ecozineDRIEMAANDELIJKS TIJDSCHRIFT DEC/JAN/FEB 2016 JRG. 6 / NUMMER 30 ERKENNINGSNUMMER P3A9044

AFGIFTEKANTOOR ANTWERPEN X AFZENDER: GROEN, SERGEANT DE BRUYNESTRAAT 78-82, 1070 BRUSSEL

Hoe samenleven na de aanslag in Parijs?Radicaliseringsexpert Bilal Benyaich:

‘Hard voor politieke islam, nog zachter voor moslims die hun rol als burger wel balanceren’

Geef eens een stuk grond cadeau

5 duurzame tips onder de kerstboom

‘Kwetsbaarheid is ons sterkste wapen’

Syrisch kunstenaar Abdella Omari

Waarom 7 op 10 Vlamingen een mobiliteitsbudget wil

(en geen salariswagen)

2

COLOFONEcozine is een uitgave voor de leden van Groen. Verschijnt 4x per jaar in maart, juni, september en december. Gedrukt op CyclusPrint, papier van 100 procent gerecycleerde vezels, zonder optische witmakers, en met vegetale inkten.

Verantwoordelijke uitgeverMeyrem AlmaciSergeant De Bruynestraat 78-821070 Brussel

ContactTess Vonck u tess.vonck@groen.be u 02 219 19 19

Werkten mee aan dit nummerPhilippe Bossin, Pieterjan Desmet, Tim Devriese, Jonas Dutordoir, Mandy Bekaert, Simon Horsten, Julie Reniers, Jasmijn Post, Els Sallets, Walter Decoene, Sien Verstraeten, Tess Vonck, Tom Zoete, Hans Van Scharen, coverfoto Imagedesk

DrukDruk in de Weer

GROEN NIEUWJAARSRECEPTIE

16 januari 2015 / 16u30 Tour & Taxis Brussel

2015 was een bewogen jaar, eentje om nooit te vergeten. Onze flexibliteit en solidariteit werden meermaals op de proef gesteld, als mens, burger en partij, maar nooit gaven we op. Tegelijk staan de ecologische beweging en de partij sterker dan ooit. Een ideaal moment om samen met iedereen die voor en achter de schermen zijn steentje bijdroeg de moeilijkste momenten van het voorbije jaar door te spoelen en de overwinning van iedereen die vooruit wil te vieren. Maar vooral: samen met jou en je familie te klinken op een knallend 2016 vol lef. Een jaar waarin het kleine groots kan zijn. Want leven is het meervoud van lef.

www.groen.be/agenda

LEZING

DUURZAME HANDEL IN TIJDEN VAN TTIP, KAN DAT?

16 januari 2016 / 10u-12u Koninklijke Bibliotheek Brussel

Met TTIP, het vrijhandelsakkoord tussen de VS en de EU, is een van de grootste vrijhandelszones ter wereld in de maak. Ecologisten steigeren, want het ondermijnt de sociale rechtvaardigheid en duurzame ontwikkeling. Vrijhandel en ecologie, komt het ooit nog goed tussen die twee? In zijn nieuwste boek onderzoekt Olivier De Schutter, tot 2014 nog speciaal rapporteur van de VN, hoe een doordacht handelsbeleid wel vooruitgang kan betekenen voor klimaat en samenleving. Gefundes fressen voor ecologisten die klaar zijn om het weefgetouw van ons denken te ontrafelen en aan nieuwe toekomst willen breien. Na de lezing volgt een debat met europarlementslid Bart Staes.

Gratis - Schrijf voor 12 januari 2016 in via wouter.vanhove@groen.be

Ideeën voor de toekomstRUTGER BREGMANOVER ‘HET BASISINKOMEN’

15 DEC 201520U | ANTWERPEN

ZAAL ATHENA

MC ERHAN DEMIRCI

Muziek van de toekomstJACLE BOW

V.U.

: Mey

rem

Alm

aci,

Sgt.

De

Bru

ynes

traa

t 78

-82,

1070

And

erle

cht.

Nie

t op

de

open

bare

weg

goo

ien

aub.

Tickets en nu al debatGROEN.BE/NEXTSTAGE

Discussieer mee met #NextStage

TICKETS5 euro (incl. 2 drinks)

Plaatsen beperkt

FILM

FEEST VAN DE BELGISCHE FILM

26 tem 30 december 2015 BOZAR & Cinematek Brussel

Breng de eindejaarsfeesten door in stijl tussen het kruim van de Belgische cinema. Het BE Film Festival is al tien jaar lang dé feestelijke afspraak voor filmliefhebbers, een op en top Belgisch festival dat je trakteert op het beste van de Belgische filmwereld. Op de affiche: een vijfdaagse filmmarathon die terugblikt op made in Belgium pareltjes die het afgelopen jaar hoge toppen scheerden op internationale filmfestivals, ontmoetingen met Belgische acteurs en regisseurs, avant-premières, …

www.befilmfestival.be

3

EEN 2016 VOL LEF EN LEVENSLUST!

2015 loopt op haar laatste benen. In heel wat huizen is de Sint al langs geweest en staat een kerstboom klaar. Tijd om in goed gezelschap de tijd te nemen om te bekomen van het voorbije jaar en vooruit te blikken naar wat komt.

Het jaar begon woelig, en eindigde angstig. Terreuraanvallen van Parijs tot Tunesië testen ons vermogen om de wereld te begrijpen. Onze veiligheidsdiensten draaien overuren, en steeds meer onder ons stellen zich de vraag: hoe voorkom je dit? Het antwoord is niet eenduidig. In de heetste uren moet je het hoofd koel houden. Stap voor stap elkaar opnieuw leren vertrouwen en samen zoeken naar een manier om dit een plek te geven in onze samenleving, zodat het leven opnieuw verder kan gaan.

Ook het klimaat stond hoog op de agenda. De klimaatmars in Parijs werd afgezegd, maar de klimaatbeweging gaf niet op. Met miljoenen lieten we wereldwijd onze stem horen, tot in Parijs. Want wij begrijpen dat een ambitieus klimaatakkoord voor ons allemaal een kans is en dat de top geen eindpunt is. Eén ding is zeker: de sterke druk van onderuit zal niet meer gaan liggen.

Terreur of klimaat: er is een rode draad. En dat is samenwerken, met iedereen die vooruit wil. En dus kijken we met Groen vooruit, naar wat beter kan. We koesteren de kleine en grote daden van warmte en menselijkheid, van al wie zich inzet voor vluchtelingen en mensen in armoede, voor zachte waarden, voor mens en planeet.

We zijn dankbaar dat we vandaag een partij mogen leiden die dat voorop durft zetten. Met duizenden leden die onbaatzuchtig aan de kar blijven trekken, creatieve oplossingen bedenken en mensen verenigen in turbulente tijden. Want precies in dit soort tijden maken de moedigen een blijvend verschil. Mensen zoals jij. Geniet van de eindejaarsfeesten en van elkaar. Want nu is het tijd voor ‘samenzijn’.

MEYREM ALMACI

Partijvoorzitster

JEREMIE VANEECKHOUT

Ondervoorzitter

5

8

9

15

18

21

24

1622

10

Hoe belangrijk zijn onze Europese waarden?

Die dag toen België in één klap failed state en fossiel werd

F*CK DE ZIJLIJN komt naar je toe

UIT DE REGIOCinema Plaza DuffelKruibeke vs. klimaatverandering:1-0De Klimaattop van Vlaams-Brabant

MOBILITEITSBUDGETDat is meer loon en meer vrijheid, voor iedereen

Mobiliteitsshift NU

GroenPlus stapt naar Parijs voor kinderen en kleinkinderen

Interview met radicaliseringsexpert Bilal Benyaich over post 13/11

Abdalla OmariSyrisch kunstenaar in Brussel

Brussel kán groter zijn dan slechte lucht

5 duurzame cadeautips

20

4

Politicoloog Bilal Benyaich is verbonden aan het Itinera Instituut, SERV, HUB, VUB en Ugent én auteur van vier boeken. Knack kopte hem onlangs als één van de meest invloedrijke allochtonen in ons land en De Morgen tot ‘Staatssecretaris deradicalisering en Terrorismebestrijding’ achter de schermen. Binnenkort verlaat hij België en gaat aan de slag als diplomaat

5

We moeten hard tegen politieke islam optreden, maar misschien nog zachter zijn voor moslims die hun rol als burger wel balanceren.

Is Molenbeek – of Brussel – de cocktail van alles wat mis gaat?

Dit is niet het verhaal van enkele radicalen in Molenbeek, maar een realiteit die zich over de hele arme islamitische sikkel rond het centrum verspreidt. Daar zijn de Brusselse moslims vaak conservatiever dan hun geloofsgenoten in Vlaanderen en Wallonië. En conservatieve moslims slaan sneller de brug naar radicalisme en extremisme.

Wat maakt hen zo vatbaar?

