Ecobouwers Opendeur 2013

01-03 09-11 november

Freya Van den Bossche

‘Samen de handen uit de mouwen’

casa PouBelle

Creatief met afvalGent klimaatneutraal

bouwen aan een duurzame Stad

‘Welkom in ons huis’

hoofdsponsors sponsors mediapartners met de steun van

win3 weekendsin een passiefhuis van Bostoen

bezoek gratiS meer dan 150

duurzame huizenSChrijf je in vanaf 18 oktober

via www.eCobouwerS.be

Co-funded by the Intelligent Energy EuropeProgramme of the European Union

2 eCobouwerS

maximaal E60 en K40

aandacht voor de luchtdichtheid en een zuinig ventilatiesysteem

Bouwaanvraagvanaf 1/1/2014

Waaraan u moet voldoen

Download de folder‘Meer comfort in uw nieuwbouw met minder energie !’

via

www.energiesparen.be/publicaties

strengere isolatie-eisen voordaken, muren, vloeren en vensters

minimum aandeel hernieuwbare energie(bijvoorbeeld : zonneboiler, fotovoltaïsche panelen, warmtepomp ...)

5

4

54

E 60

6050 70MAX

sen

Bouwplannen ?Hou nu alrekening met destrengere EPB-eisenvanaf 2014.

VEA

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

ontwerp 210x285.pdf 1 27/08/2013 9:34:44

3

maximaal E60 en K40

aandacht voor de luchtdichtheid en een zuinig ventilatiesysteem

Bouwaanvraagvanaf 1/1/2014

Waaraan u moet voldoen

Download de folder‘Meer comfort in uw nieuwbouw met minder energie !’

via

www.energiesparen.be/publicaties

strengere isolatie-eisen voordaken, muren, vloeren en vensters

minimum aandeel hernieuwbare energie(bijvoorbeeld : zonneboiler, fotovoltaïsche panelen, warmtepomp ...)

5

4

54

E 60

6050 70MAX

sen

Bouwplannen ?Hou nu alrekening met destrengere EPB-eisenvanaf 2014.

VEA

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

ontwerp 210x285.pdf 1 27/08/2013 9:34:44

08welkom in onS huiSStephan en Bie verbouwden

een oude stadswoning tot een

duurzame en gezellige stek.

Tijdens Ecobouwers Open-

deur heten ze je welkom.

43

16gent klimaat-neutraalTegen 2050 wil de Stad Gent

volledig klimaatneutraal zijn.

Via het Gents Klimaatverbond

dragen burgers, bedrijven en

organisaties hun steentje bij.

26bouwen met afvalInterieurarchitect Stefaan

Onghena van Casa pouBelle

verbouwde zijn huis met

afbraakmaterialen en was

de recyclagerage ver vooruit.

20freya van den boSSChe‘Met wijkgerichte

renovaties maak je

snel grote sprongen én

het is voordeliger voor

de mensen die er wonen.’

31 eCobouwerS opendeurbezoek gratiS meer dan 150 duurzame huizen

05 vooraf06 goed om weten 19 europa 24 trendS 29 energiejaCht 44 eCobouwerS tourS46 praktiSCh

werkten mee Benjamin Clarysse, stefan vanthuyne, sarah vandenbroucke, stef d’hauwers, Jurgen naets, sacha Jacques, Bart de vliegher, marlies nachtergaele fotografie sven everaert, de openstellers illus-tratie ellen Cornelis reclameregie sarah vandenbroucke, [email protected], 02 282 17 27 projectcoördinatie Benjamin Clarysse, [email protected], 02 282 17 44 Concept & realisatie stapel magazinemakers www.stapel.be v.u. danny Jacobs, tweekerkenstraat 47, 1000 Brussel

Bond Beter Leefmilieu is niet verantwoordelijk voor de inhoud van de advertenties en de publireporta-ges in dit magazine. de organisatie is tevens niet aansprakelijk voor ongevallen op weg naar/van de te bezoeken woningen of tijdens het bezoek aan de woningen in kwestie. de enige verantwoordelijk-heid voor dit magazine ligt bij de auteurs. het reflecteert niet de mening van de europese unie. eaCi noch de europese Commissie zijn verantwoordelijk voor het gebruik van informatie in deze publicatie.Colofon

in dit nummer

win3 weekends

in een passiefhuis van Bostoen

ANDERLECHTCOLLECTIEVE WONINGEN

SINT-JOOST-TEN-NOODEKINDERKRIBBE

UKKELPRIVÉ-WONING

SINT-GILLISPRIVÉ-WONING

UKKELAPPARTEMENTEN

EN KANTOREN

BRUSSELKANTOREN

HARENCOHOUSING-PROJECT

SCHAARBEEKKANTOREN

ETTERBEEKAPPARTEMENTEN

EN KANTOREN

SINT-GILLISAPPARTEMENTEN

MOLENBEEKCOLLECTIEVE WONINGEN

SINT-JOOST-TEN-NOODEPRIVÉ-WONING

VORSTOCMW-KANTOOR

SCHAARBEEKPRIVÉ-WONING


193 Brusselse

Voorbeeld-

gebouwen

Meer dan

520.000m²

duurzame

gebouwen

Sommigen

te ontdekken

tijdens

Ecobouwers

Opendeur

© B-Architecten sprl

© DELICES Architectes

© O2 Société d’Architectes

© Gérard Bedoret

© Gwenola Vilet © Synergy International

© FHW architectes

© Artepolis © Bxlbeco

© Urban Platform

© Architectes associés

© Damien Carnoy

© Équipe Matz-Haucotte

© A2M

© Modelmo Architects

S A M E N M A K E N W E V A N B R U S S E L E E N D U U R Z A M E S TA D !

Sinds 2007 selecteerde het Brussels Hoofdstedelijk Gewest 193 projecten als “Voorbeeldge-

bouwen”, goed voor 520.000m² duurzame gebouwen. Sommige van deze projecten kunnen

bezocht worden tijdens de Ecobouwers Opendeur. Met de Voorbeeldgebouwen wil het Brussels

Hoofdstedelijk Gewest het duurzaam bouwen en renoveren aanmoedigen en aantonen dat

het mogelijk is zeer goede energie- en milieuprestaties te leveren binnen een haalbaar budget.

Meer informatie op www.leefmilieubrussel.be/voorbeeldgebouwen

VORSTRENOVATIE

ART-DECOGEBOUW

© A-cube Architecture

BE_BATEX_EcoBouwers285Hx210L_2NL.indd 1 11/09/13 17:10


Winp. 43

3 weekends in een passiefhuis aan zee

west-vlaanderen oost-vlaanderen

antwerpen

limburg

brusselvlaams-brabant

waals-brabant

luxemburg

luik

namen

henegouwen

16 46

15

12

4

25

30

19

12

15

26

bezoek gratis meer dan 150 duurzame huizen

schrijf je in vanaf 18 oktober via www.ecobouwers.be

bezoek meer dan 100 woningen in wallonië tijdens ecobâtisseurs portes ouvertes

schrijf je in op www.ecobatisseurs.be

in vlaanderenen brussel

4 eCobouwerS www.bostoen.beMeer info: 09 216 16 16

Op uw of onze grond

Met uw of onze architect

In uw stijl

Binnen uw budget

Bostoen investeert al 40 jaar in onderzoek naar technieken voor passieve nieuwbouw- en energievriendelijke vernieuw-bouw. Bostoen is dan ook bij uitstek dé referentie voor passiefhuizen. Elke woondroom realiseren we vol passie en expertise.

Alles kan passief!

>>>>

E70

E50E30 E0 passief

BST_04536_Adv_1-1 pag_210x285mm.indd 1 30/08/13 09:12

5

Europa wil haar CO2-uitstoot tegen 2050

met 80 tot 95% verlagen: een immen-

se uitdaging die alleen kan slagen als

onze gebouwen hun energieverbruik

en CO2-uitstoot drastisch verminderen. Daarom

zijn de lidstaten verplicht om tegen 2021 de ‘bij-

na-energieneutrale standaard’ (BEN) als norm te

hanteren. Bijna-energieneutraal wil zeggen dat

een woning nauwelijks energie mag verbruiken.

De weinige energie die nodig is, wordt gehaald uit

hernieuwbare bronnen. Om aan die verplichting

te voldoen, stelde Vlaams minister van Energie

Freya Van den Bossche deze zomer voor om vanaf

2021 E30 als energieprestatie

op te leggen. De huidige E70-

norm wordt tussen nu en 2021

stapsgewijs aangescherpt.

De verstrenging van de nor-

men voor nieuwbouw is een

goede zaak, maar kan sneller.

De gebouwen van vandaag

staan er immers nog in 2050, en

dan mogen ze omzeggens geen

CO2 meer uitstoten. Ecobou-

wers Opendeur toont aan dat

je niet tot 2021 hoeft te wach-

ten om bijna-energieneutraal

te bouwen. Energieneutraal

bouwen is vandaag al perfect

mogelijk. Ook heel wat steden

en gemeenten trekken aan de

Je hoeft niet tot2021 te wachten

om bijna-energie-neutraal te bouwen.

Dat is vandaag al perfect mogelijk

welkom

bond beter leefmilieu dankt alle enthousiaste vrijwilligers die hun woning openstellen. Zonder jullie geen ecobouwers opendeur! Speciale dank gaat uit naar stephan en Bie om onze campagne een gezicht te geven. dankjewel beste mediapartners beter bouwen & verbouwen, immoweb en radio 2. hartelijk dank sponsors viessmann, Bostoen, Wienerberger, Xella, vea, ecobam, techcomlight, Knauf, Leefmilieu Brussel, eurabo om ecobouwers 2013 mogelijk te maken. dank ook aan onze part-ners stad Gent, viBe, passiefhuis-platform, écoconso en hout en Groen Wonen, 2dehands.be, aBBLo, dialoog en de steunpunten duurzaam Bouwen.

met dank aan iedereen die ons hielp woningen te vinden of de campagne mee bekend te maken: aalst, Bart Bogaert, Bast, Bea vzw, Bostoen, duffel, destelbergen, ea+, eandis, e-architecten, eeklo, evergem, Galmaarden, Gent, henk van aelst, hoogstraten, ioK, Ken dupont - dam architecten, lab15, Leefmilieu Brussel, Lendelede, Linea trovata, martijn de Coster, mvC-architecten, schelle, stekene, rumst, torhout.

kar. Zo bouwt het Gentse stadsbestuur alleen nog

passief en ondersteunt het burgers en bedrijven

die meebouwen aan een klimaatneutrale stad.

Het Brussels Gewest gaat nog een stapje verder

en verplicht passief bouwen vanaf 2015.

Daarnaast moeten alle bestaande gebouwen

tegen 2050 tot passieve of bijna-energieneutrale

gebouwen worden gerenoveerd. Ecobouwers

Opendeur zet tal van verregaande energie-

renovaties in de kijker, zoals de charmante

trapgevel woning van Stephan en Bie. Verder-

op in dit magazine kondigt Vlaams minister

van Energie Freya Van den Bossche alvast aan

dat ze verdergaande ener-

gierenovaties beter wil on-

dersteunen.

Wil je ook de woning van

de toekomst bouwen? Dan

staan de deuren van onze

Ecobouwers in de week-

ends van 1-3 en 9-11 no-

vember wagenwijd voor je

open. Een uitgelezen kans

om van de bouwheer zelf

te horen wat je kan doen

om je woning energiezui-

nig te (ver)bouwen.

Sara van dyCkbeleidSmedewerker energie bond beter leefmilieu

bedankt!

goed om weten

Duurzaam bouwen met advies op maat

Elke provincie heeft een steun-

punt waar je terechtkunt voor

duurzaam bouwadvies. Specialisten

bekijken er je (ver)bouwproject in

detail. Zij zeggen wat de aandachts-

punten zijn en wat er beter kan.

Ook zonder plannen ben je meer

dan welkom. Het is zelfs beter om

zo vroeg mogelijk in het (ver)bouw-

proces een afspraak te maken. Want

hoe vlugger je kiest voor duurzaam

bouwen, hoe beter het eindresultaat.

