjurylid wedstrijd-

50


RENINGEBrugjes binnen ruilverkavelingsprojectontwerpadviesVLM

45


WERVIKDoortocht en brugontwerpadviesArch & Teco architectuur

48


STALHILLEBrugontwerpadvies-

46


OOSTENDETrambruggenontwerpadviesMVG - afdeling Beton -en metaalstructuren

43


MENENZiekenhuisjurylid wedstrijdBaumschlager + Eberle architectenbüro

41


MIDDELKERKE‘Catterpilar’ kunstwerk op zeedijkvoorbereiding selectieWim Delvoye

42

001-108.indd 58 09-01-2008 14:14:54

59

001-108.indd 59 09-01-2008 14:14:54

60

51

52

131 132182

194

221

215 216 217

232 233 234 235

236 237 238 239

231

185

187 188 189

138

139

140

14

148

153

123

180

124 125126

127

56

57

58 59 60

61 62 63

64 65 66

6768 69

70

71

72

73 74

75

80

81

82 8384

5553 5485 86

87

88 89

91 92 93

9495

76 77 78 79

96 9798

99

90

001-108.indd 60 09-01-2008 14:14:55

61


Oost-Vlaanderen

Architectuur

Open OproepDe Smet Vermeulen architecten



BEVERENGemeente BeverenDe volledige studieopdracht voor de uitbreiding van het cultureel centrum en de bouw van een openbare bibliotheek.

52

Architectuur

Open OproepBURO II



DENDERMONDEMVG - GemeenschapsonderwijsDe volledige opdracht voor de vestigingsplaats voor het KTA.

53

Architectuur

Open OproepDe Schepper & Meers architecten



DENDERMONDEStad DendermondeDe volledige studieopdracht voor de bouw van een nieuwe sporthal.

54

Architectuur

Open OproepRobbrecht & Daem architecten



AALTERGemeente AalterDe volledige studieopdracht voor de nieuwbouw van een kunstencentrum.

51

51

52

131 132182

194

221

215 216 217

232 233 234 235

236 237 238 239

231

185

187 188 189

138

139

140

14

148

153

123

180

124 125126

127

56

57

58 59 60

61 62 63

64 65 66

6768 69

70

71

72

73 74

75

80

81

82 8384

5553 5485 86

87

88 89

91 92 93

9495

76 77 78 79

96 9798

99

90

001-108.indd 61 09-01-2008 14:14:56

62

Architectuur

Open OproepKuiper Compagnons



GENTStad GentDe volledige studieopdracht voor de opmaak van een integraal plan voor het openbaar domein.

58

Architectuur

Open OproepABSCIS ontwerpgroep



GENT - Brugse Poort, AcaciaparkSHM De Gentse haard / MVG - afdeling Gesubsidieerde InfrastructuurDe volledige studieopdracht voor de bouw van een 40-tal sociale woningen en de aanleg van de publieke ruimte als deel van het project ‘ zuurstof voor de Brugse Poort’.

59

Architectuur

Open OproepT.V. bureau J. Meijer / Van Hulle / De Meyer - Prims



GENTMVG - Administratie CultuurDe volledige studieopdracht voor de restauratie van het gebouw ‘Huis van Oombergen’.

60

Architectuur

Open OproepBOB 361



DENDERMONDEStad DendermondeDe volledige studieopdracht voor de invulling van de sociale campus en project nieuwe hoofdbibliotheek.

55

Kunst

voorbereiding selectieM. Desvigne, C. Dalnoky, O. Eliasson, P. Downsbrough, H. Hollands, M. de Boer, Jürg Conzett



EVERGEMMVG - AWZArtistiek concept voor de uitbreiding van het sluizencomplex door Cristian Kieckens ‘Topos - Atopos - Anatopos’.

57

Open OproepABSCIS ontwerpgroep

Architectuur



Gemeente De PinteOpmaak masterplan en inrichtingsplan voor het kasteelpark Viteux en zijn omgeving.

56 DE PINTE

001-108.indd 62 09-01-2008 14:14:58

63

Architectuur

Open OproepT.V. Luc Eeckhout / Jan Van den Broecke / Luc Reuse



GENTVlaamse LandmaatschappijDe volledige studieopdracht voor de uitbreiding van een kantoorgebouw.

62

Architectuur

Open OproepT.V. PULSE; E. Lamberts / F. Pittillion / H. De Wever / G. De Keyser / K. Heyvaert / I. Van Herle / Ph. Teughels

Open OproepArchitectenbureau Patrick Lefebure

Architectuur



SHM ‘De Goede Werkmanswoning’De volledige studieopdracht voor de bouw van 40-tal sociale woningen en aanleg van de publieke ruimte als deel van het project ‘zuurstof voor de Brugse Poort’.

61 GENT - Brugse Poort, Luizengevecht



SHM ‘Volkshaard’De volledige studieopdracht voor de bouw van 40-tal sociale woningen en aanleg van de publieke ruimte als deel van het project ‘Zuurstof voor de Brugse Poort’.

63 GENT - Brugse Poort, Biezenstuk

voorbereiding selectie en advies uitvoeringFabrice Hybert

Kunst



vzw de GaversFontein met vijf groene figuren

64 GERAARDSBERGEN - provinciaal domein ‘de Gavers’

voorbereiding selectie en advies uitvoeringSven ‘t Jolle

Kunst



Toerisme VlaanderenSculptuur in kano

65 GERAARDSBERGEN - jeugdherberg ‘t Schipke

Architectuur

Open OproepCatteeuw Architectuurpraktijk

Selectieprocedure:Ontwerper(s)


MVG - GemeenschapsonderwijsDe volledige studieopdracht voor de nieuwbouw van een schoolgebouw en een polyvalente zaal voor BS De Dender.

66 GERAARDSBERGEN

001-108.indd 63 09-01-2008 14:14:58

64

MVGArtistieke video impressie van de bestaande site (parkdomein).

MeesterproefBrecht Verstraete

MeesterproefAndrea Stultiens

Architectuur Kunst

Open OproepDirk Coopman Architectenbureau

Architectuur



Rust -en verzorgingstehuis St. PetrusA: DagverzorgingscentrumK: Fotoreeks in samenwerking met de bewoners

68 KRUISHOUTEM



OCMW Kruishoutem / MVG - afdeling Gesubsidieerde InfrastructuurDe volledige studieopdracht voor een nieuwbouw van 20 sociale huurflats.

69 KRUISHOUTEM

Open OproepInterprofessionele architectenassociatie Biecorff

Architectuur



Gemeentebestuur HaaltertDe volledige studieopdracht voor de bouw van een nieuwe muziekacademie en/of de vernieuwing van de bestaande.

67 HAALTERT

voorbereiding selectieHans Op de Beeck

Kunst



70 LEDE

Open Oproep51N4E

Architectuur



OCMW NeveleDe volledige studieopdracht voor de bouw van 54 nieuwe woongelegenheden voor het rust -en verzorgingstehuis en visie op de gehele campus.

72 NEVELE

Open OproepABSCIS Ontwerpgroep

Architectuur



MVG - afdeling GebouwenDe volledige studieopdracht voor een masterplan en de renovatie van het centrum voor Landbouwkundig Onderzoek

71 MERELBEKE & MELLE

001-108.indd 64 09-01-2008 14:14:58

65

Architectuur

Open OproepnoA: Fonteyne - Van den Berg - Vierinism. A. Van Geystelen



Woon - en zorgcentrum H. Hart vzw.De volledige studieopdracht voor een rusthuis van 28 wooneenheden, kortverblijf van 6 wooneen-heden en dagverzorgingscentrum van 10 verblijfseenheden in het voormalig Zwartzustersklooster.

74 OUDENAARDE

voorbereiding selectie en advies uitvoeringPerry Roberts

Kunst



MVG - AWZVerbinding van beide oevers door een artistieke ingreep met de tekst ‘Tussen hier en daar’ op de afsluitschuif.

73 OUDENAARDE - stuw

Open OproepCoussée & Goris architecten / Studiebureau Guy Mouton

Architectuur



Provinciebestuur Oost - VlaanderenDe volledige studieopdracht voor de nieuwbouw, renovatie en herlokalisatie van het sport -en recreatiecentrum St. Laureins.

75 SINT-LAUREINS

Open OproepBOB361

voorbereiding selectieJan Kempenaers

Architectuur Kunst



VDABA: De volledige studieopdracht voor het oprichten van een kantoorgebouw.K: Foto-opdracht op raam

76 SINT-NIKLAAS

Open OproepRapp+Rapp

Architectuur



OCMW Sint-NiklaasDe volledige studieopdracht voor de oprichting van een administratief centrum / sociaal huis en visie op de hele campus.

77 SINT-NIKLAAS

Open OproepClaus en Kaan Architecten

Architectuur



Intercommunale vereniging voor crematoriumbeheer in de provincie Oost - VlaanderenDe volledige studieopdracht voor de bouw van een crematorium en afscheidscentrum op de begraaf-plaats Heimolen te Sint-Niklaas.

78 SINT-NIKLAAS

001-108.indd 65 09-01-2008 14:14:59

66

Open OproepArchitectenbureau Jan Maenhout

Architectuur



MVG - GemeenschapsonderwijsDe volledige studieopdracht voor de bouw van een klassenvleugel voor het Medisch - Pedagogisch Instituut.

79 SINT-NIKLAAS

Architectuur

Open OproepStramien



Gemeente WaarschootOpmaak van een structuurschets voor dorpskernvernieuwing en de volledige studieopdracht voor de inplanting en de heropbouw van de St. Ghislenuskerk.

81 WAARSCHOOT



AALSTKantoorgebouw voor de VMMontwerpadviesDe Smet Vermeulen architecten

82


AALST‘De vier seizoenen’: medaillon aan tamme kastanjeboomadvies uitvoering kunstwerkPatrick Van Caeckenbergh

83


AALSTStationsomgeving Aalstadvies wedstrijdChristian Kieckens architects

84


DENDERMONDE - grote marktPalmboom in bronslid selectiecommissiePeter Rogiers

85a

Open OproepVerdickt & Verdickt architecten

Architectuur



Gemeente StekeneDe volledige studieopdracht voor een nieuw gemeenschaps -en jeugdcentrum en bibliotheek.

80 STEKENE

001-108.indd 66 09-01-2008 14:14:59

67


GENTJury forum - muziekforumjurylid wedstrijdNeutelings Riedijk architecten

90


GENT - R40Wissenhagebrugontwerpadvies-

91


GENTMasterplan stationsomgevingvoorbereiding selectieXaveer De Geyter architectenbureau

88


DENDERMONDE - JUSTITIEPLEINFonteinsculptuurlid selectiecommissieMartin Claessens

85b


GENTOntwerp van sportovernachtings -en verblijfsaccomodaties in BLOSO - centrum ‘De Blaarmeersen’ontwerpadvies BURO II

89


Bruggen over R4ontwerpadvies-

92 GENT - R40


Herinrichting doortocht DenderontwerpadviesJPLX

86 DENDERMONDE


Brug over N49(N434)ontwerpadvies-

87 EEKLO


Dorpsverfraaiinglid selectiecommissieNERO

93 LAARNE


Cultureel centrumjurylid wedstrijdnoA: Fonteyne - Van den Berg - Vierin architecten

95 MERELBEKE


Tractie werkplaatsontwerpadviesBelgroma

94 MELLE


Woningbouwjurylid wedstrijdRobbrecht & Daem architecten

96 SINT-NIKLAAS

001-108.indd 67 09-01-2008 14:14:59

68


Stadsomgeving - PleinontwerpadviesCepezed

97 SINT-NIKLAAS


Verschillende tafels met objectenlid selectiecommissiePhilippe Van Isacker

99a ZOMERGEM - Woon -en verzorgingscentrum ‘Ons Zomerheem’


Houten sculptuur buitenlid selectiecommissieBernd Lohaus

99b ZOMERGEM - Woon -en verzorgingscentrum ‘Ons Zomerheem’


Ovonde WippelgemontwerpadviesS.W.K.

98 WIPPELGEM

001-108.indd 68 09-01-2008 14:14:59

69

001-108.indd 69 09-01-2008 14:15:00

70

22

25

23

49

51114

115

131 132

133 134 181

182

185

187 188 189

190 191

192

183 184

135 136 137

120 121

138

139

140

141 142

143

146

177147

176

148

153

152

123

180

124 125126

127

113

100 102

105 108

111

175

158

162

166

170

101 103

106 109

112

155

159 163

167

171

104

107

110

116 117

129130

186 193

119

122

144

178

149

150 151

154

145

128

118

179

156

160

164 168

172

157

161

165

169 173

174

68 69

72

75

87

99

02

001-108.indd 70 09-01-2008 14:15:00

71

MVG - afdeling Gebouwen voor de Universiteit AntwerpenDe volledige studieopdracht voor de restauratie van het klooster van de ‘Grauwzusters’.

Open OproepT.V. AR-TE / Van Broeck & Meuwissen

voorbereiding selectieGuy Van Bossche

Architectuur Kunst

Open OproepClaus en Kaan architecten

Architectuur

MeesterproefAngie Abbink

Architectuur



100 ANTWERPEN



MVG - FOCI - afdeling GebouwenDe volledige studieopdracht voor het Masterplan voor het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten te Antwerpen, met inbegrip van de studieopdracht voor de aanpassingswerken in functie van directe noden.

