1

De Ossenmarkt

Hannelore Glibert - Lars Oliviers - Jessica Van Sintruyen

Inh

oud

Een stukje volkse geschiedenis.........................................................................................................................................1

Voorwoord van Hannelore.................................................................................................................................................2Voorwoord van Lars..........................................................................................................................................................3Voorwoord van Jessica.......................................................................................................................................................4

Drie impressies van ons plein...........................................................................................................................................5 Hannelores Impressie.....................................................................................................................................6 Lars’ Impressie...............................................................................................................................................7 Jessica’s Impressie..........................................................................................................................................8

De studentikoze kant van de Ossenmarkt.....................................................................................................................9 Kassa 4........................................................................................................................................................10 Barracuda....................................................................................................................................................11 De Salamander....................................................................................................................... ...................12 De Buvee................................................................................................................................... ...................13 De Nonius en The Canteen.........................................................................................................................14

Ockxfest....................................................................................................................................................................15-16

De religieuze kant van de Ossenmarkt........................................................................................................................17 De Kapucijnen.............................................................................................................................................18 Sint-Antonius Kerk...................................................................................................................................19 De Mariabeelden..........................................................................................................................................20 Het Begijnhof........................................................................................................................................21-22 Bibliografie.....................................................................................................................................................................23

1

De 68-jarige John Schenkels is een geboren en getogen Antwerpenaar. Hij werd in de buurt van de Ossenmarkt geboren en bracht er het grootste deel van zijn leven door. Net zoals ons heeft hij zoveel leuke herinneringen aan het plein.

“Wat wij ook wel eens durfden uitsteken was bijvoorbeeld op de Ossenmarkt twee deuren aan elkaar te binden, op andere plaatsen deden wij dat ook, maar overal was het niet zo geschikt om deze gruweldaad uit te voeren.

Op de Ossenmarkt was er een drukkerij waarvan de deur naar links open ging, en daarnaast was er een godshuis waarvan de

deur naar rechts opende. U kan het al raden! Wij bonden de beide deurkrukken vast met een koord, lieten een beetje speling, belden aan en namen zeer onschuldig plaats op een bank op het plein en hielden de deuren in de gaten. De één trok de deur open en bij de andere ging de deur dicht. Dit ging zo door tot één van beiden besefte wat er gaande was.

En wij zaten ons te verkneukelen op de bank, net zolang tot de deuren terug open gingen, en dan maar weer gaan lopen!

Wat wij ook meermaals deden was RUITJEN TIK. Aan een garendraad van ongeveer 10 meter

lang, knoopten wij op een dertig centimeter van het einde een grote jasknoop. Heel voorzichtig kroop er één van ons op de vensterbank en bevestigde de draad met een duimspijker boven het venster. Vanop een veilige afstand trokken wij dan aan de draad, en de knoop tikte tegen het venster.

De mensen dachten dat er op het venster geklopt werd en kwamen aan de deur kijken wie er was. Wij stonden altijd in sprinthouding klaar om te gaan lopen. Het duurde nooit lang, of wij konden de benen nemen. Wij werden dat niet moe, en de buurtbewoners ook niet !!!”

Een stukje volkse geschiedenis...

2

Voorwoord van Hannelore

Vloeken, vloeken en nog eens vloeken was het. Bijna vier maanden lang waren we verplicht om een groot deel van onze vrije tijd door te brengen op de Ossenmarkt. We moesten filmen, interviews afnemen en foto’s maken tot we het kotsbeu waren! Al een hele tijd keken we uit naar het einde van deze workshop. Onder het motto “We komen NOOIT meer naar de Ossenmarkt” deden we tegen onze zin toch verder.

Nu het bijna zo afgelopen is moet ik toch toegeven dat ik de Ossenmarkt zal missen. Na de workshop zal de Ossenmarkt niet meer “ons plein” zijn. En ik denk toch dat ik mijn

woorden zal moeten inslikken. Ik zou het heel leuk vinden om op een zonnige dag nog eens op het terras van de Kassa 4 te gaan zitten of een broodje gaan eten in de Nonius.

Al bij al hebben we een geweldige tijd gehad op “ons plein”. We hebben nieuwe mensen leren kennen, nieuwe cafés en we hebben zelfs vrienden gemaakt bij de Kapucijnen broeders. De Ossenmarkt heeft nu een hele nieuwe betekenis voor ons gekregen en hopelijk zal het altijd een beetje “ons plein” blijven.

