1

Duurzame lokale ketens: subsidievrije innovatieruimte

voor het MKB

Koploperssymposium Smallingerland 3 november 2011

2

1. Alle belanghebbers mobiliseren

2. Consensus over werkrichting

3. Krachten verdelen over aangrijpingspunten

4. Inspanning synchroniseren

Transitie naar eenTransitie naar eenduurzame economieduurzame economie

M

JAN MRT

MEI

JUN

OKTFEB

DOORLOPEND

RegioProvincieGemeenteWijk

BedrijfHuishouden

Instelling

MissieMissie

Missie

Herkenning Herkenning

MissieMissie

Missie

Missie

Doelen

Projecten

Onderzoek

Resultaten

Mobiliseren en consensus ... Mobiliseren en consensus ... waar beginnenwaar beginnen??

Inspiratie

Missie

Urgentie

Zaken

doen

Zaken

doen

4

Cradle to CradleCradle to Cradle

1. Gebruik lokale materialen

2. Sluit biologische en technologische kringlopen

3. Gebruik hernieuwbare energie

4. Bewaak sociale rechtvaardigheid

Pas deze principes in de hele keten toe

Afval wordt voedsel

Consumptie wordt tijdelijk gebruik

Economische groei is zinvol

+

Cradle to Cradle rather than

Cradle to Grave

Requires remaking the way

we make things

5Recycling Maatschappij Groningen

Schip voert grind aan

LossenGrind

Zand

Cement

Vrachtauto voert betonpuin aan

Betonpuin

BrekerZeef

Wind shifter

Mixer

Afvoer betongranulaat naar ...

XBetonmortel centrale Groningen

X X Afvoer betonmortel naar bouwprojecten

Voorbeeld: Voorbeeld: BetonketenoverlegBetonketenoverleg

Beton in gebouwen, wegen, bruggen, viaducten, rioolbuizen

en andere toepassingen in de gemeente Groningen

Fundament voor wegen en viaducten

Achterlaten in de bodem

Mengen

Grondstoffen

Betonproducten

Gemengde grondstoffen

Mortel

Menggranulaat

Breker

Zeef

40 – 200 jaar

Betongranulaat

Hydraulisch Menggranulaat

Mengen

Recycling Downcycling >50%

beton

>90%

beton

Afval

Invoer

Uitvoer

Hoogovenslakken

Afval

Betongranulaat

Beton-makers

Bouwers

RecyclingBedrijven

Gemeente

Kennis-instellingen

Wegen-bouwers

Voorbeeld: Voorbeeld: BetonketenoverlegBetonketenoverleg

Voorbeeld: Voorbeeld: BetonBetonketenoverlegketenoverleg

Agenda 2e ketenoverleg

1. Welkom

2. Wat is in de lokale betonketen het grootste duurzaamheidsprobleem?

Hergebruik van beton in de wegenbouw is downcycling

We storten beton op een manier dat het niet te recyclen is

Cementproductie veroorzaakt 5% van de CO2 uitstoot wereldwijd

Gemeente: wij gaan experimenteren met andere wegfundatie

Recyclingbedrijf: dan geven wij voorrang aan mortelcentrales

Mortelcentrale: dan geven wij granulaatadvies aan aannemers

Bouwend Nederland: wij informeren onze leden

AgentschapNL: wij gaan reclame maken voor ketenoverleg

HBO: dat kunnen wij onderzoeken

Architect: dan zetten wij granulaatbeton in de bestekken

3. Wat kan iedereen die hier is doen om dat probleem op te lossen, voor eigen rekening en zonder subsidie

4. Rondvraag

5. Sluiting

Regiegroep granulaatbeton: kan dit ook in Eindhoven?

8

Doel• Ketenverduurzaming• Sneeuwbaleffect

Deelnemers• Aanbieders• Afnemers• Recycling• Kennis• Overheid

Productketen• Voeding• Beton• Bitumen,• Kunststoffen• Verf • Hout • Drukwerk• etc.

Werkgebied• Gemeente(n)• Provincie(s)• Rijk

Criteria• Duurzame missie• Zakelijk betrokken• Achterban

VRAAG

KENNISOVER-

HEID

AAN-

BOD

RECY-

CLINGKern-

team

Principes van Principes van Lokaal KetenoverlegLokaal Ketenoverleg

M

Lokaal Ketenoverleg ... Lokaal Ketenoverleg ... van wie is datvan wie is dat??

