eBook Concertfotografie

5/13/2018 eBook Concertfotografie - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/ebook-concertfotografie 1/28

PHOTOGUIDE

HANDLEIDINGCONCERTFOTOGRAFIEANOUK TIMMERMAN / RENÉ DAMKOT



handleiding concertotograe2

Over dit e-book

Dit e-book is geschreven voor Photoguide, hét startpunt voor betere otograe. Photoguide

biedt workshops, cursussen, e-books en meer op ieder niveau, zowel voor hobbyotograen

als proessionals. Meer inormatie over ons aanbod kun je vinden op de website:www.photoguide.nl.

Titel Handleiding concertotograe

Auteur Anouk Timmerman en René Damkot

Publicatie Oktober 2011

Kosten € 9,50

Ontwerp Photoguide / Anouk Timmerman

Abeeldingen Anouk Timmerman en René Damkot

Auteursrecht

© 2011 Photoguide. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden

verveelvoudigd o openbaar gemaakt op welke wijze dan ook, zonder vooragaande

schritelijke toestemming van de auteur.



handleiding concertotograe 3

Inhoudsopgave

Voorwoord p 4

Denitie van een goede concertoto p 5

Concertotograe: technisch p 6ISO, diaragma, sluitertijd p 6

RAW o JPEG? p 8

Witbalans p 9

Flitsen: wel, niet, hoe? p 9

Lichtmeten p 12

Histogram p 13

Concertotograe: praktisch p 14Ongeschreven regels p 14

Een mooi beeld maken p 15

Compositie p 16

Lenskeuze p 17

Kijken naar licht p 17

Focus p 18

Bescherm je oren p 19Na het otograeren p 21

Het vinden van een workow p 21

Het maken van een selectie p 23

Het bewerken van je oto’s: unctioneel p 23

Het bewerken van je oto’s: creatie p 24

Het delen van je oto’s p 25

Tot slot




Voorwoord

Het otograeren van een concert is een hele uitdaging. Om die reden gaven René Damkot

en ikzel op 25 september 2011 een workshop concertotograe aan een enthousiaste groep

deelnemers. Speciaal voor die workshop hebben we een boekje geschreven. Dit boekjewillen we nu ook graag aanbieden als e-book.

Middels dit e-book willen we uitleggen wat er allemaal komt kijken bij het otograeren van

een concert. We belichten zowel de technische als praktische kant van het vak en hebben

natuurlijk geprobeerd dit zo volledig mogelijk te doen. Dat wil zeggen dat we natuurlijk

aandacht besteden aan ISO, diaragma (en lichtsterke objectieven) en sluitertijd (en daarmee

ook het otograeren van beweging), maar ook aan zaken als brandpunt, compositie enocus. Maar bij het otograeren van een concert hoort natuurlijk ook de omgang met andere

otograen en het beschermen van je oren.

We zijn ervan overtuigd dat iedereen een technisch en gevoelsmatig goede concertoto

moet kunnen maken, als je maar weet hoe je dat doet. We leggen je in dit e-book dan ook

de basics uit die je nodig hebt voor het maken van publiceerbaar otomateriaal. Maar heb

je al wat ervaring in het otograeren van concerten en gaan de techniek, composities enmomenten je al goed a, probeer jezel dan uit te dagen en te gaan onderscheiden van de

massa.

Heel veel leesplezier,

René Damkot en Anouk Timmerman




Defnitie van een goede concertoto

Tijdens deze workshop werken we toe naar een goede concertoto. De denitie daarvan is

volgens ons als volgt:

• Een technisch goede oto: een goede kleur, helderheid en scherpte

• Een compositioneel goede oto: een geschikt standpunt, een bewuste kadering

• Een gevoelsmatig goede oto: het juiste moment, die ene uitdrukking

• Nét dat beetje extra: een bijzondere invalshoek, onderscheidend vermogen

Bovenstaande punten gezamenlijk maken een oto tot een goede concertoto. De punten

staan gerangschikt op volgorde van moeilijkheid: de techniek en compositie zijn te leren, dooriedereen. Iedereen kan vandaag met een technisch en compositioneel goede oto naar huis

gaan. Een gevoelsmatig goede oto is al ietsje lastiger: sommige mensen hebben daarvoor

een ontzettend goed gevoel, maar voor anderen is het best een uitdaging het gevoel dat je

wil overdragen te vangen in een moment. Tot slot, het onderscheidend vermogen, dat is wat

jou anders maakt dan duizenden andere concertotograen.




Concertotografe: technisch

Fotograe is een creatie vak. Het maken van een goede oto is natuurlijk grotendeels een

gevoelsmatige kwestie. Maar probeer wel samen te werken met de techniek, in plaats van je

te laten dwarsbomen door een gebrek aan technische kennis.

Voor ieder concert gebruik je ongeveer dezelde camerainstellingen. In dit hoodstuk

bespreken we dit technische uitgangspunt, en de variabelen.

ISO, diaragma, sluitertijd

In eerste instantie zal het doel dat je voor jezel stelt zijn: een mooi scherpe, goed belichteoto. Een oto zonder al te veel bewegingsonscherpte (je wil de actie wel kunnen vastleggen)

en bovendien liest niet al te donker. Hoe je dat voor elkaar krijgt? Door de juiste combinatie

te kiezen van ISO, diaragma en sluitertijd.

Je diaragma is de lensopening: is deze groot, dan past er veel licht doorheen. Is deze klein,

dan past er minder licht doorheen. Je kunt je voorstellen dat in een donkere omgeving met

veel actie een grote lensopening gewenst is.