Radicalisering is een complexe cocktail die ontspruit uit tientallen oorzaken en risicofactoren die bij elke radicaal in een andere dosis terugkomen. Radicalisme

en extremisme zitten niet ingebakken in het DNA van de islam. Wel - wat de soennitische islam betreft- in het salafisme, een zeer puriteinse vorm van islam die is overgewaaid uit het Arabisch schiereiland. De Saoedi’s hebben al sinds de jaren zestig een zendingsdrang, net zoals Europese Christenen met Latijns-Amerika en nadien Afrika hadden. Of het nu gaat over die hardcore jihadi, de crimineel die verlossing zoekt, een jonge gast op zoek naar erkenning of de klassieke psychopaat: elke extremist die geweld pleegt in naam van islam is geradicaliseerd omwille van verschillende redenen, maar allemaal zijn ze geïnfecteerd met de software van dat salafisme. Het werkt als ontstekingsmechanisme bij mensen bij wie het potje overkookt.

Maar waar komt de klik die van jongeren koelbloedige moordenaars maakt?

In Engeland radicaliseerde onlangs iemand op één week tijd van niet-moslim naar jihadistisch salafist. Het toont hoe ver sommigen van de samenleving staan, maar vooral hoe gevaarlijk die salafistische software kan zijn. Net zoals bij extreemrechts is hun boodschap hard, simpel en helder en net daarom zo krachtig. Filip De Winter en de salafisten hebben dus meer gemeen dan ze denken. De mainstream meerderheid van die extremisten keurt dat soort geweld misschien af, maar hun ideologische universum is de voedingsbodem en

POLITICOLOOG EN RADICALISERINGSEXPERT BILAL BENYAICH OVER POST 13/11

Na de aanslag in Parijs moesten we op zoek naar een verklaring voor zinloos geweld. Een complex

fenomeen kan in 140 tekens veroordeeld worden: moslims, Molenbeek, Brussel. Een complex

probleem kaderen is heel wat moeilijker. De stad ging op slot en met haar ons vermogen om te

begrijpen. Wat zegt het over onze samenleving dat jongeren een oorlog met haar aangaan, liever

dan vechten voor hun toekomst? Politicoloog Bilal Benyaich (33) volgt het fenomeen al heel

lang. In zijn agenda staat 14 november 2015 aangekruist als het einde van een begin. Een moment

dat alle betrokken stakeholders dwingt tot nadenken over welke samenleving we willen.

Tekst Tess Vonck Foto’s Imagedesk-Ivan Put

6

hun superioriteitsdenken zet aan tot haat. Ze dragen dus een morele verantwoordelijkheid. In Brussel zijn zo duizenden gasten met een minderwaardigheidscomplex potentiële slachtoffers van het jihadvirus. Ze zijn wanhopig op zoek naar respect dat ze in de samenleving niet vinden.

Jan Jambon wil Molenbeek opkuisen. Gaan we er komen met repressie?

Net als bij een bosbrand moet je eerst de brand indijken voor je kan beginnen blussen, anders blijft het zich verspreiden. Evenveel of misschien nog meer aandacht is nodig voor zachte maatregelen die de risicofactoren tackelen. Door de tijdsgeest waarin we leven, hebben we vandaag te weinig aandacht voor die jongeren. Er is dringend nood aan een totaalaanpak waarin binnen alle stakeholders – onderwijs, welzijn, arbeidsmarkt, jeugdwerk,..– wordt gewerkt om die jongeren opnieuw een plaats te geven in onze maatschappij zodat ze sterker staan tegen het jihadvirus.

Is voor islam zelf een rol weggelegd in die totaalaanpak?

Daarvoor hebben we een professionele Belgische islam nodig, één die geen fundamentele rechten en vrijheden in vraag stelt en waar jonge mensen zich kunnen mee identificeren, met imams die de landstalen spreken en die fungeren als rolmodellen. De politieke islam die de Saoedi’s promoten heeft veel schade aangericht in het DNA van die prille Belgische islam. Hoewel sommigen in hun kritiek soms zelf radicaal worden, hebben ze wel een punt: als je toegeeft zal het salafisme

steeds verder oprukken in het publieke domein, dat is ook hun doel. Het is tijd om reuzestappen te zetten en duidelijke afspraken te maken voor het te laat is. Politieke of totalitaire islam zou geen plaats mogen hebben in Europa.

Wat verwacht je van onze beleidsmakers?

Dat ze veel strenger optreden tegen die politieke islam, maar ook zachter of correcter zijn tegenover moslims die hun religie wel balanceren met hun rol als burger want zij zijn verbindingsfiguren. De consensus in het Federaal Parlement nu zal nodig zijn om radicalisme en gewelddadig extremisme in te dijken. Gelukkig hebben oppositie en meerderheid het nationale belang vooropgesteld in plaats van partijbelangen. Op deelstaatniveau is er nog heel wat werk aan de winkel om de risicofactoren van radicalisering aan te pakken, vooral in Wallonië en Brussel

Wat loopt er daar mis?

Een aantal partijen hebben jarenlang om electorale redenen naar de pijpen van radicale en conservatieve moslims gedanst. De PS vooral, maar andere politieke partijen hebben ook boter op het hoofd. Trouwens, de N-VA doet dat ook met Koerden in Brussel, en de orthodoxe joden in Antwerpen. Dat zal ook niet zonder gevolgen blijven. In doelgroepen denken is eigen aan partijpolitiek, maar het maakt blind voor gevaarlijke ontwikkelingen die organisch groeien en die je niet meer mechanisch kan corrigeren. De aanslagen in Parijs dwingen ons om na te denken over een ‘organischer’ beleid dat meer gebaseerd is op hoe mensen denken en welke maatschappij we willen.

België voert intussen nog altijd handelsrelaties met Saoedi-Arabië. Groen wil dat veranderen.

Goed om die paradox aan te kaarten. We weten dat de Saoedi’s radicalisering in de hand werken en historisch gezien hoofdsponsor zijn van Jihadi organisaties. Toch voeren we massaal wapens naar hen uit en knijpen we een oogje dicht over hun lak aan mensenrechten. Ook buiten België groeit consensus voor consequentere betrekkingen, ook met Israël. Bovendien kampen de Saoedi’s intern met protest, daalt hun marktaandeel in de olie-export en is IS ook hún vijand geworden. Een meer kritische relatie is vandaag niet meer ondenkbaar.

De voorbije weken klinkt ook hardere oorlogstaal. Is nog meer geweld echt een optie?

Net zoals de VS nooit Irak hadden mogen binnenvallen, was het fout van de internationale coalitie om IS, een organisatie die op dat moment niet met ons in oorlog was, te bombarderen wetende dat er duizenden Europeanen in hun rangen vechten. Zo hebben we onze eigen nationale veiligheid op het spel gezet. We hadden de Arabische landen onder druk moeten zetten om zelf ten strijde te trekken tegen IS. Zonder meer terugtrekken is geen optie meer. De vraag moet zijn: hoe kunnen we het minder erg maken?

Hoe dan?

Net als met de bosbrand. Eerst indijken, dan blussen en ondertussen nadenken over een toekomst die eindelijk terug iets positief kan zaaien. Dat gaat jaren duren, want we hebben veel determinanten niet in de hand. Klimaatverandering bijvoorbeeld, met een steeds oprukkende woestijn die voor extra destabilisatie zorgt in de Levant. Het slechtste scenario moeten we absoluut vermijden: de totale implosie van het Midden-Oosten waarin ook de Saoedische en Jordaanse monarchie zonder kompas vallen, dan wordt het hele Westen meegezogen. Zo ontstaat een vacuüm dat wordt ingevuld door Jihadi organisaties en creëer je een derde wereldoorlog.

De software van het salafisme werkt als ontstekingsmechanisme bij wie het potje overkookt.

Bilal BenyaichPoliticoloog en radicaliseringsexpert

7

Molenbeek geeft lichtGewond tussen vallen en weer opstaan

Enkele uren na de aanslagen in Parijs kijkt de hele wereld naar Molenbeek. Jan Jambon wil schoon schip maken, speciale politietroepen met bivakmutsen en mitrailleurs dringen huiskamers binnen en zwermen journalisten belegeren dagenlang de stad met hun meningen en camera’s. Niet onbegrijpelijk. Van minstens vijf recente Europese terreuraanslagen, of pogingen tot, lopen lijnen naar deze plek.

Dat tussen de opinieoorlogen en mediabezetting vooral de Molenbekenaars zelf gewond achterblijven, deert niemand.

Groen schepen in Molenbeek Annalisa Gadaleta liet geen kans onbenut de pers te tonen dat haar gemeente meer is dan een rovershol, Jihadhoofdstad of Gazastrook van Europa. Honderden mensen kwamen tijdens een solidariteitsactie op het gemeenteplein steun betuigen, met kaarsjes tegen de angst, maar de weg is nog lang want te weinig vragen de meningen zich af hoe het komt dat precies in de armste gemeente van het land radicalisering zo diep door de samenleving heen snijdt. Gadaleta: ‘We moeten dringend op zoek naar een gemeenschappelijke grond. Lastig, op de krater van een terreuraanslag.’