Ook VIBE en het Passiefhuis Platform

verlenen je graag gespecialiseerd

advies. Woon je in de stad Antwer-

pen? Dan fiets je best even langs het

Ecohuis. En uiteraard kun je met

je vraag ook altijd op Ecobouwers

forum terecht…

www.eCobouwerS.be/duurzaam-bouwadvieS

the BLue house/Duurzame projecten in de prijzen

Duurzaam bouwen en wonen

gaat heel wat verder dan

goed isoleren of zonnepanelen

installeren. Om dat te bewijzen

riep de Stichting voor Toekomstige

Generaties samen met haar partners

THE BLUE HOUSE/ in het leven, een

prijs die architecten, aannemers en

bouwheren aanmoedigt om duur-

zaam te bouwen en te renoveren. De

laureaat van 2012 was L’Espoir, een

project met veertien betaalbare pas-

siefhuizen voor gezinnen uit Molen-

beek. Met zijn beperkte oppervlakte

middenin de stad is L’Espoir niet

alleen een technisch hoogstandje,

maar ook een antwoord op de woon-

crisis in onze steden. Ook de ko-

mende jaren wil THE BLUE HOUSE/

blijven ijveren voor de woning van

morgen, met innovatie als sleutel.

www.bluehouSeprize.be

Plant je eigen groendak

Groendaken zijn daken waar-

van de bedekking hoofdzakelijk

bestaat uit levende plantensoorten

die bestand zijn tegen wind, hitte,

vorst en uitdroging. Ze leveren een

positieve bijdrage tot de waterhuis-

houding en hebben een lucht- en

klimaatzuiverend effect. Sommige

gemeenten stellen de aanleg van

een groendak zelfs als een voor-

waarde bij nieuwbouwprojecten.

Maar hoe begin je aan een groen-

dak? Wat zijn de voor- en nadelen?

Hoe ziet je dakopbouw eruit en

welke gewassen plant je best aan?

Op deze en andere vragen krijg je

een deskundig antwoord tijdens de

infoavond van VIBE en het Ecohuis.

donderdag 31 oktober

19u30 tot 21u30

eCohuiS antwerpen

(www.eha.be)

organiSatie: vibe & eCohuiS

prijS: gratiS

inSChrijven: lieS.vandenbruel@

Stad.antwerpen.be

l’eSpoir (molenbeek)laureaat van the blue houSe/ 2012arChiteCt: damien Carnoyaannemer: de graeve

7

Themadag warmte-pompen: de hype waargemaakt?

Een warmtepomp is een zuinig

en milieuvriendelijk alternatief

voor de traditionele verwarmings-

ketel. Ze haalt warmte uit lucht,

grond of water en brengt die van een

relatief lage naar een hoge tempera-

tuur. Maar wat zijn de mogelijkhe-

den en beperkingen? Hoe kostenbe-

sparend is de installatie en waar kun

je terecht voor subsidies? Tijdens de

themadag van VIBE maken specialis-

ten je wegwijs in de wondere wereld

van de warmtepomp. Na de middag

volgt een bezoek aan de beurs ‘Hout

en Groen Wonen’ waar je praktische

vragen kan stellen aan installateurs

en bouwprofessionals.

zaterdag 9 november – 10u tot 13u

SiSa, CadixStraat 2, antwerpen

organiSatie: vibe

prijS: € 50 (vibe-leden) – € 75

inSChrijven: bit.ly/warmtepompen

Krijg tot 700 euro terugBij aankoop van energieBesparende producten van viessmann!Viessmann is dé technologische

gangmaker van de verwarmings-

branche. Als milieupionier leveren

zij efficiënte verwarmingssystemen

op stookolie en gas met een lage

uitstoot van schadelijke stoffen.

Ook voor warmtepompen, zonne-

collectoren en verwarmingssyste-

men voor biologische brandstoffen

is Viessmann voorloper.

Bij aankoop van Viessmann-

producten krijg je nu tot € 700

incl. btw terug met de Viessmann-

voordeelcheque 2013-2014.

meer informatie over de geldigheidS-

termijnen, de deelnemende produCten

en de aCtievoorwaarden vind je

op www.vieSSmann.be.

Interna-tionale Passief-huisdagen

De Internationale Passiefhuis-

dagen vinden plaats van 8 tot 10

november. Ze bieden kandidaat-bou-

wers de kans om binnen te kijken

in passieve gebouwen. Bewoners

van passieve woningen, kantoren

en scholen genieten van een goede

luchtkwaliteit, aangename tempera-

turen en minimale verwarmings-

kosten. De uitstekende isolatie en

kierdichting, aangevuld met een

ventilatiesysteem dat de warmte in

huis houdt, zorgen voor aangename

temperaturen in alle kamers van de

woning. De Internationale Passief-

huisdagen zijn een initiatief van de

International Passive House Associa-

tion (iPHA). In België zijn Passiefhuis

Platform en Plate-forme Maison

Passive de vertegenwoordigers. Ze

werken samen met BBL en écoconso

om zo veel mogelijk passiefhuizen

open te stellen in het kader van Eco-

bouwers Opendeur / Ecobâtisseurs

Portes Ouvertes.

www.paSSivehouSe-international.org

www.paSSiefhuiSplatform.be

–actie–

7

8 eCobouwerS8 eCobouwerS

binnenkijken

‘Hier worden

we samen oud’

bezoek het huiS van Stephan en bie tijdenS eCobouwerS opendeur

9

achter een karaktervolle trapgevel in het centrum van gent schuilt een knusse gezinswoning die met veel liefde en respect voor duurzaamheid werd gerenoveerd. tijdens ecobouwers opendeur heten de bewoners je welkom in hun warme nest.

‘Hier worden

we samen oud’duurzame

renovatie van aChttiende-eeuwSe karakterwoning

10 eCobouwerS

M eer dan dertig jaar

geleden werden

Stephan en Bie

verliefd op een

achttiende-eeuwse trapgevel-

woning op wandelafstand van

de Gentse kuip. Het huis was

opgeleefd. In 1989 kreeg het

een eerste opknapbeurt in het

vooruitzicht van het gezin dat

ze er samen wilden stichten.

Twee decennia en twee doch-

ters later besloten Stephan

en Bie om de zaken grondiger

aan te pakken. Architecte Ida

Lievens kreeg de opdracht om

het gebouw zo energiezuinig

mogelijk te renoveren, met res-

pect voor het oorspronkelijke

karakter. Ook Zoë (18) en Gaia

(21) mochten hun zegje doen.

Het resultaat? Een warme en

gezellige gezinswoning die

beantwoordt aan alle moderne

comfortbehoeften, met een iso-

latiepeil (K-waarde) van 27.

ooG oP de toekomst“Even dachten we eraan om el-

ders in de stad een huis te slopen

en een nieuwbouw te realiseren”,

zegt Stephan. “Met het budget

dat we ter beschikking hadden,

was dat een haalbare kaart. Het

gebouw kampte met tal van

gebreken. Zo was onze voorgevel

langzaam maar zeker aan het

loskomen. Op termijn zou de

vloer op de bovenverdieping ge-

woon ingezakt zijn. Maar we kon-

den het niet over ons hart krijgen

om te verhuizen. Uiteindelijk

hebben we hier dertig jaar lief en

leed gedeeld, en daar mogen er

nog eens dertig bij. Ook onze kin-

deren wilden hier niet weg. We

kozen dan ook voor een renovatie

met het oog op de toekomst. Heel

wat ingrepen houden rekening

met het moment waarop onze

fysieke conditie het laat afweten.

Zo vervingen we het trapje in de

inkomhal door een hellend vlak,

binnenkijken

1 de keukenkasten werden volledig naar de wensen van de bewoners gemodelleerd.

2 stephan en Bie houden van koken: een degelijk fornuis was dus de investering waard.

1

2

11

plaatsten we vaatwas en was-

machine op armhoogte en werd

het luik naar de oude kelder met

springveren uitgerust, zodat ik

me later geen breuk hoef te tillen

om het open te krijgen.”

comPromissen sluitenToekomstgericht is ook de keuze

voor duurzame materialen en

technieken. “Daarover waren we

het van bij het begin eens”, zegt

Stephan. “Om de kost van onze

energiefactuur te drukken. Maar

verkeerd georiënteerd om zon-

nepanelen of een zonneboiler te

plaatsen, en konden we het dak

maar beperkt isoleren omdat het

niet boven de trapgevel mocht

uitkomen. Een warmtepomp

hebben we overwogen, maar dan

hadden we heel onze tuin moe-

ten uitgraven, inclusief de oude

beerput. Daarvoor ontbrak het

ons aan de moed én de centen.”

Warmte Binnen, koude BuitenToch lagen de mogelijkheden

om het huis energiezuiniger te

maken voor het rapen. Om te

beginnen werden de muren en

het dak extra geïsoleerd. “Tijdens

de vorige verbouwing hadden

we maar zes centimeter isolatie

aangebracht”, vertelt Stephan.

“Daar is nog eens veertien centi-

meter houtvezel bijgekomen. Ook

de vloer op het gelijkvloers en

de oorspronkelijke houten vloer

In dit huis hebbenwe dertig jaar liefen leed gedeeld, en daar mogen er nog eens dertig bij

ook omdat we bewust proberen

te leven. We hebben er ook op

gelet om zoveel mogelijk lokale

producten te gebruiken, met

aannemers uit de eigen regio: dat

is qua werkafstand en -comfort

niet onbelangrijk. Het is gewoon

onze plicht om aandacht voor

duurzaamheid te hebben, of de

wereld gaat eraan. Nu, het is geen

nieuwbouw, dus hier en daar

moesten we compromissen slui-

ten. Zo was er geen plaats voor

een regenwaterput, lag ons huis

Wonen in de stadstephan en Bie zijn beiden van gent afkomstig en zijn aan hun stad verknocht.

“studeren, werken, winke-len… alles ligt hier binnen handbereik”, zegt stephan.

“verplaatsingen doen we te voet, met de fiets of met het openbaar vervoer. een auto hebben we niet, wel een abonnement voor autodelen via cambio. voor de fietsen huren we een ga-ragebox om de hoek. daar staan ze veilig en beschut tegen weer en wind.”

12 eCobouwerS

13

op de tussenverdieping werden

geïsoleerd. Niet om de warmte

binnen te houden, maar omwille

van de akoestiek. Vroeger hoorde

je echt elke stap. Vandaag is dat

wel anders.” Isoleren betekent

meteen ook dat je goed moet

ventileren. Dat gebeurt met een

balansventilatie, waarbij evenveel

verse buitenlucht in de woning

wordt gebracht als er vervuilde

lucht wordt afgevoerd. “We dach-

ten eerst aan gewone ventilatie,

maar de architect raadde ons

dat af, omdat ons huis zo zwaar

geïsoleerd is. En uiteindelijk zijn

we zeer tevreden met onze keuze.

De voorbije winter hebben we de

vensters niet één keer geopend,

en het rook hier altijd even fris.”

VensterBank in de zonDe meest ingrijpende veran-

dering aan de buitenkant van

binnenkijken

Tijdens de vorige verbouwing hadden we maar zes centimeter isolatie aangebracht. Daar is nog eens veertien centi-meter houtvezel bijgekomen

de woning vond plaats aan de

achtergevel, die volledig met

hout werd bekleed. De vensters

achteraan werden uitgevoerd in

hoogrendementsglas en passief

schrijnwerk. Vooraan werden de

ramen uit 1989 in dubbel glas

behouden, met de bedoeling om

ze op termijn ook te vervangen.

Het slaapkamervenster achteraan

geeft uit op een groendak, dat

bovenop de uitbouw van de be-

nedenverdieping werd aangelegd.

“Daarvoor kregen we een premie

van de Stad Gent”, zegt Stephan.

“Mooi meegenomen en eigenlijk

best tof, met al die vetplantjes.

We wilden graag een dakterras,

maar de bouwvoorschriften lieten

dat niet toe. Uiteindelijk maakten

we de vensterbank iets groter,

met plaats voor één stoel, zodat

mijn vrouw toch in de zon kan

zitten. Aan mij is dat niet besteed.

Geef mij maar de schaduw in ons

stadstuintje achteraan.”

houtWerk oP maatBinnenin de woning valt dan

weer het vele houtwerk op dat

het gezin op maat liet maken.