Net zoals vele studenten heb ik nu zelf ook heel leuke herinneringen aan de Ossenmarkt. Dankzij de

workshop heb ik dit plein echt leren kennen en er ook leren van houden. Het einde van deze workshop maakt zeker en vast geen einde aan onze avonturen op dit plein.

3

“De Ossenmarkt is voor mij dé place to be om met vrienden af te spreken en op café te gaan.”Voor we aan onze pleintjesopdracht begonnen was dit al het geval, en het gevoel is alleen maar versterkt: Je hebt er zowat alles dat je nodig hebt om eens goed weg te gaan: cafés (en dus veel drank), alle soorten junkfood, van frieten tot kebab en boven alles een hele gemoedelijke, vriendschappelijke sfeer.

Na enkele maanden intensief met ons pleintje bezig te zijn begin ik nu ook een duidelijk zicht te krijgen op wat er allemaal leeft op de Ossenmarkt. Dat het een plein is voor studenten wist ik al langer dan vandaag, maar dat er ook een andere kant bestaat was altijd aan mij voorbij gegaan. Naast de drukte en het amusement van de studenten is er namelijk ook het Kapucijnenklooster van de minderbroeders en het begijnenhof.

Het contrast tussen de twee leefwerelden kan amper groter, maar de twee zijn verplicht om naast elkaar te leven. Ik vond het dan ook interessant om uit te zoeken hoe ze dat juist deden.

Vooral uit gesprekken met de minderbroeders bleek dit alles behalve vanzelfsprekend. Ze klagen over geluidsoverlast na tien uur ’s avonds en te weinig respect tegenover de ouderen.Maar ondanks deze ongemakken vinden ze wel dat dit een plein voor studenten mag blijven. Zolang er dialoog is zijn alle problemen op te lossen. En er is echt wel goede wil van de studenten en cafés uit. Niet lang geleden hebben ze bijvoorbeeld de geluidsoverlast al drastisch verlaagd.

Met een beetje goede wil langs beide kanten, een beetje water in de wijn, zal de charme van dit plein blijven overheersen. Namelijk dat verschillende leefwerelden, verschillende generaties ook, in harmonie naast elkaar kunnen samenleven. De Ossenmarkt als weerspiegeling van de stad Antwerpen dus.

Voorwoord van Hannelore Voorwoord van Lars

4

De Ossenmarkt. Toen ons dit plein werd toegewezen, moest ik toch even denken waar het nu ook weer lag. Nu ik er tijdens deze workshop zo veel tijd gespendeerd heb, vraag ik me af waarom ik er nooit eerder een pint ben gaan pakken op een van de terrasjes. De gezellige studentensfeer die er hangt, is ongelooflijk. Overal wordt er gelachen en zelfs mensen die elkaar niet kennen, raken aan de praat.

Het werd een gewoonte om na school naar de Ossenmarkt te trekken. Zelfs tijdens de weekends gingen we, gewapend met camera, statief, Edirol en fototoestel, naar de Ossenmarkt. Hoewel het op termijn sleur werd, heb ik toch leuke momenten meegemaakt op de Ossenmarkt.

Zo ben ik bijvoorbeeld enkele vrienden die ik al bijna twee jaar niet meer gezien had, tegen het lijf gelopen. Ook heb ik ontdekt dat een aantal van mijn vrienden en kennissen dagelijks op de Ossenmarkt komt. Zo zijn we meermaals iets gaan drinken met iemand

die ik anders helemaal niet zo vaak zie.

Deze workshop was erg goed voor mijn sociale contacten, laat ik het zo zeggen.Ik heb ook bijgeleerd uit deze workshop. Niet alleen hoe ik met de technische apparatuur en computerprogramma’s moet omgaan, maar ook algemene informatie over Antwerpen. Zo wist ik niet dat er kapucijnen woonden op de Ossenmarkt. Ook het feit dat er daar een begijnhof is, was me onbekend. Jan De Vleeshouwer, overste van de kapucijnen te Antwerpen, gaf ons zelfs een rondleiding bij de kapucijnen.

