BOS Brabant: samenwerking over grenzen heen

DELFT-FEWS Gebruikersdag, 9 juni 2015

Klaas-jan Douben Waterschap Brabantse Delta

Hoogwater januari 1995

• Waterafvoer Dommel en Aa belemmerd door timing hoogwatergolf Maas

• Goede afstemming van waterverdeling en inzet bergingsgebieden in beheergebieden van de waterschappen is cruciaal om wateroverlast en overstromingen zoveel mogelijk te voorkomen

• Een (nauwkeurige) verwachting van verloop van hoogwatergolven in regionale watersystemen was niet beschikbaar, maar wel gewenst

=> BOS Dommel & Aa (BOS 1.0)

2011: Verdergaande Brabant-brede samenwerking

• Integrale benadering hoogwatersituaties noodzakelijk door toenemend aantal vrijheidsgraden voor sturing

• Optimale sturing overschrijdt beheergrenzen

Project Dynamisch Waterbeheer

Dynamisch Waterbeheer: opdrachtgever, ‘samenwerking’, afstemming en coördinatie

Ambities BOS Brabant (1)

• Gestructureerde (en reproduceerbare) advisering op basis van real-time data en prognoses met een ‘centraal beheerd model’

• Naast signaalfunctie, ondersteuning bij afwegingen over o.a.: Verdeling van afvoer (stroomgebieden Aa & Dommel vs. kanalenstelsel

Oost-Brabant) Inzet van waterbergingsgebieden en stuwbeheer Effectiviteit van maatregelen (potentiële schade)

Ambities BOS Brabant (2)

• Waterbeheerders hebben gezamenlijk zicht op de hoogwater-situatie en geven eenduidig advies aan gemeenten en Veiligheidsregio

• Snelle en goed overwogen (bestuurlijke) beslissingen over te nemen maatregelen

• Evaluatie en (dus ook) ‘leer’ instrument

• “Een hoogwatercalamiteit van vòòr 2014, is business as usual na 2014”

‘Elementen’ BOS Brabant

• Mensen (gebruikers) en een flinke dosis gezond verstand

• Server en computer(s) • FEWS • Data (meetgegevens en

verwachtingen) • (Hydrodynamische) modellen • Dashboard

• Client-server systeem

Verkeerstoren

’Sleutellocaties’ Sleutellocaties: • Meetlocatie • Knelpuntlocatie • Beslislocatie • Maatregellocatie

Gebruikers

• Hydrologen (modelleurs/operators) – tevens modellenbeheer

• Hydrologen, adviseurs en beleidsmakers (analyse en strategieontwikkeling)

• Watersysteem- en peilbeheerders (Verkeerstoren & Waterkenniscentra)

• ‘Beslissers’: calamiteiten organisatie (WOT/WAT-leiders, etc.)

FEWS: ‘Spin in het BOS web’: • Importeert metingen en verwachtingen uit

toeleverende systemen

• Valideert en verwerkt geïmporteerde data

• Stuurt User Interface (cliënt applicatie) aan

• Stuurt modellen aan (modeladapter)

• Waarschuwt als kritieke waarden worden overschreden (fase 1, 2, 3 en 4)

• Voedt dashboard met data

FEWS in BOS Brabant

Data: • Meetgegevens (waterhoogtes, klep- en schuifstanden, afvoeren

en stroomsnelheden): Historisch Real-time (TMX, Wiski, FEWS-monitoring)

• Verwachtingen: Neerslag (KNMI & VVM): Radar (dag en uur, 1 * 1 km) + grondstations HiRLAM/HARMONIE (2 dagen, 2,5 * 2,5 km) EPS (5 dagen, regio)

Windsnelheid en -richting (KNMI); Afvoeren en waterstanden: Maas, Hollands Diep, Volkerak-Zoommeer -> RWS NL-B grens Dommel, Aa of Weerijs, Bovenmark en Molenbeek -> VMM

Data invoer

Hydrodynamische modellen: • 1e orde modellen -> Real Time Control (RTC-tools): Snelheid Geen ‘fysisch’ hydrodynamisch model, maar een ‘beslisboom model’ Draait 24/7 Rekensnelheid: enkele seconden - minuten Berekening met diverse (5-15) neerslagensembles (onzekerheden) Verwachtingen (H en Q) voor 5 dagen Twee ‘versies’:

Normale sturing kunstwerken Optimale sturing kunstwerken

Modellen (1)