Wat stelt Groen voor?Bestrijding en preventie zijn onafscheidelijk in de aanpak van radicalisering

en terrorisme. Want enkel repressie zonder de voedingsbodem van

radicalisering weg te nemen, leidt enkel tot nog meer polarisering. Ons plan?

Constructief samenwerken en een concreet actieplan, met een Groen-toets.

Lees het volledige actieplan op www.groen.be

Stop handelsrelaties en wapenexport naar Saoedi-Arabië, en teken onze petitie!

Stefaan VanHeckeFederaal Parlementslid (Antiterreurcommissie)

Elisabeth MeulemanVlaams Parlementslid

(Deradicaliseringscommissie)

Plan Veiligheid en Verbondenheid

Concrete maatregelen die de veiligheid garanderen én verbondenheid vergroten. Dat is het nationaal actieplan ‘Veiligheid en Verbondenheid’ dat Groen in de nasleep van de aanslagen lanceerde. Een concreet plan dat de duizend en één beleidsniveaus in ons land overstijgt, want samenwerking en een constructieve aanpak is meer dan ooit nodig. Vanuit de oppositie neemt Groen het voortouw om die samenwerking te coördineren tot een evenwichtig beleid tussen alle niveaus.

De Groen-toets

Uitzonderlijke tijden vragen uitzonderlijke maatregelen. Groen werkt constructief mee, maar vraagt ook om de tijdelijke maatregelen na max 2 jaar te herevalueren. Op de eerste rij in twee cruciale commissies zal Groen vooral waken over een ‘Groen-toets’ bij elke nieuwe maatregel die wordt voorgesteld. Want maatregelen moeten niet enkel goed klinken, maar vooral doeltreffend en proportioneel zijn, in verhouding met de ernst en het doel ervan én met voldoende oog voor samenwerking tussen de verschillende diensten.

8

Hoe belangrijk

zijn onze Europese waarden

echt?De solidariteit, samenwerking en

democratie die de EU ooit sierden, worden door de meeste leiders

van Europa steeds brutaler met de voeten getreden. ‘Als eerste

spraken ze na de aanslagen in Parijs over een oorlogsverklaring

aan onze democratische waarden. Ironisch genoeg waren zij het die afgelopen jaar meermaals ‘onze’ waarden onder de mat

moffelden ten gunste van partij- en bedrijfsbelangen en

de Europeanen zelf die onze democratie moesten verdedigen

tegen hun eigen leiders’, vindt Europarlementslid Bart Staes.

Tekst Bart Staes & Hans Van Scharen

‘Leggen we geen tijdbom onder onze eigen waarden, als Europese leiders zich op onze kwetsbaarheid beroepen om hun politieke agenda en die van multinationals door te drukken ?’, vraagt Bart Staes zich af. Het afgelopen jaar probeerde hij met de Europese Groenen vooral de uitholling van de democratie door Europa’s interne winkel zoveel mogelijk te beperken. Als het al eens lukte, was dat vooral dankzij de steun van onderuit. Want het waren vooral de Europeanen, en niet hun leiders, die zich dit jaar profileerden als verdedigers van de democratie.

Gelijkheid?

Met de onderhandelingen over TTIP (Transatlantic Trade and Investment Partnership), het vrijhandelsakkoord tussen de VS en de EU, krijgen bedrijven meer inspraak in toekomstige regels en democratisch verkozen wetten. Het burgerinitiatief tegen TTIP verzamelde al 3,2 miljoen handtekeningen en vanuit heel Europa kwamen burgers naar Brussel om te protesteren. Hun stem klinkt luid en duidelijk: als Europa een marionet is van het bedrijfsleven, dan niet in onze naam. Hetzelfde in de aanpak na Luxleaks. Een jaar geleden kwam pas dankzij journalisten aan het licht hoe Luxemburg ‘sweet heart deals’ sloot met multinationals die zo massaal belastingen konden ontduiken. Dankzij de Europese Groenen en kritiek van burgers ging een speciale TAXE-commissie op

onderzoek. Die vlooide uit dat meerdere lidstaten – waaronder ook België – boter op het hoofd hebben. Hoe de Europese commissie zal reageren op het burgerprotest en oppositie, zal mee bepalen welke koers Europa uitvaart.

Vrijheid?

Als fundamentele rechten binnen haar grenzen geschonden worden, moet de Unie ingrijpen. Anders verliest ze haar geloofwaardigheid. Na de aanval op de redactie van Charlie Hebdo was de consensus duidelijk: vrijheid van meningsuiting is onaantastbaar, ook al doet ze pijn. Maar als die vrijheid in een Europees land wordt geschonden, in het Hongarije van Victor Orban bijvoorbeeld, doet Europa weinig of niets. Orban wijzigde de grondwet, lapt Europese verdragen aan zijn laars, zet vluchtelingen als honden aan de deur én legt persvrijheid aan banden. Het Europees Parlement uitte haar bezorgdheid, maar de christendemocratische Europese Volkspartij waar Orban deel van uitmaakt en de Europese Commissie die toeziet op de naleving van fundamentele rechten en democratische normen in de lidstaten, laten Orban begaan. Vraag is hoelang de Europeanen die dubbelzinnigheid zullen pikken.

Solidariteit?

In de nasleep van de ‘vluchtelingencrisis’ en terreurdreiging wordt onze democratie helemaal gemuilkorfd. ‘Angst en de roep om veiligheid zijn begrijpelijk, maar het politieke antwoord van Europese leiders creëert vooral schijn-veiligheid’, vindt

Staes. ‘Wat we nu nodig hebben is een doeltreffende en efficiënte aanpak die echt veiligheid kan bieden.’ Niet door een dure Europese Big Brother in het leven te roepen die alle persoonsgegevens en vluchtgegevens bijhoudt, waar de Europese ministers nu voor pleiten, maar een betere uitrusting van de opsporingsdiensten die er al zijn en meer communicatie tussen de verschillende diensten binnen Europa. ‘Naast uiteraard voorkomen dat toekomstloze jongeren in Europese steden kamikazes worden.’

LEZING OVER DUURZAME HANDEL DOOR OLIVIER DE SCHUTTER

Handel en ecologie, komt het ooit nog goed tussen die twee? Netwerk Europa en Bart Staes nodigen je uit voor een debat met professor Olivier De Schutter die in zijn nieuwste boek onderzoekt hoe een doordacht handelsbeleid wel vooruitgang kan betekenen voor klimaat en samenleving.

16 januari 2016 | 9u30 tot 12u | Koninklijke Bilbliotheek Brussel Gratis, maar inschrijven voor 12 januari ‘16 via wouter.vanhove@groen.be nodig.

9

EEN MOBILITEITSBUDGETDat is meer loon en meer vrijheid, voor iedereen

‘Al 300.000 jaar loopt de mens te voet over de aardbol, terwijl er al een eeuw een alternatief op vier wielen bestaat. Geef iedereen op zijn achttiende verjaardag een basissalariswagen.’ Met de mantel der onnozelheid brak komiek Michael Van Peel in De Afspraak een hardnekkig taboe. Het was natuurlijk een grap, maar niet voor de Gentse staalreus ArcelorMittal. Het bedrijf besliste onlangs om al haar werknemers een bedrijfswagen te geven, want het is vandaag voordeliger om werknemers meer loon cadeau te doen met een auto dan in euro’s. Of hoe België zijn eigen fileleed en luchtvervuiling blijft subsidiëren. Het mobiliteitsbudget van Groen wil dat ontspoorde systeem veranderen.

Tekst Tess Vonck

Hoeveel belastingen kost de salariswagen?

In 2015 liep de steun aan salariswagens op tot bijna 5 miljard euro, meer dan we vandaag uitgeven aan NMBS, De Lijn en MIVB samen. Het zorgt voor meer en zwaardere auto’s op de weg die bovendien meer kilometers doen. Slechts 12 procent van de werknemers geniet van de voordelen. Dat wil Groen veranderen. De salariswagen voor enkelen vervangen we door een mobiliteitsbudget voor iedereen en de hoge loonkost pakken we aan met een lastenverlaging van vijf miljard. Dat zijn twee vliegen in één klap.

Wat levert jou dat op?

Dit systeem is rechtvaardiger, een-voudiger en duurzamer dan het ontspoorde systeem van hoge loonkosten en salariswagens. Het is een recht voor iedereen en geen gunst voor enkelen. Het vereenvoudigt het

Een bedrijfswagen is niet hetzelfde als een salariswagen. In ons land rijdt één op vier werknemers met een wagen betaald door hun werkgever. Een dokter of thuisverpleegster die op de baan moet om patiënten te verzorgen, een stielman die met materiaal in de koffer naar een werf zeult, een ziekenhuiswagen of taxi: dat zijn bedrijfswagens. Deze mensen hebben de auto nodig om hun beroep uit te oefenen. Als je je bedrijfswagen ook privé kan gebruiken als een loonsgunst, dan spreken we van een salariswagen. Zo rijden er in België 500.000 rond, goed voor 12 procent van alle werkenden. Bijna negen op de tien werknemers geniet dus niet van de voordelen.

