Duurzaamheid en Houtoogst - Natuur en Milieu Gelderland...•oogst uit bos: 1.1 miljoen m3 •oogst...

20
Duurzaamheid en Houtoogst Jan den Ouden Wageningen Universiteit

Transcript of Duurzaamheid en Houtoogst - Natuur en Milieu Gelderland...•oogst uit bos: 1.1 miljoen m3 •oogst...

Page 1: Duurzaamheid en Houtoogst - Natuur en Milieu Gelderland...•oogst uit bos: 1.1 miljoen m3 •oogst uit landschap & groen: 1.1 miljoen m3 •verbruik anno 2015: 14 miljoen m3 /jr •prognose

Duurzaamheid en Houtoogst

Jan den Ouden

Wageningen Universiteit

Page 2: Duurzaamheid en Houtoogst - Natuur en Milieu Gelderland...•oogst uit bos: 1.1 miljoen m3 •oogst uit landschap & groen: 1.1 miljoen m3 •verbruik anno 2015: 14 miljoen m3 /jr •prognose

Hoe duurzaam is biomassa-oogst?

• Houtvolume en energievraag

• Nutrientenkringlopen

• Wetgeving

Page 3: Duurzaamheid en Houtoogst - Natuur en Milieu Gelderland...•oogst uit bos: 1.1 miljoen m3 •oogst uit landschap & groen: 1.1 miljoen m3 •verbruik anno 2015: 14 miljoen m3 /jr •prognose

Stadsverwarming Utrecht

Nieuwe biomassa centrale ENECO

Was gepland rond 2016

30% van totale warmteproductie

ong. 80.000 huishoudens

340.000 ton biomassa / jaar

Page 4: Duurzaamheid en Houtoogst - Natuur en Milieu Gelderland...•oogst uit bos: 1.1 miljoen m3 •oogst uit landschap & groen: 1.1 miljoen m3 •verbruik anno 2015: 14 miljoen m3 /jr •prognose

SBB

90.000 ha boswaarvan

50.000 ha met productie

gem. bijgroei = 8 m3/ha.jr

= 400.000 m3 /jr

≈ 300.000 ton / jr

Page 5: Duurzaamheid en Houtoogst - Natuur en Milieu Gelderland...•oogst uit bos: 1.1 miljoen m3 •oogst uit landschap & groen: 1.1 miljoen m3 •verbruik anno 2015: 14 miljoen m3 /jr •prognose

Gelderland: 102.000 ha bos

• ≈ 27% NL bosareaal

• ≈ 22 miljoen m3 voorraad

• ≈ 0.7 miljoen m3 bijgroei

Nederland: 373.000 ha bos

• oogst uit bos: 1.1 miljoen m3

• oogst uit landschap & groen: 1.1 miljoen m3

• verbruik anno 2015: 14 miljoen m3 /jr

• prognose 2030: 25 miljoen m3/jr

Bronnen: Schelhaas et al. 2014 / Nabuurs et al. 2016

Page 6: Duurzaamheid en Houtoogst - Natuur en Milieu Gelderland...•oogst uit bos: 1.1 miljoen m3 •oogst uit landschap & groen: 1.1 miljoen m3 •verbruik anno 2015: 14 miljoen m3 /jr •prognose

Bos in Nederland vooral op de voedselarme gronden:

relatief lage voorraad van voedingsstoffen

Page 7: Duurzaamheid en Houtoogst - Natuur en Milieu Gelderland...•oogst uit bos: 1.1 miljoen m3 •oogst uit landschap & groen: 1.1 miljoen m3 •verbruik anno 2015: 14 miljoen m3 /jr •prognose

Voedingsstoffenkringlopen

• Biochemisch<binnen de boom>

• Geochemisch

<atmosfeer – substraat>

• Biogeochemisch<interactie vegetatie>

Page 8: Duurzaamheid en Houtoogst - Natuur en Milieu Gelderland...•oogst uit bos: 1.1 miljoen m3 •oogst uit landschap & groen: 1.1 miljoen m3 •verbruik anno 2015: 14 miljoen m3 /jr •prognose

Balans

VERWERING (+)

DEPOSITIE (+)

UITSPOELING (-)

OOGST (-)

BODEMVOORRAAD

Page 9: Duurzaamheid en Houtoogst - Natuur en Milieu Gelderland...•oogst uit bos: 1.1 miljoen m3 •oogst uit landschap & groen: 1.1 miljoen m3 •verbruik anno 2015: 14 miljoen m3 /jr •prognose

Concentratienutrienten in regen water

P | K--------------Ca | Mg

Van der Swaluw et al.2010. The Dutch National Precipit-ation Monitoring Network . RIVM.