Neerslag-afvoer (RR) modellen: • Wageningen • Sacramento • Paved en unpaved

Hydrodynamische modellen: • 2e orde modellen (Sobek CF & 1D-2D overland flow): Detail en nauwkeurigheid ‘Gestripte’ hydrodynamische modellen -> alleen noodzakelijke

kunstwerken, zijtakken e.d. Voor Mark-Dintel-Vliet incl. windmodellering Rekentijd (incl. pre- en postprocessing): max. 1 uur Overstromingsbeelden Verwachting voor 5 dagen

Modellen (2)

Ontsluiting informatie BOS Brabant (Hydrologen, modelleurs/operators)

Informatie rechtstreeks uit FEWS

Ontsluiting informatie BOS Brabant (Verkeerstoren & Waterkenniscentra)

Informatie via HydroNET portal

Scenarioberekeningen (handmatig)

Extra inzichten tijdens hoogwater…. • Data en informatie per deel- en neerslag-afvoer gebied

• Scenario berekeningen: Neerslag Hoog buitenwater (Maas, Volkerak-Zoommeer), afvoer Vlaanderen Sturing kunstwerken & inzet waterbergingsgebieden/bergboezems Afdammen waterloop (lateraal/longitudinaal) Bressimulatie kades

• Extra afvoer over kanalen

BOS Brabant in meerdere opzichten uniek

• De mate van samenwerking tussen waterbeheerders

• Eén eenduidig wateradvies (Veiligheidsregio)

• Grensoverschrijdende (incl. Vlaanderen) operationele samenwerking

• Grensoverschrijdende beheerorganisatie (ZOAB-systematiek)

• Innovatief modelgebruik (1e & 2e orde + optimalisatie)

Samenwerken - het proces

Samenwerking moet eigenlijk nog beginnen……..

Ontwikkelwensen:

• Daadwerkelijke sturing over beheergrenzen heen (‘BOS Sturing’ + implementatie van ‘samenwerkingskaart’)

• Sturen op potentiële schade per deelgebied (‘maatschappelijk optimum’)

• ‘Brabant breed BOS platform’

• Gezamenlijk (calamiteiten) oefenen – OTO plannen

• ‘Dagelijks gebruik’ BOS

• Verdergaande ruimtelijke detaillering

• BOS als ‘optimalisatie instrument’ voor onderhoud

• Laagwater BOS (Watak)

Maatregelen Toelichting op inzetbaarheid A) Reductie aanvoer ws Aa en Maas; antciperen op inzet bergingsgebied Groene Peelvallei

De actuele omstandigheden zijn bepalend voor de inzetkosten.

Maatregelen Toelichting op inzetbaarheid F) Anticiperen waterafvoer door sluiskolken/ vooraankondiging scheepvaartstremming sluizen IV, III en II Wilhelminakanaal

Het economisch belang wordt groter door de kanaalverbreding tot Tilburg. Tijdig communiceren is van groot belang!

Maatregelen Toelichting op inzetbaarheid C) Anticiperen waterafvoer door sluiskolken/ vooraankondiging scheepvaartstremming sluizen 6,5,4,Schijndel.

Het economisch belang van de haven in Veghel is groot. Tijdige communiceren is van groot belang!

Samenwerkingskaart

De 4 K’s van BOS Hoogwater (1)

• Kosten: Investering: kostendeling, waardoor aanzienlijke besparing per

waterschap (minimaal ca. € 100.000,-/ws) Exploitatie: gezamenlijk beheer en onderhoud, waardoor aanzienlijke

besparing per waterschap (ca. € 15.000,-/ws/jaar)

• Kwetsbaarheid: Tijdig geïnformeerd, waardoor tijdig maatregelen nemen ->

vermindering kwetsbaarheid Meerdere applicatiebeheerders, functioneel/model-beheerders en

databeheerders -> kunnen elkaar vervangen

De 4 K’s van BOS Hoogwater (2)

• Kwaliteit: Gezamenlijk inhoudelijk advies over de beheergrenzen heen m.b.v.

geïntegreerde modellen Optimalisatie (operationeel) beheer over de gebiedsgrenzen heen Keuze voor ‘maatschappelijk optimum’ Een gezamenlijk gedeeld waterbeeld

• Kennis: Kruisbestuiving: van elkaar leren Kennisdeling (inter)nationaal

???????????????