Hoe werkt het mobiliteitsbudget?

Het mobiliteitsbudget is een flexibel en slim belastingvoordeel. Je brutoloon blijft dus hetzelfde maar je nettoloon stijgt. Hoeveel je krijgt, hangt af van hoe ver je van je werk woont en welk vervoer je kiest, minimum 700 euro tot maximum 2.780 euro per jaar. Dit budget betaalt jouw vervoersonkosten voor woon-werkverkeer. Het geld dat je over hebt, mag je houden.

complexe kluwen aan vergoedingen voor woon-werkverkeer tot één systeem en stimuleert duurzame verplaatsingen met met het openbaar vervoer, de fiets of te voet. Het budget dekt je abonnement en elke kilometer die je met de fiets aflegt naar je werk levert je nog eens een bonus van veertig euro op. Dat is niet alleen goed voor het klimaat, maar zo fiets, trein en bus je ineens ook die vervelende files voorbij.

MOBILITEITSSHIFT NU 7 op 10 zegt ja!Wat als je zelf kon kiezen hoe je naar het werk gaat? Wat als een vergoeding voor woon-werkverkeer, of je nu met de auto, trein, bus, te voet of met de fiets gaat, een recht en geen gunst is? Dat is het mobiliteitsbudget van Groen: meer loon, meer vrijheid, en dat voor iedereen.

Tekst Jasmijn Post & Tess Vonck Foto’s Imagedesk - Geertje De Waegeneer

Sanne Berghmans (26)Zelfstandig architecte uit Antwerpen. Afstand woon-werk: 3,5 km per fiets. Jaarlijks mobiliteitsbudget: 833 euro, plus een fietsbonus van 120 euro.

Zeven op tien Vlamingen is voorstander, zo blijkt uit een bevraging die Groen liet uitvoeren. Ook bij bedrijven groeit het draagvlak. Honderden Vlamingen deden de test met de simulator van Groen en waren zo overtuigd dat ze onze petitie ondertekenden voor meer vrijheid en meer loon. Van overtuigde fiets- en wandelhelden, kritische buschauffeurs, pendelaars die stiekem Flandriendromen koesteren tot ondernemers en managers voor wie hun bedrijfswagen geen heilige koe is: het draagvlak voor een mobiliteitsshift is groter dan we denken.

Reiskosten? Eigen verantwoordelijkheid voor een zelfstandige.

‘Mijn vorige opdrachtgever zat in Brussel. Toen betaalde ik elke drie maanden vijfhonderd euro voor mijn treinabonnement. Dat werd niet vergoed door mijn baas. Ik factureerde dat ook niet, het was ten slotte mijn eigen keuze om de opdracht aan te nemen. Het probleem is dat ik maar één opdrachtgever had, net als mijn huidige werkgever de enige is. Dat komt veel voor, zeker in de sector van de architectuur. Het is net alsof je in dienst bent, maar je geniet niet dezelfde rechten als andere werknemers. Reiskostenvergoedingen dus zeker niet.’

‘Als ik een auto had gekocht, had ik hiervoor wel btw kunnen terugvragen. Maar een treinabonnement wordt niet gezien als een investering voor mijn onderneming, dus heb ik geen speciale belastingvoordelen. Op dit moment heb ik het geluk dat ik op de fiets naar mijn werk kan, maar bij een volgende opdrachtgever moet ik dat opnieuw uitzoeken.’

10

Bereken nu

jouw mobiliteitsbudget!

www.groen.be/mobiliteitsbudget

11

‘Ik krijg nu een fietsvergoeding, maar ik doe het niet voor het geld. Het is vooral de meest praktische manier om op mijn werk te geraken. Af en toe carpool ik met mijn lief, maar ik gebruik de auto liever niet te vaak. Sterker nog: als mijn werkgever mij een auto zou aanbieden, zou ik hem zelfs niet aanvaarden. Ik kan me niet vinden in het systeem van salariswagens zoals het nu is. Er wordt gesneden in de budgetten voor sociale zekerheid, terwijl salariswagens nog steeds heel voordelig zijn voor werkgevers. Op het online platform ‘Hallo Politici’ heb ik Bart De Wever dan ook een vraag gesteld over de subsidiëring van bedrijfswagens. Die vraag van mij is toen opgepikt en naar aanleiding daarvan is er in ‘De zevende dag’ een debat gekomen tussen verschillende politici. Het mobiliteitsbudget vind ik een heel constructief voorstel, al bestaat het idee natuurlijk al langer.’ Het is ook geen zaligmakende oplossing zolang er niet in de alternatieven wordt geïnvesteerd’, vindt hij. Dat Groen dit voorstel koppelt aan een breder investeringsplan voor fiets en openbaar vervoer maakt het voor Rombouts een kanshebber om een echte mobilititeitsshift te ontketenen. Daarom ondertekende hij ook de petitie van Groen.

Ivan Mertens (38)Buschauffeur bij De Lijn uit Beringen. Afstand woon-werk: minder dan 3 km per fiets. Jaarlijks mobiliteitsbudget: 800 euro meer loon op jaarbasis.

Dries Rombouts (31)Bediende bij uitgeverij in Berchem. Afstand woon-werk: 3 km per fiets. Jaarlijks mobiliteitsbudget: 792 euro plus een fietsbonus van 80 euro.

‘Als buschauffeur zie ik dat weinig mensen gemotiveerd zijn om de bus te nemen. We zien vooral schoolgaande jongeren die fietsen niet zien zitten, gepensioneerden omdat ze tijd hebben en mensen die in beschutte werkplaats werken en waarschijnlijk niet over een rijbewijs beschikken. De meeste werknemers zien de bus te weinig als een handig iets.

Om tot een alternatief voor de bedrijfsauto te komen, moet je het alternatief aantrekkelijker maken op twee fronten: een ruimer en beter aanbod. Dus frequentere verbindingen en betere aansluitingen, maar ook meer bussen. Mensen kiezen op dit moment té gemakkelijk voor de auto.’

Veel werknemers vinden de bus traag en onhandig.

12

Lieve Depoorter (36) HR-manager uit Wommelgem. Woon-werkafstand: 8 km naar Berchem per fiets, als het weer meezit. Jaarlijks mobiliteitsbudget: 1.140 euro + fietsbonus van 320 euro.

‘Op een kantoor van 130 ben ik één van de drie die met de fiets komt. We hebben een héél groot wagenpark (lacht). Ongeveer tachtig rijden in een bedrijfsauto, maar de meeste hebben die niet nodig. Ik zie, vanuit mijn functie, heel goed dat je als bedrijf moeilijk géén auto kunt aanbieden. Voor je het weet stapt die kandidaat met dat geschikte profiel naar de concurrent, waar hij wél een bedrijfsauto krijgt. Het mobiliteitsbudget werkt daarom alleen als het voor iedereen geldt.’

‘Er zijn al gelijkaardige experimenteren geweest. Zo heeft payroll-bedrijf SDworks een speciale tool ontwikkeld die extralegale voorwaarden omrekent in concrete bedragen. Om zoiets op landelijke schaal ook te kunnen verwezenlijken, hebben we een RSZ-neutrale wetgeving nodig die aansluit bij de fiscaliteit. Zelf voel ik me prima met mijn fiets. Ik sta nooit in de file, waardoor ik in sommige gevallen sneller ben. Daarnaast maakt het mijn hoofd leeg: als ik van kantoor vertrek, ben ik na zeven kilometer fietsen de beslommeringen van het werk vergeten.’

Concurrerende werkgevers zetten in de battle for talent vaak een bedrijfsauto in.

ICT-consulent Johan Vandenberghe (58)

Woonplaats: Kuurne. Vervoermiddel: hybride bedrijfsauto en fiets. Jaarlijks mobiliteitsbudget van 2.500 euro plus een fietsbonus.

‘Ik kom net terug uit Singapore. Later deze maand staat er nog een reis geboekt naar Brazilië. Mijn betrokkenheid bij het milieu enerzijds en mijn grote ecologische voetafdruk anderzijds spreken elkaar een beetje tegen. Ik besef heel goed dat die salariswagens, net als mijn vliegreizen, geen goede zaak voor het milieu zijn. Als er een alternatief was, zou ik dat graag accepteren. Maar mijn auto maakt deel uit van mijn salaris; de meeste kosten zijn voor rekening van mijn werkgever. Of dat nu gaat om een nieuwe set winterbanden van 650 euro, een onderhoudsbeurt of een volle tank. Het mobiliteitsbudget compenseert de voordelen waarvan ik nu geniet niet. Alleen in combinatie met een taks shift die de loonkosten naar beneden haalt heeft dit zin, want daar wringt het schoentje. Het is goed datGroen beide tegelijk wil aanpakken en inziet dat niet de salariswagen het probleem is, maar het systeem .’