Deze workshop was positief in zo veel opzichten. Hoewel we het soms op onze zenuwen kregen (denk: “de deadline nadert, het is slecht weer en we hebben nog steeds niet genoeg beelden!”), zullen we nog lang denken aan de leuke momenten die we beleefden op de Ossenmarkt.

Voorwoord van Jessica

Drie impressies van ons plein

Drie impressies van ons plein

6

Hannelores Impressie

Het is een bewolkte en regenachtige woensdagnamiddag. Ik sta op de Ossenmarkt en om mij heen zijn voornamelijk studenten ergens heen aan het fietsen of wandelen. Sommige dragen tassen met boodschappen, anderen gaan hier op de Ossenmarkt een café binnen of hun honger stillen in de broodjeszaak “De Nonius”.

Het overgrote deel van de mensen dat hier voorbijkomt zijn studenten. Af en toe komen er ook enkele oudere personen langs, vooral bejaarden die met hun hond op wandel zijn. De oudere mensen groeten elkaar. Er lijkt een toffe buurtsfeer te hangen waarbij iedereen iedereen kent en de mensen nog de moeite nemen om “Hallo” te zeggen tegen elkaar.

Dat de Ossenmarkt voornamelijk een studentenbuurt is zie je duidelijk. Op het plein bevinden zich vooral cafés. Ik vind het nogal vreemd dat de cafés op dit uur al goed vol zitten.

Het plein geeft mij een onevenwichtige indruk. Aan de ene kant van de straat zie je modernere gebouwen, uithangborden, cafés, … Maar de andere kant van het plein geeft een meer een doodse indruk.

Er staat een soort kerk. Het blijkt een klooster te zijn voor Kapucijnen. Niet zo gek als je weet dat er om de hoek van de Ossenmarkt een begijnhof is. In het midden van het plein kijkt er een Mariabeeld op de voorbijgaande mensen neer. Ik vind vooral tegenstellingen terug hier. Oud versus nieuw, jong versus oud, drukte versus kalmte.

De kou en de regen jaagt me de broodjeszaak De Nonius binnen. Het menu is ook duidelijk aangepast op het studentenpubliek. Er wordt een broodje van de dag aangeboden, de prijzen zijn niet te hoog en er zijn veel broodjes die écht bij studenten in de smaak vallen zoals het Texas broodje, dat BBQ-saus, gebakken kip en ajuin bijeen gooit.

De Ossenmarkt maakt een warrige en onsamenhangende indruk op mij. Ik vind het niet zo aangenaam om er te zijn. Ook de buurt eromheen bevalt mij niet zo. De huizen zijn duidelijk studentenwoningen, de gevels zijn niet altijd evengoed onderhouden. Ik kijk ernaar uit om te zien welke indruk het plein mij in de lente zal geven.

7

Hannelores Impressie Lars’ Impressie

Ik kom al enkele jaren geregeld op de Ossenmarkt, maar het plein echt kénnen deed ik niet. Veel verder dan het populaire café de Kassa 4 kwam ik meestal niet. Deze gezellige bruine kroeg trekt een zeer divers publiek aan. Zowel de studerende jeugd als de rasechte Antwerpenaar komt hier regelmatig over de vloer.

Maar het plein blijkt méér te zijn dan de Kassa 4 alleen.De Ossenmarkt is zowat hét plein voor de Antwerpse student. Vorig jaar heeft de stad grote inspanningen gedaan om van dit plein het middelpunt van het Antwerpse studentenleven te maken. Het werd helemaal heraangelegd en gemoderniseerd. Het resultaat mag er zijn: de Ossenmarkt veranderde van een grauw, inspiratieloos pleintje in een ruim stedelijk plein dat van gevel tot gevel loopt. Met de vele zitbankjes en terrasjes is het er vooral in de zomer leuk vertoeven.Het vernieuwde plein is nu ook autovrij gemaakt, wat de gemoedelijke sfeer en de levenskwaliteit bevordert.

Je hebt buiten de Kassa 4 nog enkele charmante cafés zoals de Barracuda en de Salamander die vooral veel studentikoze uitspattingen aantrekken. Naast cafés heb je

ook heel wat eetgelegenheden. Er is een Japans restaurant, een broodjeszaak, een frituur en een kebabzaak te vinden. Er is dus alles aanwezig om een groot publiek aan te trekken.