Op de benedenverdieping werd

de indrukwekkende collectie

boeken en cd’s van Stephan en

Bie in een immens boekenrek

1 de ruime vensterbank bij het groendak biedt net voldoende ruimte voor een stoel in het zonnetje.

2 op de eerste verdieping hebben beide dochters een dressing in multiplex op maat.

1

2

14 eCobouwerS

ondergebracht. Ook de keuken

werd volledig naar hun wensen

gemodelleerd, met twee werk-

bladen op verschillende hoogtes,

aangezien het koppel nogal in

lengte verschilt. Eén verdieping

hoger – in de gang die naar de

badkamer leidt – prijkt een

indrukwekkende dressing voor

de beide dochters. “Zowel de

dressing, de keuken als het

boekenrek werden uitgevoerd

in multiplex”, legt Stephan uit.

“Bij de keuze van de houtsoort –

spruce – lieten we ons adviseren

door de meubelmaker. Ook hier

was het zoeken naar een com-

promis tussen duurzaamheid,

betaalbaarheid en esthetiek.

De lijmen die gebruikt werden

bij de productie zijn niet ecolo-

gisch, de vernis is dat wel. Dat

maakt een renovatieproject als

dit zo boeiend. Het was niet

altijd makkelijk kiezen, maar we

hebben er wel veel uit geleerd.

en het grote ruimtegevoel

oogt het interieur opvallend

modern, maar tegelijk werden

de authentieke elementen

– houten balken, bakstenen

muren – zoveel mogelijk in hun

waarde gelaten. “Ook al gingen

we daarbij niet tot het uiterste”,

besluit Stephan. “Er zitten een

aantal nieuwe balken in het pla-

fond, en die laten we ook zien.

We hadden naar oude balken

kunnen zoeken die passen bij

de rest, maar dat is toch een

beetje fake. Dit huis heeft een

geschiedenis, en daar maakt

deze renovatie evengoed deel

van uit als de oude trapgevel

vooraan. Of we bepaalde zaken

achteraf bekeken anders zou-

den aanpakken? Ik denk het

niet. Misschien een extra stop-

contact, hier en daar. Maar daar

blijft het ook bij. We wilden een

huis om samen oud in te wor-

den, en dat is aardig gelukt.”


op vrijdag 1 november

om 10u en 14u.

SChrijf je in voor

een bezoek via

www.eCobouwerS.be

Code: gent ov9000/19

Vaak was het zoeken naar een compromis

tussen duurzaamheid, betaalbaarheid

en esthetiek. Uiteindelijk volgden we vooral ons hart

binnenkijken

En uiteindelijk volgden we voor-

al ons hart.”

extra stoPcontactDat er veel liefde kroop in de

renovatie van de oude stadswo-

ning, voel je op elke vierkante

meter. Door het vele houtwerk

15

Ontdek de basis voor elke bouwstijl Xella heeft de beste troeven in huis

Ecologisch Passief Luchtdicht Economisch Thermisch comfort

Xella BE nv/sa • Kruibeeksesteenweg 24 • 2070 Burcht • T 03 250 47 00 • F 03 250 47 06 • [email protected]

De Xella bouwmaterialen beantwoorden perfect aan de noden van de moderne bouwer. Ze zorgen dat de woning duurzaam, energie-effi ciënt en

aangenaam om wonen is. Elke uitstraling is mogelijk: gedurfd modern met een afwerking in pleister, hout, metaal, ... of traditioneel met

gevelsteen. De uitstekende thermische en kostenbesparende eigenschappen van de Ytong, Silka of Hebel ruwbouw

garanderen een optimaal wooncomfort het hele jaar door.

Volg Xella België op

Inschrijven via

www.xella.be

Bezoek onze gratis

infodagen!

ytong_crepi_210x148.indd 1 6/09/13 11:34


op vrijdag 1 november

om 10u en 14u.

SChrijf je in voor

een bezoek via

www.eCobouwerS.be

Code: gent ov9000/19

• natuurlijke isolatiematerialen

(FSC®, Steico, Isofl oc, Isovlas)

• lucht- en winddichting (Pro Clima)

• isolerende onderdakplaten

(FSC®, Steico, Celit)

• constructiehout en platen

(FSC®, Smartply)

• I-liggers en LVL-balken (FSC®, Steico)

• gipsvezelplaten (Fermacell)

• plankenvloeren en parketten

(FSC®, Berg&Berg)

• houten gevelbekleding (FSC®, Plato)

• energiezuinige dakvlakramen

(FSC®, Fakro)

Een totaaloplossing voor uw renovatie- of houtskeletbouwprojectmet plaatsingsadvies voor bouwprofessionals en zelfbouwers:

***bio-ecologische bouwpartner2012

GENT - RONSEwww.eurabo.be [email protected]

tel +32 (0)55 23 51 40

BIO-ECOLOGISCHE BOUWMATERIALEN

levering in gans Vlaanderen

16 eCobouwerS

en in gent…

wereldwijd zijn steden goed voor tachtig procent van de co2-uitstoot. in vlaanderen neemt gent het voortouw om daar iets aan te doen. tegen 2050 wil de stad volledig klimaatneutraal zijn, en dat is niet alleen een uitdaging voor het stadsbestuur. via het gents klimaatverbond dragen ook burgers, bedrijven en organisaties hun steentje bij. een greep uit de initiatieven…

Elkegent klimaat-neutraal tegen 2050

IEDErEEn DoET MEEhet gents klimaatverbond werd opgericht in 2009. Burgers, bedrijven en organisaties kunnen lid worden door een charter te on-dertekenen met concrete engagementen om de transitie naar co2-neutraliteit te maken en mee te denken over het gent van morgen. iedereen is immers betrokken partij.

www.gentSklimaatverbond.be

PrEMIEParaaTje hoeft uiteraard niet in gent te wonen om duurzaam te bouwen of verbouwen. in heel wat steden of gemeenten kunnen inwoners bij het lokale bestuur terecht voor een klimaatvriendelijke premie. meer info bij de provinciale steunpunten duurzaam Bouwen.

www.eCobouwerS.be/duurzaam-bouwadvieS

www.premiezoeker.be

steentelt!

StadPassIEf HUIs Voor acTIEVE bUUrT

In 2011 koos het Gentse stadsbestuur resoluut voor passief-

bouw. Sindsdien moeten alle eigen nieuwbouwprojecten

aan de strengste energienormen voldoen. “Daarmee zijn

we de Vlaamse en Europese regelgeving een paar stappen

voor”, zegt milieuschepen Tine Heyse. “Het nieuwe buurt-

centrum in de wijk Rooigem is een mooie illustratie van

de norm die we onszelf hebben opgelegd. Een groendak

dient als regenwaterbuffer en draagt bij tot de passieve

koeling tijdens de zomermaanden. Met behulp van een

warmtepomp slaan we overtollige warmte tijdens de zo-

mermaanden op in de grond om er nadien de winter mee

te overbruggen. Gekoppeld aan vloerverwarming op het

gelijkvloers, een ventilatiesysteem met warmterecuperatie

en een doorgedreven isolatie konden we de energiebehoefte

drastisch reduceren. De energie die we toch nodig hebben,

produceren we zelf met behulp van zonnepanelen. Daar-

door is het gebouw volledig CO2-neutraal in exploitatie.”

bezoek buurtCentrum rooigem op zaterdag 9 november om 14u.

SChrijf je in via www.eCobouwerS.be Code: gent ov9000/22

17

Elke

burgerSsTEUnTJE In DE rUg

Op de website van het Gents Klimaatverbond

kunnen Gentenaars een charter ondertekenen

waarin ze aangeven dat ze mee willen bouwen

aan een klimaatneutrale stad. Dat kan onder

meer door hun dak beter te isoleren. In de winter

van 2011 liet de Stad Gent met een vliegtuigje

en een infraroodcamera een warmtefoto maken

van alle Gentse daken. Daarop kunnen inwoners

zien hoe het gesteld is met de dakisolatie van

hun woning. Dankzij de premie voor dakisolatie

en onderdaken van de Stad wordt de kostprijs

van de werken sterk verlaagd. Het is slechts een

van de vele Gentse premies voor milieubewuste

ingrepen: groendaken, infiltratievoorzieningen,

hemelwaterinstallaties… Bij vzw REGent kunnen

verbouwers terecht voor een energiescan van

hun woning, trajectbegeleiding of een goedkope

lening voor energiebesparende verbouwingen.

warmtefoto.gent.be | www.gentSklimaatverbond.be

steentelt!

bedrijvenExPErTIsE DElEn

Ook tal van Gentse bedrijven hebben

het charter van het Gents Klimaatver-

bond mee ondertekend. Zo engageren

ze zich om hun CO2-uitstoot de komen-

de jaren aanzienlijk te verminderen. Op

de website vinden ze tal van business

cases, nieuwsberichten en good prac-

tices om inspiratie op te doen voor een

klimaatneutrale bedrijfsvoering. Con-

creet kunnen bedrijven onder bepaalde

voorwaarden een begeleidingstraject

energiemanagement van de Stad krij-

gen. Daarnaast worden ze uitgenodigd

om mee na te denken over specifieke

thema’s in klimaatwerkgroepen: denk-

tanks waar mensen samenkomen die

de nodige hefbomen in handen hebben

om een transitie in beweging te zetten.

verenigingengraTIs aDVIEs

Gent dankt zijn reputatie van bruisende

stad niet in het minst aan de talrijke vereni-

gingen die er actief zijn. En ook die dragen

hun steentje bij tot het klimaatbeleid van

de Stad. Sommige organisaties maakten

er zelfs een strijdpunt van, zoals het Gents

Milieufront. Een van de initiatieven van het

Gents Milieufront is de Milieuadvieswinkel

(MAW), waar bouwers en verbouwers gratis

advies kunnen inwinnen over milieuvrien-

delijk leven en wonen. Zelfs voor een kleine

verbouwing loont een e-mail, een telefoontje

of een bezoek de moeite. Als Gentenaar

krijg je van de Stad trouwens drie uur gratis

bouwadvies. De medewerkers van de MAW

zijn experts in duurzaam bouwen en geven

je concrete tips om je woning energiezuini-

ger en duurzamer te maken.

www.milieuadvieSwinkel.be

© Stad gent

bezoek tijdens ecobouwers

opendeur 30 huizenin Gent!

18 eCobouwerS

Low-impactmaterialen

Energiezuinigerdan ooit

ENERGYENERENERN GYGYYENERENERE GYGYG

Comfortabel en gezond binnenklimaat

Een doordachteinplanting

Meer mobiliteit = meer levenskwaliteit

Aandachtvoor biodiversiteit

Zelfbedruipendmet water

Kostenoptimaal ontwerp

De Duurzame Wijk isgebaseerd op 8 pijlers:

Met ‘De Duurzame Wijk’ wordt een opvallend pionierspro-ject gelanceerd: een wijk die volledig vanuit een duurzame invalshoek wordt aangepakt, en dit zowel op ecologisch, economisch als sociaal vlak.

Concreet: ecologische materialen en oplossingen, energie-zuinig wonen, betaalbaarheid en een goed nabuurschap vormen een harmonieus geheel. En dit gesteund op een toekomstgerichte visie én met respect voor de Belgische bouwtraditie.

www.deduurzamewijk.be

Een project van Wienerberger in samen-werking met Eribo // Fris in het Landschap Wielfaert Architecten // 3E

Een opvallendpioniersproject zet de standaard voor duurzaam wonen.

DDW AD 210x285 NL.indd 1 29/08/13 17:02

– p u B L i r e p o r t a G e –

19

open grenzen

eCobouwerS opendeur gaat europeeS

n 2009 legde de EU ambitieuze klimaat-

doelstellingen vast. Tegen 2020 moet de

emissie van broeikasgassen met 20%

dalen (ten opzichte van 1990). Daarbij

moet 20% van de energieproductie

komen van hernieuwbare bronnen, terwijl

energie-efficiënte ingrepen het primaire

energieverbruik met 20% moeten reduceren.