13

DE SALARISWAGEN IN CIJFERS

14

Frank De Raedt (31) Uit Iddergem. Fietst dagelijks 3 km naar Denderleeuw. Na een half uur treinen staat hij in Brussel Noord, vlakbij zijn kantoor bij de Federale Overheid. Als hij dagelijks de hele ruk zou fietsen, steekt hij jaarlijks 2.780 euro mobiliteitsbudget in zijn zak. Genoeg voor een mooie racefiets dus!

Didier Van den Meersschaut (42) ICT’er uit Lochristi. Vervoer: 40 km naar Aalter met zijn eigen hybride-wagen. Jaarlijks mobiliteitsbudget: 1.530 euro.

‘Ik heb drie jaar voor ING gewerkt, waar ik een soort mobiliteitsbudget had. Dat bestond uit 580 euro per maand dat je mocht besteden aan een lease-auto. Kocht je daar een treinabonnement van, dan werd dat van het budget afgetrokken. Ik had een treinabonnement om naar Brussel te gaan. Van het budget hield ik dan nog 460 euro over. Daar kon ik nog een mooie Volvo voor krijgen.’

‘Inmiddels is het beleid een beetje veranderd: ING hanteert nu het ‘cafetariaplan’: je kunt als werknemer kiezen waar je geld heengaat: wil je een dertiende maand, sparen voor je pensioen, een bedrijfsauto of netto meer salaris overhouden. Mijn huidige werkgever vergoedt mijn woon-werkverkeer niet. Ik was aangenaam verrast door de uitkomst van de simulator van Groen. Het budget dat ik dan zou krijgen, zou zeker aansporen om vaker met de trein te gaan.’

‘Mijn werkgever betaalt mijn treinabonnement volledig, en ik krijg twintig cent per afgelegde kilometer. Dat komt op jaarbasis neer op tweehonderd euro. Dat is niet veel, maar ik fiets ook maar drie kilometer. Toch zou ook dat stukje fietsen een stuk aangenamer zijn als er minder auto’s reden.’

‘Ik overweeg soms om een koersfiets en de hele rit op de fiets te doen. Als ik daarvoor zou kiezen, zou ik dagelijks 57 kilometer fietsen. Dat levert 1.950 euro per jaar op met mijn huidige kilometervergoeding, maar het zou bijna 3.000 euro opleveren volgens de simulator van Groen. Dat stimuleert: hoe meer je beweegt, hoe meer je verdient. Er zijn, denk ik, stiekem best veel automobilisten die vaker de fiets willen nemen.’

Er zijn vast meer automobilisten die stiekem liever met de fiets gaan

15

GroenPlus stapt naar Parijs voor kinderen en kleinkinderen

Met twaalf zouden ze naar de lichtstad gaan. Te voet, de ene al wat kwieker dan de andere, maar

allemaal vastberaden om ‘voor het milieu en de kleinkinderen’ door te gaan tot de Eifeltoren in

zicht is. Tijdens de tocht komen er stappers bij, met een duidelijke boodschap voor de ministers

en klaar voor de grote klimaatmars. Uit veiligheidsoverwegingen worden na de aanslag in

Parijs alle nevenactiviteiten tijdens de Kilmaattop geschrapt. Maar de stappers maken geen

rechtsomkeer. Want klimaatverandering en terreur hebben meer gemeen dan we denken.

Tekst Walter Decoene (Zilverblad) Foto’s Imagedesk-Wouter Van Vooren

In zestien dagen met tien Groene senioren – de oudste, Elka Joris, is bijna 80 – 375 kilometer naar Parijs stappen voor de grootste Klimaatmars ooit. De geplande twintig kilometer per dag werden er wel eens vijfentwintig, maar daarover geen gemor. Grijs haar staat een ijzeren wil niet in de weg.

De speech van voorzitter Hugo Van Dienderen bij het vertrek op 11 november in Brussel klonk dan ook begeesterend. ‘Syriërs zijn niet enkel op de vlucht voor verdrukking en terreur. De onrust in Syrië volgde na een periode van nooit geziene droogte, een gevolg van klimaatverandering.’ In het belang van ons allemaal moet het klimaatbeleid helemaal omgegooid worden, vindt Van Dienderen. ‘Hoe meer druk van onderuit, hoe groter de kans op een ambitieus akkoord en hoe beter we de toekomst van onze kleinkinderen kunnen verzekeren.’

De eerste zestien kilometer naar Halle krijgen de stappers gezelschap van tientallen supporters. Onder hen ruim twintig leden van een Natuurpuntafdeling. Na een week bereiken ze Bony, even voor Saint-Quentin. De wil om door te gaan is sterker dan spierpijn en regenbuien.Campagneleider Luc Debuyst heeft geen moeite om iedereen op koers te houden.

Zelfs aanslagen in Parijs konden hen niet stoppen. Integendeel. Meer dan ooit is een klimaatakkoord nodig, vindt GroenPlus. ‘Hoe meer de aarde blijft opwarmen, hoe meer onrust, conflict, terreur en onveiligheid. Belangstellende Fransen langs de weg kregen een tweetalige flyer toegestopt en wensten de stappers welgemeend ‘bonne route’.

Ik ben niet uniek. Niemand is uniek. Toegeven dat je kwetsbaar

bent, is het krachtigste wapen dat we als mens hebben.

Een longread van dit interview verscheen ook in Vlam, het tijdschrift van Jong Groen. Omari was deze zomer bij hen te gast op een lezing over ‘De Kunst van het Protest’. Enkele van zijn bekendste werken zijn tot 17 januari 2016 te zien in de Londense Whitechapel Gallery, als onderdeel van een unieke expo die meer dan 100 invloedrijke werken van 60 Arabische kunstenaars uit de 19de eeuw tot nu voor het eerst naar Europa brengt.

www.whitechapelgallery.com www.abdallaomari.com

16

17

ABDALLA OMARISyrisch kunstenaar in Brussel

Hij werkte eerder in Syrië en Georgië, zijn schilderijen verspreiden zich sindsdien langzaam over de

hele wereld. Nu legt Abdalla Omari (29) in een klein atelier in hartje Brussel de laatste hand aan een

machtige nieuwe reeks, ‘The Vulnerability Series’, met o.a. Merkel, Obama, Kim Jong-un en Assad

zoals je ze nog nooit zag. ‘Brussel is de beste vergissing die Europa ooit heeft begaan. Hier is niemand

buitenlander en niets voorspelbaar. Een balkon, mooi licht om te schilderen, en een keuken. Dat is

alles wat ik nodig heb. En gehoord worden, om iets – hoe klein ook – te kunnen veranderen.’

Tekst Simon Horsten Foto Sien Verstraeten

‘Drie jaar geleden ben ik zonder lang nadenken uit Damascus gevlucht. Zelfs via kunst werd je mening uiten tegen het regime steeds gevaarlijker en de militaire dienstplicht stond me nog te wachten. Mijn broer woonde toen in Tbilisi (Georgië). Ver genoeg, dacht ik. ‘The Vulnerability Series’ bracht me vorig jaar naar Brussel. Dat kon ik alleen maken in een land met vrijheid en democratie. Het zou Kim Jong-un behoorlijk storen als hij zijn portret als verwend kind zou zien. (lacht).’

Op de houten vloer ontrolt hij één voor één enorme doeken. ‘Als je je schoenen uittrekt, mag je er wel over wandelen hoor.’ Obama in een muts vol gaten, Sarkozy en Hollande schouder aan schouder onderuit gezakt in een goot, fles wijn in de hand. Aan de muur hangt zijn nieuwste ei: een sjofele Merkel, eenzaam tussen een stel vechthanen. Het meest beladen beeld is ongetwijfeld dat van de Syrische president Assad, met doorweekte kleren en een papieren bootje op zijn hoofd, gevlucht uit zijn eigen land. ‘De lijst van potentiële slachtoffers is eindeloos. Misschien doe ik nog wel een Belgisch politicus. Die minister van migratie, bijvoorbeeld.’

De reeks is bijna klaar, nu moet hij op zoek naar expo-locaties en contracten. ‘Als onafhankelijk kunstenaar zonder manager of agent kruipt daar veel tijd in.’ Het beeld zelf is maar een medium, zegt hij. ‘Het verhaal erachter is veel belangrijker. Natuurlijk wil ik beroemd worden, maar vooral gehoord worden om met mijn boodschap een invloed te hebben, iets - hoe klein ook - te veranderen.’ Dat lukte Omari best al aardig. Met ‘Charms of war’ raakte hij een gevoelige snaar bij het bredere publiek. De reeks reisde intussen over de hele wereld. Het toont aangrijpende beelden van Syrische kinderen die slachtoffer werden van oorlogsgeweld, gebaseerd op echte gezichten en waargebeurde verhalen die hij zelf

verzamelde of bevriende journalisten met hem deelden. ‘Zo is er Nayef, een jongetje dat bij een aanval op zijn dorp nabij Aleppo in een ogenblik veertig familieleden verloor toen een verdwaalde raket op hun huis terechtkwam. Toen hij voor de camera’s over zijn tragedie vertelde, plengde hij niet één traan. Waanzinnig toch, dat een kind van elf niet meer kan huilen na zo’n trauma? Ook ik raakte eraan gewend. Pas toen ik voor het eerst met de reeks exposeerde in Tblisi realiseerde ik me opnieuw hoe shockerend ze zijn. Na de tentoonstelling liepen mensen huilend op me af, terwijl ik me de hele tijd liep af te vragen waarom iedereen zo depressief was.’

