Duurzaamheid

Duurzaamheid, een thema dat veel raakvlakken heeft met het dagelijks leven en de

beroepspraktijk. Met deze lessen worden studenten gestimuleerd om na te denken over

een probleem rond duurzaamheid en welke mogelijke oplossingen daarvoor zijn. Voor de

studenten ligt de focus op informatie verzamelen (wat zijn de feiten, wat is het probleem

en wat zijn mogelijke oplossingen?)

Doel

De student wordt zich bewust van het eigen handelen t.o.v. duurzaamheid.

Omschrijving

1) De docent introduceert het thema duurzaamheid, waarbij het thema gekoppeld wordt

aan de directe leefomgeving van de studenten: de school.

2) Door verschillende opdrachten ontdekken studenten de actualiteit van dit thema.

Bijvoorbeeld een verwijzing naar de website van het Wereld Natuur Fonds.

3) Studenten kiezen een onderwerp rond Duurzaamheid, zoals in de bijgevoegde lesbrief

staat. Over dit thema formuleren ze een onderzoeksvraag. Ze moeten de feitelijke

situatie beschrijven en mogelijke oplossingen weergeven.

4) Studenten presenteren hun onderzoek in 15 minuten aan de klas.

Benodigdheden

Tijd

3 lessen

Materiaal

-

Begeleiding

-

Externen

-

Kosten

-

Overig

-

Burgerschapsdimensie

Economisch

Thema

Duurzaamheid

Onderdeel kritisch denken

verzamelen / beoordelen

Niveau

Mbo niveau 3 / Mbo niveau 4

Download

Lesbrief

Organisatie

ROC Friese Poort

§

2

EEN DUURZAAM GEBOUW

Tien jaar heeft men erover gedaan om de nieuwe markthal, die inmiddels een jaar bestaat, in Rotterdam te bouwen. Het is een blikvanger geworden van internationaal formaat, waar horden toeristen op afkomen. Ontmoeten, handelen en genieten zijn hier de sleutelwoorden. Onder een enorme hoefijzervormige boog zijn vers-units, food shops en restaurants ondergebracht met daarnaast tien verdiepingen met 228 appartementen. De hal wordt afgesloten met twee glazen wanden, een soort enorme glazen tennisrackets, die maximaal 70 centimeter naar buiten of naar binnen kunnen bewegen. Alles is volgens de nieuwste duurzame bouwnormen gebouwd met speciale aandacht voor isolatie, energiezuinigheid en brandveiligheid. Het gebouw is BREEAM gecertificeerd als “zeer goed” en zo een voorbeeld voor duurzaam bouwen. . Wanneer je vanuit de hal naar buiten kijkt zie je de bibliotheek, waar je met grote neon letters op kunt lezen:

Het zijn woorden van Erasmus, die perfect bij onze tijd passen. Het ging hem er om dat je overal thuis kunt zijn, maar dan moet die wereld wel goed blijven om in te wonen en daar schort het toch wel aan.

3

Duurzaamheid en Rentmeesterschap Er hangen posters in onze schoolgebouwen met als thema “duurzaamheid’ . Ze zijn gemaakt door studenten van de opleiding Grafimedia uit Drachten. Zij kregen in groepjes de opdracht om drie posters te ontwerpen. Uiteindelijk mocht één groep het ontwerp laten drukken. Het resultaat hangt nu in alle gebouwen van ROC Friese Poort. De studenten hopen dat jullie er door worden aangesproken.

Iedereen vult het begrip duurzaamheid op zijn eigen manier in. Waar de een het zo belangrijk vindt, dat hij er z’n best voor gaat doen, laat het de ander koud: “ik zie het allemaal wel op mij afkomen”. Andere problemen zijn belangrijker voor mij. Zo maakt iedereen keuzes in het leven. Duurzaamheid hangt samen met de zorg over onze aarde. De vraag is of de volwassenen van nu de aarde op een goede manier doorgeven aan de volgende generatie. Kunnen straks je kleinkinderen nog volop genieten van de natuur, zoals wij dat nog kunnen. Zien zij nog steeds ijsberen lopen op de noordpool of alleen nog maar in de dierentuin? Zorgt de opwarming van de aarde voor smeltende ijskappen en overstromingen, zodat grote delen onder gaan stromen en misschien Nederland ook wel? Door de roofbouw op de natuur verdwijnen planten- en diersoorten. Is dit erg of doet het je niks? Tegenwoordig ontstaan er steeds meer groepen mensen, die zich dit wel aantrekken en verantwoord willen leven. Zij gaan nadenken over hun keuzes. Zij willen verspilling en vernietiging tegengaan. Ze kiezen ook voor nieuwe technieken, die duurzaam zijn. Anderen kiezen ervoor om de medemens te ondersteunen in verre landen. Zij kopen bijvoorbeeld geen producten, die door kinderen gemaakt zijn. Ze gaan voor “Fair Trade” zodat ook kleine boeren, die speciale producten produceren, zelf de winst opstrijken en niet de grote bedrijven ermee vandoor gaan. Je ziet deze bewustwording waarschijnlijk ook in je eigen omgeving. Oude kleren worden hergebruikt, glas wordt ingezameld, er zijn minder lantaarnpalen dan vroeger, op veel daken liggen zonnepanelen. Je voelt de vraag al aankomen: wat doet ROC Friese Poort aan duurzaamheid en natuurlijk ook: wat doe jij?

4

ROC Friese Poort en duurzaamheid ROC Friese Poort heeft duurzaamheid opgenomen in haar beleid. In Leeuwarden is een Centrum Duurzaam gebouwd. Hier worden de nieuwste snufjes op energiegebied aan studenten gepresenteerd in samenwerking met het bedrijfsleven. Zij kunnen deze technieken weer toepassen in hun latere werk.