Vanaf 2021 moet elke nieuwbouw in Europa

aan de bijna-energieneutrale standaard

voldoen. Nieuwe woningen zullen nauwelijks

nog energie mogen verbruiken. Ook reno-

vaties zullen in de toekomst aan strengere

energie-eisen moeten beantwoorden.

oPen doors daysEcobouwers Opendeur bewijst dat de

Europese streefdoelen haalbaar zijn met de

technische mogelijkheden die we vandaag

ter beschikking hebben. Met meer dan 33.000

bezoekers sinds 1998 heeft het jaarlijkse eve-

nement in Vlaanderen een stevige reputatie

Soyez leS bienvenuS!ecobouwers opendeur keek al jaren over de taalgrens met enkele knappe woningen in Brussel en wallonië. in 2013 pakt onze waalse partner écoconso voor het eerst uit met een volwaardige opendeurcampagne. van 1 tot 11 november kan je tijdens portes ouvertes ecobâtisseurs in wallonië meer dan honderd woningen bezoeken. samen presenteren BBL en écoconso bovendien meer dan veertig Brusselse pareltjes. keuze genoeg …

SChrijf je in voor meer dan honderd

duurzame woningen in wallonië:

www.eCobatiSSeurS.be

bijna-energieneutraal bouwen?Bijna-energieneutraal wil zeggen dat een woning nauwelijks energie mag verbruiken. de weinige energie die nodig is, wordt gehaald uit hernieuwbare bronnen. hoeveel energie zo’n bijna-energieneutrale woning mag verbruiken, welke hernieuwbare energie in aanmerking komt en hoe dicht die bij het gebouw moet worden opgewekt, is nog voer voor discussie. wel staat vast dat we de technieken in handen hebben om bijna-energieneutraal te bouwen. in vlaanderen wordt nu al volop passief gebouwd. sommigen gaan zelfs voor plusenergie. maar je kan ook perfect voldoen aan de bijna-energie-neutrale norm door minder dan passief te iso-leren en de extra energievraag te compenseren met hernieuwbare energie.

europa

Co-funded by the Intelligent Energy EuropeProgramme of the European Union

Iopgebouwd. In november wordt de campag-

ne ook in negen andere landen gelanceerd:

Duitsland, Oostenrijk, Frankrijk, Zweden,

Hongarije, Slovenië, Malta, Ierland en Polen.

Tijdens de Nearly Zero Energy Buildings Open

Doors Days kan je zo’n vijfhonderd bouwpro-

jecten bezoeken die aan de de bijna-energie-

neutrale standaard voldoen.

www.nzebopendoorSdayS.eu

du conseil à l’action

al zestien jaar lang zet ecobouwers opendeur duurzame en energiezuinige bouwprojecten in de kijker. dit en volgend jaar wordt de succesformule ook in negen andere europese landen gelanceerd. een vijfhonderdtal bijna-energie-neutrale gebouwen gooit de deuren open.

20 eCobouwerS

in vlaanderen wordt 37% van de uitstoot van broeikasgassen veroorzaakt door gebouwen. daarom is het belangrijk dat niet alleen nieuwe, maar ook bestaande woningen energiezuinig worden gemaakt. vlaams minister van energie freya van den Bossche legt uit hoe het beleid daarop inspeelt.

interview

‘we moeten durvenom zelf dehanden uitde mouwen te steken’

vlaamS energieminiSter freya van den boSSChe pleit voor meer diepgaande renovatieS

20 eCobouwerS

21

ind 2011 schafte de federale re-gering het fiscale voordeel voor passiefbouw af. komt er iets in de plaats op vlaams niveau?

“We hebben inderdaad een deel

van die fiscale aftrek gecompen-

seerd. Allereerst door een premie

te voorzien voor mensen die

beter scoren dan de norm. Hoe

beter de prestaties, hoe hoger de

premie. Daarnaast verminderen

we gedurende vijf jaar de onroe-

rende voorheffing geheel of ge-

deeltelijk naarmate de bouwheer

energiezuinige inspanningen

levert. Het voordeel van premies

is dat je sneller kan terugbetalen.

Terwijl een belastingvoordeel

alleen interessant is voor wie

langer op zijn geld kan wachten.”

wat gebeurt er met de mensen die in 2011 gestart zijn met passiefbouw en het belas-tingvoordeel aan hun neus zagen passeren?“Ik kan me inbeelden dat heel

wat mensen geschrokken zijn

door die plotse beslissing van de

federale regering. Die is trouwens

vernietigd door het grondwette-

lijk hof. De federale regering moet

dus met een nieuwe regeling ko-

men. Wie toen gedupeerd was, zal

wellicht toch een fiscaal voordeel

genieten. Maar hoe dat zal gebeu-

ren, is nog niet duidelijk.”

er heerst veel onduidelijkheid bij bouwers en verbouwers over premies en energienormen. ontbreekt het niet aan een langetermijnvisie?“Op Vlaams niveau is er niet

zoveel veranderd op het vlak van

premies. Bij het begin van de

legislatuur hebben we de reno-

vatiepremie op scherp gesteld,

om te renoveren. Sommige hui-

zen in de 19e-eeuwse stadsgordels

zijn in een dermate slechte staat

dat je die niet meer gezond kunt

krijgen. Via een sloopfonds of een

slooppremie zouden we sloop en

wederopbouw kunnen stimule-

ren. We moeten ook durven om

zelf de handen uit de mouwen

te steken. In Antwerpen koopt

het stadsontwikkelings bedrijf

lamentabele woningen op om ze

te renoveren en opnieuw aan de

man te brengen. Daar kunnen we

veel uit leren.”

hoe overtuigt u een verhuurder om met energierenovatie te starten?“Wij bieden verhuurders dakiso-

latie aan die zo goed als gratis is

wanneer de huurder tot een so-

ciale doelgroep behoort. Vreemd

genoeg bleef het aantal aanvragen

beperkt, terwijl het een antwoord

biedt op het gesplitste voordeel

dat vandaag bestaat, doordat de

verhuurder betaalt en de huurder

profiteert. Daarom besloten we

om de premie ook ter beschikking

te stellen voor woningen die wor-

den verhuurd aan een bescheiden

huurprijs. Nu, er komt een wette-

lijke verplichting aan. De Vlaamse

Wooncode schrijft voor dat elk

huis een geïsoleerd dak moet heb-

ben. Tegen 2020 wordt een huis

zonder dakisolatie onverhuurbaar.

Je moet als verhuurder dus bijna

gek zijn om nu geen gebruik te

maken van die premie.”

als vlaanderen de uitstoot van broeikas-gassen tegen 2050 met 80 tot 95% wil reduceren, dan vergt dat vooral veel diep-gaande renovaties. is zoiets haalbaar?

zodat die alleen nog ten goede

komt van wie de basiskwaliteit

en de energiezuinigheid van zijn

woning verbetert. Verder pasten

we een aantal premies aan omdat

ze verschilden naargelang het

netgebied. Sommige premies

– muurisolatie, vloerisolatie –

hebben we versterkt, omdat we

vonden dat er meer incentives

nodig waren. De premie van 125

euro voor een condensatieketel

werd zelfs opgetrokken naar 800

euro voor kwetsbare doelgroepen.

We hebben gewoon een aantal

duidelijke keuzes gemaakt. Wat de

energienormen betreft, ligt er een

duidelijk langetermijnpad vast

richting 2020. Op die manier kan

de bouwsector zich voorbereiden

en weten bouwers die willen voor-

lopen in welke richting we gaan.”

toch blijft u vooral inzetten op individuele maatregelen. moeten we niet veeleer streven naar een totaalpremie voor diep-gaande renovaties op grote schaal?“We moeten inderdaad meer

inzetten op meer diepgaande

renovaties. Het Vlaams Klimaat-

plan voorziet in een premie voor

mensen die gecombineerde wer-

ken uitvoeren. Bovendien zijn de

maatregelen op het vlak van een

laag E-peil voortaan ook toegan-

kelijk voor wie grondig en ener-

giezuinig renoveert. Maar tegelijk

blijft het belangrijk om ook klei-

nere ingrepen te ondersteunen.

Het feit dat 70.000 gezinnen per

jaar de premie voor dakisolatie

aanvragen, zegt genoeg over het

nut ervan. Ik ben er overigens van

overtuigd dat niet elke woning in

Vlaanderen de moeite waard is

21 © wouter van vaerenbergh / imagedeSk.be

22 eCobouwerS

SMARTLED: OVERDAGLICHT EN

’S AVONDS LEDSDé lichtoplossing voor gebouwen als scholen, kantoren, ziekenhuizen en winkelcentra. Solatube® SmartLED is de unieke combinatie van kosteloos daglicht & ultrazuinige leds. De Solatube® vangt het buitenlicht op met een koepel en geleidt het daglicht via een zeer reflecterende buis naar vrijwel elke ruimte. Maar overdaglicht stopt ’s avonds... Dan schakelt SmartLED automatisch over op de ingebouwde ledverlichting: duurzaam en zeer voordelig. Lichtbeheer op afstand d.m.v. DALI is geen probleem. Dus wilt u dat uw licht altijd zeer zuinig brandt, kies dan voor SmartLED. Voor meer informatie kijk op www.solatube.be

Overdaglicht gaat vanzelf over op leds: SmartLED!

Scan deze pagina met uw smartphone

D E DAg L I c h t p r O f ES S I O n A L

Radio 2 komt buurten bij Ecobouwers Opendeur!

de grootste familie

23

SMARTLED: OVERDAGLICHT EN

’S AVONDS LEDSDé lichtoplossing voor gebouwen als scholen, kantoren, ziekenhuizen en winkelcentra. Solatube® SmartLED is de unieke combinatie van kosteloos daglicht & ultrazuinige leds. De Solatube® vangt het buitenlicht op met een koepel en geleidt het daglicht via een zeer reflecterende buis naar vrijwel elke ruimte. Maar overdaglicht stopt ’s avonds... Dan schakelt SmartLED automatisch over op de ingebouwde ledverlichting: duurzaam en zeer voordelig. Lichtbeheer op afstand d.m.v. DALI is geen probleem. Dus wilt u dat uw licht altijd zeer zuinig brandt, kies dan voor SmartLED. Voor meer informatie kijk op www.solatube.be

Overdaglicht gaat vanzelf over op leds: SmartLED!

Scan deze pagina met uw smartphone

D E DAg L I c h t p r O f ES S I O n A L

“Uiteraard geloven wij dat het

haalbaar is. We zetten ook con-

crete stappen. Zo hebben we voor

het eerst de energietoestand van

onze sociale woningen geïnventa-

riseerd. De resultaten zijn allesbe-

halve fraai. De komende vijf jaar

zullen we daarom 500 miljoen euro

extra aan de renovatie van sociale

woningen besteden. Daarbij staat

energiezuinigheid hoog op de pri-

oriteitenlijst. Daar maken we dus

een grote inhaalbeweging. Voor de

grondige renovatie van woningen

wordt in de toekomst ook een

E-peil berekend en zullen dezelfde

ondersteuningsmaatregelen (REG

premie, verminderde onroerende

voorheffing) van toepassing zijn

als bij nieuwbouw. Intussen werkt

het Agentschap voor Innovatie

door Wetenschap en Techniek aan

een innovatieprogramma voor

diepgaande renovaties op wijk-

niveau. Vanuit het Stedenbeleid

willen we ook ervaring opdoen

met een wijkgerichte aanpak. Zo

maak je snel grote sprongen en het

is ook voordeliger, omdat groeps-

aankopen van bouwmaterialen

mogelijk worden.”

zelfs dan blijft renoveren een zware finan-ciële dobber. waar moet het geld vandaan komen voor renoveren op grote schaal?We moeten er door een slim beleid

voor zorgen dat investeringen in

energiebesparing zichzelf terug-

verdienen. Dat kunnen we doen

door banken aan te moedigen

om gunstige leningsvoorwaarden

aan te bieden. Ook het Fonds voor

de Reductie van de Globale Ener-

giekost (FRGE) biedt voordelige

leningen aan voor wie investereert

in energiezuinigheid. Daarnaast

geven we als overheid ook pre-

mies. Wij hebben daarvoor vijftig

miljoen euro uit de begroting

voorzien. Vroeger werden premies

voor energiezuinig bouwen en

verbouwen vertaald in hogere

energietarieven. Daar willen we

graag vanaf. Het gaat niet op om

die kost af te wentelen op wie

onvoldoende middelen heeft om

in energiezuinigheid te investeren.

