K L E U R R I J KK O R T R I J K

D u u r z a a m e n s o c i a a l o n D e r n e m e n

T i j d — s c h r i f t K o r t r i j k — 0

V O O R W O O R D

K l e u r r i j K K o r T r i j K / �

Vaak worden deze twee zaken niet met elkaar in verband ge-bracht. Toch ben ik al lange tijd overtuigd van het belang vantewerkstelling voor een stad. als centrumstad speelt Kortrijkhier des te meer een belangrijke rol in. uit cijfers blijkt dat ergenoeg werk is in Kortrijk voor de actieve beroepsbevolking,maar lang niet iedereen vindt hier werk. Voor mensen die eenextra ruggesteuntje nodig hebben om aan de slag te gaan,vormt de sociale economie een ideale opstap. Voor alle par-tijen zorgt sociale economie intussen voor een win-win situ-atie: voor de werknemers zelf, voor de bewoners die eenberoep kunnen doen op de services die worden aangebodenen voor de stad die op die manier werk maakt van een ho-gere activeringsgraad.

in de afgelopen tien jaar werd sociale economie in Kortrijkeen succesvol verhaal. Het zou ons echter te ver leiden omalle bedrijven die werden opgericht hier in dit tijdschrift op tenemen. evenmin is het de bedoeling om u te belasten metcijfermateriaal, dat is zo snel gedateerd. We gaan ook niet die-per in op àlle doelgroepen die in sociale economie wordenbereikt. Wél willen we u met deze brochure kennis latenmaken met de verscheidenheid en fascinerende wereld die

sociale economie is. een vijftal thema’s worden aan de handvan kleurrijke foto’s, interviews en best practices toegelicht.na afloop zal u versteld staan hoe boeiend, dichtbij en diversde wereld van de sociale economie wel is.

anno 2010 richten we onze blik naar de toekomst: we be-seffen dat samenwerking en netwerking de troeven wordenvoor de komende periode. We moeten weg van ons stedelijkeiland, met een focus op de regio, op Vlaanderen en zelfs opeuropa. meer en meer wordt het veld gestuurd door hogereoverheden, maar meer en meer kijken ze ook naar lokale be-sturen voor de concrete uitwerking. en precies door het er-kennen van die lokale verantwoordelijkheid, krijgen we dekans om tegemoet te komen aan de nieuwe vragen. Het werkzit er dus zeker nog niet op. We gaan met veel enthousiasmede nieuwe uitdagingen aan!

ik wens u alvast veel leesplezier!

lieven lybeer

Waarnemend burgemeester

bevoegd voor sociale economie

K O R T R I J KE N

S O C I A L E E C O N O M I E .E E N S T A D

E NW E R K G E L E G E N H E I D .

I N L E I D I N G

� / T i j d — s c h r i f t K o r t r i j k — 0

ons land moet dringend meer mensen aan het werk zetten.met het europese Verdrag van lissabon (2000) hebben wij onsertoe verbonden te streven naar een werkzaamheidsgraad van70%. maar 10 jaar later staan we daar nog ver van af: eind 2009is slechts 61,9% van de actieve bevolkingsgroep effectief aanhet werk. er moet dus dringend ingezet worden op een in-haalbeweging. De verhoging van de arbeidsparticipatie is im-mers onontbeerlijk om in de komende jaren de welvaart op peilte houden en de stijgende kosten van de vergrijzing te dragen.De inzet van iedereen die kan is hierbij noodzakelijk, ook vande zwakkeren die we niet langer in groep aan de zijlijn van dearbeidsmarkt kunnen laten staan.

De wereldwijde economische en financiële crisis - sinds detweede helft van 2008 – heeft echter gezorgd voor een terug-val van de tewerkstelling en een versnelde delokalisatie vanvele productie-eenheden richting lageloonlanden. Vooral laag-geschoolden en allochtonen zijn hierbij het sterkst getroffen.zo zien we dat de werkloosheid bij allochtonen in Vlaanderenmet 10,8% gestegen is in één jaar tijd (cijfers VDaB juli 2010t.o.v. juli 2009).

Vandaag neemt de stijging van de werkloosheid opnieuw af envertonen zich de eerste tekenen van een economische herop-leving. Het is zeer de vraag of dit ook zal leiden tot een (her)op-start van productieafdelingen. Verdere economische groeizoeken wij terecht in innovatieve en kennisgedreven sectoren.Deze sectoren werken helaas veeleer met high-potentials –hoog opgeleiden binnen een sterk competitieve omgeving –en creëren veel minder jobs dan de meer productiegerichte on-dernemingen.

Binnen Vlaanderen scoort de tewerkstelling in de regio Kortrijktraditioneel vrij goed. maar ook hier blijkt het voor de kansen-groepen niet makkelijk een goede job te vinden. specifiek voorhen heeft zich sinds de jaren ‘90 een sterke en diverse socialeeconomie ontwikkeld. Verschillende lokale besturen van destreek – niet in het minst de stad en het ocmW Kortrijk – be-vorderen het sociaal ondernemerschap en de creatie van laag-geschoolde jobs.

sociale (economie) ondernemingen bieden kansen op werkvoor deze zwakkere groepen. Vaak gaat het om ondernemingen

H E T S TA R T C E N T R U M

A L S R E G I O N A L E H E F B O O M

V O O R S O C I A A L O N D E R N E M E R S C H A P

H E T V E R H A A L V A N

K A N A A L 1 2 7

E N D E S TA D

E N D E R E G I O K O R T R I J K

K l e u r r i j K K o r T r i j K / �

die specifiek opgericht zijn met een sociaal tewerkstellingsdoel,o.m. sociale werkplaatsen en bedrijven in de lokale Diensten-economie die werken met lokale en Vlaamse subsidies.

maar ook gewone ondernemingen kunnen zich open stellenvoor wie moeilijk een job vindt. met gerichte inspanningen kanelk bedrijf binnen het kader van maatschappelijk Verantwoordondernemen (mVo) een sociale tewerkstellingsstrategie ont-wikkelen. Voorbeelden daarbij zijn ‘taaksplitsing’ - deeltakenworden samengebracht in nieuwe uitvoerende functies - ,coaching, competentieontwikkeling en opleiding op maat enop de werkvloer. De startcentra sociale economie, waaronderKanaal127, zijn er net om die bedrijven mee te ondersteunen.Deze publicatie raakt verschillende belangrijke thema’s aan diebepalend zijn voor sociaal ondernemerschap: duurzaamheid –diversiteit – ondernemerschap – netwerking en creativiteit. eigen-lijk zijn dit waarden die in elke onderneming op hun plaats zijn,maar binnen de sociale onderneming een extra focus krijgen.

Willen we komen tot een hogere arbeidsparticipatie van de be-volking, dan wordt omgaan met diversiteit en culturele ver-schillen op de werkvloer en in de arbeidsorganisatie voor dekomende jaren erg belangrijk. Diverse bevolkingsgroepen dienu te weinig aan bod komen, kunnen in de toekomst mee vormgeven aan onze economie.

S t a r t - u p C e n t r e S o C i a l e C o n o m y : K a n a a l 1 2 7

Social economy is going strong in Kortrijk. In fact, more than ever. Agood ten years ago Kanaal127 was established as a Start-up CentreSocial Economy. Numerous social welfare organizations and initiati-ves were developed in its womb. Together with the local authorities ofKortrijk, the initiators fostered the concept of a warm-hearted city, asocially caring city too, that’s a nice place to stay, for everyone. Wit-hin the social economy, one goal always comes first: to successfullyintegrate people with poor access to employment (aka the ‘disadvan-taged groups’ or ‘equal opportunity target groups’), into the labourcircuit, either in specially set up social economy projects or in tradi-tional, profit-making organizations.

This paper is divided into five topical and distinctive themes for the so-cial economy: sustainable, diversity, entrepreneurship, network andniches. Some splendid projects are explained within each theme.You’ll learn that social economy doesn’t have to be a boring or ‘dusty’subject but – if done right - can even be dead cool. So, together withthe local authorities of Kortrijk, Kanaal127 aims to keep on promotingthese initiatives – an opportunity and challenge which should beseized with both hands. Ahoi!

interculturele dialoog vertrekt van de idee dat mensen wel kun-nen verschillen, maar in wezen gelijkwaardig zijn. Het gaat overde uitgesproken wil om de verschillende groepen in de samen-leving volwaardig aan bod te laten komen. interculturele dialooghoudt vooral een wederzijdse luisterbereidheid en bereidheidtot leren van elkaar in zich. Vanuit die dialoog moeten we nieuwewegen zoeken om ‘groepen in de zijlijn’ volwaardige kansen tegeven om sociaaleconomisch en professioneel te participeren.De socioprofessionele integratie van allerlei ondervertegen-woordigde groepen op de arbeidsmarkt vormt een belangrijkeuitdaging. We spreken over laaggeschoolden, de ouder-wor-denden, allochtonen, leefloontrekkers en andere gemarginali-seerde groepen.

De bijdragen van de verschillende auteurs en geïnterviewdenleveren ons een beeld op van waar we staan op vandaag. er isnog een hele weg te gaan, maar de voorbeelden die aangereiktworden zullen zeker inspireren. Het doel is een samenlevingwaarin mensen met verschillende achtergronden en uit ver-schillende bevolkingslagen het kunnen vinden met elkaar enwaar elk binnen zijn of haar mogelijkheden de kansen krijgt hetbeste van zichzelf bij te dragen.

rik DesmetDirecteur Kanaal127

K l e u r r i j K K o r T r i j K / 7

D U UR Z AA M # 1

DUURZAAM

8 / T i j d — s c h r i f t K o r t r i j k — 0

S u S t a i n a b l e a n d C o r p o r a t e S o C i a lr e S p o n S i b i l i t y - Q u é ?

Corporate Social Responsibility (CSR) or sustainable business practiceis ‘in’. Which company, these days, doesn’t describe itself as CSR-drivenor sustainable? But what does this mean exactly?

CSR is usually defined as a process in which one strives for improve-ment at the company and social levels by systematically incorpora-ting economic, environmental and social considerations in all workingpractices in a well-integrated and consistent way. Consultation anddialogue with the relevant stakeholders of the company or otherinterested parties is essential thereto.

So CSR is, first and foremost, an entrepreneurial mindset, basedon principles or core values. It’s about being aware of the need to con-tinually improve the operational management, in close consultationwith all stakeholders. It’s a pursuit of excellence, in which the makingof a declaration of social accountability or business transparency ispart and parcel thereof.

Besides the survival ánd the profitability of the company, CSR activelystrives to influence society as favourably as possible. To this end, thecompany is mindful of economic, social and ecological interests whichgo beyond the strict legal requirements.

WAAROM MVO?maatschappelijk Verantwoord ondernemen levert een bedrijf al-lerlei voordelen op zoals een verbetering van de leefomgevingen winst voor mens, milieu en bedrijf. mVo leidt tot een win-winsituatie: het draagt niet alleen bij tot een betere samenleving eneen gezonder milieu, ook de onderneming vaart er wel bij. Hier-bij enkele positieve gevolgen afgebakend door wetenschappe-lijke onderzoekers en managers:

• mVo leidt tot hogere productiviteit.• meer aandacht voor mens en milieu zorgt voor een

positieve sfeer in het bedrijf.medewerkers voelen zich lekkerder, zijn eerder bereidmee te denken over de toekomst van het bedrijf en zijnminder vaak ziek.

• sommige mVo-maatregelen genereren onmiddellijk winst.• Voorkomen van afval en uitstoot en zuiniger omgaan met

grondstoffen en energie levert onmiddellijk milieu- énfinanciële winst op.

• een betere reputatie bij klanten en potentiële werknemersdraagt bij tot de continuïteit van het bedrijf op lange termijn.

• mVo draagt bij tot positieve publiciteit en een beter imago.

DUURZAAM EN MAATSCHAPPELIJKVERANTWOORD ONDERNEMEN - QUÉ?maatschappelijk Verantwoord ondernemen (mVo) of duur-zaam ondernemen is in. Welke onderneming omschrijft zich-zelf op vandaag niet als mVo-gedreven of duurzaam? maarwat betekent dit nu precies?

meestal wordt maatschappelijk Verantwoord ondernemen om-schreven als een proces waarbij men streeft naar verbetering opbedrijfs- en maatschappelijk vlak door systematisch economi-sche, milieu- en sociale overwegingen op een geïntegreerde encoherente manier in de hele bedrijfsvoering op te nemen. over-leg en dialoog met de relevante stakeholders of belanghebben-den van de onderneming zijn hierbij essentieel.

maatschappelijk Verantwoord ondernemen is dus in de eersteplaats een ondernemershouding, gebaseerd op principes ofwaarden. Het is er zich bewust van zijn dat men de bedrijfsvoe-ring voortdurend moet verbeteren, samen met alle stakeholders.Het is een kwaliteitsstreven, waarbij ook het afleggen van maat-schappelijke verantwoording of transparantie hoort.

Via mVo streeft de onderneming actief naar continuïteit énwinst. ze probeert ook een zo positief mogelijke invloed uit teoefenen op de samenleving. Hiervoor kijkt het bedrijf naar eco-nomische, sociale en milieubelangen die verdergaan dan destrikt wettelijke voorschriften.

DUURZAAM

BARBOOTEL AHOI …EEN DUURZAAM EN HIP HORECASCHIP!Barbootel Ahoi is een geslaagd en gesmaakt duurzaam project,hét prototype van een innovatief sociale economie project.Barbootel ahoi is gelegen in het hartje van Kortrijk langs eenmooie fiets- en wandelroute. iedereen kan er komen genietenvan een hapje en een drankje binnen of op het zomerterras. Hetbiedt een buitengewoon zicht op de leie en Kortrijk of je kan erovernachten in één van de 10 trendy maar knusse kamers meteen evenwichtige prijs-kwaliteitsverhouding.

Dit zou een mooie commerciële aanbeveling kunnen zijn vaneen nieuw horecaproject in één of andere brochure. Toch is ahoiveel meer dan dat. Het is hét prototype van duurzaam of maat-schappelijk verantwoord ondernemen waarbij telkens een mooievenwicht werd en wordt gezocht tussen het sociale aspect –voornamelijk de tewerkstelling en opleiding van mensen meteen afstand tot de arbeidsmarkt - ,het ecologische aspect – tevinden in de duurzame toepassingen bij de ombouw en uitba-ting van het schip en het zo klein mogelijk houden van de eco-logische voetafdruk- én in het economische aspect! Ditevenwicht werd gezocht in samenspraak met heel wat stake-holders: de uitbaters, de leiding van vzw ahoi, stad Kortrijk enandere overheidsinstanties, de lokale middenstand, scholen,sociale economie organisaties, buurtbewoners, enz.

Ahoi kent een boeiende ontstaansgeschiedenisVzw ahoi, een vereniging in het zog van Kanaal127 met mentorvzw als partner, werd in de zomer van 2008 boven de doopvontgehouden voor de ontwikkeling van een scheepsproject met hetoog op de creatie van tewerkstellingskansen binnen horeca entoerisme. ook het ecologische en duurzame karakter was eenbelangrijke prioriteit bij de opmaak van de plannen. Vanuit ditperspectief werd eind 2008 een binnenvaartschip – een oudvrachtschip uit 19�8 – aangekocht: de cadentia.Het unieke project in de sociale economie werd mee onder-steund door het Fonds sociaal kapitaal van ocmW en stadKortrijk maar tevens door europa (interreg iV), minister marie arena(FoD armoedebestrijding) en minister Kathleen Van Brempt(Vlaams Fonds sociale economie). Projectleider Tim Vandewalleen uitbaatsters sien Dekimpe en liesje Flo willen het sociale enecologische verhaal niet laten eindigen bij de ombouw van hetschip. ze willen dit verderzetten bij de uitbating van een duur-zaam en ecologisch horecaschip.

Hoe is de idee voor een horecaschip ontstaan?“in 2007 werd in Kanaal127 een GPs-oefening georganiseerdvoor sociale economie organisaties, een soort brainstormsessieom nieuwe niches te detecteren voor mensen uit de kansen-groepen. niches zoals groenbeheer, afvalverwerking, … lagennogal voor de hand maar ook de idee van een B&B kwam naarvoor. Bij wat verder onderzoek wist de VDaB ons te vertellen dater heel wat werklozen aangeven bereid te zijn in de horeca tewerken. ze ontbreken meestal de nodige ervaring en opleidingen worden dus wandelen gestuurd. ook werd in die tijd door ��partners (lokale besturen) een europees project (interreg) klaar-gestoomd, d.i. “leiestreek, van bron tot monding”. Dienst Toe-risme Kortrijk vroeg ons of wij geïnteresseerd waren in deverhuur van bootjes door mensen uit de kansengroepen. Ditleek ons niet onmiddellijk rendabel en haalbaar maar de ideebleef hangen. intussen ontdekten we een marktniche”, aldus Tim.“uit onderzoek van het Wes en de Dienst Toerisme Kortrijk bleekdat er een tekort was in het marktsegment ‘budgetvriendelijkeverblijfsaccommodatie’ of eigenlijk ‘hotelklasse 1 en 2’ in Kortrijken omgeving. en zo vielen alle puzzelstukjes in elkaar. in no-vember 2008 werd het scheepsproject ahoi in het europees dos-sier opgenomen. Het is een hotel (geen B&B) klasse 1 geworden,naar de normen gehanteerd door Toerisme Vlaanderen. een ho-telschip dus. er lag in Kortrijk nog geen commercieel schip aan-gemeerd, vandaar de keuze om een oud vrachtschip om tebouwen tot horecaschip. een bijzonder uniek concept dat warmonthaald werd in Kortrijk. Het zomerterras en de cafetaria zijntoegankelijk voor iedereen en niet enkel voorbehouden voor dehotelgasten. Kunnen genieten van een streekbiertje en een tapamet streekproducten op een schip is een unieke belevenis inKortrijk.”