‘Sarcasme is voor mij vaak de enige manier om tragedies als de aanhoudende oorlog in Syrië te benaderen. Je moet daar niet altijd respect voor tonen door ernstig te blijven. Humor is voor velen de enige manier om hun dag door te komen.’ Met ‘Extremely happy about war’ (2012), een video waarin hij danst bij het maken van het gelijknamige schilderij, doet hij dat letterlijk. ‘Met de dans en het schilderij vertel ik via sarcasme iets over mijn verhaal, mijn land, mijn tragedie.’ Niemand heeft een patent op kwetsbaarheid, want niemand is uniek, vindt Omari. ‘We hebben verschillende karakters en levens, maar in de grond lijken we op elkaar. Dat we allemaal mens zijn is tegelijk onze grootste kracht en onze grootste sterkte. Daarom hou ik niet van machtsrelaties, in politiek, economie of religie. Zo ontstellend veel ongelijke verhoudingen tussen mensen die gelijkwaardig zouden moeten zijn. De kinderen in

‘Charms of War’ tonen een andere vorm van macht, geen agressie en overheersing, maar macht in kwetsbaarheid. Toegeven dat je net als iedereen kwetsbaar bent, is het krachtigste wapen dat we als mens bezitten.’

18

In 2007 haalde Cinema Plaza in Duffel de zilveren medaille in de Monumentenstrijd. En toen gebeurde er acht jaar lang… niets. Totdat Groen-schepenen Staf Aerts en Nora Bertels hun schouders eronder zetten. Binnenkort opent de charmante dorpsbioscoop opnieuw zijn deuren, als hip gemeenschapscentrum.

Cinema Plaza was een van de laatste kleine bioscopen die nog draaiden. Toen het scherm in 2004 definitief op zwart ging, kocht het gemeentebestuur van Duffel het pand aan en even later deed Duffel mee met de Monumentenstrijd op de VRT. Staf Aerts, schepen voor Patrimonium: ‘Dat programma was de K3 Zoekt K3 van toen. Nu ja, misschien een beetje minder sexy, maar het bracht wel iets teweeg. (lacht) We wonnen de tweede prijs en sindsdien zijn er allerlei verschillende plannen de revue gepasseerd.’

Met Groen-collega Nora Bertels, schepen voor Cultuur in Duffel, bracht hij het aanslepende dossier in een stroomversnelling. ‘We zijn gaan onderhandelen bij minister Bourgeois om

versneld Vlaamse cofinanciering voor het project te krijgen. Ons plan: de bioscoop omturnen tot een gemeenschapscentrum, waarbij we de jaren 50-stijl van het gebouw bewaren. We hebben een aantal strakke deadlines, als alles goed gaat opent het centrum zijn deuren in 2018.’

Zal Cinema Plaza de charmante dorpsbioscoop van toen blijven? ‘Zeker, maar ook veel meer dan dat,’ legt Bertels uit. ‘Er komt ook plaats voor stand-up comedy, toneel, Chiro-avonden – dat kan allemaal. Het programma wordt voor een deel bepaald door onze cultuurdienst en voor een ander stuk door onze verenigingen: cultuur voor en door Duffelaars.’

CINEMA PLAZA DUFFELVan filmzaal tot theater - comedyclub-DuffelhuisTekst Julie Reniers Foto Frank Maes

Kruibeke vs. klimaatverandering:

1-0Na jaren getouwtrek zijn de Polders van Kruibeke klaar: niet alleen

voor wandelaars, maar ook voor springtij. Dan kan het Scheldewater

vrij over de dijken en in het natuurgebied stromen. Het verhaal van de

burgemeester en zijn gemeente die de klimaatverandering tackelen.

Tekst Julie Reniers

Beveren

Kruibeke

Temse

Bornem

Hemiksen

Antwerpen

Schelle

Aartselaar

Sche

lde

Scheld

e

waterbergingsgebiedBarbierbeek

waterbergingsgebiednoordelijke afwatering

GOG - wetland

GOG - GGG - getijdennatuur

ontpoldering - getijdennatuur

19

In 1953 verdronken meer dan duizend mensen toen de Schelde overstroomde. Acht jaar later werd Kruibeeks burgemeester Jos Stassen geboren, en in de decennia die volgden bleven overstromingen een groot probleem.

‘De Schelde is een getijdenrivier; als het volle maan is en tegelijk een storm het water opstuwt, is het gevaar erg groot. Maar nu met de Polders is de kans dat steden als Temse, Gent of Lier overstromen vijf keer kleiner, ondanks de klimaatverandering.’

Je mag de Polders gerust ‘zijn’ project noemen. ‘Ik stapte in 1994 hiermee in de politiek. Geen sluizen meer, maar net ruimte geven aan het water en zo veiligheid en natuurherstel combineren. Dit gebied is ideaal: meer dan 600 hectare aan de oevers van de Schelde met weinig gebouwen.’

In Vlaams-Brabant wachten ze niet tot de wereldleiders in Parijs met

een nieuw klimaatakkoord komen. Daar organiseerden ze eind november

een eigen klimaattop en gaan ze zelf hun CO2-uitstoot te lijf, op drie

fronten tegelijk. Niet met holle woorden maar met concrete actieplannen.

Klimaatadviseur Wouter Florizoone en provincie-deputé Tie Roefs geven

tekst en uitleg. ‘Het blijft niet bij denken: wij worden een echte doe-tank.’

Tekst Julie Reniers

Niet iedereen was enthousiast. ‘Heel Kruibeke was tegen. Wij waren met vier, vijf man. ‘Zelfs te weinig om te kaarten’, lachten we. De mensen moesten echt overtuigd worden.’ Een heel ander beeld bij de opening in oktober. ‘Allemaal fiere Kruibekenaars.

’t Is ook echt de moeite, die vogels en

Front 1: klimaatpioniers

‘Klimaatpionier’ is de eretitel die de provincie aan vijftien changemakers geeft. Florizoone:

‘Mensen die alles wat wij preken, omzetten in praktijk en bijvoorbeeld een start-up in voedselverspilling begonnen zijn, een autodeelinitiatief opgezet hebben in een wijk of aan coöperatieve biolandbouw doen. Zij krijgen een forum en leggen de basis voor alle andere burgers die aanwezig zijn en het klimaatmanifest gaan schrijven.’

Front 2: klimaat-pro’s

Dag één is voor de professionals, die vanuit hun beroep op de een of andere manier met klimaat bezig zijn – binnen bedrijven, als

ambtenaar bij een stad of gemeente, als leerkracht enzovoort. Het programma: eerst inspiratie van de klimaatpioniers, succesverhalen en keynotesprekers, daarna workshops en coaching.

Tie Roefs: ‘Tegen dan hebben verschillende gemeenten hun klimaatactieplan met concrete maatregelen klaar. ‘Wij gaan die wijk renoveren’ bijvoorbeeld, of ‘Als gemeente kopen we zoveel elektrische auto’s aan’. Ook een grote vraag nu de gemeenten krap bij kas zitten: hoe gaan we dat financieren? Er zijn sessies rond crowdfunding, aankloppen bij banken, groepsaankopen. Kortom, een heel gevarieerd programma.’

zonsopgangen… Scholen, bedrijven, zelfs Koreaanse toeristen komen kijken. Ook goed voor onze restaurants.’ Plus: het slik- en schorregebied absorbeert massa’s CO2, het Scheldewater is er merkelijk op vooruitgegaan en er komt een groot feest als alles af is, in 2017. ‘Nu zijn het de tegenstanders die kaartvolk tekort komen.’

Jos StassenBurgemeester Kruibeke

Heel Kruibeke was tegen. Een heel ander beeld bij de

opening in oktober. Allemaal fiere Kruibekenaars.

Front 3: de groene ridder met de pet

Op dag twee is het aan de ‘gewone’ Vlaams-Brabander. Florizoone: ‘We willen 250 mensen bijeenkrijgen en proberen daarbij een goede spreiding van inwoners te hebben, twee of drie uit elke gemeente.’ Zij krijgen een voorzet van de klimaatpioniers, denken dan verder door op ideeën en projecten en komen zo tot een Klimaatmanifest. Klimaatverandering is een mondiaal probleem bij uitstek. Wat heeft de Vlaams-Brabander daar eigenlijk mee te maken? ‘Het is globaal, maar we zien het ook bij ons om de hoek: wij weten ook dat 20°C in november niet normaal is.’

