Source: ICIS & IFA

Biologische landbouw – dat is toch onzin?

Biologische landbouw Gangbare landbouw

Luxe, Westerse hobby Noodzakelijk ‘kwaad

Geitenwollensokken

grachtengordel

In de supermarkt kiezen we toch

voor prijs

Hoogopgeleiden Voor de gewone man

Naïef idealisme Realisme

Biologische landbouw Gangbare landbouw

Écht duurzaam Niet duurzaam

Dieren zijn net mensen Plofkip

Small is beautiful Big-Agro – Monsanto – het ‘kwaad’

Noodzakelijk idealisme Rampzalig realisme

• Er is veel (gepolariseerde) aandacht voor

de discussie biologisch – gangbaar

• Makkelijk onderwerp om te ‘framen voor

de media

• Toenemende wereldwijde (en ook

wetenschappelijke) aandacht voor de

landbouw

I = P A T

Impact = Population x Affluence x Technology

+ 50%

Source: United Nations

China

Nigeria

0

50.000

100.000

150.000

200.000

250.000

300.000

World Africa North

America

South

America

Asia Europe

Me

at (

to

n)

Food supply - Meat

1988

2009

278.862.962.000 kilogram vlees in 2009

+ 66%

Source: FAOSTAT

• Grote uitdagingen op wereldschaal

• YFM Groningen = geneuzel in

wereldmarge = naïef?

• Wat is duurzame voeding eigenlijk?

Wat is eigenlijk duurzaam?

Concept: Bernard Lietaer e.a. – Toepassing: Wouter de Heij

Complex Flow Systems

• Efficiëntie: hoeveel relevante

materie/energie gaat door het systeem

• Veerkracht: vermogen van systeem om

te herstellen van verstoring

Het leven heeft eerder

de neiging om te

optimaliseren dan te

maximaliseren.

Maximalisatie is een

ander woord voor

verslaving.

Veerkracht

=

Diversiteit

=

Lagere opbrengst

=

Meer land/water nodig

=

Duurzaam??

Efficiëntie

=

Monocultuur

=

Kwetsbaar

=

Bestrijdingsmiddelen etc.

=

Duurzaam??

Wat is duurzaam?

1. Schaalniveau

Biologisch boederij kan duurzaam zijn voor

bepaalde regio, maar op andere schaal niet

2. Indicators

Indicators

• Duurzaamheid = container-begrip

• We moeten indicators kiezen

• Landgebruik? Watergebruik? CO2-

emissies? (Diervriendelijkheid?)

Indicator X Indicator Y

Op welke indicators scoren beide systemen

goed?

Kort door de bocht:

Per m2 ++ biologisch

Per kg product ++ gangbaar

Source: Tuomisto et al. (2012) Does organic farming reduce environmental

impacts? – A meta-analysis of European research

Gangbaar

Landgebruik

N leaching (per product)

N2O emissies (per product)

Biologisch

Soil Organic Matter

Energiegebruik

N2O emissies (per m2)

• Nemen we hoeveelheid product als

gegeven:

gangbare landbouw

• Nemen we hoeveelheid land als gegeven:

biologische landbouw

Hier komt veel spraakverwarring vandaan

“In our view, there will be no single best farming

system for all circumstances.”

Uitdagingen biologische landbouw

• Hogere opbrengst zonder extra

milieuschade

• Problemen met plagen en onkruid

• Betere nutriënten-aanvoer

Source: Tuomisto et al. (2012) Does organic farming reduce environmental

impacts? – A meta-analysis of European research

Uitdagingen gangbare landbouw

• Verbeteren bodemkwaliteit

• Verminderen bestrijdingsmiddelen en

kunstmest

• Verbeteren biodiversiteit

Met name bodemkwaliteit is belangrijk

voor lange termijn!

Source: Tuomisto et al. (2012) Does organic farming reduce environmental

impacts? – A meta-analysis of European research

We have to move beyond the ‘’organic’ versus

‘’conventional’ debate

Westerse wereld:

ecologische extensivering

Ontwikkelingslanden:

ecologische intensivering

• Geneuzel in de marge?

NL’se landbouw YFM

• Waar komt het streven naar efficiency

vandaan?

• We besteden <15% van ons inkomen aan

voedsel

Voedsel

Wonen Auto Zorg

Vakantie

0%

20%

40%

60%

80%

100%

Streven naar meer

welvaart

Minder betalen voor

basisgoederen

Basisgoederen worden

duurder

Hoeveel willen we betalen voor onze

basisgoederen?

Of: waar streven we naar in ons leven?

It is not a question of what we can afford but

of what we choose to spend our money on”

- E.F. Schumacher

• Authenticiteit

• Ervaringen zijn belangrijker dan bezit

• Damn Food Waste (ervaring)

• Authentieke smaken

• Kan leiden tot betere en duurzame

producten

• Authenticiteit ≠ Duurzaamheid

• Stamppot hutspot met vlees vs. quinoa-

salade met exotische groente/fruit

• Versgebrande en gemalen Fair-Trade

koffie uit Guatamala?

Elke Nederlander een dag

minder vlees levert

meer op dan een

paar honderd

vegetariërs

Conclusie

• Duurzame voeding = trade-offs

• Welke indicator? CO2? Landgebruik?

Biodiversiteit?

• Tegenstelling biologisch – gangbaar is

geen vruchtbare tegenstelling

Conclusie

• YFM kan bijdragen aan optimaal

landbouwsysteem

• Authenciteit leidt niet automatisch tot

duurzaamheid

Conclusie

• Zien we duurzame voeding als een

onderwerp op zichzelf?

• Of staat duurzame voeding in een breder

kader?

henrideruiter.com

Aanraders

Small is Beautiful – Economics as If

People Mattered – E.F. Schumacher

Geld en duurzaamheid – B. Lietaer e.a.

Henri_de_Ruiter