Zijn er gelijkaardige projecten in Vlaanderen of verder?Tim: “niet zoals dit project. er zijn gelijkaardige projecten maarze zijn nooit helemaal gelijk. Het ombouwen en renoveren vanoude schepen is op zich niet nieuw binnen de sociale economie.Het uitbaten als horecazaak van een schip daarentegen is binnende sociale economie sector wel uitzonderlijk. meestal wordt hetgezien als een opleidingsproject in de (scheeps)bouw en niet alseen opleidingsproject in de horeca. er zijn uiteraard wel horeca-schepen (zoals café of hoteluitbating) binnen de reguliere sector.Wij hebben resoluut gekozen voor een commerciële uitbatingmaar dan door mensen uit de kansengroepen die opgeleid wor-den. zo krijgen ze de kans werkervaring op te doen in de horeca.De uitbaters hebben daarvoor het invoegstatuut aangevraagd.liesje: “sociale economie moet haar ‘geitenwollensokken’-imago

K l e u r r i j K K o r T r i j K / 11

DUURZAAM

12 / T i j d — s c h r i f t K o r t r i j k — 0

Ahoi trekt niet alleen de sociale maar ook de ecologischekaart?“We werken hoofdzakelijk met lokale leveranciers zoals bio-boerderijen en we serveren streekeigen produkten, o.m. van Denachtkanter (instelling voor mentaal gehandicapte volwassene-nen). ook hebben we Fair Trade producten in ons assortiment”,aldus liesje. “We willen onze ecologische voetafdruk zo laag mo-gelijk houden. Het Barbootel wil ook het label ‘Groene sleutel’krijgen. Dat is een vrijwillig internationaal keurmerk voor mi-lieuvriendelijke toeristische accommodaties. op het schip be-vindt zich een infopunt Duurzaam Toerisme. Het bevatinformatie over fiets- en wandelroutes en over riviertoerismelangs de leie. Verder zijn er in de kamers ook enkel dispensers,dus geen kleine verpakkingen.” Tim: “er zijn ook nog een aantalecologische toepassingen te vinden in het schip. Deze toepas-singen zijn het resultaat van de samenwerking met de hoge-schoolstudenten. niet al hun voorstellen werden gevolgd: somswas dit té duur en niet terug te verdienen, andere zaken warenniet mogelijk op een schip, dat toch een specifieke eigenheidheeft. We hebben wel een groendak, een hoogrendementske-tel, 100% leD-verlichting, een thermisch verduurzaamd terras,hoogrendementsglas, geen airco en we bekijken nog of wezonnewerende folie zullen plaatsen. Heel wat dus!”

Wie zijn de klanten van Ahoi?liesje: “ahoi mikt op de (duurzame) budgettoerist en de toeval-lige passant als klant. maar ook aan bedrijven, scholen of andereorganisaties biedt Barbootel ahoi op maat gesneden oplossingenop het vlak van accommodatie-, catering- en meetingfacilitei-ten. Het nieuwe horecaschip in Kortrijk speelt in op het tekortaan betaalbare overnachtingsmogelijkheden. We bieden over-nachting aan tegen marktconforme prijzen binnen het gekozenmarktsegment, hotelklasse 1. Dat is standaardcomfort voorfietsers, wandelaars, kortverblijftoeristen tegen een betaalbareprijs. ook standenbouwers en artiesten van Buda-kunsteneilandhoren bij het doelpubliek. Wij mikken dus minder op zakenlui,hoewel we toch al van zakenmensen te horen hebben gekregendat ze eens iets anders willen en dit alternatief leuk vinden.iedereen is dus welkom.”

durven afwerpen. sociale economie kan ook hip en trendy zijn.Dat willen wij met ons café en hotel bewijzen. Dit kan voor watberoering zorgen bij de lokale middenstand omdat we op hunmarkt komen, maar dat is echt niet nodig. er is plaats genoeg opde markt, vooral omdat we op een marktniche mikken (low bud-get toeristen) die voordien niet ingevuld was in Kortrijk. metonze 10 kamers zullen we nu natuurlijk ook niet hét verschilmaken. Tot slot wil ik nog eens benadrukken dat elke horeca-uit-bater het invoegstatuut kan aanvragen. er zijn werklozen ge-noeg die mits wat opleiding in de horeca willen werken. Wij zijnin elk geval héél tevreden over ons personeel. ik kan het ieder-een aanraden.”

Tijdens de ombouw van het schip werd intensief samen-gewerkt met de hogescholen van Kortrijk en BURO Interior.Vanwaar deze keuze?“ahoi is een participatieproject en dat is van in het begin een be-wuste keuze geweest van de bestuurders”, aldus Tim. “ahoi is ergekomen door samenwerking van reguliere en sociale econo-miebedrijven. We wilden ook de brug te slaan tussen onderwijsen economie en hechtten veel belang aan de samenwerking metde hogescholen (HoWesT en KaTHo) uit de regio. Tijdens de re-novatiewerken werd bijvoorbeeld voortdurend gezocht naar demeest milieuvriendelijke materialen en oplossingen. Het milieu-vriendelijke karakter werd mee vorm gegeven door Buro inter-ior (architect) van roeselare maar ook de studenten – industrieelontwerpen en industrieel Productontwerpen (iP/iPo), newmedia and communication Technology (nmcT), Toegepaste ar-chitectuur, communicatiemanagement en de ingenieurs -deden heel wat studie- en onderzoekswerk.”

Ahoi is een sociaal economieproject geworden, zowel tijdensde ombouw als voor de uitbating. Hoe ging of gaat dit in zijnwerk?Tim: ”met de hulp van bedrijven uit de sociale economie werdde renovatie van het schip ingezet en dit o.v.v. ontmantelings-werken, reiniging, roestvrij schilderen, schrijnwerk, schilderwer-ken, plaatsen van verlichtingsarmaturen, databekabeling, enz.op die manier werd zodoende onrechtstreeks werk aangebodenaan mensen die vaak moeilijker toegang hebben tot de arbeids-markt. Wij dragen bij aan hun integratie in de maatschappij. ookbedrijven uit de reguliere economie werden ingezet en dit voorsanitair, verwarming, ventilatie, enz. Voor de uitbating wordt ge-werkt via de invoegmaatregel, waardoor het bedrijf een erken-ning en subsidiëring kan aanvragen. ahoi biedt mensen de kansom de broodnodige ervaring op te doen in de horecasector, omde ’stiel’ als kelner, hulpkok of onderhoudspersoneel te leren opde werkvloer. Dit wordt verder geconcretiseerd in overleg metmentor, VDaB en Horeca Vlaanderen. Daarnaast vergt een schip,net als een woning, voortdurend onderhoud. ook daar kunnenmensen die werken in de sociale economie bedrijven ingezetworden.”

TVHEEN DUURZAME ONDERNEMINGMET EEN FAMILIALE KNIPOOGGroup Thermote en Vanhalst, one-stop-shop voor heftrucks enonderdelen, toebehoren en handling equipment, voert duur-zaam ondernemen hoog in het vaandel. Vanuit het oogpunt datalle medewerkers zich goed dienen te voelen binnen de werk-omgeving was TVH er van bij het begin van overtuigd dat duur-zaam ondernemen de normaalste zaak van de wereld is. Ditgetuigt van een gezond “boerenverstand” of de “boerologie”waarvoor TVH alom gekend is.

Toen TVH werd opgericht door de families Thermote en Vanhalst,was het de bezorgdheid van één van de moeders dat het perso-neel goed verzorgd moest worden en dat ook bij groei de fami-liale werkomgeving behouden moest blijven. Geleidelijk aanwerden met de jaren en met de exponentiële groei van TVHnieuwe aspecten van maatschappelijk Verantwoord onderne-men (mVo) verankerd in het beleid. zo werd voor schoonzoonBernard Demeester “orde, netheid, gezondheid en milieu” hetstokpaardje. De grootste stap voorwaarts in een integraal mVo-beleid kwam er met de verhuis naar het nieuwe complex in Wa-regem. meteen werd het mogelijk om van bij de bouw metallerlei mVo-aspecten rekening te houden. een �-tal jaar gele-den werd TVH erkend als invoegbedrijf waardoor er �0 duur-zame arbeidsplaatsen werden gecreëerd voor mensen uit dekansengroepen. maar TVH staat voor al haar medewerkers enniet alleen voor deze kansengroepen. zo zijn veiligheid/preven-tie, gezondheid en diversiteit andere belangrijke People-aspec-ten. Verder kregen het mobiliteits- en energiebeleid een sterkeboost. Voortaan maakt TVH gebruik van elektriciteit afkomstiguit hernieuwbare bronnen om op een actieve manier bij te dra-gen aan het terugschroeven van de uitstoot van broeikasgassen.

Dat TVH doordrongen is van het belang van mVo wordt bewe-zen door het feit dat “de familie” deze keuze openlijk onder-schrijft door het opstellen van een beleidsverklaring “duurzaamondernemen”. Deze beleidsverklaring werd vorig jaar bij de loon-brief van elke medewerker gevoegd. aspecten van mVo – zoalsmobiliteit, bloed geven, hybride voertuigen, zonnepanelen,sport, … - worden regelmatig belicht in het bedrijfsblaadje “Ku-rieuskeneuze”. er zijn werkgroepen opgericht, onder meer m.b.t.energieverbruik, met werknemers die zich spontaan hebbenaangeboden. sommige werkgroepen hebben al tot grote be-sparingen geleid, tot grote tevredenheid van “de familie” wantmVo betekent ook Profit! TVH streeft dan ook naar een goedereturn on investment. Het mVo-beleid is verankerd in een jaar-actieplan dat gebaseerd is op de 10 thema’s van het West-Vlaamscharter Duurzaam ondernemen. TVH heeft dit jaar voor het eersthaar certificaat mogen ontvangen.

t v H b e t r e K t z i j n m e d e w e r K e r Sb i j H u n m o b i l i t e i t S a a n p a KTVH verdubbelde de laatste 10 jaar zijn medewerkers van ongeveer 500naar meer dan 1000. De groei en de centralisatie van de activiteitenleidden tot een continu tekort aan parkeerplaatsen. Een gefundeerd mo-biliteitsplan drong zich op, vertrekkend vanuit vertrouwen en respect,het betrekken van medewerkers, syndicale partners en duurzame pen-delaars. Dit zorgt voor een brede basis, gratis mond-tot-mondreclame engemotiveerde medewerkers. Eerst zorgde TVH voor een mobiliteitsaan-spreekpunt. Men koos voor iemand die dicht bij de medewerkers staat,onthaalmedewerkster Nathalie Provoost. De tweede actie was een mo-biliteitsbrochure maken. Deze bevat een toelichting over: alle pendel-mogelijkheden, de fiscale voordelen voor met de fiets naar het werkkomen, op welke website men een geschikte route kan vinden, dedienstregelingen van het openbaar vervoer, de mogelijkheden om tecarpoolen of auto te delen, … Er werden carpoolparkings aangelegd.Wie zich als carpooler inschrijft, krijgt een identificatiepas zodat hij netals de klanten kan parkeren op de dichtst gelegen parking. TVH werktvoor carpoolers ook mee aan de extra aftrek van hun personenbelastingdoor hen een carpoolverklaring van de werkgever te geven. Verder sti-muleert TVH het fietsgebruik: fietsers kunnen gebruik maken van eenafgesloten en overdekte fietsparking met kleedkastjes en twee om-kleedplaatsen, waarvan één met douches. TVH stelt vanaf het station inWaregem gratis fietsen ter beschikking, onderhouden door een werk-plaats waar langdurig werklozen aan de slag kunnen. Duurzaam pen-delen wordt gepromoot via een speciale editie van het bedrijfsblaadje,via een schermachtergrond op de PC’s, briefings door de directe lei-dinggevenden, via de deelname aan de actie “ik Kyoto”, …

2007 2009 Verschil

Aantal medewerkers 920 1150 +25%Carpoolers 89 156 +75%Fietsers 19 58 +205%Openbaar vervoer 5 5 =Totaal 113 219 +94%

Anno 2010 is het aantal carpoolers gestegen naar ongeveer 350.

b e l e i d S v e r K l a r i n g d u u r z a a m o n d e r n e m e nTVH-Group wenst een authentieke, duurzame internationale onderne-ming te zijn, met een familiaal karakter en een uitstraling tot ver overde landsgrenzen. Binnen de onderneming biedt TVH al haar medewer-kers van harte de kans om in een financieel sterke, gezonde, veilige engroene onderneming te werken. Belangrijke aspecten zijn: veiligheid enpreventie, gezondheid, milieu, orde en netheid, diversiteit en mobiliteit.Al deze aspecten worden jaarlijks geëvalueerd om een actieplan op testellen. Op die manier wil TVH een continue verbetering waarborgen.Het uitvoeren van dit beleid is een gezamenlijke verantwoordelijkheiden elke werknemer wordt actief bij dit beleid betrokken.

K l e u r r i j K K o r T r i j K / 1�

D I VE R SI T

# 2

EI T

DIVERSITEIT

16 / T i j d — s c h r i f t K o r t r i j k — 0

Voor een sociale economie (se) onderneming is omgaan met ‘ver-schil’ een evidentie. Werk op maat organiseren, de werknemersontwikkelingsruimte geven, de capaciteiten stuk voor stuk valo-riseren en omzetten in werkprestaties: het zijn onderdelen vaneen specifiek, maar tevens heel divers beleid binnen een onder-neming. elke persoon is uniek en vraagt om een gepaste bena-dering. “Diversiteit” vertrekt in deze optiek van een reflectiegericht op de persoon. Deze persoonlijke benadering wordt danvertaald in een organisatiecontext.

omgaan met verschil focust echter niet alleen op de capaciteits-verschillen, maar heeft in onze moderne samenleving ook steedsmeer te maken met omgaan met culturele verschillen. De cultu-rele verschillen zijn sociaal- economisch gerelateerd en ook nogeens sterk cultureel bepaald. in hoeverre zijn se ondernemingendaarop voorbereid? en gaat dit om dezelfde organisatiemodel-len als diegene die we klassiek hanteren?

zonder afbreuk te doen aan particuliere inzet van een aantal seondernemingen, moet men toegeven dat de dimensie van deculturele verschillen niet echt een sterke reflectie vindt in de ma-nagementaanpak binnen de se ondernemingen. Daar waar cul-turele diversiteit in hoog percentage aanwezig is, is dit vooral eenresultaat van de economische situatie binnen de respectieveregio. Kijk bijvoorbeeld naar steden zoals Gent, antwerpen,Brussel: steden waar de werkloosheid vooral de allochtonen-groep sterk treft en de doelgroep bijgevolg binnen de se onder-neming sterk ‘kleurt’. een bewust divers personeels- enmanagementbeleid is hier niet de grondslag van.

De sterke heterogeniteit in de samenstelling van de doelgroepvraagt ook om een aangepast en meer divers personeels- enmanagementbeleid. sociale rechtvaardigheid is een sterk puntvan de se-ondernemingsfilosofie. iedere doelgroepmedewerkereen plaats en begeleidingstraject op maat aanbieden staatcentraal. Deze visie ook verticaal doortrekken in de organisatieligt nog niet vaak voor de hand. De posities in het management,het beleid van de organisatie ook opentrekken naar een meerdivers culturele invulling, dit komt nog weinig aan de orde. Demanagementteams se zijn nog niet echt ‘gekleurd’ vandaag.

De do’s en don’ts-boeken en methodiekendozen die de voorbijejaren vooral door consultancy bureaus zijn geproduceerd kun-nen we opzij zetten. ze gaan vaak voorbij aan de essentie van eencultureel divers beleid. omgaan met verschillen vertaalt zich nietin instrumenten, maar is een interactief proces. zoals Professormaddy janssens stelt “ is diversiteit maatschappelijk verweven eneen complex proces waarin multipliciteit meerdimensionaalwordt geproduceerd en dan heeft het weinig zin om vast tehouden aan de idee dat diversiteit kan gemanaged wordenterwijl de verantwoordelijkheid en de controle bij één partijwordt gelegd.”en toch heeft se alle capaciteiten in huis om een sterker en ge-richt – ook cultureel – divers beleid te voeren.omgaan met culturele diversiteit in de onderneming heeft driestelregels die dicht bij de visie van sociale economie aansluiten:

• ’Ken uzelf’. Hoe zijn de interne geschreven en ongeschrevenregels in de onderneming gekend? Welke visie wordtgehanteerd in theorie en praktijk bij de organisatie van de seoen is deze gedeeld en gekend door iedereen? Hoe wordenmachtsverhoudingen geïdentificeerd?

• ‘Participatie als leidraad’. Participatie op macroschaal: hoesterk is de onderneming deel van een breed maatschappelijkgebeuren? Wordt deze betrokkenheid ook op systemati-

sche wijze vertaald in de ontwikkeling van de organisatie?Het is participatie - ook op microschaal - waarbij allewerknemers betrokken worden bij de ontwikkelingen,beleidsoriënteringen van de onderneming.

• ‘Bewaak authenticiteit en identiteit’. Het is belangrijk vanuitde eigen waarde in dialoog te gaan met de andere cultuur-groep en gezamenlijk naar nieuwe overlegmethodes enbestuurlijk beleid te groeien.

een cultureel diversiteitsbeleid heeft niet zozeer te maken methet leren omgaan met verschillen, maar vooral door de ‘mens-werknemer centraal te stellen’ om zo alle kansen open te zettenom de meerstemmigheid aan bod te laten komen. “ We trekkende visie open tot een pleidooi voor ondernemerschap als eenwijze van leven die de praktijk van dialoog, alteriteit en demo-cratie kan uitvoeren”, aldus Professor janssens.