‘En we kunnen niet bij de pakken blijven zitten. Een voorzitter van een voetbalclub kan bijvoorbeeld zorgen dat er een zonneboiler op de douches van zijn spelers komt; je kunt als een soort ‘groene ridder’ in je wijk tonen wat de mogelijkheden van autodelen zijn, en ga zo maar door. Zo kunnen we samen de stroom van de dingen doen veranderen.’

VLAAMS-BRABANT KLIMAATTOP toont onze ministers in Parijs hoe het moet

voor een verbreding van de Brusselse ring maken het probleem groter dan Brussel. ‘Maar dat is geen excuus om zelf niet aan de slag te gaan’, vindt Brussels parlementslid Bruno De Lille.’ Tijdens de vorige regering maakte hij er als staatssecretaris voor Mobiliteit met Ecolo al werk van. ‘Ons globaal mobiliteitsplan Iris 2 wil 20 procent minder auto’s in 2018 en geeft fietsers, voetgangers en openbaar vervoer voorrang in de openbare ruimte. Dat zorgt voor gezondere lucht en vlotter verkeer, maar vooral een leefbare stad voor de Brusselaars én de pendelaars.’

‘Het is bemoedigend dat Brusselaars zelf met initiatieven komen’, vindt Brussels parlementslid Annemie Maes. ‘Maar de Brusselse regering gaat niet met die voorstellen aan de slag. Luchtvervuiling staat zelfs niet één

keer in het Brusselse regeerakkoord. Nochtans is een politiek kader meer dan ooit nodig.’

‘De belangrijkste boosdoener is het autoverkeer, vooral het grote aantal dieselwagens als gevolg van het systeem van salariswagens. De huidige plannen pakken dat probleem niet genoeg aan,’ vindt De Lille. Daarom is een doordacht mobiliteitsbeleid waarin fietsers, voetgangers en openbaar vervoer voorop staan prioritair voor Groen en Ecolo. ‘Luchtvervuiling belangt ons allemaal aan. Om de doelstellingen van de Wereldgezondheidsorganisatie te halen, zal Brussel een serieus tandje moeten bijsteken en duidelijke keuzes moeten maken. Iedereen moet mee, anders gaan we er niet geraken. Tijd voor actie.’

Dit najaar trok een collectief van dokters en gezondheidsorganisaties aan de alarmbel. In een open brief roepen ze de Brusselse regering op om meer ambitie te tonen. Het nieuwe beleidsplan waar aan wordt gewerkt, gaat niet ver genoeg. Toen de actiegroep Schone Lucht BXL Air onlangs glazen met vuil water op het Luxemburgplein in de Europese wijk uitdeelde, keken de Europese ambtenaren weg. Ook de Brusselse minister-president blijft het vuile glas doorschuiven, want we moeten realistisch blijven: in China is het nog veel erger.

Op planetair niveau valt het in Brussel inderdaad nog mee, en ook in Vlaanderen kleuren de fijnstofmeters vlammend rood. De pendelstromen, het fiscaal gunstregime voor salariswagens en Vlaamse plannen

Brussel kán groter zijn dan slechte lucht

20

De aanslepende luchtvervuiling in Brussel was de laatste maanden kop van jut. Elk jaar hangen Brusselse kinderen massaal aan de Aerosol, verliest onze hoofdstad inwoners aan slechte lucht en blijft ze bovenaan het peloton van ’s werelds grootste filehoofdsteden hangen. Maar slechte lucht en fijn stof stoppen niet aan taal- of landsgrenzen, vinden de Brusselse Groenen. Feit: het probleem is groter dan Brussel. Maakt dat Brussel machteloos? ‘Integendeel. Het is meer dan ooit tijd voor actie’, luidt het bij Groen-Ecolo.Tekst Tim Devriese & Tess Vonck Foto Bart Dewaele

21

Brussel kán groter zijn dan slechte lucht

EEN DERDEvan alle Brusselse huishoudens

heeft geen auto

2 OP 3Brusselse huishoudens

heeft geen fiets

632Brusselaars overlijden jaarlijks als gevolg van luchtvervuiling

40% van alle wagens op

de Brusselse ring zijn salariswagens

1 EN 2Brussel en Antwerpen staan

in de top drie van ‘most congested cities’ ter wereld

DIE DAG DAT BELGIË IN ÉÉN KLAP ‘FAILED STATE’ ÉN ‘FOSSIEL’ WERD

Maandag 30 november was niet blauw maar vooral zwart. Op dag één van de klimaathoogmis in Parijs mist ons land haar entrée niet. Tijdens de speech van premier Michel, meldt de Vlaamse regering – sans gène – dat er na zes jaar kibbelen nog steeds geen klimaatakkoord is. België krijgt daarop van ngo’s de award ‘fossiel van de dag’. Een paar uur later komt de finale doodsteek. Geen klimaatakkoord, wel een deal met Electrabel om de kerncentrales van Doel 1 en 2 tien jaar langer open te houden.

Tekst Pieterjan Desmet & Tess Vonck

Premier Charles Michel had nog een ferme speech voorbereid. ‘Wij willen ons op alle niveaus engageren. Mislukken is geen optie.’ Net op dat moment komt de Vlaamse regering met het nieuws: ‘Er is geen klimaatakkoord’. Daar sta je dan, met je vier klimaatministers en voornemens, onder de internationale spots.

‘Wereldvreemd’ vindt klimaatsenator Hermes Sanctorum de lakse houding van de Vlaamse regering. Hij volgt de top live vanuit Parijs. ‘Ze saboteert het Belgisch klimaatakkoord. Bijna 200 landen gaan het engagement aan om op twee weken tijd een akkoord te bereiken, maar wij falen grandioos.’ ‘Nochtans ligt er 290 miljoen euro op ons te wachten, als we nu gewoon eens tot een akkoord wíllen komen’, reageert Meyrem Almaci.

Wel nucleaire deal met Electrabel

Federaal Energieminister Marghem mist intussen letterlijk de klimaattrein naar Parijs voor een onderonsje met Electrabel. Geëngageerd België was nog niet bekomen van de klimaatblunder die ochtend in Parijs of Premier Michel beslist om Doel 1 en 2 met 10 jaar te verlengen. Zo wordt België in één klap een fossiel en failed state.

‘Bij Electrabel zullen de champagnekurken vandaag wel knallen, maar geëngageerde ondernemers die willen investeren in hernieuwbare energie zijn de pineut, reageert

federaal fractieleider Kristof Calvo verontwaardigd.’ In het parlement zet Groen alle middelen in om deze beslissing ongedaan te maken.

Ongenoegen milieuorganisaties en bedrijfsleiders

Bond Beter Leefmilieu (BBL), Greenpeace en WWF en reageren ontstemd op het nucleaire akkoord.

‘De regering maakt zo een kruis over toekomstige investeringen in hernieuwbare energie en energiebesparing’, zegt Sara Van Dyck van BBL. ‘Als ons land het label van failed state wil afschudden, zal het toch beter moeten doen dan dit.’

Op Twitter en Facebook blinkt nog de moed en het doorzettingsvermogen van de klimaatbeweging die ondanks een afgelaste klimaatmars in Parijs en Oostende onder het motto #wearemarching toch haar stem liet horen tot in Parijs.

Wanneer het nieuws van deze gitzwarte dag het avondjournaal bereikt, barst het vermogen van burgers om te begrijpen op sociale media al uit haar voegen. Ook bedrijven laten van zich horen. The Shift – een coalitie van bedrijfsleiders, belangrijke figuren uit de milieuorganisaties en academici – trekt in een open brief aan de kar van de bevoegde ministers om deze historische zwarte dag voor de Belgische klimaatbeweging recht te zetten.

22

Zondag fundag

Want tijd is onbetaalbaarGeschenken kopen zorgt voor stress en draait al snel uit op het aanschaffen van ‘brol’ die nadien snel in de kast of prullenbak belandt. Kuis je creatiefste geweer uit en schenk iemand het meest kostbare wat we vandaag zo vaak missen: tijd. Een waardebon voor 10 nekmassages, babysitbeurten, een miniavontuur samen: the sky is the limit! Criticasters die je luiheid verwijten, zijn gewoon jaloers!