ROC Friese Poort bouwt ook duurzame gebouwen en streeft ernaar zo weinig mogelijk energie te gebruiken. Duurzaamheid is ook gericht op de gezondheid van studenten en medewerkers. Men wil graag toe naar een gezonde schoolkantine en rookvrije schoolpleinen.

Duurzaamheid heeft ook te maken met de christelijke identiteit van ROC Friese Poort. De bijbel leert ons zorgvuldig om te gaan met wat ons gegeven is. We noemen dat rentmeesterschap. De aarde is niet ons eigendom, maar we hebben die “te leen” en moeten er goed voor zorgen. In die visie is God eigenaar van alles op aarde en dat geldt zowel voor het stoffelijke (tastbare) als het onstoffelijke. Op een steenworp afstand van de Rotterdamse markthal vind je in de St Laurenskerk in een van de zijkapellen een boekenkast met op de schuifdeuren de tekst: “eer iets van mij begon te leven was alles in Uw boek geschreven” (Ps.139). We hebben de aarde dus maar in bruikleen. Om meerdere redenen is duurzaamheid dus een belangrijk onderwerp voor ons. Iedereen kan hier op zijn of haar eigen wijze aan bijdragen.

Duurzaamheid op jouw locatie

Welke duurzame maatregelen zijn er bij jou op de vestiging bij de bouw al genomen?

Wat merk je van de duurzame maatregelen, die ze op jouw schoolge-bouw willen nemen?

Op het schoolplein ligt vaak veel rommel en peuken. Kan de school daar wat aan doen en hoe moet dat dan?

Welke rol speelt duurzaamheid op jouw afdeling op school. Wat merk je er van in jouw lesprogramma?

Opdracht 1

5

Hoe ga jij met de aarde om? Je kunt natuurlijk niet ineens de hele wereld zomaar veranderen, daar is tijd voor nodig. Je kunt daarom misschien beter spreken van een duurzame ontwikkeling. Samen toewerken en op weg gaan naar een leefbare wereld is dat een droom of kan dat werkelijkheid worden?

Voordat de klas straks verdeeld wordt in groepjes, moet je eerst een individuele opdracht gaan maken, zodat je weet waar je zelf staat als het om dit onderwerp gaat. Je kunt dan beter een eigen standpunt innemen, als je met anderen over duurzaamheid in discussie gaat. Ben je al dan niet geschrokken van de uitslag? Vaak ben je je niet bewust van welke gevolgen jouw gedrag heeft op de omgeving. Bekend is dat Amerikanen wel op heel grote voet leven als het om het milieu gaat. Iemand uit de derde wereld moet het met heel wat minder doen en wij hier in het rijke westen moeten ons goed realiseren dat de grondstoffen, die we gebruiken een keer “op” zijn. Olie is daar een voorbeeld van. Hoelang is er nog benzine en kunnen we nog in onze auto’s blijven rondrijden. In het Centrum Duurzaamheid is ook een auto op zonne-energie te vinden, maar echt klaar om zomaar in weg te rijden is die nog lang niet. De vraag komt op waarom er zo traag andere energievormen worden ontwikkeld. Het lijkt erop dat economische belangen nogal eens voorgaan voor ecologische. Toch lijkt de wereld nu een beetje wakker te worden en zich te gaan realiseren dat we onze ondergang tegemoet gaan als er niets gebeurt. Verbeter de wereld, begin bij jezelf is meer dan ooit actueel!

Opdracht 2 Test je eigen ecologische voetafdruk

Ga naar de website van het Wereld Natuur Fonds (www.wnf.nl) en maak daar de voetafdruktest: hoe groot is jouw stukje aarde?

Vergelijk jouw uitkomst van de test met die van een andere student.

Hoe kom jij aan dit resultaat en hoe zou je jouw voetafdruk nog kunnen verkleinen?

Uitslag eigen voetafdruk: van medestudent: ……….hectare ………..hectare

6

Tijd om nieuwe plannen te maken

Keuze onderwerpen

1. klimaatveranderingen/ opwarming van de aarde/ co2 uitstoot/ ontbossing

2. duurzaam omgaan met voedsel/ regionale- en seizoenproducten/ voedselverspilling

3. maatschappelijk verantwoord ondernemen: duurzaam omgaan met mensen + producten en toch winst maken?

4. initiatieven voor “eerlijke handel”. Fair Trade, wereldwinkel, zuivere koffie etc.

5. duurzame kleding en kinderarbeid in Zuid-Oost Azië.

6. consuminderen, aanpassing van je leefstijl waardoor je minder nodig hebt en minder verbruikt

7. duurzame technieken en brandstoffen/ recycling/ cradle to cradle

8. biodiversiteit/ afname van planten- en diersoorten

9. rentmeesterschap als “christelijk antwoord” op vernietiging van de aarde

10. hoe denken andere religies over duurzaamheid?

Opdracht 3 Groepsopdrachten duurzaamheid

Ga in kleine groepjes onderzoek doen naar een van bovenstaande onderwerpen, die te maken hebben met duurzaamheid. Dit onderzoek werk je als groep uit tot een presentatie van ongeveer een kwartier. Formuleer eerst een onderzoeksvraag en kom dan met feitelijke situatie en mogelijke oplossingen. Zoek op internet naar een filmpje, cartoon of liedje waarin het probleem wordt kenbaar gemaakt. Verwerk het onderzoeksresultaat in een PowerPoint of Prezi, die jullie aan je medestudenten kunnen gaan presenteren. Sluit af met een tip, waarmee duurzaamheid, volgens jullie project, het meest gediend is.