Je sluitertijd is hoe lang de sensor belicht wordt. Met een lange sluitertijd kun je veel licht

vangen, met een korte sluitertijd beweging bevriezen. Tijdens concerten zul je meestal vrij

veel actie tegenkomen; een relatie korte sluitertijd is dus gewenst.

Je ISO is eigenlijk een compensator: worden met de gewenste diaragma en sluitertijd je

oto’s te donker, dan mag je ISO omhoog. Worden ze te licht, dan mag je ISO omlaag. Eenrelatie hoge ISO brengt (enigszins ahankelijk van de camera) relatie veel ruis met zich mee,

maar deze ruis valt in prints o op webormaat vaak reuze mee. Bovendien laat ruis zich

reduceren, in tegenstelling tot beweging door te lange sluitertijden...

Om tijdens concerten je sluitertijd kort genoeg te houden om beweging te kunnen

bevriezen, moet je diaragma dus groot zijn. Maar dat is meestal niet genoeg. In de meeste

poppodia en concertzalen zul je bovendien een relatie hoge ISO moeten gebruiken. Inde meeste poppodia (en met de meeste moderne spiegelreexcamera’s) is ISO 1600 tot




ISO 3200 de norm. Op de genoemde ISO-waardes en bij een diaragma van ca. F2.8 zijn je

sluitertijden meestal kort genoeg om de meeste bewegingen te kunnen bevriezen. Daarop

zijn uitzonderingen: soms is het zo donker dat ISO 6400 en/o objectieven met F2.0 o nog

groter noodzakelijk zijn, terwijl je bij andere concerten met ISO 800 en F4.0 prima wegkomt.

Over het algemeen zal ISO 1600 tot ISO 3200 een prima uitgangspunt zijn. Naar boven o

beneden bijstellen indien noodzakelijk danwel gewenst kan altijd nog. Je diaragma zet je

in principe zo groot mogelijk (een zo laag mogelijk F-getal). Heb je objectieven met F2.0

o groter, dan kun je ervoor kiezen deze iets “a te stoppen” tot ca. F2.8. Dat zal je iets winst

geven op je scherptediepte. Raadpleeg voor sluitertijden het onderstaande lijstje:

Groothoek TeleVeel beweging 1/60 1/320

Normale beweging 1/30 1/160

Nauwelijks beweging 1/15* 1/80*

De genoemde sluitertijden zijn maximale sluitertijden, dat wil zeggen: langere sluitertijden

zullen vermoedelijk beweging geven. De reden waarom je met een groothoekobjectie

langere sluitertijden kunt gebruiken is eigenlijk heel eenvoudig: met en teleobjectie vergroot je beweging letterlijk uit.

Het sterretje geet aan dat je op dergelijke sluitertijden eerder problemen zult ondervinden

door je eigen beweging (“camera shake”) dan door beweging van je onderwerp. Beschik je

over een objectie met een stabilisator, dan zul je hier geen last van hebben. Stabilisators zijn

erg handig omdat ze je eigen beweging tegen gaan, soms met wel drie stops (wat betekent

dat je een 3x langere sluitertijd kunt gebruiken alvorens last te krijgen van beweging). Houdgoed in de gaten dat dit alleen geldt voor je eigen beweging, en zeker niet voor beweging

van je onderwerp!

Al met al kun je je camera meestal het beste als volgt instellen:

• Camera op A (Av) o M

• ISO op 1600 (verhogen indien noodzakelijk)• Diaragma op F2.8 o anders zo groot mogelijk




• Op Av je sluitertijd in de gaten houden en hierop anticiperen (vooral indien te lang)

• Op M je lichtmeter in de gaten houden en regelmatig je sluitertijd aanpassen

RAW o JPEG?

RAW-bestanden zijn groot. Ze nemen meer ruimte in op je geheugenkaart en vergen ook

meer van je computer. JPEG-bestanden zijn een stuk kleiner, maar ook veel minder exibel.

Hoewel het bewerken en verwerken van RAW-bestanden doorgaans meer tijd kost, zal de

kritische otograa dat er meestal vanuit perectionistische overwegingen wel voor overhebben. De voordelen van RAW-otograe zijn zeker binnen de concertotograe erg groot:

• In RAW-bestanden kun je achtera de witbalans van je oto’s nog aanpassen

• RAW-bestanden bieden meer exibiliteit in het corrigeren van belichting en contrast

In moeilijke omstandigheden, bijvoorbeeld bij veel veranderingen in het licht zoals bij

concerten meestal het geval is, is het corrigeren van een RAW-bestand vaak minder tijdrovenddan het redden van een “mislukte” JPEG. Ook zou het té veel tijd en aandacht vergen om




je camerainstellingen continu te corrigeren op de meest actuele lichtomstandigheden.

Daarom is otograeren in RAW voor concerten vaak erg prettig.

Witbalans

Elke lichtbron heet zijn eigen kleurtemperatuur. Deze wordt uitgedrukt in Kelvin (K). Daglicht

is ca. 5500K, gloeilampen zitten rond 3200K. Je oog compenseert dit verschil automatisch,

maar je camera niet. Bij concerten kom je voornamelijk kuntslicht tegen dat voorzien is van

een kleurlter. Wat er tijdens het concert voor het menselijk oog mooi uit ziet, kan voor een

automatisch ingestelde camera wat te veel van het goede zijn.