Doe-het-zelfzwammen

Pluk het lekkerste uit het bos, in je eigen keuken.Voor heerlijke oesterzwammen hoef je vanaf nu niet meer naar de supermarkt – of voor de avonturiers: naar het bos. Je kweekt ze gewoon thuis. Geef de duurzame en handige bourgondiër in je familie een Caffungi-Kit cadeau. De verpakking bevat gerecycleerd koffiedik dat anders op een gigantische afvalberg komt, een bewaringszak en een gebruiksaanwijzing. Na tien dagen zijn je oesterzwammen klaar om je creatieve recepten mee te bereiden. De zwammen zijn goed voor het milieu, calorie-arm en cholesterolvrij.

www.caffungi.be

Doe een stuk

grond cadeau

Geen groter geschenk dan een leven lang lekker en gezond van bij onsGeef je vrienden, familie of kenissen een geschenk dat langer meegaat dan de kerstboom. Met één aandeel ter waarde van 250 euro kunnen De Landgenoten zo’n 50 vierkante meter landbouwgrond aankopen en over de generaties heen die grond bewerken voor biologische landbouw. Dat betekent méér biodiversiteit,vruchtbare bodems, méér lokale & veerkrachtige landbouw en méér gezonde, verse voeding recht van bij de boer op jouw bord.

www.delandgenoten.be

Sporen van verandering

leest als een klimaattreinMet Climate Express ging Natalie Eggermont 10.000 Belgen naar de klimaattop in Parijs brengen. Daarmee stampte ze in geen tijd de breedst gedragen klimaatmobilisatie van ons land uit de grond. De aanslag op Parijs stak daar nog net een stokje voor, maar ze bleef niet bij de pakken zitten. Tussendoor pende ze een boek neer. Hét handboek voor elke klimaatactivist die mee het fossiele systeem wil wegblazen. No time to waste. Dit boek moet gewoon onder je kerstboom liggen.

www.epo.be

Cadeaubon Plan België

Geven om te gevenWie wordt er nu niet gelukkig van iemand helpen? Verras je tafelgenoten rond de kerstkalkoen en geef iemand een toekomst cadeau, met een donatiebon van kinderrechtenorganisatie Plan België. Voor 21 euro stuurt jouw pakjesopener al drie kinderen naar school. En er is nog!

www.plancadeau.be

Tekst Tess Vonck

Onafhankelijke denk tank die werkt aan sociaal-ecologische verandering door het maatschappelijk debat te voeden vanuit ecologisch perspectief. De ecologische grenzen van de planeet en de solidariteit wereldwijd en met toekomstige generaties zijn hierbij de uitgangspunten.

www.oikos.be

Uitstotingover de brutaliteit van economische globalisering

Wat hebben aanzwellende armoede in Griekenland, verdwijnend tropisch regenwoud en de groeiende groep mensen die in eigen land uit de boot vallen gemeen? Het zijn allemaal sociale en ecologische bijproducten van globalisering. In haar nieuwste boek fileert sociologe Saskia Sassen de brutaalste uitwassen van het financieel-economische systeem waarin we leven. Dat zorgt niet enkel voor meer ongelijkheid, maar stoot zelfs regelrecht

hele bevolkingsgroepen, stukken natuur tot zelfs landen uit haar bevoorrechte clubje. Sassen gaat op zoek naar alternatieven.

Saskia Sassen  werkt als econome en sociologe in de VS en is lid van de Club van Rome. Haar onderzoek naar globalisering en internationale migratie scheert wereldwijd hoge toppen en haar boeken verschenen in twaalf talen. Oikos maakte de Nederlandse vertaling van het boek mogelijk.

Almaar meer regeringen voeren een bespa-ringsbeleid. De inkomensongelijkheid stijgt. De werkloosheid ook. Miljoenen mensen leven ontheemd, in gevangenschap of zijn op de vlucht voor conflicten. Land- en waterreserves raken uitgeput…

Is er een verband tussen al deze ontwik-kelingen? Auteur Saskia Sassen meent van wel. Ze stelt dat we de huidige sociaal-economische en ecologische ontwrichting niet meer kunnen vatten in termen van armoede en onrecht. Zelf gebruikt ze de term ‘uitstoting’ om de gelijkenis tussen al die ontwikkelingen te beschrijven.

‘Alle huidige vormen van kennis en technolo-gie worden al te vaak op zo’n manier ingezet, dat ze elementaire wreedheden veroorza-ken’, aldus Saskia Sassen. Ze verwijst daar-mee naar de complexiteit van financiële systemen. Naar de technische expertise die exploitatie van het milieu veroorzaakt, zoals bijvoorbeeld in de mijnbouw. Naar de juridische deskundigheid van rijke landen, die daardoor terrein winnen ten koste van arme landen. Die rijke landen hebben zich ontwikkeld tot machtige actoren in een cluster van kennis en belangen. Zij onder-nemen acties, waarvan de gevolgen veel verder reiken dan wat één individu, een bedrijf of een regering kan teweegbrengen. Alsof het nog niet genoeg was: de enorme complexiteit van de wereldeconomie maakt het haast onmogelijk om te zeggen wie verantwoordelijk is voor de uitwassen ervan.

• voorwoord: Dirk Geldof & Stijn Oosterlynck • nawoord: Dirk Holemans

In een nuchtere analyse actualiseert Saskia Sassen ons begrip van de wereldeconomie in de 21e eeuw. In Uitstoting laat ze een sys-teem zien, met verwoestende gevolgen, zelfs voor wie zich onkwetsbaar waant. Ze legt daarbij verrassende verbanden om de logica van die uitstoting te verklaren.

SASKIA SASSEN is econome en sociologe. Ze werkt als academicus in de VS. Ze is wereldvermaard voor haar onderzoek naar globalisering en internationale mi-gratie. Haar boeken verschenen in twaalf talen en ze is lid van de Club van Rome. Met Uitstoting sluit ze zich aan bij een toe- nemend aantal auteurs die schrijven over de opvallende stijging van ongelijkheid in verschillende landen van de wereld. Ze wordt ook wel ‘de vrouwelijke Piketty’ genoemd.

BRUTALITEIT & COMPLEXITEIT IN DEWERELDECONOMIE

‘ANDERS DAN BIJVOORBEELD PIKETTY OF STIGLITZ FOCUST SASKIA SASSEN NIET OP DE DYNAMIEK DIE ERTOE LEIDT DAT KAPITAAL STEEDS MEER GECONCENTREERD RAAKT IN DE HANDEN VAN DE 1 PROCENT. ZIJ BEGINT AAN DE ONDERKANT VAN DE SAMENLEVING EN STELT VAST DAT DE GROEIENDE KLOOF TUSSEN RIJK EN DE REST VAN DE SAMENLEVING AAN DIE ONDERKANT LEIDT TOT HET UITSTOTEN VAN GROTE GROEPEN ARMEN EN LAGERE-MIDDENKLASSERS UIT BANEN EN BESTAANSZEKERHEID.’Gie Goris in MO-Magazine

BRUTALITEIT & COMPLEXITEIT IN DEWERELDECONOMIE

Twee Oikos-tips onder de

27 € (INCL. VERZENDING)

INFO@OIKOS.BE

26 € (INCL. VERZENDING)

INFO@OIKOS.BE

grow.eat.share 120 recepten voor puur plezier van boer tot bord

Een culinaire trilogie om van te smullen, helemaal in de filosofie van het bekende vegetarische restaurant Avalon. Naast 120 verrrukkelijke recepten delen de huischefs ook hun missie: samen en lokaal bouwen aan een betere wereld.

Grow neemt je mee langs stadslandbouw, zelfplukboerderijen en dompelt je onder het motto ‘niets gaat verloren’ onder in de wondere wereld van pekelen en fermenteren. In Eat leer je de chefs en hun keuken kennen. Share werpt een blik achter de schermen van lokale

transitie-initiatieven waar Avalon aan meewerkt.

De vier chefs die aan het boek meewerkten zijn lang geen onbekenden in de wereld van plantaardig koken.  Tine Tomme  en  Bart Poelvoorde  zijn coöperanten en chefs bij Restaurant Avalon.  Marijke De Coninck  is veelgevraagd voedingscoach en mede-auteur van ‘Puur & Vegetarisch’. Hans Van der Fraenen nam in 2013, geïnspireerd door zijn ervaringen in de Avalonkeuken, het Hasseltse vegetarisch natuurvoedingsrestaurant De Levensboomover. 

23

F*CK DE ZIJLIJNkomt naar je toe

Kristof Calvo out zich in zijn debuut als possibilist. Hij wil deel uitmaken van de oplossing. Het possibilisme kan het bindmiddel zijn tussen al die mensen die geloven dat het anders kan. Met 75 concrete voorstellen wil hij de talloze mogelijkheden die voor het grijpen liggen verzilveren. Blijf ook niet aan de zijlijn staan, bestel als de bliksem jouw exemplaar en laat het signeren op één van de voorstellingen in jouw buurt.

VERKOOPPRIJS: 15 euro voor Groen-leden19,95 in de boekhandel

www.groen.be/agenda

groen.be/webshop

www.groen.be/lidmaatschap

-5€voor leden

We missen je nu al. Want JIJ maakt het verschil. JIJ geeft ons groener, socialer en rechtvaardiger alternatief een stem. JIJ durft aan de kar trekken. JIJ inspireert. JIJ bent Groen! Bedankt voor je steun en vertrouwen.

Is dit echt jouw laatstepagina van Ecozine?

Hernieuw nog voor eind dit jaar je lidmaatschap en kom als eerste te weten hoe en waar wij jouw lef in de praktijk brengen.