Het plein lijkt dus niet meteen de aangewezen plek om tot rust te komen, maar als je enkele meters verder de aansluitende Rodestraat inwandelt kom je aan het Begijnhof. Het staat bekend als een van de kalmste plekjes in Antwerpen. Vooral het contrast tussen deze oase van rust en de drukke, levendige Ossenmarkt is erg frappant.In het begijnhof ligt een mooie binnentuin, een boomgaard en een vijvertje omringd door kleine huisjes met verscheidene heiligenbeelden tegen de gevels.

De Ossenmarkt is om te besluiten dus een zeer veelzijdig en modern plein. Je kan er uitgaan, eten en drinken, terrasjes doen of helemaal tot rust komen door te gaan mediteren in het Begijnhof.

8

Jessica’s Impressie

De Antwerpse Ossenmarkt maakt een sombere indruk. Het regent en het is koud. De twee terrassen op het plein, dat van café De Salamander en café Kassa 4, zijn leeg. Er is echter veel volk op de Ossenmarkt. Her en der lopen groepjes studenten, te herkennen aan hun rugzakken. De Ossenmarkt wordt door hen ook gebruikt als een doorgangsweg. Velen lopen in een rechte lijn over het plein. De schooldag is afgelopen en ze stappen in de richting van de Franklin Rooseveltplaats.

De stenen bollen trekken je aandacht van zodra je het plein op komt. Ze verschillen allemaal in grootte en zijn opgesteld aan weerszijden van het plein. Ze vormen de scheidingslijn tussen de rijweg en het voetgangersgedeelte. De acht bomen op het plein springen ook meteen in het oog. Drie ervan zijn schuin gegroeid, alle drie maken ze exact dezelfde hoek van ongeveer tachtig graden ten opzichte van de grond. Ook de esthetisch verantwoorde verlichtingspalen zijn opvallend. Maar wat wellicht het meest opvallende is op de Ossenmarkt, is het Mariabeeld in het midden van het plein. Het staat op een hoge sokkel.

Het plein is een echte studentenbuurt. Dit zie je niet alleen aan de studenten, maar ook aan de talrijke cafeetjes, een

broodjeszaak en een snackbar. Ook staan er drie volledig gevulde fietsenrekken op de Ossenmarkt. Tussen die fietsen staan er een groot aantal gele. Dit zijn de huurfietsen van de Stad Antwerpen die voor het merendeel door studenten gehuurd worden.

De Ossenmarkt is eigenaardig opgebouwd. Oud en nieuw lopen in elkaar over. Je vindt er een begijnhof en enkele andere oude gebouwen, maar er zijn ook strakke, recentere gebouwen te bezichtigen. Er is dus geen gebruik gemaakt van een bepaalde bouwstijl.

Ook laten de banken de Ossenmarkt er vrij rommelig uitzien. Het zijn langwerpige stenen blokken die her en der verspreid zijn op het plein. Dit in combinatie met de bomen en de twee palen waar je affiches kan ophangen, maakt van de Ossenmarkt een wirwar. Zij het een gezellige wirwar. Ik kan haast niet wachten tot het zomer is en ik weer tussen alle andere mensen ’s avonds een terrasje kan doen op dit Antwerps pleintje.

9

Jessica’s Impressie

De studentikoze kant van de

Ossenmarkt

10

De Kassa 4De Kassa 4 kan je gerust omschrijven als het centrale punt van de Ossenmarkt. Het is één van de bekendere cafés in Antwerpen en is op z’n eentje voor een groot deel verantwoordelijk voor het vele volk dat naar het plein komt.

Kassa 4 heeft verschillende gezichten.’s Middags kan je op het terras, als de weersomstandigheden meezitten, rustig genieten van het zonnetje.

Je vindt er dan een zeer divers publiek: studenten die tussen de lessen door vlug wat ontspanning komen

opzoeken, toeristen die uitblazen na een vermoeiende trip door Antwerpen of gewoon Antwerpenaren die hun dagelijks pint komen nuttigen.

’s Avonds verdwijnt meestal het wat oudere volk en wordt het café omgevormd tot een bruine kroeg met luide rockmuziek.

Het publiek bestaat dan uit een meer alternatieve scene en het gebeurt meer dan eens dat de stoelen en tafels opzij worden gezet om tot de vroege uurtjes alles te geven op de muziek.

