Economische analyse internationale werkne- mers, studenten ......Regio Twente (alleen als...

86
Economische analyse internationale werkne- mers, studenten en zelfstandigen in Nederland Overallrapport Nederland inclusief verbijzonde- ring 12 provincies OPGESTELD IN OPDRACHT VAN: Ministerie van Economische Zaken (EZ) en negen expat centers in Nederland OPGESTELD DOOR: Adres: Valkenburgerstraat 212 1011 ND Amsterdam Telefoon: 020 – 67 00 562 Fax: 020 – 47 01 180 E-mail: [email protected] Website: www.decisio.nl

Transcript of Economische analyse internationale werkne- mers, studenten ......Regio Twente (alleen als...

Page 1: Economische analyse internationale werkne- mers, studenten ......Regio Twente (alleen als tabellenboek): de provincie Overijssel en de gemeenten Hengelo, En-schede, Almelo, Borne,

Economische analyse internationale werkne-

mers, studenten en zelfstandigen in Nederland

Overallrapport Nederland inclusief verbijzonde-

ring 12 provincies

OPGESTELD IN OPDRACHT VAN:

Ministerie van Economische Zaken (EZ) en

negen expat centers in Nederland

OPGESTELD DOOR:

Adres: Valkenburgerstraat 212

1011 ND Amsterdam

Telefoon: 020 – 67 00 562

Fax: 020 – 47 01 180

E-mail: [email protected]

Website: www.decisio.nl

Page 2: Economische analyse internationale werkne- mers, studenten ......Regio Twente (alleen als tabellenboek): de provincie Overijssel en de gemeenten Hengelo, En-schede, Almelo, Borne,

TITEL RAPPORT:

Economische analyse internationale werknemers, studenten en zelfstandigen in Nederland

Overallrapport Nederland inclusief verbijzondering 12 provincies

STATUS RAPPORT:

Eindrapport

DATUM:

17 juni 2015

OPDRACHTGEVER(S):

Ministerie van Economische Zaken, Netherlands Foreign Investment Agency (NFIA)

Gemeente Amsterdam, Amsterdam In Business (AIB)

Expatcenter Food Valley

Holland Expat Center South

Stichting Rotterdam Partners

Gemeente Den Haag, The Hague International Centre (THIC)

Expat Center Leiden

International Welcome Center North (IWCN)

Expat Center Utrecht

Expat Center Twente

PROJECTTEAM DECISIO:

Gerwin van der Meulen, projectleider onderzoek ([email protected])

Mathieu Wijnen, adviseur ([email protected])

Raisa Knibbe, adviseur ([email protected])

Marc Holleman, adviseur ([email protected])

MET DANK AAN:

Belastingdienst

Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO)

Ministerie van Buitenlandse Zaken, Directie Kabinet en Protocol

Page 3: Economische analyse internationale werkne- mers, studenten ......Regio Twente (alleen als tabellenboek): de provincie Overijssel en de gemeenten Hengelo, En-schede, Almelo, Borne,

Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen – Overallrapport Nederland 1

Inhoud

Infographic overallrapport Nederland 4

1 Inleiding 5

1.1 Aanleiding .................................................................................................................................. 5

1.2 Vraagstelling ............................................................................................................................. 5

1.3 Geografische afbakening ......................................................................................................... 6

1.4 Leeswijzer .................................................................................................................................. 7

2 Internationale werknemers 8

2.1 Aantal economisch-actieve internationale werknemers ......................................................... 8

2.2 Kenniswerkers en arbeidsmigranten ....................................................................................... 9

2.2.1 Kenniswerkers ............................................................................................................ 9

2.2.2 Arbeidsmigranten ...................................................................................................... 11

2.3 Instroom, uitstroom en duur economische activiteit ............................................................ 13

2.3.1 Jaarlijkse instroom van internationale werknemers ............................................... 13

2.3.2 Jaarlijkse uitstroom van internationale werknemers .............................................. 14

2.3.3 Duur van economische activiteit van internationale werknemers ......................... 15

2.4 Land van herkomst van internationale werknemers ............................................................ 16

2.4.1 Land van herkomst ................................................................................................... 16

2.4.2 Kenniswerkers .......................................................................................................... 17

2.4.3 Arbeidsmigranten ...................................................................................................... 17

2.5 Geslacht, leeftijd, woonsituatie, woning en verblijfsdoel ...................................................... 21

2.5.1 Geslacht .................................................................................................................... 21

2.5.2 Leeftijd ....................................................................................................................... 23

2.5.3 Burgerlijke staat ........................................................................................................ 24

2.5.4 Kinderen .................................................................................................................... 26

2.5.5 Woning: huur, koop en WOZ-waarde koopwoning ................................................... 29

2.6 Regionale spreiding internationale werknemers: werken .................................................... 33

2.7 Regionale spreiding internationale werknemers: wonen ..................................................... 35

2.8 Woon-werkbalans en pendel van internationale werknemers ............................................. 38

2.9 Inkomen .................................................................................................................................. 40

2.9.1 Kenniswerkers .......................................................................................................... 40

2.9.2 Arbeidsmigranten ...................................................................................................... 41

2.10 Sectoren .................................................................................................................................. 42

2.10.1 Kenniswerkers ........................................................................................................ 43

2.10.2 Arbeidsmigranten ................................................................................................... 45

3 Internationale studenten 47

3.1 Aantal internationale studenten ............................................................................................ 47

3.2 Geslacht, leeftijd en nationaliteit ........................................................................................... 48

Page 4: Economische analyse internationale werkne- mers, studenten ......Regio Twente (alleen als tabellenboek): de provincie Overijssel en de gemeenten Hengelo, En-schede, Almelo, Borne,

Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen – Overallrapport Nederland 2

3.2.1 Geslacht .................................................................................................................... 48

3.2.2 Leeftijd ....................................................................................................................... 48

3.2.3 Nationaliteit ............................................................................................................... 49

3.3 Opleiding ................................................................................................................................. 50

3.3.1 Opleidingsinstelling WO ............................................................................................ 50

3.3.2 Opleidingsinstelling HBO .......................................................................................... 51

3.3.3 Type onderwijs .......................................................................................................... 53

3.3.4 Actuele opleiding ....................................................................................................... 53

3.3.5 Fase van opleiding .................................................................................................... 55

3.3.6 Duur van inschrijving per jaar .................................................................................. 56

3.4 Instroom, uitstroom en duur van opleiding ........................................................................... 56

3.4.1 Jaarlijkse instroom van internationale studenten ................................................... 56

3.4.2 Jaarlijkse uitstroom van internationale studenten .................................................. 58

3.4.3 Verblijfsduur van internationale studenten ............................................................. 59

3.5 Regionale spreiding internationale studenten: wonen ......................................................... 60

3.6 Regionale spreiding internationale studenten: vestiging opleiding ..................................... 61

4 Internationale zelfstandigen 62

4.1 Aantal internationale zelfstandigen ....................................................................................... 62

4.1.1 Leeftijd ....................................................................................................................... 63

4.1.2 Geslacht .................................................................................................................... 63

4.1.3 Nationaliteit ............................................................................................................... 64

4.1.4 Burgerlijke staat ........................................................................................................ 65

4.1.5 Woning: huur, koop en WOZ-waarde koopwoning ................................................... 65

4.2 Regionale spreiding internationale zelfstandigen: wonen .................................................... 67

4.3 Sectoren .................................................................................................................................. 68

4.4 Omzet ...................................................................................................................................... 69

5 Overall analyse en conclusies 71

5.1 Internationale werknemers .................................................................................................... 71

5.2 Internationale studenten ........................................................................................................ 72

5.3 Internationale zelfstandigen .................................................................................................. 73

Bijlage 1: Verantwoording 74

B1.1 Aanpak van het onderzoek ....................................................................................................... 74

B1.2 Gehanteerde definities ............................................................................................................. 76

B1.3 Regio-indelingen ....................................................................................................................... 78

Bijlage 2: Overzicht sectoren 79

Bijlage 3: Overzicht CROHO 81

Bijlage 4: Duiding ontwikkeling aantal kenniswerkers 82

Page 5: Economische analyse internationale werkne- mers, studenten ......Regio Twente (alleen als tabellenboek): de provincie Overijssel en de gemeenten Hengelo, En-schede, Almelo, Borne,

Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen – Overallrapport Nederland 3

Ten geleide

Van oudsher is ons land intensief verbonden met het buitenland. Daar

dragen handelsrelaties aan bij, maar ook onze brede talenkennis, open

grenzen en de drang om voorbij die grenzen te kijken en kennis uit te

wisselen. Daarom vraag ik graag uw aandacht voor het rapport dat voor

u ligt. De komst van buitenlandse bedrijven naar Nederland is van groot

belang voor de Nederlandse economie. Het zijn veelal grote en interna-

tionale werkgevers die voor 15 procent van de werkgelegenheid zorgen. Deze bedrijven – en zij niet

alleen – kunnen hun werk onder meer goed doen doordat zij werknemers in dienst hebben van bui-

tenlandse komaf. Zij brengen vaardigheden en kennis mee die we in Nederland onvoldoende voor-

handen hebben. Dit rapport biedt unieke informatie over die doelgroep die op deze wijze nog niet

eerder in kaart werd gebracht: internationale werknemers, studenten, werknemers van internationa-

le organisaties en zelfstandigen.

De Nederlandse overheid streeft naar een goed en gezond vestigingsklimaat voor bedrijven. Steeds

meer dringt het besef door dat het belangrijk is dat ook de buitenlandse werknemers zich hier thuis

voelen. Daarbij gaat het om tweerichtingsverkeer. Behalve dat zij hun onmisbare bijdrage leveren

aan onze economie, kunnen zij na hun terugkeer de ambassadeurs zijn die Nederland met de bijbe-

horende kwaliteiten in het buitenland op de kaart zullen zetten.

De Expat Centers vervullen een belangrijke rol in de ondersteuning van internationale werknemers

bij hun verblijf in Nederland. Om de diensten die zij leveren beter af te kunnen stemmen op de doel-

groep hebben zij, samen met de Netherlands Foreign Investment Agency in Den Haag, onderzoek

laten verrichten naar internationale werknemers, studenten en zelfstandigen die in Nederland wo-

nen, werken of studeren. Uniek is daarbij dat met toestemming van het ministerie van Financiën

gebruik mocht worden gemaakt van data van de Belastingdienst. Dit verdiept het inzicht in deze

doelgroep. Zo leren we uit deze rapportage bijvoorbeeld dat internationale werknemers jaarlijks zo’n

14 miljard euro verdienen en dat internationale zelfstandigen samen goed zijn voor ruim 2,5 miljard

euro aan omzet. Daarnaast weten we nu hoeveel buitenlandse werknemers van internationale orga-

nisaties er zijn; ten slotte brengt dit rapport de omvangrijke groep buitenlandse studenten in kaart.

Van harte hoop ik dat dit rapport zal bijdragen aan een goed en meer volledig beeld van deze be-

langrijke doelgroep, maar ook aan de verdere verbetering van de dienstverlening van de Expat Cen-

ters.

Jeroen Nijland

Commissaris Netherlands Foreign Investment Agency

Page 6: Economische analyse internationale werkne- mers, studenten ......Regio Twente (alleen als tabellenboek): de provincie Overijssel en de gemeenten Hengelo, En-schede, Almelo, Borne,

Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen – Overallrapport Nederland 4

Infographic overallrapport Nederland

Page 7: Economische analyse internationale werkne- mers, studenten ......Regio Twente (alleen als tabellenboek): de provincie Overijssel en de gemeenten Hengelo, En-schede, Almelo, Borne,

Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen – Overallrapport Nederland 5

1 Inleiding

1.1 Aanleiding

Human capital – in de vorm van buitenlandse werknemers – speelt een belangrijke rol in de interna-

tionale oriëntatie van ons land en de Nederlandse economie. De toenemende internationale mobili-

teit van werknemers, studenten en zelfstandigen en deze populaties in ons land zijn van belang voor

(het aantrekken van) buitenlandse bedrijven en een verdere internationalisering van de economie.

Tegen deze achtergrond zijn er in Nederland diverse expat centers actief met als doel een snellere

en betere dienstverlening tot stand te brengen voor bedrijven en werknemers uit het buitenland die

zich in Nederland willen vestigen. Een expat center faciliteert onder meer een vlotte aanvraag van

benodigde verblijfsdocumenten en de inschrijving in de Gemeentelijke Basisadministratie (GBA) in

samenwerking met gemeenten en IND. Daarnaast bieden expat centers uiteenlopende informatie

over huisvesting, financiën, belastingen, onderwijs en dergelijke. De expat centers in Nederland

voorzien hiermee in een belangrijke behoefte bij bedrijven, (internationale) organisaties en instellin-

gen (zoals universiteiten en ziekenhuizen). Om deze (intermediaire) rol te kunnen vervullen en om in

de toekomst effectief (arbeidsmarkt)beleid te kunnen voeren is betere kennis van de internationale

‘community’ noodzakelijk.

De Nederlandse expat centers zijn, samen met het Ministerie van Economische Zaken/Netherlands

Foreign Investment Agency (EZ/NFIA) en de Belastingdienst, verenigd in het landelijke expat desk

overleg. Vanuit dit overleg is, door EZ/NFIA en in samenwerking met de regionale expat desks, het

initiatief genomen tot het landelijke en regionale onderzoek naar internationale werknemers, stu-

denten en zelfstandigen in Nederland. Dit onderzoek is uitgevoerd door Decisio | Economisch on-

derzoek en advies te Amsterdam.

1.2 Vraagstelling

Voor het landelijke en regionale onderzoek zijn de volgende onderzoeksvragen geformuleerd:

1. Hoeveel internationale werknemers, studenten en zelfstandigen zijn er in Nederland? Welke

relevante subsegmenten kunnen we hierbinnen onderscheiden?

2. Wat zijn de meest relevante ontwikkelingen geweest gelet op de sociaal-demografische ken-

merken van internationale werknemers, studenten en zelfstandigen (bijvoorbeeld wanneer het

gaat nationaliteit, geslacht, leeftijd, woonsituatie, doel van verblijf)?

3. Wat zijn de meest relevante ontwikkelingen geweest gelet op de economische kenmerken van

internationale werknemers, studenten en zelfstandigen (bijvoorbeeld wanneer het gaat inko-

men, sector waarin werkzaam)?

4. Welke ontwikkeling(en) van regionale verdelingen van internationale werknemers, studenten en

zelfstandigen zijn relevant?

Page 8: Economische analyse internationale werkne- mers, studenten ......Regio Twente (alleen als tabellenboek): de provincie Overijssel en de gemeenten Hengelo, En-schede, Almelo, Borne,

Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen – Overallrapport Nederland 6

Het landelijke en regionale onderzoek is uitgevoerd voor de periode 2009 tot en met 2013 (5 onder-

zoeksjaren). In de bijlage van dit rapport is een verantwoording opgenomen van de aanpak van het

onderzoek en de gehanteerde definities.

1.3 Geografische afbakening

Voor dit voorliggende rapport geldt de volgende, geografische afbakening:

Nederland totaal, met daarbij uitsplitsingen voor de 12 provincies.

Naast dit onderzoek voor Nederland totaal (inclusief de uitsplitsingen naar de 12 provincies) heeft

Decisio onderzoek verricht naar en regiorapporten opgesteld voor (met daarbij de verschillende geo-

grafische uitsplitsingen):

Regio Amsterdam: de provincies Noord-Holland en Flevoland, de gemeente Amsterdam en de

Metropoolregio Amsterdam (bestaande uit 36 gemeenten).

Regio Rotterdam: de provincie Zuid-Holland en het werkgebied van Stichting Rotterdam Partners

(bestaande uit een selectie van postcodegebieden in de Rotterdamse regio).

Regio Zuid-Nederland: de provincies Noord-Brabant en Limburg en de gemeenten Eindhoven,

Breda, Veldhoven, Tilburg en Maastricht.

Regio Den Haag: provincie Zuid-Holland, de regio Haaglanden (bestaande uit 9 gemeenten), de

regio 070 (bestaande uit 4 gemeenten) en de regio 015 (bestaande uit 1 gemeente: Delft).

Regio Food Valley: de provincie Gelderland, de gemeenten Arnhem, Nijmegen, Ede en Wagenin-

gen en de regio Food Valley (bestaande uit 8 gemeenten).

Regio Leiden: de Leidse regio (bestaande uit 6 gemeenten).

Regio Noord-Nederland: de provincies Fryslân, Groningen en Drenthe en de gemeenten Gronin-

gen, Assen, Eemsmond, Emmen, Heerenveen, Leeuwarden, Smallingerland, Hoogezand-

Sappemeer en Ten Boer.

Regio Twente (alleen als tabellenboek): de provincie Overijssel en de gemeenten Hengelo, En-

schede, Almelo, Borne, Oldenzaal, Hof van Twente, Deventer en Zwolle.

Regio Utrecht (alleen als tabellenboek): de provincie Utrecht en de gemeenten Utrecht, Nieuwe-

gein, Amersfoort, Stichtse Vecht en De Bilt.

Page 9: Economische analyse internationale werkne- mers, studenten ......Regio Twente (alleen als tabellenboek): de provincie Overijssel en de gemeenten Hengelo, En-schede, Almelo, Borne,

Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen – Overallrapport Nederland 7

1.4 Leeswijzer

In dit rapport stellen we voor Nederland totaal (met daarbij uitsplitsingen naar de 12 provincies)

achtereenvolgens aan de orde:

Hoofdstuk 2: in dit hoofdstuk gaan we nader in op de internationale werknemers en hun belang-

rijkste sociaal-demografische en economische kenmerken. Verder schetsen we in dit hoofdstuk

het beeld van het aantal geprivilegieerden.

Hoofdstuk 3: in dit hoofdstuk schetsen we het beeld van de ontwikkeling van het aantal interna-

tionale studenten. Daarbij komt onder meer aan bod: het aantal internationale studenten, hun

opleiding, jaarlijkse in- en uitstroom en de regionale spreiding.

Hoofdstuk 4: In dit hoofdstuk gaan we nader in op de internationale zelfstandigen. Daarbij stel-

len we onder meer het volgende aan de orde: aantal internationale zelfstandigen, regionale

spreiding, sectoren en omzet.

Hoofdstuk 5: in dit hoofdstuk presenteren we onze overall analyse en conclusies van het onder-

zoek.

In de bijlagen bij dit rapport is een verantwoording opgenomen van de aanpak van het onder-

zoek en de gehanteerde definities.

Page 10: Economische analyse internationale werkne- mers, studenten ......Regio Twente (alleen als tabellenboek): de provincie Overijssel en de gemeenten Hengelo, En-schede, Almelo, Borne,

Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen – Overallrapport Nederland 8

2 Internationale werknemers

In dit hoofdstuk gaan we nader in op de internationale werknemers en hun belangrijkste sociaal-

demografische en economische kenmerken. Verder schetsen we in dit hoofdstuk het beeld van het

aantal geprivilegieerden.

Definities: in dit hoofdstuk worden meerdere definities gehanteerd. Deze definities zijn:

Economisch-actieve, internationale werknemer: een economisch-actieve, internationale werknemer is

een persoon in loondienst bij een in Nederland gevestigde organisatie waarvoor loonheffing is betaald

aan de Belastingdienst. Daarnaast geldt dat deze persoon alleen een buitenlandse nationaliteit heeft;

oftewel deze persoon heeft niet de Nederlandse nationaliteit.

Kenniswerker: een kenniswerker is een economisch-actieve, internationale werknemer. Daarnaast is

voor kenniswerkers een minimale looneis gesteld (fiscaal loon: loon voor belastingen) voor twee leef-

tijdsgroepen en een minimaal aantal SV-dagen (Sociale Verzekeringen). De minimale looneisen per jaar

per leeftijdsgroep zijn:

Leeftijd 2009 2010 2011 2012 2013

< 30 jaar € 25.198 € 25.761 € 25.985 € 26.605 € 27.109

≥ 30 jaar € 34.361 € 35.128 € 35.433 € 35.867 € 36.407

Arbeidsmigrant: een arbeidsmigrant is een economisch-actieve, internationale werknemer. Indien een

economisch-actieve, internationale werknemer geen kenniswerker is (zie voorgaande definitie) dan is

deze persoon gerekend tot de groep ‘arbeidsmigranten’.

Een nadere toelichting op de aanpak van het onderzoek, methode, databronnen etc. is opgenomen in de

bijlagen van dit rapport.

2.1 Aantal economisch-actieve internationale werknemers

Aantal internationale werknemers met 56% gegroeid

In 2013 telde Nederland bijna 472.000 internationale werknemers. Het aantal internationale werk-

nemers is tussen 2009 en 2013 met ruim 56% gegroeid; in totaal kwamen er bijna 170.000 inter-

nationale werknemers bij.

Grootste groei populatie tussen 2010 en 2011; vanaf 2012 stabieler

Met name in 2011 en 2012 was de populatie internationale werknemers een stuk groter dan het

jaar ervoor. Na 2011 stabiliseert de groei. De gemiddelde jaarlijkse groei van deze groep ligt het

hoogst in Limburg (22%) en Drenthe (15%) en het laagst in de provincie Utrecht (5%).

Page 11: Economische analyse internationale werkne- mers, studenten ......Regio Twente (alleen als tabellenboek): de provincie Overijssel en de gemeenten Hengelo, En-schede, Almelo, Borne,

Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen – Overallrapport Nederland 9

Tabel 2.1 Aantal economisch-actieve internationale werknemers (per 31/12) naar werkregio, 2009-

2013

2009 2010 2011 2012 2013

Groningen 3.376 3.942 (+17%) 4.860 (+23%) 5.226 (+8%) 5.303 (+1%)

Friesland 2.247 2.407 (+7%) 3.312 (+38%) 3.682 (+11%) 3.827 (+4%)

Drenthe 2.169 2.286 (+5%) 3.146 (+38%) 3.678 (+17%) 3.990 (+8%)

Overijssel 8.988 9.484 (+6%) 11.414 (+20%) 12.969 (+14%) 12.707 (-2%)

Flevoland 6.241 6.323 (+1%) 8.468 (+34%) 9.388 (+11%) 9.257 (-1%)

Gelderland 23.556 25.378 (+8%) 36.425 (+44%) 39.792 (+9%) 40.982 (+3%)

Utrecht 21.300 21.776 (+2%) 25.253 (+16%) 27.270 (+8%) 25.648 (-6%)

Noord-Holland 86.848 92.113 (+6%) 106.138 (+15%) 116.212 (+9%) 113.555 (-2%)

Zuid-Holland 78.619 83.384 (+6%) 102.144 (+22%) 117.634 (+15%) 121.303 (+3%)

Zeeland 4.980 5.139 (+3%) 7.528 (+46%) 8.093 (+8%) 8.267 (+2%)

Noord-Brabant 41.796 44.305 (+6%) 59.850 (+35%) 69.697 (+16%) 71.440 (+3%)

Limburg 16.742 17.708 (+6%) 27.082 (+53%) 33.171 (+22%) 37.366 (+13%)

Overig1 5.436 5.549 (+2%) 12.122 (+118%) 16.429 (+36%) 18.348 (+12%)

Nederland 302.298 319.794 (+6%) 407.742 (+28%) 463.241 (+14%) 471.993 (+2%)

Bron: gegevens Belastingdienst. Bewerking en analyse: Decisio.

2.2 Kenniswerkers en arbeidsmigranten

Per regio hebben Gelderland (17%) en Limburg (18%) in 2013 de meest bescheiden aandelen ken-

niswerkers in de totale groep internationale werknemers. Utrecht (29%) en Noord-Holland (30%)

hebben relatief het hoogste aandeel kenniswerkers.

2.2.1 Kenniswerkers

Aantal kenniswerkers licht gegroeid

In 2013 was bijna 19% van de internationale werknemers een kenniswerker; de rest behoort tot de

arbeidsmigranten. Vijf jaar eerder behoorde 25% van de internationale werknemers tot de groep

kenniswerkers. Het aantal kenniswerkers is tussen 2009 en 2013 met 13% gegroeid.

Internationale kenniswerker werkt vooral in Randstad

Bijna 35% van de kenniswerkers is werkzaam in Noord-Holland, 26% heeft een baan in Zuid-Holland.

Noord-Brabant komt met 13% (11.300 internationale kenniswerkers) op een derde plek. Ruim 68%

van de internationale kenniswerkers werkt in de Randstad; Noord-Brabant en Limburg zijn samen

goed voor ruim 17% van de populatie.

1 Internationale werknemers in de groep “Overig” zijn economisch-actief in Nederland. De vestigingslocatie van

de werkgever is echter niet bekend.

Page 12: Economische analyse internationale werkne- mers, studenten ......Regio Twente (alleen als tabellenboek): de provincie Overijssel en de gemeenten Hengelo, En-schede, Almelo, Borne,

Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen – Overallrapport Nederland 10

Tabel 2.2 Aantal economisch-actieve internationale kenniswerkers (per 31/12) naar werkregio,

2009-2013

2009 2010 2011 2012 2013

Groningen 963 1.016 (+6%) 1.509 (+49%) 1.621 (+7%) 1.166 (-28%)

Friesland 457 562 (+23%) 640 (+14%) 711 (+11%) 591 (-17%)

Drenthe 501 524 (+5%) 605 (+15%) 617 (+2%) 488 (-21%)

Overijssel 1.932 2.363 (+22%) 2.500 (+6%) 2.598 (+4%) 1.967 (-24%)

Flevoland 1.517 1.351 (-11%) 1.502 (+11%) 1.606 (+7%) 1.188 (-26%)

Gelderland 4.860 5.147 (+6%) 5.891 (+14%) 6.126 (+4%) 4.589 (-25%)

Utrecht 6.185 6.565 (+6%) 7.952 (+21%) 8.373 (+5%) 6.390 (-24%)

Noord-Holland 24.210 29.886 (+23%) 33.574 (+12%) 36.072 (+7%) 30.780 (-15%)

Zuid-Holland 21.075 23.142 (+10%) 25.931 (+12%) 27.204 (+5%) 22.963 (-16%)

Zeeland 1.186 1.123 (-5%) 1.364 (+21%) 1.483 (+9%) 1.179 (-20%)

Noord-Brabant 10.126 11.625 (+15%) 13.260 (+14%) 14.083 (+6%) 11.305 (-20%)

Limburg 3.710 3.932 (+6%) 4.714 (+20%) 5.050 (+7%) 3.935 (-22%)

Overig2 1.284 1.056 (-18%) 1.456 (+38%) 1.702 (+17%) 1.659 (-3%)

Nederland 78.006 88.292 (+13%) 100.898 (+14%) 107.246 (+6%) 88.200 (-18%)

Bron: gegevens Belastingdienst. Bewerking en analyse: Decisio.

Het aantal kenniswerkers in Nederland vertoont tussen 2012 en 2013 een afname. Een aantal vari-

abelen verklaart deze ontwikkeling. Een verdere uitwerking is opgenomen als bijlage 4 in dit rapport.

2 Internationale kenniswerkers in de groep “Overig” zijn economisch-actief in Nederland. De vestigingslocatie

van de werkgever is echter niet bekend.

Page 13: Economische analyse internationale werkne- mers, studenten ......Regio Twente (alleen als tabellenboek): de provincie Overijssel en de gemeenten Hengelo, En-schede, Almelo, Borne,

Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen – Overallrapport Nederland 11

Promovendi

Een promovendus (PhD-er) is een persoon die door een geaccrediteerde onderwijsinstelling formeel erkend

is als een persoon die uitzicht heeft op een promotie tot een academische graad van doctor.

In Nederland zijn ook vele internationale promovendi actief; vaak zijn zij als werknemer met een arbeids-

overeenkomst in dienst van een hoger onderwijsinstelling in Nederland of bijvoorbeeld binnen het bedrijfsle-

ven. Als zodanig is deze groep internationale werknemers in het onderzoek geïdentificeerd op basis van de

fiscale loongegevensdata van de Belastingdienst.

Er zijn echter ook internationale promovendi in Nederland actief die niet in dienst zijn als werknemer van een

hoger onderwijsinstelling of van een andere instelling in Nederland (dit zijn de zogenaamde ‘contractpromo-

vendi’ of ‘buitenpromovendi’). Financiering verloopt veelal vanuit het land van herkomst; bijvoorbeeld mid-

dels een beurs (van bijvoorbeeld de EU of een buitenlandse universiteit). Daarnaast zijn er internationale

promovendi zonder arbeidsovereenkomst of zonder internationale beurs. Zij komen derhalve allen niet voor

bij de fiscale loongegevens van de Belastingdienst.

Om inzicht te krijgen in de omvang van de groep internationale promovendi zonder arbeidsovereenkomst is

een beknopte inventarisatie uitgevoerd op basis van publiek beschikbare gegevens. Hieruit ontstaat het

beeld dat er geen volledig, betrouwbaar overzicht bestaat van de groep internationale promovendi zonder

arbeidsoverkomst. Het strekt tot aanbeveling om dit via aanvullend onderzoek in kaart te brengen. De vol-

gende gegevens zijn wel bekend:

Het aantal onbezoldigde PhD-ers met een niet-Nederlandse nationaliteit bij Maastricht University be-

draagt op 31 december 2013 in totaal: 52 (bron: Maastricht University).