101 ANTWERPEN



MVG - afdeling Gebouwen gemandateerd door het havenbedrijf AntwerpenLoodsen ter overkapping van sluistechnieken van de Cauwelaertsluis.

102 ANTWERPEN


Antwerpen

Open OproepRapp + Rapp

Architectuur



AG. VESPADe volledige studieopdracht voor de opmaak van een masterplan voor het Falconplein en het bouwblok Zeemanshuis.

103 ANTWERPEN

22

25

23

49

51114

115

131 132

133 134 181

182

185

187 188 189

190 191

192

183 184

135 136 137

120 121

138

139

140

141 142

143

146

177147

176

148

153

152

123

180

124 125126

127

113

100 102

105 108

111

175

158

162

166

170

101 103

106 109

112

155

159 163

167

171

104

107

110

116 117

129130

186 193

119

122

144

178

149

150 151

154

145

128

118

179

156

160

164 168

172

157

161

165

169 173

174

68 69

72

75

87

99

02

001-108.indd 71 09-01-2008 14:15:01

72

Open OproepStudio Associato Secchi & Vigano

Architectuur

Open OproepGZA + A

Architectuur

Open OproepVincent Van Duysen Architects

Architectuur



Stad AntwerpenDe volledige studieopdracht voor de nieuwe aanleg van het Theaterplein en omgeving.

105 ANTWERPEN



AG VESPADe volledige studieopdracht voor de uitbreiding van het designcentrum ‘De Winkelhaak’.

106 ANTWERPEN



Toerisme VlaanderenDe volledige studieopdracht voor de bouw van een nieuwe jeugdherberg te Antwerpen.

107 ANTWERPEN

Open OproepManuel De Solà Arquitecto

Architectuur



Beheersmaatschappij Antwerpen MobielDe volledige studieopdracht voor het conceptontwerp van de herinrichting van de publieke ruimte Opera en de Rooseveltplaats.

109 ANTWERPEN

Open OproepRobbrecht & Daem architecten

Architectuur



MVG - Vlaamse Opera - afdeling Gesubsidieerde Infrastructuur - FOCIDe volledige studieopdracht voor het opmaken van een masterplan en de renovatie van de Opera.

108 ANTWERPEN

voorbereiding selectieNERO

Architectuur



MVG - GemeenschapsonderwijsUitbreiding Kunsthumaniora

104 ANTWERPEN

001-108.indd 72 09-01-2008 14:15:03

73

Open OproepHans Verstuyft architecten


Open OproepT.V. Mys & Bomans / Ars Horti

voorbereiding selectieKoen Theys

Architectuur Kunst



MVG - afdeling Gebouwen voor VIPAA: De volledige haalbaarheidsstudie voor de forensische woonopvang voor O.P.Z. Rekem te Ant-werpen.K: Halte hotel MIN: Fictief wachthokje op het dak

110 ANTWERPEN

Open OproepWest 8

Architectuur



Stad AntwerpenVerbinding tussen de E. Vloorstraat en de Schroeilaan ter hoogte van de investeringszone Petroleum Zuid.

111 ANTWERPEN

Open OproepBuro voor Vrije Ruimte

Architectuur



Stad AntwerpenHerinrichting Dageraadplaats

112 ANTWERPEN

Architectuur


Imelda VZWDe volledige studieopdracht voor de inrichting van de inkomhal (cafetaria, infolokaal voor patiënt-en,..) het restaurant, de modernisering van de verpleegafdelingen en de aanpassing van de directielokalen.

113 BONHEIDEN

Open OproepZED

Architectuur



SHM Zonnige KempenDe volledige studieopdracht voor de nieuwbouw van sociale woningen.

114 BOOISCHOT - HEIST-OP-DEN-BERG

Open OproepHuiswerk Architecten

Architectuur



SHM ‘Zonnige Kempen’ - MVG - Afdeling Gesubsidieerde InfrastructuurDe volledige studieopdracht voor de bouw van 65-tal sociale woningen met gemeenschapsvoorzien-ingen en de aanleg van de publieke ruimte te Pijpelheide.

115 BOOISCHOT - HEIST-OP-DEN-BERG

001-108.indd 73 09-01-2008 14:15:03

74

Open OproepArchitectenbureau Praet - Verlinden

Architectuur



MVG - afdeling Gebouwen voor het Waterbouwkundig LaboratoriumDe volledige studieopdracht voor een nieuwbouw ter vervanging van houten paviljoenen.

117 BORGERHOUT

Open OproepZED

Architectuur



MVG - Gemeenschapsonderwijs De volledige studieopdracht voor de aanpassing en uitbreiding van het KA Brasschaat - Internaat Hof ten Bos - scholengroep 3.

118 BRASSCHAAT

Open OproepT.V. Baumschlager - Eberle architectenbüro / Grassmann / FDA architecten & ingenieurs

Architectuur



MVG - afdeling Gebouwen voor de afdeling Luchthavens en PersonenvervoerDe volledige studieopdracht voor het aanbouwen van vertrekzalen voor de luchthaven.

119 DEURNE

Architectuur

MeesterproefEvelyne Hamblock



Gemeente DuffelNieuwbouw voor kinderopvang + appartementen + serviceflats

120 DUFFEL

Open OproepBOB 361

Open OproepEmilio Lopez - Menchero

Architectuur Kunst



MVG - afdeling Gebouwen voor het Waterbouwkundig LaboratoriumA: De volledige studieopdracht voor de restauratie en herinrichting van een gedeelte van het Water-bouwkundig Laboratorium.K: Twee foto’s op een mobiele wand.

116 BORGERHOUT

Architectuur

voorbereiding selectieJan Maenhout architectenbureau



SHM volkswoningen DuffelRealisatie sociale woningen

121 DUFFEL

001-108.indd 74 09-01-2008 14:15:03

75

Architectuur

Open OproepHub - architecten



MVG - afdeling Gemeenschapsinstellingen - VIPADe volledige studieopdracht voor de opmaak van een masterplan en de verbouwing en/of nieuwbouw voor infrastructuur voor bijzondere jeugdbijstand in de regio Antwerpen.

122 EKEREN - ANTWERPEN

voorbereiding selectieGuy Rombouts

Kunst



MVG - VIPADreef met fruitbomen in het AZART alfabet

123b GEEL - O.P.Z.

voorbereiding selectieBrian Maguire

Kunst



MVG - VIPAWorkshops met patiënten + litho’s

123c GEEL - O.P.Z.

voorbereiding selectieKris Vleeschouwer

Kunst



MVG - VIPARonddraaiende pijl verbonden met het gebouw van O.P.Z. Geel

123a GEEL - Rotonde stadsring

Open OproepStudiegroep Omgeving

Architectuur



MVG - afdeling Gebouwen - VIPADe volledige studieopdracht voor de renovatie van het oude ziekenhuis voor O.P.Z. Geel.

125 GEEL

Open OproepT.V. Johan Van Reeth / Michiel Dehaene / Tom Van Mieghem

Architectuur



Stad GeelDe volledige studieopdracht voor de opmaak van een masterplan voor het groene woon-werkpark inclusief de centrumruimtes Markt-werft-binnengebied Nieuwstraat te Geel

124 GEEL

001-108.indd 75 09-01-2008 14:15:04

76

Open OproepT.V. aha! / J. Coppens / X. Avontroodt

Architectuur



MVG - GemeenschapsonderwijsDe volledige studieopdracht voor de nieuwbouw van klassen voor het KTA Kapellen.

129 KAPELLEN

Open OproepT.V. Hans Barbier / TemaS

Architectuur



SHM ‘Zonnige Kempen’De volledige studieopdracht voor een sociale woningbouwproject (39 woningen) voor een gediversi-fieerd publiek met inbegrip van de inrichting van de publieke ruimte.

127 HERENTHOUT

Open OproepBuro Lubbers

Architectuur



Gemeente KapellenDe volledige studieopdracht voor de aanleg van een ontmoetingsplein in het centrum.

130 KAPELLEN

Architectuur

Open OproepArchitectenbureau Praet - Verlinden



Stad AntwerpenDe volledige studieopdracht voor de bouw van een administratief centrum voor het district Hoboken.

128 HOBOKEN

voorbereiding selectieHuiswerk architecten

Architectuur



MVG - FOCI - afdeling GebouwenOnthaalgebouw ‘De Hoge Rielen’

131 KASTERLEE

MeesterproefRaf Snoeckx

Architectuur



SHM ‘Eigen Haard’Bouw van 7 appartementen

126 HERENTALS

001-108.indd 76 09-01-2008 14:15:04

77

MeesterproefNathalie Van Hulle / Gert Somers

MeesterproefAndrea Stultiens

Architectuur Kunst



SHM cvba ‘Volkswoningen van Duffel’A: nieuwbouw voor sociale woningenK: Fotografische interventie voor de buurt

133 KONTICH

Architectuur

Open OproepStudio02: Secchi & Vigano



MVG - FOCI - afdeling GebouwenDe volledige studieopdracht voor het opstellen van een masterplan voor het domein ‘De Hoge Rielen’.

132 KASTERLEE

Architectuur

Open OproepFrançois Ponette



SHM Lierse Maatschappij voor de huisvestingDe volledige studieopdracht voor de nieuwbouw van sociale woningen.

134 LIER

voorbereiding selectie51N4E

Architectuur



Stad MechelenMuseum Lamot

135 MECHELEN

Open OproepWES

Architectuur



Stad MechelenDe volledige studieopdracht voor het opmaken van een beeldkwaliteitsplan voor de Mechelse binnenstad.

136 MECHELEN

Open OproepKCAP

Architectuur



Stad MechelenDe volledige studieopdracht voor een ruimtelijk uitvoeringsplan voor het gebied Beaulieu - Bethaniënpolder en Dijle.

137 MECHELEN

001-108.indd 77 09-01-2008 14:15:04

78

Open OproepPoponcini & Lootens ir. architecten

Architectuur



Gemeente MerksplasDe volledige studieopdracht voor de uitbreiding van de bestaande sportterreinen en de bouw van een nieuwe sporthal.

140 MERKSPLAS

Architectuur

Open OproepDe Schepper & Meers architecten



Gemeente MerksplasDe volledige studieopdracht voor de bouw van een multifunctioneel, laagdrempelig en open gemeen-schaps -en ontmoetingscentrum.

139 MERKSPLAS

Architectuur

MeesterproefFrederik Vermeesch



MVG - afdeling NatuurRenovatie van een hoeve voor natuurwachterswoning, een werkatelier en een educatieve ruimte.

141 MOL - Postel

voorbereiding selectieJimmie Durham

Kunst



MVG - VIPA - afdeling GemeenschapsinstellingenSnakepath - Verhoogde loopbrug over domein van de afdeling ‘De Markt’

142a MOL - Jeugdinstelling ‘De Kempen’

voorbereiding selectieEls Dietvorst

Kunst



MVG - VIPA - afdeling GemeenschapsinstellingenWorkshops + video + boekje + kleurenpalet voor deuren in de afdeling ‘De Hutten’

142b MOL - Jeugdinstelling ‘De Kempen’

Architectuur

MeesterproefPeter Masselink



MVG - afdeling WaterRestauratie van een watermolen met installatie van een vistrap.

138 MEERHOUT

001-108.indd 78 09-01-2008 14:15:05

79

Open OproepRapp + Rapp

Architectuur



Gemeente NielDe volledige studieopdracht voor de verbouwing en uitbreiding van het gemeentehuis.

147 NIEL

Open OproepRobbrecht & Daem architecten - M.-J. Van Hee

Architectuur



Gemeentebestuur MortselDe volledige studieopdracht voor een stedenbouwkundig concept voor het plein voor het stadhuis.

145 MORTSEL

Open OproepHub-architecten

Architectuur



Gemeente MortselDe volledige studieopdracht voor een stedenbouwkundig concept voor het gebied Oude God.

144 MORTSEL

Architectuur

Open OproepArchitectengroep Teema



SHM Bouwmaatschappij ‘De Noorderkempen’De volledige studieopdracht voor de nieuwbouw van sociale woningen.

148 RIJKEVORSEL

Architectuur

Open OproepMys & Bomans architecten



Stad MechelenDe volledige studieopdracht voor de renovatie en herinrichting van het oud-gemeentehuis tot wijkhuis.

146 MUIZEN - MECHELEN

Architectuur

MeesterproefFrederik Vermeesch



MVG - afdeling NatuurRenovatie van een hoeve voor woning, atelier en educatieve ruimte

143 MOL - POSTEL

001-108.indd 79 09-01-2008 14:15:05

80

MeesterproefJeroen Beerten

Architectuur



SHM ‘Zonnige Kempen’Bouwen van 63 Wooneenheden.

153 WESTERLO

Architectuur

Open Oproeparchitectenbureau Lou Jansen

Open OproepJan Maenhout architectenbureau

Architectuur



MVG - GemeenschapsonderwijsDe volledige studieopdracht voor de bouw van een sporthal voor het KA.

151 SCHOTEN



Gemeente Sint-Katelijne-WaverDe volledige studieopdracht voor een stedenbouwkundig ontwerp woonuitbreidingsgebied Maenhoevevelden.