Daarnaast gaan we ook op zoek

naar creatieve oplossingen. Via een

warmteplan gaan we bijvoorbeeld

de restwarmte van bedrijven recu-

pereren om woningen en wijken te

verwarmen. Dat gebeurt al in Roe-

selare, waar honderd woningen de

restwarmte van een nabijgelegen

verbrandingsoven benutten.”

belfius en triodos gaan voordelige leningen toekennen voor de renovatie en de bouw van energiezuinige woningen. zullen andere banken volgen?“Ik hoop het. Sinds de crisis zijn

banken zeer terughoudend om

nieuwe engagementen aan te

gaan. Maar volgens Triodos en

Belfius is de interesse groot. En

eigenlijk is het de logica zelf.

Energiezuinig bouwen kost meer,

maar als dat later gecompenseerd

wordt door een lagere energiefac-

tuur, dan is de terugbetaalcapaci-

teit groter. Meer banken zouden

zo moeten redeneren. Wij probe-

ren hen daarvan te overtuigen.”

is de bouwsector volgens u klaar voor energieneutraal bouwen?“Om de twee jaar wordt de norm

voor woningen iets energiezui-

niger. Telkens zien we dat de

bouwsector voorop loopt en dat

veel bouwers het – een stuk –

beter doen dan de norm. Maar we

moeten aannemers en architecten

wel de kans geven om die nieuwe

technieken en manieren van

bouwen in de vingers te krijgen.

Als we plots een te grote sprong

zouden maken, wordt het voor de

bouwsector wellicht moeilijk om

te volgen. De grootste uitdaging

ligt op het vlak van onderwijs en

vorming. De scholing van mensen

is verschrikkelijk belangrijk.”

u bent ook gemeenteraadslid in gent. hebt u het charter van het gents klimaatverbond ondertekend?“Uiteraard! Wij proberen de inwo-

ners zoveel mogelijk te sensibilise-

ren om tegen 2050 een klimaat-

neutrale stad te worden. Iedereen

krijgt de kans om mee die doel-

stelling waar te maken. Als je ziet

hoeveel mensen de warmtefoto

hebben bekeken om te zien hoe

het met hun dakisolatie is gesteld,

dan weet je dat we op het goede

spoor zitten. Veel mensen besef-

fen dat hun levenskwaliteit erop

vooruit kan gaan door bewuster

te leven. Gent heeft zeker nog een

weg te gaan, maar de goesting is er

om de nodige stappen te zetten.

Als de stad die ambitie heeft en de

mensen zijn enthousiast, dan is

alles mogelijk.”

interview

3

5

2

4

Een natuurlijke keuze

1hernieuwbareenergiebronnen

trends

24 eCobouwerS

25

zonneboiler Een zonneboiler zet daglicht om in

warmte voor het verwarmen van

sanitair water. Een zonnecollector

op het dak vangt het zonlicht op. De

zonnewarmte wordt opgeslagen in de

boiler en blijft beschikbaar. Sommige

systemen ondersteunen zelfs de

verwarming van je woning. Je kan makkelijk 150 tot 300 euro per jaar besparen op je energiefactuur. Door de gunstige subsidies krijg je ook tot 2.750 euro steun per installatie.

massa-oven Erg populair bij de Ecobouwers zijn

de warmte-accumulerende massa-

ovens. Na enkele uren branden heeft

de massa-oven voldoende warmte

opgeslagen om die nadien lang-

zaam af te geven en zo de ruimte

gedurende lange tijd gelijkmatig te

verwarmen. Massa-ovens heb je in

alle vormen en maten. Ze kunnen

opgebouwd zijn uit speksteen, leem,

vuurvaste steen…

zonnepanelen In fotovoltaïsche zonnepanelen

wordt licht rechtstreeks omge-

zet in elektriciteit. Doordat je

elektriciteitsmeter terugdraait

tijdens zonnig weer, kan je je

elektriciteitsfactuur bijna tot nul

herleiden. Ondanks het feit dat

de subsidiestromen opgedroogd

zijn, leveren zonnepanelen nog

altijd 5% financieel rendement op. Dat is flink meer dan een

spaarboekje.

houtpellets Houtpellets zijn korrels gemaakt

van houtafval. Momenteel zijn ze

erg populair als bijverwarming

in een pelletkachel. Maar hout-

pellets kunnen ook als centrale

verwarming worden gebruikt. Een

centrale verwarming op pellets zal

warm water produceren voor de

radiatoren of de vloerverwarming

in de woning en eventueel ook

voor de sanitaire voorzieningen.

warmtepomp Een warmtepomp onttrekt warmte

aan water, grond of lucht en

geeft die warmte op een hogere

temperatuur af aan het verwar-

mingssysteem. Een warmtepomp

gebruikt wel elektriciteit, maar

is veel efficiënter dan elektrische

verwarming (tot 80%). Voor een opti-

maal rendement moet je wel een

goed geïsoleerde woning hebben en

een lage temperatuursafgifte zoals

vloer- of wandverwarming.

1 2

3 4

5

hernieuwbare energiebronnen zijn onuitputtelijk. tal van ecobouwers maken al gebruik van nieuwe technieken om hun woning of hun sanitair water op een duurzame manier te ver-warmen. voor elke woning is er wel een geschikte toepassing.

kies voor Groene stroom De Greenpeace ranking van alle Belgische energieleveranciers maakt duidelijk wie echt groene stroom aanbiedt.

www.greenpeaCe.org/belgium/nl/groene-Stroom

kies correctBij de aankoop van nieuwe produc-

ten is het niet altijd eenvoudig om in

te schatten wat de meest energiezui-

nige optie is. De website topten.be

houdt voor jou de vinger aan de pols

en vergelijkt de meest gangbare

merken en modellen binnen tal van

productcategorieën. Van huishoud-

toestellen tot auto’s. De kortste weg

naar een weloverwogen keuze…

www.topten.be

26 eCobouwerS

recycleren is hip. steeds meer mensen geven oude materialen een nieuwe bestemming of leren hoe ze zelf elektrische apparaten kunnen herstel-

len. de gentse binnenhuisarchitect stefaan onghena doet het al meer dan twintig jaar.

reportage

oud wordt nieuwM

ijn eerste wapenfeit

is een kastje dat ik

in 1992 maakte met

oude fruitkisten”,

zegt Stefaan Onghena. “Toen

vonden mensen dat een beetje

marginaal, alsof ik me geen nieu-

we kast kon permitteren. Terwijl

ik een vuist wou maken tegen de

wegwerpcultuur. Wat mensen al-

lemaal weggooien heeft me altijd

al gefascineerd. En uiteindelijk

heb ik er met Casa pouBelle deels

mijn beroep van gemaakt.”

WijnkurkenAndere meubelstukken uit

verpakkingsmaterialen volgden,

maar Stefaan wou meer. Toen

hij in 2000 een eigen huis kocht

in de Gentse wijk Brugse Poort,

besloot hij om dat zo energie-

zuinig mogelijk te verbouwen

heb ik één voor één in de wanden

geïntegreerd: een intensieve klus,

maar ik ben daar niet dag in, dag

uit mee bezig. Ik wist op voor-

hand dat dit huis een verhaal van

lange adem zou worden.”

aFValBerGHet doel is allereerst een state-

ment maken tegen de zinloze

verkwisting van materialen. “Het

probleem is dat we onze handen

niet langer vuil willen maken”,

zucht Stefaan. “Woningen moe-

met behulp van bouwafval. “Niet

dat ik afkerig ben van nieuwe

technologieën”, zegt hij zelf. “Er

liggen wel degelijk zonnepanelen

op het dak. Maar binnenin is het

merendeel gerecupereerd, van

oude leistenen en schelpen uit

Bretagne als muurbekleding op

het dakterras tot de vloertegels op

het gelijkvloers en de bakstenen

in de woonkamer. Het huis is ge-

isoleerd met 1,2 miljoen wijnkur-

ken die ik in restaurants en cafés

en bij vrienden ging ophalen. Die

ten meteen instapklaar zijn. En

dus kijken we neer op alles wat

arbeidsintensief is. Materialen

die iets meer tijd kosten om te

verwerken, gooien we weg. Vaak

kost het meer om een elektrisch

apparaat te herstellen dan om

het te vervangen. Dat is toch

absurd? Het gevolg is dat we een

gigantische afvalberg creëren,

terwijl de grondstoffen schaarser

worden. We zijn nu met zeven

miljard mensen op de wereld.

De komende tweeëntwintig jaar

zal dat aantal met dertig procent

toenemen. Als we onze levens-

standaard willen aanhouden,

dan zullen we ons materialen-

verbruik drastisch moeten terug-

schroeven. Terwijl we net de nei-

ging hebben om het omgekeerde

te doen. En daar doe ik niet aan

mee. Ik denk liever vooruit. En ik

interieurarChiteCt Stefaan onghena renoveert met afbraakmaterialen

27

heb het gevoel dat we stilaan op

een keerpunt zitten. De mensen

worden alerter voor hergebruik.

Uit ecologische, maar ook uit

economische motieven.”

zelFBouWersDat recycleren milieuvriendelijk

is, spreekt voor zich. De materia-

len die Stefaan gebruikt, hoeven

niet opnieuw te worden geprodu-

ceerd of verscheept. Maar valt

de eindfactuur ook voordeliger

uit als er zoveel werk bij komt

kijken? “Als ik al mijn projecten

volledig zelf zou afhandelen,

dan is dat voor de doorsnee

verbouwer onbetaalbaar”, geeft

Stefaan toe. “Daarom werk ik

vooral met zelfbouwers: mensen

die graag zelf de handen uit de

mouwen steken. Die help ik op

weg. Uiteindelijk halen ze daar

oud wordt nieuwmeer voldoening uit. Niets zo

prettig als een eerste bad nemen

in een badkamer die je zelf hebt

betegeld. Daarnaast besteed ik

veel aandacht aan het energie-

zuinig maken van woningen. Zelf

heb ik mijn energiefactuur het

voorbije jaar afgeklokt op 13 euro

per maand.”

sPiritueel comFortToch hoeft Stefaan niet in te boe-

ten op comfort. “Het hangt er maar

van af wat je daaronder verstaat”,

beweert bij zelf. “Ik heb geen

regendouche, geen jacuzzi, geen

sauna… Maar ik woon wel in een

huis dat ik zelf heb gerenoveerd,

zonder de natuur al te veel te

belasten. Ook dat is comfort, zij

het op een spiritueler niveau. Veel

mensen hebben de voorbije jaren

zonnepanelen gelegd omwille

van de subsidies. Maar als ze de

winst die ze daarmee opstrijken

gebruiken om een extra citytrip

te boeken, dan is de ecologische

winst nihil. Zelfs passiefbouw is op

termijn niet zaligmakend. Er zijn

gewoon niet voldoende grondstof-

fen om voor iedereen een passief

huis neer te poten. Ik geloof in een

geleidelijke overgang, waarbij we

het bestaande patrimonium op-

waarderen met wat er voorhanden

is. Als er ooit een dag komt waarop

er geen afbraakmateriaal meer te

vinden is, dan ben ik in mijn opzet

geslaagd. Dan wil dat zeggen dat er

iets is veranderd.”

www.CaSapoubelle.be

reCyClage in de lift

interieurarChiteCt Stefaan onghena renoveert met afbraakmaterialen

steeds meer mensen zijn op zoek naar tweedehandse bouwmaterialen, zo blijkt uit de cijfers van zoekertjessite 2dehands.be. de sectie ‘Bouw’ telde het voorbije jaar bijna twaalf miljoen bezoekers, een stijging van zestien procent ten opzicht van het jaar voordien. het populairst zijn deuren, raamkozijnen, schuifpuien, klinkers, houtmateriaal en

machines voor houtbewerking. ook het aanbod aan tweedehandsmateriaal is groot, met meer dan 92.000 zoekertjes die continu online staan. alle bezoekers van 2dehands.be bekeken alles samen bijna 100 miljoen bouwartikelen op de site. daarmee staat ‘Bouw’ op de vierde plaats van de meest bezochte onderdelen.www.2dehandS.be

© freddy willemS

28 eCobouwerS

Bela

sting

verm

inde

ring

van

30%

Mult

ifi t 0

32-1

5%(d

iktes

: 12

0, 1

40 e

n 16

0 mm

)

Mult

ifi t 0

35-1

0%(d

iktes

: va

n160

tot 2

60 m

m)

Prem

ies

LDS

damp

sche

rmen

toeb

ehor

en-1

0%

PROMO-ACTIEGlaswolisolatievoor het dak:

Multifi t,multi-winst!