Het aantal ‘not on payroll’ PhD-ers met een niet Nederlandse nationaliteit bij TU Eindhoven was op 31

december 2013 in totaal: 253 (bron: TU Eindhoven). Van dit aantal is niet bekend of zij wellicht elders

een arbeidsovereenkomst hebben.

Het aantal ‘bursalen’ op 31 december 2013 in de provincie Gelderland was in totaal 824; verdeeld over

Radboud Universiteit (220), KNAW-NIOO (27), Radboud UMC (250) en Wageningen UR (327).

Het aantal ‘bursalen’ op 22 mei 2015 bij de Rijksuniversiteit Groningen was in totaal 462. Het betreft

hier echter alleen de PhD-ers/bursalen non-EU (bron: Rijksuniversiteit Groningen).

Voor de overige regio’s/universiteiten kon geen overzicht van PhD-ers/bursalen achterhaald worden.

2.2.2 Arbeidsmigranten

Aantal arbeidsmigranten met 71% gegroeid

De groep internationale arbeidsmigranten is in omvang sterk gegroeid; er kwamen 160.000 ar-

beidsmigranten bij, met de grootste groei tussen 2010 en 2011 (+75.000 internationale arbeidsmi-

granten). De groei van 2009 tot 2013 was het sterkst in Limburg (157%) en Groningen (110%) en

het meest bescheiden in Utrecht (27%) en Noord-Holland (32%).

Bijna kwart arbeidsmigranten werkt in Zuid-Nederland

De top 3-werkregio’s ziet er anders uit dan voor de kenniswerkers; de meeste arbeidsmigranten

werken in Zuid-Holland, samen met Noord-Holland en Noord-Brabant goed voor 63% van het aantal

werkende arbeidsmigranten. Noord-Brabant en Limburg zijn samen goed voor ruim 24% van de po-

Page 14: Economische analyse internationale werkne- mers, studenten ......Regio Twente (alleen als tabellenboek): de provincie Overijssel en de gemeenten Hengelo, En-schede, Almelo, Borne,

Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen – Overallrapport Nederland 12

pulatie. De banen van internationale arbeidsmigranten concentreren zich minder in de Randstad en

zijn meer gespreid over de andere provincies.

Tabel 2.3 Aantal economisch-actieve internationale arbeidsmigranten (per 31/12) naar werkregio,

2009-2013

2009 2010 2011 2012 2013

Groningen 2.413 2.926 (+21%) 3.351 (+15%) 3.605 (+8%) 4.137 (+15%)

Friesland 1.790 1.845 (+3%) 2.672 (+45%) 2.971 (+11%) 3.236 (+9%)

Drenthe 1.668 1.762 (+6%) 2.541 (+44%) 3.061 (+20%) 3.502 (+14%)

Overijssel 7.056 7.121 (+1%) 8.914 (+25%) 10.371 (+16%) 10.740 (+4%)

Flevoland 4.724 4.972 (+5%) 6.966 (+40%) 7.782 (+12%) 8.069 (+4%)

Gelderland 18.696 20.231 (+8%) 30.534 (+51%) 33.666 (+10%) 36.393 (+8%)

Utrecht 15.115 15.211 (+1%) 17.301 (+14%) 18.897 (+9%) 19.258 (+2%)

Noord-Holland 62.638 62.227 (-1%) 72.564 (+17%) 80.140 (+10%) 82.775 (+3%)

Zuid-Holland 57.544 60.242 (+5%) 76.213 (+27%) 90.430 (+19%) 98.340 (+9%)

Zeeland 3.794 4.016 (+6%) 6.164 (+53%) 6.610 (+7%) 7.088 (+7%)

Noord-Brabant 31.670 32.680 (+3%) 46.590 (+43%) 55.614 (+19%) 60.135 (+8%)

Limburg 13.032 13.776 (+6%) 22.368 (+62%) 28.121 (+26%) 33.431 (+19%)

Overig3 4.152 4.493 (+8%) 10.666 (+137%) 14.727 (+38%) 16.689 (+13%)

Nederland 224.292 231.502 (+3%) 306.844 (+33%) 355.995 (+16%) 383.793 (+8%)

Bron: gegevens Belastingdienst. Bewerking en analyse: Decisio.

3 Internationale arbeidsmigranten in de groep “Overig” zijn economisch-actief in Nederland. De vestigingsloca-

tie van de werkgever is echter niet bekend.

Page 15: Economische analyse internationale werkne- mers, studenten ......Regio Twente (alleen als tabellenboek): de provincie Overijssel en de gemeenten Hengelo, En-schede, Almelo, Borne,

Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen – Overallrapport Nederland 13

2.3 Instroom, uitstroom en duur economische activiteit

2.3.1 Jaarlijkse instroom van internationale werknemers

Definities: in deze paragraaf worden meerdere definities gehanteerd. Deze definities zijn:

Instroom: met instroom wordt bedoeld dat een internationale werknemer economisch-actief wordt/is.

Oftewel, er vindt afdracht van loonheffing aan de Belastingdienst plaats. Instroom betekent derhalve

niet altijd dat een internationale werknemer instroomt in Nederland; het kan namelijk ook zijn dat de in-

ternationale werknemer al in Nederland gevestigd is maar van economisch-inactief economisch-actief

wordt.

Uitstroom: met uitstroom wordt bedoeld dat een internationale werknemers economisch-inactief

wordt/is (zie ook voorgaande definitie van ‘instroom’).

Duur economische activiteit: de periode waarin daadwerkelijk loonheffing wordt betaald door de eco-

nomisch-actieve, internationale werknemer.

Een nadere toelichting op de aanpak van het onderzoek, methode, databronnen etc. is opgenomen in de

bijlagen van dit rapport.

Bijna twee derde instroom 2010-2013 naar Noord –en Zuid-Holland

Van 2010 tot en met 2013 stroomden in totaal 439.000 internationale werknemers in waarvan het

grootste deel in de provincie Zuid-Holland (32%) en Noord-Holland (31%). De jaarlijkse instroom is

relatief het sterkst gegroeid in Limburg; in 2013 was de instroom 2,5 keer zo groot als in 2010.

Tabel 2.4 Jaarlijkse instroom economisch-actieve internationale werknemers naar werkregio, 2010-

2013

2010 2011 2012 2013

Groningen 1.428 1.920 1.791 1.881

Friesland 775 1.502 1.397 1.539

Drenthe 816 1.564 1.716 1.811

Overijssel 2.894 4.465 4.715 4.329

Flevoland 2.640 4.623 4.433 4.132

Gelderland 9.127 18.817 17.471 17.703

Utrecht 6.434 9.245 9.104 8.430

Noord-Holland 25.982 36.289 37.066 35.626

Zuid-Holland 22.602 37.332 41.549 41.070

Zeeland 1.245 3.387 2.852 2.958

Noord-Brabant 12.748 26.211 27.710 27.266

Limburg 4.989 13.411 15.058 17.101

Nederland 61.327 125.381 127.082 125.517

Bron: gegevens Belastingdienst. Bewerking en analyse: Decisio.

Page 16: Economische analyse internationale werkne- mers, studenten ......Regio Twente (alleen als tabellenboek): de provincie Overijssel en de gemeenten Hengelo, En-schede, Almelo, Borne,

Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen – Overallrapport Nederland 14

Instroom 2013 voornamelijk uit Polen

Bijna de helft van de totale instroom in 2013 heeft als herkomstland Polen. Naast EU-landen vallen

ook India (werkregio Utrecht) en Turkije op als herkomstlanden voor de instroom in 2013.

Tabel 2.5 Top 5 herkomstlanden instroom economisch-actieve internationale werknemers naar

werkregio, 2013

Positie 1 Positie 2 Positie 3 Positie 4 Positie 5

Groningen Polen (28%) Duitsland (13%) Hongarije (6%) China (4%) Italië (4%)

Friesland Polen (53%) Duitsland (8%) Hongarije (3%) Hongarije (3%) Griekenland (3%)

Drenthe Polen (63%) Duitsland (6%) Letland (4%) VK(2%) Italië (2%)

Overijssel Polen (37%) Duitsland (10%) Turkije (6%) Hongarije (5%) Letland (3%)

Flevoland Polen (56%) Duitsland (6%) Turkije (3%) Portugal (3%) Marokko (3%)

Gelderland Polen (60%) Duitsland (5%) Hongarije (5%) Slowakije (4%) Turkije (3%)

Utrecht Polen (35%) India (6%) Duitsland (5%) Turkije (4%) VK(4%)

Noord-Holland Polen (30%) VK(6%) Duitsland (5%) Spanje (5%) Italië (4%)

Zuid-Holland Polen (47%) Turkije (4%) Duitsland (4%) Hongarije (4%) Griekenland (3%)

Zeeland Polen (45%) Portugal (14%) België (13%) Hongarije (4%) Duitsland (3%)

Noord-Brabant Polen (61%) Hongarije (4%) Duitsland (3%) België (3%) Turkije (3%)

Limburg Polen (68%) Duitsland (7%) Slowakije (4%) België (3%) Hongarije (2%)

Nederland Polen (49%) Duitsland (5%) Turkije (4%) Hongarije (3%) VK(3%)

* Het gaat in deze tabel om een top 5. De rijen tellen hierdoor niet op tot 100%.

Bron: gegevens Belastingdienst. Bewerking en analyse: Decisio.

2.3.2 Jaarlijkse uitstroom van internationale werknemers

Grootste uitstroom tussen 2012 en 2013

Tussen 2010 en 2013 stroomden 283.000 internationale werknemers uit, waarvan bijna de helft in

2013.

Tabel 2.6 Jaarlijkse uitstroom economisch-actieve internationale werknemers naar werkregio, 2010-

2013

2010 2011 2012 2013

Groningen 862 1.002 1.425 1.804

Friesland 615 597 1.027 1.394

Drenthe 699 704 1.184 1.499

Overijssel 2.398 2.535 3.160 4.591

Flevoland 2.558 2.478 3.513 4.263

Gelderland 7.305 7.770 14.104 16.513

Utrecht 5.958 5.768 7.087 10.052

Noord-Holland 20.717 22.264 26.992 38.283

Zeeland 1.086 998 2.287 2.784

Page 17: Economische analyse internationale werkne- mers, studenten ......Regio Twente (alleen als tabellenboek): de provincie Overijssel en de gemeenten Hengelo, En-schede, Almelo, Borne,

Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen – Overallrapport Nederland 15

2010 2011 2012 2013

Noord-Brabant 10.239 10.666 17.863 25.523

Limburg 4.023 4.037 8.969 12.906

Nederland 43.944 44.006 75.890 118.684

Bron: gegevens Belastingdienst. Bewerking en analyse: Decisio.

Ook uitstroom bestaat met name uit Polen

Net als de instromende internationale werknemers die in 2013 instromen bestaat ook de uitstroom

vooral uit werkenden van Poolse komaf. Naast EU-landen worden ook internationale werknemers uit

Turkije, China en Marokko economisch inactief in Nederland.

Tabel 2.7 Top 5 herkomstlanden uitstroom economisch-actieve internationale werknemers naar

werkregio, 2013

Positie 1 Positie 2 Positie 3 Positie 4 Positie 5

Groningen Polen (20%) Duitsland (16%) Italië (10%) Turkije (5%) VK(4%)

Friesland Polen (49%) Duitsland (10%) China (4%) VK(3%) Spanje (3%)

Drenthe Polen (52%) Duitsland (8%) VK(4%) Letland (3%) Spanje (3%)

Overijssel Polen (29%) Duitsland (13%) Turkije (10%) Hongarije (5%) Slowakije (4%)

Flevoland Polen (41%) Duitsland (9%) Marokko (5%) Turkije (5%) VK(3%)

Gelderland Polen (52%) Duitsland (8%) Hongarije (6%) Turkije (4%) Slowakije (4%)

Utrecht Polen (28%) Turkije (8%) Duitsland (7%) Marokko (5%) VK(5%)

Noord-Holland Polen (26%) VK(8%) Duitsland (8%) Turkije (6%) Spanje (4%)

Zuid-Holland Polen (38%) Turkije (6%) Duitsland (6%) VK(5%) Hongarije (4%)

Zeeland Polen (49%) België (13%) Portugal (9%) Duitsland (4%) Hongarije (2%)

Noord-Brabant Polen (50%) Duitsland (6%) Turkije (5%) België (4%) Hongarije (3%)

Limburg Polen (56%) Duitsland (12%) Slowakije (4%) België (4%) Hongarije (2%)

Nederland Polen (39%) Duitsland (7%) Turkije (6%) VK(5%) Hongarije (3%)

* Het gaat in deze tabel om een top 5. De rijen tellen hierdoor niet op tot 100%.

Bron: gegevens Belastingdienst. Bewerking en analyse: Decisio.

2.3.3 Duur van economische activiteit van internationale werknemers

Op basis van de in- en uitstroom tussen 2010 en 2013 kunnen we nagaan hoe lang de economisch-

actieve internationale werknemer in Nederland blijft wonen en/of werken4.

Steeds groter deel stroomt na eerste jaar uit; contractduur neemt af

Het algemene beeld is dat een steeds groter aandeel na het eerste jaar uitstroomt. Hierin zit echter

wel een vertekening – de internationale werknemers met startjaar 2009 zijn niet per se pas dat jaar

ingestroomd. Een aanzienlijk deel van deze groep was al langer economisch actief in Nederland.

4 Indien een internationale werknemer economisch inactief wordt maar in Nederland woonachtig blijft geldt

deze ook als “uitstroom”.

Page 18: Economische analyse internationale werkne- mers, studenten ......Regio Twente (alleen als tabellenboek): de provincie Overijssel en de gemeenten Hengelo, En-schede, Almelo, Borne,

Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen – Overallrapport Nederland 16

Dit verklaart de relatief hoge uitstroom in de daarop volgende jaren, waarin een relatief groter deel

van de recent ingestroomde internationale werknemers na korte duur weer uitstroomt.

Tabel 2.8 Duur economische activiteit internationale werknemers (per jaar) naar startjaar, 2009-

2013

Startjaar 1 jaar 2 jaar 3 jaar 4 jaar

2009 75% 60% 50% 38%

2010 75% 60% 46% -

2011 71% 50% - -

2012 65% - - -

Bron: gegevens Belastingdienst. Bewerking en analyse: Decisio.

De gemiddelde contractduur is in de periode 2009-2013 afgenomen. De internationale werknemer

in Nederland had in 2009 een contract van gemiddeld 9,7 maanden, in 2013 nog 7,8 maanden.

2.4 Land van herkomst van internationale werknemers

2.4.1 Land van herkomst

Internationale werknemers met name uit EU-landen (52%) en Turkije (6%)

In 2013 zijn 472.000 internationale werknemers economisch actief in Nederland. Ruim een derde

deel van deze groep heeft de Poolse nationaliteit. De top-5 nationaliteiten in Nederland heeft be-

trekking op 58% van de totale populatie internationale werknemers in 2013.

Tabel 2.9 Top 5 herkomstlanden economisch-actieve internationale werknemers naar werkregio,

2013

Positie 1 Positie 2 Positie 3 Positie 4 Positie 5

Groningen Polen (22%) Duitsland (16%) China (5%) Italië (5%) Hongarije (5%)

Friesland Polen (36%) Duitsland (13%) China (6%) VK (5%) Hongarije (3%)

Drenthe Polen (48%) Duitsland (10%) VK (4%) China (4%) Italië (3%)

Overijssel Polen (28%) Duitsland (14%) Turkije (9%) Hongarije (4%) China (4%)

Flevoland Polen (45%) Duitsland (7%) Turkije (5%) Portugal (4%) Marokko (3%)

Gelderland Polen (48%) Duitsland (9%) Turkije (5%) Hongarije (4%) VK (3%)

Utrecht Polen (25%) Duitsland (8%) Turkije (7%) VK (6%) India (5%)

Noord-Holland Polen (22%) VK (8%) Duitsland (7%) Turkije (5%) Italië (5%)

Zuid-Holland Polen (38%) Turkije (7%) Duitsland (5%) VK (5%) Portugal (3%)

Zeeland Polen (34%) België (22%) Portugal (11%) Duitsland (5%) VK (3%)

Noord-Brabant Polen (49%) Duitsland (6%) Turkije (5%) België (5%) VK (3%)

Limburg Polen (54%) Duitsland (12%) België (5%) Slowakije (4%) VK (2%)

Nederland Polen (37%) Duitsland (7%) Turkije (6%) VK (5%) België (3%)

* Het gaat in deze tabel om een top 5. De rijen tellen hierdoor niet op tot 100%.

Bron: gegevens Belastingdienst. Bewerking en analyse: Decisio.

Page 19: Economische analyse internationale werkne- mers, studenten ......Regio Twente (alleen als tabellenboek): de provincie Overijssel en de gemeenten Hengelo, En-schede, Almelo, Borne,

Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen – Overallrapport Nederland 17

2.4.2 Kenniswerkers

Kenniswerkers overwegend uit buurlanden, Polen en Verenigd Koninkrijk

De subgroep kenniswerkers bestaat overwegend uit personen met een Europese nationaliteit en zijn

met name afkomstig uit landen grenzend aan Nederland. In de top 5 per provincie komen twee niet-

EU-land voor, namelijk India (Utrecht) en Turkije (Zuid-Holland en Noord-Brabant).

Tabel 2.10 Top 5 herkomstlanden economisch-actieve internationale kenniswerkers naar werkregio,

2013

Positie 1 Positie 2 Positie 3 Positie 4 Positie 5

Groningen Duitsland (26%) Italië (7%) VK (7%) Polen (6%) België (5%)

Friesland Duitsland (28%) VK (11%) Polen (9%) België (7%) Frankrijk (5%)

Drenthe Duitsland (21%) VK (14%) België (7%) Polen (6%) Frankrijk (5%)

Overijssel Duitsland (24%) VK (8%) Polen (8%) België (7%) Italië (6%)

Flevoland Polen (20%) Duitsland (12%) VK (8%) België (6%) Spanje (4%)

Gelderland Duitsland (20%) Polen (13%) VK (10%) België (7%) Frankrijk (5%)

Utrecht Duitsland (14%) VK (11%) India (9%) België (7%) Polen (6%)

Noord-Holland VK (15%) Duitsland (10%) Frankrijk (6%) Italië (6%) Polen (5%)

Zuid-Holland VK (13%) Duitsland (11%) Polen (8%) Turkije (6%) België (6%)

Zeeland België (43%) Polen (11%) Duitsland (9%) Portugal (7%) VK (6%)

Noord-Brabant Polen (13%) België (13%) Duitsland (11%) VK (8%) Turkije (5%)

Limburg Duitsland (25%) België (17%) Polen (11%) VK (8%) Italië (4%)

Nederland Duitsland (12%) VK (12%) Polen (8%) België (7%) Frankrijk (5%)

* Het gaat in deze tabel om een top 5. De rijen tellen hierdoor niet op tot 100%.

Bron: gegevens Belastingdienst. Bewerking en analyse: Decisio.

Kijkend naar het aandeel kenniswerkers in een populatie met dezelfde nationaliteit ontstaat een

ander beeld dan in bovenstaande tabel. De belangrijkste herkomstlanden met een groot aandeel

kenniswerkers5 binnen de eigen populatie zijn:

1. Taiwan (55%; 305 kenniswerkers)

2. Zuid-Korea (54%; 369 kenniswerkers)

3. Zuid-Afrika (51%; 577 kenniswerkers)

4. Ierland (50%; 1.456 kenniswerkers)

5. Australië (48%; 732 kenniswerkers)

2.4.3 Arbeidsmigranten

Arbeidsmigranten met name in Polen

De subgroep arbeidsmigranten in 2013 is met name afkomstig uit Polen (42%) en Duitsland (6%).

Zestig procent van de populatie economisch-actieve internationale arbeidsmigranten is afkomstig uit

de top-5 herkomstlanden.

5 Hierbij is de ondergrens gehanteerd van minimaal 200 kenniswerkers met eenzelfde nationaliteit.

Page 20: Economische analyse internationale werkne- mers, studenten ......Regio Twente (alleen als tabellenboek): de provincie Overijssel en de gemeenten Hengelo, En-schede, Almelo, Borne,

Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen – Overallrapport Nederland 18

Tabel 2.11 Top 5 herkomstlanden economisch-actieve internationale arbeidsmigranten naar werk-

regio, 2013

Positie 1 Positie 2 Positie 3 Positie 4 Positie 5

Groningen Polen (27%) Duitsland (13%) China (6%) Hongarije (5%) Italië (5%)

Friesland Polen (42%) Duitsland (10%) China (6%) Hongarije (4%) VK (3%)

Drenthe Polen (54%) Duitsland (9%) China (4%) Letland (3%) VK (3%)

Overijssel Polen (31%) Duitsland (13%) Turkije (10%) Hongarije (5%) China (4%)

Flevoland Polen (49%) Duitsland (6%) Turkije (5%) Portugal (4%) Marokko (4%)

Gelderland Polen (53%) Duitsland (7%) Turkije (5%) Hongarije (5%) Slowakije (3%)

Utrecht Polen (31%) Turkije (8%) Marokko (6%) Duitsland (6%) VK (4%)

Noord-Holland Polen (28%) Turkije (6%) Duitsland (6%) VK (5%) Spanje (4%)

Zuid-Holland Polen (45%) Turkije (7%) Duitsland (4%) Hongarije (3%) Portugal (3%)

Zeeland Polen (37%) België (19%) Portugal (12%) Duitsland (5%) Hongarije (3%)

Noord-Brabant Polen (56%) Turkije (5%) Duitsland (5%) België (4%) Hongarije (3%)

Limburg Polen (59%) Duitsland (11%) België (4%) Slowakije (4%) Hongarije (2%)

Nederland Polen (42%) Duitsland (6%) Turkije (6%) Hongarije (3%) VK (3%)

* Het gaat in deze tabel om een top 5. De rijen tellen hierdoor niet op tot 100%.

Bron: gegevens Belastingdienst. Bewerking en analyse: Decisio.

Kijkend naar het aandeel arbeidsmigranten in een populatie met dezelfde nationaliteit ontstaat een

ander beeld dan in bovenstaande tabel. De belangrijkste herkomstlanden met een groot aandeel

arbeidsmigranten6 binnen de eigen populatie zijn:

1. Dominicaanse Republiek (97%; 353 arbeidsmigranten)

2. Afghanistan (97%; 405 arbeidsmigranten)

3. Ghana (97%; 2.408 arbeidsmigranten)

4. Thailand (96%; 2.236 arbeidsmigranten)

5. Angola (96%; 255 arbeidsmigranten)

6 Hierbij is de ondergrens gehanteerd van minimaal 200 arbeidsmigranten met eenzelfde nationaliteit.

Page 21: Economische analyse internationale werkne- mers, studenten ......Regio Twente (alleen als tabellenboek): de provincie Overijssel en de gemeenten Hengelo, En-schede, Almelo, Borne,

Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen – Overallrapport Nederland 19

Aantal economisch-actieve internationale geprivilegieerden in Nederland 2013 +57% t.o.v. 2009

Geprivilegieerden zijn economisch-actieve, internationale personen (15 t/m 66 jaar) die werkzaam zijn bij

een ambassade, consulaat of een van de internationale organisaties7 in Nederland. Geprivilegieerden zijn

niet opgenomen in de FLG-data van de Belastingdienst. Gegevens zijn ontleend aan de Probas-registratie

(Ministerie BuZa).

In 2013 waren 5.270 economisch-actieve internationale geprivilegieerden woonachtig in Nederland. Ten

opzichte van 2009 is dit 57% meer. Het grootste deel van deze groep (95%; 5.022) woont in de provincie

Zuid-Holland met een concentratie van ruim 4.000 internationale geprivilegieerden in de regio 070. In de

drie noordelijke provincies zijn geen geprivilegieerden woonachtig; dit geldt ook voor Flevoland en Zeeland.

Tabel 2.12 Aantal economisch-actieve geprivilegieerden (per 31/12) naar woonregio, 2009-2013

2009 2010 2011 2012 2013

Groningen - - - - -

Friesland - - - - -

Drenthe - - - - -

Overijssel 13 13 13 18 18

Flevoland - - - - -

Gelderland 10 10 10 10 10

Utrecht 7 7 7 7 8

Noord-Holland 81 84 107 102 155

Zuid-Holland 3.576 4.096 4.961 4.936 5.022

Zeeland - - - - -

Noord-Brabant 33 18 20 35 37

Limburg 8 12 22 18 20

Nederland 3.728 4.240

(+14%)

5.140

(+21%)

5.126

(+0%)

5.270

(+3%)

Bron: gegevens Ministerie van Buitenlandse Zaken. Bewerking en analyse: Decisio.

Landelijke top 5-herkomsten uitsluitend EU-nationaliteiten

Van alle internationale geprivilegieerden in Nederland is 40% afkomstig uit een top 5-herkomstland; het gaat

uitsluitend om EU-landen. Provinciaal gezien zijn er verschillen; omdat de overgrote meerderheid van de

internationale geprivilegieerden in Zuid-Holland woont is deze top 5 en de landelijke top 5 nagenoeg iden-

tiek.

7http://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/ambassades-consulaten-en-overige-

vertegenwoordigingen/internationale-organisaties

Page 22: Economische analyse internationale werkne- mers, studenten ......Regio Twente (alleen als tabellenboek): de provincie Overijssel en de gemeenten Hengelo, En-schede, Almelo, Borne,

Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen – Overallrapport Nederland 20

Tabel 2.13 Top 5 herkomstlanden economisch-actieve geprivilegieerden naar woonregio, 2013

Positie 1 Positie 2 Positie 3 Positie 4 Positie 5

Overijssel Turkije (100%) - - - -

Gelderland - - - - -

Utrecht - - - - -

Noord-Holland Italië (22%) België (16%) Duitsland (14%) Marokko (10%) Frankrijk (8%)

Zuid-Holland Frankrijk (13%) Duitsland (9%) VK (8%) Italië (7%) Spanje (5%)

Noord-Brabant Marokko (50%) België (30%) - - -

Limburg Roemenië (35%) VS (25%) - - -

Nederland Frankrijk (12%) Duitsland (8%) VK (8%) Italië (7%) Spanje (5%)

* Het gaat in deze tabel om een top 5. De rijen tellen hierdoor niet op tot 100%.

Bron: gegevens Ministerie van Buitenlandse Zaken. Bewerking en analyse: Decisio.

Groep internationale geprivilegieerden exact verdeeld over beide geslachten; gemiddelde leeftijd gedaald

In tegenstelling tot de populatie economisch-actieve internationale werknemers in Nederland is het aantal

internationale geprivilegieerden evenwichtig verdeeld over beide geslachten. De gemiddelde leeftijd van de

internationale geprivilegieerden in Nederland is in 2013 ruim 42 jaar. In 2009 was de gemiddelde leeftijd

nog 43 jaar.

Tabel 2.14 Geslacht economisch-actieve geprivilegieerden naar woonregio, 2013

Mannen Vrouwen Totaal

Overijssel 9 9 18

Gelderland - - 10

Utrecht - - 8

Noord-Holland 88 67 155

Zuid-Holland 2.527 2.495 5.022

Noord-Brabant 7 30 37

Limburg 11 9 20

Nederland 2.646 2.624 5.270

Bron: gegevens Ministerie van Buitenlandse Zaken. Bewerking en analyse: Decisio.

Page 23: Economische analyse internationale werkne- mers, studenten ......Regio Twente (alleen als tabellenboek): de provincie Overijssel en de gemeenten Hengelo, En-schede, Almelo, Borne,

Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen – Overallrapport Nederland 21

Grootste deel internationale (59%) geprivilegieerden is gehuwd

In 2013 was het grootste deel (59%) van de internationale geprivilegieerden in Nederland gehuwd; 40% is

ongehuwd.

Tabel 2.15 Burgerlijke staat economisch-actieve geprivilegieerden naar woonregio, 2013

Gehuwd Samenwonend Ongehuwd Niet gehuwd/samenwonend

Overijssel 10 - 8 -

Gelderland - - 7 -

Utrecht - - - -

Noord-Holland 79 9 55 12

Zuid-Holland 2.856 53 1.892 221

Noord-Brabant 14 - 23 -

Limburg 8 - 10 -

Nederland 2.973 62 1.999 236

Bron: gegevens Ministerie van Buitenlandse Zaken. Bewerking en analyse: Decisio.

2.5 Geslacht, leeftijd, woonsituatie, woning en verblijfsdoel

2.5.1 Geslacht

Mannen oververtegenwoordigd in populatie internationale werknemers

De populatie economisch-actieve internationale werknemers in Nederland kent een oververtegen-

woordiging van mannen. Zij vormen met 260.000 personen in 2013 een meerderheid van 57%. De

man/vrouw-verhouding is tussen 2009 en 2013 nagenoeg onveranderd gebleven.