152 SINT-KATELIJNE-WAVER

Open OproepBaumschlager + Eberle architectenbüro

Architectuur



Stad AntwerpenDe volledige studieopdracht voor de bouw van een bibliotheekfiliaal, de bouw van een politiecom-missariaat, een muziek academie en een academie voor dans en beeldende kunst.

154 WILRIJK

Architectuur

MeesterproefGeert Houtmeyers



MVG - afdeling Bos en GroenRenovatie van een hoeve voor een natuurwachterswoning, een werkatelier en een educatieve ruimte.

150 SCHOTEN

Architectuur

Open OproepHub-architecten



MVG - Dienst voor de ScheepvaartDe volledige studieopdracht voor het bouwen van een werkhuis-magazijn.

149 SCHOTEN

001-108.indd 80 09-01-2008 14:15:05

81



Realisatie en exploitatie van een topsporthaljurylid wedstrijd-

156 ANTWERPEN


Herinrichting Abdijstraatjurylid wedstrijdStramien / Bram Breedveld & B-architecten / Gilco

157 ANTWERPEN


Brandweerkazerneontwerpadvies-

158 ANTWERPEN - Haven


Overkapping Kievitpleinontwerpadvies-

159 ANTWERPEN


Modemuseumjurylid wedstrijdMarie-José Van Hee

160 ANTWERPEN


Oosterweelverbindingontwerpadvies-

161 ANTWERPEN


Woningen project Schaafstraatjurylid wedstrijd-

162 ANTWERPEN


Het Eilandje (masterplan)voorbereiding selectieJPXL

163 ANTWERPEN


Droogdokkenjurylid wedstrijd-

164 ANTWERPEN


Site Petroleum Zuidjurylid wedstrijd-

155 ANTWERPEN

001-108.indd 81 09-01-2008 14:15:06

82


MAS - Nieuwbouw voor het Museum Aan de Stroomvoorzitter wedstrijdjuryNeutelings Riedijk architecten

ANTWERPEN


Designcenter ‘De Winkelhaak’ontwerpadviesStad Antwerpen Bedrijfséénheid Stadsontwikkeling / Planningscel - architecten Manders Coby en Pittillion Filip ism. groep ARCHO, bureau Bouwtechniek en Dirk Jaspaert

ANTWERPEN


Loodswezenvoorbereiding project-

ANTWERPEN


Restauratie en herbestemming paleis op de MeirontwerpadviesH. Van Hunsel architectenbureau

ANTWERPEN


Container sculpturen op rotondevoorbereiding voor selectieLuc Deleu

ANTWERPEN - infrastructuur Waaslandhaven


Windmolen (Nike)ontwerpadvies-

ANTWERPEN


Huisvesting AWZ (districtsgebouw)voorbereiding selectieHugo Lejon ontwerpbureau

BOOM


Woningen Violetstraatjurylid wedstrijdImport / Export

ANTWERPEN


Masterplan Kievitpleinvoorbereiding selectieCuypers / Bosch Slabbers

ANTWERPEN


Spoor - Noordlid selectiecommissieStudio associato Secchi & Vigano

ANTWERPEN


Leientegelvoorbereiding selectieIvo Van Hove & Jan Versweyfeld

ANTWERPEN


Uitwerking van een masterplan voor het Kielparkjurylid wedstrijdStudiegroep Omgeving

168

169

170

171

173

174

175

172

166

167

165

ANTWERPEN

176

001-108.indd 82 09-01-2008 14:15:06

83


Foto reeksjurylid wedstrijdHans Op de Beeck

BRASSCHAAT

Locatie:Opdrachtgever:Advies:Ontwerper(s):

Stad MechelenontwerpadviesStudio associato Secchi & Vigano / Moens - Vanden Berghen Bellengé

MECHELEN - site LAMOT


ZwembadontwerpadviesTechnum

GEEL


Project rust - en verzorgingstehuis Paradijsjurylid wedstrijd-

LIER


GeluidsschermenjuryDerveaux ingenieursbureau

EKEREN


Zuidelijk eilandontwerpadviesRaf De Saeger / FDA architecten en ingenieurs

BORNEM - PUURS


Fietsbrugontwerpadvies-

LILLE


Grote Marktvoorbereiding selectieStudio associato Secchi & Vigano

MECHELEN


Sculptuurvoorbereiding selectieSven ‘t Jolle

RAVELS - sporthal


Uitbreiding ‘De Warande’jurylid wedstrijd-

TURNHOUT


Verbreding AlbertkanaalontwerpadviesT.V. SAN

SCHOTEN - albertkanaal


Kazerne ‘Blairon’ontwerpadvies-

177

182

179

180

178

181

183

184

187

185

186

TURNHOUT

188

001-108.indd 83 09-01-2008 14:15:06

84


Project De Lijn - wachthuisontwerpadviesintern ontwerpteam De Lijn

193 ZWIJNDRECHT


Neon boven inkomlid selectiecommissieGert Robijns

189 TURNHOUT - ziekenhuis


Residentie Vaartland - rust -en verzorgingstehuisontwerpadviesStramien

190 WILLEBROEK


Masterplan watermolen - stationontwerpadviesStramien

191 WILLEBROEK


Boulevardbrugjurylid wedstrijdNey & Partners

192 WILLEBROEK

001-108.indd 84 09-01-2008 14:15:07

85

001-108.indd 85 09-01-2008 14:15:07

86

1

194

203

214213

220

221

222 243

244 245

215 216 217

232 233 234 235

236 237 238 239

240

241

231

218

204

206

207 208 219

209 230210

211

202

195 196 197 198 199

200 201

242

205 212

229 223 224

225 226 227

228

68

75

87

001-108.indd 86 09-01-2008 14:15:07

87

Open OproepnoA: Fonteyne - Van den Berg - Vierin

Architectuur



MVG - afdeling Monumenten en LandschappenDe volledige studieopdracht voor de restauratie, herbestemming en nieuwbouw van de Hertogenmolens.

194 AARSCHOT


Vlaams Brabant / Brussel

Open OproepSergison Bates Architects

Architectuur



Erasmushogeschool BrusselDe volledige studieopdracht voor de verbouwing van pralinefabriek tot hogeschool voor audiovisuele technieken, audiovisuele en dramatische kunst.

195 BRUSSEL

Open OproepT.V. RAUW / Bureau Bouwtechniek / Ney & Partners

Architectuur



MVG - administratie Cultuur - FOCI - afdeling GebouwenDe volledige studieopdracht voor stabiliteit, klimaat en technieken voor de renovatie en nieuwbouw van een Vlaams Nederlands huis voor Europa.

196 BRUSSEL

voorbereiding selectieGuillaume Bijl

Kunst



MVGVitrinekast met medailles - bekers

197 BRUSSEL - Kreupelenstraat

1

194

203

214213

220

221

222 243

244 245

215 216 217

232 233 234 235

236 237 238 239

240

241

231

218

204

206

207 208 219

209 230210

211

202

195 196 197 198 199

200 201

242

205 212

229 223 224

225 226 227

228

68

75

87

001-108.indd 87 09-01-2008 14:15:08

88

voorbereiding selectie en uitvoeringDominique Thirion

Kunst



MVGOpen Venster: heropenen van vier vensters + publicatie

202 BRUSSEL - Graaf de Ferraris gebouw

voorbereiding selectie en uitvoeringDavid Evrard

Kunst



MVGArchiveringsproject met kleurenoriënterende diagrammen

201 BRUSSEL - Graaf de Ferraris gebouw

voorbereiding selectieGeert Van Istendael

Kunst



MVG Fatma of de monumentenzorg (essay)

200 BRUSSEL - Martelaarsplein

voorbereiding selectieAnne Daems

Kunst



MVGFotoreeks ambtenaren, monumenten en landschappen


voorbereiding selectieVincent Van Duysen architects

voorbereiding selectieWim Catrysse

Architectuur Kunst



MVG - afdeling GebouwenA: Inrichting caféK: Video installatie


Open OproepDerveaux G. Ingenieursbureau

Architectuur



MVG - Afdeling Wegen en Verkeer Vlaams - BrabantDe volledige studieopdracht voor het bouwen van geluidsschermen om de RO - wijk Kattebeek.

203 DILBEEK

001-108.indd 88 09-01-2008 14:15:09

89

voorbereiding selectieTjonck - Nilis ir. architecten

Architectuur



MVG - afdeling GebouwenHerinrichting inkomhal in vormingscentrum

204 DWORP - DESTELHEIDE

Open OproepT.V. Heyndrickx - Dewachter - Kalhöfer

Architectuur



MVG - afdeling Gebouwen voor de afdeling WegenbouwkundeDe volledige studieopdracht tot het herinrichten van labo, stapelruimte en vergaderzaal voor de afdeling Wegenbouwkunde.

205 EVERE

Architectuur

Architectuur

MeesterproefDirk Somers

Open OproepLens°Ass



MVG - Instituut voor Bosbouw en Wildbeheer - afdeling Bos en Groen - afdeling GebouwenRenovatie van 2 gebouwen en een nieuwbouw

207 HOEILAART



MVG - afdeling Gebouwen - afdeling Bos en GroenDe volledige studieopdracht voor de restauratie en de herbestemming van het gebouw Kasteel Groenendaal te Hoeilaart.

208 HOEILAART

Open OproepT.V. A. Van Geystelen / Bureau Bouwtechniek voor architectuur

Architectuur



MVG - GemeenschapsonderwijsDe volledige studieopdracht voor de nieuwbouw van klassen voor de basisschool van het KA/BS Grimbergen.

206 GRIMBERGEN

Architectuur

Open OproepNey & Partners



NV ZeekanaalDe volledige studieopdracht voor een voetgangersbrug over het kanaal Leuven - Dijle.

209 HOFSTADE

001-108.indd 89 09-01-2008 14:15:10

90

Open Oproep-

voorbereiding selectieJosse De Pauw

Architectuur Kunst



MVGK: Tekst over de bouwplek

214 LENNIK - woordencentrum


Architectuur



Katholiek Onderwijs Brussel NoordDe volledige studieopdracht voor de nieuwbouw van een basisschool.

212 LAKEN

Open OproepVan Broeck & Meuwissen ir. Architecten

Architectuur



MVG - GemeenschapsonderwijsDe volledige studieopdracht voor de nieuwbouw van een gebouw omvattende klaslokalen en een polyvalente zaal voor de MS / BS / BSBO Lennik.

213 LENNIK

Architectuur

Open OproepBOB361



Stad LeuvenOpmaak masterplan Parkveld

215 LEUVEN

Architectuur

Open OproepSSA/xx; Guy Châtel & Kris Cooremans

voorbereiding selectieMichaël Van den Abeele

Kunst



MVG - NV Zeekanaal en Watergebonden Grondbeheer VlaanderenA: De volledige studieopdracht voor de bouw van een verkeerspost voor de afstandsbediening van kunstwerken langs het kanaal Leuven - Dijle.K: 4 Wandtapijten met referentie naar de waterwegen.

211 KAMPENHOUT - sas

Open OproepAtelier De Bondt architecten i.s.m. Fondu Landscape architects

Architectuur



BLOSODe volledige studieopdracht voor de aanleg van de buitenomgeving voor het BLOSO domein.

210 HOFSTADE

001-108.indd 90 09-01-2008 14:15:10

91

Architectuur

Open OproepRobbrecht & Daem architecten - M.-J. Van Hee



Stadsbestuur LeuvenDe volledige studieopdracht voor de vernieuwing van het Fochplein: ontwerp voor het plein (inclusief rioleringen) en de infrastructuur ten behoeve van De Lijn.

216 LEUVEN

Open OproepSpectrum

Architectuur

Open OproepArchitectenbureau Karel Breda

Architectuur



MVG - afdeling Gebouwen voor het CICOVDe volledige studieopdracht voor de herinrichting van de conciërgewoning tot burelen.

219 OVERIJSE



MVG - afdeling Gebouwen voor de afdelingDe volledige studieopdracht voor de inrichting van een gebouw in het domein Ter Rijst.

220 PEPINGEN - HEIKRUIS


Architectuur



Jeugdcentrum / Muziekcentrum Nijdrop vzwDe volledige studieopdracht voor de nieuwbouw van een jeugdhuis / muziekcentrum.

218 OPWIJK

voorbereiding selectieLuc Eeckhoudt - Jan Van den Broeke - Luc Reuse

Architectuur



MVG - afdeling WaterDe volledige studieopdracht voor een nieuw besturingsgebouw voor de Dijlevallei

217 LEUVEN

Open OproepSSA/xx

Architectuur



MVG - Gemeenschapsonderwijs De volledige studieopdracht voor de bouw van kleuterklassen, renovatie van het centrum voor leerlingenbegeleiding voor de Basisschool.