DIVERSITEIT EN SOCIALE ECONOMIE. KIJKEN NAAR DEZELFDE HORIZON.

d i v e r S i t y a n d S o C i a l e C o n o m y :S i n g i n g f r o m t H e S a m e H y m n S H e e t

To a social economy (SE)-driven company (SEDC), handlingethical and cultural diversity is self-evident. Organizing thework to meet the customer’s requirements, giving staff thefreedom to further develop themselves, valorising eachone of their abilities and crystallizing them into high levelsof performance. These are the main strands of a specificbut, at the same time, widely diverse policy within a com-pany. Handling cultural diversity in a company has threegolden rules which tie in closely with the vision of socialeconomy:

• ‘Know yourself ’. How are the internal written and un-written company rules made known? Which vision isused, in theory and practice, when organizing theSEDC and is this shared with, and known to,everybody? How are power relations identified?

• ‘Participation as a recurrent theme’. Participation onthe macro scale: to what degree is the companyinvolved in wider societal issues? Is this involvementalso systematically reflected in the development ofthe organization? It is participation – on the microscaletoo – whereby all employees are involved in the compa-ny’s product developments and policy orientations.

• ‘Guard over authenticity and identity’. For one’s ownself-esteem, it’s imperative to engage in dialogue withthe other cultural group and, collectively, to grow towardsnew methods of consultation and executive policy.

A cultural diversity policy has nothing to do with learningto ‘manage’ workforce diversity. Primarily, it’s about crea-ting conditions that conduce to ‘heterogeneity’ by puttingthe spotlight on the ‘human aspect’ of the employee.

COLIN CASIER (YELLO)colin casier is een gelukkig man in de fleur van zijn leven (�6jaar). Hij heeft twee schatten van kindjes en een pracht van eenvrouw. Hij is nu 2,� jaar aan de slag bij het telemarketingbedrijfYello en voelt er zich uitstekend in zijn vel. Toch liep niet altijdalles van een leien dakje. colin studeerde communicatiema-nagement maar maakte zijn studie niet af. Hij kwam terecht bijmcDonalds, waar hij al snel doorgroeide tot restaurantverant-woordelijke. na 6,� jaar hield hij het er voor bekeken en stapteover naar carrefour, deze keer als afdelingsmanager. Van dan afis het bergaf beginnen gaan. colin moest carrefour na �,� jaarverlaten na interne strubbelingen en kwam in een negatieve spi-raal terecht van interims, opleidingen en sollicitaties. Hij sollici-teerde meer dan een jaar aan een stuk intensief. maar nergenseen vis die wou bijten. Het knaagde aan zijn zelfvertrouwen encolin begon aan zichzelf te twijfelen. De kentering kwam er toenhij een voorstel kreeg van de Werkwinkel in Harelbeke: of hij de1207-lijn niet wou gaan doen in een callcenter? Dit was wel hetlaatste waar colin aan dacht. omwille van de andere aanpak bijYello, ging hij toch op het voorstel in. Bij zijn opstart deed hij eenstap terug, maar intussen heeft hij opnieuw de verantwoorde-lijkheid die hij verdient. Hij is er projectcoach en kan nu zelf men-sen aanwerven en begeleiden. Het zijn vaak mensen die indezelfde situatie zitten zoals hij ooit. en de voldoening die hijdaarvan krijgt, aldus colin, is what keeps him going.

DIVERSITEIT

ELENA KUZMENKO (ENTRIO)elena is een opgewekte vijftiger. ze is al 10 jaar in België. ze komtuit oezbekistan, maar ze praat russisch. ze kan zich verstaan-baar maken in het nederlands, maar dit is nog wat vatbaar voorverbetering. elena is kinderarts van opleiding. omwille van hettaalprobleem kon ze hier moeilijk aan de slag in een gelijkaar-dige job. zoals zovele allochtonen in dezelfde situatie, schip-perde ze dan maar van de éne interimjob naar de andere. Vaakwas dit hetzelfde werk: kuisen. Tot ze bij entrio terechtkwam.Daar is ze gebleven. Daar mocht ze blijven. nu al 2,� jaar. elenais er gelukkig. ze werkt bij één vaste klant, vlakbij de deur envlakbij het bedrijf zelf. De mensen zijn vriendelijk, zowel bij en-trio als bij de klant waar ze werkt. “ze roepen niet naar u”, zegtze. ze heeft het duidelijk al eens ánders meegemaakt. elena isvan plan om nog een hele tijd te blijven, als het kan. Voor eengelijkaardige job ergens anders zal ze nooit kiezen. ze heeft nogéén ambitie, en dat is bijstuderen. Voorlopig zit dit even in dekoelkast en heeft een taalcursus nederlands voorrang. Dat isgoed voor haar, en ook voor entrio. Het bedrijf blijft met de glim-lach in haar investeren. en elena? zij is proud to be an entrio.

ANNEMIE OPSOMER (D. STADSBADER-FLAMAND)annemie opsomer is �7 jaar en woont in Deerlijk. ze werkt al �,�jaar bij de firma n.V. D. stadsbader-Flamand dat erkend is als in-voegbedrijf. ze is er aan de slag als administratief bediende. an-nemie werkte zo’n 17 jaar bij een zelfde bedrijf dat voornamelijkseminaries voor bedrijven organiseerde. aan de samenwerkingkwam in 200� abrupt een einde en even kwam ze op een dwaal-spoor terecht. Gelukkig kreeg ze twee jaar later een kans bij hetgemeentebestuur van Deerlijk, waar ze voor een periode van 19maanden aan de slag kon. Hierna was het opnieuw wat zoekenmaar annemie bleef niet stilzitten en volgde een opleiding bijcevora als administratief bediende. Via deze opleiding kon zeeen stage volgen bij haar huidige werkgever, de bouwonderne-ming n.V. D. stadsbader-Flamand. Wat volgt is een succesver-haal. annemie kreeg er een vaste job aangeboden en slaagdeerin om zich heel snel in te werken. ze geniet van de uitstekendesfeer op het werk. annemie: “op een dag vind je de job van jeleven … . Wel, ik heb die gevonden! ik ga hier nooit meer weg!”

CARINE DEPESSEMIER (CLARUS)carine telt �9 lentes en werkt zo’n twee jaar bij clarus, een bouw-bedrijf dat als invoegbedrijf is erkend. carine is er als admini-stratief bediende aan de slag. Voor ze aan de slag ging bij clarushad ze vooral ervaring in de verkoop. zo was ze bij Bellewaerdegedurende een periode van 1� jaar verantwoordelijk voor degadgets van het pretpark. na Bellewaerde werkte ze tevens �jaar bij casa, waarna ze loopbaanonderbreking nam. omwillevan familiale omstandigheden raakte ze hierna wat in de put enwas ze gedurende � jaar niet meer aan de slag. ze besloot omhet opnieuw te proberen en kwam in begeleiding van de VDaBterecht. op een gegeven moment kreeg ze van een traject-begeleider een opdracht: of ze een aantal invoegbedrijven wouklasseren? zo kwam ze in aanraking met de sociale economie enze waagde er meteen haar kans. ze kreeg reactie van bijna alleinvoegbedrijven die ze contacteerde. ze koos voor clarus enkreeg er een job op maat aangeboden, rekening houdende metwat ze op persoonlijk vlak had doorstaan. carine is nu een te-vreden werkneemster bij clarus en de firma dankbaar dat ze eropnieuw kansen kreeg.

MARIA SCHERPEREEL (YELLO)maria is �� jaar, gelukkig getrouwd en woont in Deerlijk. sinds200� is ze aan de slag bij het telemarketingbedrijf Yello. Van op-leiding is maria eigenlijk laborante. Toen ze haar man leerde ken-nen, die een varkensgroothandel runde, is ze mee in de zaakgestapt. omwille van wijzigende wetgeving diende deze zaak in’96 stopgezet te worden. maria nam de zorg voor haar kinderenop zich. eénmaal die groter waren wou ze opnieuw aan de slag.ondertussen kon ze met haar diploma van laborante nog maarweinig aanvangen. ze volgde een cursus receptioniste bij men-tor en zo is de bal aan het rollen gegaan. mentor organiseerdeeen bezoek aan Yello dat toen nog maar pas aan het opstartenwas en maria zag een job daar helemaal zitten. ze stuurde haarcV op en kon meteen fulltime starten. Tijdens het interviewstraalt ze: ze doet haar job enorm graag. Vooral de variatie ophet werk vindt ze boeiend. ze maakt afspraken voor vertegen-woordigers, doet updates van databases , … soms is het druk,dan weer minder druk. ook de aparte aanpak van de bedrijfs-leidster, die een persoonlijke aanpak vooropstelt, wordt zeerdoor maria gesmaakt. zij is tevreden, maar ook Yello heeft er eenuitstekende werkkracht bij!

DIVERSITEIT

entrio is het voorbeeld van een succesverhaal. zo’n 1� jaar gele-den werd het bedrijf opgericht door een trio dat toen aan de slagwas bij één van de grootste schoonmaakbedrijven van België.Vandaag is het bedrijf uitgegroeid tot een belangrijke regionalespeler op het gebied van b2b schoonmaak. entrio werkt metzo’n 80 mensen. De firma staat in voor klassieke schoonmaak bijbedrijven, banken, scholen (kantoren, sanitair, toonzaal, …) en isactief in West- en oost-Vlaanderen. om werk te maken van di-versiteit werd in samenwerking met een serr-consulent al eendiversiteitsplan opgemaakt. recent werd nu ook de erkenningtot invoegbedrijf behaald.We spraken met Veerle Verfaille, die samen met joëlla Dewildeen johan Van calenberge het trio zaakvoerders vormt.

Entrio is een opmerkelijke naam. Waarnaar verwijst de naamprecies?Toen we besloten om ons eigen bedrijf op te starten kwamjohan op het lumineuze idee om er extrio van te maken. maarde eerste klant die we bezochten zette er meteen een ‘s’ voor.Toen dachten we: dit komt commercieel niet goed (lacht). Wehebben er toen meteen een ‘n’ aan toegevoegd en vandaar dus‘en-trio’, met zijn drieën dus.

Waarom wilden jullie een eigen bedrijf opstarten?op een gegeven moment zijn we bewust weggegaan bij hetschoonmaakbedrijf waar we werkten omdat we uit die grote or-ganisatie weg wilden. We voelden ons minder goed bij het feitdat mensen als nummer behandeld werden. Het kwam zelfs zover dat klanten als nummer behandeld werden. We zagen hetniet meer zitten om op die manier te werken. We startten het be-drijf op met een andere filosofie, één met aandacht en respectvoor iedereen. Die gedachte is nu nog steeds aan de orde.

Entrio heeft een kleurrijk personeelsbestand. Kun je dit ’s toe-lichten?Het personeelsbestand is zeer divers in de zin van mannen-vrou-wen, oud-jong, laaggeschoold - hooggeschoold, Belgen en al-lochtonen. Wij werken met allochtonen indien de taal geenbarrière vormt. zo is sinds een kleine twee jaar elena bij ons aande slag, een russische kinderarts die erg haar best doet om denederlandse taal te leren. Voorheen hebben we nog een zweedsmeisje gehad als boekhouder. onze huidige account manager,Trini muñoz, heeft tevens spaanse roots. Wat we heel dikwijls on-dervinden, is de taaldrempel. omdat het nederlands een basis-vereiste is als service naar de klanten toe, maar ook omwille vande veiligheid.

Tezamen met een diversiteitsconsulent van de SERR stippel-den jullie al een diversiteitsbeleid uit. Recent verkregen jul-lie ook de erkenning als invoegbedrijf. Vanwaar dezeinitiatieven?recent hadden wij mensen in dienst die over bepaalde compe-tenties beschikken maar er ook een aantal ontbreken om het werkgoed te doen. Deze mensen, voornamelijk uit de kansengroepen,vereisen nog meer begeleiding dan wat we nu al doen voor onseigen personeel. De ontbrekende competenties gaan van taalpro-blemen tot heel taakgerichte competenties, een gebrek aan vol-doende inzicht, niet de juiste prioriteiten kunnen leggen, enz. alswe echter kunnen beschikken over de middelen om hier vol-doende tijd aan te besteden, kunnen we deze mensen naar eenhoger niveau tillen. Die middelen krijgen we via de subsidies diewe door onze aanvraag tot invoegbedrijf bekomen.

Een tijdje geleden mochten jullie een prijs ontvangen voorjullie personeelsbeleid. Proficiat! Wat werd precies geappre-cieerd in jullie personeelsbeleid?Het thema van deze prijs was: “Hoe ga je mensen belonen in tij-den van crisis, als er eigenlijk geen centen zijn voor beloningen?”.Klassiekers hierbij zijn maaltijdcheques, maar voor ons was heteigenlijk heel eenvoudig: wij geven geen beloningen in centen,nooit. Voor ons is het altijd een beetje crisis, we zijn dan ook eenKmo. al van bij de opstart van ons bedrijf moesten wij heel voor-zichtig zijn op financieel vlak want wij maakten in ons opstartjaareen zwaar faillissement mee van onze grootste klant. We moes-ten dus ook wel creatief zijn. Het alternatief bij ons is dan geenbeloningsbeleid maar een waarderingsbeleid. mensen wordenbij ons geapprecieerd voor het werk dat ze doen en dat wordthen ook meegedeeld, het wordt hen getoond en daar wordt tijdvoor gemaakt. mensen blijven bij entrio voor de werksfeer, dementaliteit, voor die dingen allemaal. De prijs was hiervoor eenleuke erkenning.

Kun je een voorbeeld geven van jullie personeelsappreciatie?met onze 10-jarigen in dienst zijn wij uit eten gegaan en daar-voor hebben we een volledige namiddag geblokkeerd in onzeagenda. iemand in de jury van deze prijs maakte de opmerkingof het wel verantwoord was om als bedrijfsleider een hele na-middag in je agenda te blokkeren om met je personeel te tafe-len. onze reactie daarop was meteen: die mensen hebben 10jaar van hun leven hun energie in ons bedrijf gestopt. eén na-middag is dan toch niet te veel gevraagd!?

PROUD TO BE AN ENTRIO!

De werknemers werken steeds op locatie, vaak alleen. Velewerknemers uit jullie bedrijf behoren tot de kansengroepen,hebben dus extra begeleiding nodig. Hoe vangen jullie dit op?Wij hebben twee account managers die continu de baan opgaanen de ‘werven’ bezoeken. zij staan in voor de planning, de orga-nisatie, coördinatie, opvolging en begeleiding van de mensen.Daar kruipt heel veel tijd en energie in. maar we merken dat diteen positief effect heeft. De mensen voelen zich betrokken, voe-len zich beter thuis. er wordt niet alleen op de werven langsge-gaan om de kwaliteit te controleren, maar vooral omdat het onsinteresseert hoe het bij hen loopt op de werkvloer. Dit vinden zeleuk want dan kunnen ze eens hun verhaal doen, ook tegen dezaakvoerders zelf die regelmatig de werven bezoeken.

Hoe trachten jullie verder de be-trokkenheid van jullie medewer-kers te verhogen?Het ziekteverzuim bij ons is zeer laagvoor de sector en vrij laag als je hetalgemeen voor de Kmo’s bekijkt. Hetpersoneelsbeleid gebaseerd op waar-dering werpt dus echt zijn vruchtenaf. als mensen bij ons weggaan, gaanze meestal niet weg om bij een anderbedrijf dezelfde job te gaan doen.onderling hebben de collega’s weinigcontact met elkaar omdat ze vaakverspreid zitten, op hun eigen pro-jecten. ze zien elkaar als we een per-soneelsfeest geven, of een opleidingorganiseren. We proberen af en toeeen project te groeperen (bv. poets-werk), zodat ze ook eens andere colle-ga’s zien. Verder hebben we onsjaarkrantje met foto’s van alle nieuwewerknemers en bij de loonfiche zitper maand een infoblad. Daar staatbv. in wie nieuw is bijgekomen, inwelke regio, een welkomstwoordje, …op die manier komen we toch alle-maal een beetje dichter bij elkaar!

H e t C o n C e p t i n v o e g b e d r i j fDe Vlaamse overheid ondersteunt ondernemingen via loonsubsidies:die werklozen met een specifiek profiel duurzaam aanwerven, aandacht be-steden aan hun opleiding en begeleiding, maatschappelijk verantwoordondernemen centraal zetten in de onderneming.Invoegwerknemers beantwoorden aan specifieke kenmerken qua leeftijd,opleidingsniveau en periode van inactiviteit. De doelstelling is om door op-leiding en begeleiding tijdens de invoegperiode deze medewerkers te latendoorgroeien.