Tabel 2.16 Geslacht economisch-actieve internationale werknemers naar werkregio, 2013

Mannen Vrouwen Totaal

Groningen 3.056 (58%) 2.247 (42%) 5.303

Friesland 2.198 (57%) 1.629 (43%) 3.827

Drenthe 2.221 (56%) 1.769 (44%) 3.990

Overijssel 7.406 (58%) 5.301 (42%) 12.707

Flevoland 5.154 (56%) 4.103 (44%) 9.256

Gelderland 24.802 (61%) 16.180 (39%) 40.972

Utrecht 14.549 (57%) 11.099 (43%) 25.647

Noord-Holland 64.329 (57%) 49.226 (43%) 113.554

Zuid-Holland 69.389 (57%) 51.914 (43%) 121.301

Zeeland 4.461 (54%) 3.806 (46%) 8.267

Noord-Brabant 41.856 (59%) 29.584 (41%) 71.432

Limburg 20.745 (56%) 16.621 (44%) 37.366

Nederland 260.166 (57%) 193.479 (43%) 453.622

Bron: gegevens Belastingdienst. Bewerking en analyse: Decisio.

Page 24: Economische analyse internationale werkne- mers, studenten ......Regio Twente (alleen als tabellenboek): de provincie Overijssel en de gemeenten Hengelo, En-schede, Almelo, Borne,

Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen – Overallrapport Nederland 22

Groter aandeel mannen in kenniswerkers

In vergelijking met de man/vrouw-verhouding in de populatie internationale arbeidsmigranten kent

de groep kenniswerkers een grotere oververtegenwoordiging van mannen, namelijk 63% versus

56%. Op provinciaal niveau zijn de verschillen beperkt; het aandeel mannen in de populatie kennis-

werkers varieert van 57% (Groningen) tot 68% (Noord-Brabant).

Tabel 2.17 Geslacht economisch-actieve internationale kenniswerkers naar werkregio, 2013

Mannen Vrouwen Totaal

Groningen 663 (57%) 503 (43%) 1.166

Friesland 359 (61%) 232 (39%) 591

Drenthe 327 (67%) 161 (33%) 488

Overijssel 1.289 (66%) 678 (34%) 1.967

Flevoland 752 (63%) 436 (37%) 1.188

Gelderland 2.845 (62%) 1.744 (38%) 4.589

Utrecht 3.980 (62%) 2.410 (38%) 6.390

Noord-Holland 18.696 (61%) 12.084 (39%) 30.780

Zuid-Holland 14.628 (64%) 8.335 (36%) 22.963

Zeeland 757 (64%) 422 (36%) 1.179

Noord-Brabant 7.719 (68%) 3.586 (32%) 11.305

Limburg 2.514 (64%) 1.421 (36%) 3.935

Nederland 54.529 (63%) 32.012 (37%) 86.541

Bron: gegevens Belastingdienst. Bewerking en analyse: Decisio.

Tabel 2.18 Geslacht economisch-actieve internationale arbeidsmigranten naar werkregio, 2013

Mannen Vrouwen Totaal

Groningen 2.393 (58%) 1.744 (42%) 4.137

Friesland 1.839 (57%) 1.397 (43%) 3.236

Drenthe 1.894 (54%) 1.608 (46%) 3.502

Overijssel 6.117 (57%) 4.623 (43%) 10.740

Flevoland 4.402 (55%) 3.667 (45%) 8.069

Gelderland 21.957 (60%) 14.436 (40%) 36.393

Utrecht 10.569 (55%) 8.689 (45%) 19.258

Noord-Holland 45.633 (55%) 37.142 (45%) 82.775

Zuid-Holland 54.761 (56%) 43.579 (44%) 98.340

Zeeland 3.704 (52%) 3.384 (48%) 7.088

Noord-Brabant 34.137 (57%) 25.998 (43%) 60.135

Limburg 18.231 (55%) 15.200 (45%) 33.431

Nederland 205.637 (56%) 161.467 (44%) 367.104

Bron: gegevens Belastingdienst. Bewerking en analyse: Decisio.

Page 25: Economische analyse internationale werkne- mers, studenten ......Regio Twente (alleen als tabellenboek): de provincie Overijssel en de gemeenten Hengelo, En-schede, Almelo, Borne,

Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen – Overallrapport Nederland 23

2.5.2 Leeftijd

Bijna 60% internationale werknemers jonger dan 35 jaar

In 2013 is 58% van de populatie economisch-actieve internationale werknemers in Nederland jonger

dan 35 jaar; van het totaal is 21% tussen de 25 en 35 jaar oud. Een kleine 23.000 internationale

werknemers (5%) zijn tussen de 55 en 67 jaar oud. Een uitschieter is zichtbaar in de provincie Dren-

the; hier is 35% van de internationale werknemers tussen de 15 en 25 jaar oud.

Tabel 2.19 Leeftijd economisch-actieve internationale werknemers naar werkregio, 2013

15 tot 25 jaar 25 tot 35 jaar 35 tot 45 jaar 45 tot 55 jaar 55 tot 67 jaar

Groningen 931 (18%) 2.046 (39%) 1.266 (24%) 768 (14%) 292 (6%)

Friesland 726 (19%) 1.398 (37%) 886 (23%) 595 (16%) 222 (6%)

Drenthe 1.377 (35%) 1.155 (29%) 761 (19%) 499 (13%) 198 (5%)

Overijssel 2.008 (16%) 4.474 (35%) 3.237 (25%) 2.160 (17%) 828 (7%)

Flevoland 2.460 (27%) 3.311 (36%) 1.927 (21%) 1.185 (13%) 374 (4%)

Gelderland 11.092 (27%) 13.842 (34%) 8.724 (21%) 5.439 (13%) 1.885 (5%)

Utrecht 3.776 (15%) 9.888 (39%) 6.709 (26%) 3.770 (15%) 1.505 (6%)

Noord-Holland 18.720 (16%) 45.419 (40%) 28.863 (25%) 14.941 (13%) 5.612 (5%)

Zuid-Holland 24.124 (20%) 45.532 (38%) 29.082 (24%) 16.437 (14%) 6.128 (5%)

Zeeland 1.579 (19%) 2.398 (29%) 2.003 (24%) 1.572 (19%) 715 (9%)

Noord-Brabant 16.312 (23%) 26.017 (36%) 16.272 (23%) 9.576 (13%) 3.263 (5%)

Limburg 11.004 (29%) 12.319 (33%) 7.127 (19%) 5.083 (14%) 1.833 (5%)

Nederland 94.109 (21%) 167.799 (37%) 106.857 (24%) 62.025 (14%) 22.855 (5%)

Bron: gegevens Belastingdienst. Bewerking en analyse: Decisio.

Kenniswerkers in Nederland gemiddeld ouder dan internationale arbeidsmigranten

Van de internationale kenniswerkers in Nederland is slechts 3% (ruim 2.500) jonger dan 25 jaar. Het

grootste deel van de groep is tussen de 25 en 35 jaar oud; dit geldt voor iedere provincie. De inter-

nationale arbeidsmigrant is gemiddeld jonger; 25% van de populatie internationale arbeidsmigran-

ten in Nederland is jonger dan 25 jaar.

Page 26: Economische analyse internationale werkne- mers, studenten ......Regio Twente (alleen als tabellenboek): de provincie Overijssel en de gemeenten Hengelo, En-schede, Almelo, Borne,

Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen – Overallrapport Nederland 24

Tabel 2.20 Leeftijd economisch-actieve internationale kenniswerkers naar werkregio, 2013

15 tot 25 jaar 25 tot 35 jaar 35 tot 45 jaar 45 tot 55 jaar 55 tot 67 jaar

Groningen 30 (3%) 510 (44%) 301 (26%) 237 (20%) 88 (8%)

Friesland 26 (4%) 195 (33%) 165 (28%) 156 (26%) 49 (8%)

Drenthe 13 (3%) 216 (44%) 126 (26%) 93 (19%) 40 (8%)

Overijssel 66 (3%) 778 (40%) 506 (26%) 435 (22%) 182 (9%)

Flevoland 61 (5%) 541 (46%) 293 (25%) 204 (17%) 89 (7%)

Gelderland 214 (5%) 1.859 (41%) 1.239 (27%) 896 (20%) 381 (8%)

Utrecht 120 (2%) 2.651 (41%) 2.000 (31%) 1.178 (18%) 441 (7%)

Noord-Holland 774 (3%) 12.971 (42%) 10.245 (33%) 4.945 (16%) 1.845 (6%)

Zuid-Holland 607 (3%) 8.718 (38%) 7.208 (31%) 4.445 (19%) 1.985 (9%)

Zeeland 62 (5%) 379 (32%) 299 (25%) 285 (24%) 154 (13%)

Noord-Brabant 396 (4%) 4.626 (41%) 3.462 (31%) 2.033 (18%) 788 (7%)

Limburg 195 (5%) 1.621 (41%) 1.042 (26%) 791 (20%) 286 (7%)

Nederland 2.564 (3%) 35.065 (41%) 26.886 (31%) 15.698 (18%) 6.328 (7%)

Bron: gegevens Belastingdienst. Bewerking en analyse: Decisio.

Tabel 2.21 Leeftijd economisch-actieve internationale arbeidsmigranten naar werkregio, 2013

15 tot 25 jaar 25 tot 35 jaar 35 tot 45 jaar 45 tot 55 jaar 55 tot 67 jaar

Groningen 901 (22%) 1.536 (37%) 965 (23%) 531 (13%) 204 (5%)

Friesland 700 (22%) 1.203 (37%) 721 (22%) 439 (14%) 173 (5%)

Drenthe 1.364 (39%) 939 (27%) 635 (18%) 406 (12%) 158 (5%)

Overijssel 1.942 (18%) 3.696 (34%) 2.731 (25%) 1.725 (16%) 646 (6%)

Flevoland 2.399 (30%) 2.770 (34%) 1.634 (20%) 981 (12%) 285 (4%)

Gelderland 10.878 (30%) 11.983 (33%) 7.485 (21%) 4.543 (12%) 1.504 (4%)

Utrecht 3.656 (19%) 7.237 (38%) 4.709 (24%) 2.592 (13%) 1.064 (6%)

Noord-Holland 17.946 (22%) 32.448 (39%) 18.618 (22%) 9.996 (12%) 3.767 (5%)

Zuid-Holland 23.517 (24%) 36.814 (37%) 21.874 (22%) 11.992 (12%) 4.143 (4%)

Zeeland 1.517 (21%) 2.019 (28%) 1.704 (24%) 1.287 (18%) 561 (8%)

Noord-Brabant 15.916 (26%) 21.391 (36%) 12.810 (21%) 7.543 (13%) 2.475 (4%)

Limburg 10.809 (32%) 10.698 (32%) 6.085 (18%) 4.292 (13%) 1.547 (5%)

Nederland 91.545 (25%) 132.734 (36%) 79.971 (22%) 46.327 (13%) 16.527 (5%)

Bron: gegevens Belastingdienst. Bewerking en analyse: Decisio.

2.5.3 Burgerlijke staat

Minderheid van internationale werknemers is gehuwd

In 2013 was relatief gezien het grootste deel van de internationale werknemers in de provincie

Utrecht gehuwd, namelijk 35%. Onderaan de bandbreedte staat de populatie in Limburg; hiervan is

nog geen 20% gehuwd.

Page 27: Economische analyse internationale werkne- mers, studenten ......Regio Twente (alleen als tabellenboek): de provincie Overijssel en de gemeenten Hengelo, En-schede, Almelo, Borne,

Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen – Overallrapport Nederland 25

Tabel 2.22 Burgerlijke staat economisch-actieve internationale werknemers naar werkregio, 2013

Gehuwd Samenwonend Niet gehuwd/samenwonend

Groningen 1.530 (29%) 60 (1%) 3.713 (70%)

Friesland 1.122 (29%) 62 (2%) 2.643 (69%)

Drenthe 931 (23%) 48 (1%) 3.011 (75%)

Overijssel 4.354 (34%) 156 (1%) 8.197 (65%)

Flevoland 2.363 (26%) 112 (1%) 6.782 (73%)

Gelderland 9.684 (24%) 472 (1%) 30.826 (75%)

Utrecht 8.905 (35%) 416 (2%) 16.327 (64%)

Noord-Holland 33.594 (30%) 1.622 (1%) 78.339 (69%)

Zuid-Holland 34.480 (28%) 1.445 (1%) 85.378 (70%)

Zeeland 2.172 (26%) 149 (2%) 5.946 (72%)

Noord-Brabant 18.370 (26%) 716 (1%) 52.354 (73%)

Limburg 6.658 (18%) 252 (1%) 30.456 (82%)

Nederland 124.163 (27%) 5.510 (1%) 323.972 (71%)

Bron: gegevens Belastingdienst. Bewerking en analyse: Decisio.

Ruim twee op vijf kenniswerkers in Nederland gehuwd

Van de kenniswerkers in Nederland is in 2013 43% gehuwd. Dit aandeel verschilt nauwelijks per

provincie – de bandbreedte is 37% (Limburg) en 48% (Drenthe). Het aandeel gehuwden in de groep

internationale arbeidsmigranten is een stuk lager, namelijk 24%.

Tabel 2.23 Burgerlijke staat economisch-actieve internationale kenniswerkers naar werkregio, 2013

Gehuwd Samenwonend Niet gehuwd/samenwonend

Groningen 457 (39%) 17 (1%) 692 (59%)

Friesland 268 (45%) 14 (2%) 309 (52%)

Drenthe 235 (48%) 6 (1%) 247 (51%)

Overijssel 873 (44%) 23 (1%) 1.071 (54%)

Flevoland 476 (40%) 21 (2%) 691 (58%)

Gelderland 1.970 (43%) 87 (2%) 2.532 (55%)

Utrecht 2.926 (46%) 136 (2%) 3.328 (52%)

Noord-Holland 12.185 (40%) 561 (2%) 18.034 (59%)

Zuid-Holland 10.496 (46%) 396 (2%) 12.071 (53%)

Zeeland 513 (44%) 35 (3%) 631 (54%)

Noord-Brabant 4.955 (44%) 199 (2%) 6.151 (54%)

Limburg 1.440 (37%) 48 (1%) 2.447 (62%)

Nederland 36.794 (43%) 1.543 (2%) 48.204 (56%)

Bron: gegevens Belastingdienst. Bewerking en analyse: Decisio.

Page 28: Economische analyse internationale werkne- mers, studenten ......Regio Twente (alleen als tabellenboek): de provincie Overijssel en de gemeenten Hengelo, En-schede, Almelo, Borne,

Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen – Overallrapport Nederland 26

Tabel 2.24 Burgerlijke staat economisch-actieve internationale arbeidsmigranten naar werkregio,

2013

Gehuwd Samenwonend Niet gehuwd/samenwonend

Groningen 1.073 (26%) 43 (1%) 3.021 (73%)

Friesland 854 (26%) 48 (1%) 2.334 (72%)

Drenthe 696 (20%) 42 (1%) 2.764 (79%)

Overijssel 3.481 (32%) 133 (1%) 7.126 (66%)

Flevoland 1.887 (23%) 91 (1%) 6.091 (75%)

Gelderland 7.714 (21%) 385 (1%) 28.294 (78%)

Utrecht 5.979 (31%) 280 (1%) 12.999 (67%)

Noord-Holland 21.409 (26%) 1.061 (1%) 60.305 (73%)

Zuid-Holland 23.984 (24%) 1.049 (1%) 73.307 (75%)

Zeeland 1.659 (23%) 114 (2%) 5.315 (75%)

Noord-Brabant 13.415 (22%) 517 (1%) 46.203 (77%)

Limburg 5.218 (16%) 204 (1%) 28.009 (84%)

Nederland 87.369 (24%) 3.967 (1%) 275.768 (75%)

Bron: gegevens Belastingdienst. Bewerking en analyse: Decisio.

2.5.4 Kinderen

In 2013 hebben 58.000 internationale werknemers één kind

Een op tien internationale werknemers heeft twee kinderen; veruit de meeste internationale werk-

nemers hebben geen kinderen. Op provinciaal niveau voert Limburg met 80% de lijst aan; Overijssel

heeft het kleinste aandeel in deze categorie (62%).

Tabel 2.25 Aantal kinderen economisch-actieve internationale werknemers naar werkregio, 2013

Een kind Twee kinderen Drie of meer kinderen Geen kind

Groningen 688 (13%) 687 (13%) 244 (5%) 3.684 (69%)

Friesland 553 (14%) 500 (13%) 216 (6%) 2.558 (67%)

Drenthe 386 (10%) 448 (11%) 188 (5%) 2.968 (74%)

Overijssel 1.795 (14%) 2.031 (16%) 976 (8%) 7.905 (62%)

Flevoland 1.187 (13%) 995 (11%) 445 (5%) 6.630 (72%)

Gelderland 4.624 (11%) 4.144 (10%) 1.945 (5%) 30.269 (74%)

Utrecht 3.713 (14%) 3.690 (14%) 1.839 (7%) 16.406 (64%)

Noord-Holland 15.333 (14%) 13.168 (12%) 5.068 (4%) 79.986 (70%)

Zuid-Holland 16.672 (14%) 14.381 (12%) 6.420 (5%) 83.830 (69%)

Zeeland 1.045 (13%) 1.095 (13%) 380 (5%) 5.747 (70%)

Noord-Brabant 8.599 (12%) 7.778 (11%) 3.447 (5%) 51.616 (72%)

Limburg 3.331 (9%) 2.944 (8%) 1.131 (3%) 29.960 (80%)

Nederland 57.926 (13%) 51.861 (11%) 22.299 (5%) 321.559 (71%)

Bron: gegevens Belastingdienst. Bewerking en analyse: Decisio.

Page 29: Economische analyse internationale werkne- mers, studenten ......Regio Twente (alleen als tabellenboek): de provincie Overijssel en de gemeenten Hengelo, En-schede, Almelo, Borne,

Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen – Overallrapport Nederland 27

Groter deel kenniswerkers Nederland heeft een of twee kinderen

Ruim derde van de kenniswerkers in Nederland heeft een (16%) of twee (18%) kinderen in 2013.

Van dezelfde populatie heeft 59% geen kinderen. Van alle internationale arbeidsmigranten in Neder-

land heeft 12% een kind en 10% twee kinderen. Bijna drie kwart heeft geen kind.

Tabel 2.26 Aantal kinderen economisch-actieve internationale kenniswerkers naar werkregio, 2013

Een kind Twee kinderen Drie of meer kinderen Geen kind

Groningen 193 (17%) 179 (15%) 77 (7%) 717 (61%)

Friesland 86 (15%) 133 (23%) 54 (9%) 318 (54%)

Drenthe 71 (15%) 102 (21%) 37 (8%) 278 (57%)

Overijssel 285 (14%) 400 (20%) 182 (9%) 1.100 (56%)

Flevoland 194 (16%) 212 (18%) 80 (7%) 702 (59%)

Gelderland 713 (16%) 901 (20%) 401 (9%) 2.574 (56%)

Utrecht 1.115 (17%) 1.264 (20%) 502 (8%) 3.509 (55%)

Noord-Holland 4.874 (16%) 4.944 (16%) 1.477 (5%) 19.485 (63%)

Zuid-Holland 3.928 (17%) 4.578 (20%) 1.610 (7%) 12.847 (56%)

Zeeland 215 (18%) 254 (22%) 90 (8%) 620 (53%)

Noord-Brabant 1.796 (16%) 2.160 (19%) 826 (7%) 6.523 (58%)

Limburg 570 (14%) 647 (16%) 222 (6%) 2.496 (63%)

Nederland 14.040 (16%) 15.774 (18%) 5.558 (6%) 51.169 (59%)

Bron: gegevens Belastingdienst. Bewerking en analyse: Decisio.

Tabel 2.27 Aantal kinderen economisch-actieve internationale arbeidsmigranten naar werkregio,

2013

Een kind Twee kinderen Drie of meer kinderen Geen kind

Groningen 495 (12%) 508 (12%) 167 (4%) 2.967 (72%)

Friesland 467 (14%) 367 (11%) 162 (5%) 2.240 (69%)

Drenthe 315 (9%) 346 (10%) 151 (4%) 2.690 (77%)

Overijssel 1.510 (14%) 1.631 (15%) 794 (7%) 6.805 (63%)

Flevoland 993 (12%) 783 (10%) 365 (5%) 5.928 (73%)

Gelderland 3.911 (11%) 3.243 (9%) 1.544 (4%) 27.695 (76%)

Utrecht 2.598 (13%) 2.426 (13%) 1.337 (7%) 12.897 (67%)

Noord-Holland 10.459 (13%) 8.224 (10%) 3.591 (4%) 60.501 (73%)

Zuid-Holland 12.744 (13%) 9.803 (10%) 4.810 (5%) 70.983 (72%)

Zeeland 830 (12%) 841 (12%) 290 (4%) 5.127 (72%)

Noord-Brabant 6.803 (11%) 5.618 (9%) 2.621 (4%) 45.093 (75%)

Limburg 2.761 (8%) 2.297 (7%) 909 (3%) 27.464 (82%)

Nederland 43.886 (12%) 36.087 (10%) 16.741 (5%) 270.390 (74%)

Bron: gegevens Belastingdienst. Bewerking en analyse: Decisio.

Page 30: Economische analyse internationale werkne- mers, studenten ......Regio Twente (alleen als tabellenboek): de provincie Overijssel en de gemeenten Hengelo, En-schede, Almelo, Borne,

Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen – Overallrapport Nederland 28

Aantal kinderen van internationale werknemers Nederland gemiddeld +2%

Het aantal kinderen van internationale werknemers die in Nederland wonen vertoont een stijgende

lijn; tussen 2009 en 2013 groeide dit aantal met gemiddeld 2,4% per jaar. In de provincie Flevoland

was deze groei het hoogst met 4,6%; in Overijssel nam het aantal kinderen van internationale werk-

nemers met gemiddeld 0,3% per jaar toe.

Tabel 2.28 Aantal kinderen van economisch-actieve internationale werknemers naar woonregio,

2009-2013

2009 2010 2011 2012 2013

Groningen 2.598 2.652 (+2%) 2.888 (+9%) 3.000 (+4%) 2.755 (-8%)

Friesland 1.966 2.080 (+6%) 2.238 (+8%) 2.333 (+4%) 2.195 (-6%)

Drenthe 1.604 1.640 (+2%) 1.671 (+2%) 1.788 (+7%) 1.641 (-8%)

Overijssel 6.948 7.178 (+3%) 7.446 (+4%) 7.662 (+3%) 7.036 (-8%)

Flevoland 4.539 4.789 (+6%) 5.199 (+9%) 5.617 (+8%) 5.428 (-3%)

Gelderland 12.548 13.018 (+4%) 13.615 (+5%) 14.182 (+4%) 13.581 (-4%)

Utrecht 13.038 13.404 (+3%) 13.950 (+4%) 14.408 (+3%) 13.365 (-7%)

Noord-Holland 42.951 44.800 (+4%) 47.603 (+6%) 49.871 (+5%) 46.910 (-6%)

Zuid-Holland 52.634 54.779 (+4%) 58.143 (+6%) 61.356 (+6%) 59.729 (-3%)

Zeeland 4.483 4.527 (+1%) 4.839 (+7%) 4.965 (+3%) 4.757 (-4%)

Noord-Brabant 25.289 26.318 (+4%) 28.085 (+7%) 29.754 (+6%) 28.330 (-5%)

Limburg 10.489 10.888 (+4%) 11.557 (+6%) 12.082 (+5%) 11.044 (-9%)

Nederland 179.082 186.070 (+4%) 197.231 (+6%) 207.015 (+5%) 196.768 (-5%)

Bron: gegevens Belastingdienst. Bewerking en analyse: Decisio.

Aantal kinderen van internationale kenniswerkers vertoont stijgende lijn

Het aantal kinderen van internationale kenniswerkers die in Nederland wonen groeide tussen 2009

en 2013 gemiddeld met 0,9% per jaar. Kijkend naar woonregio’s was deze groei het sterkst in Gro-

ningen (+3,5% per jaar). In iedere provincie neemt het aantal kinderen van kenniswerkers tussen

2012 en 2013 af; inherent aan de afname van het aantal kenniswerkers in zijn geheel. Het aantal

kinderen van internationale arbeidsmigranten nam tussen 2009 en 2013 met jaarlijks 3% toe, met

de grootste sprong tussen 2010 en 2011.

Page 31: Economische analyse internationale werkne- mers, studenten ......Regio Twente (alleen als tabellenboek): de provincie Overijssel en de gemeenten Hengelo, En-schede, Almelo, Borne,

Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen – Overallrapport Nederland 29

Tabel 2.29 Aantal kinderen van economisch-actieve internationale kenniswerkers naar woonregio,

2009-2013

2009 2010 2011 2012 2013

Groningen 740 801 (+8%) 969 (+21%) 1.060 (+9%) 848 (-20%)

Friesland 462 522 (+13%) 592 (+13%) 593 (+0%) 474 (-20%)

Drenthe 477 495 (+4%) 546 (+10%) 580 (+6%) 421 (-28%)

Overijssel 1.735 1.778 (+3%) 1.969 (+11%) 2.037 (+3%) 1.478 (-27%)

Flevoland 1.378 1.417 (+3%) 1.682 (+19%) 1.859 (+11%) 1.521 (-18%)

Gelderland 3.562 3.683 (+3%) 4.013 (+9%) 4.214 (+5%) 3.308 (-22%)

Utrecht 3.924 4.435 (+13%) 5.115 (+15%) 5.453 (+7%) 4.091 (-25%)

Noord-Holland 14.136 16.019 (+13%) 17.876 (+12%) 19.360 (+8%) 15.565 (-20%)

Zuid-Holland 16.299 18.198 (+12%) 20.299 (+12%) 21.409 (+5%) 17.650 (-18%)

Zeeland 1.303 1.271 (-2%) 1.418 (+12%) 1.468 (+3%) 1.130 (-23%)

Noord-Brabant 7.308 7.863 (+8%) 8.936 (+14%) 9.422 (+5%) 7.372 (-22%)

Limburg 2.889 3.038 (+5%) 3.429 (+13%) 3.545 (+3%) 2.353 (-34%)

Nederland 54.210 59.518 (+10%) 66.842 (+12%) 70.998 (+6%) 56.209 (-21%)

Bron: gegevens Belastingdienst. Bewerking en analyse: Decisio.

Tabel 2.30 Aantal kinderen van economisch-actieve internationale arbeidsmigranten naar woonre-

gio, 2009-2013

2009 2010 2011 2012 2013

Groningen 1.858 1.852 (0%) 1.919 (+4%) 1.940 (+1%) 1.907 (-2%)

Friesland 1.504 1.558 (+4%) 1.646 (+6%) 1.740 (+6%) 1.722 (-1%)

Drenthe 1.127 1.145 (+2%) 1.125 (-2%) 1.208 (+7%) 1.221 (+1%)

Overijssel 5.213 5.400 (+4%) 5.478 (+1%) 5.625 (+3%) 5.558 (-1%)

Flevoland 3.161 3.372 (+7%) 3.517 (+4%) 3.758 (+7%) 3.907 (+4%)

Gelderland 8.986 9.335 (+4%) 9.602 (+3%) 9.968 (+4%) 10.273 (+3%)

Utrecht 9.114 8.970 (-2%) 8.835 (-2%) 8.955 (+1%) 9.274 (+4%)

Noord-Holland 28.815 28.781 (0%) 29.727 (+3%) 30.511 (+3%) 31.345 (+3%)

Zuid-Holland 36.335 36.581 (+1%) 37.844 (+3%) 39.947 (+6%) 42.080 (+5%)

Zeeland 3.181 3.256 (+2%) 3.421 (+5%) 3.498 (+2%) 3.627 (+4%)

Noord-Brabant 17.981 18.455 (+3%) 19.149 (+4%) 20.332 (+6%) 20.958 (+3%)

Limburg 7.600 7.850 (+3%) 8.128 (+4%) 8.537 (+5%) 8.691 (+2%)

Nederland 124.872 126.552 (+1%) 130.389 (+3%) 136.018 (+4%) 140.560 (+3%)

Bron: gegevens Belastingdienst. Bewerking en analyse: Decisio.

2.5.5 Woning: huur, koop en WOZ-waarde koopwoning

Negen op tien internationale werknemers in 2013 woont in huurwoning

Het grootste deel van de economisch actieve internationale werknemers in Nederland (2013) woont

in een huurwoning; landelijk gezien ging het om 91% van het totaal. De bandbreedte ligt tussen 88%

(Utrecht) en 94% (Gelderland en Limburg). In totaal wonen 42.062 internationale werknemers in een

koopwoning. Tussen 2009 en 2013 zijn er tussen deze aandelen nauwelijks verschuivingen.