221 TIENEN

001-108.indd 91 09-01-2008 14:15:11

92


Posters - Stapelsadvies uitvoeringMichel François

223a BRUSSEL - Martelaarsplein


Sculptuuradvies uitvoeringEls Dietvorst

223b BRUSSEL - Martelaarsplein


Zeefdrukken als zonnewering met paraventadvies uitvoeringVeerle Rooms

224a BRUSSEL - Bouwdewijngebouw


Installatie met schoenenadvies uitvoeringCamiel Van Breedam

224b BRUSSEL - Boudewijngebouw


Schilderij en houtskooltekeningadvies uitvoeringSam Dillemans

224c BRUSSEL - Boudewijngebouw


Klok op het gebouw van de VDABJurylid wedstrijdKris Martin

225 BRUSSEL - Wetstraat


Geluidsinstallatie + Korte teksten gepubliceerd in het programmaboekje + Soundsculptuur op daklid selectiecommissieChristoph Fink, Dora Garcia, Ann-Veronica Janssens (Curator: Moritz Küng)

226 BRUSSEL - Beursschouwburg


Herinrichting van de koepelzaal van het Vlaams Parlementvoorbereiding ontwerpadvies-

227 BRUSSEL - Vlaams Parlement


Open OproepVerplancke & Flebus

Architectuur



MVG - GemeenschapsonderwijsDe volledige studieopdracht voor de nieuwbouw van een schoolgebouw voor het KTA Vilvoorde.

222 VILVOORDE

001-108.indd 92 09-01-2008 14:15:11

93

Locatie:Omschrijving project:Advies:Ontwerper:

PPS - constructievoorbereiding-

228 BRUSSEL - Koningsstraat


Nieuwbouw en verbouwing van Erasmus hogeschooljurylid wedstrijdVan Broeck & Meuwissen

229 BRUSSEL


Reconversie site Centrale Werkplaatsenontwerpadvies-

231 KESSEL - LO


Stationsoverkappingjurylid wedstrijdSamyn & partners

233 LEUVEN


VAC Leuvenvoorzitter wedstrijdT.V. GZ - ZAVEM

234 LEUVEN


Museumsitejurylid wedstrijdStéphane Beel architecten

235 LEUVEN


‘Eiland’ - verhoogd platformjurylid wedstrijdBren Heymans

236 LEUVEN

Locatie:Opdrachtgever:Advies:Ontwerper(s):

Steenpoortcomplexontwerpadvies-

237 LEUVEN


Wetenschapspark Arenbergjurylid wedstrijdIntarsia

238 LEUVEN


Installatie met tekstlid selectiecommissieIves Maes, Peter Verhelst

239 LEUVEN - Dijle vallei


Tunnel Boudewijnlaanontwerpadvies-

232 LEUVEN


SportmuseumontwerpadviesBVBA Atelier Debondt

230 HOFSTADE

001-108.indd 93 09-01-2008 14:15:12

94


Ontsluiting ZaventemontwerpadviesNV Duynslager

243 VILVOORDE - afrit E19 Zaventem


WatersiteontwerpadviesWest 8

244 VILVOORDE


Huisvesting IAPontwerpadvies-

245 VILVOORDE - Levisstraat


Bejaardentehuis Mariëndaljurylid wedstrijdHilde De Ruyssher, Geert Buelens, Veerle Vanderlinden

241 OVERIJSE


Landschapsbegraafplaatsvoorbereiding selectie-

242 TERVUREN


Herinrichting dorpscentrumontwerpadviesKuyper Compagnons

240 LIEDEKERKE

001-108.indd 94 09-01-2008 14:15:12

95

001-108.indd 95 09-01-2008 14:15:12

96

52

203

214213

220

246

248

252259

261

262

249 250

251 260

253

254255

264

265 266

263

256 257

267 268

269

258

247

222 243

244 245

240

241

218

204

206

207 208 219

211

202

195 196 197 198 199

200 201

242

205 212

229 223 224

225 226 227

228

190 191

192

183 184

135 136 137

146

177147

176

113

64 65 66

67

70

71

80

82 8384

5553 5485 86

93

9495

76 77 78 79

96 97

001-108.indd 96 09-01-2008 14:15:13

97


Open OproepT.V. A20 / BEG Studiebureau

Architectuur



MVG - afdeling GebouwenDe volledige studieopdracht voor de verdere renovaties en verbouwingen van het kasteel Alden Biesen.

247 BILZEN

Limburg

Architectuur

Open OproepSegers & Moermans architectenbureau



MVG - Gemeenschapsonderwijs De volledige studieopdracht voor de nieuwbouw van Genk MPI - Internaatscholengroep 14.

248 GENK

Architectuur

Open OproepCepezed



VRTDe volledige studieopdracht voor het oprichten van een gebouw voor de diensten van Radio 2.

249 HASSELT (zie ook Kortrijk)

voorbereiding selectieNey & Partners

Architectuur



MVG - afdeling GebouwenOverkapping binnenkoer kasteel Alden Biezen.

246 BILZEN52

203

214213

220

246

248

252259

261

262

249 250

251 260

253

254255

264

265 266

263

256 257

267 268

269

258

247

222 243

244 245

240

241

218

204

206

207 208 219

211

202

195 196 197 198 199

200 201

242

205 212

229 223 224

225 226 227

228

190 191

192

183 184

135 136 137

146

177147

176

113

64 65 66

67

70

71

80

82 8384

5553 5485 86

93

9495

76 77 78 79

96 97

001-108.indd 97 09-01-2008 14:15:14

98

Architectuur

Open OproepT.V. Cabuy / Pauwels / Willenkens



Stad PeerDe volledige studieopdracht voor het bouwen van 11 nieuwe woningen en de renovatie van een bestaande pastorij te Wijchmaal.

253 PEER

voorbereiding selectie en uitvoeringMaria Blondeel

Kunst



MVG - afdeling GebouwenWachtsoniek: Licht & geluidsculptuur

250a HASSELT - VAC

voorbereiding selectie en uitvoeringRichard Venlet

Kunst



MVG - afdeling GebouwenGordijnen bedrukt met lastenboek

250b HASSELT - VAC

voorbereiding selectie en uitvoeringJef Geys

Kunst



MVG - afdeling Gebouwen3 Prefabmythes + 3 wrijfobjecten

250c HASSELT - VAC

voorbereiding selectie en uitvoeringNathalie Mertens

Kunst



MVGFilmprogrammatie + ‘Kladpapier’ project

251 HASSELT - VAC

voorbereiding selectie en uitvoeringJohn Körmeling

Kunst



MVG - afdeling Bos en Groen‘t Speelhuisje; Artisitieke interventie aan ruïne.

252 HEUSDEN - ZOLDER

001-108.indd 98 09-01-2008 14:15:16

99

Open OproepSantermans + Cielen architecten

Architectuur

Open OproepVan Broeck - Meuwissen ir. Architecten

Architectuur



C.V. Nieuw Sint - TruidenDe volledige studieopdracht voor het bouwen van 35 sociale appartementen zowel voor de huur als voor de koop met inbegrip van de inrichting van de publieke ruimte.

256 SINT - TRUIDEN



MVG - GemeenschapsonderwijsDe volledige studieopdracht voor de nieuwbouw van klassen voor het BuBo Sint - Truiden.

257 SINT - TRUIDEN

Architectuur

Open OproepNey & Partners

Open OproepJozef Legrand

Kunst



MVG - afdeling Maas en Albertkanaal Dienst voor de ScheepvaartDe volledige studieopdracht tot het bouwen van een nieuwe brug over het Albertkanaal te Riemst / Vroenhoven.

255 RIEMST - VROENHOVEN

voorbereiding selectieJef Geys

Kunst



MVG - VIPA - O.P.Z. RekemFotofries (muur site oud Rekem) geïntegreerd in nieuwe site.

254a REKEM

voorbereiding selectieSuchan Kinochita

Kunst



MVG - VIPA - O.P.Z. RekemArtisitieke interventie in samenwerking met patiënten.

254b REKEM

voorbereiding selectieBuro voor Vrije Ruimte

Architectuur



MVG - afdeling GebouwenBuitenaanleg tuin Agnetenklooster

258 TONGEREN

001-108.indd 99 09-01-2008 14:15:16

100


Buitensculptuur met gekleurde panelenlid selectiecommissiePhilippe Van Snick

267 SINT -TRUIDEN - Sint - Trudo


Televisiesculpturen met tekeningenlid selectiecommissiePeter Rogiers

268 SINT -TRUIDEN - Sint - Trudo


De volledige studieopdacht voor een stedebouwkundig plan van de stationsomgeving.ontwerpadviesWest 8

260 HASSELT


Transithuis voor vluchtelingenvoorbereiding selectieEvelyn Hamblock

261 HECHTEL - EKSEL


Brug KanneontwerpadviesMVG - afdeling Betonstructuren

262 KANNE


Natuurbeheersplan en masterplanjurylid wedstrijdStudiegroep Omgeving

263 LANAKEN



De volledige studieopdracht voor de opmaak van een masterplan voor het domein Pietersheim.ontwerpadvies-

264 LANAKEN


Ontwikkeling Hertog Jan Sitejurylid wedstrijd-

265 LOMMEL


Foto’s in liftsassenlid selectiecommissie en advies uitvoeringJan Kempenaers

266 LOMMEL - Mariaziekenhuis


Herbestemming van het mijnpatrimonium in zijn geheel en specifiek in Beringen.ontwerpadviesT.V. A20 / BEG Studiebureau

259 BERINGEN

001-108.indd 100 09-01-2008 14:15:16

101


Gallo - Romeinse museumjurylid wedstrijdDe Gregorio & partners

269 TONGEREN

001-108.indd 101 09-01-2008 14:15:16

102

001-108.indd 102 09-01-2008 14:15:16

103

MeesterproefJan Van Weert

Architectuur



afdeling ZeescheldeSchuilhuisjes langs Schelde

270 -

Omschrijving project:Kunstenaar(s):

Nieuwjaarskaart 2004Gert Verhoeven

271

Omschrijving project:Kunstenaar(s):

Object prijs bouwheer 2003 en 2005David Huycke

272

Selectieprocedures van de Vlaamse Bouwmeester

Verspreid over Vlaanderen



Zendmasten GSMontwerpadvies-

273 -


KUSTInfrastructuur fietsroutejurylid wedstrijdFris in het Landschap

274

001-108.indd 103 09-01-2008 14:15:17

104


Nieuwe drager voor verkeerslichtenvoorbereiding selectie-

275 -


Schelde landschapspark - Kunstproject ontwerpadviesHarrisons

276 SCHELDE Gent - Antwerpen

001-108.indd 104 09-01-2008 14:15:17

105

Open OproepCoussée & Goris architecten

Architectuur



MVG - FOCI - afdeling GebouwenDe volledige studieopdracht voor het verbeteren van de herkenbaarheid en de architectonische uitstraling van ‘de Brakke Grond’.

277 AMSTERDAM


Buitenland

voorbereiding selectie en uitvoeringPeter Rogiers

Kunst



MVG - administratie Buitenlands Beleid - afdeling GebouwenSculptuur in de inkomhal

278a DEN HAAG - Vlaamse vertegenwoordiging

voorbereiding selectie en uitvoeringJürgen Voordeckers

Kunst



MVG - administratie Buitenlands Beleid - afdeling GebouwenFotoreeks vergaderzaal

278b DEN HAAG - Vlaamse vertegenwoordiging

voorbereiding selectie en uitvoeringAnnemie Van Kerckhoven

Kunst



MVG - administratie Buitenlands Beleid - afdeling GebouwenMultimedia installatie

278c DEN HAAG - Vlaamse vertegenwoordiging

001-108.indd 105 09-01-2008 14:15:17

106

voorbereiding selectiePatrick Van Caeckenbergh

Kunst



MVG - administratie Buitenlands Beleid - afdeling GebouwenInstallatie met kast en objecten

279 LONDON - Flanders House

voorbereiding selectieCharif Benhelima

Kunst


Locatie:Opdrachtgever: Omschrijving project:

MVG - administratie Buitenlands Beleid - afdeling Gebouwen2 Cibachromes

280 LONDON - Flanders House

voorbereiding selectieMichaël Van den Abeele

Kunst



MVG - administratie Buitenlands Beleid - afdeling GebouwenEen bank die schuin afloopt.

281 PARIJS - Vlaamse vertegenwoordiging

voorbereiding selectieWim Delvoye

Kunst



MVG - administratie Buitenlands Beleid - afdeling GebouwenGlasraam met skeletten


voorbereiding selectieGuy Rombouts

Kunst



MVG - administratie Buitenlands Beleid - afdeling GebouwenAZART alfabet verspreid op en in trappenhal van achterhuis.