Elke onderneming kan een invoegbedrijf zijn:een bestaande handelsvennootschap of een nieuw op te richten handelsven-nootschap met maatschappelijke zetel en werkvloer in Vlaanderen, die min-stens één doelgroepmedewerker bijkomendwil tewerkstellen in een bediende- of arbei-dersstatuut, die bereid is nieuwe medewer-kers op te leiden en te begeleiden op dewerkvloer, die bereid is de principes vanmaatschappelijk verantwoord ondernementoe te passen in het bedrijf.Om meer te weten over de aanwervings-voorwaarden, de loonsubsidies en de bijko-mende ondersteuning kan een beroepworden gedaan op een startcentrum. Voor deregio Zuid-West-Vlaanderen is dat Kanaal127.

w a a r o m z o u e e n b e d r i j f d ei n v o e g e r K e n n i n g a a n v r a g e n ?Spanning op de arbeidsmarkt:vaak zetten bedrijven de eerste stap richting kansengroepenwanneer ze geen geschikt personeel vinden. De spanning opde arbeidsmarkt dwingt hen om andere kanalen te zoeken enook bij minder voor de hand liggende groepen te rekruteren.Lagere loonkost:de extra motivatie om invoegbedrijf te worden? Bedrijvenkunnen loonsubsidies vragen bij het aanwerven van mede-werkers en voor sommige werkgevers is dit zelfs een middelom activiteiten in huis en in eigen land te houden!Maatschappelijk verantwoorde overwegingen:ook sociale motieven kunnen de aanzet zijn voor bedrijvenom medewerkers uit de kansengroepen in te schakelen. Dewaardering is dan ook erg groot voor de betrokken partijen.

K l e u r r i j K K o r T r i j K / 2�

O N DE RE M

# 3

SA

NECP

RH

ONDERNEMERSCHAP

2� / T i j d — s c h r i f t K o r t r i j k — 0

eén manier om méér mensen aan het werk te zetten is het sti-muleren van het ondernemerschap. Dit is een van de Vlaamsedoelstellingen (cfr. Pact van Vilvoorde 2001). sociale economiebetekent in de eerste plaats ondernemerschap. Het gaat om deuitbouw van economische projecten die tegelijk een maat-schappelijke meerwaarde nastreven. De focus ligt op het creërenvan duurzame tewerkstelling, maar net als bij gewone onderne-mingen is het belangrijk om marktopportuniteiten te vinden enom te zetten in succesvolle bedrijfsvoering.

Binnen de sociale economie is er ook aandacht voor wie het inzich heeft om een eigen zaak uit te bouwen. sommigen hebbenimmers niet alleen een eigen businessidee, maar beschikken ookover de nodige vaardigheden om een nieuwe ondernemingvorm te geven. De ondersteuning daarvoor – het schakelen naarondernemerschap – gebeurt via de activiteitencoöperatie (ac).in West-Vlaanderen is er de ac Gusto cvba, een initiatief van destartcentra sociale economie.

er is door de jaren heen heel wat ervaring opgebouwd in hetcoachen van mensen naar een eigen zaak. Daarbij is er een deel-werking specifiek gericht op de ondersteuning van allochtoonondernemerschap. in dit hoofdstuk treft u naast enkele bestpractices meer informatie over de meerwaarde van de activitei-tencoöperatieve en de resultaten van een verkennend onder-zoek naar de eigenheid van allochtoon ondernemerschap.

GUSTO EN ALLOCHTOON ONDERNEMERSCHAP:EEN ONDERZOEKWanneer we denken aan allochtone ondernemers, doemt allichtmeteen het beeld voor ogen van ahmed die de pittazaak runtom de hoek. of van die éne straat, die wel een microkosmos lijktvan allochtone ondernemers. maar hoe starten deze mensenhun zaak? Wat zijn hun beslommeringen, hun geneugten, maarook hun frustraties? Hiertoe werd vanuit Gusto (coaching-orga-nisatie voor startende ondernemers) de opdracht gegeven aanacsim, een adviescentrum voor sociaal en intercultureel ma-nagement, om de allochtone ondernemers ‘aan de leie’ in kaartte brengen. er werd een verkennend onderzoek gedaan bij een20-tal ondernemers uit zuid-West-Vlaanderen. De resultaten zijnopmerkelijk en waren de rechtstreekse aanleiding tot het for-muleren van enkele concrete beleidsaanbevelingen.

DiversiteitDe micro-ondernemers die voor het onderzoek bevraagd werden,kwamen uit landen als roemenië, Pakistan, Peru, india, algerije,marokko, Tunesië, Turkije en iran. er waren mannen en vrouwenbij, sommigen werkten in hoofdberoep, anderen in bijberoep. al-lochtonen blijken in een breed spectrum van sectoren actief te zijn.Vaak voorkomende sectoren zijn import en export, voedingswin-kels, café’s, kebabzaken en restaurants, bakkers, transport, immo-biliën, bank en verzekeringen, juweliers, kappers, grondwerken,reisbureaus, … opmerkelijk is dat over de laatste jaren een dui-delijke verschuivingsbeweging vast te stellen valt van activiteitenvan Gent naar Kortrijk. zo richtte de Turkse gemeenschap in eer-ste instantie ondernemingen op in Gent, maar naarmate de marktdaar gesatureerd raakte, werd verder uitgeweken naar de rand vande stad en vervolgens verder naar Kortrijk en de Westhoek. Dit isidem voor de regio Kortrijk-lille (Fr.), waarbij een gelijkaardige be-weging te bemerken is vanuit lille naar menen.

One way to put more people to work is to foster entrepreneurship.This is one of the Flemish objectives (cf. Treaty of Vilvoorde 2001). So-cial economy stands, primarily, for entrepreneurship. This refers to thesetting up of economic projects which, at the same time, strive to cre-ate a societal added value. The focus here is on creating sustainableemployment but, just as with ordinary companies, it’s about findingmarket opportunities and crystallizing those into successful systemsof work.

Within the social economy, we also focus on all those who have theskills to build up their own business. Some people not only have abusiness idea of their own, but possess the requisite talents to mould

and shape a new company. The funding and/or technical assistance forthat – called ‘switching to entrepreneurship’ – is done via the ‘Activitei-tencoöperaties’ (AC) (Activity Cooperations). In West-Flanders there’sthe AC Gusto cvba, an initiative of the Start-up Centres Social Economy.

Over the years a great deal of experience has been amassed in coach-ing people to run their own business. Furthermore there’s a welfaredepartment that focuses specifically on supporting entrepreneurshipfor people of foreign origin. Next to a few best practices and theadded value of the Activities Cooperations, you’ll also find the resultsof a preliminary investigation into the distinguishing aspects of en-trepreneurship for people of foreign origin.

StartHet plan van aanpak is vaak heel eenvoudig. Bij de Turken bij-voorbeeld moet alles snel gaan. men wil starten en geld verdie-nen. Hoe gaat het dan in zijn werk om marktonderzoek te doen?op zijn Turks! men wil een pitazaak starten, kruipt in de wagenen rijdt rond. men kijkt waar er scholen zijn, een station, … enmen is vertrokken. om al te grote risico’s te vermijden en om‘niet alles te moeten afgeven aan de belastingen’, starten veelondernemingen in een zone van grijze of zwarte economie.later, wanneer de zaken goed ‘marcheren’, brengen ze het offi-ciële wel in orde. ondertussen kunnen foute beslissingen wor-den genomen die de onderneming op lange termijn schaden.soms is het verplicht betalen van belastingen ook een beetjecultuurvreemd. Het ‘attest van bedrijfsbeheer’ is nog zo’n for-maliteit. Vele allochtone ondernemers hebben dit behaald (ofiets gelijkwaardig) in het land waar ze studeerden, maar men isblijkbaar ook goed geïnformeerd over hoe dit te ontwijken. Voorsommigen is er ook een moreel probleem voor de financieringomdat ze geen lening met rente mogen nemen (riba).

Andere visieDe visie op ondernemen is vaak helemaal anders dan bij onzeWesterse aanpak. Veelal is het de extended family die samen metde familieleden vennoten het bedrijf uitbaat. Vaak ook is eenproject generatie-overschrijdend en toekomstgericht omdat eenprojectie wordt gemaakt van de toekomst van de (jonge) kin-deren. zij komen later zeker in de zaak. religie speelt dikwijlseen belangrijke rol. een ondernemer geeft aan dat de Koran eenzeer sterke invloed heeft op zijn leven en dus ook op zijn on-dernemerschap. Hij wil geen produkten kopen van ondernemersdie hij niet kent omwille van de halalregels. Hij gelooft niet in la-bels die aangeven dat het ingrediënt halal is. er is geen vertrou-wen: niet-moslims kunnen immers veinzen, echte moslimskunnen dit niet, want ze zullen afgerekend worden op de dagdes oordeels.

MotivatieWaarom starten mensen een onderneming? omdat ze graagzelfstandig willen werken en niet voor een baas, omdat ze veelgeld willen verdienen, omdat ze een bepaalde competentie wil-len verzilveren. of omdat ze niet anders kunnen … Dit laatstebleek bij allochtone ondernemers vaak voor te komen. iemandgetuigt: “ik ben geboren in Vlaanderen en had een vlekkelozeschoolcarrière met een a2-diploma. De problemen begonnentoen ik werk moest vinden. ik kreeg nergens een vast contracten werkte jaren met interimbureaus. men zei me dat ik mijn stielgoed kende maar dat de klanten een vreemde niet zouden aan-vaarden. Deze ervaring liet mij beseffen dat ik zelf de zaak in

handen moest nemen indien ik vooruit wilde geraken”. nood-zaak is dus vaak de motivatie, omdat het niet anders kan, om teoverleven. Discriminatie en racisme op de arbeidsmarkt en bijde bedrijven blijken hierin een belangrijke rol te spelen.

Nood aan ondersteuningop heden zijn er verschillende kanalen die allochtone ondernemerskunnen aanspreken voor ondersteuning. er zijn ledenorganisaties,beroepsfederaties, gemeentebesturen, vormingsinstellingen, be-drijvencentra, … ze hebben een specifiek aanbod. maar ook opstraat valt informatie te rapen, bij de straathoekwerker of eenbuurman die iets weet. De kwaliteit is echter niet steeds gega-randeerd. Kwalitatief goede en correcte informatie blijft nood-zakelijk zeker daar waar de wetgeving en regeling van deactiviteiten bijzonder uitgebreid en complex is. op heden is erweinig coördinatie en samenwerking tussen de initiatieven enmensen weten vaak niet tot wie ze zich moeten richten met spe-cifieke vragen. met de resultaten van dit onderzoek deed Gustoconcrete beleidsaanbevelingen naar de overheid toe die het kli-maat voor allochtone ondernemers moet optimaliseren.

PIZZA’S MET EEN IRAANSE TOUCH!Behrooz Habibi en zahra sia zijn stevige veertigers en al een 10-taljaar in België. Hun roots liggen in iran. Daar was Behrooz aan deslag als zelfstandig landbouwtechnieker en zijn echtgenote alskapster. ze verhuisden in 2000 naar België op zoek naar eennieuwe toekomst. eerst volgden ze verschillende opleidingen, inde eerste plaats een taalcursus. Het heeft zijn vruchten afgewor-pen. Beide kunnen zich aardig uit de slag helpen in de nederlandsetaal. maar ze volgden ook andere opleidingen, bv. bedrijfsbeheer,om ook hier zelfstandige te kunnen zijn. De droom van Behrooz isom samen met zijn vrouw een pizzazaak te kunnen starten.

Behrooz: “Tot voor kort werkte ik als werknemer bij een groot be-drijf in het Tieltse dat landbouwmachines produceert. omwille vande economische crisis moest het bedrijf sterk afslanken en ik werddaarvan het slachtoffer. Het is erg moeilijk voor mij om nu werk tevinden. mijn vrouw werkt momenteel in een bejaardentehuis. Datinkomen is onvoldoende om elke maand rond te komen. Daaromwillen we nu samen een zelfstandige zaak starten”.

Gezien beiden al zelfstandig geweest zijn, beschikken ze overenige ervaring om zelf de kost te verdienen. ondernemen in iranis echter helemaal anders dan in België. Behrooz kan het nietgenoeg benadrukken: “in België zijn er heel wat regels enprocedures om een zaak te starten en dit is voor iemand die uiteen heel andere cultuur komt toch wel even aanpassen. Wij willen

ONDERNEMERSCHAPeen zelfstandige zaak opstarten, maar hebben voor al deze ad-ministratieve zaken begeleiding nodig”.

Behrooz vond gelukkig de weg naar Gusto die allochtone onder-nemers wegwijs maakt en coacht bij het opstarten van hun zelf-standige zaak. Het was een jobconsulente van mentor vzw diehen doorverwees naar Gusto. Hun project zit momenteel nog ineen embryonale fase maar dat houdt Behrooz en zahra niettegen in hun enthousiasme: “We hebben ons financieel plan op-gemaakt en gaan dit nu bespreken met steven Vanraes, de star-terscoach van Gusto. We hebben over de jaren heen wat centjeskunnen sparen, dus ik hoop dat het goed zit. en wat meer is, wehebben zopas een pand bezocht dat voor ons zeer interessant isom de zaak te starten! Vlak nabij het centrum van menen. alle fa-ciliteiten zijn er aanwezig en er is een school en er zijn veel win-kels in de buurt. Het zou een droom zijn om daar te kunnenbeginnen!”.

GUSTO – DE ACTIVITEITENCOÖPERATIEVE:ONDERNEMEN MET GARANTIES!Gusto steunt niet alleen allochtone ondernemers maar is ook eenactiviteitencoöperatieve (ac) die recent in West-Vlaanderen is op-gestart. Hoewel de ac’s over het algemeen een relatief pril ge-geven zijn, is West-Vlaanderen de laatste op rij die een ac heeftgestart. nochtans dateert de ontstaansgeschiedenis al van en-kele jaren terug. Bart lemey, coördinator van Gusto, geeft teksten uitleg.

Wat is de voorgeschiedenis van Gusto?eigenlijk zou je kunnen stellen dat de idee al ontstaan is in 2006.Toen werd in Kanaal127 beslist om iets te doen met al die men-sen die op de deur klopten. De grootste vraag was: “Kunnen jul-lie me helpen? niet om een job te vinden, maar om mij wegwijste maken bij de opstart van een zaak.” Die mensen waren door-verwezen door verschillende organisaties zoals de VDaB, deWerkwinkel, het ocmW, … omdat zij zelf er niets mee konden be-ginnen. Daar was de reactie “Vraag het eens bij Kanaal127.” enop basis van die vragen en doorverwijzingen is beslist om erstructureel een oplossing voor te vinden.

Wanneer is er beslist om de AC op te richten?We kwamen tot de vaststelling dat we met een risicokloof blevenzitten die heel groot blijft. Vandaag zijn de mensen werkloos,hebben ze een werkloosheidsuitkering en deze mensen hebbenin de meeste gevallen geen zak geld klaarstaan om in de eerst-komende maanden op terug te vallen. en morgen zijn ze zelf-standig in hoofdberoep. er moeten sociale bijdragen betaaldworden. er moeten enkele of meerdere investeringen gedaanworden. maar deze mensen weten nog niet of ze genoeg omzetzullen draaien. een groot verschil tussen een relatief veilige encomfortabele situatie en een onzekere, risicovolle toestand. Dusdie kloof blijft - zéker voor die doelgroep, we werken namelijk uit-sluitend met werkzoekenden - toch wel groot.Toen kwamen we op de werkvorm en methodiek van de ac uitdie deze kloof wat kon dichten. Bovendien bleek dat we eigenlijkde enige provincie waren die nog geen ac had, dus waarom zou

Kanaal127- waar de zelfstandigenbegeleiding opgestart was - datniet trekken om het dan op provinciaal niveau te tillen? in 2009is de ac officieel opgericht met de bedoeling om het Kortrijksverhaal open te trekken naar de volledige provincie.leuk aan onze werking is dat de ac niet ontstaan is vanuit één ofander achterkamertje waarin mensen van bovenaf beslissen “Wemoeten voor die mensen echt eens iets doen …”. De idee voor deoprichting van de ac is ontstaan vanuit de vraag uit de doelgroepen de directe begeleiders, en dàn werkt het ook. Dan zie je dat jemet de juiste dingen bezig bent.

Wat is de meerwaarde van de AC?ieder bedrijf zegt dat zijn bedrijf uniek is, maar bij ons is het échtzo. Bij ons kunnen de kandidaat-ondernemers (Ko’s) experi-menteren. Dat gaat eigenlijk zo: de Ko bereidt zijn/haar zaakvoor, maakt een businessplan, wat ook bij veel andere organisa-ties kan. anders is dat de Ko met zijn/haar statuut van werkzoe-kende onder het ondernemingsnummer van Gusto gaatuitzoeken hoe dit in de praktijk werkt. je leert geen piano spelendoor er een boek over te lezen. Bij wijze van spreken gaan we hetboek lezen tijdens de voorbereiding, maar het pianospelen zelfleer je erna in de schoot van de ac. en dat doe je door je op-drachten uit te voeren. Wat is het grote voordeel? je bent nogniet effectief zelfstandig, qua kosten is dat heel wat minder enook qua risico, want je blijft het statuut van werkzoekende be-houden. Dat kan énkel in een ac. in België of Vlaanderen bestaater geen enkele organisatie waar dat kan. Wat gebeurde vóór demogelijkheid om opgenomen te worden in een ac? zwartwerk!Heel veel mensen groei(d)en op die manier naar een zelfstandigezaak. zeker met technische beroepen. op zaterdag of na de werk-uren is men bezig bij vrienden en familie, vrienden van vrienden.ze merken dat ze groeien en dat het beter en beter wordt. De vol-gende stap is een bijberoep opstarten en daarachter volgt er eenhoofdberoep. eigenlijk hebben we met de ac een legaal kadergecreëerd, waarin ze volledig wettelijk hun zaak kunnen opbou-wen en starten of realiseren dat het niet zal lukken, zonder risico’s.Dit is echt wel uniek.