Een automatisch ingestelde witbalans zal zich niet altijd raad weten met de vele variaties inkleuren en kleurtemperaturen tijdens een concert. Het is daarom aan te raden je witbalans

voor de duur van het concert in te stellen op een vaste kleurtemperatuur. Dat zal zorgen voor

minder nabewerking danwel “mislukte” oto’s.

De kleurtemperatuur is enigszins ahankelijk van het type lampen en de gebruikte kleuren.

Hangen er veel “parren”, dan zit je met ca. 3200K tot 3500K netjes in de buurt. Worden er

veel blauwgelterde lampen gebruikt, dan kun je de kleurtemperatuur opschroeven tot ca.4000K. Bij veel roodgelterde lampen kun je omlaag richting ca. 2800K.

Moving heads (bewegende lampen) maken dit hele verhaal iets ingewikkelder: de verschillen

in kleurtemperatuur tussen kleuren onderling uit één lamp kunnen behoorlijk verschillen.

In een show met veel moving heads loopt de gewenste witbalans dan ook sterk uiteen.

Fotograeren in RAW is dan sterk aan te raden.

Flitsen: wel, niet, hoe?

Flitsen tijdens concerten wordt niet altijd toegestaan. Dat is niet zonder reden: het wordt

door zowel medebezoekers als door artiesten vaak als storend ervaren. Soms is het de band

die dergelijke restricties oplegt, soms neemt het podium daarin al het voortouw. Worden

er restricties opgelegd, dan houd je je hier natuurlijk aan. Zijn er geen restricties, dan is het

nog de vraag o je wel wil itsen: het is meestal niet wenselijk en eigenlijk ook helemaal nietnoodzakelijk.




Zie je wel noodzaak om te itsen, doe het dan goed: zie itsen niet als een manier om meer

licht te creëren, maar als een methode om de kwaliteit ervan te verbeteren. Dat houdt in dat

je je itslicht toepast in combinatie met het aanwezige podiumlicht. Gebruik een voldoende

hoge ISO voor een subtiele its en houd je sluitertijd voldoende lang om het omgevingslicht

ook een kans te geven. Flitsen vervangt het podiumlicht als het goed is niet, maar het kanwel een aanvulling vormen. Hieronder een aantal veelgestelde vragen over itsen:

Op welke stand stel ik mijn camera in?

Je kunt kijken in hoeverre je tevreden bent met het resultaat op A o Av. Blijkt het resultaat op

deze stand wat onvoorspelbaar, dan is de M-stand meestal de betere keuze.

Ik maak met mijn fitser extra licht. Dan kan mijn sluitertijd toch korter worden? Nee. Zie itsen echt als een verbetering van het licht, niet als een vermeerdering. Wanneer

je itst, creëer je eigenlijk een oto met twee belichtingen: itslicht en podiumlicht. De its

is van zeer korte duur, maar je sluitertijd duurt aanzienlijk langer dan je its. Dat geet je

de gelegenheid te spelen met de hoeveelheid bestaand licht: een kortere sluitertijd geet

bestaand licht minder de kans, een langere sluitertijd zorgt voor meer bestaand licht. Het

aanpassen van de sluitertijd is niet van invloed op de intensiteit van de its.

Wat voor ISO-instelling moet ik gebruiken?

De ISO verander je niet. Met het verlagen van de ISO zou je itser harder moeten werken. Niet

alleen is de laadtijd van je itser dan langer, ook is een ellere its storender voor omstanders

en moet je sluitertijd dan langer worden voor een goede balans tussen itsen podiumlicht.

Het fitslicht is zo kil vergeleken met het podiumlicht. Wat kan ik daaraan doen?

Je witbalans staat ingesteld op ca. 3500K, terwijl het itslicht een kleurtemperatuur heetvan 5600K. Je zou natuurlijk de witbalans kunnen astemmen op je itser, maar dat zal

zorgen voor een veel te warme weergave van het podiumlicht. Een betere oplossing is

waarschijnlijk een kleurlter als bijvoorbeeld CTO (correction to orange). Deze lters zijn te

koop als strobistaccessoires, maar ben je vriendjes met de lichtman, dan zou je ook hem eens

vriendelijk kunnen aankijken.

Ik heb geen externe fitser. Kan ik nu de fitser op mijn camera gebruiken? Natuurlijk kan dat. De ingebouwde itser biedt minder mogelijkheden voor mooi itslicht,




maar is in geval van nood prima bruikbaar. Zorg er natuurlijk wel voor dat je ISO hoog genoeg

blijt en je sluitertijd lang genoeg. Houd bovendien in de gaten o je niet tegen je eigen lens (o

zonnekap) aan itst.




Lichtmeten

De meeste camera’s beschikken over twee soorten lichtmeetmethodes: één waarbij de

camera nadenkt, en één waarbij je dat zel moet doen. De eerste soort heet (ahankelijk van

het merk van je camera) Evaluatie, Matrix o Meerveldsmeting. Voorbeelden van de tweedesoort zijn Deelmeting, Spotmeting o Gemiddelde meting. Engelse termen zijn Partial, Spot

en Center weighted.

Bij de “intelligente” meetmethodes is het idee dat de camera de scène “evalueert” (daarbij

vaak rekening houdend met het autoocuspunt) en op basis daarvan de “juiste” belichting

instelt. Aan de hoeveelheid aanhalingstekens kun je al aezen dat dit niet altijd goed gaat.

Zorg dus dat je bij deze methodes je camera goed kent en blijt meedenken. Weet in welkesituaties je lichtmeter de mist in gaat, zodat je daarop kunt anticiperen.