15-10 tot15-12-2013

Koop, speel mee en maak kans opéén van de 50 iPad miniStuur uw aankoopfactuur van Multifi t 032 naar [email protected] om uw toegang tot de wedstrijd te bekomenVoor meer informatie, bezoek www.glaswol-isolatie.be

2218_13-Ann Multifit Ecobouwers 210x142,5.indd 2 11/09/13 09:53

/ Ecologisch Bouwen/ Energiezuinig Wonen/ Houtbouw/ Passiefbouw/ Gezond Wonen+ Tal van lezingen en workshops

HOUT EN GROEN WONEN 2013

ANTWERPEN DE WAAGNATIENABIJ HET MAS

www.houtengroenwonen.be

Dé beurs in vlaanderen over:

Zaterdag 9 Zondag 10 & Maandag 11 november

10HOUT EN GROEN WONEN

EDITIE

e

alle ecologische oplossingen voor uw huis

GRATIS TOEGANG

ECOBOUWERS OPENDEURWEEKENDS VOOR BEZOEKERS VAN DE

29

reken af met EnErgIE-VrETErs

wist je dat een gemiddeld gezin per jaar € 3.684 aan energie betaalt? en dat je tot 20% kan besparen als je een aantal tips in acht neemt? de energiejacht helpt je inzicht te krijgen in je verbruik én bezorgt je tips om te besparen.

e Energiejacht is een jaarlijkse campagne van

Bond Beter Leefmilieu die consumenten helpt

om minder te verbruiken. Tijdens de vorige

editie bespaarden de energiejagers gemiddeld

9,24%, goed voor zo’n € 150. Deelnemen is gratis

en kan via de website www.energiejacht.be. Je kunt

er je meterstanden van gas, elektriciteit en water in-

voeren en zo je verbruik op de voet volgen. Om energie

te besparen, hoef je immers geen zware investeringen

te doen. Een eerste belangrijke stap is het bijhouden van

je verbruik. Zo raak je je al snel bewust van het volume

en kweek je een ‘energiereflex’, waardoor je automatisch

bespaart. De tips en getuigenissen die je vanaf december

wekelijks krijgt aangereikt via de nieuwsbrief of via je

energiemeester doen de rest. De unieke rekentool berekent

automatisch je besparing in kWh én in euro. Bovendien

zie je in één oogopslag hoeveel je verbruikt in verhouding

tot het Vlaamse gemiddelde of ten opzichte van een

verbruiks periode uit het verleden.

energiejacht

1neem de vorige afrekening van je energieleverancier bij de hand.

2registreer je gratis op www.energie-jacht.be en voer je gegevens in.

3Laat je inspireren door de talrijke getuigenissen en tips.

4steek 10% van je energiefactuur op zak en geniet van je besparing.

D

beSpaar

€150 op je energie-

faCtuur

www.energiejaCht.beDoE MEE!

Bela

sting

verm

inde

ring

van

30%

Mult

ifi t 0

32-1

5%(d

iktes

: 12

0, 1

40 e

n 16

0 mm

)

Mult

ifi t 0

35-1

0%(d

iktes

: va

n160

tot 2

60 m

m)

Prem

ies

LDS

damp

sche

rmen

toeb

ehor

en-1

0%

PROMO-ACTIEGlaswolisolatievoor het dak:

Multifi t,multi-winst!

15-10 tot15-12-2013

Koop, speel mee en maak kans opéén van de 50 iPad miniStuur uw aankoopfactuur van Multifi t 032 naar [email protected] om uw toegang tot de wedstrijd te bekomenVoor meer informatie, bezoek www.glaswol-isolatie.be

2218_13-Ann Multifit Ecobouwers 210x142,5.indd 2 11/09/13 09:53

/ Ecologisch Bouwen/ Energiezuinig Wonen/ Houtbouw/ Passiefbouw/ Gezond Wonen+ Tal van lezingen en workshops

HOUT EN GROEN WONEN 2013

ANTWERPEN DE WAAGNATIENABIJ HET MAS

www.houtengroenwonen.be

Dé beurs in vlaanderen over:

Zaterdag 9 Zondag 10 & Maandag 11 november

10HOUT EN GROEN WONEN

EDITIE

e

alle ecologische oplossingen voor uw huis

GRATIS TOEGANG

ECOBOUWERS OPENDEURWEEKENDS VOOR BEZOEKERS VAN DE

30 eCobouwerS



UKKELPRIVÉ-WONING


UKKELAPPARTEMENTEN

EN KANTOREN

BRUSSELKANTOREN


SCHAARBEEKKANTOREN


EN KANTOREN




VORSTOCMW-KANTOOR



193 Brusselse

Voorbeeld-

gebouwen

Meer dan

520.000m²

duurzame

gebouwen

Sommigen

te ontdekken

tijdens

Ecobouwers

Opendeur




© Gérard Bedoret


© FHW architectes


© Urban Platform


© Damien Carnoy


© A2M









VORSTRENOVATIE

ART-DECOGEBOUW





UKKELPRIVÉ-WONING


UKKELAPPARTEMENTEN

EN KANTOREN

BRUSSELKANTOREN


SCHAARBEEKKANTOREN


EN KANTOREN




VORSTOCMW-KANTOOR



193 Brusselse

Voorbeeld-

gebouwen

Meer dan

520.000m²

duurzame

gebouwen

Sommigen

te ontdekken

tijdens

Ecobouwers

Opendeur




© Gérard Bedoret


© FHW architectes


© Urban Platform


© Damien Carnoy


© A2M









VORSTRENOVATIE

ART-DECOGEBOUW




WInp. 43

3 weekendS in een paSSiefhuiS aan zee

weSt-vlaanderen ooSt-vlaanderen

antwerpen

limburg

bruSSelvlaamS-brabant

waalS-brabant

luxemburg

luik

namen

henegouwen

16 46

15

12

4

25

30

19

12

15

26

bezoek gratiS meer dan 150 duurzame huizen

SChrijf je in vanaf 18 oktober via www.eCobouwerS.be

bezoek meer dan 100 woningen in wallonië tijdenS eCobâtiSSeurS porteS ouverteS

SChrijf je in op www.eCobatiSSeurS.be

in vlaanderenen bruSSel

32 eCobouwerS

en nog…

case

antwerpenprovincie

antwerpen balen berlaar duffel geel

heiSt-op-den-berg 2 hove kalmthout mortSel 2olen

putte turnhout zwijndreCht

zelFdraGende stroBooG

laGe-enerGieWoninG aangepast

aan rolstoelgebruik zwijndreCht an2070/01

bezoek op 1/11 om 10u en 14u; 9/11 en 11/11 om 10u

Europa’s grootste zelfdra-

gende stroboog is acht

meter hoog. Een knap staaltje

architectuur. De woning is

opgebouwd uit strobalen,

geplaatst in een tongewelf, met

een knipoog naar oude Griekse

orthodoxe kerkjes. De muren

uit strobalen van wel een meter

bekijk meer huizen en SChrijf je in viawww.eCobouwerS.be

duffel

Arch

itec

t: D

irk

WAu

ters

heiSt-op-den-berg

balengeelolen

putte

turnhout

kalmthout

mortSel

zwijndreCht

hove

antwerpen

berlaar

33

en nog…

heist-op-den-Berg nieuwbouwe-peil: 72k-waarde: 21

case

zelFdraGende stroBooG

BudGetVriendelijk wonen met hedendaagse vormgeving

hove an2540/01 bezoek op 3/11 en 10/11 om 10u en 14u

architecturale parel met keuken in bamboe kalmthout an2920/01

bezoek op 10/11 om 10u en 11/11 om 10u en 14u

ruime stadsrenovatie

aangenaam en esthetisch antwerpen an2170/01

bezoek op 10/11 om 10u en 11/11 om 10u en 14u

dik isoleren heel goed en lopen

naadloos over in het dak. De

woning haalt zelfs passieve iso-

latiewaarden. De woonruimte is

zuidgericht en laat zo veel dag-

licht en zonnewarmte binnen.

De woning is verder heel lucht-

dicht gebouwd en alle ramen

bevatten driedubbele beglazing,

geïsoleerd met argongas. De

afwerking omvat onder meer

wandbezetting met traskalk en

leem, een eiken parket en een

groendak met sedumplantjes.

Frisse lucht is verzekerd dankzij

een balansventilatie. Verwar-

men doen de bewoners met een

pelletkachel. Elektriciteit wordt

gegenereerd door PV-panelen op

het dak. Kers op de taart is een

vijver met zuiveringsrietveld in

de tuin. Naast de stroboog zijn

een carport, een berging en een

overdekt terras gebouwd.

heiSt-op-den-berg an2220/01

bezoek op 11/11 om 10u

ProFiel bio-

ecologisch bouwen

Arch

itec

t: h

enk

VAn

Aels

t

Arch

itec

t: J

essi

kA D

e lA

nnoy

Arch

itec

t: e

proJ

ecte

n: J

ohAn

Fie

rens

& G

ert

Wil

lem

en b

VbA

Arch

itec

t: A

rchi

tect

enbu

ro s

choo

nbAe

rt &

pAr

tner

s

34 eCobouwerS

en nog…

case

limburgprovincie

de teller draait achteruit

GerenoVeerde BunGaloW met organische structuur

lummen li3560/02 bezoek op 3/11 om 10u en 14u

Een budgetvriendelijke

plus energiewoning waarin

niet enkel aandacht werd be-

steed aan het energiezuinige as-

pect, maar ook aan het comfort.

De woning werd begin dit jaar

uitgeroepen tot meest duurzame

woning van Limburg. Het is een

eenvoudige en compacte wo-


herk-de-Stad

beringen

dilSen-Stokkem

haSSelt

heChtel-ekSel

heuSden-zolder

Sint-truiden

lummen

Arch

itec

t: A

teli

er D

’ Arc

hite

ctur

e &

DeVe

lopp

emen

t Du

rAbl

e

beringen 2dilSen-Stokkem haSSelt

heChtel-ekSel herk-de-Stad 2heuSden-zolder 2

lummen 2 Sint-truiden

35

en nog…

herk-de-stad nieuwbouwe-peil: -11k-waarde: 17jaarlijkse warmtevraag: -22 kWh/m²jaar

case

de teller draait achteruit

nulenerGieWoninG met kantoor, passief gecertificeerd

haSSelt li3510/02 bezoek op 3/11 en 4/11 om 14u

laGe-enerGierenoVatie van een karaktervolle woning uit 1967

dilSen-Stokkem li3650/02 bezoek op 2/11 en 9/11 om 14u

ecoloGische PaalWoninGplusenergie heChtel-ekSel li3940/01

bezoek op 2/11 om 14u; 3/11om 10u; 9/11 om 14u; 10/11 om 10u

ning, die niet moet inboeten aan

ruimtelijkheid. De woning werd

opgetrokken in houtskelet met

FSC-label en werd bijna volledig

door de bewoners zelf afgewerkt

volgens passiefhuisprincipes.