Wat is specifiek voor de AC?Dat is de voorbereiding in groep. De meeste mensen die zelf-standig willen beginnen maken wel een businessplan op, maarwij doen dat in groep. ik denk dat veel organisaties de opstartvan een zaak puur technisch benaderen, “dat zijn de regels vande economie en op die manier moet je werken”. Wij besteden ookaandacht aan het mentale proces. je mag niet onderschatten wathet betekent voor iemand die al x maanden op zoek is naar werk,zijn goesting niet vindt en telkens met zijn hoofd tegen de muurloopt, … zijn/haar zelfvertrouwen daalt. om dan, op dat mo-ment, met volle kracht zichzelf en zijn/haar zaak te gaan verko-pen is echt niet evident. Het verhaal van Bart zal dat bevestigen.Daarom besteden wij daar aandacht aan en de groep doet dat ook.Wij noemen de groep of workshops compañeros. Dat kan je verta-len als soulmates, ‘gelijkgezinden’, diegenen die op hetzelfde bootjezitten, voor dezelfde uitdagingen staan. Dat is pure peer-to-peerlearning. Dat is veel sterker dan wanneer ik - als expert - alles aanhet bord sta uit te leggen. Dan is de reactie al snel: “Wat weet hijervan? Hij heeft gemakkelijk praten”.

K l e u r r i j K K o r T r i j K / 29

Wie is jullie doelgroep precies?eigenlijk is onze doelgroep: “de werkzoekenden”. Dus iedereendie ingeschreven is als werkzoekende bij de VDaB kan bij ons te-recht. Wij hebben natuurlijk oog voor specifieke kansengroepenmaar willen niet iedereen in een hokje steken. Wij zien kansen-groepen ruimer dan wettelijk bepaald. concreet? een voorbeelduit onze groep: een universitaire, alleenstaande moeder met kin-deren, die een intellectuele job wil uitoefenen bv. als vertaler, ofals coach/trainer in bedrijven. Het risico om zelfstandig op te star-ten is niet gering, wetende dat je voor twee kindjes moet zorgen.je bent ook niet zeker dat je als vertaler bv. de eerste maandengenoeg opdrachten zal hebben. Dat is echt een risico en is voormij toch zeker iemand die tot de ‘kansengroepen’ behoort.

Is het gemakkelijk al die verschillende profielen en achter-gronden binnen eenzelfde methodiek te begeleiden?zeker niet. allochtone ondernemers vereisen bijvoorbeeld eentotaal andere benadering dan autochtone ondernemers. in eenonderzoek m.b.t. allochtone ondernemers – dus effectief gestarteondernemers - werd o.m. vastgesteld dat allochtonen vaker on-dernemer worden vanuit een soort vlucht. De vlucht uit de werk-loosheid, de vlucht uit een job die niet op hun niveau is. ze willenmeer aanvangen met hun leven, ze willen vooruit geraken, maarmerken dat het niet lukt via een job in dienstverband. Dus zijn zeverplicht om het te doen als ondernemer. maar dat is een heel an-dere benadering dan de economische benadering die wij meestalhanteren. Wij westerlingen vertrekken vanuit het standpunt vanmeerwaarde, van competenties, van “in wat onderscheid ik mijvan mijn concurrenten?” Bij hen wordt “ondernemen” niet zo be-keken. Het is een ongelooflijke uitdaging Wat kunnen we methen doen. Kunnen we ze begeleiden? zit er potentieel in? moet jeer als maatschappij in investeren of niet? Dit is een heel moei-lijke oefening.

Wat doe je als je vaststelt dat het met een bepaalde persoonniet zal lukken?“Dat is een moeilijke taak, want dat is ‘hun kind’ doodmaken. Datis waar we vaak mee te maken hebben bij een intake-gesprek.laten we hen toe of niet? Dat is op basis van een gesprek vanpakweg anderhalf uur. soms moet je het gewoon zeggen. Wedoen het in elk geval gemotiveerd. We bouwen dat op. We pro-beren hen duidelijk te maken dat ze bv. absoluut de sector nietkennen, of zéker de ervaring niet hebben, … is het zeer pertinentdan delen we dat op die manier mee. is het minder duidelijk, dangeven we ze dikwijls een korte opdracht. net omdat ze meestalvertrekken vanuit hun eigen inzichten, vanuit hun eigen overtui-ging dat het zal lukken. en niet van het standpunt of de klant erzit op te wachten, of hij er behoefte aan heeft. eén van de oefe-ningen is dan: bevraag een tiental mensen over hoe ze tegenoverje idee staan, je product, je aanbod. zo komen ze vlug tot inzicht.Bijkomend kunnen we – m.b.t. rentabiliteit – zeggen dat ze mis-schien wel een goed idee hebben, maar dat ze er niet zullen kun-nen van leven. of dat ze niet voldoende rendabel kunnen zijn. ofmisschien zullen ze niet genoeg opdrachten krijgen. We laten henin 2 uren tijd een mini-financieel plan maken. zo krijgen ze eeninzicht in opbrengsten en kosten. zo worden ze vanzelf met hunneus op de kosten gedrukt. Dat is ook een manier. is het allemaal

niet zo pertinent duidelijk, dan geven we hen het voordeel van detwijfel. We laten ze in het traject stappen en dat is een stap ver-der dan bij diegenen waar we echt aan twijfelen. Dit is de expe-rimenteerfase van Gusto: “Probeer het gewoon”. als ze het zelfkunnen ervaren, dan werkt het echt.

Waarom zou een potentiële ondernemer de stap naar Gustomoeten zetten?Dat vertelt onze baseline. “Groen licht voor uw zaak mét garantieen coaching”. Het gaat om die twee dingen. Ten eerste: garanties.je moet het ondernemersrisico nog niet nemen. Dus dat betekentdat je juridisch niet verantwoordelijk bent. en boekhoudkundigook niet. Dat gebeurt binnen Gusto. Dat is uniek. De grootstegarantie is ook dat je basisinkomen gegarandeerd is, want je hebtje werkloosheiduitkering. Dat vind ik het sterkste punt. Tentweede bieden we naast garanties ook coaching aan tijdens degroeps- en individuele sessies.

2WHEELS EXPRESSBart lauwers is nog niet opgestart maar staat te popelen van on-geduld. Bart is een kwieke vijftiger die er een �0-jarige carrièreals werknemer bij eenzelfde firma heeft opzitten. Hij zou er nogeen aantal jaren hebben aangebreid mocht de firma niet beslisthebben te herstructureren en de productie te verhuizen naar Tur-kije. Bart mocht op brugpensioen maar voelde zich daar absoluutniet klaar voor. “mijn vader heeft tot zijn 7�ste gewerkt. Hij zouzich omdraaien in zijn graf mocht hij horen dat ik nu al met pen-sioen zou gaan. Deze trend van vervroegd pensioen kan trou-wens niet blijven duren. Het maakt alles kapot”, zegt Bart.

Bart kwam in de outplacementafdeling van randstad terecht.aanvankelijk solliciteerde hij intensief want hij wou absoluutterug aan de slag. Toch kreeg hij steevast het deksel op de neus:te oud, te duur, enz. Bij de rVa kreeg hij te horen dat hij zichzelfmoest verkopen met de win-win regeling, waardoor het voor dewerkgever heel interessant is gedurende 2 jaar een oudere werk-zoekende aan te werven. Hij vond het erg vernederend te moe-ten worden aangeworven door een werkgever omwille van de

ONDERNEMERSCHAP

�0 / T i j d — s c h r i f t K o r t r i j k — 0

financiële voordelen en niet om zijn kwaliteiten, talenten, ambi-tie, enz. Dit was voor hem een brug te ver en toen kwam de ideeom zelfstandig te worden. als werknemer was hij jarenlangchauffeur geweest, eigenlijk al een zelfstandige job. zo rijpte deidee om motokoerier te worden. in Parijs is er al een firma met 90scooters die dit werk doet. Hier is dit nog niet zo bekend. Hij wilzich richten op o.m. constructiebedrijven die met veel volk opverschillende werven zitten en die iets vergeten zijn of iets tekorthebben: kleine pakjes, vertrouwelijke documenten, colli’s, enz. Hijgaat er prat op dat hij de zendingen snel en op tijd kan afleverendoordat hij weinig last heeft van wegwerkzaamheden en files.een moto verbruikt ook minder, heeft een minimale co2-uitstooten is dus een milieubewuste keuze. De moto had hij al, de rij-vaardigheid zeker. De wil om te werken trok hem volledig overde streep. alleen: hoe begin je hieraan?

randstad organiseerde op een dag een bezoek aan de Werkwin-kel en daar vond hij een folder over Gusto en de activiteitencoö-peratieve. Hij voelde zich onmiddellijk aangesproken door hunaanpak en besloot een infosessie te volgen. Daarna kon het voorBart niet snel genoeg gaan. na een positief intakegesprek metde coach was de klik volledig. Bart volgde eerst � à � groepsessieswaarin hij alles leerde over wat er bij het starten van een zaakkomt kijken t.e.m. het opmaken van een financieel plan. Bartheeft deze sessies enorm geapprecieerd. “je leert enorm veel vanelkaar. je vindt ook steun bij elkaar. ook de coach van Gusto geeftje enorm veel zelfvertrouwen, niet evident na een hele periodevan door iedereen afgeschreven te zijn wegens te oud! Wanneerje met een dipje zit, zijn zij het die je vooruit duwen. Geld had ikniet onmiddellijk nodig. mijn duurste investering was die voorhet scrs systeem in mijn helm. Hierdoor kan ik de GPs-instructiehoren en mijn Gsm gebruiken waardoor ik altijd bereikbaar ben.Gusto betekent voor mij dus vooral morele steun, praktische op-volging en een beperking van het ondernemersrisico”, aldus Bart.“zonder Gusto had ik het niet aangedurfd als zelfstandige te star-ten”, zo zegt hij nog.

Bart ondervond gaandeweg of zijn idee mogelijkheden had. nade eerste groepssessies kwamen er ook individuele sessieswaarin hij zijn financieel plan moest voorstellen. Tussendoorwas er contact via internet of telefoon. na � maanden vangroeps- en individuele sessies, heeft hij nu maandelijks contactmet Gusto. Bart zit nu in de fase dat hij opdrachten moet gaanzoeken en hiervoor kan hij via Gusto – de activiteitencoöperatieve– factureren. Hij heeft nu 1� maanden om te bekijken of hethem zal lukken – m.a.w. om rendabel te zijn - om als zelfstandigkoerier te starten, zonder de steun van Gusto. een spannendmoment. zal het lukken, zal het niet lukken? Hij krijgt alvast desteun van zijn gezin.

JARDIN.XBrecht Vandevoorde, een tuinier uit Kortrijk, is een mooi voor-beeld van een geslaagde starter. Brecht is nu ongeveer anderhalfjaar zelfstandig en de zaken lopen voortreffelijk. zo goed, dat hijerover nadenkt om in de nabije toekomst zelf werkgever te wor-den. De steun die hij van Gusto kreeg bij het opstarten van zijnzaak – en zelfs nu nog - schat hij naar waarde in.

Brecht is niet altijd zelfstandig geweest. jarenlang werkte hij alswerknemer bij diverse tuinaannemers en voelde zich daar goedbij. Toen hij zich bij zijn laatste werkgever toch iets minder goedin zijn vel voelde, had hij geen zin meer om opnieuw bij iemandanders aan de slag te gaan, opnieuw alles eigen te maken, op-nieuw zich aan te passen aan nieuwe werkwijzen, enz. Toenkwam de klik om zelfstandig te worden. Deze nieuwe richtingwas voor hem heel aanlokkelijk omwille van de vrijheid van hetondernemerschap: zelf opdrachten kiezen en uitvoeren, zelf be-slissingen nemen, … Dat leek hem veel voldoening te kunnengeven. nu hij opgestart is blijkt dat ook zo te zijn. Hij wil het nietal te idyllisch voorstellen, want het blijft hard werken, maar hijvoelt zich vrij.Toen hij éénmaal beslist had zelfstandig te worden, is hij overalgaan informeren en het is zijn voormalige werkgever die hem ophet spoor van Gusto - toen nog Kanaal127 - heeft gezet. Hijhoorde van de goede naam van de organisatie en is gaan aan-kloppen. Daarna is hij nog bij andere instanties geweest die be-ginnende ondernemers begeleiden maar hij is naar Gustoteruggekeerd. “omdat het klikte”, zoals hij zelf zegt.

in die tijd bestond de activiteitencoöperatieve nog niet, duswaren er ook geen groepssessies. je kon er wel een intensievebegeleiding krijgen in de vorm van een persoonlijke coaching.Dat was voor hem voldoende omdat hij al tamelijk concreet zaghoe zijn zaak eruit moest zien. Tijdens de coaching werd overal opgewezen: dit kan, dat doe je beter niet, dat pak je best zo aan, zo-veel startkapitaal heb je nodig, bij die of die instanties kan je te-recht, enz. De belangrijkste voordelen van Gusto waren volgenshem het zelfvertrouwen dat de coaches gaven en de realistischetips. een zaak starten is nu eenmaal geen romantisch verhaal. zoheeft hij bijvoorbeeld met succes de cursus bedrijfsbeheer ge-volgd. Van de 1� mensen die de cursus aanvatten zijn er slechtstwee effectief als zelfstandige gestart. Bart moest er o.m. voor-uitzichten opmaken i.v.m. hoeveel opdrachten moeten binnen-gehaald worden om x te verdienen. Velen staan dan plots metbeide voeten terug op de grond. Bij Gusto gaven ze hem eenduwtje in de rug, gaven ze hem het nodige zelfvertrouwen omeffectief van start te gaan. ze hebben hem ook geholpen bij hetbijeenbrengen van startkapitaal via het Participatiefonds. Hij hadal wat tuinmateriaal maar om kwalitatief werk af te leveren hadhij nog heel wat meer nodig. De kosten daarvan zijn niet te on-derschatten. Dat geld krijg je echter niet zomaar. Bovendien blijfthet een lening, van krijgen is geen sprake. er hangt ook een heusdossier aan vast en je moet alles goed kunnen beargumenteren:waarom heb je dat nodig, hoe ga je dat geld precies aanwenden,hoe zal je alles aanpakken, enz. Gusto geeft daarin de nodige on-dersteuning.

niettemin was Brecht zonder Gusto ook op-gestart, al was alles dan misschien mindervlot verlopen. Hij had alles al goed in zijnhoofd. Hij had zijn hele zaak al gedroomdmaar Gusto gaf hem net dat nodige stukjezelfvertrouwen en ondersteuning om de koebij de horens te vatten.Daarna is alles in een stroomversnelling ge-raakt: eerst wat voor familie werken, doorpositieve mond-aan-mondreclame bij vrien-den en vrienden van vrienden werken, danvoor een bouwbedrijf die één en ander inonderaanneming aan Brecht gaf. Hij is na-melijk metselaar-tuinaannemer van oplei-ding en kan dus ook terrassen aanleggen,muurtjes plaatsen in een pool-omgeving,poolhouses verbouwen, enz. zijn ultiemedroom is om zwemvijvers aan te leggen metalles erop en eraan. Geen makkelijke niche,want dan spreek je over grootkapitaal. maarhij is er tamelijk gerust in. Hij is ervan over-tuigd dat wanneer hij één zo’n opdracht bin-nen heeft, de rest zal volgen, want zo liep hetnu ook. Hij wil zeker een vaste waarde wor-den in de regio. Hij heeft zelfs de ambitie omlater met personeel werken.

zo zie je: met goede ondersteuning is een succesvolle onderne-mer gestart. misschien zorgt hij ook nog eens voor werk voor an-deren. een win-win verhaal dus. ook voor zijn vriendin, die “eenandere man in huis heeft sinds hij zijn eigen zaak heeft”. ieder-een tevreden, met een grote inbreng van Gusto.

de naam: guStoHet woord Goesting komt uit de Vlaamse taal en betekent o.a. trek, zin, lust,smaak, genieten, animo en ambitie. Eind 2004 verkozen de Vlamingen goes-ting tot het mooiste woord van de Nederlandse taal. De oorsprong van hetwoord is het Latijnse gustus (smaak), en kwam via het Frans naar Vlaanderen.Mucho gusto is ook Spaans voor ‘aangename kennismaking’. Veel van onzekandidaat-ondernemers zijn van vreemde afkomst: wij willen hen een aan-gename kennismaking en introductie bieden in de Vlaamse context van on-dernemen. Zowel in het Spaans als Italiaans wordt het woord frequentgebruikt in diverse betekenissen van smaak, plezier, kick, blijheid, netheid,keurigheid, stimulans … Het karakteriseert de manier van werken: wij en onzekandidaat-ondernemers doen onswerk met passie. We hebben ‘zin’ en‘lust’ om de ondernemersidee uit tevoeren, dromen op tafel te leggen,uit te rafelen en te realiseren. Metde baseline ‘ondernemen met goes-ting’ vertrek je vanuit een positiefgegeven. Ondernemen vraagt eensterke wil, doorzetting en passie.Deze is nodig en belangrijk om be-paalde obstakels en knelpunten teoverwinnen in de prille voorberei-dings- en opstartfase van eenmicro-onderneming.

wat zijn aCtiviteitenCoöperatieS?De activiteitencoöperaties begeleiden kandidaat-onderne-mers. Elke werkzoekende, uitkeringsgerechtigde of leeflonerdie zijn eigen zaak wil starten of als zelfstandige aan de slagwil, kan bij de activiteitencoöperaties terecht voor begeleidingen ondersteuning.Voor welke activiteiten?De activiteitencoöperaties begeleiden een breed gamma vaneconomische activiteiten die de kandidaatondernemer wil op-starten. De ervaring leert echter dan het begeleidingssysteemhet meest interessant is voor levering van diensten en voor ar-tisanale activiteiten. Het betreft meer bepaald activiteiten diegeen zware investeringen vergen en waarvoor geen grotevoorraden moeten aangelegd worden.Enkele voorbeelden: een thuiskapster, een secretariaatsdienst,een grafisch ontwerper, een klusjesdienst, tuinonderhoud, ...Wat bieden de activiteitencoöperaties de kandidaat-onder-nemers concreet?Meer info vind je alvast op www.ondernemenmetgoesting.be.