Page 32: Economische analyse internationale werkne- mers, studenten ......Regio Twente (alleen als tabellenboek): de provincie Overijssel en de gemeenten Hengelo, En-schede, Almelo, Borne,

Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen – Overallrapport Nederland 30

Tabel 2.31 Type woning economisch-actieve internationale werknemers naar werkregio, 2013

Huurwoning Koopwoning

Groningen 4.747 (90%) 556 (10%)

Friesland 3.465 (91%) 362 (9%)

Drenthe 3.704 (93%) 286 (7%)

Overijssel 11.407 (90%) 1.300 (10%)

Flevoland 8.536 (92%) 721 (8%)

Gelderland 38.469 (94%) 2.513 (6%)

Utrecht 22.677 (88%) 2.971 (12%)

Noord-Holland 100.895 (89%) 12.660 (11%)

Zuid-Holland 109.507 (90%) 11.796 (10%)

Zeeland 7.346 (89%) 921 (11%)

Noord-Brabant 65.705 (92%) 5.735 (8%)

Limburg 35.125 (94%) 2.241 (6%)

Nederland 411.583 (91%) 42.062 (9%)

Bron: gegevens Belastingdienst. Bewerking en analyse: Decisio.

Een op vier kenniswerkers in Nederland heeft koopwoning

Drie kwart van de internationale kenniswerkers in Nederland woont in een huurwoning; dit beeld is

voor de meeste provincies gelijk, behalve in Zeeland waar 67% van de kenniswerkers een huurwo-

ning heeft. Het type woning van de internationale arbeidsmigrant in Nederland laat een heel ander

beeld zien. Deze groep woont voor het grootste deel (95%) in een huurwoning.

Tabel 2.32 Type woning economisch-actieve internationale kenniswerkers naar werkregio, 2013

Huurwoning Koopwoning

Groningen 895 (77%) 271 (23%)

Friesland 430 (73%) 161 (27%)

Drenthe 352 (72%) 136 (28%)

Overijssel 1.446 (74%) 521 (26%)

Flevoland 880 (74%) 308 (26%)

Gelderland 3.427 (75%) 1.162 (25%)

Utrecht 4.651 (73%) 1.739 (27%)

Noord-Holland 22.866 (74%) 7.914 (26%)

Zuid-Holland 16.837 (73%) 6.126 (27%)

Zeeland 790 (67%) 389 (33%)

Noord-Brabant 8.352 (74%) 2.953 (26%)

Limburg 3.063 (78%) 872 (22%)

Nederland 63.989 (74%) 22.552 (26%)

Bron: gegevens Belastingdienst. Bewerking en analyse: Decisio.

Page 33: Economische analyse internationale werkne- mers, studenten ......Regio Twente (alleen als tabellenboek): de provincie Overijssel en de gemeenten Hengelo, En-schede, Almelo, Borne,

Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen – Overallrapport Nederland 31

Tabel 2.33 Type woning economisch-actieve internationale arbeidsmigranten naar werkregio, 2013

Huurwoning Koopwoning

Groningen 3.852 (93%) 285 (7%)

Friesland 3.035 (94%) 201 (6%)

Drenthe 3.352 (96%) 150 (4%)

Overijssel 9.961 (93%) 779 (7%)

Flevoland 7.656 (95%) 413 (5%)

Gelderland 35.042 (96%) 1.351 (4%)

Utrecht 18.026 (94%) 1.232 (6%)

Noord-Holland 78.029 (94%) 4.746 (6%)

Zuid-Holland 92.670 (94%) 5.670 (6%)

Zeeland 6.556 (92%) 532 (8%)

Noord-Brabant 57.353 (95%) 2.782 (5%)

Limburg 32.062 (96%) 1.369 (4%)

Nederland 347.594 (95%) 19.510 (5%)

Bron: gegevens Belastingdienst. Bewerking en analyse: Decisio.

Gemiddelde WOZ-waarde verschilt sterk per provincie

De internationale werknemers die te maken hebben met de hoogste gemiddelde WOZ-waarde wer-

ken in Noord-Holland, Zuid-Holland en Utrecht. De gemiddelde WOZ-waarde van een internationale

werknemer (met een koopwoning) bedraagt in 2013 € 250.700. In 2009 was dit nog € 286.500.

Tabel 2.34 Gemiddelde WOZ-waarde koopwoning internationale werknemers naar werkregio, 2013

Tot 200.000

euro

200.000 tot

300.000

euro

300.000 tot

400.000

euro

400.000 tot

500.000

euro

500.000

euro of meer Onbekend

Groningen 297 (53%) 119 (21%) 57 (10%) 24 (4%) 28 (5%) 31 (6%)

Friesland 220 (61%) 66 (18%) 36 (10%) 13 (4%) 10 (3%) 17 (5%)

Drenthe 164 (57%) 70 (24%) 20 (7%) 7 (2%) 13 (5%) 12 (4%)

Overijssel 750 (58%) 293 (23%) 80 (6%) 26 (2%) 45 (3%) 106 (8%)

Flevoland 451 (63%) 150 (21%) 36 (5%) 24 (3%) 36 (5%) 24 (3%)

Gelderland 1.258 (50%) 723 (29%) 188 (7%) 125 (5%) 130 (5%) 89 (4%)

Utrecht 1.093 (37%) 1.091 (37%) 353 (12%) 153 (5%) 223 (8%) 58 (2%)

Noord-

Holland 4.761 (38%) 4.120 (33%) 1.623 (13%) 758 (6%) 1.158 (9%) 239 (2%)

Zuid-

Holland 5.426 (46%) 2.868 (24%) 1.007 (9%) 514 (4%) 777 (7%) 1.204 (10%)

Zeeland 526 (57%) 177 (19%) 66 (7%) 20 (2%) 28 (3%) 104 (11%)

Noord-

Brabant 2.857 (50%) 1.717 (30%) 533 (9%) 220 (4%) 250 (4%) 158 (3%)

Limburg 1.366 (61%) 435 (19%) 159 (7%) 66 (3%) 77 (3%) 138 (6%)

Nederland 19.169

(46%)

11.829

(28%)

4.158

(10%)

1.950

(5%)

2.775

(7%)

2.180

(5%)

Bron: gegevens Belastingdienst. Bewerking en analyse: Decisio.

Page 34: Economische analyse internationale werkne- mers, studenten ......Regio Twente (alleen als tabellenboek): de provincie Overijssel en de gemeenten Hengelo, En-schede, Almelo, Borne,

Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen – Overallrapport Nederland 32

70% van kenniswerkers in Nederland heeft woningwaarde van maximaal € 300.000

15% van de internationale kenniswerkers in Nederland heeft een WOZ-waarde van € 400.000 of

meer. In de populatie internationale arbeidsmigranten is dit aandeel 7% - de meerderheid van 57%

zit in de categorie met een WOZ-waarde tot € 200.000.

Tabel 2.35 Gemiddelde WOZ-waarde koopwoning internationale kenniswerkers naar werkregio,

2013

Tot 200.000

euro

200.000 tot

300.000

euro

300.000 tot

400.000

euro

400.000 tot

500.000

euro

500.000

euro of meer Onbekend

Groningen 114 (42%) 66 (24%) 44 (16%) 19 (7%) 22 (8%) 6 (2%)

Friesland 84 (52%) 44 (27%) 17 (11%) 8 (5%) 6 (4%) -

Drenthe 62 (46%) 42 (31%) 17 (13%) - 7 (5%) -

Overijssel 237 (45%) 172 (33%) 47 (9%) 17 (3%) 28 (5%) 20 (4%)

Flevoland 154 (50%) 94 (31%) 21 (7%) 15 (5%) 21 (7%) -

Gelderland 429 (37%) 406 (35%) 127 (11%) 85 (7%) 94 (8%) 21 (2%)

Utrecht 529 (30%) 676 (39%) 269 (15%) 111 (6%) 139 (8%) 15 (1%)

Noord-

Holland 2.333 (29%) 2.814 (36%) 1.253 (16%) 605 (8%) 835 (11%) 74 (1%)

Zuid-

Holland 2.306 (38%) 1.913 (31%) 726 (12%) 371 (6%) 536 (9%) 274 (4%)

Zeeland 207 (53%) 88 (23%) 39 (10%) 15 (4%) 15 (4%) 25 (6%)

Noord-

Brabant 1.140 (39%) 1.071 (36%) 381 (13%) 150 (5%) 168 (6%) 43 (1%)

Limburg 424 (49%) 239 (27%) 95 (11%) 43 (5%) 47 (5%) 24 (3%)

Nederland 8.019 (36%) 7.625 (34%) 3.036 (13%) 1.444 (6%) 1.918 (9%) 510 (2%)

Bron: gegevens Belastingdienst. Bewerking en analyse: Decisio.

Page 35: Economische analyse internationale werkne- mers, studenten ......Regio Twente (alleen als tabellenboek): de provincie Overijssel en de gemeenten Hengelo, En-schede, Almelo, Borne,

Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen – Overallrapport Nederland 33

Tabel 2.36 Gemiddelde WOZ-waarde koopwoning internationale arbeidsmigranten naar werkregio,

2013

Tot 200.000

euro

200.000 tot

300.000

euro

300.000 tot

400.000

euro

400.000 tot

500.000

euro

500.000

euro of meer Onbekend

Groningen 183 (64%) 53 (19%) 13 (5%) - 6 (2%) 25 (9%)

Friesland 136 (68%) 22 (11%) 19 (9%) - - 15 (7%)

Drenthe 102 (68%) 28 (19%) - - 6 (4%) 9 (6%)

Overijssel 513 (66%) 121 (16%) 33 (4%) 9 (1%) 17 (2%) 86 (11%)

Flevoland 297 (72%) 56 (14%) 15 (4%) 9 (2%) 15 (4%) 21 (5%)

Gelderland 829 (61%) 317 (23%) 61 (5%) 40 (3%) 36 (3%) 68 (5%)

Utrecht 564 (46%) 415 (34%) 84 (7%) 42 (3%) 84 (7%) 43 (3%)

Noord-

Holland 2.428 (51%) 1.306 (28%) 370 (8%) 153 (3%) 323 (7%) 165 (3%)

Zuid-

Holland 3.120 (55%) 955 (17%) 281 (5%) 143 (3%) 241 (4%) 930 (16%)

Zeeland 319 (60%) 89 (17%) 27 (5%) - 13 (2%) 79 (15%)

Noord-

Brabant 1.717 (62%) 646 (23%) 152 (5%) 70 (3%) 82 (3%) 115 (4%)

Limburg 942 (69%) 196 (14%) 64 (5%) 23 (2%) 30 (2%) 114 (8%)

Nederland 11.150

(57%)

4.204

(22%)

1.122

(6%)

506

(3%)

857

(4%)

1.670

(9%)

Bron: gegevens Belastingdienst. Bewerking en analyse: Decisio.

2.6 Regionale spreiding internationale werknemers: werken

Internationale werknemers vooral actief in Randstad en Noord-Brabant

In 2013 is Zuid-Holland de provincie met het grootste aantal werkzame internationale werknemers,

met Noord-Holland op de tweede en Noord-Brabant op de derde plek. Ruim 68% van de totale popu-

latie economisch-actieve internationale werknemers in Nederland werkt in een van deze drie provin-

cies. De mate waarin de top-werkgemeente binnen een provincie als werkgemeente domineert loopt

sterk uiteen, van de stad Groningen (60% van alle werkenden in de provincie Groningen) tot Nijme-

gen (10% van alle internationale werknemers in Gelderland).

Page 36: Economische analyse internationale werkne- mers, studenten ......Regio Twente (alleen als tabellenboek): de provincie Overijssel en de gemeenten Hengelo, En-schede, Almelo, Borne,

Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen – Overallrapport Nederland 34

Tabel 2.37 Top 5 werkgemeenten economisch-actieve internationale werknemers naar werkregio,

2013

Positie 1 Positie 2 Positie 3 Positie 4 Positie 5

Groningen Groningen

(3.180; 60%)

H’-Sappemeer

(422; 8%)

Leek

(330; 6%)

Oldambt

(288; 5%)

Bellingwedde

(218; 4%)

Friesland Sudwest-Fryslan

(1.124; 29%)

Leeuwarden

(627; 16%)

Heerenveen

(422; 11%)

Franekeradeel

(310; 8%)

Smallingerland

(295; 8%)

Drenthe Emmen

(1.562; 39%)

Midden-Drenthe

(587; 15%)

Assen

(535; 13%)

Hoogeveen

(314; 8%)

Meppel

(282; 7%)

Overijssel Enschede

(3.930; 31%)

Almelo

(1.814; 14%)

Deventer

(1.359; 11%)

Hengelo

(1.022; 8%)

Zwolle

(1.012; 8%)

Flevoland Almere

(4.973; 54%)

NO’polder

(2.133; 23%)

Lelystad

(676; 7%)

Dronten

(647; 7%)

Zeewolde

(568; 6%)

Gelderland Nijmegen

(3.947; 10%)

Nijkerk

(3.884; 9%)

Apeldoorn

(3.203; 8%)

Arnhem

(3.055; 7%)

Zevenaar

(2.307; 6%)

Utrecht Utrecht

(10.829; 42%)

Amersfoort

(2.123; 8%)

Veenendaal

(1.580; 6%)

Nieuwegein

(1.331; 5%)

Houten

(1.294; 5%)

Noord-

Holland

Amsterdam

(52.542; 46%)

Diemen

(12.639; 11%)

Haarl’meer

(11.741; 10%)

Amstelveen

(3.535; 3%)

Zaanstad

(3.286; 3%)

Zuid-

Holland

's-Gravenhage

(28.527; 24%)

Rotterdam

(22.315; 18%)

Westland

(15.082; 12%)

Leiden

(6.976; 6%)

Delft

(3.712; 3%)

Zeeland Reimerswaal

(1.339; 16%)

Terneuzen

(1.339; 16%)

Vlissingen

(1.029; 12%)

Sluis

(827; 10%)

Borsele

(684; 8%)

Noord-

Brabant

Eindhoven

(9.747; 14%)

Tilburg

(6.024; 8%)

Breda

(5.131; 7%)

Veghel

(4.050; 6%)

Etten-Leur

(3.397; 5%)

Limburg Venray

(7.797; 21%)

Venlo

(7.068; 19%)

Roermond

(3.625; 10%)

Maastricht

(3.155; 8%)

Horst a/d Maas

(3.085; 8%)

Nederland Zuid-Holland

(121.303; 27%)

Noord-Holland

(113.555; 25%)

Noord-Brabant

(71.440; 16%)

Gelderland

(40.982; 9%)

Limburg

(37.366; 8%)

* Het gaat in deze tabel om een top 5. De rijen tellen hierdoor niet op tot 100%.

Bron: gegevens Belastingdienst. Bewerking en analyse: Decisio.

Page 37: Economische analyse internationale werkne- mers, studenten ......Regio Twente (alleen als tabellenboek): de provincie Overijssel en de gemeenten Hengelo, En-schede, Almelo, Borne,

Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen – Overallrapport Nederland 35

Figuur 2.1 Aantal economisch actieve internationale werknemers in 2013, naar werkregio (op 4-

positie postcodeniveau)

Bron: gegevens Belastingdienst. Bewerking en analyse: Decisio.

2.7 Regionale spreiding internationale werknemers: wonen

Beeld woonregio’s vergelijkbaar met werkregio’s; Utrecht nieuw in top 5

Kijkend naar de woonregio’s van economisch-actieve internationale werknemers in Nederland is de

top 3 hetzelfde als die van werkregio’s. Opvallend is dat Utrecht op de vierde plaats komt, terwijl

deze in Tabel 2.37 niet voorkomt in de top-5. In het grootste deel van de provincies vormt de groot-

ste werkgemeente eveneens de grootste woongemeente.

Page 38: Economische analyse internationale werkne- mers, studenten ......Regio Twente (alleen als tabellenboek): de provincie Overijssel en de gemeenten Hengelo, En-schede, Almelo, Borne,

Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen – Overallrapport Nederland 36

Tabel 2.38 Top 5 woongemeenten economisch-actieve internationale werknemers naar woonregio,

2013

Positie 1 Positie 2 Positie 3 Positie 4 Positie 5

Groningen Groningen

(2.794; 62%)

H'zand-Sappemeer

(241; 5%)

Leek

(211; 5%)

Delfzijl

(183; 4%)

Oldambt

(158; 3%)

Friesland Leeuwarden

(684; 24%)

Sudwest-Fryslan

(360; 13%)

Friese Meren

(284; 10%)

Heerenveen

(279; 10%)

Smallingerland

(225; 8%)

Drenthe Emmen

(520; 28%)

Assen

(369; 20%)

Hoogeveen

(199; 11%)

Meppel

(130; 7%)

Coevorden

(119; 6%)

Overijssel Enschede

(2.301; 28%)

Deventer

(1.099; 13%)

Almelo

(866; 10%)

Zwolle

(836; 10%)

Hengelo

(706; 8%)

Flevoland Almere

(3.958; 57%)

Lelystad

(1.214; 18%)

NO-polder

(754; 11%)

Zeewolde

(476; 7%)

Dronten

(440; 6%)

Gelderland Nijmegen

(2.334; 14%)

Arnhem

(2.153; 13%)

Apeldoorn

(1.144; 7%)

Ede

(949; 6%)

Wageningen

(937; 6%)

Utrecht Utrecht

(8.051; 47%)

Amersfoort

(1.911; 11%)

Nieuwegein

(853; 5%)

Zeist

(737; 4%)

Stichtse Vecht

(697; 4%)

Noord-Holland Amsterdam

(41.779; 55%)

Amstelveen

(4.565; 6%)

Haarlem

(4.104; 5%)

Zaanstad

(3.156; 4%)

H’lemmermeer

(2.981; 4%)

Zuid-Holland 's-Gravenhage

(23.572; 28%)

Rotterdam

(21.034; 25%)

Leiden

(3.747; 4%)

Westland

(3.353; 4%)

Delft

(2.939; 4%)

Zeeland Terneuzen

(1.228; 20%)

Vlissingen

(937; 16%)

Reimerswaal

(673; 11%)

Sluis

(654; 11%)

Hulst

(512; 8%)

Noord-Brabant Eindhoven

(8.888; 22%)

Tilburg

(4.720; 12%)

Breda

(2.507; 6%)

Helmond

(2.310; 6%)

's-Hertogenbosch

(1.991; 5%)

Limburg Maastricht

(2.637; 17%)

Venlo

(2.406; 16%)

Roermond

(1.194; 8%)

Heerlen

(1.095; 7%)

Sittard-Geleen

(928; 6%)

Nederland Zuid-Holland

(83.493; 30%)

Noord-Holland

(76.183; 27%)

Noord-Brabant

(40.279; 14%)

Utrecht

(17.049; 6%)

Gelderland

(16.955; 6%)

* Het gaat in deze tabel om een top 5. De rijen tellen hierdoor niet op tot 100%.

Bron: gegevens Belastingdienst. Bewerking en analyse: Decisio.

Page 39: Economische analyse internationale werkne- mers, studenten ......Regio Twente (alleen als tabellenboek): de provincie Overijssel en de gemeenten Hengelo, En-schede, Almelo, Borne,

Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen – Overallrapport Nederland 37

Figuur 2.2 Aantal economisch actieve internationale werknemers in 2013, naar woonregio (op 4-

positie postcodeniveau)

Bron: gegevens Belastingdienst. Bewerking en analyse: Decisio.

Page 40: Economische analyse internationale werkne- mers, studenten ......Regio Twente (alleen als tabellenboek): de provincie Overijssel en de gemeenten Hengelo, En-schede, Almelo, Borne,

Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen – Overallrapport Nederland 38

2.8 Woon-werkbalans en pendel van internationale werknemers

De regio in woon-werkbalans

De woon-werkbalans (of pendelbalans) van een regio duidt het verschil tussen enerzijds het aantal econo-

misch-actieve internationale werknemers werkzaam in een regio, en anderzijds het aantal economisch-

actieve internationale werknemers woonachtig in een regio. Het gaat hierbij uitsluitend om internationale

werknemers met een bekende woonlocatie in Nederland; werknemers met een onbekende/buitenlandse

woonregio zijn buiten beschouwing gelaten. Het aantal economisch-actieve internationale werknemers kan

hierdoor afwijken van de aantallen in paragraaf 2.6. De woon-werkbalans is berekend door het aantal eco-

nomisch-actieve, internationale werknemers in een regio te verminderen met het aantal economisch-actieve,

internationale inwoners van diezelfde regio. Het verschil duidt of een regio overwegend een werk- danwel

woonregio is.

Regio’s hebben daarnaast te maken met inkomende pendel; dit zijn werknemers die buiten de regio wonen,

maar in de regio werken. Uitgaande pendel bestaat uit inwoners van een regio die werken buiten de regio. Is

de uitgaande pendel groter dan de inkomende pendel, dan werken meer inwoners buiten de eigen regio dan

dat er werknemers van buiten de regio in de regio werkzaam zijn.

Meeste regio’s hebben negatieve pendelbalans

Gelderland, Utrecht en Noord-Holland zijn de drie gebieden waar het aantal werkzame economisch-

actieve internationale werknemers groter is dan het aantal woonachtigen; in mindere mate geldt dit

ook voor Overijssel en Drenthe. De andere regio’s kennen een uitgaande pendel die groter is dan de

inkomende pendel.

Tabel 2.39 Woon-werkbalans en pendel van internationale werknemers naar woonregio, 2013

Totaal

wonend

Totaal

werkend

Uitgaande

pendel

Inkomende

pendel

Woon-

werkbalans

Groningen 4.459 3.680 1.517 738

Friesland 2.856 2.576 970 690

Drenthe 1.870 1.882 905 917

Overijssel 8.290 8.506 3.035 3.251

Flevoland 6.871 5.461 4.241 2.831

Gelderland 16.861 20.456 5.878 9.473

Utrecht 16.980 18.800 7.893 9.713

Noord-Holland 75.696 82.496 16.137 22.937

Zuid-Holland 82.476 76.896 18.999 13.419

Zeeland 5.973 4.706 1.763 496

Noord-Brabant 39.991 38.114 12.272 10.395

Limburg 15.197 13.947 4.210 2.960

Bron: gegevens Belastingdienst. Bewerking en analyse: Decisio.

-779

-280

12

216

-1.410

3.595

1.820

6.800

-5.580

-1.267

-1.877

-1.250

Page 41: Economische analyse internationale werkne- mers, studenten ......Regio Twente (alleen als tabellenboek): de provincie Overijssel en de gemeenten Hengelo, En-schede, Almelo, Borne,

Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen – Overallrapport Nederland 39

Het grootste deel van de woon-werkrelaties met de MRA als werkregio zijn gericht tussen de grote

gemeenten in de Randstad. Daarnaast bestaat er een opvallend sterke relatie met de regio Eindho-

ven-Helmond.

Figuur 2.3 Pendelrelaties buitenlandse werknemers Nederland, 2013

* De figuur toont uitsluitend woon-werkrelaties van ten minste 100 verplaatsingen. Het overzicht is niet uitput-

tend. Bron: gegevens Belastingdienst. Bewerking en analyse: Decisio.

Page 42: Economische analyse internationale werkne- mers, studenten ......Regio Twente (alleen als tabellenboek): de provincie Overijssel en de gemeenten Hengelo, En-schede, Almelo, Borne,

Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen – Overallrapport Nederland 40

2.9 Inkomen

Internationale werknemer verdient het meest in Noord-Holland

In 2013 verdiende een economisch-actieve internationale werknemer gemiddeld € 29.500 op jaar-

basis. Het meest verdient de gemiddelde internationale werknemer in Noord-Holland (ruim

€ 34.500); het gemiddelde jaarinkomen ligt het laagst in Gelderland (ruim € 24.500).

Tabel 2.40 Inkomensklasse economisch-actieve internationale werknemers naar werkregio, 2013

Tot 25.000 euro 25.000 tot

50.000 euro

50.000 tot

75.000 euro

75.000 tot

100.000 euro

100.000 euro

of meer

Groningen 2.863 (54%) 1.902 (36%) 303 (6%) 90 (2%) 145 (3%)

Friesland 2.401 (63%) 1.110 (29%) 183 (5%) 46 (1%) 87 (2%)

Drenthe 2.919 (73%) 699 (18%) 165 (4%) 78 (2%) 129 (3%)

Overijssel 7.919 (62%) 3.953 (31%) 487 (4%) 134 (1%) 214 (2%)

Flevoland 5.982 (65%) 2.819 (30%) 240 (3%) 80 (1%) 136 (1%)

Gelderland 28.396 (69%) 10.551 (26%) 1.112 (3%) 355 (1%) 567 (1%)

Utrecht 13.341 (52%) 8.895 (35%) 1.986 (8%) 638 (2%) 787 (3%)

Noord-Holland 56.885 (50%) 38.442 (34%) 9.589 (8%) 3.497 (3%) 5.137 (5%)

Zuid-Holland 74.612 (62%) 33.463 (28%) 7.182 (6%) 2.338 (2%) 3.705 (3%)

Zeeland 5.254 (64%) 2.442 (30%) 352 (4%) 101 (1%) 118 (1%)

Noord-Brabant 45.961 (64%) 19.744 (28%) 3.266 (5%) 1.106 (2%) 1.361 (2%)

Limburg 27.095 (73%) 8.142 (22%) 1.021 (3%) 392 (1%) 715 (2%)

Nederland 273.628 (60%) 132.162 (29%) 25.886 (6%) 8.855 (2%) 13.101 (3%)

Bron: gegevens Belastingdienst. Bewerking en analyse: Decisio.

2.9.1 Kenniswerkers

Twee derde kenniswerkers verdient tot € 50.000 per jaar

In 2013 verdiende een internationale kenniswerker gemiddeld € 62.500 op jaarbasis. Bijna 85%

van de internationale kenniswerkers in Nederland verdient in 2013 maximaal € 75.000 (op jaarba-

sis). Opvallend is dat in Drenthe een op vijf kenniswerkers € 100.000 of meer verdient.

Page 43: Economische analyse internationale werkne- mers, studenten ......Regio Twente (alleen als tabellenboek): de provincie Overijssel en de gemeenten Hengelo, En-schede, Almelo, Borne,

Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen – Overallrapport Nederland 41

Tabel 2.41 Inkomensklasse economisch-actieve internationale kenniswerkers naar werkregio, 2013

25.000 tot

50.000 euro

50.000 tot

75.000 euro

75.000 tot

100.000 euro

100.000 euro

of meer

Groningen 777 (67%) 225 (19%) 65 (6%) 99 (8%)

Friesland 367 (62%) 131 (22%) 33 (6%) 60 (10%)

Drenthe 202 (41%) 131 (27%) 63 (13%) 92 (19%)

Overijssel 1.372 (70%) 371 (19%) 90 (5%) 134 (7%)

Flevoland 871 (73%) 189 (16%) 54 (5%) 74 (6%)

Gelderland 3.114 (68%) 876 (19%) 251 (5%) 348 (8%)

Utrecht 3.748 (59%) 1.643 (26%) 496 (8%) 503 (8%)

Noord-Holland 16.491 (54%) 7.944 (26%) 2.723 (9%) 3.622 (12%)

Zuid-Holland 12.757 (56%) 5.834 (25%) 1.771 (8%) 2.601 (11%)

Zeeland 781 (66%) 263 (22%) 72 (6%) 63 (5%)

Noord-Brabant 6.895 (61%) 2.676 (24%) 847 (7%) 887 (8%)

Limburg 2.597 (66%) 804 (20%) 265 (7%) 269 (7%)

Nederland 49.972 (58%) 21.087 (24%) 6.730 (8%) 8.752 (10%)

Bron: gegevens Belastingdienst. Bewerking en analyse: Decisio.

2.9.2 Arbeidsmigranten

Drie op vier internationale arbeidsmigranten verdient maximaal € 75.000

In 2013 verdiende een internationale arbeidsmigrant gemiddeld € 22.000 op jaarbasis. In Drenthe

en Limburg verdient 80% van de arbeidsmigranten maximaal € 25.000 per jaar.

Tabel 2.42 Inkomensklasse economisch-actieve internationale arbeidsmigranten naar werkregio,

2013

Tot 25.000 euro 25.000 tot

50.000 euro

50.000 tot

75.000 euro

75.000 tot

100.000 euro

100.000 euro

of meer

Groningen 2.863 (69%) 1.125 (27%) 78 (2%) 25 (1%) 46 (1%)

Friesland 2.401 (74%) 743 (23%) 52 (2%) 13 (0%) 27 (1%)

Drenthe 2.919 (83%) 497 (14%) 34 (1%) 15 (0%) 37 (1%)

Overijssel 7.919 (74%) 2.581 (24%) 116 (1%) 44 (0%) 80 (1%)

Flevoland 5.982 (74%) 1.948 (24%) 51 (1%) 26 (0%) 62 (1%)

Gelderland 28.396 (78%) 7.437 (20%) 236 (1%) 104 (0%) 219 (1%)

Utrecht 13.341 (69%) 5.147 (27%) 343 (2%) 142 (1%) 284 (1%)

Noord-Holland 56.885 (69%) 21.951 (27%) 1.645 (2%) 774 (1%) 1.515 (2%)

Zuid-Holland 74.612 (76%) 20.706 (21%) 1.348 (1%) 567 (1%) 1.104 (1%)

Zeeland 5.254 (74%) 1.661 (23%) 89 (1%) 29 (0%) 55 (1%)

Noord-Brabant 45.961 (76%) 12.849 (21%) 590 (1%) 259 (0%) 474 (1%)

Limburg 27.095 (81%) 5.545 (17%) 217 (1%) 127 (0%) 446 (1%)

Nederland 273.628 (75%) 82.190 (22%) 4.799 (1%) 2.125 (1%) 4.349 (1%)

Bron: gegevens Belastingdienst. Bewerking en analyse: Decisio.