001-108.indd 106 09-01-2008 14:15:17

107


European Patent Organisationjurylid wedstrijdXaveer De Geyter architecten

284 DEN HAAG


001-108.indd 107 09-01-2008 14:15:17

108

001-108.indd 108 09-01-2008 14:15:20

109

De selectievan de Bouwmeester

109-220.indd 109 09-01-2008 14:21:36

105

170

110

116131

249

255

257

211

212216

135

152

128

169

5862

69

78

04

05

11

13

169 Antwerpen - Eilandje Stad Antwerpen 110 Antwerpen MVG, afdeling Gebouwen voor VIPA170 Antwerpen - designcentrum ‘de Winkelhaak’ Stad Antwerpen 105 Antwerpen - Theaterplein Stad Antwerpen04 Blankenberge - voormalige Rijksmiddenschool Stad Blankenberge116 Borgerhout - Waterbouwkundig Laboratorium MVG, afdeling Gebouwen voor het Waterbouwkundig Laboratorium05 Brugge - Coupure MVG, administratie Waterwegen en Zeewezen58 Gent Stad Gent62 Gent Vlaamse Landmaatschappij249 - 11 Hasselt / Kortrijk VRT128 Hoboken Stad Antwerpen211 Kampenhout-sas MVG, NV Zeekanaal en Watergebonden Grondbeheer Vlaanderen131 Kasterlee - de Hoge Rielen MVG, FOCI, afdeling Gebouwen69 Kruishoutem OCMW Kruishoutem / MVG, afdeling Gesubsidieerde Infrastructuur212 Laken Katholiek Onderwijs Brussel Noord216 Leuven - Fochplein Stad Leuven135 Mechelen - museum Lamot Stad Mechelen13 Menen - stadhuis Stad Menen255 Riemst-Vroenhoven - Albertkanaal MVG, afdeling Maas -en Albertkanaal, Dienst voor de Scheepvaart152 Sint-Katelijne-Waver Gemeente Sint-Katelijne-Waver78 Sint-Niklaas - Begraafplaats Heimolen Intercommunale vereniging voor crematoriumbeheer Oost-Vlaanderen257 Sint-Truiden MVG, Gemeenschapsonderwijs

110

109-220.indd 110 09-01-2008 14:21:36

105

170

110

116131

249

255

257

211

212216

135

152

128

169

5862

69

78

04

05

11

13

111

109-220.indd 111 09-01-2008 14:21:39

112

109-220.indd 112 09-01-2008 14:21:58

113

Architectuur -

AdviesVoorzitter wedstrijdjury

Ontwerper(s)Neutelings Riedijk architecten

Projectomschrijving-

Nieuwbouw voor het Museum Aan de Stroom (MAS)

Antwerpen - EilandjeStad Antwerpen

Het nieuwe museum vormt door zijn unieke en centrale ligging op de Hanzestedenplaats de schakel tussen stad en haven. Tegelijkertijd kan het MAS een impuls betekenen voor de verdere ontwikkeling van dit stadsdeel, het Eilandje.-Bij het ontwerp van het MAS zal dan ook een duidelijk standpunt ingenomen moeten worden ten opzichte van volgende punten :+ Het Museum aan de Stroom als definitieve huisvesting van de collecties van het Nationaal Scheepvaartmuseum, het Volkskundemuseum, het Vleeshuis en de

collectie industrieel erfgoed en andere voorwerpen verspreid over andere depots;+ Verwijsfunctie naar de andere stedelijke musea;+ Haar inplanting op het kruispunt van twee assen, nl. de culturele noord-zuid-as en de visuele oost-west-as (transparantie), en inpassing en integratie in de site;+Stedenbouwkundige en architecturale positie binnen de morfologie van het Eilandje. -

Fragment uit de opdracht-

109-220.indd 113 09-01-2008 14:21:59

114

bOb Van Reeth “Ik heb dit gebouw geselecteerd, omdat ik vind dat het er moet komen in Antwerpen. Het zal een belangrijke aanjager zijn voor de ontwikkeling van het Eilandje, de oude havenbuurt van de stad. Naast het feit dat het kwalitatief een hoogstaand gebouw is, bevindt het zich ook in het oog van een politieke storm. Het werd door Gerard Mortier

uitgespeeld tegenover het Gentse Muziekforum, met argumenten die eigenlijk niets ter zake doen. Het MAS staat ook voor de heropleving van een degelijk architectuurbeleid in Antwerpen. Het gaat dus over meer dan dit gebouw alleen, maar ook over de moed van een stadsbestuur om architectuur in Antwerpen te brengen.”

109-220.indd 114 09-01-2008 14:21:59

115

109-220.indd 115 09-01-2008 14:22:00

116

109-220.indd 116 09-01-2008 14:22:16

117

het huis en tegelijkertijd de individuele bewoner in zijn privacy respecteren.”-

Kunst-

Selectieprocedurevoorbereiding selectie

Kunstenaar(s)Koen Theys


A: Volledige haalbaarheidsstudie voor de forensische woonopvang voor OPZ Rekem te Antwerpen.

K: Halte hotel MIN: Fictief wachthokje op het dak.

“De geestelijke gezondheidszorg voor geïnterneerde patiënten (forensische psychiatrie) zit in een stroomversnelling. Diverse overheden zowel op federaal als op gemeenschapsniveau stellen middelen ter beschikking om het forensische zorgaanbod zowel kwalitatief als kwantitatief uit te bouwen. O.P.Z. Rekem neemt hierin het voortouw door 48 ziekenhuisbedden voor te behouden voor forensische patiënten, patiënten met een middelmatig en laag maatschappelijk risico.”-“Het aanpalende perceel (huisnummer 94) doet

nu dienst als deel van een wijkcentrum. Wanneer die oppervlakte geïntegreerd wordt in het P.V.T., kunnen wij een gedeelte van het P.V.T., ter compensatie en onder bepaalde voorwaarden, ter beschikking stellen van het wijkcentrum. Dit zal de integratie van onze patiënten in de buurt ten goede komen.”-“Een kunstwerk zou Hotel MIN als vaste waarde in de buurt moeten bekrachtigen en de communicatie met de buurt bevorderen. Dit vergt een gevoeligheid voor de sociale context van de buurt en de bewoners van Hotel MIN. Het kunstproject moet dus zowel karakter geven aan

Architectuur-

SelectieprocedureOpen Oproep

Ontwerper(s)T.V. Mys & Bomans / Ars Horti

Uit de projectdefinitie van de bouwheer-

AntwerpenMVG, afdeling Gebouwen voor VIPA

109-220.indd 117 09-01-2008 14:22:17

118

109-220.indd 118 09-01-2008 14:22:58

bOb Van Reeth “In dit hotel in een Antwerpse volkswijk is er opvang voorzien voor ex-gedetineerden. Boeiend is vooral hoe de ontwerpers er in geslaagd zijn te spelen met de begrippen privé- en publieke ruimte. In dit hotel kom je niet binnen via de voordeur, maar via een soort steegje. De ontwerpers hebben dus de openbaarheid van stedelijke structuren opgenomen in een gebouw dat in essentie een privé-gebouw is. Zo tonen ze dat bouwen rekening moet houden met de publieke ruimte.”

119

109-220.indd 119 09-01-2008 14:23:08

120

109-220.indd 120 09-01-2008 14:23:12

121

109-220.indd 121 09-01-2008 14:23:16

122

109-220.indd 122 09-01-2008 14:23:33

123

Architectuur -

Adviesontwerpadvies

Ontwerper(s)Stad Antwerpen Bedrijfséénheid Stadsontwikkeling / Planningscel - architecten Manders Coby en Pittillion Filip ism. groep ARCHO, bureau bouwtechniek en Dirk Jaspaert.


Nieuwbouw voor een designcentrum

Antwerpen - designcentrum ‘de Winkelhaak’Stad Antwerpen

elke herbestemming voor een volgende generatie in een snel evoluerende tijd. Een trendgevoelig decor van stof, avontuurlijk en intuïtief geïnspireerd,contrasteert en complementeert tegelijkertijd.2 Jaar na opening zwermen de eerste ontwerpers van de Winkelhaak uit over dewijk : de herwaardering van een stadsdeel is begonnen...-

Designcenter ‘de Winkelhaak’ kadert in de herwaardering van de Antwerpse stationswijk. In de eerste plaats is het een bedrijvencentrum voor zelfstandige ontwerpers, daarnaast beschikt het over een ruime evenementenzaal.Communicatie was ongetwijfeld het belangrijkste aspect in de hele opdracht :de architectuur bevordert enerzijds de communicatie tussen de ontwerpersintern en wil anderzijds de communicatie tussen de bewoners van deWinkelhaak en de wijk stimuleren. Wetende dat ‘design’ geen laagdrempeligconcept is, werd het

gebouw opgevat als een gevelbrede en goed uitgelichte vitrine die haar activiteit te kijk zet. De ‘aanwezigheid’ van de Winkelhaak stimuleert de passage en dynamiek in de aanpalende straten.-De duurzaamheid van het gebouw was minstens zo belangrijk. Met zuinigheidals motief werd doeltreffend gewerkt met ruimte en materialen.Circulatieruimte werd opgevat als ontmoetingsplaats; ruwbouw werd doorextra zorgzaamheid een in één beweging afgewerkt product. Een duurzamestructuur in beton, regelmatig en doordacht geconcipieerd, verzekert


109-220.indd 123 09-01-2008 14:23:33

bOb van Reeth “Dit gebouw moest de stationsbuurt in Antwerpen nieuw leven inblazen. De opdracht was gegeven door de Antwerpse stadsontwikkelingsmaatschappij SOMA aan een architectenbureau. Maar men was niet tevreden met het resultaat. Twee jonge architecten die bij SOMA werken, hebben – in samenwerking met het architectenbureau – de plannen hertekend en er een uitstekend gebouw van gemaakt.”

124124

109-220.indd 124 09-01-2008 14:23:54

125

109-220.indd 125 09-01-2008 14:23:57

126

109-220.indd 126 09-01-2008 14:24:18

127

Architectuur -


Ontwerper(s)Studio Associato Secchi & Vigano


Volledige studieopdracht voor de nieuwe aanleg van het Theaterplein en omgeving te Antwerpen.

prikkelen zodat deze zin krijgt in meer cultuur. Hierbij is de beleving zowel overdag als ’s avonds en ’s nachts van belang.”-


Antwerpen - TheaterpleinStad Antwerpen

“De visie voor het toekomstige Theaterplein is duidelijk. Het plein dient te fungeren als ‘katalysator’ van culturele functies waar het plein het centrum en uithangbord van vormt. Cultuur op en rond het plein is de essentie en cultuurgebonden functies dienen een plek te krijgen op het plein.”-“Het is de bedoeling dat plein en schouwburg de allure krijgen van een esplanade waarbij het betreden van de schouwburg een onderdeel van het theatergebeuren zelf is. Het toekomen op het plein, het aanschouwen van het gebouw dienen de verbeelding van de theaterbezoeker te

109-220.indd 127 09-01-2008 14:24:18

128

109-220.indd 128 09-01-2008 14:24:22

bOb Van Reeth “Het Theaterplein in Antwerpen is belangrijk omdat het de Antwerpse stadsschouwburg uitbreidt met een plein. Over het plein komt een dak te liggen, zodat het lijkt alsof de schouwburg er een reusachtige foyer heeft bij gekregen. Het dak verhult ook een beetje het bunkerachtige karakter van de schouwburg. Bovendien biedt het extra ruimte aan de zaterdagse markt en de vogelmarkt in Antwerpen.”

129

109-220.indd 129 09-01-2008 14:24:25

130

109-220.indd 130 09-01-2008 14:24:28

131

Architectuur -


Ontwerper(s)Sergison Bates Architects


Volledige studieopdracht voor de verbouwing van de oude Rijksmidden-school tot bibliotheek.

“De stad Blankenberge wil het voormalige statige RMS-gebouw renoveren en er de openbare bibliotheek in onderbrengen. Het monumentale gebouw met zijn neoclassicistische gevel en hoge welomlijnde ruimten herbergt het kader dat het stadsbestuur voor ogen heeft: uitwendige uitstraling maar innerlijke gezelligheid, overzichtelijkheid en warme kleuren overgoten met licht.”-“Een bibliotheek is voor het stadsbestuur een plek waar gelezen en geleefd wordt. De plek, die een rustpauze vormt, waar de bezoeker tot zichzelf kan komen in de drukte van het

alledaagse bestaan. Even weg van de realiteit en verblijven in een andere, geborgen wereld.”-


Blankenberge - voormalige RijksmiddenschoolStad Blankenberge

109-220.indd 131 09-01-2008 14:24:28

132

bOb Van Reeth “De verbouwing van een voormalige school tot bibliotheek is erg interessant omdat het werd uitgevoerd door een Brits bureau. Het voordeel met buitenlandse bureaus is dat ze er soms in slagen een andere cultuur binnen te brengen en oplossingen aan

te bieden waar wij nooit aan zouden gedacht hebben. Deze ontwerpers zijn er in geslaagd om de oorspronkelijke structuur van het gebouw te bewaren en er toch een bibliotheek in te krijgen. Andere bureaus wilden meteen de hele structuur van het gebouw veranderen.”

109-220.indd 132 09-01-2008 14:24:55

133

109-220.indd 133 09-01-2008 14:24:56

134

109-220.indd 134 09-01-2008 14:25:12

135

Architectuur -


Ontwerper(s)BOB361


Volledige studieopdracht voor de renovatie en herinrichting van een gedeelte van het Water-bouwkundig Laborato-rium.