�2 / T i j d — s c h r i f t K o r t r i j k — 0

K l e u r r i j K K o r T r i j K / ��

N E TW EK # 4

R

NETWERK

SOCIALE ECONOMIEEEN VERHAAL VAN NETWERKENKanaal127 is steeds overtuigd geweest van de meerwaardevan samenwerking en netwerking. zo was het startcentrumo.m. mede-oprichter van het Vlaams overleg voor socialeeconomie (Vosec), dat een 60-tal initiatieven uit de socialeeconomie overkoepelt. Vosec legt zich toe op overleg enervaringsuitwisseling tussen de verschillende initiatieven enis de formele gesprekspartner en representatieve organisa-tie voor sociale economie in Vlaanderen.

in de nabije toekomst kondigt zich een hertekening van hetondersteuningslandschap voor de Vlaamse sociale economieaan. Wellicht zullen de startcentra eerder op provinciale schaalgeorganiseerd worden. om deze evolutie voor te bereidenwerken de � West-Vlaamse startcentra al enkele jaren nauwsamen. De medewerkers van Kanaal127 werken als één teamsamen met de collega’s van De Werkhoek (oostende), De Kaap(Brugge) en Vaart! (roeselare). Daarbij worden gezamenlijkprovinciale doelstellingen nagestreefd en gezamenlijk projec-ten uitgewerkt. maar ook op lokaal vlak bundelt de sector dekrachten. sinergiek is een initiatief van de lokale besturen vande regio zuid-West-Vlaanderen, waar Kanaal127 sterk bij be-trokken is. De uitbouw van een nieuwe tak van de sociale eco-nomie, nl. de lokale diensteneconomie, willen we binnen eenregionaal kader aanpakken.

We brengen dan ook graag het verhaal van sinergiek als eenvoorbeeld van geslaagde netwerking rond sociale economieen sociaal ondernemerschap. maar ook het laagdrempeligexpertise- en Dienstverleningscentrum (leD) sociale econo-mie is een mooi voorbeeld van partnerschap en wederzijdseondersteuning.

S o C i a l e C o n o m ya t a l e o f n e t w o r K SKanaal127 has always firmly believed in the added value of coopera-tion and networking. For example, Kanaal127 was co-founder of theFlemish Platform for Social Economy (VOSEC), which encompassesabout 60 initiatives in the social economy. VOSEC specializes in con-sultation and the exchange of experiences between the different ini-tiatives and is the official negotiating partner and representativeorganization for the social economy in Flanders.

The funding landscape for the Flemish social economy is due to be re-structured in the near future. The Start-up Centres are more likely to bemanaged on the provincial level. To prepare for this organizationalshift, the 4 West-Flemish Start-up Centres have been cooperating clo-sely for a few years already. The employees of Kanaal127 cooperate, asone single team, with their colleagues of the Werkhoek (Ostend), DeKaap (Bruges) and Vaart! (Roeselare). In addition, common provincialobjectives are pursued and joint projects elaborated.

But on the local level too, players in the sector are joining forces. Si-nergiek is an initiative of the local authorities of the Southwest-Flan-ders region that Kanaal127 is closely involved in. The establishmentand rapid expansion of a new branch of the social economy, viz. a ser-vice-oriented local economy, is something we’d like to tackle within aregional framework.

Consequently, we gladly relate the tale of Sinergiek as a shining exam-ple of successful networking centred around social economy and so-cial entrepreneurship. But the ‘Low-Threshold Expertise- and ServiceCentre for Social Economy’ (LED) is another fine example of partner-ship and reciprocal support.

SINERGIEKNETWERK VOOR SOCIALE ECONOMIEEN DUURZAAM ONDERNEMEN INZUID-WEST-VLAANDERENonze streek kent sinds enkele jaren een intergemeentelijke sa-menwerking rond sociale economie. aanvankelijk gebeurde ditmet europese subsidie (eQual) binnen het project Werk.Waardig.medewerkers uit de sociale economie en van de lokale besturenwerkten er samen aan de uitbouw van nieuwe tewerkstellingsini-tiatieven. na het aflopen van het project Werk.Waardig bleef mende nood aan samenwerking aanvoelen: bij kleine problemen ishet gemeentelijk niveau het ideale niveau om aan de slag te gaan,maar andere uitdagingen vereisen een grotere schaal. een socialeeconomie wordt soms best op een bovenlokale schaal gerund, bv.om rendabel te kunnen zijn.

Daartoe is in maart 2009 de interlokale vereniging sinergiek op-gericht. De naam is niet toevallig gekozen. Vooreerst staat “sine”(sociale inschakeling) voor een belangrijke tewerkstellings-maatregel in de sociale economie. ook het woord “synergie” kanje erin terug vinden, wat verwijst naar de ambitie van de orga-nisatie om synergieën te zoeken tussen sociale economie orga-nisaties, ondersteuners en lokale overheden of het creëren vanwin-win situaties. je hoort ook “energiek” in de naam, omdatmen daadkrachtig wil optreden.

sinergiek werd niet enkel opgericht om de lokale besturen vande regio te ondersteunen in hun regisseursrol met betrekkingtot de sociale economie. Dit is een rol die sinergiek opneemtnaast het stimuleren van maatschappelijk Verantwoord onder-nemen (mVo) bij bedrijven en organisaties. Het is dan ook inde eerste plaats de bedoeling om vanuit een bundeling van deaanwezige expertise van de partners het sociaal ondernemer-schap nog beter te ondersteunen en te faciliteren voor diversemanagementstaken (Hr, financiën, marketing, … ). sinergiekhaalt haar kracht uit de volgende ondersteunende partners:mentor (centrum voor opleiding, begeleiding en advies), Kanaal127(startcentrum), resoc zuid-West-Vlaanderen, Welzijnsconsortiumzuid-West-Vlaanderen en intercommunale leiedal. Deze partnershebben ervoor gekozen om zich bij sinergiek aan te sluiten omhun expertise aan het werkveld ter beschikking te stellen.

De Startcentra Sociale Economie zorgen voor bedrijfsontwikkelingen voor intensieve managementondersteuning aan ondernemin-gen in de sociale economie. Men kan er terecht voor professioneleondersteuning bij de aanvraag tot erkenning als invoegbedrijf. Eenstartcentrum helpt bij aanvraagdossiers en ondersteunt bij het vin-den van de geschikte medewerkers. Het startcentrum maakt bo-vendien wegwijs in de talrijke tewerkstellingsmaatregelen tengunste van de werkgevers. De startcentra zorgen hiermee voor eenregionale dynamiek.

KANAAL127HET EERSTE STARTCENTRUMSOCIALE ECONOMIE IN VLAANDERENBegin 1997 werd in Kortrijk het startschot gegeven voor de ont-wikkeling van het eerste startcentrum sociale economie in Vlaan-deren. Het initiatief kwam van het sociaal impulsfonds van hetocmW en de stad Kortrijk (samen met vzw De Poort). Doelstellingwas (en is nog altijd): een duurzame en volwaardige tewerkstellingcreëren voor kwetsbare groepen op de arbeidsmarkt. De initiëlevisie was dat er sprake is van een gedeelde verantwoordelijkheid.Vandaar dat in de beginfase heel wat ondernemers, sociale part-ners en beleidsvoerders betrokken werden, zonder de bredewaaier van organisaties te vergeten die actief zijn op het vlak vantoeleiding van kwetsbare groepen tot de arbeidsmarkt. De coöpe-ratieve vennootschap Kanaal127 telt anno 2010 een 100-tal aan-deelhouders, die samen een kapitaal van ongeveer 8�0.000 eurovertegenwoordigen. Het resultaat mag gezien worden: 1� socialeeconomie bedrijven zijn operationeel in zuid-West-Vlaanderen,goed voor een vaste job en een stabiel inkomen voor in totaal on-geveer 1.000 medewerkers.

De grote interesse voor het model Kanaal127 deed de Vlaamseoverheid – toenmalig minister landuyt – besluiten het ontwik-kelde werkingsmodel structureel te erkennen, wat zijn neerslagvond in het impulsbesluit ter bevordering van de meerwaarden-economie, goedgekeurd in september 2000. sindsdien is een net-werk van startcentra sociale economie ontstaan. Het is actief inelke Vlaamse provincie.

K l e u r r i j K K o r T r i j K / ��

NETWERK H e t o n d e r z o e K S r a p p o r t :“ r e g i e v a n S o C i a l e e C o n o m i e i nz u i d - w e S t - v l a a n d e r e n – e e n a n a l y S e ”

Het rapport is een nulmeting van het beleid rond sociale economiedoor de gemeenten en OCMW’s van Zuid-West-Vlaanderen. Doorconclusies te trekken uit deze analyse kunnen de lokale besturenhun beleidsdoelstellingen rond sociale economie nog beter expli-citeren en uitvoeren. Bedoeling is om ondersteuning op maat tebieden en te zoeken naar afstemming tussen de lokale besturenbinnen de regio in het beleid rond sociale economie. Op die manierkan Sinergiek in de toekomst verder worden uitgebouwd tot het re-gionaal aanspreekpunt voor lokale besturen, bedrijven en geïnte-resseerden.Belangrijkste besluit is dat in de 13 gemeenten sociale economieniet onbekend is en de lokale besturen zelfs heel actief zijn op ditvlak. Er is nog een hele weg te gaan vooraleer er daadwerkelijk kangesproken worden over regie in het beleidsdomein sociale economie.Lokale besturen focussen zich daarvoor nog te vaak op de actorrol,zonder dus een echte strategie rond sociale economie uit te bouwen.Het is de bedoeling van Sinergiek om hieraan een sterke bijdragete leveren.

concreet: het doel van sinergiek bestaat erin om het sociale eco-nomie beleid van de regio beter te ondersteunen, te ontwikke-len en af te stemmen door:

• het bundelen en versterken van de in de regio ontwikkeldeexpertise;

• het creëren van één aanspreek- en ondersteuningspunt inde regio ten behoeve van de lokale besturen, bedrijven ende diverse actoren in de sociale economie;

• het verhogen van de tewerkstellingskansen van kwetsbaregroepen in de sociale en reguliere economie.

sinergiek is één jaar oud, wat heel jong is om een evaluatie overhaar impact en werking te maken. Toch is er met het partner-schap al heel wat bereikt. een mooi voorbeeld van een tewerk-stellings- en stageproject is de Barbootel ahoi, gelegen aan deHandelskaai in Kortrijk, die in juli 2010 werd geopend.

Het lerende netwerk “Talentontwikkeling”, ontwikkeld in deschoot van mentor, is een interessante tool om met medewerkersover hun functioneren te reflecteren. lokale overheden wordenondersteund in het uittekenen en uitwerken van hun socialeeconomie beleid. Hiertoe werd een nulanalyse gemaakt van deregie van sociale economie in zuid-West-Vlaanderen. anderemooie projecten zijn de samenwerking met vzw Dienamo uitWaregem, die een ploeg van doelgroepmedewerkers vormt omin de regio hydranten schoon te maken en te herstellen. HetFriGo project (zie kader) en de samenwerking met de“Drie Wijzen”.

sinergiek organiseerde al een workshopreeks rond duurzaam aan-besteden en een Fair Trade afterworkparty. Verschillende lerendenetwerken werden opgezet voor ocmW-trajectbegeleiders, socialewerkplaatsen, lokale diensteneconomie. Diverse partners organi-seerden zich in functie van gezamenlijke projectfinancieringen.sinergiek heeft dus niet stil gezeten.Toch is samenwerking niet altijd even evident. Het is een groei-proces dat in één jaar niet kan voleindigd zijn. Wanneer een organi-

satie als sinergiek op het terreinvan de gemeenten komt, brengtdit specifieke uitdagingen metzich mee. Voor veel bestuursledenvan sinergiek – vertegenwoordi-gers van de lokale overheden –is het de eerste keer dat ze overeen gemeenschappelijk beleidm.b.t. sociale economie naden-ken. Toch groeien de gemeentenen ocmW’s naar elkaar toe en iser een toenemende bereidheidom gemeenteoverschrijdendeproblemen samen aan te pakken.Het spanningsveld tussen het re-gionaal werken en het gemeen-telijke niveau is natuurlijk eenblijvend aandachtspunt.

d e d r i e w i j z e n – e e n w i j S p r o j e C t !

De Drie Wijzen is een samenwerkingsverband van vzw Regenboog(dienstencentrum voor personen met een beperking), vzw BIK(Buurt Initiatieven Kuurne) en vzw Feniks (ondersteuningsnetwerkvoor personen met een beperking). Hiermee worden de krachtengebundeld om de doelstellingen van elk initiatief te realiseren, teversterken en te optimaliseren. Het verband wordt gesteund doorhet Welzijnsconsortium Zuid-West-Vlaanderen en Sinergiek. De DrieWijzen is een winkel waar producten uit verschillende dagbeste-dingscentra te koop worden aangeboden. Het biedt eigentijdse,duurzame en functionele producten aan voor een breed publiekdat bewust consumeert. De Drie Wijzen beheert en verhuurt eenartotheek met kunstwerken van personen met een beperking. Inhet gebouw is er ook een expositieruimte en een praathuis. Op dewebwinkel www.dedriewijzen.be kan je het productengamma be-kijken en je winkelwagentje vullen.

Sinergiek werkte het afgelopen jaar een aanbod uit voor de leve-ranciers van De Drie Wijzen. Ook kregen die leveranciers een vor-ming op maat rond marketing. In 2010 organiseerde men i.s.m.HOWEST een workshopreeks rond productontwikkeling. Zo zijndeze leveranciers en De Drie Wijzen beter bestand tegen externeinvloeden zoals de crisis. Ze worden minder afhankelijk van andereorganisaties om hun medewerkers een zinvolle dagbesteding tegeven. Tegen midden 2011 wordt voor iedere leverancier een nieuwproduct ontwikkeld.

K l e u r r i j K K o r T r i j K / �7

LED SOCIALE ECONOMIE: OF WAAR ONDERWIJS ENWERKVELD ELKAAR ONTMOETENeen tweetal jaar geleden werden vanuit de � West-Vlaamse ho-gescholen – Katho, Howest en KHBo – tezamen met het onder-nemerscentrum Kortrijk 9 leD’s opgericht of laagdrempeligeexpertise en Dienstverleningscentra. Kmo’s en organisaties kun-nen bij deze leD’s terecht voor advies, probleemanalyse, prakti-sche oplossingen en inzetten/begeleiden van een stagiair ofeindwerkstudent. er zijn leD’s voor uiteenlopende thema’sgaande van water over Hrm tot logistiek. ook is er een leD spe-cifiek gericht op een bepaalde sector, deze van de sociale econo-mie. rebekka celis (Howest) is samen met haar collega Kaat sabbe(Katho) trekker van dit leD. We vragen rebekka tekst en uitleg.

Hoe is het LED eigenlijk ontstaan?rebekka: “De oorsprong van het leD gaat terug naar het ‘onder-zoeksrapport soete’ van enkele jaren terug, waarbij de financie-ringsstromen naar provincies in verband met onderzoek endienstverlening werden in kaart gebracht. Hieruit kwam naarvoren dat dit voor West-Vlaanderen wel beter kon. Daarom werdnagegaan, vanuit de hogescholen en samen met schepen jeande Bethune (Kortrijk), hoe meer geld voor West-Vlaanderen terbeschikking kon gesteld worden met het oog op onderzoek endienstverlening voor het werkveld. op die manier werd een �-taljaar geleden een eFro-project ingediend, met als doel rondinnovatie te werken en laagdrempelige expertise naar Kmo’s enorganisaties te verspreiden. Het leD moest de brug vormen tus-sen het werkveld en het onderwijs: enerzijds wordt er expertisevanuit het hoger onderwijs ter beschikking gesteld aan hetwerkveld, en anderzijds komt vanuit het werkveld praktische ex-pertise binnen in de hogescholen. Doel hierbij is om zoveel mo-gelijk met studenten te werken en eerder kleinschalige vragen tebeantwoorden”.

De meeste LED’s werken rond een bepaald thema (HR, logis-tiek, …). Waarom precies een LED voor sociale economie?rebekka: “eerst en vooral is sociale economie een jonge, dyna-mische sector waar veel kansen liggen. anderzijds vormt socialeeconomie een kruispunt tussen verschillende beleidsdomeinen.sociale economie gaat over het aanbieden van goederen endiensten (economie, milieu, etc.) door tewerkstelling van kan-sengroepen (tewerkstelling en welzijn). Het is net de kruisingvan deze beide beleidsdomeinen die bijzonder interessant is.anderzijds vormen zich ook net daar bepaalde knelpunten voorde sociale ondernemingen.Vanuit de bachelor-opleiding ‘sociaal Werk’ is het zeer boeiendvoor de studenten om te werken op die kruisverbindingen tus-sen verschillende beleidsdomeinen.

Wat zijn de vragen die jullie binnenkrijgen?rebekka: ”Wij ontvangen verschillende soorten vragen. enerzijdszijn er kleinere vragen die niet steeds door de studenten ‘sociaalwerk’ kunnen opgelost worden. zo kregen wij bijvoorbeeld devraag naar de ontwikkeling van een softwarepakket. een be-schutte werkplaats wilde de uitleendienst van materiaal elek-tronisch laten verlopen via een kaart met een chip. Voordergelijke vragen zijn wij dan een doorgeefluik, in dit geval naar

f r i g o : e n e r g i e z u i n i g e t o e S t e l l e n ,o o K v o o r m e n S e n i n a r m o e d e !