Page 44: Economische analyse internationale werkne- mers, studenten ......Regio Twente (alleen als tabellenboek): de provincie Overijssel en de gemeenten Hengelo, En-schede, Almelo, Borne,

Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen – Overallrapport Nederland 42

2.10 Sectoren

Detachering- en uitzendbranche veruit de grootste werkgever voor internationale werknemers

De sector Detachering- en uitzendbranche biedt werk aan 41% van de internationale werknemers in

Nederland; in Zeeland is het slechts een kwart, in Flevoland bijna de helft van de internationale

werknemers. Het gaat hier om geaggregeerde sectordata. Een volledige lijst van sectoren en de

definitie van geaggregeerde sectoren is te vinden in de bijlagen van dit rapport.

Tabel 2.43 Top 5 branche economisch-actieve internationale werknemers naar werkregio, 2013

Positie 1 Positie 2 Positie 3 Positie 4 Positie 5

Groningen

Detachering- en

uitzendbranche

(31%)

Onderwijs

(19%)

Horeca

(9%)

Gezondheid en

welzijn (9%)

Persoonlijke

diensten (6%)

Friesland

Detachering- en

uitzendbranche

(38%)

Horeca

(12%)

Persoonlijke

diensten (11%)

Groothandel

(5%)

Maatsch. orga-

nisaties (4%)

Drenthe

Detachering- en

uitzendbranche

(47%)

Delfstoffenwin-

ning (8%)

Landbouw en

visserij (8%)

Horeca

(7%)

Gezondheid en

welzijn (4%)

Overijssel

Detachering- en

uitzendbranche

(36%)

Facilitaire dien-

sten (9%)

Onderwijs

(8%)

Horeca

(6%)

Groothandel

(5%)

Flevoland

Detachering- en

uitzendbranche

(48%)

Groothandel

(11%)

Landbouw en

visserij (10%)

Horeca

(5%)

Facilitaire dien-

sten (3%)

Gelderland

Detachering- en

uitzendbranche

(43%)

Landbouw en

visserij (14%)

Groothandel

(6%)

Vervoer

(5%)

Facilitaire dien-

sten (4%)

Utrecht

Detachering- en

uitzendbranche

(30%)

Groothandel

(10%)

Horeca

(8%)

Facilitaire dien-

sten (7%)

Persoonlijke

diensten (7%)

Noord-

Holland

Detachering- en

uitzendbranche

(37%)

Horeca

(9%)

Groothandel

(9%)

Detailhandel

(6%)

Persoonlijke

diensten (5%)

Zuid-

Holland

Detachering- en

uitzendbranche

(46%)

Groothandel

(6%)

Horeca

(5%)

Landbouw en

visserij (5%)

Persoonlijke

diensten (5%)

Zeeland

Detachering- en

uitzendbranche

(26%)

Landbouw en

visserij (17%)

Horeca

(12%)

Groothandel

(6%)

Detailhandel

(5%)

Page 45: Economische analyse internationale werkne- mers, studenten ......Regio Twente (alleen als tabellenboek): de provincie Overijssel en de gemeenten Hengelo, En-schede, Almelo, Borne,

Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen – Overallrapport Nederland 43

Positie 1 Positie 2 Positie 3 Positie 4 Positie 5

Noord-

Brabant

Detachering- en

uitzendbranche

(44%)

Landbouw en

visserij (10%)

Groothandel

(7%)

Facilitaire dien-

sten (5%)

Horeca

(4%)

Limburg

Detachering- en

uitzendbranche

(47%)

Landbouw en

visserij (11%)

Groothandel

(8%)

Horeca

(4%)

Facilitaire dien-

sten (4%)

Nederland

Detachering- en

uitzendbranche

(41%)

Groothandel

(7%)

Landbouw en

visserij (7%)

Horeca

(6%)

Facilitaire dien-

sten (4%)

* Het gaat in deze tabel om een top 5. De rijen tellen hierdoor niet op tot 100%.

Bron: gegevens Belastingdienst. Bewerking en analyse: Decisio.

2.10.1 Kenniswerkers

Meeste internationale kenniswerkers hebben baan in Detachering- en uitzendbranche

De sector Detachering- en uitzendbranche biedt werk aan de meeste internationale kenniswerkers

in Nederland. Het aandeel in het totaal is echter minder groot dan voor alle internationale werkne-

mers samen; 26 tegen 41%. Op provincieniveau ontstaat een aantal opmerkelijke verschillen. Zo zijn

de meeste kenniswerkers in Groningen en Overijssel werkzaam in het onderwijs, in de provincie

Drenthe voert Delfstoffenwinning en Gezondheid en welzijn de lijst aan.

Tabel 2.44 Top 5 branche economisch-actieve internationale kenniswerkers naar werkregio, 2013

Positie 1 Positie 2 Positie 3 Positie 4 Positie 5

Groningen

Onderwijs

(33%)

Gezondheid en

welzijn (23%)

Detachering- en

uitzendbranche

(12%)

Persoonlijke

diensten (6%)

Vervoer

(4%)

Friesland

Persoonlijke

diensten (24%)

Onderwijs

(12%)

Gezondheid en

welzijn (11%)

Detachering- en

uitzendbranche

(11%)

Groothandel

(7%)

Drenthe

Delfstoffenwin-

ning (44%)

Gezondheid en

welzijn (13%)

Detachering- en

uitzendbranche

(7%)

Persoonlijke

diensten (5%)

Maatsch. orga-

nisaties (4%)

Overijssel

Onderwijs

(21%)

Detachering- en

uitzendbranche

(17%)

Groothandel

(8%)

Gezondheid en

welzijn (7%)

Elektrische

apparaten (6%)

Flevoland

Detachering- en

uitzendbranche

(29%)

Groothandel

(26%)

Machines (7%) Zakelijk beheer

(5%)

Gezondheid en

welzijn (5%)

Page 46: Economische analyse internationale werkne- mers, studenten ......Regio Twente (alleen als tabellenboek): de provincie Overijssel en de gemeenten Hengelo, En-schede, Almelo, Borne,

Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen – Overallrapport Nederland 44

Positie 1 Positie 2 Positie 3 Positie 4 Positie 5

Gelderland

Detachering- en

uitzendbranche

(25%)

Onderwijs

(12%)

Groothandel

(11%)

Persoonlijke

diensten (9%)

Gezondheid en

welzijn (6%)

Utrecht

Detachering- en

uitzendbranche

(22%)

Groothandel

(18%)

Persoonlijke

diensten (10%)

Financiën

(8%)

Onderwijs

(7%)

Noord-

Holland

Detachering- en

uitzendbranche

(34%)

Groothandel

(12%)

Financiën (10%) Zakelijk beheer

(7%)

Persoonlijke

diensten (7%)

Zuid-

Holland

Detachering- en

uitzendbranche

(25%)

Onderwijs

(10%)

Groothandel

(10%)

Delfstoffenwin-

ning (8%)

Vervoer

(7%)

Zeeland

Detachering- en

uitzendbranche

(16%)

Chemie en

kunststof (13%)

Groothandel

(12%)

Gezondheid en

welzijn (9%)

Maatsch. organi-

saties (7%)

Noord-

Brabant

Detachering- en

uitzendbranche

(19%)

Groothandel

(13%)

Elektr. appara-

ten (10%)

Machines

(7%)

Onderwijs

(7%)

Limburg

Detachering- en

uitzendbranche

(23%)

Onderwijs

(11%)

Chemie en

kunststof (10%)

Groothandel

(9%)

Gezondheid en

welzijn (9%)

Nederland

Detachering- en

uitzendbranche

(26%)

Groothandel

(12%)

Onderwijs

(8%)

Financiën

(6%)

Persoonlijke

diensten (6%)

* Het gaat in deze tabel om een top 5. De rijen tellen hierdoor niet op tot 100%.

Bron: gegevens Belastingdienst. Bewerking en analyse: Decisio.

Page 47: Economische analyse internationale werkne- mers, studenten ......Regio Twente (alleen als tabellenboek): de provincie Overijssel en de gemeenten Hengelo, En-schede, Almelo, Borne,

Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen – Overallrapport Nederland 45

2.10.2 Arbeidsmigranten

Ook arbeidsmigranten werken vooral in Detachering- en uitzendbranche

Ruim de helft van de internationale arbeidsmigranten in Nederland is in 2013 actief in de sector

Detachering- en uitzendbranche en Landbouw en visserij. In de Randstad en Friesland staat de sec-

tor Horeca op een tweede plek.

Tabel 2.45 Top 5 branche economisch-actieve internationale arbeidsmigranten naar werkregio,

2013

Positie 1 Positie 2 Positie 3 Positie 4 Positie 5

Groningen

Detachering- en

uitzendbranche

(36%)

Onderwijs

(15%)

Horeca

(12%)

Persoonlijke

diensten (5%)

Gezondheid en

welzijn (5%)

Friesland

Detachering- en

uitzendbranche

(43%)

Horeca

(14%)

Persoonlijke

diensten (9%)

Groothandel

(5%)

Maatsch. orga-

nisaties (4%)

Drenthe

Detachering- en

uitzendbranche

(52%)

Landbouw en

visserij (9%)

Horeca

(7%)

Facilitaire dien-

sten (4%)

Delfstoffenwin-

ning (3%)

Overijssel

Detachering- en

uitzendbranche

(40%)

Facilitaire dien-

sten (11%)

Horeca

(7%)

Onderwijs

(5%)

Maatsch. orga-

nisaties (5%)

Flevoland

Detachering- en

uitzendbranche

(51%)

Landbouw en

visserij (11%)

Groothandel

(9%)

Horeca

(5%)

Facilitaire dien-

sten (4%)

Gelderland

Detachering- en

uitzendbranche

(45%)

Landbouw en

visserij (15%)

Groothandel

(6%)

Vervoer

(5%)

Facilitaire dien-

sten (5%)

Utrecht

Detachering- en

uitzendbranche

(33%)

Horeca

(11%)

Facilitaire dien-

sten (9%)

Groothandel

(8%)

Persoonlijke

diensten (6%)

Noord-

Holland

Detachering- en

uitzendbranche

(38%)

Horeca

(12%)

Groothandel

(7%)

Detailhandel

(7%)

Facilitaire dien-

sten (5%)

Zuid-

Holland

Detachering- en

uitzendbranche

(51%)

Horeca

(6%)

Landbouw en

visserij (6%)

Groothandel

(5%)

Persoonlijke

diensten (4%)

Zeeland

Detachering- en

uitzendbranche

(28%)

Landbouw en

visserij (20%)

Horeca

(13%)

Groothandel

(5%)

Detailhandel

(5%)

Page 48: Economische analyse internationale werkne- mers, studenten ......Regio Twente (alleen als tabellenboek): de provincie Overijssel en de gemeenten Hengelo, En-schede, Almelo, Borne,

Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen – Overallrapport Nederland 46

Positie 1 Positie 2 Positie 3 Positie 4 Positie 5

Noord-

Brabant

Detachering- en

uitzendbranche

(48%)

Landbouw en

visserij (11%)

Facilitaire dien-

sten (6%)

Groothandel

(6%)

Horeca

(4%)

Limburg

Detachering- en

uitzendbranche

(50%)

Landbouw en

visserij (12%)

Groothandel

(8%)

Horeca

(4%)

Facilitaire dien-

sten (4%)

Nederland

Detachering- en

uitzendbranche

(45%)

Landbouw en

visserij (8%)

Horeca

(7%)

Groothandel

(6%)

Facilitaire dien-

sten (5%)

* Het gaat in deze tabel om een top 5. De rijen tellen hierdoor niet op tot 100%.

Bron: gegevens Belastingdienst. Bewerking en analyse: Decisio.

Page 49: Economische analyse internationale werkne- mers, studenten ......Regio Twente (alleen als tabellenboek): de provincie Overijssel en de gemeenten Hengelo, En-schede, Almelo, Borne,

Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen – Overallrapport Nederland 47

3 Internationale studenten

In dit hoofdstuk schetsen we het beeld van de ontwikkeling van het aantal internationale studenten.

Daarbij komt onder meer aan bod: het aantal internationale studenten, hun opleiding, jaarlijkse in-

en uitstroom en de regionale spreiding.

Definities: dit hoofdstuk gaat nader in op internationale studenten. Met internationale studenten wordt hier

bedoeld:

Internationale studenten: personen afkomstig uit het buitenland met alleen een buitenlandse paspoort

die onderwijs volgen aan een publiek gefinancierde onderwijsinstelling in Nederland.

Een nadere toelichting op de aanpak van het onderzoek, methode, databronnen etc. is opgenomen in de

bijlagen van dit rapport.

3.1 Aantal internationale studenten

Aantal internationale studenten groeit een derde; grootste groei in Zeeland

In 2013 telde Nederland ruim 60.000 internationale studenten. Dit aantal is bijna een derde groter

dan in 2009, toen Nederland bijna 47.000 internationale studenten telde. In iedere provincie nam

het aantal internationale studenten tussen 2009 en 2013 toe, alleen Drenthe toont een lichte

krimp. De gemiddelde jaarlijkse groei in deze periode van het aantal studenten in Nederland is 6,5%.

De internationale studentenpopulaties groeiden jaarlijks bovengemiddeld in Zeeland (+14%), Zuid-

Holland (10%), Groningen (10%), Flevoland (9%) en Noord-Holland (7%).

Tabel 3.1 Aantal internationale studenten (per 31/12) naar studieregio, 2009-2013

2009 2010 2011 2012 2013

Groningen 3.401 3.931 (+16%) 4.497 (+14%) 4.814 (+7%) 4.997 (+4%)

Friesland 1.712 1.902 (+11%) 2.008 (+6%) 2.064 (+3%) 2.149 (+4%)

Drenthe 821 718 (-13%) 603 (-16%) 508 (-16%) 517 (+2%)

Overijssel 4.503 5.049 (+12%) 5.536 (+10%) 5.767 (+4%) 5.675 (-2%)

Flevoland 181 205 (+13%) 203 (-1%) 238 (+17%) 251 (+5%)

Gelderland 5.475 6.166 (+13%) 6.554 (+6%) 6.548 (0%) 6.545 (0%)

Utrecht 2.281 2.273 (0%) 2.413 (+6%) 2.512 (+4%) 2.546 (+1%)

Noord-Holland 5.847 6.395 (+9%) 6.889 (+8%) 7.071 (+3%) 7.665 (+8%)

Zuid-Holland 8.798 9.803 (+11%) 10.702 (+9%) 11.609 (+8%) 12.991 (+12%)

Zeeland 294 304 (+3%) 385 (+27%) 427 (+11%) 493 (+15%)

Noord-Brabant 3.883 4.285 (+10%) 4.695 (+10%) 4.757 (+1%) 4.974 (+5%)

Limburg 9.790 10.397 (+6%) 10.987 (+6%) 11.328 (+3%) 11.627 (+3%)

Nederland 46.986 51.428 (+9%) 55.472 (+8%) 57.643 (+4%) 60.430 (+5%)

Bron: gegevens DUO. Bewerking en analyse: Decisio.

Page 50: Economische analyse internationale werkne- mers, studenten ......Regio Twente (alleen als tabellenboek): de provincie Overijssel en de gemeenten Hengelo, En-schede, Almelo, Borne,

Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen – Overallrapport Nederland 48

3.2 Geslacht, leeftijd en nationaliteit

3.2.1 Geslacht

Vooral vrouwelijke internationale studenten in Nederland

De populatie studenten in Nederland kent een oververtegenwoordiging van vrouwen. Zij vormen met

33.600 personen in 2013 een meerderheid van bijna 56%. De provincies Zuid-Holland en Zeeland

vormen de uitzondering; vrouwen vormen hier een minderheid in de totale internationale studenten-

populatie.

Tabel 3.2 Geslacht internationale studenten naar studieregio, 2013

Mannen Vrouwen Totaal

Groningen 2.114 (42%) 2.883 (58%) 4.997

Friesland 673 (31%) 1.476 (69%) 2.149

Drenthe 223 (43%) 294 (57%) 517

Overijssel 2.262 (40%) 3.413 (60%) 5.675

Flevoland 88 (35%) 163 (65%) 251

Gelderland 2.289 (35%) 4.256 (65%) 6.545

Utrecht 1.046 (41%) 1.500 (59%) 2.546

Noord-Holland 3.255 (42%) 4.410 (58%) 7.665

Zuid-Holland 6.637 (51%) 6.354 (49%) 12.991

Zeeland 254 (52%) 239 (48%) 493

Noord-Brabant 2.468 (50%) 2.506 (50%) 4.974

Limburg 5.560 (48%) 6.067 (52%) 11.627

Nederland 26.869 (44%) 33.561 (56%) 60.430

Bron: gegevens DUO. Bewerking en analyse: Decisio.

3.2.2 Leeftijd

Zeven op tien internationale studenten tussen 15 en 25 jaar oud

In 2013 is twee derde van de populatie internationale studenten in Nederland tussen de 25 en 35

jaar oud. Slechts een zeer beperkt deel van de populatie is 35 jaar en ouder. Van de internationale

studenten in de provincies Flevoland en Zeeland is bijna 90% tussen de 15 en 25 jaar oud; in ande-

re provincies ligt dit aandeel lager. Mogelijke verklaring hiervoor is de afwezigheid van WO-

opleidingen, waaraan studenten gemiddeld op iets latere leeftijd beginnen.

Page 51: Economische analyse internationale werkne- mers, studenten ......Regio Twente (alleen als tabellenboek): de provincie Overijssel en de gemeenten Hengelo, En-schede, Almelo, Borne,

Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen – Overallrapport Nederland 49

Tabel 3.3 Leeftijd internationale studenten naar studieregio, 2013

15 tot 20 jaar 20 tot 25 jaar 25 tot 30 jaar 30 tot 35 jaar 35 tot 67 jaar

Groningen 543 (11%) 3.244 (65%) 973 (19%) 163 (3%) 74 (1%)

Friesland 171 (8%) 1.382 (64%) 500 (23%) 63 (3%) 33 (2%)

Drenthe 72 (14%) 287 (56%) 142 (27%) 16 (3%) -

Overijssel 443 (8%) 3.479 (61%) 1.343 (24%) 226 (4%) 184 (3%)

Flevoland 26 (10%) 195 (78%) 23 (9%) - -

Gelderland 473 (7%) 3.651 (56%) 1.756 (27%) 422 (6%) 243 (4%)

Utrecht 311 (12%) 1.219 (48%) 683 (27%) 166 (7%) 167 (7%)

Noord-Holland 614 (8%) 3.757 (49%) 2.356 (31%) 584 (8%) 354 (5%)

Zuid-Holland 1.503 (12%) 6.817 (52%) 3.583 (28%) 733 (6%) 354 (3%)

Zeeland 91 (18%) 343 (70%) 47 (10%) 7 (1%) -

Noord-Brabant 553 (11%) 2.812 (57%) 1.191 (24%) 265 (5%) 153 (3%)

Limburg 1.725 (15%) 7.561 (65%) 1.971 (17%) 247 (2%) 123 (1%)

Nederland 6.525 (11%) 34.747 (58%) 14.568 (24%) 2.895 (5%) 1.694 (3%)

Bron: gegevens DUO. Bewerking en analyse: Decisio.

3.2.3 Nationaliteit

Vooral Duitsers ingeschreven aan Nederlandse onderwijsinstelling; China op 2e of 3e plek

In 2013 zijn 60.400 internationale studenten ingeschreven aan een Nederlandse onderwijsinstel-

ling. Veruit het grootste deel van deze groep (een derde) heeft de Duitse nationaliteit. Met name in

de grensprovincies bezet deze groep een duidelijke toppositie. De top-5 nationaliteiten in Nederland

heeft betrekking op ruim de helft van de totale populatie internationale studenten in 2013.

Tabel 3.4 Top 5 herkomstlanden internationale studenten naar studieregio, 2013

Positie 1 Positie 2 Positie 3 Positie 4 Positie 5

Groningen Duitsland (52%) China (9%) Bulgarije (4%) VK (3%) Roemenië (3%)

Friesland Duitsland (66%) China (9%) Bulgarije (4%) Qatar (2%) Roemenië (2%)

Drenthe Duitsland (76%) China (7%) Litouwen (3%) Roemenië (2%) Letland (2%)

Overijssel Duitsland (75%) China (5%) Noorwegen (2%) Indonesië (2%) Vietnam (1%)

Flevoland Duitsland (36%) Frankrijk (19%) Canada (8%) Brazilië (6%) Portugal (4%)

Gelderland Duitsland (55%) China (10%) Griekenland (3%) Indonesië (2%) België (2%)

Utrecht Duitsland (19%) Griekenland (7%) China (7%) VK (7%) België (5%)

Noord-Holland Duitsland (17%) VK (6%) China (5%) Griekenland (5%) Italië (4%)

Zuid-Holland Duitsland (13%) China (11%) Griekenland (7%) België (5%) Bulgarije (4%)

Zeeland Duitsland (22%) België (12%) China (12%) Litouwen (7%) Frankrijk (6%)

Noord-Brabant Duitsland (18%) China (14%) België (7%) Bulgarije (5%) Frankrijk (5%)

Limburg Duitsland (66%) België (9%) VK (3%) Italië (2%) Bulgarije (2%)

Nederland Duitsland (41%) China (8%) België (4%) Griekenland (4%) VK (3%)

* Het gaat in deze tabel om een top 5. De rijen tellen hierdoor niet op tot 100%.

Bron: gegevens DUO. Bewerking en analyse: Decisio.

Page 52: Economische analyse internationale werkne- mers, studenten ......Regio Twente (alleen als tabellenboek): de provincie Overijssel en de gemeenten Hengelo, En-schede, Almelo, Borne,

Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen – Overallrapport Nederland 50

3.3 Opleiding

3.3.1 Opleidingsinstelling WO

Grote universiteiten populair onder internationale WO-studenten

Gemeten naar het totale aantal internationale studenten aan WO-onderwijsinstellingen in heel Ne-

derland bestaat de top-5 uit de volgende instellingen:

Universiteit Maastricht (23% van totaal aantal internationale WO-studenten in Nederland)

Rijksuniversiteit Groningen (10%)

Erasmus Universiteit Rotterdam (10%)

Technische Universiteit Delft (10%)

Universiteit van Amsterdam (8%)

Kijkend naar het aantal internationale studenten aan een WO-onderwijsinstelling per provincie valt

op:

De Universiteit Utrecht in Zeeland. Dit betreft ruim 100 studenten aan de University College

Roosevelt (UCR). Dit is een Engelstalige bacheloropleiding van de Universiteit Utrecht in Li-

beral Arts and Sciences, gevestigd te Middelburg.

Tilburg University in de provincie Utrecht. Tilburg School of Catholic Theology, onderdeel van

de Tilburg University, is gevestigd in de binnenstad van Utrecht.

Wageningen University in de provincie Noord-Brabant. Dit betreft een aantal internationale

studenten aan de bacheloropleiding Science Tourism, een samenwerking tussen Wagenin-

gen University en de NHTV University of Applied Sciences in Breda.

Page 53: Economische analyse internationale werkne- mers, studenten ......Regio Twente (alleen als tabellenboek): de provincie Overijssel en de gemeenten Hengelo, En-schede, Almelo, Borne,

Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen – Overallrapport Nederland 51

Tabel 3.5 Top 3 WO-onderwijsinstelling internationale WO-studenten naar studieregio, 2013

Positie 1 Positie 2 Positie 3

Groningen Rijksuniversiteit Groningen

(100%)

- -

Friesland Wageningen University

(100%)

- -

Overijssel Universiteit Twente

(100%)

- -

Gelderland Wageningen University

(54%)

Radboud Universiteit Nijmegen

(46%)

-

Utrecht Universiteit Utrecht

(100%)

Tilburg University

(0%)

-

Noord-Holland Universiteit van Amsterdam

(67%)

Vrije Universiteit Amsterdam

(33%)

-

Zuid-Holland Erasmus Universiteit Rot-

terdam (38%)

Technische Universiteit Delft

(37%)

Universiteit Leiden

(25%)

Zeeland Universiteit Utrecht

(100%)

- -

Noord-Brabant Tilburg University

(62%)

Technische Universiteit Eind-

hoven (38%)

Wageningen University

(0%)

Limburg Universiteit Maastricht

(100%)

- -

Nederland Universiteit Maastricht

(23%)

Rijksuniversiteit Groningen

(10%)

Erasmus Universiteit

Rotterdam (10%)

* Het gaat in deze tabel om een top 5. De rijen tellen hierdoor niet op tot 100%.

Bron: gegevens DUO. Bewerking en analyse: Decisio.

3.3.2 Opleidingsinstelling HBO

Buiten Randstad concentratie van internationale studenten op een/enkele instelling

Gemeten naar het totale aantal internationale studenten aan HBO-onderwijsinstellingen in heel Ne-

derland bestaat de top-5 uit de volgende instellingen:

Fontys Hogescholen (14% van het totaal aantal internationale HBO-studenten in Nederland)

Saxion Hogeschool (12%)

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (9%)

Stenden Hogeschool (8%)

De Haagse Hogeschool (7%).

Page 54: Economische analyse internationale werkne- mers, studenten ......Regio Twente (alleen als tabellenboek): de provincie Overijssel en de gemeenten Hengelo, En-schede, Almelo, Borne,

Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen – Overallrapport Nederland 52

Tabel 3.6 Top 5 HBO-onderwijsinstelling internationale HBOstudenten- naar studieregio 2013

Positie 1 Positie 2 Positie 3 Positie 4 Positie 5

Groningen

Hanzehoge-

school Gronin-

gen (99%)

NHL Hogeschool

(0%)

Hogeschool voor

de Kunsten Utrecht

(0%)

Hogeschool

INHOLLAND (0%)

-

Friesland

Stenden Hoge-

school (89%)

Hogeschool Van

Hall Larenstein

(6%)

NHL Hogeschool

(4%)

Hanzehoge-

school Groningen

(0%)

-

Drenthe Stenden Hoge-

school (92%)

Hanzehogeschool

Groningen (8%)

- - -

Overijssel

Saxion Hoge-

school (89%)

ArtEZ (7%) Christelijke Hoge-

school Windesheim

(4%)

Viaa-

Gereformeerde

Hogeschool (0%)

Katholieke

PABO Zwolle

(0%)

Flevoland

Vilentum Hoge-

school (91%)

Christelijke Hoge-

school Windes-

heim (9%)

- - -

Gelderland

Hogeschool van

Arnhem en Nij-

megen (81%)

ArtEZ (9%) Hogeschool Van

Hall Larenstein

(7%)

Saxion Hoge-

school (2%)

Christelijke

Hogeschool

Ede (0%)

Utrecht

Hogeschool

Utrecht (78%)

Hogeschool voor

de Kunsten

Utrecht (21%)

Marnix Academie

(1%)

Fontys Hogescho-

len (0%)

-

Noord-

Holland

Hogeschool van

Amsterdam

(43%)

Hogeschool

INHOLLAND

(20%)

Amsterdamse

Hogeschool voor

de Kunsten (19%)

Gerrit Rietveld

Academie (14%)

Hotelschool

The Hague

(4%)

Zuid-

Holland

De Haagse Ho-

geschool (41%)

Hogeschool Rot-

terdam (20%)

Hogeschool der

Kunsten Den Haag

(13%)

Codarts, Hoge-

school voor de

Kunsten (9%)

Hogeschool

INHOLLAND

(7%)

Zeeland

HZ University of

Applied Sciences

(100%)

Hogeschool

Utrecht (0%)

- - -

Noord-

Brabant

Fontys Hoge-

scholen (40%)

NHTV internatio-

nale hogeschool

Breda (25%)

Avans Hogeschool

(22%)

Design Academy

Eindhoven (12%)

HAS Hoge-

school (1%)

Limburg

Fontys Hoge-

scholen (65%)

Zuyd Hogeschool

(35%)

Hogeschool Utrecht

(0%)

- -

Nederland

Fontys Hoge-

scholen (14%)

Saxion Hoge-

school (12%)

Hogeschool Arn-

hem Nijmegen

(9%)

Stenden Hoge-

school (8%)

De Haagse

Hogeschool

(7%)

* Het gaat in deze tabel om een top 5. De rijen tellen hierdoor niet op tot 100%.

Bron: gegevens DUO. Bewerking en analyse: Decisio.

Page 55: Economische analyse internationale werkne- mers, studenten ......Regio Twente (alleen als tabellenboek): de provincie Overijssel en de gemeenten Hengelo, En-schede, Almelo, Borne,

Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen – Overallrapport Nederland 53

3.3.3 Type onderwijs

Internationale studenten evenredig verdeeld over HBO- en WO-onderwijs

De populatie internationale studenten die in Nederland een HBO-opleiding volgt is nagenoeg even

groot als de populatie die een WO-opleiding volgt. Op provinciaal niveau bestaan er duidelijke ver-

schillen.