“Wij beschouwen het patrimonium, opgetrokken rond 1936, als duurzaam erfgoed. De voorziene uitbreiding moet de aanwezige kwaliteiten valoriseren en verder bouwen aan de culturele duurzaamheid van het complex vanuit een vandaagse benadering.”-“Wij beseffen dat onze ambities enkel kunnen gehaald worden als resultaat van een werkproces. Het is onze keuze om van bij de selectie van de ontwerper alle medewerking te verlenen aan een actief werkproces waaraan alle betrokkenen, architect, ingenieur en kunstenaar vanuit de eigen

deskundigheid kunnen deelnemen.”-“Wij verwachten dat het project het uitgangspunt van onze eigen werking, namelijk onafhankelijk en objectief onderzoek, zichtbaar maakt in alle facetten van het gebouw. Deze attitude moet uitgedrukt worden door alle betrokken disciplines: architectuur, techniek en kunst. Vanuit dit onderzoek zal de voorziene uitbreiding een visie naar de toekomst uitstralen.”-“Duurzaamheid en de daaraan verbonden ecologische aspecten moeten ook – omdat het een uitgangspunt is van de eigen missie –


Borgerhout - Waterbouwkundig LaboratoriumMVG, afdeling Gebouwen voor het Waterbouwkundig Laboratorium

Kunst-


Kunstenaar(s)Emilio Lopez -Menchero

geïntegreerd worden in het concept. Het scheppen en beheren van een gunstig leef- en werkklimaat is hierbij essentieel.”-

109-220.indd 135 09-01-2008 14:25:13

136

109-220.indd 136 09-01-2008 14:25:14

137

bOb Van Reeth “De ontwerpers moesten twee oudere gebouwen van het wereldvermaarde Waterbouwkundige Labo in Borgerhout met elkaar verbinden. Dat gebeurde via een brede gang, waarin ook vergaderzalen ondergebracht werden. Het

is een interessant project omdat er ook kunst in is ondergebracht. Het gaat om een kunstproject op een mobiele scheidingswand dat verwijst naar de functie van het gebouw, namelijk het uitvoeren van metingen.”

109-220.indd 137 09-01-2008 14:25:15

138

109-220.indd 138 09-01-2008 14:25:35

139

109-220.indd 139 09-01-2008 14:25:37

140

109-220.indd 140 09-01-2008 14:26:06

141

109-220.indd 141 09-01-2008 14:26:07

142

109-220.indd 142 09-01-2008 14:26:23

143

in de omgeving, maar zich er tegelijk een beetje tegen afzet.”-“Hoe zou u als kunstenaar willen omgaan met deze tegenstrijdige elementen?”-

Architectuur -


Ontwerper(s)Jürg Conzett


A: Brug over de Coupure

K: Installatie met beweegbare figuur die opgehangen aan touwen verschillende choreo-grafieën uitvoert. Fietsers en voetgangers zetten vier keer per uur door hun passage zelf het mechanisme in gang.

Uit de opdrachtformulering voor een kunstopdracht-

“De coupure is een plaats waar vroeger aan economie gedaan werd, een plaats waar de oude vestigingen van Brugge liggen, een plaats die nu alleen nog gebruikt wordt voor recreatie. De vestingen zijn doorboord, de continuïteit wordt hersteld.”-“Ingenieurarchitect Jürg Conzett heeft een nieuw ontwerp bedacht voor de overbrugging van de Coupure.”-“Het ontwerp herneemt de materialen van de omgeving, maar bouwt er een totaal nieuwe zin mee. Eigenlijk is het een vrij uitdagend kunstwerk dat zich materieel integreert

Brugge - CoupureMVG, administratie Waterwegen en Zeewezen

Kunst-

SelectieprocedureMeesterproef

Kunstenaar(s)Ugo Dehaes

109-220.indd 143 09-01-2008 14:26:23

144

bOb Van Reeth “Deze brug sluit eigenlijk de voetgangers- en fietsroute rond de stad Brugge. Ik apprecieerde het vooral dat de stad Brugge en de intendant van Brugge 2002, Hugo De Greef, de moed hadden om een van de belangrijkste ingenieurs van deze

tijd, Jürg Conzett, uit te nodigen dit ontwerp te maken. Brugge toont daarmee dat het de ambitie heeft méér te zijn dan een historische stad. In het schrijn dat Brugge is, staan er nu nieuwe, hoopvolle constructies die tonen dat de stad een toekomst heeft.”

109-220.indd 144 09-01-2008 14:26:24

145

109-220.indd 145 09-01-2008 14:26:45

146

109-220.indd 146 09-01-2008 14:26:55

147

109-220.indd 147 09-01-2008 14:26:56

148

109-220.indd 148 09-01-2008 14:27:17

149

Architectuur -


Ontwerper(s)Kuyper Compagnons


Volledige studieopdracht voor de opmaak van een integraal plan voor het openbaar domein.

“Het openbare domein biedt plaats voor ontmoeting, geeft structuur aan de stad en zorgt voor oriëntatie. Het openbare domein geeft de stad een eigen identiteit, een eigen gezicht. Het openbare domein is ook het visitekaartje van de stad.”-“In dat draaiboek (het integrale plan) moet er een proces beschreven worden, dat leidt tot een kwalitatief openbaar domein, zowel in ontwerp, aanleg als beheer. Het moet tevens leiden tot een betere communicatie en samenwerking tussen de vaak vele partners en de betrokkenheid van de burgers bij het openbare domein vergroten.”


GentStad Gent

-

109-220.indd 149 09-01-2008 14:27:18

150

bOb Van Reeth “Het plan voor het openbaar domein van Gent is geen bouwopdracht, maar een masterplan dat methodes aanreikt om de publieke ruimte van de stad te beheren. Het vertelt ook hoe je via architectuur en stedenbouw

je stad kunt promoten. Het gaat om voorstellen, strategieën en regels om aan kwaliteitsbewaking te doen. In essentie vertelt dit plan hoe je de publieke ruimte democratisch kunt houden. Regel één luidt: niet privatiseren.”

109-220.indd 150 09-01-2008 14:27:20

151

109-220.indd 151 09-01-2008 14:27:23

152

109-220.indd 152 09-01-2008 14:27:33

153

GentVlaamse Landmaatschappij


Volledige studieopdracht voor de uitbreiding van een kantoorgebouw.


de administratie bij de omgeving – en dus bij de maatschappij – is belangrijk en impliceert dat ook voor toevallige voorbijgangers een kwaliteitsvolle omgeving moet gecreëerd worden.”-

“Het verbouwingsproject moet duidelijk aangeven ‘waar de VLM voor staat’: milieubewust omgaan met de ruimte. Een integrale visie is hier noodzakelijk.”-“De locatie van het kantoorgebouw in Gent heeft als voordeel een centrale en goed bereikbare ligging, maar als moeilijkheid dat het terrein grenst aan privé-tuinen en woningen. Bij de verbouwing moet – in overleg met het buurtcomité – de nodige aandacht gaan naar de woonkwaliteit in de omgeving. Voor gebruikers en bewoners moet een win-win situatie gerealiseerd worden. Betrokkenheid van

Architectuur -


Ontwerper(s)T.V. Luc Eeckhout / Jan Van Den Broeke / Luc Reuse

109-220.indd 153 09-01-2008 14:27:33

154

bOb Van Reeth “Het VLM-project is een uitbreiding van een bestaand gebouw achter het Sint-Pietersstation in Gent, gesitueerd binnenin een bouwblok met woonhuizen. De architecten hebben getracht duurzaam te bouwen. Ze hebben de uitbreiding volledig onder de grond gestoken. De werkruimtes zijn

prachtig en geordend rond mooie patio’s. Ze hebben er ook voor gezorgd dat de woningen in het omliggende bouwblok ook langs de achterkant bereikbaar werden voor de bewoners. Daarmee hebben ze aangetoond dat ze rekening houden met de buurt en met het publieke karakter van overheidsgebouwen.”

109-220.indd 154 09-01-2008 14:27:45

155

109-220.indd 155 09-01-2008 14:28:12

156

109-220.indd 156 09-01-2008 14:28:28

157

Architectuur -


Ontwerper(s)Cepezed


Volledige studieopdracht voor het oprichten van een gebouw voor de diensten van Radio 2.

“De Radio 2 gebouwen moeten kunnen gezien worden, meer zelfs: zij mogen in het oog springen met een verrassend en modern concept. Daarbij zal de ontwerper op een tijdloze manier vertaling geven aan het profiel van Radio 2. Het moeten open en uitnodigende gebouwen zijn waar mensen makkelijk binnenkomen, al was het maar uit nieuwsgierigheid omdat de gebouwen door hun architectuur de aandacht trekken.”-“De gebouwen dienen zodanig opgevat dat hun netto vloeroppervlakte maximaal gegroepeerd wordt en vrij (her)ingedeeld kan worden.”


Hasselt / KortrijkVRT

109-220.indd 157 09-01-2008 14:28:29

158

bOb Van Reeth “De radiogebouwen komen uit de eerste selectie van de Open Oproep. De VRT koos er voor om tien ontwerpbureaus een visie te laten indienen. Daaruit hebben ze ontwerpen geselecteerd die het imago van de zender, Radio 2,

via de architectuur zouden versterken. Uiteindelijk heeft een Nederlands bureau de opdracht gekregen. Ook dat vond ik interessant, omdat we er al van in het begin in zijn geslaagd ontwerpers te zoeken die niet noodzakelijk van onder de eigen kerktoren komen.”

109-220.indd 158 09-01-2008 14:28:29

159

109-220.indd 159 09-01-2008 14:28:33

160

109-220.indd 160 09-01-2008 14:28:50

161

109-220.indd 161 09-01-2008 14:28:52

162

109-220.indd 162 09-01-2008 14:29:09

163

Architectuur -


Ontwerper(s)Architectenbureau Praet - Verlinden


Volledige studieopdracht voor de bouw van een administratief centrum voor het district Hoboken.

de ruimtelijke vertaling van het architecturale concept waarbij de inbreng van speciale technieken slechts in tweede of derde orde wordt overwogen.”-


HobokenStad Antwerpen

“Eén plek creëren waar wij de burger diverse administratieve en informatieve diensten kunnen aanbieden. Dit zou zich niet alleen ruimtelijk moeten vertalen maar ook inhoudelijk.”-“Met dit project zal op termijn een nieuwe site ontstaan die een ‘plek’ kan worden waar het aangenaam vertoeven is, die een meerwaarde geeft aan de omgeving en waardoor de Stad Antwerpen gestalte kan geven aan haar beleidsintenties van ‘goed en degelijk bestuur’.”-“Duurzaamheid als een globale benadering is een logisch gevolg van

109-220.indd 163 09-01-2008 14:29:09

164

109-220.indd 164 09-01-2008 14:29:29

165

bOb Van Reeth “Naast het districtshuis van Hoboken, gelegen in een parkje, moest een administratief gebouwtje komen. De ontwerpers hebben vooral de nadruk gelegd op zuinig energiebeheer. Ze deden dat met erg eenvoudige middelen,

bijvoorbeeld door gebruik te maken van de warmte van de zon, of de schaduw van de bomen in het park. Dit is een gebouwtje dat zo weinig mogelijk energie consumeert en zoveel mogelijk energie produceert.”

109-220.indd 165 09-01-2008 14:29:42

166

109-220.indd 166 09-01-2008 14:29:58

167

Architectuur -


Ontwerper(s)SSA/xx Guy Châtel & Kris Coremans


Volledige studieopdracht voor de bouw van een verkeerspost voor de afstandsbediening van kunstwerken langs het kanaal Leuven - Dijle.

“Het behoort tot de missie van de NV Zeekanaal om het transport te water te stimuleren en te doen groeien. De binnenvaart evolueert steeds meer naar een transportsector die qua professionaliteit (cf. ‘just in time’ containertransport per binnenschip) en qua betrouwbaarheid kan wedijveren met andere transportsectoren.“-“Een bezoek aan de bedieningscentrale kan het archaische beeld van potentiële klanten over binnenvaart corrigeren. De inrichting van de centrale bedieningspost moet er dus op voorzien zijn dat het als een visitekaartje van modern

verkeersmanagement kan bezichtigd worden, zonder dat de exploitatie er onder hoeft te lijden.“-“Deze context waarbij het nieuwe gebouw als een sleutel gehanteerd wordt om de plek te herstructureren en een nieuwe hiërarchie te verlenen, biedt potenties voor een artistieke reflectie. Het dynamiseren van de plek vanuit de visie dat de aandacht van de passanten en de ordening van de ruimte wordt versterkt en bepaald door een fysische ingreep die het transportaspect van de waterwegen zichtbaar maakt, is de ambitie van de bouwheer. Een artistieke lectuur, een


Kampenhout - sasMVG, NV Zeekanaalen Watergebonden Grondbeheer Vlaanderen

Kunst-


Kunstenaar(s)Michaël Van den Abeele

interpretatie, een reflectie schetsen van deze context als aanwezigheid in de publieke ruimte is een uitnodiging van de bouwheer en de architect gericht aan een kunstenaar.”-

109-220.indd 167 09-01-2008 14:29:59

168

bOb Van Reeth “Op een heel zichtbare plek werd een controlegebouwtje voor de bediening van de sluizen op het kanaal ontworpen. Ik vind het vooral mooi omdat het het soort gebouw is dat je nooit meer vergeet als je het een keer gezien hebt. Binnenin de controlekamer hebben we ook kunstwerken voorzien, wandtapijten waarop de waterlopen van Europa te zien zijn.”