Page 10: Duurzaamheid en Houtoogst - Natuur en Milieu Gelderland...•oogst uit bos: 1.1 miljoen m3 •oogst uit landschap & groen: 1.1 miljoen m3 •verbruik anno 2015: 14 miljoen m3 /jr •prognose

Nat

ted

ep

osi

tie

(kg

/ h

a /

jr)

KKalium

MgMagnesium

CaCalcium

Gemiddelde depositie in NL

Page 11: Duurzaamheid en Houtoogst - Natuur en Milieu Gelderland...•oogst uit bos: 1.1 miljoen m3 •oogst uit landschap & groen: 1.1 miljoen m3 •verbruik anno 2015: 14 miljoen m3 /jr •prognose

Verwering uit bodemmineralenin kg / ha.jr

Bodemtype Ca Mg K

Humus podzol 3.2 4.0 1.8

Holtpodzol 1.8 0.5 2.9

Veldpodzol 2.0 2.3 0.8

Enkeerdgrond 8.4 5.4 3.1

Beekeerdgrond 1.6 7.4 1.8

Duinvaaggrond 3.2 1.3 1.6

Page 12: Duurzaamheid en Houtoogst - Natuur en Milieu Gelderland...•oogst uit bos: 1.1 miljoen m3 •oogst uit landschap & groen: 1.1 miljoen m3 •verbruik anno 2015: 14 miljoen m3 /jr •prognose

Versnelde verwering door verzuring

Onderzoek NP Hoge Veluwe

• Natuurlijke verwering 11,500 jaar: 4.3 kg/ha.jr

• Verwering afgelopen 74 jaar: 289 kg/ha.jr

Bergsma et al . 2015

Page 13: Duurzaamheid en Houtoogst - Natuur en Milieu Gelderland...•oogst uit bos: 1.1 miljoen m3 •oogst uit landschap & groen: 1.1 miljoen m3 •verbruik anno 2015: 14 miljoen m3 /jr •prognose
Page 14: Duurzaamheid en Houtoogst - Natuur en Milieu Gelderland...•oogst uit bos: 1.1 miljoen m3 •oogst uit landschap & groen: 1.1 miljoen m3 •verbruik anno 2015: 14 miljoen m3 /jr •prognose
Page 15: Duurzaamheid en Houtoogst - Natuur en Milieu Gelderland...•oogst uit bos: 1.1 miljoen m3 •oogst uit landschap & groen: 1.1 miljoen m3 •verbruik anno 2015: 14 miljoen m3 /jr •prognose

AANVOER (Ca): UITSPOELING:

Depositie: enkele kg per jaar vele kg per jaar

Verwering: enkele kg per jaar

OPNAME: VEGETATIE:

tientallen kg per jaar honderden kg

Een groot deel van op te nemen voedings-stoffen moet uit de kringloop komen.Groot aandeel opgeslagen in vegetatie.

Page 16: Duurzaamheid en Houtoogst - Natuur en Milieu Gelderland...•oogst uit bos: 1.1 miljoen m3 •oogst uit landschap & groen: 1.1 miljoen m3 •verbruik anno 2015: 14 miljoen m3 /jr •prognose

Verdeling voedingsstoffen in bomen

Grove den , 64 jr oud, Vlaamse Kempen

Naalden Takken Schors Stamhout

Page 17: Duurzaamheid en Houtoogst - Natuur en Milieu Gelderland...•oogst uit bos: 1.1 miljoen m3 •oogst uit landschap & groen: 1.1 miljoen m3 •verbruik anno 2015: 14 miljoen m3 /jr •prognose

Concentraties van voedingsstoffen in bomen

Page 18: Duurzaamheid en Houtoogst - Natuur en Milieu Gelderland...•oogst uit bos: 1.1 miljoen m3 •oogst uit landschap & groen: 1.1 miljoen m3 •verbruik anno 2015: 14 miljoen m3 /jr •prognose

Verdeling voedingsstoffen in bomen

Page 19: Duurzaamheid en Houtoogst - Natuur en Milieu Gelderland...•oogst uit bos: 1.1 miljoen m3 •oogst uit landschap & groen: 1.1 miljoen m3 •verbruik anno 2015: 14 miljoen m3 /jr •prognose

Conclusie

• Oogst van hout leidt tot afvoer van voedingsstoffen

• Aanvulling door depositie en verwering op veelbodems niet toereikend om verlies te compenseren

• Groot deel voedingsstoffen afkomstig uit kringloop(organische stof)

• Oogst van tak- en tophout leidt tot extra verlies aanvoedingsstoffen (en organische stof)

• Ook de oogst van alleen stamhout op arme bodemskan tot netto verlies van voedingsstoffen leiden.

Page 20: Duurzaamheid en Houtoogst - Natuur en Milieu Gelderland...•oogst uit bos: 1.1 miljoen m3 •oogst uit landschap & groen: 1.1 miljoen m3 •verbruik anno 2015: 14 miljoen m3 /jr •prognose

Tot slot

• Bos wordt een nog belangrijkere bron van duurzamegrondstoffen.

• Ontwerpbesluit Omgevingswet Gelderland beperktboseigenaren in hun soortenkeuze en belemmertdaarmee verdere optimalisatie van de duurzamegrondstoffenvoorziening en ontwikkeling regionaleeconomie.

• Overigens ben ik van mening dat de oogst van tak en tophout op arme zandgronden verboden zou moetenworden.