11

Barracuda

De Barracuda is een beetje het verlengde van de Kassa 4. De twee cafés zijn sterk met elkaar te vergelijken.

Een niet onbelangrijke reden hiervoor is dat ze de zelfde eigenaar hebben. Hierdoor trekken ze ook zowat hetzelfde publiek aan.

In de Barracuda heerst er wel iets meer een hippe lounge sfeer, terwijl de Kassa 4

meer Rock’&’Roll uitstraalt.

Een groot voordeel in de zomer is wel dat de zon het langst schijnt op het terras van de Barracuda.

Ondanks dat het café zelf niet echt erg groot is geeft het wel een gevoel van ruimte. Er heerst een ongedwongen sfeer en is hierdoor perfect voor social talk.

12

De Salamander

De Salamander is een echt studentencafé. Een ander publiek zal je er dan ook niet snel vinden.

Er worden vaak thema-avonden gehouden voor de verschillende studentenclubs.

De Salamander is onder meer de place to be voor de ‘Wikings’, studentenclub van Universiteitsrichting TEW.Maar het is ook de uitvalbasis

van veel, vooral Spaanstalige, E r a s m u s - s t u d e n t e n .

Buiten bier drinken kan je er ook de typische cafésporten uitoefenen. Er staan namelijk twee pooltafels en een elektronisch dartsbord.

Overdag is het café niet vaak open, tenzij het écht goed weer is, maar ’s avonds valt er meestal wel iets te beleven.

13

Den Buvee

Den Buvée is misschien de minst opvallende van de vier cafés, maar daarom niet automatisch minder gezellig.

Naast de Salamander is het het tweede échte studentencafé op de Ossenmarkt. Het is een

redelijk klein café en daarom lijkt het ook snel overvol te zitten met studenten.

Het is een mooi alternatief als je niet zo’n fan bent van een hele avond rockmuziek te luisteren.

De Nonius

The Canteen

In broodjeszaak De Nonius kan je genieten van buitengewone broodjes. Om nog maar te zwijgen van de vriendelijke bediening.

De aanpak van deze broodjesbar leunt wat aan bij die van de grootste sandwichfranchiseketen ter wereld Subway, waar je ook uit verschillende

soorten brood kan kiezen.

De Nonius heeft ook een ruime selectie aan vegetarische broodjes. Elke donderdag krijg je zelfs een gratis appel bij je vegetarisch broodje!

Er is in Antwerpen amper een pleintje of straat waar je géén pita, durum of kebab kan verorberen. Ook de Ossenmarkt ontsnapt hier niet aan.

Wat smaakt er ook beter na een avondje feesten, of drinken op café? Je vindt hier allerlei soorten

kebab, pizza’s, pasta’s, enz.

De altijd goedgemutste Turkse bediening staat steeds paraat om het gat in uw lege maag te vullen.

15

OckXfest

16

Voor de 6de keer al werd op 23 april 2009 op de Ossenmarkt Ockxfest georganiseerd. Het was weer een vervolg op een denderend succesverhaal. Wat ooit begon als een kleinschalig project om wat sfeer te brengen is ondertussen uitgegroeid tot hét evenement van het jaar op de Ossenmark.

Op een dag kreeg één van de bewoners het idee om zijn raam wijd open te zetten en muziek te draaien voor enkele vrienden op de Ossenmarkt. Maar al gauw kwamen er massas enthousiastelingen op het geïmproviseerde feestje

af...Ockxfest was geboren!!

En nu, enkele jaren later, trekt het festival duizenden mensen aan. Dat het feestgebeuren centraal gelegen is in de Antwerpse studentenbuurt helpt natuurlijk. Maar alle ingrediënten die nodig zijn om een succesvol recept te creëren zijn aanwezig: Luide muziek met een ‘vette’ beat, eten, drank (veel drank!), kraampjes, en met een beetje geluk ook een heerlijk lenteweertje.Uw reporter was ter plaatse en zag dat het goed was...Op naar de volgende editie!

17

De religieuze kant van de

Ossenmarkt

18

Het is misschien wat vreemd maar de studentikoze Ossenmarkt is ook de thuis van tien Kapucijnenbroeders. De kapucijnen zijn voortgekomen uit de hervormingsbeweging onder de volgers van de regel van Franciscus van Assisi, die wilden terugkeren naar de oorspronkelijke eenvoud van de franciscaner orde.