109-220.indd 168 09-01-2008 14:30:01

169

109-220.indd 169 09-01-2008 14:30:02

170

109-220.indd 170 09-01-2008 14:30:20

171

109-220.indd 171 09-01-2008 14:30:22

172

109-220.indd 172 09-01-2008 14:30:27

173

109-220.indd 173 09-01-2008 15:00:44

174

109-220.indd 174 09-01-2008 15:01:06

175

Architectuur -


Ontwerper(s)Huiswerk architecten


Volledige studieopdracht voor een nieuw onthaal-gebouw voor hetjeugdcentrum ‘De Hoge Rielen’

Kasterlee - de Hoge RielenMVG, FOCI, afdeling Gebouwen

De fragmentaire aanpak, die omwille van budgettaire beperkingen de inkom ontsieren en een kwalitatief en leuk onthaal belemmeren, zou worden moeten aangepakt.-Het is de bedoeling dat architecten worden uitgenodigd om hun visie toe te lichten. In de programmabeschrijving wordt aan de architect verschillende mogelijke opties gelaten.-Zowel winkel, burelen, onthaal, vergaderruimte als het verblijfsgebouw voor de vrijwilligers, wordt in een globaal plan voorzien.-Hoezeer de keuze voor

grondige aanpak bewust gebeurde, de verbetering van de materiële conditionering blijft ook een dringend karakter hebben.-

Fragment uit de opdracht-

109-220.indd 175 09-01-2008 15:01:06

176

bOb Van Reeth “Belangrijk was hier dat we een nieuwe werkmethode hebben kunnen introduceren. In plaats van jaarlijks met de beperkte begrotingsmiddelen wat kleine verbouwingen te doen, hebben we de mensen van de Hoge Rielen aangeraden om een

masterplan te ontwikkelen, zodat ze gestructureerd konden werken. Het onthaalgebouw is de eerste fase van het masterplan. De boodschap van dit project is dat bouwheren zich niet mogen laten vangen door de druk van begrotingen.”

109-220.indd 176 09-01-2008 15:01:06

177177

109-220.indd 177 09-01-2008 15:01:07

178

109-220.indd 178 09-01-2008 15:01:26

179

109-220.indd 179 09-01-2008 15:01:28

180

109-220.indd 180 09-01-2008 15:01:46

181

Architectuur -


Ontwerper(s)Dirk Coopman Architectenbureau


Volledige studieopdracht voor de nieuwbouw van 20 sociale huurflats.

“Het OCMW Kruishoutem streeft naar het realiseren van goede sociale woningen voor mensen die onvoldoende financiële mogelijkheden hebben om dat binnen het normale private circuit te realiseren. Door hen huisvesting aan te bieden waar ze graag in wonen, fier op zijn, biedt het OCMW deze mensen de kans om zich opnieuw te engageren in de maatschappij, als volwaardige individuen, en om zowel voor zichzelf als voor de maatschappij een meerwaarde te betekenen.”-“Het gaat om een gedifferentieerd project, dat tegelijkertijd inspeelt op de nood aan bijkomende

huisvesting voor bejaarden en op de behoefte aan bijkomende sociale huurwoningen voor jonge gezinnen”-“Het OCMW wenst een duurzaam gebouw tot stand te brengen, waarbij het energiezuinige aspect een belangrijke plaats inneemt.”- “Als bouwheer bij de realisatie van woonomgevingen en als subsidieverlener bij bouwprojecten wil de afdeling Gesubsidieerde Infrastructuur bijdragen aan de realisatie van kwalitatieve, duurzame, veilige en sociaal geïntegreerde projecten voor sociale huisvesting.”


KruishoutemOCMW KruishoutemMVG, afdeling Gesubsidieerde Infrastructuur

109-220.indd 181 09-01-2008 15:01:46

182

109-220.indd 182 09-01-2008 15:01:48

bOb Van Reeth “De ontwerper vervolledigde een terrein met sociale woningen. Hij maakte een erg mooi, sober tuinwijkachtig project. Ik wilde dit project er absoluut bij om de diversiteit van het soort opdrachtgevers aan te tonen.”

183

109-220.indd 183 09-01-2008 15:01:49

184

109-220.indd 184 09-01-2008 15:02:11

185

Architectuur -


Ontwerper(s)T.V. Adinda Van Geystelen /Bureau bouwtechniek voor architectuur


Volledige studieopdracht voor de nieuwbouw van een basisschool.

“De basisschool Sint-Ursula is een school in expansie, gelegen in een ‘migrantenwijk’ van Laken. Door het Onderwijs-Voorrangs-Beleid kunnen we goed onderwijs aanbieden en zijn we een aantrekkingspool voor (meestal allochtone 98%) ouders die kwaliteit zoeken.”-“Vermits de meeste gezinnen erg kleinbehuisd zijn, leven de kinderen zich op school zo veel mogelijk uit. Zoals we de tuin openstellen voor de buurt, zo willen we ook de schoolgebouwen openstellen. Het gaat niet op dat een nieuw en duur gebouw slechts één derde van de tijd gebruikt wordt.

Alle betrokkenen zijn ervan overtuigd dat er bij de eerste pennentrek moet worden van uit gegaan dat het schoolgebouw multifunctioneel zal zijn. Als de kinderen de klas om 15.15 uur verlaten, moeten andere gebruikers ze om 15.30 uur kunnen innemen voor hun activiteiten zonder dat de kinderen of de leerkrachten daar ’s anderendaags last van hebben.”-


LakenKatholiek Onderwijs Brussel Noord

109-220.indd 185 09-01-2008 15:02:11

186

109-220.indd 186 09-01-2008 15:02:26

bOb Van Reeth “Dit is het enige project dat het katholiek onderwijs samen met ons heeft gedaan. Het gaat om ongelooflijk geëngageerde mensen die met veel idealisme in hun school werken. Het resultaat is

een knap gebouw dat met veel zorg en beperkte middelen zal worden gerealiseerd. Maar het meest interessante is de bouwheer, die de moed heeft gehad om op deze manier te werken.”

187187

109-220.indd 187 09-01-2008 15:04:44

188

109-220.indd 188 09-01-2008 15:05:03

Architectuur -


Ontwerper(s)Robbrecht & Daem architecten M.- J. Van Hee


Volledige studieopdracht voor de vernieuwing van het Fochplein: ontwerp voor het plein (inclusief rioleringen) en de infra-structuur ten behoeve van De Lijn.

“Het Fochplein is en blijft ook in de toekomst de belangrijkste hoofdhalte binnen de ring voor het busnetwerk voor de ontsluitende stads- en streeklijnen. Het Fochplein ligt centraal in de binnenstad en het kernwinkelgebied en neemt er een bijzonder strategische plaats in.”-“De heraanleg van het plein moet resulteren in een verhoogde verblijfskwaliteit voor de verschillende gebruikers, een onderlinge afstemming van voetgangers-, fietsers- en verkeersstromen en een optimale inpassing van het plein in het netwerk van publieke ruimtes in de binnenstad.”

“Landschappelijke duurzaamheid heeft niet alleen te maken met het behoud van wat vandaag waardevol is, maar ook met het introduceren van hedendaagse elementen die in de toekomst kwaliteit en betekenis brengen. Vandaag wordt het patrimonium van morgen gebouwd.”-


Leuven - FochpleinStad Leuven

189

109-220.indd 189 09-01-2008 15:05:03

190

109-220.indd 190 09-01-2008 15:05:18

bOb Van Reeth “Op het Fochplein in Leuven moest een soort schuilhok komen voor de passagiers van De Lijn. De ontwerpers hebben een open kiosk ontworpen, waarin passagiers kunnen wachten, maar waar ook fietsenstalling voorzien is. Het artistiek voorstel bestaat uit een erg originele betegeling van de dakpartij.”

109-220.indd 191 09-01-2008 15:06:31

192

109-220.indd 192 09-01-2008 15:06:40

193

109-220.indd 193 09-01-2008 15:06:42

194

109-220.indd 194 09-01-2008 15:06:59

195


Ruimtelijk concept voor de herinrichting van het brouwgebouw Lamot als productiecentrum voor stedelijke cultuur.

Architectuur -


Ontwerper(s)51N4E

Mechelen - museum LamotStad Mechelen

Wezenlijk voor de “publieke” werking is de bemiddeling tussen de publieke instantie en de mensen waarop zij zich richt. Een gebouw met een open deur is daardoor nog geen open gebouw. Publiek wordt het maar als “buiten” en “binnen” niet aan elkaar tegengesteld zijn, maar spontaan in elkaar overvloeien, als bijvoorbeeld het plein waarop het publieke gebouw staat ook al mee tot het gebouw behoort. Een publiek museum begint niet achter poorten en een balie, maar lang ervoor, op het pleintje er rond of de publieke doorgang die er doorheen loopt. De bemiddeling tussen binnen en buiten,

tussen publieke ruimte en enkeling, kan allerlei vormen aannemen.-Transparantie loopt in twee richtingen : van buiten naar binnen en van binnen naar buiten. Vanuit de straten en omliggende pleinen zal het museum en zijn activiteiten zichtbaar zijn. Een baken in de stad. Open en onbevangen. Vanuit het museum zal de hedendaagse stad te zien zijn door een deel van het interne Lamot-patrimonium zelf te laten meespelen en anderzijds door overal reële zichten op de stad te creëren. Het museum voor moderne kunst situeert zich immers midden de oudste stadsgedeelten, aan de Dijle en aan een

Fragment uit de globale conceptnota voor museum voor de site Lamot-

kruispunt van de oudste verbindingswegen nabij de Vismarkt en de Hoogbrug, stammend uit het verre middeleeuwse verleden en nog steeds behorend tot de drukst levende elementen van de stad.-

109-220.indd 195 09-01-2008 15:07:00

196

109-220.indd 196 09-01-2008 15:07:15

bOb Van Reeth “Met dit gebouw heeft het bureau van de Bouwmeester een scheidsrechterfunctie gekregen. Het dreigde immers fout te lopen tussen de stad Mechelen en de architecten. We hebben samen hard gewerkt om een gebouw dat een onvoldoende

hoog niveau haalde, uit te tillen boven de middelmatigheid. Dat toont aan dat het nooit te laat is om in te grijpen. Essentieel was dat de stedenbouwkundige footprint van de stad dreigde vernietigd te worden. Mocht het oorspronkelijke plan zijn uitgevoerd, dan was een van de

oudste straten van Mechelen nu verdwenen. We hebben dat kunnen bewaren. Dit project illustreert ook een beetje de functie van het bouwmeesterschap: wij zorgen in eerste instantie voor de omgeving, voor de stad, en niet zozeer voor het gebouw zelf.”

197

109-220.indd 197 09-01-2008 15:07:17

198

109-220.indd 198 09-01-2008 15:07:35

199

Architectuur -


Ontwerper(s)noA:Fonteyne Van den Berg Vierin


A: Volledige studieop-dracht voor de renovatie, restauratie en nieuwbouw van het stadhuis en het Belfort.

K: Artistieke ingreep in trappenhal op tegels met referentie naar Menen en haar geschiedenis.

“De ambitie van dit project is om – in het licht van de evolutie van dit bouwblok als historische site, waarvan de ontwik-kelingsgeschiedenis van de stedelijke administratie bijna letterlijk aan de bouwkundige structuur is af te lezen – door nieuwe ingrepen een aangepaste huisvesting te realiseren voor de stadsadministratie van de 21ste eeuw.”-“Het concept moet het geheel van functies gegroepeerd binnen het stadhuis overzichtelijk maken, zowel voor de gebruiker als de burger. Hierbij moet aandacht geschonken worden aan het ‘open’ karakter van het stadhuis en de kwalitatieve

en aangename werkruimtes voor het personeel. De bestaande situatie, met ingangen langs drie zijden, moet omgebogen worden tot een éénduidige publieke ingang, met een duidelijke doorstroming naar de verschillende diensten en functies.“-“Als drager van verschillende betekenissen lijkt het bouwblok steeds te herleiden tot de sleutelbegrippen: historische en culturele waarde. Of het nu gaat om het stadhuis als representatie van het stadsbestuur, als stedelijke entiteit in de stad of om het vormgeven van een nieuw project, de ‘wooncontext’


Menen - stadhuisStad Menen

Kunst-

SelectieprocedureVoorbereiding selectie

Kunstenaar(s)Dirk Braeckman

en ‘geschiedkundige sporen van verdediging en bescherming’ vormen de fundamenten van de ontstaans- en voortgangsgeschiedenis van dit project. Een kunstproject dat een artistieke reflectie brengt op de historische en culturele waarde van het complex en zich autonoom, maar parallel ontwikkelt aan het architecturale concept, kan het gebouw als stadhuis in wording verdiepen en vervolledigen.”-

109-220.indd 199 09-01-2008 15:07:35

200

109-220.indd 200 09-01-2008 15:07:37

bOb Van Reeth “Het stadhuis van Menen is eigenlijk een samenraapsel van allerlei historische gebouwen die wat rommelig bij elkaar staan. De stad wilde er een eenheid van maken. In het centrum van het complex hebben de architecten een verticale ontsluiting gemaakt die alle ruimten subtiel met elkaar verbinden. Een erg knap ding.”

201

109-220.indd 201 09-01-2008 15:07:39

109-220.indd 202 09-01-2008 15:07:42

203

109-220.indd 203 09-01-2008 15:07:44

204

109-220.indd 204 09-01-2008 15:08:00

205

Architectuur -


Ontwerper(s)Ney & Partners


Volledige studieopdracht tot het bouwen van een nieuwe brug over het Albertkanaal te Riemst-Vroenhoven.