Fotograeer je bijvoorbeeld een groot, zwart podium met een muzikant in donkere (zwarte?)

kleding, dan zal de camera graag willen overbelichten. Wordt de achtergrond gevuld met

rook die van achter wordt aangelicht met spots, dan zal de camera willen onderbelichten.

De “domme” lichtmethodes, otewel die waarbij je zel moet nadenken, gaan er vanuit dat jeonderwerp “midden grijs” is. O je nu een zwarte kat o een witte sneewpop otograeert, je

camera zal proberen altijd ergens halverwege tussen beiden uit te komen. Vertrouw je

blind op je camera, dan zul je dus veelvuldig de mist in gaan. Een vereiste van de “domme”

methodes is het toepassen van belichtingscompensatie. Dat wil zeggen dat jij de camera

vertelt: “Ik weet dat dit een sneeuwpop is en dat sneeuw wit is, dus vertel ik jou dat je de oto

lichter moet maken dan je zel wil”. Je neemt dus het denkwerk over van je camera.

De “domme” methodes verschillen vooral van elkaar in de oppervlakte van de oto die ze

meenemen in de lichtmeting. Bij spotmeting zal maar een paar procent van het gehele

beeld worden gemeten, terwijl dit bij gemiddelde meting veel meer is. Bij een klein

meetgebied weet je precies wat je meet, bij een groter meetgebied komt daar ook nog

enig gokwerk bij kijken. In alle gevallen is het zel nadenken en het bewust toepassen van

belichtingscompensatie een vereiste.

Welke lichtmeetmethode je uiteindelijk kiest is van ondergeschikt belang. Het belangrijkst is




dat jij weet welke methode je gebruikt en wat daarvan de gevolgen zijn. Zorg er altijd voor

dat je bewust otograeert en dat je anticipeert op situaties waarin je camera in het verleden

de mist in ging.

Histogram

Tijdens het otograeren zal je waarschijnlijk regelmatig de belichting van je oto willen

controleren. Het schermpje van je camera is hiervoor niet erg betrouwbaar, omdat de

helderheid van de oto op je scherm nogal samenhangt met de helderheid van je scherm.

Een betrouwbaardere methode om je belichting te controleren is het histogram. Grote

pieken tegen de linkerrand van je histogram betekenen dat er grote zwarte partijen zonderenig detail voorkomen in je oto. Grote pieken volledig tegen de rechterrand willen zeggen

dat er grote witte vlakken zonder detail voorkomen in je oto. Een kleine piek uiterst rechts

hoet niet direct een bezwaar te zijn: het is niet altijd erg als bijvoorbeeld een lichtbron direct

bij de lamp wat uitgebeten is.

Probeer bovendien de highlight warnings van je camera aan te zetten en bewust te

gebruiken. De knipperende highlight warnings vertellen je precies welke gebieden in je otooverbelicht zijn. Je kunt vervolgens zel beslissen o je overbelichting op die plekken een

probleem vindt o niet.




Concertotografe: praktisch

Je camera staat ingesteld! Tijd om aan de slag te gaan. Het doel van deze workshop is

natuurlijk niet om een groep uniorme otograen op te leiden. Echter zijn er wel wat

richtlijnen en willen we je wat sto tot nadenken aanbieden. Wat je met deze inormatiedoet, is vervolgens geheel aan jou!

Ongeschreven regels

Tijdens het otograeren van concerten bestaan er een aantal ongeschreven regels. Zo

probeer je de band en het betalende publiek als otograa zo min mogelijk tot last te zijn.

Je gebruikt je itser zo min mogelijk en betreedt het podium niet zonder toestemming vande band. Ook probeer je (als het goed is) te voorkomen dat je gedurende het hele concert

consequent voor bepaalde mensen het zicht blokkeert. Door rekening te houden met de

mensen achter je, werk je mee aan een goede reputatie voor jezel en je collegaotograen en

zullen bezoekers sneller geneigd zijn (tijdelijk) hun plek voor je a te staan. Wil je verplaatsen

door de zaal, dan geldt over het algemeen: hoe subtieler en vriendelijker je bezoekers vraagt

o je ze kunt passeren, hoe meewerkender zij zullen zijn. Tik iemand dus altijd even rustig op

zijn o haar schouder o arm om aan te kondigen dat je wil passeren.

Dit alles geldt natuurlijk voornamelijk wanneer je otograeert vanuit de zaal, wanneer je als

otograa plaats kunt nemen tussen de barriers en het podium hoe je doorgaans minder

rekening te houden met het publiek.

Ook tussen otograen onderling gelden er bepaalde ongeschreven regels. Een heel

belangrijke is dat je elkaar het zicht niet blokkeert. Voor een lens langs lopen die net op deband gericht is, wordt je doorgaans niet in dank agenomen. Probeer tijdens het otograeren

de posities van andere otograen een beetje in de gaten te houden en wacht even, buk o

loop om als je iemand wil passeren.

Gelden er restricties vanuit het podium o (het management van) de band, zoals bijvoorbeeld

een “3 song rule” o “niet itsen”, houd je daar dan als otograa altijd aan. Door het overtreden

van de geldende restricties zet je je eigen goede naam en die van je eventuele opdrachtgeverbij het podium o de band op het spel.




