Dynamische biomarkers bij de ziekte van

Alzheimer

Arjen van Erkelens, coassistent

Oktober 2013

Biomarkers

• Amyloid β (Aβ) depositie:

– PET: Aβ-deposities

– CSF ↓Aβ42

• Neurodegeneratie:

– MRI: atrofie, dunnere corticale dikte

– FDG-PET: hypometabolisme

– CSF ↑t-tau, ↑p-tau

2010

Biomarkers: temporale veranderingen

Biomarkers: temporale veranderingen

Model anno 2010

DIAN-studie

Model anno 20132013:

een

update

Model anno 2013

CSF-biomarkers: klinische waarde

• Meestal klinische diagnose + MRI

• Longitudinale studies: pre-klinisch AD

– CSF-biomarkers voorspellen ontstaan van MCI >5 jaar voor ontstaan

symptomen

– Voorspellen conversie van MCI naar AD

• Differentieren tussen:

– AD en gezond ouder worden (en b.v. depressie)

– Identificeren van AD in een prodromale fase, atypische vormen of

gemengde pathologie

Conclusie

• Vooruitgang:

– Internationale standardisatie komt op gang

– Identificeren risicogroepen voor MCI en AD

– Primaire en secundaire preventie-trials

– Vitaal voor monitoring eventuele toekomstige disease-modifying treatment

Referenties

• Lancet Neurol. 2013 Feb;12(2):207-16. doi: 10.1016/S1474-4422(12)70291-0.

• Tracking pathophysiological processes in Alzheimer's disease: an updated hypothetical model of dynamicbiomarkers.

• J Alzheimers Dis. 2012;29(1):229-38. doi: 10.3233/JAD-2011-111349.

• Performance of aβ1-40, aβ1-42, total tau, and phosphorylated tau as predictors of dementia in a cohort of patients

with mild cognitive impairment.

• Neurology. 2013 Oct 16. [Epub ahead of print]

• CSF biomarker changes precede symptom onset of mild cognitive impairment.

• Mol Neurodegener. 2013 Jun 21;8:20. doi: 10.1186/1750-1326-8-20.

• Fluid biomarkers in Alzheimer's disease - current concepts.

• Neurology. 2012 Oct 23;79(17):1809-16. doi: 10.1212/WNL.0b013e3182704056. Epub 2012 Sep 26.

• Injury markers predict time to dementia in subjects with MCI and amyloid pathology.

• Rev Neurol (Paris). 2013 Oct;169(10):709-14. doi: 10.1016/j.neurol.2013.07.024. Epub 2013 Sep 6.

• Clinical indications for analysis of Alzheimer's disease CSF biomarkers.

• Neurology. 2013 May 7;80(19):1784-91. doi: 10.1212/WNL.0b013e3182918ca6. Epub 2013 Apr 10.

• Amyloid imaging and CSF biomarkers in predicting cognitive impairment up to 7.5 years later.