Tabel 3.7 Type onderwijs internationale studenten naar studieregio, 2013

HBO WO

Groningen 1.747 (35%) 3.250 (65%)

Friesland 2.133 (99%) 16 (1%)

Drenthe 517 (100%) (0%)

Overijssel 3.832 (68%) 1.843 (32%)

Flevoland 251 (100%) (0%)

Gelderland 3.135 (48%) 3.410 (52%)

Utrecht 965 (38%) 1.581 (62%)

Noord-Holland 3.771 (49%) 3.894 (51%)

Zuid-Holland 4.832 (37%) 8.159 (63%)

Zeeland 380 (77%) 113 (23%)

Noord-Brabant 2.995 (60%) 1.979 (40%)

Limburg 4.564 (39%) 7.063 (61%)

Nederland 29.122 (48%) 31.308 (52%)

Bron: gegevens DUO. Bewerking en analyse: Decisio.

3.3.4 Actuele opleiding

Opleidingsrichting internationale student verschilt sterk per regio

In een deel van de provincies heeft de hele populatie dezelfde WO-studierichting, zoals Techniek in

Friesland. In de regio’s met meerdere onderwijsinstellingen lopen de studierichtingen uiteen.

Tabel 3.8 Top 5 studierichting internationale WO-studenten naar studieregio, 2013

Positie 1 Positie 2 Positie 3 Positie 4 Positie 5

Groningen

gedrag en

maatschappij

(38%)

economie (23%) taal en cultuur

(15%)

recht (8%) natuur (8%)

Friesland techniek (100%)

- - - -

Drenthe -

- - - -

Overijssel

gedrag en

maatschappij

(48%)

economie (26%) techniek (23%) natuur (1%) gezondheidszorg

(1%)

Page 56: Economische analyse internationale werkne- mers, studenten ......Regio Twente (alleen als tabellenboek): de provincie Overijssel en de gemeenten Hengelo, En-schede, Almelo, Borne,

Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen – Overallrapport Nederland 54

Positie 1 Positie 2 Positie 3 Positie 4 Positie 5

Flevoland -

- - - -

Gelderland

landbouw en

nat. omgeving

(46%)

gedrag en maat-

schappij (23%)

natuur (18%) taal en cultuur

(4%)

economie (3%)

Utrecht natuur (28%) economie (18%) sectoroverstij-

gend (15%)

taal en cultuur

(12%)

gedrag en maat-

schappij (11%)

Noord-

Holland

economie (28%) gedrag en maat-

schappij (20%)

natuur (19%) taal en cultuur

(12%)

sectoroverstij-

gend (7%)

Zuid-Holland techniek (37%) economie (30%) gedrag en maat-

schappij (9%)

taal en cultuur

(8%)

sectoroverstij-

gend (6%)

Zeeland sectoroverstij-

gend (100%)

- - - -

Noord-

Brabant

techniek (38%) economie (35%) sectoroverstij-

gend (8%)

gedrag en maat-

schappij (7%)

recht (7%)

Limburg economie (39%) gedrag en maat-

schappij (25%)

recht (12%) gezondheidszorg

(10%)

sectoroverstij-

gend (7%)

Nederland economie

(28%)

gedrag en maat-

schappij (21%)

techniek

(14%)

Natuur

(8%)

taal en cultuur

(8%)

* Het gaat in deze tabel om een top 5. De rijen tellen hierdoor niet op tot 100%.

Bron: gegevens DUO. Bewerking en analyse: Decisio.

Page 57: Economische analyse internationale werkne- mers, studenten ......Regio Twente (alleen als tabellenboek): de provincie Overijssel en de gemeenten Hengelo, En-schede, Almelo, Borne,

Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen – Overallrapport Nederland 55

Tabel 3.9 Top 5 studierichting internationale HBO-studenten naar studieregio, 2013

Positie 1 Positie 2 Positie 3 Positie 4 Positie 5

Groningen economie (71%) gezondheidszorg

(12%)

taal en cultuur

(12%)

techniek (3%) gedrag en maat-

schappij (2%)

Friesland

economie (79%) gedrag en maat-

schappij (12%)

landbouw en

nat. omgeving

(7%)

onderwijs (2%) techniek (1%)

Drenthe economie (70%)

onderwijs (15%) techniek (10%) natuur (4%) -

Overijssel economie (32%) gedrag en maat-

schappij (31%)

techniek (17%) gezondheidszorg

(9%)

taal en cultuur

(7%)

Flevoland

landbouw en

nat. omgeving

(91%)

gedrag en maat-

schappij (2%)

- - -

Gelderland

gedrag en

maatschappij

(39%)

economie (21%) gezondheidszorg

(13%)

taal en cultuur

(8%)

landbouw en

nat. omgeving

(7%)

Utrecht economie (46%) taal en cultuur

(20%)

onderwijs (15%) techniek (6%) gezondheidszorg

(6%)

Noord-

Holland

economie (39%) taal en cultuur

(33%)

techniek (11%) gezondheidszorg

(6%)

onderwijs (5%)

Zuid-Holland economie (56%) taal en cultuur

(24%)

techniek (9%) gedrag en maat-

schappij (4%)

onderwijs (3%)

Zeeland techniek (51%) economie (44%) sectoroverstij-

gend (2%)

- -

Noord-

Brabant

economie (43%) techniek (21%) taal en cultuur

(20%)

onderwijs (5%) gezondheidszorg

(5%)

Limburg economie (60%) gezondheidszorg

(13%)

taal en cultuur

(11%)

techniek (11%) natuur (3%)

Nederland economie

(48%)

taal en cultuur

(15%)

gedrag en maat-

schappij (11%)

Techniek

(11%)

gezondheidszorg

(7%)

* Het gaat in deze tabel om een top 5. De rijen tellen hierdoor niet op tot 100%.

Bron: gegevens DUO. Bewerking en analyse: Decisio.

3.3.5 Fase van opleiding

HBO bachelor meest populair onder internationale studenten

Het grootste deel van de internationale studenten in Nederland doet een HBO bachelor; in slechts

enkele provincies volgen internationale studenten een HBO master. Het totale aantal WO bachelor

studenten aan Nederlandse onderwijsinstellingen is een stuk groter is dan het aantal WO master

studenten. Internationale studenten zijn in de groep WO master relatief oververtegenwoordigd.

Page 58: Economische analyse internationale werkne- mers, studenten ......Regio Twente (alleen als tabellenboek): de provincie Overijssel en de gemeenten Hengelo, En-schede, Almelo, Borne,

Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen – Overallrapport Nederland 56

Tabel 3.10 Fase opleiding internationale studenten naar studieregio, 2013

HBO

Bachelor

HBO

Master

WO

Bachelor

WO

Master

Groningen 1.723 (35%) 24 (0%) 2.227 (45%) 1.008 (20%)

Friesland 2.133 (99%) - - 16 (1%)

Drenthe 517 (100%) - - -

Overijssel 3.798 (67%) 34 (1%) 1.304 (23%) 538 (9%)

Flevoland 251 (100%) - - -

Gelderland 3.053 (47%) 82 (1%) 1.156 (18%) 2.251 (34%)

Utrecht 863 (34%) 102 (4%) 650 (26%) 915 (36%)

Noord-Holland 3.399 (45%) 372 (5%) 1.284 (17%) 2.579 (34%)

Zuid-Holland 4.480 (35%) 352 (3%) 2.860 (22%) 5.261 (41%)

Zeeland 379 (77%) - 113 (23%) -

Noord-Brabant 2.803 (56%) 192 (4%) 734 (15%) 1.245 (25%)

Limburg 4.440 (38%) 124 (1%) 4.927 (42%) 2.136 (18%)

Nederland 27.839 (46%) 1.283 (2%) 15.255 (25%) 15.949 (26%)

Bron: gegevens DUO. Bewerking en analyse: Decisio.

3.3.6 Duur van inschrijving per jaar

Grootste deel internationale studenten staat een jaar ingeschreven

Veruit het grootste deel (87%) van de internationale studenten in Nederland in 2013 was 9 tot 12

maanden ingeschreven aan een onderwijsinstelling. Een op tien studenten stond tussen 3 en 9

maanden ingeschreven. In 2009 stond nog 93% van de internationale studenten gedurende 9 tot 12

maanden ingeschreven. Het aandeel studenten met een kortere inschrijfperiode neemt ieder jaar

iets toe.

Kijkend naar de duur van inschrijving van studenten per provincie in 2013 blijken nauwelijks afwij-

kingen van het landelijke beeld zoals hierboven geschetst. Het aandeel van de groep 9 tot 12 maan-

den ingeschreven beweegt tussen een bandbreedte van 83% (Flevoland) en 89% (provincie Utrecht).

3.4 Instroom, uitstroom en duur van opleiding

3.4.1 Jaarlijkse instroom van internationale studenten

Instroom internationale studenten groeit; een derde is Duits

Tussen 2009 en 2013 stroomden in totaal ruim 83.000 internationale studenten, met name naar

onderwijsinstellingen in de provincies Zuid-Holland (21% van de totale instroom), Limburg (19%) en

Noord-Holland (14%). De instroom groeide ieder jaar licht.

Page 59: Economische analyse internationale werkne- mers, studenten ......Regio Twente (alleen als tabellenboek): de provincie Overijssel en de gemeenten Hengelo, En-schede, Almelo, Borne,

Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen – Overallrapport Nederland 57

Tabel 3.11 Jaarlijkse instroom internationale studenten naar studieregio, 2010-2013

2010 2011 2012 2013

Groningen 1.515 1.743 1.813 1.870

Friesland 641 640 628 684

Drenthe 141 127 125 158

Overijssel 1.856 1.961 1.899 1.524

Flevoland 143 116 129 138

Gelderland 2.314 2.330 2.245 2.258

Utrecht 942 997 1.047 1.025

Noord-Holland 2.800 2.964 3.031 3.335

Zuid-Holland 3.888 4.282 4.748 5.250

Zeeland 194 211 190 193

Noord-Brabant 1.791 1.981 1.881 2.034

Limburg 3.688 4.213 4.419 4.300

Nederland 19.165 20.790 21.340 21.848

Bron: gegevens DUO. Bewerking en analyse: Decisio.

Een op drie in 2013 ingestroomde internationale studenten heeft de Duitse nationaliteit; deze groep

is met name sterk vertegenwoordigd in de provincies aan de randen van Nederland. Qatar op de

derde positie in Friesland wordt verklaard door de locatie van Stenden University Qatar. Opvallend is

dat een aantal BRIC-landen hoge herkomstposities bezetten in 2013.

Tabel 3.12 Top 5 herkomstlanden instroom internationale studenten naar studieregio, 2013

Positie 1 Positie 2 Positie 3 Positie 4 Positie 5

Groningen Duitsland (39%) China (9%) VK (5%) Indonesië (5%) Bulgarije (4%)

Friesland Duitsland (50%) China (9%) Qatar (6%) Bulgarije (4%) Litouwen (4%)

Drenthe Duitsland (65%) Litouwen (10%) Roemenië (5%) Letland (4%) Oekraïne (3%)

Overijssel Duitsland (61%) China (7%) Indonesië (4%) Noorwegen (3%) Spanje (2%)

Flevoland Frankrijk (20%) Duitsland (18%) Brazilië (11%) Portugal (7%) Hongarije (6%)

Gelderland Duitsland (42%) China (12%) Griekenland (4%) Indonesië (3%) Italië (2%)

Utrecht Duitsland (16%) VK (8%) China (8%) Griekenland (6%) Spanje (5%)

Noord-Holland Duitsland (15%) VK (8%) China (6%) Griekenland (5%) Italië (4%)

Zuid-Holland Duitsland (13%) China (10%) Griekenland (8%) VK (5%) Italië (5%)

Zeeland Duitsland (18%) China (16%) België (10%) Litouwen (9%) Frankrijk (5%)

Noord-Brabant Duitsland (13%) China (11%) Bulgarije (6%) België (5%) Frankrijk (5%)

Limburg Duitsland (56%) België (9%) VK (4%) Italië (3%) Bulgarije (2%)

Nederland Duitsland (32%) China (7%) Griekenland (5%) VK (5%) België (4%)

* Het gaat in deze tabel om een top 5. De rijen tellen hierdoor niet op tot 100%.

Bron: gegevens DUO. Bewerking en analyse: Decisio.

Page 60: Economische analyse internationale werkne- mers, studenten ......Regio Twente (alleen als tabellenboek): de provincie Overijssel en de gemeenten Hengelo, En-schede, Almelo, Borne,

Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen – Overallrapport Nederland 58

3.4.2 Jaarlijkse uitstroom van internationale studenten

Uitstroom internationale studenten stabiel sinds 2012

Tussen 2010 en 2013 hebben bijna 70.000 internationale studenten hun inschrijving bij een Neder-

landse onderwijsinstelling beëindigd. Dit aantal is fors lager dan het aantal nieuw ingeschrevenen

over dezelfde periode.

Tabel 3.13 Jaarlijkse uitstroom internationale studenten naar studieregio, 2010-2013

2010 2011 2012 2013

Groningen 982 1.178 1.496 1.688

Friesland 450 533 573 597

Drenthe 244 242 220 149

Overijssel 1.309 1.475 1.667 1.617

Flevoland 120 117 94 125

Gelderland 1.621 1.943 2.252 2.261

Utrecht 908 898 947 993

Noord-Holland 2.251 2.479 2.834 2.709

Zuid-Holland 2.928 3.333 3.890 3.866

Zeeland 185 129 148 127

Noord-Brabant 1.391 1.571 1.820 1.816

Limburg 3.081 3.621 4.040 4.040

Nederland 14.722 16.744 19.166 19.067

Bron: gegevens DUO. Bewerking en analyse: Decisio.

Net als in de groep internationale studenten die instroomt voeren studenten uit Duitsland de lijst

aan. Opvallend is dat in de provincies Zuid-Holland en Zeeland meer Chinese dan Duitse studenten

hun studie afronden.

Page 61: Economische analyse internationale werkne- mers, studenten ......Regio Twente (alleen als tabellenboek): de provincie Overijssel en de gemeenten Hengelo, En-schede, Almelo, Borne,

Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen – Overallrapport Nederland 59

Tabel 3.14 Top 5 herkomstlanden uitstroom internationale studenten naar studieregio, 2013

Positie 1 Positie 2 Positie 3 Positie 4 Positie 5

Groningen Duitsland (49%) China (12%) Indonesië (5%) Bulgarije (3%) Roemenië (2%)

Friesland Duitsland (62%) China (11%) Singapore (4%) Bulgarije (2%) Oostenrijk (2%)

Drenthe Duitsland (79%) China (8%) Indonesië (3%) Roemenië (1%) Bulgarije (1%)

Overijssel Duitsland (71%) China (7%) Noorwegen (3%) Indonesië (2%) Vietnam (2%)

Flevoland Duitsland (31%) Frankrijk (18%) Hongarije (13%) Canada (8%) Letland (5%)

Gelderland Duitsland (49%) China (11%) Indonesië (3%) Frankrijk (3%) Ethiopië (2%)

Utrecht Duitsland (24%) Griekenland

(6%)

China (6%) Italië (5%) Bulgarije (5%)

Noord-

Holland

Duitsland (16%) China (7%) VK (6%) Griekenland

(5%)

Roemenië (4%)

Zuid-

Holland

China (13%) Duitsland (13%) Griekenland

(9%)

Bulgarije (6%) Italië (4%)

Zeeland China (24%) Duitsland (22%) België (13%) Frankrijk (10%) Letland (5%)

Noord-

Brabant Duitsland (19%) China (17%) België (6%) Frankrijk (5%) Bulgarije (4%)

Limburg Duitsland (66%) België (6%) VK (2%) China (2%) Griekenland

(2%)

Nederland Duitsland (40%) China (9%) Griekenland

(4%) België (4%) Bulgarije (3%)

* Het gaat in deze tabel om een top 5. De rijen tellen hierdoor niet op tot 100%.

Bron: gegevens DUO. Bewerking en analyse: Decisio.

3.4.3 Verblijfsduur van internationale studenten

Een derde internationale studenten vertrekt na jaar uit Nederland

Van alle internationale studenten in Nederland is gemiddeld een op drie na een jaar weer ver-

trokken. Minder dan de helft blijft twee jaar. Van de internationale studenten die in 2009 in Neder-

land studeerden was 12% na 4 jaar nog ingeschreven aan een Nederlandse onderwijsinstelling.

Tabel 3.15 Verblijfsduur als internationale student in Nederland, 2009-2012

Startjaar 1 jaar 2 jaar 3 jaar 4 jaar

2009 67% 42% 24% 12%

2010 66% 40% 24% -

2011 64% 40% - -

2012 65% - - -

Bron: gegevens DUO. Bewerking en analyse: Decisio.

Page 62: Economische analyse internationale werkne- mers, studenten ......Regio Twente (alleen als tabellenboek): de provincie Overijssel en de gemeenten Hengelo, En-schede, Almelo, Borne,

Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen – Overallrapport Nederland 60

3.5 Regionale spreiding internationale studenten: wonen

Grootste deel internationale studenten woont in studiestad

Bijna een kwart van internationale studenten in 2013 is woonachtig in de provincie Zuid-Holland. De

steden waarin onderwijslocaties zijn gevestigd voeren logischerwijs de lijsten op provinciaal niveau

aan. Slechts een beperkt deel van de internationale studenten vestigt zich buiten deze steden.

Tabel 3.16 Top 5 woongemeenten internationale studenten in Nederland, 2013

Positie 1 Positie 2 Positie 3 Positie 4 Positie 5

Groningen Groningen

(3.467; 97%)

Haren

(29; 1%)

H’zand-S’meer

(11; 0%)

Delfzijl

(8; 0%)

Zuidhorn

(7; 0%)

Friesland Leeuwarden

(1.193; 94%)

Heerenveen

(14; 1%)

Sudwest-Fryslan

(13; 1%)

Smallingerland

(9; 1%)

-

Drenthe Emmen

(204; 65%)

Assen

(43; 14%)

Meppel

(31; 10%)

Borger-Odoorn

(7; 2%)

Midden-Drenthe

(7; 2%)

Overijssel Enschede

(1.765; 75%)

Deventer

(363; 16%)

Zwolle

(92; 4%)

Hengelo

(32; 1%)

Almelo

(19; 1%)

Flevoland Almere

(186; 55%)

Dronten

(105; 31%)

Lelystad

(43; 13%)

- -

Gelderland Wageningen

(1.483; 40%)

Nijmegen

(1.025; 28%)

Arnhem

(623; 17%)

Ede

(214; 6%)

Apeldoorn

(62; 2%)

Utrecht Utrecht

(1.372; 75%)

Zeist

(139; 8%)

Amersfoort

(58; 3%)

Nieuwegein

(40; 2%)

Stichtse Vecht

(28; 2%)

Noord-

Holland

Amsterdam

(4.542; 72%)

Amstelveen

(523; 8%)

Diemen

(310; 5%)

Haarlem

(180; 3%)

Haarl’meer

(110; 2%)

Zuid-

Holland

's-Gravenhage

(3.070; 31%)

Rotterdam

(3.006; 30%)

Delft

(1.913; 19%)

Leiden

(785; 8%)

L’dam-Voorburg

(147; 1%)

Zeeland Vlissingen

(186; 52%)

Middelburg

(125; 35%)

Sch’-Duiveland

(9; 3%)

Borsele

(6; 2%)

Reimerswaal

(6; 2%)

Noord-

Brabant

Eindhoven

(1.567; 42%)

Breda

(874; 23%)

Tilburg

(764; 21%)

’s-Hert’bosch

(130; 3%)

Helmond

(48; 1%)

Limburg Maastricht

(3.592; 87%)

Venlo

(199; 5%)

Heerlen

(68; 2%)

Kerkrade

(43; 1%)

Sittard-Geleen

(38; 1%)

Nederland Zuid-Holland

(10.017; 26%)

Noord-Holland

(6.293; 17%)

Limburg

(4.110; 11%)

Noord-Brabant

(3.723; 10%)

Gelderland

(3.666; 10%)

* Het gaat in deze tabel om een top 5. De rijen tellen hierdoor niet op tot 100%.

Bron: gegevens DUO. Bewerking en analyse: Decisio.

Page 63: Economische analyse internationale werkne- mers, studenten ......Regio Twente (alleen als tabellenboek): de provincie Overijssel en de gemeenten Hengelo, En-schede, Almelo, Borne,

Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen – Overallrapport Nederland 61

3.6 Regionale spreiding internationale studenten: vestiging opleiding

Maastricht kent grote inkomende studentenpendel

Opvallend is de provincie Limburg; slechts een deel van de internationale studenten studerend in

deze provincie woont er ook daadwerkelijk. Dit is waarschijnlijk te verklaren door studenten die van-

uit Duitsland en België op en neer pendelen naar Limburgse onderwijsinstellingen. Dit geldt in min-

dere mate ook voor de provincie Overijssel; bijna 5.700 internationale studenten studeren in deze

provincie maar wat woonregio betreft (die bovenstaande tabel) komt Overijssel niet voor in de top-5.

Tabel 3.17 Top 5 gemeenten met vestiging opleiding internationale studenten in Nederland, 2013

Positie 1 Positie 2 Positie 3 Positie 4 Positie 5

Groningen Groningen

(4.997; 100%)

- - - -

Friesland Leeuwarden

(2.148; 100%)

- - - -

Drenthe Emmen

(439; 85%)

Assen

(45; 9%)

Meppel

(33; 6%)

- -

Overijssel Enschede

(4.934; 87%)

Deventer

(537; 9%)

Zwolle

(203; 4%)

- -

Flevoland Dronten

(207; 82%)

Almere

(43; 17%)

- - -

Gelderland Nijmegen

(3.462; 53%)

Wageningen

(2.027; 31%)

Arnhem

(941; 14%)

Apeldoorn

(75; 1%)

Rheden

(32; 0%)

Utrecht Utrecht

(2.514; 99%)

Amersfoort

(32; 1%)

- - -

Noord-Holland Amsterdam

(7.027; 92%)

Diemen

(451; 6%)

Haarlem

(140; 2%)

Hilversum

(26; 0%)

Alkmaar

(21; 0%)

Zuid-Holland Rotterdam

(4.681; 36%)

's-Gravenhage

(3.558; 27%)

Delft

(3.141; 24%)

Leiden

(1.597; 12%)

Gouda

(6; 0%)

Zeeland Vlissingen

(380; 77%)

Middelburg

(113; 23%)

- - -

Noord-Brabant Eindhoven

(1.943; 39%)

Tilburg

(1.579; 32%)

Breda

(1.287; 26%)

's-Hertogenbosch

(160; 3%)

-

Limburg Maastricht

(7.834; 67%)

Venlo

(2.979; 26%)

Heerlen

(725; 6%)

Sittard-Geleen

(89; 1%)

-

Nederland Zuid-Holland

(12.991; 21%)

Limburg

(11.627; 19%)

Noord-Holland

(7.665; 13%)

Gelderland

(6.545; 11%)

Overijssel

(5.675; 9%)

* Het gaat in deze tabel om een top 5. De rijen tellen hierdoor niet op tot 100%.

Bron: gegevens DUO. Bewerking en analyse: Decisio.

Page 64: Economische analyse internationale werkne- mers, studenten ......Regio Twente (alleen als tabellenboek): de provincie Overijssel en de gemeenten Hengelo, En-schede, Almelo, Borne,

Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen – Overallrapport Nederland 62

4 Internationale zelfstandigen

In dit hoofdstuk gaan we nader in op de internationale zelfstandigen. Daarbij stellen we onder meer

het volgende aan de orde: aantal internationale zelfstandigen, regionale spreiding, sectoren en om-

zet.

Definities: dit hoofdstuk gaat nader in op internationale zelfstandigen. Met internationale zelfstandigen wordt

hier bedoeld:

Internationale zelfstandigen: personen afkomstig uit het buitenland met alleen een buitenlandse pas-

poort die als natuurlijk persoon (zonder personeel) aangifte doet van omzetbelasting (BTW).

Een nadere toelichting op de aanpak van het onderzoek, methode, databronnen etc. is opgenomen in de

bijlagen van dit rapport.

4.1 Aantal internationale zelfstandigen

Aantal zelfstandigen tussen 2009 en 2013 verdubbeld

In 2013 telde Nederland ruim 51.000 internationale zelfstandigen. Dit is meer dan het dubbele van

het totale aantal in 2009 toen Nederland bijna 25.000 internationale zelfstandigen telde. De ge-

middelde jaarlijkse groei ligt het hoogst in de provincie Zeeland; de groep groeide relatie het meest

bescheiden in de provincie Groningen. De provincies Noord- en Zuid-Holland huisvesten in 2013

samen 61% van het totaal aantal internationale zelfstandigen.

Tabel 4.1 Aantal economisch-actieve internationale zelfstandigen (per 31/12) in Nederland

naar bedrijfsvestigingsregio, 2009-2013

2009 2010 2011 2012 2013

Groningen 421 477 (+13%) 558 (+17%) 670 (+20%) 786 (+17%)

Friesland 287 332 (+16%) 395 (+19%) 456 (+15%) 531 (+16%)

Drenthe 222 244 (+10%) 302 (+24%) 340 (+13%) 408 (+20%)

Overijssel 725 856 (+18%) 1.031 (+20%) 1.216 (+18%) 1.481 (+22%)

Flevoland 472 577 (+22%) 712 (+23%) 894 (+26%) 1.117 (+25%)

Gelderland 1.540 1.835 (+19%) 2.170 (+18%) 2.617 (+21%) 3.089 (+18%)

Utrecht 1.714 2.022 (+18%) 2.489 (+23%) 2.983 (+20%) 3.570 (+20%)

Noord-Holland 7.476 8.882 (+19%) 10.806 (+22%) 12.822 (+19%) 15.394 (+20%)

Zuid-Holland 8.132 9.604 (+18%) 11.644 (+21%) 13.867 (+19%) 16.512 (+19%)

Zeeland 238 419 (+76%) 514 (+23%) 600 (+17%) 736 (+23%)

Noord-Brabant 2.341 2.794 (+19%) 3.370 (+21%) 4.007 (+19%) 4.837 (+21%)

Limburg 1.131 1.344 (+19%) 1.567 (+17%) 1.804 (+15%) 2.184 (+21%)

Overig 73 89 (+22%) 138 (+55%) 247 (+79%) 364 (+47%)

Nederland 24.772 29.475 (+19%) 35.696 (+21%) 42.523 (+19%) 51.009 (+20%)

Bron: gegevens Belastingdienst. Bewerking en analyse: Decisio.

Page 65: Economische analyse internationale werkne- mers, studenten ......Regio Twente (alleen als tabellenboek): de provincie Overijssel en de gemeenten Hengelo, En-schede, Almelo, Borne,

Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen – Overallrapport Nederland 63

4.1.1 Leeftijd

Gemiddelde zelfstandige jonger dan internationale werknemer in Nederland

In 2013 is een derde van de internationale zelfstandigen jonger dan 35 jaar. Hiermee is het aandeel

internationale werknemers tot 35 jaar beduidend kleiner dan in de populatie economisch-actieve

internationale werknemers in Nederland (40%). Gemiddeld zijn de internationale zelfstandigen het

jongst in Zuid-Holland (38 jaar oud) en het oudst in de provincie Zeeland (43 jaar oud).

Tabel 4.2 Leeftijd internationale zelfstandigen naar bedrijfsvestigingsregio, 2013

15 tot 25 jaar 25 tot 35 jaar 35 tot 45 jaar 45 tot 55 jaar 55 tot 67 jaar

Groningen 30 (4%) 209 (27%) 246 (31%) 206 (26%) 95 (12%)

Friesland 25 (5%) 108 (20%) 169 (32%) 161 (30%) 68 (13%)

Drenthe 13 (3%) 85 (21%) 127 (31%) 117 (29%) 66 (16%)

Overijssel 115 (8%) 353 (24%) 520 (35%) 372 (25%) 121 (8%)

Flevoland 46 (4%) 302 (27%) 420 (38%) 258 (23%) 91 (8%)

Gelderland 151 (5%) 765 (25%) 1.065 (34%) 809 (26%) 299 (10%)

Utrecht 194 (5%) 1.019 (29%) 1.296 (36%) 777 (22%) 284 (8%)

Noord-Holland 685 (4%) 4.678 (30%) 5.588 (36%) 3.322 (22%) 1.121 (7%)

Zuid-Holland 754 (5%) 5.301 (32%) 6.038 (37%) 3.414 (21%) 1.005 (6%)

Zeeland 21 (3%) 154 (21%) 255 (35%) 187 (25%) 119 (16%)

Noord-Brabant 211 (4%) 1.383 (29%) 1.747 (36%) 1.086 (22%) 410 (8%)

Limburg 64 (3%) 487 (22%) 719 (33%) 636 (29%) 278 (13%)

Nederland 2.309 (5%) 14.844 (29%) 18.190 (36%) 11.345 (22%) 3.957 (8%)

Bron: gegevens Belastingdienst. Bewerking en analyse: Decisio.