Een mooi beeld maken

Fotograe draait natuurlijk uiteindelijk om het maken van sterke beelden. Soms kan een

beeld zo sterk zijn, dat het van ondergeschikt belang kan zijn dat de technische kant van de

oto nog wat haken en ogen heet. Veel vaker echter zie je oto’s die er qua beeld niet echtuitspringen en die bovendien technisch niet je-van-het zijn. Zorg je ervoor dat je de techniek

in de vingers hebt, hoet deze je beeld niet in de weg te staan en kun je beeld en techniek

elkaar laten versterken.

Voor het beeld is je timing van groot belang. Je gaat op zoek naar een moment waarop

je onderwerp en het licht elkaar versterken. Maar een sterk beeld is uiteindelijk meer dan

enkel een oto gemaakt op het juiste moment. Uiteindelijk zoek je naar een oto waarbij hetmoment, de seer, het licht, de techniek en bovendien ook de compositie elkaar versterken.

Ideaal gezien observeer je je onderwerp en ga je op zoek naar het beeld dat voor jou de seer

van het concert in één beeld zou weergeven. In de praktijk komt bij concertotograe ook

veel toeval kijken. Je kunt namelijk niet awachten op dat ene moment, want de kans dat jehet mist (o dat het überhaupt niet komt) is groot. Concertotograe is wat dat betret wat




tegenstrijdig: enerzijds moet je het geluk hebben op het juiste moment op de juiste plaats

te staan en óók nog eens je camera goed ingesteld hebben om direct te kunnen handelen,

maar aan de andere kant ontwikkel je ook een bepaald inzicht in de situatie. Zie je een mooi

moment langs komen, dan kun je er op gokken dat het moment nog eens langs komt... maar

die garantie krijg je niet.

Compositie

Nu iets praktischer: de compositie wordt bepaald door twee zaken, namelijk je uitsnede en

je perspectie otewel je standpunt. De uitsnede kan een oto maken o breken. Een goed

moment kan totaal oninteressant worden door de verkeerde uitsnede te kiezen, die ervoor

kan zorgen dat je oto’s naar bands totaal onverkoopbaar blijken.

Haal je onderwerp uit het midden

Zoals bij iedere vorm van otograe geldt: een gecentreerde compositie is zelden interessant.

Gebruik de regel van derden o een andere compositieregel indien dit je helpt om je

onderwerp uit het midden van het beeld te halen.

Zorg voor variatieNiets is zo saai als een serie haltotaaltjes van ieder azonderlijk bandlid. Zorg voor variatie in

je serie door te spelen met close-ups en wijdere shots, standpunten links en rechts, hoog en

laag, één bandlid o meerdere, enzovoort.

Snijd niet door vingers en gewrichten

Probeer mensen niet a te snijden door hun vingers o door bijvoorbeeld knieën, enkels en

polsen. Deze manier van kaderen wordt door de meeste mensen als storend ervaren.

Snijd niet door gitaarhalzen

Wil je je oto kunnen verkopen aan de gitarist, probeer zijn (meestal geen “haar”) gitaarhals

dan intact te laten. Gitaristen zijn allergisch voor onthoode gitaren. Heb je niets met de band

te maken, dan mag je dit natuurlijk helemaal zel weten ;-)

Dit geldt overigens ook voor andere muzikanten: door een drummer wordt het meestalgewaardeerd als je op de oto ook het drumstel kunt zien. Idem voor een toetsenist.




Kijk ook achtera goed naar je composities

Ben je je oto’s aan het selecteren en bewerken, vergeet dan niet je compositie aan een

kritische keuring te onderwerpen. Is je compositie spannend? Staan er storende elementen

in beeld die je er misschien a wil croppen? Als dat de compositie goed doet, kun je met de

huidige aantallen megapixels de compositie achtera prima nog iets wijzigen.

Lenskeuze

Het perspectie wordt bepaald door je standpunt. Vlakbij het podium heb je een heel ander

zicht op de band dan halverwege de zaal. En als je Bandlid X otograeert op 16mm voor aan

het podium, met een 50mm halverwege de zaal o op 200mm van achteruit de zaal, zul je

eindigen met drie heel verschillende oto’s. Probeer te variëren in perspectie en lenskeuzeen hierin ook een manier van otograeren te vinden die past bij zowel jou als otograa als

bij de band.

Uiteindelijk blijt de compositie (uitsnede en standpunt) vooral ook een kwestie van smaak.

De composities die je kiest dragen bij (naast bijvoorbeeld ook de wijze waarop je de oto’s

nabewerkt) aan een eigen stijl.

Mocht je nu op zoek zijn naar een nieuw objectie speciaal voor het otograeren van

concerten, bedenk je dan eerst waar je met je huidige verzameling tegenaan loopt. Mis je

bijvoorbeeld een bepaald bereik, o schieten je huidige objectieven tekort in lichtsterkte o

snelheid van de autoocus? Bedenk goed welke lens jouw otograe vooruit zou helpen.

Koop je een objectie in het bijzonder voor het otograeren van concerten, let dan zeker

op de lichtsterkte. Lichtsterke zoomobjectieven zijn erg prijzig. Heb je niet veel budget,

overweeg dan eens een vast brandpunt. Die zijn relatie goedkoop en vaak scherperdan zoomobjectieven. De meeste merken beschikken over een aantal betaalbare vaste

brandpunten.