Tijdens hun huisbezoeken stelden de Energiesnoeiers vast dat heelwat mensen verouderde huishoudtoestellen in huis hebben. Vooreen groep mensen in onze samenleving is de aankoop van eennieuw – en dus energiezuinig- toestel geen optie omwille van fi-nanciële redenen. Zij hebben niet de financiële draagkracht om eenenergiezuinig toestel aan te kopen en op die manier te besparenop hun elektriciteitsfactuur.

Sinergiek werkte samen met het Welzijnsconsortium en de Ener-giesnoeiers een oplossing uit voor dit probleem. Dankzij de finan-ciële steun van staatssecretaris voor maatschappelijke integratie enarmoedebestrijding Courard en SERR-RESOC Zuid-West-Vlaanderenkrijgt deze groep mensen in armoede dezelfde kansen als iedereen.Met de middelen van deze partners kunnen we energiezuinige toe-stellen pre-financiëren. Zo daalt de elektriciteitsfactuur aanzienlijk.De winst die op die manier wordt gemaakt op de elektriciteitsfac-tuur, wordt gebruikt om het toestel af te betalen. Een mooi voor-beeld van MVO: winst voor mensen in armoede, hun portemonneeen het milieu!

H e t H y d r a n t e n p r o j e C t –e e n p r o j e C t l o K a l e d i e n S t e n e C o n o m i em e t S t e u n v a n S i n e r g i e K

Sinergiek zorgde er als katalysator in het hydrantenproject voor datde vzw DieNaMo (Lokaal Initiatief Diensteneconomie) uit Waregemeen samenwerking aanging met Stad Kortrijk. Vanaf 2011 start ereen ploeg met mensen uit de kansengroepen om de hydranten(aansluitingen waaruit de brandweer water haalt) in Kortrijk schoonte maken en te herstellen. Dit hydrantenproject is alvast een ge-slaagd voorbeeld van regionale samenwerking. Daarnaast heeftDieNaMo volgende activiteiten : beperkt groenonderhoud, het rei-nigen van bushokjes, bedelingen van stadskranten door fietskoe-riers, onderhoud van de sportaccommodatie Zulte-Waregem enopdrachten van OCMW en Stad Kortrijk.

NETWERK

�8 / T i j d — s c h r i f t K o r t r i j k — 0

de opleiding ‘multimedia’. andere vragen sturen wij door naarde studenten van de afdeling ‘marketing’, bijvoorbeeld een vraagnaar uitbreiding van de activiteiten van een invoegbedrijf. an-derzijds krijgen we vragen binnen waarbij specifiek de studen-ten ‘sociaal werk’ worden ingezet. zo kregen we van tweeorganisaties binnen de sector de vraag naar de ontwikkeling vaneen vormingspakket. Daar werden vervolgens twee project-groepen op geplaatst die het projectplan opmaken, een vor-mingspakket samenstellen en indien mogelijk hiervan ook eentestrun doen. er zijn ook vragen die door verschillende socialeondernemingen worden gesteld. Het gaat bijvoorbeeld over hetgroeipotentieel van sociale economie in de zorgsector in regioKortrijk of over de mogelijkheden voor schaalvergroting of sa-menwerking in de lokale diensteneconomie in de regio Brugge.Deze vragen vergen langdurig praktijkgericht onderzoek. Waarmogelijk worden studenten betrokken in bepaalde fasen van hetonderzoek”.

Stelt de timing geen probleem, gezien de studenten gebon-den zijn aan de kalender van het academiejaar met exa-mens, vakanties, … ?rebekka: “De meeste vragen kunnen wij inpassen in het acade-miejaar. er zijn natuurlijk ook vragen die meer dan één jaar inbeslag nemen. zo loopt er een project van een organisatie dieeen bevraging wil doen bij alle personeelsleden naar de kwaliteitvan de arbeid. Vervolgens wil deze organisatie ook met alle me-dewerkers het proces initiëren van het zoeken naar oplossingenom uiteindelijk tot concrete aanbevelingen te komen. Voor dezeopdracht geven we dan deeltjes aan de studenten, terwijl Kaatof mezelf de coördinatie van de opdracht op ons nemen en detaken die niet steeds door de studenten kunnen gedaan wor-

den. Vandaag hebben we zo’n �0 opdrachten lopen met stu-denten, hetzij via stages hetzij in projectgroepen. in totaal zijn erbijna �00 studenten ‘sociaal werk’ over de verschillende hoge-scholen, dus dat biedt wel wat mogelijkheden”.

Hoe reageert de sector op jullie initiatief?rebekka: ”ik denk goed, maar daarvoor zou je de sector eensmoeten bevragen (lacht). er zijn ook organisaties die terugko-men met een tweede vraag. De onderzoeken die door de stu-denten gebeuren zijn echt wel laagdrempelig en zeerpraktijkgericht. Door de selectie te doen van vragen die we aan-nemen, zorgen we dat we niet in het vaarwater terechtkomenvan andere onderzoeksinstellingen of adviesbureaus. zo kregenwe onlangs een vraag naar het ontwikkelen van een tool voorhet meten van de effecten van sociale tewerkstelling, maar opindividu-niveau. er bestaan al verschillende instrumenten enmethodes om dit te doen vanuit organisatieniveau, maar dit keerwas het expliciet de vraag om dit te doen op niveau van het in-dividu. Daarvoor hebben we toen ook contact gehad met hetHiVa dat zo’n onderzoek al heeft gedaan op organisatieniveau.eigenlijk bestaat er al heel veel, maar wij proberen de vertalingte doen op maat van de organisatie”.

Jullie project is een EFRO-project dat eind dit jaar afloopt.Hoe ziet de toekomst er verder uit?rebekka: “er wordt een verlengingsdossier ingediend voor alleleD’s. omdat wij een buitenbeentje zijn op vlak van dienstver-lening, wordt door ons een apart verlengingsdossier ingediendmet 2 andere partners. Dit zijn de Pom West-Vlaanderen die te-vens promotor is en Kanaal127, startcentrum in de sociale eco-nomie. Dit partnerschap kan versterkend werken, waarbij dePom eerder aanbodgericht zal werken, vooral naar beschutte ensociale werkplaatsen. Kanaal127 richt zich op het begeleidenvan ondernemers in sociaal en duurzaam ondernemen. Kleinerevragen kunnen bij het leD terechtkomen. als de Pom bijvoor-beeld een aantal opleidingen geeft aan beschutte en socialewerkplaatsen, kunnen vragen naar implementatie daarvan doorhet leD uitgewerkt worden. met Kanaal127 werkten wij bij-voorbeeld al samen voor een marktonderzoek naar de behoeftesvan een servicepunt. indien dit dossier wordt goedgekeurd, kun-nen we weer twee jaar verder.

o p d r a C H t v o o r H e t l e d : e e n v o o r b e e l dSamenwerking studenten Hantal en K127 in het kader van de uit-bouw van een servicepuntIn het kader van het LED werkte Kanaal127 enkele keren samen metde studenten van de hogescholen met het oog op het uitvoeren vaneen marktonderzoek. Een samenwerking was met het oog op hetontwikkelen van een servicepunt in de regio Kortrijk. De studentenwerden ingezet om werknemers en werkgevers op verschillendebedrijventerreinen in de regio Kortrijk te bevragen naar hun specifiekebehoeften. De studenten deden dit in het kader van hun eindwerk. Zekwamen met zeer concrete resultaten op de proppen. Daarmee zalrekening worden gehouden bij de ontwikkeling van een servicepunt.De samenwerking is zo een win-win voor beide partijen. Stijn Deslee(student Hantal) over de samenwerking:“Doordat we nu werkten voor een externe opdrachtgever is de bele-venis bij het uitvoeren van deze opdracht totaal anders. De hoge-school kwam niet tussen, waardoor je als groep extra bentgemotiveerd om te tonen wat je tot dan toe al hebt geleerd. Bij ditproject kwam er dan nog eens bij dat we allemaal van de streek af-komstig zijn, waardoor we dat tikkeltje meer voeling hadden met deprobleemstelling en de respondenten. Tijdens deze opdracht hebbenwe op korte tijd zeer veel zaken bijgeleerd, zaken die we op schoolniet kunnen leren. Zulke samenwerkingen zijn een grote troef vooronze opleiding.”

d e e l t i j d S l e r e n e n S t a d K o r t r i j K …e e n p a r t n e r S H i p m e t v o l t i j d S e n g a g e m e n t !

Het deeltijds beroepssecundair onderwijs streeft ernaar om elke jongereeen voltijdse invulling aan te bieden. In Kortrijk betreft dit een 500-taljongeren. Dit onderwijssysteem impliceert dat elke jongere naast zijn/haartwee dagen school ( = onderwijscomponent) een invulling moet geven aande overige drie dagen (= werkcomponent). De rode draad doorheen“Lerenen Werken” is een methodische, transparante en kwaliteitsvolle trajectlijnondersteunen door trajectbegeleiding. Via een preventieve en sluitendeaanpak wordt gestreefd naar een voltijds engagement. Zo tracht menmislukkingen op de werkvloer te voorkomen.

Dit kan gebeuren op diverse manieren:• via arbeidsdeelname voor de jongeren die voldoende arbeids-

rijp – en bereid zijn, mits er ook een aangepaste arbeidsplaatsgevonden wordt overeenkomstig zijn/haar opleiding;

• ofwel via brugprojecten voor jongeren die arbeidsbereid zijnmaar nog vaardigheden missen om op de arbeidsmarkt te funge-ren. Hier leren het Jongerenatelier, het Oranjehuis en Jopro dejongeren de vereiste vaardigheden aan via een aangepaste enbegeleide tewerkstelling;

• ofwel via voortrajecten voor jongeren die nog niet arbeidsrijp-en/of bereid zijn. Het project Travak, een partnerschap tussen

het VTI/CDO en KTA/CDO Heule/Lendelede enerzijds en hetTrainingscentrum, Aktractie en Groep Intro anderzijds werkenrond de arbeidscompetenties en oriënterende werkvormen mettewerkstelling als finale doelstelling;

• of - in het laatste geval - via persoonlijke ontwikkelingstrajecten.Hierin worden de meest maatschappelijk kwetsbare jongerendie in zeer moeilijke situaties en gebroken context verkerenopgenomen in een project op maat.

In al deze projecten is het dé opdracht om een evenwicht te vinden in deeenheid en verscheidenheid van aanpak bij de diverse aanbieders, die moetresulteren in een weliswaar vergelijkbare output en inspelen op de eigenheidvan de jongere: kort op de bal spelen, grenzen verleggen, de klik maken ...Organisatorisch wordt er gewerkt vanuit een stabiel partnerschap enerzijdsen een centraal aanspreekpunt voor de jongeren en de trajectbegeleiders, nl.de trajectregisseur. Door aandacht te schenken aan de werkcomponent bin-nen het deeltijds leren en jongeren (arbeids)vaardigheden aan te leren wordtgeanticipeerd op latere mogelijke uitval van jongeren op de arbeidsmarkt.Kortrijk staat model voor Vlaanderen voor al deze projecten. Organisato-risch wordt er gewerkt vanuit een stabiel partnerschap enerzijds en een cen-traal aanspreekpunt voor de jongeren en trajectbegeleiders, nl. detrajectregisseur. In het Regionaal Overlegplatform voor Leren en Werken(ROP) Zuid-West-Vlaanderen worden deze projecten op elkaar afgestemden bijgestuurd onder het voorzitterschap van de stad Kortrijk.

K l e u r r i j K K o r T r i j K / �1

N I CH E

# 5

S

NICHES

�2 / T i j d — s c h r i f t K o r t r i j k — 0

iedereen is het er over eens dat onze westerse samenleving ineen erg snel tempo verandert. Deze veranderende omgevingbiedt telkens weer nieuwe kansen, nieuwe mogelijkheden enuitdagingen. Deze veranderingen aangrijpen om op een crea-tieve manier nieuwe tewerkstellingskansen te creëren is hierbijdé uitdaging.

Vooreerst is het belangrijk om nieuwe tewerkstellingsmogelijk-heden voor kansengroepen binnen de bestaande onderne-mingsstructuren te detecteren. Daarnaast is het zaak nieuwevormen van ondernemerschap met tewerkstellingsmogelijkhe-den voor kansengroepen te creëren.

in dit hoofdstuk beschrijven we een aantal nieuwe sociale on-dernemingen. stuk voor stuk zijn het ondernemingen die ont-staan zijn binnen een nieuwe niche, een nieuw idee, een nieuwedienstverlening.

SERVICEPUNT: WHERE SERVICES MEETDe druk op tweeverdienende gezinnen wordt alsmaar groter omalle ‘boodschappen’ tijdens de week gedaan te krijgen. Vaak isdit een hele organisatie. maar ook bedrijven zijn vragende par-tij voor diensten op maat. Vaak kunnen hun gevraagde servicesgedeeld worden met andere bedrijven. Kanaal127 gaat steedsop zoek naar niches op de arbeidsmarkt en vond er één waardeze twee behoeften, deze van werknemer én bedrijf, elkaarkruisen: het servicepunt.

De laatste tien jaar onderging Kortrijk een werkelijke metamor-fose. De uitstraling van de stad werd grondig aangepakt en heelwat mooie projecten schoten als paddenstoelen uit de grond: de7 design bruggen, de stationsvernieuwing, de aanleg van Buda-beach,... met het oog op bijkomende tewerkstelling en het aan-trekken van bedrijven werden belangrijke initiatieven genomen.zo is er het gloednieuwe bedrijventerrein evolis, dat zich positi-oneert als een echt duurzaam bedrijventerrein dat hoogtech-nologische en innoverende bedrijven wil aantrekken. maar er isook K in Kortrijk, dat Kortrijk opnieuw op de kaart van de win-kelsteden moet zetten. Bij deze transformatie van de stad wil desociale economie niet stil blijven zitten. een veranderende om-geving creëert nieuwe opportuniteiten. De verhoogde concen-traties van tewerkstelling brengen nieuwe behoeftes met zichmee, voor werkgever én voor werknemer. Het zijn die behoefteswaar het servicepunt op inspeelt.

De ideeWerknemers zijn vaak na hun uren op het werk ook nog aan deslag in dat ander bedrijf, dat minstens evenveel inspanningvergt: hun gezin. Kinderen naar school brengen, de baby afha-len in de crèche, boodschappen doen, het huishouden doen,strijken,… Werkgevers, bedrijven die aan een bedrijventerreinliggen (vb. evolis) of ergens gegroepeerd zijn (vb. K in Kortrijk),hebben tevens behoefte aan een aantal services, vaak net de-zelfde als die van hun buur: schoonmaak- en groenonderhoud,allerhande karweien, administratieve ondersteuning, …Het servicepunt is dan het fysiek punt in de onmiddellijke nabij-heid van K in Kortrijk of op het bedrijventerrein evolis waar decoördinatie en het aanbod van de verschillende diensten, naarwerknemers en werkgevers, plaatsgrijpen. zo vangt men tweevliegen in één klap: de werknemer kan een heel pak van zijnboodschappen op één punt combineren, en de werkgever be-reikt schaalvoordelen doordat de diensten die hij nodig heeftaan een grotere groep worden aangeboden.

Services, maar ook utilities en facilitiesDe diensten aangeboden vanuit het servicepunt zijn niet enkeldiensten die verleend kunnen worden door sociale onderne-mingen, integendeel. eigenlijk kan men een onderscheid makentussen services, utilities en facilities. De utilities zijn eerder nood-zakelijke diensten voor de werkgevers, bv. elektriciteit, telecom-municatie, waterleiding, … Dergelijke diensten kunnen nietgeleverd worden door sociale ondernemingen. Facilities zijn on-dersteunende en optionele diensten, zoals bv. een (bedrijfs)res-taurant, een kinderdagverblijf, … Hier is wel ruimte voor socialeeconomie. Tot slot zijn er de services die nauw aansluiten bij de

Everyone has agreed that Western society is changing at a very fastpace. This ever-changing environment affords, time and again, newopportunities, new possibilities and challenges. So the challengehere is to create new employment opportunities in a creative way.

First and foremost, it’s important to pinpoint new job opportuni-ties for disadvantaged groups within existing corporate structures.Also, the thing is to create new kinds of entrepreneurship with newjob opportunities for disadvantaged groups.

In this section, you’ll find several new social welfare organizations,all of which sprang up in a new niche, in a new range of services orafter a bright new idea.

facilities maar minder met infrastructuur te maken hebben, bv.was- en strijkdienst, nieuwkuis, boodschappendienst, … Hieropkan ook vanuit de sociale economie ingespeeld worden. naast aldeze ‘diensten’ kan vanuit het servicepunt ook in tal van ge-meenschappelijke extra’s voorzien worden, zoals bv. een post-bus, een bankautomaat, een kleine supermarkt, … in die zin ishet servicepunt een totaalconcept van diensten, en dit op � ni-veaus: als infopunt rond organisatie en invulling van faciliteiten;als breng- en haalservice; als service ter plaatse en als organisa-tiecentrum (met bv. opleidingen, infosessies, … ).