4.1.2 Geslacht

Mannelijke internationale zelfstandigen oververtegenwoordigd

De populatie economisch-actieve internationale zelfstandigen in Nederland kent – net als de popula-

tie internationale werknemers – een oververtegenwoordiging van mannen. Zij vormen met ruim

34.000 zelfstandigen in 2013 een meerderheid van 68%. De man-vrouw verdeling verschilt per

provincie; in Zuid-Holland is bijna driekwart man, in Friesland en Flevoland 60%.

Page 66: Economische analyse internationale werkne- mers, studenten ......Regio Twente (alleen als tabellenboek): de provincie Overijssel en de gemeenten Hengelo, En-schede, Almelo, Borne,

Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen – Overallrapport Nederland 64

Tabel 4.3 Geslacht internationale zelfstandigen naar bedrijfsvestigingsregio, 2013

Mannen Vrouwen Totaal

Groningen 487 (62%) 299 (38%) 786

Friesland 321 (60%) 210 (40%) 531

Drenthe 257 (63%) 151 (37%) 408

Overijssel 995 (67%) 486 (33%) 1.481

Flevoland 675 (60%) 442 (40%) 1.117

Gelderland 2.073 (67%) 1.016 (33%) 3.089

Utrecht 2.373 (66%) 1.197 (34%) 3.570

Noord-Holland 9.890 (64%) 5.504 (36%) 15.394

Zuid-Holland 12.107 (73%) 4.405 (27%) 16.512

Zeeland 462 (63%) 274 (37%) 736

Noord-Brabant 3.335 (69%) 1.502 (31%) 4.837

Limburg 1.433 (66%) 751 (34%) 2.184

Nederland 34.408 (68%) 16.237 (32%) 50.645

Bron: gegevens Belastingdienst. Bewerking en analyse: Decisio.

4.1.3 Nationaliteit

Grootste deel internationale zelfstandigen uit Turkije; grote verschillen op provincieniveau

In 2013 zijn ruim 51.000 economisch actieve internationale zelfstandigen in Nederland actief. Het

grootste deel van deze groep heeft de Turkse nationaliteit. Ruim de helft van de totale populatie in

2013 heeft één van de top-5 nationaliteiten.

Tabel 4.4 Top 5 herkomstlanden economisch-actieve internationale zelfstandigen in Nederland,

naar bedrijfsvestigingsregio, 2013

Positie 1 Positie 2 Positie 3 Positie 4 Positie 5

Groningen Duitsland (13%) Polen (11%) Turkije (9%) VK (6%) Italië (5%)

Friesland Duitsland (16%) Turkije (7%) VK (7%) Roemenië (6%) Polen (5%)

Drenthe Duitsland (15%) Polen (13%) Turkije (8%) VK (8%) Marokko (4%)

Overijssel Turkije (33%) Duitsland (11%) VK (5%) Polen (4%) Italië (4%)

Flevoland Marokko (14%) Turkije (11%) Polen (8%) Duitsland (5%) VK (5%)

Gelderland Turkije (23%) Duitsland (12%) Polen (7%) Marokko (7%) VK (7%)

Utrecht Marokko (19%) Turkije (17%) Polen (7%) Duitsland (7%) VK (7%)

Noord-Holland Turkije (13%) Marokko (10%) VK (8%) Polen (8%) Duitsland (7%)

Zuid-Holland Turkije (22%) Polen (15%) Marokko (9%) Bulgarije (9%) VK (5%)

Zeeland België (34%) Duitsland (10%) Polen (9%) Turkije (7%) VK (7%)

Noord-Brabant Turkije (19%) Polen (18%) Marokko (9%) België (7%) VK (6%)

Limburg Duitsland (24%) Polen (10%) Turkije (9%) België (9%) Marokko (7%)

Nederland Turkije (17%) Polen (11%) Marokko (9%) Duitsland (7%) VK (6%)

* Het gaat in deze tabel om een top 5. De rijen tellen hierdoor niet op tot 100%.

Bron: gegevens Belastingdienst. Bewerking en analyse: Decisio.

Page 67: Economische analyse internationale werkne- mers, studenten ......Regio Twente (alleen als tabellenboek): de provincie Overijssel en de gemeenten Hengelo, En-schede, Almelo, Borne,

Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen – Overallrapport Nederland 65

4.1.4 Burgerlijke staat

Helft van de internationale zelfstandigen is gehuwd

Van de internationale zelfstandigen staat 6% geregistreerd als samenwonend. Het aandeel gehuw-

den loopt per provincie uiteen; van 62% in Drenthe tot 46% in Noord-Holland.

Tabel 4.5 Burgerlijke staat economisch-actieve internationale zelfstandigen naar bedrijfsvestigings-

regio, 2013

Gehuwd Samenwonend Niet gehuwd/samenwonend

Groningen 423 (54%) 48 (6%) 315 (40%)

Friesland 278 (52%) 48 (9%) 205 (39%)

Drenthe 251 (62%) 20 (5%) 137 (34%)

Overijssel 898 (61%) 68 (5%) 515 (35%)

Flevoland 685 (61%) 87 (8%) 345 (31%)

Gelderland 1.824 (59%) 208 (7%) 1.057 (34%)

Utrecht 2.075 (58%) 288 (8%) 1.207 (34%)

Noord-Holland 7.078 (46%) 892 (6%) 7.424 (48%)

Zuid-Holland 8.714 (53%) 1.059 (6%) 6.739 (41%)

Zeeland 426 (58%) 72 (10%) 238 (32%)

Noord-Brabant 2.738 (57%) 261 (5%) 1.838 (38%)

Limburg 1.251 (57%) 143 (7%) 790 (36%)

Nederland 26.641 (53%) 3.194 (6%) 20.810 (41%)

Bron: gegevens Belastingdienst. Bewerking en analyse: Decisio.

4.1.5 Woning: huur, koop en WOZ-waarde koopwoning

Meerderheid van internationale zelfstandigen woont in huurwoning

Op provinciaal niveau zijn er nauwelijks verschillen tussen het aandeel internationale zelfstandigen

in een huur- en koopwoning; het grootste deel van hen (60% gemiddeld in Nederland) huurt. De

groep verschilt wat dit betreft van de internationale werknemers; hiervan huurt een veel groter deel

(91% van de populatie in Nederland) zijn/haar woning.

Page 68: Economische analyse internationale werkne- mers, studenten ......Regio Twente (alleen als tabellenboek): de provincie Overijssel en de gemeenten Hengelo, En-schede, Almelo, Borne,

Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen – Overallrapport Nederland 66

Tabel 4.6 Type woning economisch-actieve internationale zelfstandigen naar bedrijfsvestigingsregio,

2013

Huurwoning Koopwoning

Groningen 473 (60%) 313 (40%)

Friesland 295 (56%) 236 (44%)

Drenthe 233 (57%) 175 (43%)

Overijssel 867 (59%) 614 (41%)

Flevoland 625 (56%) 492 (44%)

Gelderland 1.842 (60%) 1.247 (40%)

Utrecht 2.002 (56%) 1.568 (44%)

Noord-Holland 9.048 (59%) 6.346 (41%)

Zuid-Holland 10.321 (63%) 6.191 (37%)

Zeeland 480 (65%) 256 (35%)

Noord-Brabant 2.822 (58%) 2.015 (42%)

Limburg 1.313 (60%) 871 (40%)

Nederland 30.321 (60%) 20.324 (40%)

Bron: gegevens Belastingdienst. Bewerking en analyse: Decisio.

Tabel 4.7 Gemiddelde WOZ-waarde koopwoning internationale zelfstandigen naar bedrijfsvestigings-

regio, 2013

100.000 tot

200.000

euro

200.000 tot

300.000

euro

300.000 tot

400.000

euro

400.000 tot

500.000

euro

500.000

euro of meer Onbekend

Groningen 244 (52%) 81 (17%) 38 (8%) 17 (4%) 21 (4%) 72 (15%)

Friesland 140 (47%) 53 (18%) 24 (8%) 9 (3%) 13 (4%) 56 (19%)

Drenthe 106 (45%) 59 (25%) 20 (9%) 12 (5%) 15 (6%) 21 (9%)

Overijssel 435 (50%) 182 (21%) 68 (8%) 26 (3%) 48 (6%) 108 (12%)

Flevoland 393 (63%) 132 (21%) 32 (5%) 21 (3%) 19 (3%) 28 (4%)

Gelderland 925 (50%) 457 (25%) 189 (10%) 83 (5%) 108 (6%) 80 (4%)

Utrecht 803 (40%) 711 (36%) 191 (10%) 91 (5%) 130 (6%) 76 (4%)

Noord-

Holland 3.678 (41%) 2.815 (31%) 1.046 (12%) 459 (5%) 636 (7%) 413 (5%)

Zuid-

Holland 4.890 (47%) 2.063 (20%) 584 (6%) 267 (3%) 374 (4%) 2.142 (21%)

Zeeland 230 (48%) 77 (16%) 57 (12%) 19 (4%) 24 (5%) 73 (15%)

Noord-

Brabant 1.337 (47%) 752 (27%) 276 (10%) 140 (5%) 181 (6%) 136 (5%)

Limburg 656 (50%) 265 (20%) 101 (8%) 39 (3%) 79 (6%) 173 (13%)

Nederland 13.837

(46%) 7.647 (25%) 2.626 (9%) 1.183 (4%) 1.648 (5%) 3.378 (11%)

Bron: gegevens Belastingdienst. Bewerking en analyse: Decisio.

Page 69: Economische analyse internationale werkne- mers, studenten ......Regio Twente (alleen als tabellenboek): de provincie Overijssel en de gemeenten Hengelo, En-schede, Almelo, Borne,

Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen – Overallrapport Nederland 67

4.2 Regionale spreiding internationale zelfstandigen: wonen

Internationale zelfstandigen concentreren zich in grotere steden

In 2013 kent de provincie Zuid-Holland het grootste aantal actieve internationale zelfstandigen, met

Noord-Holland op de tweede en Noord-Brabant op de derde plek. Bijna drie kwart van de totale po-

pulatie economisch-actieve internationale zelfstandigen in Nederland is woonachtig in een van deze

drie provincies. De mate waarin de top-woongemeente binnen een provincie als werkgemeente do-

mineert loopt sterk uiteen, van de stad Groningen (53% van alle zelfstandigen in de provincie Gro-

ningen) tot een aantal steden met 17% van alle internationale zelfstandigen in de betreffende pro-

vincie.

Tabel 4.8 Top 5 woongemeenten economisch-actieve internationale zelfstandigen naar bedrijfsves-

tigingsregio, 2013

Positie 1 Positie 2 Positie 3 Positie 4 Positie 5

Groningen Groningen

(450; 57%)

Hoogezand-S’meer

(41; 5%)

Oldambt

(34; 4%)

Delfzijl

(32; 4%)

Veendam

(32; 4%)

Friesland Leeuwarden

(168; 32%)

Sudwest-Fryslan

(75; 14%)

Heerenveen

(61; 11%)

De Friese Meren

(45; 8%)

Smallingerland

(26; 5%)

Drenthe Emmen

(101; 25%)

Assen

(85; 21%)

Hoogeveen

(41; 10%)

Coevorden

(31; 8%)

Meppel

(23; 6%)

Overijssel Enschede

(398; 27%)

Deventer

(203; 14%)

Hengelo

(168; 11%)

Zwolle

(168; 11%)

Almelo

(166; 11%)

Flevoland Almere

(696; 62%)

Lelystad

(263; 24%)

Dronten

(76; 7%)

Noordoostpolder

(53; 5%)

Zeewolde

(24; 2%)

Gelderland Arnhem

(578; 19%)

Nijmegen

(436; 14%)

Apeldoorn

(217; 7%)

Ede

(171; 6%)

Tiel

(120; 4%)

Utrecht Utrecht

(1.655; 46%)

Amersfoort

(396; 11%)

Zeist

(169; 5%)

Nieuwegein

(156; 4%)

Stichtse Vecht

(150; 4%)

Noord-Holland Amsterdam

(9.426; 61%)

Haarlem

(833; 5%)

Zaanstad

(617; 4%)

Haarlemmermeer

(474; 3%)

Hilversum

(468; 3%)

Zuid-Holland 's-Gravenhage

(6.150; 37%)

Rotterdam

(4.288; 26%)

Schiedam

(455; 3%)

Leiden

(452; 3%)

Dordrecht

(371; 2%)

Zeeland Terneuzen

(126; 17%)

Vlissingen

(106; 14%)

Sluis

(96; 13%)

Hulst

(86; 12%)

Middelburg

(73; 10%)

Noord-Brabant Eindhoven

(829; 17%)

Tilburg

(559; 12%)

Breda

(539; 11%)

's-Hertogenbosch

(336; 7%)

Helmond

(249; 5%)

Limburg Maastricht

(382; 17%)

Venlo

(249; 11%)

Heerlen

(223; 10%)

Roermond

(149; 7%)

Sittard-Geleen

(139; 6%)

Nederland Zuid-Holland

(16.512; 33%)

Noord-Holland

(15.394; 30%)

Noord-Brabant

(4.837; 10%)

Utrecht

(3.570; 7%)

Gelderland

(3.089; 6%)

* Het gaat in deze tabel om een top 5. De rijen tellen hierdoor niet op tot 100%.

Bron: gegevens Belastingdienst. Bewerking en analyse: Decisio.

Page 70: Economische analyse internationale werkne- mers, studenten ......Regio Twente (alleen als tabellenboek): de provincie Overijssel en de gemeenten Hengelo, En-schede, Almelo, Borne,

Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen – Overallrapport Nederland 68

Wanneer we het aantal internationale zelfstandigen afzetten tegen het totale aantal niet-

Nederlandse inwoners8 in 2013 blijkt dat ruim 6% van de niet-Nederlanders zelfstandige is. In de

provincie Noord-Holland onderneemt 8% en in Zuid-Holland bijna 7%. Dit percentage is het laagst in

de provincies Groningen (3,8%) en Limburg (3,6%).

4.3 Sectoren

Grootste deel buitenlandse zelfstandigen werkt in Persoonlijke diensten

Naast Persoonlijke diensten is een vijfde van de internationale zelfstandigen actief in de sector De-

tachering- en uitzendbranche in Nederland. Het gaat hier om geaggregeerde sectordata. Een volledi-

ge lijst van sectoren en de definitie van geaggregeerde sectoren is te vinden in de bijlagen van dit

rapport.

Tabel 4.9 Top 5 branche economisch-actieve internationale zelfstandigen in Nederland naar be-

drijfsvestigingsregio, 2013

Positie 1 Positie 2 Positie 3 Positie 4 Positie 5

Groningen

Persoonlijke

diensten (34%)

Detachering- en

uitzendbranche

(20%)

Detailhandel

(12%)

Horeca

(10%)

Bouwnijverheid

(5%)

Friesland

Persoonlijke

diensten (32%)

Detachering- en

uitzendbranche

(16%)

Detailhandel

(12%)

Horeca

(11%)

Bouwnijverheid

(7%)

Drenthe

Persoonlijke

diensten (24%)

Detachering- en

uitzendbranche

(20%)

Detailhandel

(14%)

Horeca

(11%)

Gezondheid en

welzijn (7%)

Overijssel

Persoonlijke

diensten (23%)

Detachering- en

uitzendbranche

(20%)

Detailhandel

(16%)

Horeca

(10%)

Groothandel

(7%)

Flevoland

Persoonlijke

diensten (27%)

Detachering- en

uitzendbranche

(22%)

Detailhandel

(14%)

Bouwnijverheid

(8%)

Horeca

(5%)

Gelderland

Persoonlijke

diensten (24%)

Detachering- en

uitzendbranche

(19%)

Detailhandel

(12%)

Horeca

(11%)

Bouwnijverheid

(8%)

Utrecht

Persoonlijke

diensten (27%)

Detachering- en

uitzendbranche

(21%)

Detailhandel

(12%)

Bouwnijverheid

(8%)

Vervoer

(6%)

8 Dit is een persoon die: niet de Nederlandse nationaliteit bezit en niet op grond van een wettelijke bepaling als

Nederlander moet worden behandeld (CBS, 2013). Dit is exclusief niet-Nederlandse diplomaten en niet-

Nederlandse NAVO militairen die in Nederland wonen, en asielzoekers die korter dan zes maanden in de cen-

trale opvang in Nederland verblijven en nog geen verblijfsvergunning hebben gekregen.

Page 71: Economische analyse internationale werkne- mers, studenten ......Regio Twente (alleen als tabellenboek): de provincie Overijssel en de gemeenten Hengelo, En-schede, Almelo, Borne,

Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen – Overallrapport Nederland 69

Positie 1 Positie 2 Positie 3 Positie 4 Positie 5

Noord-

Holland

Persoonlijke

diensten (36%)

Detachering- en

uitzendbranche

(21%)

Detailhandel

(9%)

Bouwnijverheid

(8%)

Vervoer

(5%)

Zuid-

Holland

Persoonlijke

diensten (27%)

Detachering- en

uitzendbranche

(16%)

Bouwnijverheid

(15%)

Detailhandel

(9%)

Landbouw en

visserij (9%)

Zeeland

Persoonlijke

diensten (27%)

Detachering- en

uitzendbranche

(15%)

Detailhandel

(13%)

Bouwnijverheid

(9%)

Horeca

(9%)

Noord-

Brabant

Persoonlijke

diensten (27%)

Detachering- en

uitzendbranche

(18%)

Detailhandel

(12%)

Bouwnijverheid

(10%)

Horeca

(8%)

Limburg

Persoonlijke

diensten (27%)

Detachering- en

uitzendbranche

(17%)

Detailhandel

(14%)

Horeca

(9%)

Bouwnijverheid

(9%)

Nederland

Persoonlijke

diensten (30%)

Detachering- en

uitzendbranche

(19%)

Detailhandel

(10%)

Bouwnijverheid

(10%)

Horeca

(6%)

* Het gaat in deze tabel om een top 5. De rijen tellen hierdoor niet op tot 100%.

Bron: gegevens Belastingdienst. Bewerking en analyse: Decisio.

4.4 Omzet

Gemiddelde omzet internationale zelfstandige 2013: ruim € 53.000

Het grootste deel van de internationale zelfstandigen in Nederland genereert een gemiddelde jaar-

omzet van € 30.000 tot € 100.000. Een vergelijkbaar deel realiseert een jaaromzet van € 10.000

tot € 30.000.

Tabel 4.10 Jaaromzet economisch-actieve internationale zelfstandigen in Nederland naar bedrijfs-

vestigingsregio, 2013

Tot 10.000 euro 10.000 tot

30.000 euro

30.000 tot

100.000 euro

100.000 tot

300.000 euro

300.000 euro of

meer

Groningen 293 (37%) 209 (27%) 194 (25%) 66 (8%) 24 (3%)

Friesland 187 (35%) 142 (27%) 134 (25%) 62 (12%) 6 (1%)

Drenthe 141 (35%) 102 (25%) 110 (27%) 40 (10%) 15 (4%)

Overijssel 546 (36%) 303 (20%) 401 (27%) 190 (13%) 41 (3%)

Flevoland 433 (39%) 275 (25%) 294 (26%) 95 (9%) 20 (2%)

Page 72: Economische analyse internationale werkne- mers, studenten ......Regio Twente (alleen als tabellenboek): de provincie Overijssel en de gemeenten Hengelo, En-schede, Almelo, Borne,

Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen – Overallrapport Nederland 70

Tot 10.000

euro

10.000 tot

30.000 euro

30.000 tot

100.000 euro

100.000 tot

300.000 euro

300.000 euro

of meer

Limburg 1.003 (33%) 764 (25%) 859 (28%) 358 (12%) 105 (3%)

Noord-Brabant 1.107 (31%) 1.022 (29%) 1.016 (28%) 339 (9%) 86 (2%)

Noord-Holland 4.976 (33%) 4.718 (31%) 4.210 (27%) 1.178 (8%) 312 (2%)

Overijssel 4.345 (26%) 5.099 (31%) 5.255 (32%) 1.487 (9%) 326 (2%)

Utrecht 209 (29%) 170 (23%) 252 (34%) 84 (11%) 21 (3%)

Zeeland 1.397 (29%) 1.344 (28%) 1.470 (30%) 493 (10%) 133 (3%)

Zuid-Holland 677 (31%) 556 (25%) 662 (30%) 233 (11%) 56 (3%)

Nederland 15.314 (30%) 14.704 (29%) 14.857 (29%) 4.625 (9%) 1.145 (2%)

Bron: gegevens Belastingdienst. Bewerking en analyse: Decisio.

Page 73: Economische analyse internationale werkne- mers, studenten ......Regio Twente (alleen als tabellenboek): de provincie Overijssel en de gemeenten Hengelo, En-schede, Almelo, Borne,

Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen – Overallrapport Nederland 71

5 Overall analyse en conclusies

In dit hoofdstuk komen een aantal conclusies en ontwikkelingen aan bod voor de drie onderzochte

populaties in Nederland. We duiden deze conclusies door de ontwikkelingen op provinciaal niveau te

koppelen aan ontwikkelingen op landelijk niveau.

5.1 Internationale werknemers

Aantal internationale werknemers sterk gegroeid; tussen 2012 en 2013 stabiliseert de groei

In tegenstelling tot een lichte afname van de totale werkzame beroepsbevolking in Nederland groeit

het aantal economisch-actieve internationale werknemers tussen 2009 en 2013 met 56%. Dat be-

tekent een gemiddelde jaarlijkse toename van 12%. Met name in 2011 en 2012 was de populatie

internationale werknemers een stuk groter dan het jaar ervoor.

In de provincies Limburg, Drenthe, Gelderland en Limburg groeit het aantal internationale werkne-

mers tussen 2009 en 2013 bovengemiddeld (respectievelijk gemiddeld 22%, 16% en 15% % per

jaar). In de provincies Overijssel, Utrecht en Noord-Holland is er een ondergemiddelde groei (respec-

tievelijk gemiddeld 9%, 5% en 7% groei per jaar). Daarnaast is er een sterke groei te zien in het aan-

tal internationale werknemers zonder Nederlands woonadres (gemiddeld 36% per jaar).

Tabel 5.1 Ontwikkeling aantal economisch-actieve werknemers (internationaal en totaal) naar werk-

regio, 2009-2013

2009 2013 Ontw.

NL totaal (CBS) 7.134.000 6.947.000 - 3%

Int. werknemers 302.300 472.000 + 56%

Bron: gegevens CBS en Belastingdienst. Bewerking en analyse: Decisio.

Aantal arbeidsmigranten stijgt sneller dan aantal kenniswerkers

Het aantal kenniswerkers is jaarlijks gemiddeld met 3% toegenomen, het aantal arbeidsmigranten

met 14%. In 2009 was 26% van de internationale werknemers in Nederland kenniswerker, in 2013

was dit 19%. In de provincie Flevoland is het aantal kenniswerkers tussen 2009 en 2013 met 6%

gedaald, in Drenthe, Gelderland en Zeeland is het aantal kenniswerkers gelijk gebleven, en in de

overige provincies is het aantal kenniswerkers met enkele procenten toegenomen. De grootste toe-

name van het aantal kenniswerkers was in de provincies Friesland, Noord-Holland en Groningen

(respectievelijk gemiddeld 7%, 6% en 5% per jaar).

Bijna 35% van de kenniswerkers is werkzaam in Noord-Holland, 26% heeft een baan in Zuid-Holland.

Noord-Brabant komt met 13% (11.300 internationale kenniswerkers) op een derde plek. Ruim 68%

van de internationale kenniswerkers werkt in de Randstad; Noord-Brabant en Limburg zijn samen

goed voor ruim 17% van de populatie.

Page 74: Economische analyse internationale werkne- mers, studenten ......Regio Twente (alleen als tabellenboek): de provincie Overijssel en de gemeenten Hengelo, En-schede, Almelo, Borne,

Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen – Overallrapport Nederland 72

Het modale inkomen van alle werknemers in Nederland laat tussen 2009 en 2013 een lichte groei

zien (+2%). Over dezelfde periode daalt het gemiddelde fiscale jaarinkomen van de internationale

werknemer in Nederland met 14%. Deze afname is het grootst in de provincies Drenthe (24%) en

Limburg (19%), maar dit komt vooral door de relatief sterke groei van het aantal arbeidsmigranten in

deze provincies; deze groep internationale werknemers ontvangt over het algemeen een lager inko-

men. Het jaarinkomen van kenniswerkers is tussen 2009 en 2013 met 8% toegenomen, dat van

arbeidsmigranten is met 16% afgenomen.

Tabel 5.2 Ontwikkeling jaarinkomen economisch-actieve werknemers (internationaal en totaal)

naar werkregio, 2009-2013

2009 2013 Ontw.

NL totaal (CBS) € 32.500 € 33.000 +2%

Int. werknemers € 34.000 € 29.500 -14%

Bron: gegevens CBS en Belastingdienst. Bewerking en analyse: Decisio.

5.2 Internationale studenten

Aantal internationale studenten groeit 6,5% per jaar

Het aantal ingeschreven studenten in Nederland als geheel is tussen 2009 en 2013 nauwelijks

gewijzigd (-1%). De populatie internationale studenten ingeschreven aan een Nederlandse onderwijs-

instelling groeide over dezelfde periode met 29%. De grootste In 2013 telde Nederland ruim 60.000

internationale studenten. Dit aantal is bijna een derde groter dan in 2009, toen Nederland bijna

47.000 internationale studenten telde. In iedere provincie nam het aantal internationale studenten

tussen 2009 en 2013 toe, alleen Drenthe toont een lichte krimp. De internationale studentenpopu-

laties groeiden jaarlijks bovengemiddeld in Zeeland (+14%), Zuid-Holland (10%), Groningen (10%),

Flevoland (9%) en Noord-Holland (7%).

Tabel 5.3 Ontwikkeling aantallen studenten (internationaal en totaal) naar studieregio, 2009-2013

2009 2013 Ontw.

NL totaal 690.554 688.137 -1%

Int. studenten 46.986 60.430 + 29%

Bron: gegevens DUO en Belastingdienst. Bewerking en analyse: Decisio.

Studierichting Economie bovengemiddeld populair onder internationale studenten

Nederland is populair onder internationale WO-studenten als het gaat om de studierichting Econo-

mie. Deze studierichting is goed voor 28% van alle internationale WO-studenten in Nederland; op

HBO-niveau is de studierichting Economie zelfs goed voor bijna de helft van alle internationale HBO-

studenten.

Page 75: Economische analyse internationale werkne- mers, studenten ......Regio Twente (alleen als tabellenboek): de provincie Overijssel en de gemeenten Hengelo, En-schede, Almelo, Borne,

Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen – Overallrapport Nederland 73

Tabel 5.4 Verdeling studenten (internationaal en totaal) naar type WO-opleiding, naar studierichting

Economie Gedrag & Maatschappij Techniek

NL totaal 16% 19% 13%

Int. Studenten 28% 21% 14%

Bron: gegevens DUO. Bewerking en analyse: Decisio.

Tabel 5.5 Verdeling studenten (internationaal en totaal) naar type HBO-opleiding, naar studierichting

Economie Gedrag & Maatschappij Techniek

NL totaal 27% 16% 17%

Int. studenten 48% 11% 11%

Bron: gegevens DUO. Bewerking en analyse: Decisio.

5.3 Internationale zelfstandigen

Aantal internationale zelfstandigen groeit veel sterker dan Nederlands totaal

In 2013 telde Nederland ruim 51.000 internationale zelfstandigen. Dit is meer dan het dubbele van

het totale aantal in 2009 toen Nederland bijna 25.000 internationale zelfstandigen telde. De ge-

middelde jaarlijkse groei ligt het hoogst in de provincie Zeeland; de groep groeide relatie het meest

bescheiden in de provincie Groningen. De provincies Noord- en Zuid-Holland huisvesten in 2013

samen 61% van het totaal aantal internationale zelfstandigen. De populatie internationale zelfstan-

digen draagt relatief sterk bij aan het toegenomen aantal zelfstandigen. Tegelijkertijd wordt de groep

steeds internationaler.

Tabel 5.6 Aantal economisch-actieve zelfstandigen (internationaal en totaal)

2010* 2013 Ontw.

NL totaal 624.900 716.200 +15%

Int. zelfstandigen 29.500 51.000 + 73%

*Wegens beperkte beschikbaarheid van gegevens tonen we in deze tabel de ontwikkeling vanaf 2010

Bron: gegevens CBS en Belastingdienst. Bewerking en analyse: Decisio.

Page 76: Economische analyse internationale werkne- mers, studenten ......Regio Twente (alleen als tabellenboek): de provincie Overijssel en de gemeenten Hengelo, En-schede, Almelo, Borne,

Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen – Overallrapport Nederland 74

Bijlage 1: Verantwoording

B1.1 Aanpak van het onderzoek

Het onderzoek en bijbehorende analyses zijn uitgevoerd door Decisio | Economisch onderzoek en

Advies te Amsterdam in opdracht van het ministerie van Economische Zaken en negen expatcenters

in Nederland.