Een ventilatiesysteem met

warmterecuperatie en bodem-

warmtewisselaar zorgt voor

voorgeconditioneerde lucht,

een luchtwaterwarmtepomp

voor warm sanitair warm water

en vloerverwarming, en foto-

voltaïsche zonnepanelen voor

elektriciteit. Dankzij die duur-

zame technieken bedroeg het

energieverbruik na één strenge

winter (met vier bewoners) nul,

terwijl in het hele huis continu

een comforttemperatuur van

22°C werd aangehouden. Re-

genwater wordt gebruikt voor

tuinonderhoud, toiletspoeling en

wasmachine.

herk-de-Stad li3540/03

bezoek op 10/11 om 10u en 14u

ProFiel plus-

energiewoning

Arch

itec

t: b

Jorn

VAn

oppe

n

Arch

itec

ten:

clA

es-V

Anop

pen

Arch

itec

t: A

rchi

tect

enbu

reAu

equ

ilib

rium

Arch

itec

t: l

iesb

eth

lieF

soon

s

36 eCobouwerS

en nog…

case

oost-vlaanderen

provincie

aalSt aalter aSSenede brakel denderleeuw dendermonde evergem 2gent 17

hamme kluiSbergen laarne lovendegem maldegem merelbeke 2moerbeke-waaS ooSterzele

oudenaarde ronSe 2Sint-gilliS-waaS 2Sint-niklaaS 4wortegem-petegem zingem

energiezuinige stadswoning

duurzame en PassieVe WoninG in een arbeiderswijk

Sint-niklaaS ov9100/05 bezoek op 2/11 om 10u en 14u

Een rijwoning uit 1957

wordt grondig gerenoveerd

tot lage-energiewoning met

veel aandacht voor isolatie en

luchtdichting. Als technieken kan

je er muur- en vloerverwarming

met een gascondensatieketel, een

zonneboiler en balansventilatie-

systeem zien. Met driedubbel glas,


Arch

itec

t: m

Arte

ns V

An c

Aim

ere

Arch

itec

ten

aalter

wortegem-petegem

maldegem

lovendegem

gent

zingem

merelbeke

laarne

Sint-gilliS-waaS

Sint-niklaaS

denderleeuw

hamme

ronSe

evergem

aSSenede

dendermonde

aalSt

brakel

ooSterzele

oudenaarde

kluiSbergen

moerbeke-waaS

37

en nog…

case

energiezuinige stadswoning

GerenoVeerde hoeVemet Japanse furo-badkamer

evergem ov9940/04 bezoek op 1/11 om 10u of 14u

Bio-ecoloGische renoVatie met behoud van authentieke elementen

zingem ov9750/01 bezoek op 3/11 en 11/11 om 10u

PassieFhuis met houtskelet op een boogscheut van Gent-Sint-Pieters

gent ov9000/12 bezoek op 3/11 om 10u of 14u

30 centimeter papiervlokken in

het dak en 24 centimeter cellulose

en minerale wol in de muren,

blijven de bewoners gegarandeerd

warm in de winter. Regenwater

wordt hergebruikt voor toilet en

wasmachine. Waar mogelijk werd

gekozen voor duurzame bouw-

materialen. De woning heeft een

compacte vorm om verliesopper-

vlakten te beperken en de stad-

stuin te vergroten. Opmerkelijk:

de oorspronkelijke garage werd

omgebouwd tot fietsenstalling.

De auto vliegt de deur uit en de

bewoners kiezen resoluut voor

autodelen bij Dégage of een van

de andere particuliere autodeel-

groepen in Gent. Een groot deel

van de werken gebeurde in zelf-

bouw. Het huis is wind- en water-

dicht, maar nog niet afgewerkt. Er

is daardoor nog veel te zien voor

de geïnteresseerde zelfbouwer.

gent ov9040/06


en 10/11 en 11/11 om 10u

Gent renovatiek-waarde: 27

Arch

itec

t: b

Jorn

VAn

oppe

n

Arch

itec

t: m

Arte

ns V

An c

Aim

ere

Arch

itec

ten

Arch

itec

t: e

ric

boDD

Aert

Arch

itec

t: m

ozAi

ek –

Don

AlD

Desm

et &

els

stA

esse

ns

ProFiel wonenin destad

38 eCobouwerS

Arch

itec

t: A

teli

er k

yoto

en nog…

case

vlaams-brabant

provincie

aSSe bouterSem herent 2kapelle-op-den-boS leuven lubbeek 2 Sint-pieterS-leeuw tienen zemSt 2

samenhuizen in een VierkantshoeVe

massieVe nulenerGie-WoninG in de dorpskern

leuven vl3012/03 bezoek op 1/11 om 10u en 14u

De Kaasdroger is een authen-

tieke vierkantshoeve met een

geplaveid binnenplein. Een statig

woonhuis, oude stallen waar je

de dieren nog voelt ademen, een

schuur waarin een reus zich kan

verstoppen, een bouwvallig tot de

verbeelding sprekend voorhuisje,

een reeks varkensstallen, een


aSSe

tienen

herent

kapelle-op-den-boS

zemSt

leuvenlubbeek

Sint-pieterS-leeuw

bouterSem

39

Arch

itec

t: p

eter

Vos

VAn

bAr

chi

Arch

itec

t: k

ris

VAn

De V

oorD

e

Arch

itec

t: J

eAn-

pol

borr

emAn

s

Arch

itec

t: k

Arel

beu

ckel

Aers

Boutersem renovatiek-peil: 20

case

samenhuizen in een VierkantshoeVe

laGe-enerGieWoninG hoe minder technieken, hoe zuiniger

lubbeek vl3211/02 bezoek op 9/11 en 10/11 om 10u en 14u

renoVatie aan de GanG kom kijken achter de schermen

aSSe vl1730/02 bezoek op 11/11 om 10u en 14u

ruime nulenerGieWoninG Jaarlijkse verwarmingskost 100 euro

herent vl3020/03 bezoek op 2/11 en 9/11 om 14u

oude serre… Eromheen groen,

oude fruitbomen en notelaars.

Achteraan de kabbelende Klein-

beek. Voor de deur de Vlaanderen

fietsroute. Een straat verder een

rustgevend wandelgebied. Een

gunstige ligging met de trein en

de snelweg vlakbij, maar toch ver

genoeg om de lawaaihinder te la-

ten voor wat hij is. De beschermde

hoeve wordt verbouwd tot een

ecologisch samenhuisproject

van vier woningen en een groot

atelier. De verschillende woningen

worden elk met hun specifieke ei-

genheid bio-ecologisch verbouwd

en met respect voor de authenti-

citeit van de hoeve. Isolatie met

kalk-hennep en strobalenbouw in

de schuur. Verder: zuivering en in-

filtratie van regenwater, zonneboi-

ler, pelletketel voor verwarming en

warm water. Momenteel is er één

woning en een bovenverdieping

afgewerkt, twee andere woningen

zijn nog in opbouw.

www.dekaaSdroger.be

ProFiel gemeen-

schappelijk wonen

bouterSem vl3370/01

bezoek op 2/11 en 9/11 om 10u

40 eCobouwerS

Arch

itec

t: b

Art

VAn

beVe

rslu

ysen nog…

case

provincie

beernem brugge 5de haan kokSijde

kortrijk lo-reninge middelkerke ooStkamp 2

poperinge zedelgem 1zwevegem

gratis zonnewarmte

Bostoen PassieFhuisin halfopen bebouwing

middelkerke wv8434/01 bezoek op 2/11 om 14u

Deze rijwoning uit 1961

werd in 2011 gerenoveerd

tot zeer lage-energiewoning.

Het huis ligt op amper een kilo-

meter van de stadskern. De bus

stopt op de hoek, maar meestal

pakken de bewoners gewoon de

fiets. De indeling van de ruimtes

werd met zorg bepaald, zodat


west-vlaanderen

brugge

kokSijde

beernem

kortrijk

middelkerke

lo-reninge

ooStkamp

de haan

poperinge

zedelgem

zwevegem

41

Arch

itec

t: m

Arti

Jn D

e co

ster

Arch

itec

t: D

Anië

l re

ynVo

et

Arch

itec

t: m

Arti

Jn D

e co

ster

Arch

itec

t: e

nerG

ie e

n bo

uWAD

Vies

Vo

rmGe

VinG

bAr

t VA

nDek

erck

hoVe

en nog…

brugge renovatiek-peil: 20

case

gratis zonnewarmte

nieuWBouW oP het Platte-land met organische elementen

ooStkamp wv8020/04 bezoek op 1/11 en 11/11 om 14u

nulenerGieWoninG met pelletboiler

brugge wv8310/01 bezoek op 10/11 om 10u en 14u

koPPelWoninG eigen ontwerp, technieken en coördinatie

zwevegem wv8550/02 bezoek op 9/11 om 10u en 14u

het huis heel licht en open

aanvoelt. Een smalle technische

koker loopt door van kelder tot

zolder. Een pelletboiler zorgt

voor de verwarming van de

woning via vloerverwarming.

Bovendien werd er ook een

zonneboiler met een boilervat

van 600 liter aangesloten op

het systeem. De zonneboiler

staat niet alleen in voor de

verwarming van het sanitair

warm water, maar levert ook

gratis verwarming voor het hele

huis. De balansventilatie met

aardwarmtewisselaar en warm-

terecuperatie verzekert op elk

moment frisse lucht in het huis.

De bewoners kozen ook bewust

voor duurzame materialen: de

aanbouw werd opgetrokken uit

FSC-gecertificeerd hout en dak

en muren werden geïsoleerd

met papiervlokken.

brugge wv8000/02


ProFiel energie-zuinige

renovatie

42 eCobouwerS

case

hoofdstedelijkgewest

brussels

anderleCht oudergem 2bruSSel Stad 4elSene Sint-janS-molenbeek 3Sint-gilliS 5

ukkel 3Sint-lambreChtS-woluwe 2 Sint-pieterS-woluwe 2SChaarbeek 2watermaal boSvoorde

Arch

itec

t: D

. DAr

Denn

e

Arch

itec

t: m

Arc

VAn

Der

stri

cht

en nog…

karakterVolle renoVatie van een mooi herenhuis SChaarbeek br1030/02


ecoloGische renoVatie in het hart van de stad anderleCht br1070/01

bezoek op 2/11 en 9/11 om 10u (fr)

Geklasseerde WoninG van

de hand van Paul Hankar Sint-gilliS br1060/02

bezoek op 1/11 en 2/11 om 14u en 3/11 om 10u (fr)

VoorBeeldrenoVatieDit project is een van de

laureaten van de wedstrijd

voorbeeldgebouwen van het

Brussels Gewest. De typisch

Brusselse rijwoning werd ge-

renoveerd tot zeer lage-energie-

standaard met behoud van de

eigenheid van het gebouw. De

achterbouw werd vervangen: de

nieuwe woonkamer heeft een

zuid-oostgevel met veel glas voor

maximale zonnewinsten in de

winter. Alle ramen en deuren

werden vervangen door passief

schrijnwerk. De voorgevel werd

langs de binnenzijde geïsoleerd.

Waar kon werd gekozen voor

bio-ecologische materialen:

SChaarbeek

anderleCht

Sint-janS-molenbeek

bruSSel Stad Sint-lambreChtS-woluwe

Sint-pieterS-woluwe

watermaal boSvoorde

oudergemSint-gilliS

ukkel

elSene

in een passief-huis aan zee

3 weekends

Arch

itec

t: m

Arc

VAn

Der

stri

cht

Arch

itec

t: G

. Vil

let

oude droGisterijwordt moderne

eengezinswoning Sint-gilliS br1060/01

bezoek op 10/11 en 11/11 om 10u en 14u (fr)

VoorBeeldrenoVatiehoutvezelisolatie, cellulose,

leem, FSC-hout, recuperatie-

hout. Een zonneboiler zorgt

voor sanitair warm water, een

gascondensatieketel en radia-

toren voor ruimteverwarming.

Een balansventilatie verzekert

frisse lucht. Het dakwater wordt

opgevangen in een tank van

10.000 liter voor hergebruik in

de toiletten en wasmachine. De

fietsen en tandem worden in

de smalle gang aan de muur en

het plafond opgehangen met

inventieve fietsophangsystemen

en fietstakels.

SChaarbeek br1030/05


Arch

itec

t: e

Wou

D sA

ey

ProFiel batex

schaarbeek renovatiejaarlijkse warmtevraag:

26 kWh/m²jaar

WIn

43

Overnacht in ons passiefhuis te Bredene en ont-

dek zelf alle voordelen van energievriendelijk en

passief wonen. In dit passiefhuis maakt u kennis

met onder meer balansventilatie en drievoudige

beglazing. Daarbovenop geniet u van een zeer

hoog wooncomfort en een aangenaam binnen-

klimaat. Deze woning ligt slechts op anderhalve

kilometer van de zee. Een strandwandeling is dus

nooit veraf en u kan lekker gaan eten op de dijk.