People, Planet & Profitals concept is het servicepunt een uitstekend voorbeeld van debaseline van maatschappelijk verantwoord ondernemen, na-melijk People, Planet & Profit. Gezinnen hoeven minder de baanop, wat hun portemonnee ten goede komt. ook het milieu enbedrijven krijgen energie- en tijdswinst in de plaats. om nog tezwijgen van de financiële winst door de grotere schaal waaropdiensten worden geleverd. Kortrijk biedt heel wat mogelijkhe-den om in een servicepunt te voorzien. K in Kortrijk en evoliswerden vermeld, maar daar hoeft het niet bij te blijven. anderebedrijventerreinen en andere locaties van verhoogde concen-tratie van tewerkstelling zijn geschikt, zoals bv. het bedrijven-terrein Kortrijk noord of het Beneluxpark. De toekomst heeftzeker nog heel wat in petto.

SOPORTÉFACIL ITAIRE ZORG MET EEN HART!Het blijft een continue zoektocht naar sectoren en niches waarmensen uit de kansengroepen een duurzame en kwalitatieve jobkunnen krijgen. Drie partners actief in de sociale economie –Kanaal127, beschutte werkplaats de Waak en de nederlandseVebego-groep – proberen deze doelstelling te bereiken binnende zorgsector. Gezien de toenemende vergrijzing, het feit datmensen steeds ouder worden en de steeds hogere eisen vanmensen, is dit een branche met toekomst! Dit was de aanleidingtot de oprichting van soporté, een facilitair bedrijf ten behoevevan de zorgsector dat kortgeschoolde mensen aan een duur-zame job helpt.

Vebego is een nederlandse groep die actief is in facilitaire dienst-verlening, zoals schoonmaak en personeelsbeheer, voornamelijkin de zorgsector. mVo is bij de groep geen windowdressing maareen essentieel onderdeel van de bedrijfsmissie. De strategie vanVebego is om joint-ventures tot stand te brengen met partner-organisaties in de sociale economie. zo kwam de groep bij hetstartcentrum Kanaal127 en de beschutte werkplaats Waak uitKuurne terecht. Dit betekent een win-win voor alle partners. Ve-bego heeft de expertise m.b.t. de facilitaire diensten. zowel Ve-bego als Kanaal127 hebben een uitgebreid netwerk binnen dezorgsector waar soporté zich op zal richten. zowel Kanaal127 alsWaak hebben veel ervaring met de doelgroepmedewerkers,mensen uit de kansengroepen. Dit moet resulteren in een toe-name van de tewerkstelling van kansengroepen en een grotermarktaandeel binnen de zorg. schoonmaak, een klusjesdienst engroenonderhoud worden de core business van soporté. op vraag

van de klanten – rust- en verzorgingstehuizen, gehandicapten-zorg, beheerders van serviceflats,… - kan de service eventueelnog worden uitgebreid, bijvoorbeeld met catering. om dit alles tekunnen realiseren heeft soporté de erkenning van invoegbedrijfaangevraagd. met de subsidies dat het hiermee krijgt zal het haarwerknemers intensief begeleiden en opleiden, mVo-acties uit-werken en implementeren en een eventueel productiviteitsver-lies ondervangen.

DE GROENE VLAMEEN SOCIAAL INNOVATIEF BEDRIJFMET EEN GROENE TOETSDe Groene Vlam is een bedrijf in oprichting in de sector van debrandpreventie en –beveiliging. De idee om dit bedrijf op terichten is ontstaan vanuit clarus, een bouwbedrijf met invoe-gerkenning. De zaakvoerder, die voornamelijk werkt voor lokaleoverheden, sociale economiebedrijven, social profit, enz. steldeop de werven vast dat het plaatsen en controleren van brand-blusapparaten een geschikte activiteit zou kunnen zijn voor in-voegwerknemers. ook constateerde hij dat er nog veelonwetendheid bestaat bij de leiding en werknemers m.b.t.brandveiligheid en dat er nog heel wat werk te doen is op ditvlak. Tot slot zag hij dat de sector weinig transparant is.

omwille van de specifieke expertise m.b.t. brandbeveiliging ginghij op zoek naar een betrouwbare partner uit de sector en zokwam hij terecht bij saval. saval is een brandbeveiligingsbedrijfdat zich kenmerkt door een opmerkelijke visie, productinnovatieen een constant hoog kwaliteitsniveau, bekend van de brand-blusser en de brandhaspel. sinds het prille ontstaan – bijna eeneeuw geleden – heeft saval de duurzaamheid van haar producten-gamma hoog in het vaandel staan. saval-producten wordengemaakt om lang mee te gaan. saval heeft ook continue aandachtgehad voor haar maatschappelijke verantwoordelijkheid in relatietot brandveiligheid. saval heeft een ijzersterke reputatie op dearbeidsmarkt door de unieke werksfeer waarbij uiterst professio-neel werken samen gaat met oog en aandacht voor iedere indi-viduele medewerker.

Toen clarus contact opnam met saval en voorstelde om sameneen bedrijf op te richten dat duurzame tewerkstelling creëertvoor mensen uit de kansengroepen en ecologisch verantwoordeproducten op de markt van de sociale economie organisatiesbrengt, social en non profit, kwam er meteen een enthousiastereactie. De volgende stap was de concrete uitwerking van hetproject. is het project haalbaar, hoe moet dit gefinancierd wor-den, voor welke rechtsvorm wordt gekozen, wie zorgt voor deopleiding van de doelgroepmedewerkers, … waren allemaal vra-gen die beantwoord moesten worden. Voor de invoegerken-ning en de opmaak van een subsidiedossier voor het Fondssociaal Kapitaal van stad en ocmW Kortrijk werd een beroep ge-daan op het startcentrum Kanaal127. Voor de haalbaarheids-studie en de opmaak van een financieel plan werd vzw mentorconsult ingeschakeld.

NICHESuit die laatste studie bleek inderdaad dat het bedrijf leefbaar isen zo werd onmiddellijk groen licht gegeven om volop van startte gaan. De Groene Vlam wordt dus een marktconform bedrijf inde sector van de brandpreventie en –beveiliging waarbij de so-ciale doelstelling voorop staat. Hiervoor wordt niet alleen de in-voegerkenning aangevraagd, maar wordt het bedrijf ook eencvba met sociaal oogmerk. Vanuit ecologisch standpunt wil DeGroene Vlam met haar producten, diensten en activiteiten zoweinig mogelijk het milieu belasten. mVo staat dus centraal. Deconcrete activiteiten zijn: de verkoop/promotie van “groene”poederblustoestellen, brandhaspels, pictogrammen en het aan-bieden van een kwalitatieve dienstverlening mbt brandbeveili-ging (onderhoud, keuring, interventieplannen), de keuring vanbestaande noodverlichting, het aanbrengen van pictogrammenen signalisatie en het aanbieden van een opleidingspakketbrandveiligheid en –preventie. De doelgroep bestaat uit de sec-tor van de social profit, de sociale economie, de non profit, … inWest-Vlaanderen.

ENERGIESNOEIERS IN DE REGIOZUID-WEST-VLAANDEREN: BLIJ MET MINDER!De energiesnoeiers zuid-West-Vlaanderen hebben zich gespe-cialiseerd in het uitvoeren van energiebesparende maatregelenbij de inwoners van zuid-West-Vlaanderen. Bij voorkeur bij men-sen die het financieel moeilijk hebben en het meeste voordeelhalen uit een financiële besparing.aanleiding van het project was de verplichting van de distribu-tienetbeheerders – bij ons zijn dat eandis en infrax – om in deperiode 2007-2009 �0.000 gratis energiescans uit te voeren, ver-spreid over alle gemeenten in Vlaanderen. onder impuls van hetWelzijnsconsortium vzw, stelde BnD Kortrijk vzw (Buurt- en na-bijheidsdiensten) zich kandidaat om een regionale energie-snoeiersploeg in hun organisatie in te bedden en de scans in deregio zuid-West-Vlaanderen uit te voeren voor de gemeentendie dit wensten. momenteel telt het project 7 medewerkers,waaronder vijf kortgeschoolde en langdurig werkzoekenden diezo een nuttige job hebben gekregen. Deze ploeg had als eersteopdracht om 2010 energiescans uit te voeren.De verplichting van de distributienetbeheerders geldt ook voorde komende jaren. Vanaf 2010 voeren de energiesnoeiers zuid-West-Vlaanderen jaarlijks 1116 energiescans uit in 12 gemeen-tes. Daarnaast hebben ze ook bijkomende opdrachten.

De lokale besturen zijn er intussen van overtuigd dat energiebe-sparing de nieuwe niche is voor tewerkstelling in de sociale eco-nomie. er staan dan ook een aantal nieuwigheden op hetprogramma: voortgangscontrolebezoeken (= evaluatiebezoekenwaar een extra pakket maatregelen wordt geplaatst of een bezoekwaarbij de snoeiers de bewoners begeleiden bij het opvragen vanoffertes en over te gaan tot plaatsing van hoogrendementsbegla-zing of dakisolatie), intensere samenwerking met het FrGe en dehervorming van de regionale stuurgroep (een werkgroep met af-gevaardigden uit de lokale besturen om de praktische kant uit tebouwen en het één keer per jaar organiseren van een ruimer forumdoor het Welzijnsconsortium).

e n e r g i e S C a n S – t o t 1 5 € p e r m a a n d b e S p a r e no p d e e n e r g i e f a C t u u r ? H o e K a n d a t ? !Tijdens de scans geven de energiesnoeiers eenvoudige energietips aande bewoners en plaatsen ze gratis een aantal energiebesparende toolszoals buisisolatie, een spaardoucheknop, spaarlampen en radiatorfolie.Ook vullen ze samen met de bewoner de meterkaart in, zodat deze zijnenergieverbruik beter in de gaten kan houden. Ze geven indien nodiguitleg over premies voor energiebesparing.Tijdens de uitvoering van de scans worden soms gevaarlijke situatiesopgemerkt, zoals losliggende elektriciteitsbedrading, een oude ver-warmingsketel met uitslaande waakvlam, mogelijke risico’s op CO-ver-giftiging,… De snoeiers moeten iedere potentieel gevaarlijke situatiemelden aan de contactpersonen bij het lokale bestuur of het woonloket.Zij volgen de situatie verder op.

YELLOEEN UITZONDERLIJK KLANTENCONTACTCENTER!callcenters roepen bij veel mensen automatisch het beeld opvan telefoontjes ‘s avonds - net wanneer men zit te eten - om dante vragen of men eventjes mag storen omdat firma X toch zo eeninteressant aanbod heeft. een aversie voor dergelijke opdringe-rige praktijken ligt aan de basis van het invoegbedrijf Yello, datin 200� is ontstaan onder de vleugels van het Kortrijkse start-centrum Kanaal127. Het is één van de snelst groeiende bedrij-ven in de b2b-telemarketing, dat midden 2007 18 medewerkerstelde en vandaag in aantal is verdubbeld. Kansengroepen - vaaklangdurig werklozen, kortgeschoolden en mensen met een ar-beidshandicap – worden op die manier terug in het reguliere ar-beidscircuit gebracht. Yello heeft een dienstenaanbod met o.a.afsprakenplanning, lead generation, database verrijking, markt-onderzoek, opleiding en detachering. Het is een contactcenterdat zich trouwens op heel wat vlakken onderscheidt en dit zowelten aanzien van andere sociale economie organisaties als tenaanzien van haar concurrenten.

Yello focust zich dus op het business-to-business segment enweigert verkoopsopdrachten aan particulieren. Dit heeft alsvoordeel dat “agents” minder vlug uitgeblust raken. ze krijgenminder met negatieve en zelfs agressieve reacties te maken vanmensen die ze opbellen. Deze agents voelen zich gewaardeerd

waardoor Yello een hoge retentiegraad kan handhaven, daarwaar een personeelsverloop van �0% binnen de sector het ge-middelde is. Dit waarderen de klanten bijzonder omdat ze kun-nen werken met een dedicated team. Dit is een team dat deklant goed kent en dat bij elke nieuwe opdracht van die klantwordt ingezet. Dit betekent tijdswinst voor zowel Yello als deklant maar schept ook een vertrouwensband. Verder heeft Yellohaar Hr-management heel sterk verankerd in de missie, strate-gie en dagelijkse praktijk. Hierdoor voelen de mensen die er wer-ken dat het management in hen gelooft. Dit geeft hunzelfvertrouwen een boost en maakt dat ze zich sterk verbondenvoelen met “hun” bedrijf. Yello kan bijgevolg rekenen op eengroep geëngageerde en gemotiveerde mensen, die hun jobgraag doen, en dankbaar en loyaal zijn tegenover het bedrijf.Vanuit het management streeft men continu naar openheid,waarbij tijd en ruimte wordt vrijgemaakt voor een persoonlijkmoment met iedere medewerker en communicatie over be-drijfsvooruitzichten en –plannen.

nog enkele andere troeven? Yello biedt een mix van diensten aanwaarbij ze heel sterk meegaan met de klant: zowel kleine Kmo’sals grote bedrijven met grote volumes kunnen bij Yello terecht.Tenslotte wordt ook 100% transparantie gegarandeerd door deWin-soFT software die wordt ingezet: de klant kan online mee-volgen hoeveel telefoontjes er zijn gepleegd, met wie wordt ge-sproken, wat de resultaten zijn, welke afspraken worden gemaakt,enz. er kan dus online gerapporteerd worden aan de klant wat Yellotoelaat een voorsprong te nemen op de markt. als middelgrotespeler maakt Yello zelfs het verschil met de groten.

maar ook ten aanzien van andere sociale ondernemingen is Yelloeen buitenbeentje. Yello is waarschijnlijk het enige telemarke-tingbedrijf binnen de sociale economie. nochtans heeft Yello vanbij haar ontstaan bewust voor het statuut van invoegbedrijf ge-kozen omdat de medewerkers geen specifiek diploma nodighebben – ideaal om bediendenjobs (ook een uitzondering bin-nen de sociale economie) te creëren voor mensen uit de kan-sengroepen. zij worden geselecteerd op basis van bepaaldecompetenties en talenten zoals goede sociale en verbale vaar-digheden. Yello stippelt voor hen dan een groeipad uit – ze krij-gen tijd en ruimte om door te groeien van taken als softemarktstudies en tevredenheidsonderzoeken naar de moeilijkereafsprakenplanning. Het rendement van de mensen stijgt naar-gelang ze langer bij Yello werken.

Begin 2010 won Yello de Pioniersprijs Diversiteit. Het diensten-bedrijf werd bekroond in de categorie tot �0 werknemers. metde prijs wil jobkanaal bedrijven belonen die op een innovatievemanier werk maken van diversiteit in hun personeelsbeleid eneen voorbeeldrol willen spelen naar andere ondernemingen toe.De jury houdt rekening met verschillende criteria. zo wordt ge-keken naar de creativiteit en voorbeeldfunctie van het diversi-teitsbeleid, de visie en de doelstellingen, de betrokkenheid vande directie, de bereikte cultuur- en gedragsverandering en deduurzaamheid van het beleid.

e n e r g i e S n o e i e r Sm e e r d a n S C a n S a l l e e n ,w a t n o g m e e r ?

- Installatie kleine maatregelen: met een extra financiële in-spanning vanuit de lokale besturen (momenteel 5 deelne-mende gemeenten), kunnen nog heel wat maatregelengeïnstalleerd worden die weinig geld kosten en zich binnen de6 maanden terugbetalen door een dalende energiefactuur, bv.tochtstrips, een timer op de keukenboiler, een verdeelstekkermet schakelaar en een bruismondstuk.

- Ecospanning: i.s.m. Ecolife hebben de snoeiers een ecospan-ningstand opgesteld. De bandenspanning wordt gemeten en in-dien nodig worden de banden op de juiste spanning gebracht.Hierdoor verbruiken wagens minder brandstof – gemiddeld ééntankbeurt per jaar.

- Scannen van grote gebouwen (van OCMW’s, gemeenten, jeugd-lokalen en scholen): hierdoor worden waar mogelijk spaarlam-pen, radiatorfolie, timers, tochtstrips, gehangen. Tegelijkertijdsensibiliseren de snoeiers de werknemers of gebruikers van hetgebouw door het geven van aangepaste energietips.

- Dakisolatie: de snoeiers zijn gestart met het isoleren van een-voudige daken en zoldervloeren in onderaanneming van hetinvoegbedrijf Clarus.

- Vorming: in 2009 ontvingen de snoeiers een projectsubsidievan de POD Duurzame ontwikkeling om een vorming op te zet-ten met als titel “Energiezuinig wonen : tips voor begeleidersvan kansengroepen”.

C O L O F O N

TekstGreet castermansDirk clausnicolas clausrik DesmetKatrien Galloo

Fotografiesarkis Bagaramian

Coördinatienicolas clausDominique ViaeneKatrien Galloo

EindredactieDominique Viaene

Vertalingaccolade

VormgevingKoen Bruyñeel

DrukPurePrint, oostkamp

Een uitgave vanstichting Kunstboek,i.s.m. Kanaal127en stad Kortrijk

stichting Kunstboeklegeweg 16�B- 8020 oostkamp

T+�2 (0)�0 �6 19 10F+�2 (0)�0 �6 19 18info@stichtingkunstboek.comwww.stichtingkunstboek.com

isBn 978-90-�8�6-��9-0D/2010/6�07/18

B R O N N E N

www.efro.bewww.ersv.bewww.esf-agentschap.bewww.kanaal127.bewww.kortrijk.bewww.mvovlaanderen.bewww.ocmwkortrijk.bewww.ondernemenmetgoesting.bewww.pomwvl.bewww.resoc.bewww.sinergiek.bewww.svkdepoort.bewww.socialbusiness.euwww.socialeeconomie.bewww.socialeconomy.bewww.sociale-ondernemingen.bewww.vdab.bewww.vlaamsestartcentra.bewww.vosec.bewww.vzwmentor.bewww.wereurope.euwww.werk.bewww.werkpunt.be