Gegevensbronnen

Voor het onderzoek zijn door Decisio diverse gegevensbronnen geraadpleegd. Het gaat daarbij om

de volgende bronnen:

Fiscale Loon Gegevens (FLG): betreft gegevens afkomstig van de Belastingdienst. De informatie

betrof gegevens over economisch-actieve, internationale werknemers in Nederland. De gege-

vens zijn met toestemming van het ministerie van Financiën en met medewerking van de Belas-

tingdienst eenmalig voor dit onderzoek ter beschikking gesteld. Direct tot een individu te herlei-

den gegevens zijn in de verstrekte datasets versleuteld tot een niet tot een persoon te herleiden

waarde. Het bestand bevat gegevens over alle internationale werknemers die door het verrich-

ten van actieve arbeid bij een in Nederland gevestigde werkgever loonheffing hebben aan de Be-

lastingdienst. De arbeids- of verblijfsduur van de desbetreffende personen is daarbij geen on-

derscheidend criteria: of een persoon nu 1 dag of 1 jaar heeft gewerkt; zolang deze persoon

loonheffing heeft betaald, is deze opgenomen in de FLG van de Belastingdienst9.

Omzetbelasting: betreft gegevens afkomstig van de Belastingdienst. De informatie betrof gege-

vens over economisch-actieve, internationale zelfstandigen in Nederland. De gegevens zijn met

toestemming van het ministerie van Financiën en met medewerking van de Belastingdienst

eenmalig voor dit onderzoek ter beschikking gesteld. Direct tot een individu te herleiden gege-

vens zijn in de verstrekte datasets versleuteld tot een niet tot een persoon te herleiden waarde.

Gegevens internationale studenten: de gegevens over internationale studenten zijn verkregen

door tussenkomst en medewerking van de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) van het ministerie

van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW). Direct tot een individu te herleiden gegevens zijn

in de verstrekte datasets versleuteld tot een niet tot een persoon te herleiden waarde.

Gegevens Probas: met toestemming en medewerking van het ministerie van Buitenlandse Za-

ken zijn gegevens verkregen uit het meldingenregister protocollaire basisadministratie (Probas).

Probas registreert gegevens van medewerkers van in Nederland gevestigde ambassades, consu-

laten en 34 internationale organisaties.

9 PS: vanaf begin 2014 geldt de Registratie Niet-Ingezetenen (RNI). Deze registratie geldt voor personen die

niet of korter dan 4 maanden in Nederland verblijven en een relatie hebben met een Nederlandse overheids-

instelling: zoals de Belastingdienst. Voor toekomstig onderzoek is de RNI niet toepassing: zolang internationa-

le personen, waaronder niet-ingezetenen, in Nederland werken en loonheffing betalen zullen zij opgenomen

zijn in de FLG van de Belastingdienst.

Page 77: Economische analyse internationale werkne- mers, studenten ......Regio Twente (alleen als tabellenboek): de provincie Overijssel en de gemeenten Hengelo, En-schede, Almelo, Borne,

Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen – Overallrapport Nederland 75

Dataverwerking en –analyses

Alle verkregen brongegevens zijn door Decisio verwerkt en geanalyseerd. Om tot analyseerbare ge-

gevens te komen zijn de volgende controle- en verwerkingstappen uitgevoerd (deze stappen hebben

vooral betrekking tot het gegevensbestand met Fiscale Loon Gegevens):

Controle looncodes actieve arbeid: in het FLG-bestand zijn gegevens met betrekking tot loonco-

des (anders dan 11 t/m 17 conform registratie Belastingdienst) voor niet-actieve arbeid (bijv.

uitkeringen etc.) verwijderd (indien aanwezig).

Leeftijdscategorie 15 t/m 67 jaar: in het FLG-bestand zijn gegevens met betrekking tot werkne-

mers die jonger waren dan 15 jaar of ouder waren dan 67 jaar van het betreffende onderzoeks-

jaar verwijderd.

Nul of negatief fiscaal loon: in het FLG-bestand zijn contracten met nul of negatief fiscaal loon

uit de dataset verwijderd.

Nationaliteit onbekend: indien in het FLG-bestand werknemers waren opgenomen met een on-

bekende nationaliteit dan zijn deze verwijderd uit de datasets.

Conversie van ‘contracten’ naar ‘personen’: de basisdata van een FLG-bestand bestaat uit con-

tracten. Immers, een persoon kan op jaarbasis meer dan een arbeidscontract hebben. Ten be-

hoeve van analysedoeleinden is op enig moment in de dataverwerking een omslag gemaakt van

‘contracten’ naar ‘personen’. Daarbij is de keuze gemaakt om per persoon de gegevens van dat

contract te handhaven waarvoor de betreffende persoon in het betreffende onderzoek jaar het

hoogste fiscale loon heeft ontvangen.

Berekeningen: aan de basisdata van het FLG-bestand is nieuwe data toegevoegd op basis van

de volgende berekeningen:

o Totaal aantal contracten per internationale werknemer

o Totaal verdiende loon als optelsom van alle contracten in het betreffende jaar

o Totaal aantal SV-dagen als optelsom van allen contracten in het betreffende jaar

o Contractduur op basis van begin- en einddatum van contract waarvoor de persoon in

het betreffende jaar het hoogste fiscale loon heeft ontvangen

o Totaal fiscale loon op jaarbasis berekend op basis van contract met hoogste fiscale loon

en aantal SV-dagen

Regionale indelingen: op basis van de basisdata van het FLG-bestand over woon- en werkpost-

codes zijn diverse, aanvullende regionale indelingen toegevoegd:

o Wonen: gemeente, provincie, regio, grootstedelijke agglomeratie en stadsgewest

o Werken: idem

Onderscheid totale populatie: in de rapportage gaan we in op de totale populatie economisch-

actieve, internationale werknemers; tevens wordt in de rapportage gesproken over het aantal

economisch-actieve kenniswerkers en het aantal economisch-actieve arbeidsmigranten. Beide

groepen (kenniswerkers en arbeidsmigranten) zijn altijd verbijzondering van de totale populatie

economisch-actieve, internationale werknemers.

Page 78: Economische analyse internationale werkne- mers, studenten ......Regio Twente (alleen als tabellenboek): de provincie Overijssel en de gemeenten Hengelo, En-schede, Almelo, Borne,

Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen – Overallrapport Nederland 76

B1.2 Gehanteerde definities

In het onderzoek worden diverse begrippen gehanteerd waarvoor de volgende definities gelden:

Economisch-actieve, internationale werknemer: een economisch-actieve, internationale werk-

nemer is een persoon (in de leeftijdscategorie 15 t/m 66 jaar) in loondienst bij een in Nederland

gevestigde organisatie waarvoor loonheffing is betaald aan de Belastingdienst. Daarnaast geldt

dat deze persoon alleen een buitenlandse nationaliteit heeft; oftewel deze persoon heeft niet de

Nederlandse nationaliteit. De argumentatie voor deze definitie is dat met het onderzoek beoogd

is om de populatie internationale werknemers zo allesomvattend mogelijk in kaart brengen.

Daarbij is er rekening mee gehouden dat de persoon wel tot de beroepsbevolking (leeftijdscrite-

rium10) behoort, niet economisch-inactief11 is en niet het Nederlands paspoort bezit12.

Kenniswerker: een kenniswerker is een economisch-actieve werknemer. Daarnaast is voor ken-

niswerkers een minimale looneis gesteld (criterium 1: fiscaal loon/loon voor belastingen) voor

twee leeftijdsgroepen en een minimaal aantal SV-dagen (Sociale Verzekeringen) (criterium 2: als

representant van de arbeidsduur). De minimale (fiscale) looneisen per jaar per leeftijdsgroep

zijn:

Leeftijd 2009 2010 2011 2012 2013

< 30 jaar € 25.198 € 25.761 € 25.985 € 26.605 € 27.109

≥ 30 jaar € 34.361 € 35.128 € 35.433 € 35.867 € 36.407

De bedragen voor de minimale fiscale looneis per jaar per leeftijdsgroep zijn ontleend aan de

bruto loonbedragen per jaar zoals gepubliceerd in de Kennismigrantenregeling (of ’30 procent

regeling’). Voor berekening van de fiscale loonsom is 70% genomen van de bruto loonbedragen

per jaar (zoals bekend per jaar en per leeftijdsgroep in de Kennismigrantenregeling) (criterium

1). Als weerspiegeling van de arbeidsduur is uitgegaan van tenminste 87 SV-dagen (gelijk aan 4

maanden) (criterium 2). In diverse publicaties op het vlak van de internationale arbeidsmarkt

worden uiteenlopende definities gehanteerd voor ‘kenniswerker’. De ‘kenniswerker’ is daarmee

niet een vast omrand begrip: al naar gelang de doelstellingen van de verschillende onder-

zoeken variëren de criteria die gehanteerd worden om de ‘kenniswerker’ te duiden. In onderha-

vig onderzoek is een relatief ruime definitie gehanteerd voor het begrip ‘kenniswerker’ vanwege

de overall insteek van onderhavig onderzoek om de populatie internationale werknemers zo al-

lesomvattend mogelijk in kaart te brengen. Andere onderzoeken13 hanteren aanvullende crite-

ria zoals beroep, opleidingsniveau of andere inkomensnormen per leeftijdsgroep.

10 Normaliter de leeftijdscategorie 15 tot en met 64 jaar, echter in verband met de wijziging van de pensioen-

gerechtigde leeftijd (67 jaar) is in dit onderzoek uitgegaan van de leeftijdscategorie 15 tot en met 66 jaar.

11 Niet economisch-actief is bijvoorbeeld: met pensioen, Ziektewet, bijstandsuitkering etc. De economisch-

inactieve, internationale werknemers vormen niet de doelgroep van de regionale expatcenters.

12 Indien de persoon wel een Nederlands paspoort bezit, is er verondersteld dat de persoon de intentie heeft

gehad zich permanent in Nederland te vestigen.

13 Bijvoorbeeld: PBL, 2014: Buitenlandse kenniswerkers in Nederland, waar werken en wonen ze en waarom?

Page 79: Economische analyse internationale werkne- mers, studenten ......Regio Twente (alleen als tabellenboek): de provincie Overijssel en de gemeenten Hengelo, En-schede, Almelo, Borne,

Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen – Overallrapport Nederland 77

Arbeidsmigrant: een arbeidsmigrant is een economisch-actieve, internationale werknemer. In-

dien een economisch-actieve, internationale werknemer geen kenniswerker is (zie voorgaande

definitie) dan is deze persoon gerekend tot de groep ‘arbeidsmigranten’. PS: het kan voorkomen

dat een arbeidsmigrant een inkomen verdiend heeft dat valt binnen de definitie van een ‘ken-

niswerker’ (zie voorgaande definitie). Echter, in voorkomende gevallen is er toch sprake van een

arbeidsmigrant omdat voor deze persoon niet voldaan wordt aan het tweede criterium: een ar-

beidsduur (aantal SV-dagen) van minimaal 4 maanden.

Instroom: met instroom wordt bedoeld dat een internationale werknemer economisch-actief

wordt/is. Oftewel, er vindt afdracht van loonheffing aan de Belastingdienst plaats. Instroom be-

tekent derhalve niet altijd dat een internationale werknemer instroomt in Nederland; het kan

namelijk ook zijn dat de internationale werknemer al in Nederland gevestigd is maar van eco-

nomisch-inactief economisch-actief wordt.

Uitstroom: met uitstroom wordt bedoeld dat een internationale werknemers economisch-inactief

wordt/is (zie ook voorgaande definitie van ‘instroom’).

Duur economische activiteit: de periode waarin daadwerkelijk loonheffing wordt betaald door de

economisch-actieve, internationale werknemer.

Internationale studenten: personen afkomstig uit het buitenland met alleen een buitenlandse

paspoort die onderwijs volgen aan een publiek gefinancierde onderwijsinstelling in Nederland.

Internationale zelfstandigen: personen afkomstig uit het buitenland met alleen een buitenlandse

paspoort die als natuurlijk persoon (zonder personeel) aangifte doet van omzetbelasting (BTW).

Werkregio: de regio (gemeenten, provincie, afgebakende regio) waar de internationale werkne-

mer (of student, of zelfstandige) werkzaam is.

Woonregio: de regio (gemeenten, provincie, afgebakende regio) waar de internationale werkne-

mer (of student, of zelfstandige) woonachtig is.

De woon-werkbalans (of pendelbalans): duidt het verschil tussen enerzijds het aantal econo-

misch-actieve internationale werknemers werkzaam in een regio, en anderzijds het aantal eco-

nomisch-actieve internationale werknemers woonachtig in een regio. Het gaat hierbij uitsluitend

om internationale werknemers met een bekende woonlocatie in Nederland; werknemers met

een onbekende/buitenlandse woonregio zijn buiten beschouwing gelaten. Het aantal econo-

misch-actieve internationale werknemers kan hierdoor afwijken van de aantallen in paragraaf

2.6. De woon-werkbalans is berekend door het aantal economisch-actieve, internationale werk-

nemers in een regio te verminderen met het aantal economisch-actieve, internationale inwoners

van diezelfde regio. Het verschil duidt of een regio overwegend een werk- danwel woonregio is.

Inkomende pendel: dit zijn werknemers die buiten de regio wonen, maar in de regio werken.

Uitgaande pendel: bestaat uit inwoners van een regio die werken buiten de regio. Is de uitgaan-

de pendel groter dan de inkomende pendel, dan werken meer inwoners buiten de eigen regio

dan dat er werknemers van buiten de regio in de regio werkzaam zijn.

Geprivilegieerden: geprivilegieerden zijn economisch-actieve, internationale personen (15 t/m

66 jaar) die werkzaam zijn bij een ambassade, consulaat of een van de internationale organisa-

Page 80: Economische analyse internationale werkne- mers, studenten ......Regio Twente (alleen als tabellenboek): de provincie Overijssel en de gemeenten Hengelo, En-schede, Almelo, Borne,

Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen – Overallrapport Nederland 78

ties14 in Nederland. Geprivilegieerden zijn niet opgenomen in de FLG-data van de Belasting-

dienst. Gegevens zijn ontleend aan de Probas-registratie (Ministerie BuZa).

B1.3 Regio-indelingen

In de diverse regio-rapporten die in het kader van dit onderzoek zijn opgesteld zijn verschillende

regio-indelingen gehanteerd. Deze regio-indelingen zijn:

MRA Regio Food Valley Rotterdam Regio Haaglanden Leidse regio

(gemeenten): (gemeenten): Werkgebied R'dam Partners (gemeenten): (gemeenten):

Aalsmeer Wageningen postcodes): Den Haag Leiden

Almere Ede 2901 – 2909 Zoetermeer Leiderdorp

Amstelveen Nijkerk 2911 – 2914 Westland Oegstgeest

Amsterdam Scherpenzeel 2921 – 2941 Delft Voorschoten

Beemster Renswoude 2951 – 2977 L’dam-Voorburg Zoeterwoude

Beverwijk Barneveld 2981 – 2989 Pijnacker-Nootdorp Katwijk

Blaricum Rhenen 2291 – 2995 Rijswijk

Bloemendaal Veenendaal 3011 – 3089 Wassenaar

Bussum

3111 – 3125 Midden-Delfland

Diemen

3131 – 3139

Edam-Volendam

3141 – 3146 Regio 070

Haarlem

3150 – 3151 (gemeenten):

H’liede-Spaarnwoude

3155 – 3156 Den Haag

Haarlemmermeer

3161 – 3176 L’dam-Voorburg

Heemskerk

3180 – 3199 Rijswijk

Heemstede

3201 – 3299 Wassenaar

Hilversum

Huizen

Regio 015

Landsmeer

(gemeenten):

Laren

Delft

Lelystad

Muiden

Naarden

Oostzaan

Ouder-Amstel

Purmerend

Uitgeest

Uithoorn

Velsen

Waterland

Weesp

Wijdemeren

Wormerland

Zaanstad

Zandvoort

Zeevang

14http://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/ambassades-consulaten-en-overige-

vertegenwoordigingen/internationale-organisaties

Page 81: Economische analyse internationale werkne- mers, studenten ......Regio Twente (alleen als tabellenboek): de provincie Overijssel en de gemeenten Hengelo, En-schede, Almelo, Borne,

Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen – Overallrapport Nederland 79

Bijlage 2: Overzicht sectoren

In de analyse onderscheiden we 28 sectoren. In dit overzicht laten we zien hoe deze sectoren zich

verhouden tot de branchecodes van de Belastingdienst en geven we enkele voorbeelden van bran-

ches die onder een bepaalde sector vallen. Een aandachtspunt hierbij is dat branchecodes van de

Belastingdienst uit 4 cijfers bestaan, terwijl we hier alleen de eerste 2 cijfers van deze codes presen-

teren. We onderscheiden de volgende sectoren:

Landbouw en visserij (branchecodes 01 t/m 03 in de database): o.a. Akkerbouwbedrijven,

Pluimvee- en gevogeltefokkerijen, Groentekwekerijen, Bosexploitatie en –beheer, Visteelt.

Delfstoffenwinning (branchecodes 12 t/m 19 in de database): o.a. Aardgaswinning, Aardolie- en

aardgasexploratie, Zoutwinning)

Voedingsmiddelen (branchecodes 20 t/m 21 in de database): o.a. Slachthuizen, Zuivel- en

melkproductenfabrieken, Cacao- en chocoladefabrieken, Deegwarenfabrieken etc.

Overige industrie (branchecodes 21 en 38 t/m 39 in de database): o.a. Sigarettenfabrieken

(branchecode 21) en Orthopedische en prothese-artikelen-fabrieken, Muziekinstrumentenfa-

brieken, Sportartikelenfabrieken etc.

Textiel, lederwaren (branchecodes 22 t/m 24 in de database): o.a. Textielblekerijen, -ververijen,

-drukkerijen, Linoleum- en viltzeilfabrieken, Schoenfabrieken etc.

Hout, bouwmaterialen, glas (branchecodes 25 t/m 32 in de database): o.a. Timmerfabrieken,

Meubelstoffeerderijen, Natuursteenbewerkingsbedrijven etc.

Papier, uitgeverijen, drukkerijen (branchecodes 26 t/m 27 in de database): o.a. Papier- en kar-

tonfabrieken, Diepdrukkerijen, Boekuitgeverijen etc.

Chemie en kunststof (branchecodes 28 t/m 31 in de database): o.a. Aardolieraffinaderijen,

Kunstmeststoffenfabrieken, Drukinktfabrieken, Rubberbandenfabrieken etc.

Metaal en metaalproducten (branchecodes 33 t/m 34 in de database): o.a. Stamp-, pers-, diep-

trek- en forceerbedrijven, Smederijen, Lasinrichtingen etc.

Machines (branchecode 35 in de database): o.a. Verpakkingsmachinefabrieken, Machine-

onderdelenfabrieken, Machinereparatiebedrijven etc.

Elektrische apparaten (branchecode 36 in de database): o.a. Elektrische draad- en kabelfabrie-

ken, Fabrieken van radio- en televisie-ontvangapparaten, etc.

Transportmiddelen (branchecode 37 in de database): o.a. Carrosseriefabrieken, Wagonbouw en

spoorwegwerkplaatsen, Vliegtuigbouw- en vliegtuigreparatiebedrijven, etc.

Nutsbedrijven (branchecode 40 in de database): o.a. Elektriciteitsproductiebedrijven, Gasdistri-

butiebedrijven, Waterdistributiebedrijven etc.

Bouwnijverheid (branchecodes 51 t/m 52 in de database): o.a. Betonijzervlechtersbedrijven,

Slopersbedrijven (bouwwerken), Stukadoorsbedrijven, Isolatiebedrijven etc.

Groothandel (branchecodes 61 t/m 64 in de database): Groothandels in allerlei artikelen.

Detailhandel (branchecodes 65 t/m 66 en 68 in de database): Detailhandels in allerlei artike-

len.

Horeca (branchecode 67 in de database): o.a. Viskramen, Koffiehuizen, Hotels, Pensions etc.

Vervoer (branchecodes 71 t/m 77 in de database): o.a. Spoorwegen, Taxibedrijven, Luchtvaart-

bedrijven, Postdiensten etc.

Page 82: Economische analyse internationale werkne- mers, studenten ......Regio Twente (alleen als tabellenboek): de provincie Overijssel en de gemeenten Hengelo, En-schede, Almelo, Borne,

Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen – Overallrapport Nederland 80

Financiën (branchecodes 81 t/m 82 in de database): o.a. Algemene banken, Effectenkredietin-

stellingen, Pensioenfondsen etc.

Persoonlijke diensten (branchecodes 83 en 95 t/m 97 in de database): o.a. Woningbouwvereni-

gingen en –stichtingen, Bemiddelingsbureaus voor onroerende goederen, Jeugd- en jongeren-

werk, Musea, Planten- en dierentuinen, Tennisverenigingen, Schoonheidsinstituten etc.

Detachering- en uitzendbranche (branchecodes 84 en 87 in de database): o.a. Octrooibureaus,

Binnenhuisarchitecten, Uitzendbureaus van arbeidskrachten, Bewakingsdiensten etc.

Facilitaire diensten (branchecodes 85 en 98 in de database): o.a. Bouwmachineverhuurbedrij-

ven, Verhuurbedrijven van laadbakken voor puin, schroot, Autowasserijen etc.

Zakelijk beheer (branchecode 86 in de database): Holding-, trustee- of houdstermaatschappijen.

Overheid (branchecodes 26 t/m 27 in de database): o.a. Belastingkantoren, kadasters, Ambas-

sades, gezantschappen en consulaten, Politie, Ziekenfondsen etc.

Maatschappelijke organisaties (branchecodes 91 en 94 in de database): o.a. Religieuze organi-

saties, Bejaardentehuizen, Dagverblijven voor geestelijk gehandicapten, Gezinsverzorging en ge-

zinshulp etc.

Onderwijs (branchecode 92 in de database): o.a. Kleuterscholen, Algemeen voortgezet onder-

wijs, Autorijscholen etc.

Gezondheid en welzijn (branchecode 93 in de database): o.a. Algemene ziekenhuizen, Ver-

slavingsklinieken, Huisartsenpraktijken, Verloskundigenpraktijken, Medische laboratoria etc.

Onbekend (branchecode 99 in de database): onbekend of ondernemingen zonder bedrijfsactivi-

teit.

Page 83: Economische analyse internationale werkne- mers, studenten ......Regio Twente (alleen als tabellenboek): de provincie Overijssel en de gemeenten Hengelo, En-schede, Almelo, Borne,

Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen – Overallrapport Nederland 81

Bijlage 3: Overzicht CROHO

De indeling van ho opleidingen naar onderwijsgebied gebaseerd op het Centraal Register Opleidin-

gen Hoger Onderwijs (CROHO).

CROHO-waardes Voorbeeldopleidingen

Economie B Bedrijfskunde, M Business Administration,

B Technologie Management, M Supply Chain Ma-

nagement, M International Business, B Vastgoed en

Makelaardij.

Gedrag en maatschappij Pedagogische wetenschappen, M Human Geography,

M Urban Studies (research),

M Psychology, M Development Studies,

M Forensische Criminologie.

Gezondheidszorg B Geneeskunde, M Tandheelkunde, B Gezondheidswe-

tenschappen, M Health Education and Promotion, M

Diergeneeskunde.

Landbouw en natuurlijke omgeving Economie van landbouw en milieu, Rurale ontwikke-

lingsstudies, B Agrotechnologie,

B Bodem, Water, Atmosfeer,

B Toegepaste Biologie.

Natuur B Natuurwetenschappen, B Scheikunde,

B Biologie, B Moleculaire Levenswetenschappen,

M Environmental Sciences.

Onderwijs M Leraar Voorbereidend Hoger Onderwijs in Aardrijks-

kunde, M Opleiding tot leraar voortgezet onderwijs van

de eerste graad in Engelse Taal en Cultuur, M Science

Education and Communication.

Recht B European Law School, B Rechtsgeleerdheid, M In-

ternational and European Law, M Recht en Bestuur, M

Law and Technology.

Taal en cultuur B Religiewetenschappen, B Griekse en Latijnse Taal en

Cultuur, B Kunstgeschiedenis, M Language and Com-

munication (research), M Niederlande-Deutschland-

Studien.

Techniek M Water Technology (joint degree), B Scheikundige

Technologie, M Embedded Systems, M Automotive

Technology, M Computer Science and Engineering, M

Science and Technology of Nuclear Fusion.

Sectoroverstijgend B Liberal Arts and Sciences, M Victimology and Crimi-

nal Justice, B Windesheim Honours College,

B Technology and Liberal Arts & Sciences.

Page 84: Economische analyse internationale werkne- mers, studenten ......Regio Twente (alleen als tabellenboek): de provincie Overijssel en de gemeenten Hengelo, En-schede, Almelo, Borne,

Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen – Overallrapport Nederland 82

Bijlage 4: Duiding ontwikkeling aantal kenniswerkers

De jaarlijkse mutatie van het aantal kenniswerkers kan door volgende variabelen redenen toe- of

afnemen ten opzichte van het voorgaande jaar.

Een arbeidsmigrant is kenniswerker geworden (toename van de groep kenniswerkers).

Een kenniswerker is arbeidsmigrant geworden (afname van de groep kenniswerkers).

Een internationale werknemers wordt economisch actief in Nederland en voldoet aan de norm

voor kenniswerkers (toename van de groep kenniswerkers).

Een economisch-actieve kenniswerker verlaat Nederland of wordt economisch inactief (afname

van de groep kenniswerkers).

De onderstaande grafieken tonen voor ieder jaar voor elk van de bovengenoemde variabelen de

bijdrage aan de ontwikkeling van het aantal kenniswerkers.

Page 85: Economische analyse internationale werkne- mers, studenten ......Regio Twente (alleen als tabellenboek): de provincie Overijssel en de gemeenten Hengelo, En-schede, Almelo, Borne,

Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen – Overallrapport Nederland 83

De ontwikkeling tussen 2012 en 2013 wijkt duidelijk af van de gemiddelde ontwikkeling tussen

2009 en 2012. De grootste verschillen zitten in het aantal arbeidsmigranten dat kenniswerker is

geworden, de toename van het aantal kenniswerkers dat arbeidsmigrant is geworden en een sterke

toename van het aantal kenniswerkers dat niet meer economisch actief is in Nederland. De onder-

staande grafiek laat deze verschillen per jaar nog eens zien.

Het aantal arbeidsmigranten dat kenniswerker is geworden en vice versa

De verschuiving tussen arbeidsmigranten en kenniswerkers (Van AM naar KW en Van KW naar AM)

werkt twee kanten op: als een kenniswerker arbeidsmigrant wordt, groeit de groep arbeidsmigran-

ten, en wordt de groep kenniswerkers kleiner. Als een arbeidsmigrant kenniswerker wordt, is het

precies andersom. Het netto effect op de omvang van de populatie economisch-actieve internationa-

le werknemers in Nederland is daarmee nul.

De totale omvang van de verschuiving tussen arbeidsmigranten en kenniswerkers neemt in de loop

van de jaren af. Met andere woorden, steeds minder mensen zijn in het ene jaar kenniswerker en in

het andere jaar arbeidsmigrant. Daar staat tegenover dat de groep arbeidsmigranten die in het vol-

gende jaar kenniswerker is, sneller afneemt dan de totale verschuiving tussen arbeidsmigranten en

kenniswerkers. Dat betekent een jaarlijkse toename van de groep kenniswerkers die arbeidsmigran-

ten worden. De belangrijkste reden voor deze toename is de afname van de gemiddelde contract-

duur. Er zijn simpelweg minder internationale werknemers die aan de norm voldoen om als kennis-

werker aangemerkt te worden. Tussen 2009 en 2012 was er een netto toename van het aantal

kenniswerkers door de verschuiving tussen arbeidsmigranten en kenniswerkers, maar in 2013 was

er een netto afname van bijna 9.000 kenniswerkers.

Page 86: Economische analyse internationale werkne- mers, studenten ......Regio Twente (alleen als tabellenboek): de provincie Overijssel en de gemeenten Hengelo, En-schede, Almelo, Borne,

Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen – Overallrapport Nederland 84

Uitstroom van kenniswerkers

Een andere belangrijke reden voor de afname van de groep kenniswerkers is de sterke toename van

de uitstroom. Deze uitstroom resulteert direct in een afname van de omvang van de populatie eco-

nomisch-actieve internationale werknemers in Nederland. Het kan bij uitstroom gaan om mensen

die nog wel in Nederland verblijven maar werkloos zijn geworden, maar het kan ook gaan om men-

sen die zijn teruggekeerd naar hun eigen land. Er is niet een specifieke reden aan te geven waarom

de uitstroom in zo’n sterke mate is toegenomen. Feit is wel dat er tot 2012 een netto toename van

het aantal kenniswerkers was door in- en uitstroom (instroom was hoger dan de uitstroom), maar in

2013 een grote afname van bijna 10.000 kenniswerkers. Wanneer we kijken naar de samenstelling

van deze uitgestroomde groep, dan verschilt deze op het punt van leeftijd, inkomen, branche en land

van herkomst niet sterk van die van 2012. Er is daarmee geen duidelijke reden aan te geven waar-

om er in 2013 relatief veel kenniswerkers zijn uitgestroomd.