Kijken naar licht

Fotograe is “schrijven met licht”. Dat geldt zeker ook voor concertotograe, waar het

podiumlicht de oto maakt o breekt. In tegenstelling tot andere vormen van otograewaar je het licht zel maakt o relatie eenvoudig manipuleert, ben je bij een concert volledig




overgeleverd aan de grillen van de lichtman. Dat kan soms heel vervelend zijn, bijvoorbeeld

wanneer zels een leek kan zien dat er geen mooi licht op de band staat, maar je kunt het

ook zien als een uitdaging. Waar je zel geen invloed hebt op de lichtshow zel, heb je wel

invloed op wat daarvan te zien is in je oto’s, bijvoorbeeld door je standpunt te veranderen.

Als je goed naar het licht kijkt, zul je zien dat een lichtshow is opgebouwd in duidelijke

patronen. Lampen knipperen volgens een vaste volgorde aan en uit en bewegende lampen

(moving heads) leggen steeds een vaste route a. De meeste lichtmannen zullen in hun show

bovendien inspelen op de ingetogener en uitbundiger momenten in het optreden.

Doorzie je eenmaal de patronen in een lichtshow, dan kun je hierop inspelen met je otograe.

Zie je iets moois gebeuren o hoor je een bepaald moment aankomen in de muziek? Bereid je dan gauw voor. Kies het juiste brandpunt, standpunt en de juiste sluitertijd en zorg ervoor

dat je een maat o vier later klaar staat om het moment alsnog te kunnen otograeren! Als

otograa kun je toeval best adwingen.

Focus

Bij oto’s van concerten gaat in verreweg de meeste gevallen de aandacht uit naar depersonen die je otograeert. Benader daarom concertotograe min o mee hetzelde




als “gewone” portretotograe en ga bewust om met je ocus. Mede vanwege de grote

diaragma’s waarmee je otograeert, en daarmee de kleine scherptediepte, is het belangrijk

om zeer bewust te bepalen waar jij wil dat je oto scherp is.

Stel bij portretten van één persoon bewust scherp op de ogen en niet op bijvoorbeeld deneus o het oor (o sterker nog: de microoonstandaard, gitaarhals o schouder). Maak daarvoor

bewust gebruik van de verschillende autoocuspunten die je camera je biedt. Gebruik steeds

het autoocuspunt dat bij de gewenste compositie het dichtst in de buurt van het gezicht

van je onderwerp ligt. Daarmee voorkom je dat je veel moet hercomposeren nadat je hebt

scherpgesteld. Tijdens het hercomposeren kan namelijk de astand tussen jouw camera en

je onderwerp dusdanig veranderen dat de ocus al niet geheel betrouwbaar meer is.

Fotograeer je een groep mensen, bijvoorbeeld een overzicht van het podium, stel dan

bewust scherp op een persoon (en het liest op diens gezicht) en niet op bijvoorbeeld de

backline, drumkit o het publiek.

Probeer ook met het scherptepunt te variëren: ga op zoek naar doorkijkjes o leg eens de

nadruk op een persoon in de achtergrond in plaats van op de persoon die zich het dichtstbij

de camera bevindt.

Merk je dat je camera moeite heet met scherpstellen, bijvoorbeeld door de hoeveelheid

rook o het vele tegenlicht, dan kan het nuttig zijn gebruik te maken van het middelste

autoocuspunt. Dit punt is bij de meeste camera’s gevoeliger dan de omliggende punten.

Maak tijdens het otograeren tot slot een bewuste aweging tussen het vergrendelen

van de autoocus (single ocus/one shot) o het constant bijstellen van de autoocus(continuous ocus/ai servo). Bij het vergrendelen stelt de camera eenmalig scherp en kun

je hercomposeren, bij het continu scherpstellen blijt je camera constant de ocus bijstellen.

De laatste methode is bij bewegende onderwerpen vaak handig, maar het is wel belangrijk

dat je nauwkeurig in de gaten houdt waar op je onderwerp het autoocuspunt zich bevindt.

Bescherm je oren

Last but not least: wees zuinig op je oren! Tijdens het otograeren van concerten sta je zeer




regelmatig vlakbij de geluidsinstallatie. Wil je over 20 jaar nog steeds genieten van muziek,

draag dan altijd herriestoppers o oordoppen. Wil je bovendien een optimaal draagcomort

en een goede geluidskwaliteit, investeer dan in een paar op maat gemaakte oordoppen.

Een redelijk comortabele en goedkopere optie zijn bijvoorbeeld Alpine MusicSae Pro

oordoppen.




Na het otograeren

Wanneer na het concert alle bezoekers huiswaarts keren, moet jouw werk eigenlijk nog

beginnen. Het selecteren, nabewerken en verwerken van de gemaakte oto’s neemt vaak

meer tijd in beslag dan het otograeren zel. In dit hoodstuk geven we je enkele tips die jezullen helpen dit proces zo leuk en eciënt mogelijk te maken.

Het vinden van een workfow

Het is belangrijk zel een bepaalde werkwijze te vinden waarin het proces na het otograeren

voor jou soepel verloopt. Hoewel deze werkwijze o workow voor iedere otograa verschilt,

zijn er een aantal taken die eigenlijk iedere otograa in zijn o haar werkwijze opneemt.

Foto’s downloaden naar de computer

Het gebruik van een kaartlezer is hierbij het meest praktisch en het snelst. Deze wordt door

de computer herkend als externe schij en kan op iedere computer worden gebruikt zonder

sotware te moeten installeren. Een losse kaartlezer koop je al voor één o twee tientjes.

Sommige computers en laptops hebben een ingebouwde kaartlezer.

Foto’s in mappen plaatsen

Voor je eigen overzicht is het handig om altijd dezelde mappenstructuur aan te houden.