Stappenplan Stappenplan opstarten lokaal ketenoverlegopstarten lokaal ketenoverleg

� Introductiegesprek

� Interne besluitvorming

� Planninggesprek

� Bijeenkomst met 5 opinieleiders

� Kwartiermaker

� Vooronderzoek doen

� Voorzitter en secretaris vinden

� Presentatie en initiatief (besloten)

� Startbijeenkomst (met pers)

� 2e ketenoverleg

� 3e ketenoverleg

OVER-

HEID

VRAAG

KENNIS

AAN-

BOD

RECY-

CLING

OVER-

HEID

VRAAG

KENNISOVER-

HEID

AAN-

BOD

RECY-

CLINGKern-

team

AAN-

BOD

RECY-

CLING

VRAAG

OVER-

HEIDKENNIS

Kern-

team

GO/NO-GO

GO/NO-GO

GO/NO-GO

Materialen Materialen enen FaciliteitenFaciliteiten

� Materialen� Handleiding Lokaal Ketenoverleg

� Sjabloon voor projectplan

� Voorbeeld rapport vooronderzoek

� Voorbeeld opdracht HBO-stage

� Formats voor uitnodiging, agenda en verslag

� Powerpoint en Prezi presentaties

� Voorbeelden actiepakketten

� Model intentieverklaring/convenant

� Propositie voor bedrijven

� Faciliteiten� Digitale ledenlijsten, ook voor toepassing op website gemeente

� Groupware voor deelnemers ketenoverleg: discussie, filesharing, etc.

� Workshop voor kwartiermakers

� Indicatorenproject

� Communicatie

Open

Source

KostenKosten en en opbrengstenopbrengsten

KostenTijdsbesteding

Vrijwilligersvergoeding voorzitter/secretaris

Vergaderfaciliteiten

Digitale ledenlijst (CODIN/gemeente)

Conceptontwikkeling (CODIN/LvDO)

Procesbegeleiding (CODIN/gemeente)

OpbrengstenSubsidievrije initiatiefruimte

Aantrekkelijk voor vijf geledingen

Doorgaande verduurzaming lokale verfketen

Werkvorm ook inzetbaar voor andere ketens

Profilering op duurzaamheid

Lage kosten, groot bereik, permanent effect

VRAAG

KENNISOVER-

HEID

AAN-

BOD

RECY-

CLINGKern-

team

VRAAG

KENNISOVER-

HEID

AAN-

BOD

RECY-

CLINGKern-

team

VRAAG

KENNISOVER-

HEID

AAN-

BOD

RECY-

CLINGKern-

team

13

Ketenoverleg - sneeuwbaleffect

Beton GroningenCement

Drachten

BitumenVerfInterieurKunststoffenApparatenDrukwerkVoedingAuto’s

Betonwaren

Emmen

Eindhoven

VRAAG

KENNISOVER-

HEID

AAN-

BOD

RECY-

CLINGKern-

team

Grind

Bouwwerken

Tilburg

Lokaal

Industrieel

Foodketen in FryslFoodketen in Fryslânân

Voeding-

bedrijven

en winkels

Afvalinzameling

en lokale

compostering

Consumenten-

netwerken

Lokaal

Lokaal/regionaal statiegeld op blikjes/flesjes (initiatief Jumbo)

“Soerendonk afvalloos” – reductie restafval (NRVD, mei 2011)

Verhuur schapruimte aan lokale producenten (‘Marqt A’dam’)

Duurzaam dineren (diverse pizzagroottes/op menu: keuze ‘meer of minder’/ Wok Emmeloord: weggooien=bijbetalen)

Ziekenhuis Eindhoven: van 40% naar 2% voedselafval door portiegroottekeuzepatienten

Verwerken van onverkocht fruit/groente van supermarkt + verkoop verwerkt product, evt. in dezelfde supermarkt

Terugdringen marktaandeel overbodige verpakkingen

Wat kun je doen in eenWat kun je doen in een FoodFoodketenoverlegketenoverleg??

Trouw3-11-2011

Wij willen van ieder product in de wereld een levenscyclusanalyse maken

Dan kun je het effect van het eten van een appel vergelijken met een aardbeientoetje

Wat kun je doen in eenWat kun je doen in een VerfVerfketenoverlegketenoverleg??

4.1 Eisen aan verfsystemen

4.2 Grondstoffen voor verf

4.3 Productie van verf

4.4 Bedrijfsprocessen rond applicatie

4.5 Applicatie van verfsystemen

4.6 Verpakkingen

4.7 Reststofverwerking

4.8 Levensduurverlenging

4.9 Verwijdering

4.10 Grondstofterugwinning

4.11 Standaardisatie

4.12 Bedrijfsvoering algemeen

17

SneeuwbaleffectSneeuwbaleffect

Dank voor uw aandachtDank voor uw aandacht

www.codin.nl/ketenoverleg