“Ter hoogte van de brug van Vroenhoven (Riemst) vertoont het Albertkanaal lokaal een sterke vernauwing, hetgeen een vlotte scheepvaart sterk bemoeilijkt en een reëel risico op aanvaringen veroorzaakt. Om deze vernauwing weg te werken, is het absoluut noodzakelijk dat kanaal op die plaats verbreed wordt en moet er bijgevolg een nieuwe brug worden gebouwd.”-“De aandacht van de ontwerper wordt er op gevestigd dat de af te breken en te vervangen brug een geklasseerd monument is, net als de daarnaast gelegen bunker. Daarom wordt de

ontwerper gevraagd een kwalitatief hoogstaand ontwerp te maken ter vervanging van de huidige monumentale brug. Dit ontwerp moet niet alleen architecturaal hoogstaand zijn, maar aan de ruimtelijke en landschappelijke inpassing moet ook aandacht besteed worden.”-“Omwille van de historische betekenis van de plek – namelijk de bunker als herinnering (beschermd monument) aan de 2de wereldoorlog en de cultuurhistorische waarde van de bestaande brug – draagt het integreren van een artistieke visie bij tot het verduidelijken en


Riemst-Vroenhoven - AlbertkanaalMVG, afdeling Maas en Albertkanaal, Dienst voor de Scheepvaart

sensibiliseren van de complexiteit en impact van de belevingswaarde van deze plek voor de toekomst.”-

Kunst-


Kunstenaars)Jozef Legrand

109-220.indd 205 09-01-2008 15:08:01

206

109-220.indd 206 09-01-2008 15:08:02

bOb “Omdat het Albertkanaal voor de duwvaart over de hele lengte verbreed moet worden, moeten ook alle bruggen aangepast worden. In Vroenhoven hebben we gewerkt met de Open Oproep. Laurent Ney,

de meest geniale ingenieur van ons land, heeft er een schitterende brug ontworpen. Aan het bruggenhoofd heeft de ingenieur, in samenwerking met kunstenaar Jozef Legrand, een grote constructie voorzien, waarop

een oude bunker uit WOII geplaatst wordt. Dat gedeelte zal gebruikt worden als bezoekersruimte om informatie te verschaffen over de Tweede Wereldoorlog.”

207

109-220.indd 207 09-01-2008 15:08:03

208

109-220.indd 208 09-01-2008 15:08:25

209

Architectuur -


Ontwerper(s)Jan Maenhout Architectenbureau


Volledige studieopdracht voor een stedenbouwkun-dig ontwerp voor hetwoonuitbreidingsgebied Maenhoevevelden.

“Doel: het opstellen van een structuurschets voor het ontwikkelen van een woonproject aan de Maenhoevevelden te Sint-Katelijne-Waver. Een vernieuwend en innoverend element binnen een bestaand weefsel. Aantrekkingskracht en uitstraling zorgen voor integratie van de woonwijk en interactie met de omgeving. Vernieuwende architectuur kan met respect voor het bestaande weefsel.”-“Inzet: het kwalitatief ontsluiten van een kleine enclave voor de ruime omgeving.”-“De site zelf krijgt haar betekenis, niet de

aard van de verwachte bevolkingsgroep.”-


Sint-Katelijne-WaverGemeente Sint-Katelijne-Waver

109-220.indd 209 09-01-2008 15:08:25

bOb Van Reeth Dit is een cruciaal project voor de Vlaamse woonuitbreidingsgebieden. Ik ben niet zo gewonnen voor woonuitbreidingsgebieden omdat ze de open ruimte steeds meer bezetten. Dit project toont aan dat je toch aan woonuitbreiding kunt doen, zonder dat je het landschap moet vernietigen. De ontwerper heeft gekozen voor verdicht wonen, zodat er nog veel ruimte over blijft. Hij heeft eigenlijk de logica van de stad toegepast op het platteland. Dat is een belangrijk signaal: laat niet verloren gaan wat we nog aan open ruimte hebben.”

210

109-220.indd 210 09-01-2008 15:08:40

211

109-220.indd 211 09-01-2008 15:08:41

212

109-220.indd 212 09-01-2008 15:08:58

213

Architectuur -


Ontwerper(s)Claus en Kaan Architecten


Volledige studieopdracht voor de bouw van een cre-matorium en afscheidscen-trum op de begraafplaats Heimolen.

“De oudere crematoria plaatsten de ovens zoveel mogelijk uit het zicht van het publiek. Vaak werden ze in de kelders onder het gebouw ondergebracht. In onze visie moet er echter niets verstopt worden. De ovenruimte moet vertrouwen geven aan de families dat alles gebeurt met respect voor de overledene en nabestaanden.”-“De aula’s waar men afscheid neemt van de overledene zijn erg belangrijk. In tegenstelling tot kerkgebouwen zijn het echt pluralistische plaatsen waar mensen met alle mogelijke religieuze en filosofische overtuigingen afscheid kunnen nemen

van hun doden. De architectuur moet dit pluralistische karakter benadrukken zonder te banaliseren. Het blijven ruimtes waar rituelen en symbolen tot hun recht moeten komen. Het moeten sacrale ruimten zijn maar dan in de breedst mogelijke betekenis.”-“Herdenken en afscheid nemen doet men in de aula’s terwijl het leven herbegint en men de draad terug opneemt tijdens de rouwmaaltijd.”-“We moeten ernaar streven om de dood terug een plaats te geven in ons leven. Psychiaters en therapeuten zullen dan aanzienlijk minder werk


Sint-Niklaas - Begraafplaats HeimolenIntercommunale vereniging voor crematoriumbeheer Oost-Vlaanderen

krijgen.”-“Deze plaats waar jaarlijks meer dan 100.000 mensen afscheid komen nemen van hun vrienden, geliefden of familieleden is de plaats bij uitstek waar kunst en poëzie tot hun recht kunnen komen. Wanneer men afscheid neemt staat men stil bij de vergankelijkheid en de relativiteit van de dingen. Dit stil staan gaat gepaard met zeer intense emoties, verdriet ontreddering, woede, liefde en dankbaarheid. Is het niet precies dat wat echte kunst ook wil bereiken: mensen even laten stilstaan, nadenken, gevoelens oproepen en versterken?

109-220.indd 213 09-01-2008 15:08:58

bOb Van Reeth “Ik hou van dit project omdat de bouw van een crematorium zo’n delicate opdracht is. Dat vergt een grote gevoeligheid vanwege de

ontwerpers. Dit ontwerp heeft een soort distinctie die zoveel respect opbrengt voor de gevoelens van de nabestaanden, dat het me erg heeft aangegrepen.”

214

109-220.indd 214 09-01-2008 15:09:00

215

109-220.indd 215 09-01-2008 15:09:05

216

109-220.indd 216 09-01-2008 15:09:22

217

Architectuur -


Ontwerper(s)Van Broeck & Meuwissen ir. architecten


Volledige studieopdracht voor de nieuwbouw van klassen voor het BuBo Sint - Truiden.

“Het ontwerp van schoolinfrastructuur van het Gemeenschapsonderwijs moet vanzelfsprekend concorderen met de grondwettelijke opdracht en het pedagogische project van het net. Dit houdt onder meer in dat waarden zoals neutraliteit en pluralisme architecturaal tot uitdrukking komen.”-“De architectuur moet duidelijke functies en hun bindingen weergeven. De differentiatie der ruimten moet spontaan afleesbaar zijn.”-“Contact met de natuur en met de buitenwereld blijft een primordiale schakel

in de leefwereld van de gehandicapten.”-“De bouwconceptie moet bepaalde wijzigingen, omschakelingen (en uitbreiding) aan het complex ook toelaten. Toch mag deze flexibiliteit niet schaden aan de principes van geborgenheid (gevoel van duurzaamheid en stevigheid) en de identificatie (herkenning van het karakteristieke element).”-


Sint-TruidenMVG, Gemeenschapsonderwijs

109-220.indd 217 09-01-2008 15:09:23

bOb Van Reeth “Dit project heb ik voor dit boek geselecteerd om eer te betuigen aan het Gemeenschapsonderwijs, dat bij wijze van spreken onze beste klant is geworden. Zij hebben ingezien dat ze via het systeem van de

Open Oproep een ruime keuze kunnen maken uit vernieuwende, kwaliteitsvolle voorstellen. Het gemeenschapsonderwijs geeft daardoor een belangrijk signaal naar de overheid. Bovendien gaat dit niet enkel over gebouwen, maar over de

manier waarop we met onderwijs omgaan. Het is een zoektocht naar nieuwe typologieën die de evoluties van het onderwijs trachten te vertalen in de schoolgebouwen.”

218

109-220.indd 218 09-01-2008 15:09:26

219

109-220.indd 219 09-01-2008 15:09:33

109-220.indd 220 09-01-2008 15:09:43

253

Tentoonstellingen

253-260.indd 253 09-01-2008 15:15:19

254

253-260.indd 254 09-01-2008 15:15:21

255

-‘Vlaams Bouwmeester’Unesco gebouw, Parijs maart - april 2004

253-260.indd 255 09-01-2008 15:15:22

256

253-260.indd 256 09-01-2008 15:15:24

257

links‘Vlaanderen anders & herkenbaar’Polen, Warschau 2004

rechts‘Meesterproef’mobiele, interactieve presentatie 2003

253-260.indd 257 09-01-2008 15:15:26

258

253-260.indd 258 09-01-2008 15:15:30

259

links“Weg van Bruegel ‘04, Vlaamse biotopen”Justitiepaleis Brussel 2004

rechts‘Vlaanderen anders & herkenbaar’Boudewijngebouw Brussel 2005

253-260.indd 259 09-01-2008 15:15:32

260

-‘Een bouwmeester bouwt niet’Vlaams - Nederlands Huis, Brussel april 2005

253-260.indd 260 09-01-2008 15:15:35

261

261-264.indd 261 09-01-2008 15:16:09

262

Creditsp.6Francis Jacoby

p.43Niels Donckers

p.46Thomas Lommée

p.108Thomas Lommée

p.112Niels Donckers

p.115Neutelings Riedijk architecten

p.116Niels Donckers

p.118 - 119T.V. Mys & Bomans / Ars Horti

p.120 - 121Koen Theys

p.122Niels Donckers

p.124 - 125Niels Donckers

p.126Niels Donckers

p.128 - 129Studio associato Secchi & Vigano

p.130Niels Donckers

p.132 - 133Sergison Bates architects

p.134Niels Donckers

p.136 - 137BOB361

p.138Niels Donckers

p.140 - 141Emilio Lopez - Menchero

p.142Niels Donckers

p.145 bovenMVG - AWZ

p.145 benedenNiels Donckers

p.146 - 147Ugo Dehaes

p.148Niels Donckers

p.150 - 151Kuyper compagnons

p.152Niels Donckers

p.154 - 155T.V. Luc Eeckhout / Jan Van den Broecke / Luc Reuse

p.156Niels Donckers

p.159Cepezed


p.162Niels Donckers

p.164 - 165architectenbureau Praet - Verlinden

p.166Niels Donckers

p.168 - 169SSA/xx; Guy Châtel en Kris Coremans


p.172 - 173Michaêl Van den Abeele

p.174Niels Donckers

p.176 - 177Huiswerk architecten

261-264.indd 262 09-01-2008 15:16:09

263


p.180Niels Donckers

p.182 - 183Dirk Coopman architecten

p.184Niels Donckers

p.186 - 187T.V. Adinda Van Geystelen

p.188Niels Donckers

p.190 - 191Robbrecht & Daem - M.-J. Van Hee

p.192 - 193Robbrecht & Daem - M.-J. Van Hee

p.194Niels Donckers

p.196 - 19751N4E

p.198Niels Donckers

p.200 - 201noA: Fonteyne - Van den Berg - Vierin

p.202 - 203Dirk Breackman

p.204Niels Donckers

p.206Ney & Partners

p.208Niels Donckers

p.210Jan Maenhout architecten

p.212Niels Donckers

p.214 - 215Claus & Kaan architecten

p.216Niels Donckers

p.218 - 219Van Broeck & Meuwissen ir. architecten

p.220Stefan Vandermeulen

p.222 - 251Stefan Vandermeulen

p.252Thomas Lommée

p.255Niels Donckers

p.256Huiswerkarchitecten

p.257Remi Vanderelst

p.258Niels Donckers

p.259Remi Vanderelst

p.260Ria Pacquée

261-264.indd 263 09-01-2008 15:16:09

264

Inhoud: Redactie en teksten:

Grafische vormgeving:

Druk: Oplage:

Depotnummer:ISBN - nummer:NUR:

Team van de Vlaams BouwmeesterJan de Zutter

Thomas Lommée

Drukkerij Die Keure - Brugge2000 exemplaren

- D/2005/3241/070- 90-403-0220-0- 955

niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd of openbaar gemaakt, door druk, fotocopie, microfilm of op welke andere wijze ook, zonder de voorafgaande toestemming van de uitgevers

De uitgever is niet verantwoordelijk voor onjuistheden of onvolledigheden.

Brussel, mei 2005

‘Een Bouwmeester bouwt niet: 1999 - 2005’ is een uitgave van de Vlaams Bouwmeester, Ministerie van de Vlaamse gemeenschap, Koning Albert II laan 20/9, 1000 Brussel

261-264.indd 264 09-01-2008 15:16:10

schudblad.indd 1 09-01-2008 15:25:30

EEN BOUWMEESTER BOUWT NIET1999 - 2005

EEN BOUWM

EESTER BOUWT NIET 1999 - 2005

EEN BOUWMEESTER BOUWT NIET 1999 - 2005

Documents

Transcript of EEN BOUWMEESTER BOUWT NIET 1999 - 2005