Noem de hoodmap bijvoorbeeld YYYY-MM-DD Omschrijving en plaats daarbinnen

een aantal submappen, bijvoorbeeld RAW, JPEG, bewerkt en onbewerkt, selectie, web, et

cetera. Door de datum op te maken in het ormat YYYY-MM-DD, staan je mappen altijd

chronologisch. Je zou je mappen vervolgens kunnen rangschikken op jaar en eventueel nog

een extra submap kunnen aanmaken voor de oto’s die je klaar hebt.

RAW-bestanden hernoemen

De standaard bestandsnaam van je oto’s zegt nogal weinig over de inhoud. Door deze aan te

passen kun je ervoor zorgen dat de bestandsnaam altijd uniek is en je bovendien iets vertelt

over de inhoud. Hele mappen o selecties hernoemen kun je in veel sotware in batches

doen. Hernoem altijd je bronbestanden, zodat uiteindelijk bijvoorbeeld je originele RAW-

bestand, de bewerkte hi-res TIFF o JPEG en het verkleinde en gewatermerkte webbestanddezelde naam hebben.




Bestandsinormatie toevoegen

Het is een aanrader aan je oto’s bestandsinormatie (IPTC) toe te voegen. Niet alleen zorgt

dit voor een goed doorzoekbaar archie, ook kun je hierin je contactinormatie kwijt en

bijvoorbeeld inormatie verschafen over het gebruik van de oto en jouw auteursrecht.

Een selectie maken

Meestal zullen niet alle oto’s die je maakt daadwerkelijk gepubliceerd worden. Je zult alleen

de beste oto’s uitkiezen. In veel sotware kun je oto’s eenvoudig labelen met een kleurtje,

vinkje o simpelweg een “ja” o een “nee”.

Foto’s bewerken

Nu is het tijd je oto’s te gaan bewerken. Dat doe je met de sotware die jouw voorkeur heet.Bij het bewerken kun je bijvoorbeeld denken aan het uitvoeren van correcties aan kleur en

belichting, het omzetten naar zwart-wit, het toevoegen van vignettering o het toepassen

van ruisreductie en/o verscherpen.

Verkleinen en watermerken

Indien je je oto’s graag deelt op internet o gemakkelijk naar iemand wil kunnen mailen, zul

je ze meestal willen verkleinen en eventueel watermerken. In een programma als Lightroomgaat dat heel eenvoudig. In een programma als Photoshop heb je zeer veel mogelijkheden,

maar zul je waarschijnlijk eerst zel een action moeten bouwen. Zorg er altijd voor dat

bestanden die je op internet deelt het kleurproel “sRGB” met zich meedragen.

Eventueel een laatste selectie maken

Mocht het aantal bewerkte oto’s nog wat aan de hoge kant zijn, zou je ze met een risse

blik nog eens langs kunnen lopen en eventueel nog een laatste selectie kunnen maken.Deze laatste selectie bevat uiteindelijk de oto’s die je toestuurt naar de website o de band

waarvoor je otograeerde, publiceert op je eigen website o deelt op sociale media als Flickr

o Twitter. Eén slechte oto kan tenslotte je hele serie omlaag halen.

Archivering en backups

Nu is het tijd om de map met oto’s te archiveren. Verplaats de map naar de map “klaar”

o markeer hem op een andere wijze als “gedaan”. Kopieer de map bovendien naar één o meerdere backup-schijven zodat je zeker weet dat je bestanden zijn veiliggesteld.




Het maken van een selectie

In de meeste sotware voor otoverwerking, zoals bijvoorbeeld in Adobe Bridge, Adobe

Lightroom, Expression Media en vele andere programma’s, is het mogelijk je oto’s snel en

eenvoudig te doorlopen en een selectie te maken. Je maakt daarbij gebruik van bijvoorbeeldkleurlabels o vinkjes die je ieder een eigen betekenis kunt geven. Door bijvoorbeeld alle

oto’s die je niets vindt een rood label te geven en alle oto’s met potentie een groen label,

worden de gemaakte oto’s al snel overzichtelijk. Gooi de rode oto’s weg en/o verplaats de

groene oto’s naar een apart mapje. Loop vervolgens de serie nog eens door, kies bij veel min

o meer gelijke beelden steeds de beste oto uit en je hebt een prachtige selectie waarmee

je uiteindelijk aan de slag kunt.

Het bewerken van je oto’s: unctioneel

Het bewerken van oto’s kun je op twee manieren benaderen: creatie en unctioneel. Een

unctionele bewerking van je oto houdt bijvoorbeeld in: het corrigeren van een “verkeerde”

witbalans, het corrigeren van over- en onderbelichting en het maken van een uitsnedewaarbij net die paar storende elementen buiten beeld worden geplaatst. Ook kun je ervoor




kiezen ruis te reduceren en “op de vierkante pixel” te bepalen hoe veel verscherping je oto

nodig heet.

Sommige otograen zijn van mening dat unctionele beeldbewerking niet nodig zou

moeten zijn. Volgens hen zou het uitgangspunt moeten zijn dat je in de camera al de juisteinstellingen kiest en achtera nauwelijks nog wat te corrigeren hebt. Zij zien het bewerken van

je oto’s als een alternatie voor bewust otograeren. Daar is zeker iets voor te zeggen, echter

heb je dat bij het otograeren van concerten niet helemaal in de hand. De omstandigheden

zijn dusdanig veranderlijk dat het je nooit zal lukken iedere oto helemaal correct uit je

camera te toveren. Leg je er dus maar bij neer dat de meeste otoseries erop vooruit zullen

gaan door ze even door een programma als Photoshop o Lightroom te halen.