De Kapucijnen zijn een bedelorde, wat wil zeggen dat ze afhankelijk zijn van het bedelen of van liefdadigheid voor hun levensonderhoud. Ze hebben geen eigendom, noch individueel, noch

gezamenlijk, en leggen ze de gelofte van armoede af, met de bedoeling al hun tijd en energie te besteden aan hun religieuze werk. Het leven als Kapucijn is een kluizenaarsleven.

De naam “Kapucijn” werd hen gegeven omdat ze een spitse kap droegen, de “capuccio”. In de kap bevindt zich nog een kap. De binnenste kap wordt bij hun dood over het gezicht getrokken en dichtgenaaid.

Kapucijnen

19

In 1906 werd plechtig de eerste steen van de huidige Sint-Antoniuskerk gelegd. De muren van de Antoniuskapel zijn tot vandaag bekleed met dankbetuigingen.

Een sociale dimensie van deze verering was het Antoniusbrood: mensen gaven brood of geld voor de armen. Zo werden in 1936 aan de kloosterdeur 22.000 broden uitgereikt. Dit gebruik bestaat tot heden, maar wel in mindere mate.

Ook het kerkgebeuren is vandaag minder druk geworden. Met vieringen op de weekdagen ‘s morgens, én tijdens het week-end. De kerk blijft elke dag open voor biechtgelegenheid, of voor een moment van bezinning en gebed.

20

De MariabeeldenDe Ossenmarkt staat in de eerste plaats bekendals studentenbuurt. Het pleintje is bezaaid met gezellige studentencafeetjes, een kebabzaak en een frituur. De Madonnabeeldjes die van in de hoogte op het plein neerkijken worden nauwelijks opgemerkt.

De Mariabeeldjes verdwenen langzaamaan uit het straatbeeld, de gebouwen waarop ze stonden werden afgebroken. De buurtgenootschappen die het initiatief genomen hadden tot het beeld bestonden niet langer. De Mariabeelden verloren hun schoonheid en werden vergeten.

Tot in 1934 de vereniging Voor Kruis en Beeld de zorg van deze beelden op zich nam. De Madonnafiguren werden in hun oorspronkelijke pracht gerestaureerd. Ook de stad Antwerpen investeerde in de restauratie van deze unieke stukken. Er werd een Madonnawandeling uitgestippeld langs de vele Mariabeeldjes die Antwerpen rijk is. Drie van deze pronkstukken zijn terug te vinden op de Ossenmarkt.

“O, en zegen ook de bewoners van deze buurt en de voorbijgangers hier beneden.”

Begijn hof

22

Wie zegt ‘’Ossenmarkt” denk meteen aan het bruisende studentenleven van Antwerpen. Perfect gelegen aan de Antwerpse Universiteit trekt de Ossenmarkt op de eerste plaats veel studenten aan. Het plein kent vooral in de zomermaanden veel succes, wanneer de terrasjes worden geopend.

Niet meteen het meest rustgevende plekje dus, maar als je enkele meters verder de aansluitende rodestraat inwandeld kom je aan het Begijnhof. Het staat bekend als een van de kalmste plekjes in Antwerpen. Vooral het contrast tussen deze oase van rust en de drukke, levendige Ossenmarkt is erg frappant.

In het Begijnhof ligt een mooie binnentuin, een boomgaard en een vijvertje omringd door kleine huisjes met verscheidene heiligenbeeldentegen de gevels. De tuin is elke dag toegankelijk van 8.00 tot 18.00u.

23

Bibliografie

Voor Kruis en Beeld vzw. (2009). Alle beelden naar locatie. Geraadpleegd op 11 februari 2009, op http://www.verbeelding.be/

John Schenkels. (2009). Het leven in en rond de Zwanengang. Geraadpleegd op 7 mei 2009, op http://www.johnschenkels.be

Kapucijnen Vlaanderen. (2009). De Kapucijnen. Geraadpleegd op 7 mei 2009, op http://www.kapucijnen-vlaanderen.be/

Ockxfest. (2009). Ockxfest. Geraadpleegd op 12 maart 2009, op http://www.ockxfest.be Vandenbergh, J. (2009, 11 maart). ‘Ik ben ook jong geweest hoor’. Het Nieuwsblad.