Een blok aan het been? De LAMO en andere dilemma’s bij

afstoten

28 september 2015 Agnes Vugts

Soms voelen depots zo...

Soms voelt het een beetje zo…

Hoe komen we aan eigenlijk aan zulke grote volle depots met maar 5 % op zaal?

Dis-match tussen technische verzamelen en het te vertellen van een verhaal…

Natuurhistorische collecties zonder veel informatie

Groot en/of ambtelijk Meubilair

Veel klein grut…

De jaren zeventig…

De urban curator van de toekomst struint in de wijken op zoek naar eigentijds erfgoed.

Waarom vinden we het zo ingewikkeld om echt te starten met afstoting?

Vier dilemma’s!

Je moet met je billen bloot

Je verwerpt een oude verzamelvisie

Je pakt iets aan wat al tijden wordt genegeerd

Je ruilt de eeuwigheid in voor een hedendaagse trend

Leidraad Afstoting Museale Objecten (LAMO) Procedure 1 • Leg de redengeving voor afstoting en de besluitvormingsmomenten op objectniveau vast. • Registreer en fotografeer de objecten uitvoerig en maak de objectdocumentatie compleet • onderzoek de authenticiteit en herkomst en de schenkingsvoorwaarden van de objecten op zodanige wijze dat zekerheid bestaat over het feit dat de objecten afgestoten kunnen worden • leg het voornemen tot afstoting voor aan externe deskundigen en leg hun oordeel schriftelijk vast. • Laat de objecten taxeren • Bied de objecten eerst aan voor herplaatsing in andere musea alvorens andere afstotingstrajecten te volgen • Registreer bij herplaatsing wie de nieuwe eigenaar is Het afstoten van minder belangrijke objecten, bijvoorbeeld uit de Deltaplancategorieën C en D of objecten die total loss zijn, kan eenvoudiger. Dit geldt ook voor deelcollecties die bestaan uit grote hoeveelheden min of meer vergelijkbare objecten (bulkcollecties) van lage kwaliteit, waarvan duidelijk is wie de eigenaar is en onder welke voorwaarden ze ooit aan het museum zijn geschonken. Voor dergelijke deelcollecties geldt procedure 2: Procedure 2 • formuleer de redengeving voor afstoting (voor de gehele deelcollectie ineens) • beschrijf de objecten en maak foto’s of beschrijf de deelcollectie globaal/steekproefsgewijs en maak overzichtsfoto’s • bied de objecten eerst aan voor herplaatsing in andere musea alvorens over te gaan tot verkoop buiten de museumsector, dan wel vernietiging van de objecten (zie voor vernietiging pagina 49)

SPECTRUM-N Standaard voor collectiemanagement

Als er voor het object geen belangstelling is kan het object worden afgestoten op een manier die het bestuursorgaan van uw museum geschikt acht. Voor grote hoeveelheden referentiemateriaal of voor materiaal van potentieel wetenschappelijk belang moet het museum, zelfs al is er geen verwerver, voldoende specimina bewaren om toekomstige verzoeken informatie te kunnen inwilligen.

Afstoting en behoud van objecten uit (natuur)wetenschappelijke en archeologische collecties vragen speciale criteria. Sommige objecten die in veelvoud voorkomen bij veldwerk, kunnen vernietigd en/of afgestoten worden na grondige analyse van het materiaal, na publicatie en na deponeren van alle relevante verslagen bij de bevoegde autoriteiten. […] Ook voor in veelvoud vervaardigde objecten in technische en wetenschappelijke collecties geldt in de praktijk een enigszins soepeler regime voor afstoting. Afstoting die leidt tot schenking aan een ander museum is heel gebruikelijk en zelfs voor vernietiging wordt een minder strikte procedure toegepast: zo hoeven in serie gemaakte objecten niet altijd eerst aan een ander museum te worden aangeboden als al duidelijk is dat er geen interesse voor is.

Erfgoedwet § 4.2. Beperking op cultuurgoed van Staat, provincie of gemeente Artikel 4.17. Advies bij vervreemding cultuurgoed Onze Minister, het provinciebestuur of het gemeentebestuur vraagt over een besluit tot vervreemding van een cultuurgoed advies aan een commissie van onafhankelijke deskundigen, indien: a. redelijkerwijs kan worden vermoed dat het cultuurgoed bijzondere cultuurhistorische of wetenschappelijke betekenis heeft en onvervangbaar en onmisbaar is voor het Nederlands cultuurbezit; en b. vervreemding wordt overwogen aan een andere partij dan de Staat, een provincie of een gemeente.

Erfgoedwet Artikel 4.18. Reikwijdte advies De commissie adviseert over de vraag of de voorgenomen vervreemding een cultuurgoed betreft dat van bijzondere cultuurhistorische of wetenschappelijke betekenis is dat onvervangbaar en onmisbaar is voor het Nederlands cultuurbezit. Artikel 4.19. Adviescommissie 1. De commissie bestaat uit ten minste drie leden, de voorzitter inbegrepen. 2. De deskundigheid van de commissie ziet mede op de specifieke eigenschappen van het cultuurgoed waarover om advies wordt gevraagd. 3. De leden verrichten anders dan uit hoofde van het lidmaatschap van de commissie geen werkzaamheden voor het betrokken openbaar lichaam. Ook anderszins hebben deze leden geen belangen of functies waardoor de onafhankelijkheid van hun inbreng of het vertrouwen in die onafhankelijkheid in het geding kan zijn.

Lastig …

• Tijd: ‘Het volledig opschonen van het museum kan daardoor wel eens langer dan de geplande tijd in beslag nemen. ‘

• Kosten: ‘Aangezien ik geen goed zicht heb op de kosten van het project kan ik in dit projectplan hier geen goede inschatting van maken.’

• Ruimte: ‘Nog ruimte zoeken waar overtollige objecten worden verzameld en tijdelijk opgeslagen’

• Kennis: ‘Ook bestond de indruk dat er veel objecten incompleet of kapot waren. Bovendien leken losse onderdelen te zwerven en leken objecten te zijn uitgemonsterd met onderdelen die er niet bij hoorden.’

• Administratie: ‘De nummering van de losse onderdelen was soms inconsequent of niet uitgevoerd.’

Emoties komen van rechts en hebben voorrang