BeleeF het comFort Van enerGiezuiniG Wonen Schrijf je in voor Ecobouwers Opendeur

en laat ons weten wat je ervan vond. Vul na

je bezoek het online evaluatieformulier in en

beantwoord de schiftingsvraag.

info en voorwaarden: www.eCobouwerS.be/voordelen


44 eCobouwerS

1Passiefbouw in en rond leuven

Bezoek vier passiefwoningen

in Leuven en omstreken on-

der deskundige begeleiding

van Passiefhuis Platform.

Tijdens een korte rondleiding

krijg je te zien hoe ener-

giezuinige bouwheren erin

geslaagd zijn betaalbare ge-

certificeerde passiefprojecten

te bouwen die een zeer lage

energiefactuur koppelen aan

heerlijk comfort. Op het pro-

gramma staan twee nulener-

giewoningen in massiefbouw,

een passieve sleutel-op-de-

deur houtskelet met bio-eco-

logische materialen en een

ruime vrijstaande nulenergie-

woning.

zaterdag 9/11 van 10u tot 16u afSpraak: martelarenplein leuven aan het Standbeeld verplaatSing: buS | prijS: € 20 www.paSSiefhuiSplatform.be

ecobouwers tours

tijdens ecobouwers opendeur nemen tal van organisaties je mee op tocht langs duurzame en energiezuinige bouwen renovatieprojecten.

op stap3 bouw mee met hennep en vlaS

Grow2Build is een project

waarin verschillende partners

uit Europa samenwerken

rond het gebruik van vlas en

hennep in bouwmaterialen.

Het project wil de kwaliteit

van de grondstof verbeteren

en door middel van product-

innovatie de performantie

van hennep en vlas in bouw-

materialen optimaliseren. Als

Belgische partner organiseert

ZonneWinDT een praktische

workshop ‘Bouwen met hen-

nep’. Ontdek kalkhennep als

bouwmateriaal en werk mee

aan een kalkhennepmuur in

een wandbekisting. Trek je

vuile kleren aan.

zaterdag 9/11 van 10u tot 12u30 en van 14u tot 16u30 | afSpraak: panneStraat 142 veurne (ingang parking aChter vor-mingpluS) | prijS: € 5 | hapje en drankje zijn voorzien | www.zonnewindt.be

2 compact wonen met een zee van ruimte

Bezoek samen met VIBE drie

verbouwingen in Zuidoost-Vlaan-

deren die elk op hun manier

een verbeterde woonkwali-

teit uitstralen, met focus op

duurzaamheid en leefbaarheid.

Binnen de muren van een oude

staminee is een nieuwe energie-

vriendelijke woning in houtskelet

opgetrokken, een nieuwe doos

in een oude huid. Bij een arbei-

derswoning in Gavere werden

de koterijen vervangen door een

ruime leefruimte op een beperkte

vloeroppervlakte. In een knap

inbreidingsproject verbinden een

vide, een opengewerkte trap en de

massieve FINkachel de verschil-

lende leefruimtes met elkaar.

vrijdag 1/11 en zaterdag 9/11 van 13u30 tot 16u30 afSpraak: 13u30, trapStraat 10 te gavere | prijS: € 5 verplaatSing: autodelend

7x

45

6 gent Klimaatneutraal van oud naar nieuwFiets mee met de MilieuAdviesWinkel in Gent en kijk hoe Gent Klimaatneu-

traal kan worden tegen 2050. Je bezoekt drie projecten: een zeer doorgedre-

ven renovatie van een stadswoning uit de jaren zeventig tot een nulenergie-

woning, een renovatie van een 19e-eeuwse rijwoning tot laag-energieniveau

en de duurzame wijk Den Draad. Het project ‘Den Draad’ omvat een hele

reeks passief- en lage-energiewoningen met doordacht materiaalgebruik en

wordt gebouwd in een geïntegreerd park met speelzones voor kinderen.

zondag 3/11 om 9u30 | afSpraak: StadShal gent (poeljemarkt) | prijS: 10 euro piCkniCk meenemen | verplaatSing: fietS | www.milieuadvieSwinkel.be

4 slimme renovatie met gezonde materialen

Deze bungalow uit de jaren zeventig

onderging een energetische facelift.

Het dak kreeg een extra laag isolatie,

de buitenmuur werd gestript en

ingepakt in een jasje cellulose, de

ramen werden vervangen en de

rolluikkasten verwijderd. Het huis

werd volledig bekleed met hout

en past zo perfect in de groene

omgeving. Het gezin wilde ook wat

extra ruimte, zonder het volume

uit te breiden. Daarom werd de ga-

rage omgebouwd tot leefruimte en

douche cel en werd in hetzelfde hout

naast het huis een carport gebouwd.

zaterdag 2/11 om 10u, 11u, 14u en 15u | afSpraak:

legeweg 264 Sint andrieS | prijS: gratiS

Gratis BouWadViesGedurende de hele dag geeft een deskundige van ZonneWinDT gratis bouwadvies in de woning.

apart inSChrijven voor het bouwadvieS via [email protected] of via Sarah op 0477 36 18 53

5bio-ecologisch bouwen in het houtlandBezoek samen met VIBE een halfopen nieuwbouw in afwerking in Torhout

(op zaterdag) of een bijna afgewerkte nieuwbouwrijwoning in Zwevezele

(op zondag), gevolgd door een bijna afgewerkte renovatie/uitbreiding in

Veldegem. Tot slot bezoeken we het milieuhuis in Zedelgem: een compact

gebouw met een educatieve inslag. Alle gebouwen zijn opgetrokken in

houtskelet. De gevelafwerkingen zijn overal anders: gevelsteen, tropisch

(FSC) of inlands hout, pannen. Er zijn hellende daken, platte daken, groen-

daken en PV-daken. Bio-ecologisch bouwen: gezond, aangenaam en licht.

zaterdag 9/11 en zondag 10/11 van 13u30 tot 17u | afSpraak: zaterdag om 13u30 in torhout (landStraat 15); zondag om 13u30 in zwevezele (proCeSSieStraat 12a) prijS: € 10 | verplaatSing: eigen auto en autodelend | www.vibe.be

7Duurzaam renoveren in de stadBezoek samen met Dialoog drie duurzaam gerenoveerde woningen in Leu-

ven. Eén huis werd volledig gesloopt en vervangen door een passiefwoning,

bij de andere twee werd het hoofdgebouw behouden maar gerenoveerd

en werd een aanbouw in houtskelet gerealiseerd. De architect en/of de

bouwheer geven uitleg over de gemaakte keuzes op vlak van materialen en

de gebruikte technieken. Deze huizen zaten ook vorig jaar in de tour, maar

zijn nu verder afgewerkt. ’s Middags voorzien we een gratis broodjeslunch.

zaterdag 9/11 van 9u15 tot 15u | afSpraak: martelarenlaan, keSSel-lo (aChterkant Station leuven) | verplaatSing: fietS | prijS: gratiS | www.dialoog.be

46 eCobouwerS

praktisch

bezoek gratiS

meer dan 150

duurzame huizen

SChrijf je in vanaf 18 oktober via

www.eCobouwerS.be

ecobouwers opendeur is een initiatief van Bond Beter Leefmi-lieu, de onafhankelijke federatie die natuur- en milieuvereni-gingen in vlaanderen verenigt, versterkt en vertegenwoordigt.

samen met hen en andere mili-eubewuste koplopers reiken wij burgers, bedrijven en overheden concrete, haalbare en inno-vatieve oplossingen aan voor milieubelastende activiteiten. zo initiëren, stimuleren en ver-snellen we de transitie naar een duurzame samenleving. want we willen de dag realiseren waarop iedereen in vlaanderen woont, werkt, consumeert en zich verplaatst zonder nog te wegen op het milieu, de natuur en onze gezondheid.we laten de stem van actieve burgers en groeperingen luider klinken. consumenten inspireren en activeren we met informatie en campagnes.

Bedrijven ondersteunen we in het vinden van milieuvriendelijke oplos-singen en het creëren van een markt hiervoor. door overleg, onafhankelijk advies en opinievorming geven we richting aan het beleid van overheden.

Steun onS!vind jij energiezuinig wonen ook een thema waarop moet worden ingezet? wil je ons helpen om onafhankelijk te blijven werken voor natuur, landschap en een gezonde woonomgeving? dat kan op een eenvoudige manier! stort vandaag nog een bijdrage op Be27-523-0801218-73 op naam van Bond Beter Leefmilieu vlaanderen vzw. voor giften vanaf 40 euro ontvang je een fiscaal attest.

volg onS! www.bondbeterleefmilieu.be

www.faCebook.Com/bondbeterleefmilieu

www.twitter.Com/bondbeterleefmilieu

Tijdens Ecobouwers Opendeur kom je

alles te weten over (ver)bouwen met

aandacht voor energiezuinigheid en

duurzame materialen. De focus ligt op de

bouwheer: waarom kiezen voor energie-

zuinig of duurzaam bouwen? Hoe begin

je eraan? En waarop moet je letten?

echte erVarinGenVan 1 tot 3 en van 9 tot 11 november

kijk je gratis binnen in meer dan 150

lage-energiewoningen, passiefhuizen en

bio-ecologische woningen. De eigenaars

verzorgen – soms samen met hun archi-

tect of aannemer – de rondleiding. Ze

tonen de bezoekers welke technieken tot

energiebesparing leiden, hoe ze die zelf

hebben toegepast en vanuit welke filoso-

fie. Geen verkoops praatjes, maar echte

ervaringen over duurzaam en energie-

zuinig (ver)bouwen in de praktijk!

hoe neem je deel?Er is altijd een interessant bouwproject

in je buurt. Bekijk het aanbod op

www.ecobouwers.be, maak je keuze

en schrijf je online in vanaf 18 oktober.

ook in wallonië kun je meer dan 100 woningen bezoeken tijdens ecobâtisseurs portes ouvertes. schrijf je in op www.ecobatisseurs.be.

46 eCobouwerS

47

Uw partner

SE

PT

EM

BE

R 2

01

3 -

€ 3

,50

De

num

mer

1 in

Bel

gië

- 3

2ste

jaar

gan

g

- nr.

292

Binnenkijken in de LOFT van Filip Deslee

Tips voor een GEZOND BINNENKLIMAAT

SE

PT

EM

BE

R

De

num

mer

1 in

Bel

gië

-

Sleutelklaar renoverenVerbouwen zonder kopzorgen

HELLENDE DAKENHoe renoveren? Praktisch advies

Ecolonomische woningbouw in PameldoSSIer gezonde en mIlIeuveranTwoorde maTerIalenwaT KIezen: ParKeT oF lamInaaT?

wonen natuur

wmdn 67 * herfst 2013

met de

BIJLAGE48 p.

*cov BBV292RV.indd 1 22/08/13 11:38:55

pub 293 NL.indd 1 22/08/13 12:26:55

48 eCobouwerS

Investeer in méér dan 30 jaar ervaring in zonneboilers

Vies

sman

n B

elgi

um b

.v.b

.a. ·

Her

mes

stra

at 1

4 · 1

930

Zave

ntem

(Nos

sege

m)

Dit 4m²-zonneboilerpakket* aan € 2.550 excl. BTW en plaatsingskosten

■ Ideaal voor gezinnen tot 4 personen (boiler 250 liter)

■ Lagere energiekosten door warmwater- bereiding op basis van zonne-energie

■ Geschikt voor opdakmontage en dakintegratie

■ Te combineren met een gas- of olie- condensatieketel

■ Voor renovatie en nieuwbouw

■ Terugbetaling van € 100 met de Viessmann voordeelcheque 2013-2014 of € 350 bij gelijktijdige aankoop van een condensatieketel uit de 200-reeks. Info en voorwaarden zie www.viessmann.be

Nu extra voordeligdankzij Vlaamse premies

tot € 2.750!

Vraag uw offerte aan op www.viessmann.be

* Twee vlakke zonnepanelen Vitosol 200-F, type SVK (2 x 2 m²) en een bivalente warmwaterboiler Vitocell 100-B/-W, type CVBA (250 liter)

Vitosol200-F_SVK_B-Fl_EB-Mag.indd 1 09.09.13 10:24

Ecobouwers Opendeur 2013

Documents

Transcript of Ecobouwers Opendeur 2013