Het bewerken van je oto’s: creatie

Je kunt er ook voor kiezen je oto’s te bewerken vanuit een creatie oogpunt. Je kunt

kleurcorrecties o wijzigingen in het contrast toepassen omdat deze correcties kunnen

bijdragen aan de seer die een bepaalde oto zou moeten uitstralen. Ook kun je door

bijvoorbeeld het toepassen van vignettering meer de nadruk op een bepaald deel van je

oto leggen, o kunnen bijvoorbeeld zwart-witotograe o split-toning bijdragen aan jouweigen stijl. In deze gevallen gebruik je het bewerken van je oto dus niet om deze technisch

te verbeteren, maar vanuit een creatie oogpunt.

Sotware

Enkele voorbeelden van sotware voor het bewerken van oto’s (ook RAW-bestanden):

• Adobe Photoshop met de plugin Adobe Camera Raw

• Adobe Photoshop Elements (versie 8 en hoger) met de plugin Adobe Camera Raw

• Adobe Lightroom

• Aperture (Apple)

• Capture NX (Nikon)

• Digital Photo Proessional (Canon)

• Capture One• The Gimp (gratis; voor RAW-bestanden heb je een plugin nodig)




Sommige otograen kiezen ook voor een combinatie van meerdere programma’s,

bijvoorbeeld één programma voor de selectie, één voor de bewerking en één voor de

archivering van de gemaakte oto’s. Met bijvoorbeeld een programma als Adobe Lightroom

is dat nauwelijks nog nodig, maar natuurlijk is het aan jou om te bekijken welke sotware je

het prettigst vindt.

Het delen van je oto’s

Als je trots bent op de oto’s die je hebt gemaakt, dan wil je deze natuurlijk graag laten

zien. Als je otograeert voor een band, website o magazine, zullen zij je gemaakte werk

vanzelsprekend publiceren. Maar het is een goed idee zel ook te werken aan een (online)

portolio.

Een eigen website

Het meest voordehandliggend is natuurlijk het (laten) maken en onderhouden van een eigen

website. Het staat erg verzorgd om je eigen .nl o .com domeinnaam te registreren en daar

je eigen website te publiceren. Met gratis content management systemen als Wordpress en

Joomla en één van de vele gratis themes o templates die voor beide systemen beschikbaar

zijn, kun je relatie snel en eenvoudig je eigen website opzetten. Wil je meer, dan kun jeook zel een theme (laten) ontwikkelen en/o kiezen voor een premium theme o template.

Vooral WordPress is onder otograen een veelgebruikt systeem. Natuurlijk zijn er uiteindelijk

veel meer mogelijkheden, maar voor de onervaren webbouwer is WordPress meestal best

te doen.

500px

De website www.500px.com is in Nederland nog erg in opkomst. De website biedt eencommunity waarin oto’s gedeeld worden en veel op elkaar gereageerd wordt. Daarnaast

biedt 500px de gelegenheid je eigen portolio op te bouwen. De site heet een nette en

proessionele uitstraling. Een aanrader!

Flickr

Groot en erg bekend is natuurlijk Flickr. Vooral de Flickr Groups maken de website interessant.

Door oto’s te plaatsen in de group van een band o podium bereik je veel liehebbers van deband o bezoekers van het podium.




Twitter, Facebook en andere sociale netwerken

De verschillende sociale netwerken hebben ieder hun eigen doel. Op Twitter kom je

gemakkelijk en laagdrempelig in contact met gelijkgestemden, terwijl Facebook vooral draait

om je bestaande netwerk. Het is goed om mensen te laten zien waar je mee bezig bent,

maar bekijk wel goed de terms o use alvorens oto’s te publiceren. In de meeste gevallengee je namelijk een licentie a aan het netwerk om je oto te mogen gebruiken. Dat hoet

niet altijd een bezwaar te zijn, zeker niet met low-res oto’s die je hebt voorzien van een

watermerk, maar het kan wel een reden zijn om geen hi-res beelden te uploaden o je beste

oto’s daar toch niet te publiceren.




Tot slot

Heb je zel concerten geotograeerd en ben je benieuwd wat anderen van je oto’s vinden?

We willen je uitnodigen ze te delen op het Photoguide orum. Het orum kun je vinden op:

http://www.photoguide.nl/orum

Heb je nog vragen naar aanleiding van dit e-book o kom je in de praktijk een situatie tegen

die je graag met ons wil delen o waarover je graag onze mening hoort, dan kun je ons altijd

mailen. Onze mailadressen zijn:

René Damkot: [email protected] Timmerman: [email protected]

Op onze websites (www.damkot.com en www.nouks.nl) kun je ons portolio vinden. We zijn

beiden actie op verschillende sociale netwerken. We twitteren onder de gebruikersnaam

@anouktimmerman en @renedamkot. René kun je bovendien vinden op Flickr via

http://ickr.com/renedamkot, Anouk gebruikt 500px en haar proel kun je vinden op

http://500px.com/nouks.

Bezoek tot slot ook zeker http://www.photoguide.nl o meld je aan voor de Photoguide

nieuwsbrie om op de hoogte te worden gehouden van alle cursussen en workshops die

we organiseren.

René Damkot en Anouk Timmerman




PHOTOGUIDE

eBook Concertfotografie

Documents

Transcript of eBook Concertfotografie