Doorgronden en navigeren van de economische crisis

door Ernesto Spruyt - februari 2009 (ernestospruyt@freeler.nl)

Doel: inzicht geven in de werking van het systeem dat we ‘de economie’ noemen teneinde de huidige economische crisis beter te kunnen navigeren als manager en/of ondernemer

-De economie in een notendop

-Wat is er gebeurd?

-Hoe heeft dit kunnen gebeuren?

-Wat kunnen we nu verwachten?

-Hoe kan het economische systeem genezen worden?

-Een methodology voor managers, ondernemers en ‘community wizards’

De economie in een notendop

In tegenstelling tot wat vele ‘economen’ en politici verklaren in de media leidt consumptie niet tot welvaart

Productiewaarde creeren

Consumptiewaarde gebruiken/verspillen

Sparenwaarde opslaan

Bestedenwaarde uitwisselen

Lenen/Schuldwaarde beloven

Het geld-domein: 1) uitwisselingsmiddel; 2) waarde opslag medium,3) rekeneenheid

Goed krediet Slecht krediet

Welvaart

Armoede

De primaire functie van een bank is om te bemiddelen tussen spaarders en leners

Weeffouten in ons economische systeem

Onze “vrije markt” economie is in feite altijd erg gemanaged geweest, waarbij markt principes selectief werden toegepast

Productiewaarde creeren

Consumptiewaarde gebruiken/verspillen

Sparenwaarde opslaan

Bestedenwaarde uitwisselen

Lenen/Schuldwaarde beloven

Spaargeld gemanaged door relatief kleine groep insiders

Slechte kredieten en ‘leverage’ worden stevig bevorderd door het centrale banken-kartel

Productiviteit wordt niet goed gemeten; BBP is betekenisloos

Overheden verstoren markt- en risico/beloning mechanismen; creeren ‘moral hazards’

Overheden hebben een motief om inflatie te creeren, en een motief om inflatie te verbergen

Bankieren: veel doch onjuiste regels; die vervolgens slecht gehandhaaft worden

‘Incentive systemen’ voor bedrijven corresponderen niet met principes van rentmeesterschap

Geld=Schuld=oneindige groei nodig is om deze te kunnen dragen

Hoe dit leidt tot weglekken van welvaart uit gemeenschappen

Het verwijderen van welvaartslekken in onze gemeenschappen is een enorme kans voor welvaartscreatie

Productiewaarde creeren

Consumptiewaarde gebruiken/verspillen

Sparenwaarde opslaan

Bestedenwaarde uitwisselen

Lenen/Schuldwaarde beloven

Pensioenfondsen en vermogens beheerders dirigeren spaargeld naar multinationals, niet MKB

Onverantwoorde en ‘predator’ leningen

Oligopolies/kartels en oneerlijke markt-barrieres belemmeren de marktwerking

Spaartegoeden vernietigd door inflatie

Banken die (onethische) grote internationale bedrijven financieren, maar geen lokale ondernemers

Belasting besteed aan corruptie, oorlog, andere inefficient en ongewenst beleid

Talent, creativiteit, tijd, energie besteed aan contraproductieve activiteiten

Bedrijven die zich onethisch gedragen tov mensen en/of milieu

Dus, wat is er gebeurd?

Sinds Ronald Reagan heeft de Amerikaanse (tweepartijen-)regering haar economie uitgehold tot de rand van de afgrond

Productiewaarde creeren

Consumptiewaarde gebruiken/verspillen

Sparenwaarde opslaan

Bestedenwaarde uitwisselen

Lenen/Schuldwaarde beloven

Laagste spaar-ratio ooit

Grootschalig consumptief lenen door staat en consumentGeleend geld werd niet

aangewend voor investeringen in productiviteit

China/Japan/EU betalen een groot deel vd rekening

Alle spaartegoeden zijn opProductie geoutsourced

Verwarren van consumeren met welvaartcreatie

Zware geld-creatie (=inflatie) door hypotheek-bubble

Dus, wat is er gebeurd? in cijfers...-1

The VS hebben lange tijd structureel op te grote voet geleefd...

Dus, wat is er gebeurd? in cijfers...-2

...net nu ons op groei gebaseerde economische model geconfronteerd wordt met de fysieke realiteit van ‘resource depletion’...

Dus, wat is er gebeurd? in cijfers...-3

...hetgeen geleid heeft tot een (niet duurzame) schuldexplosie...

Dus, wat is er gebeurd? in cijfers...-4

...in een periode dat de VS zich bevonden in een slow motion economische crash (sinds ongeveer 2000)...

Dus, wat is er gebeurd? in cijfers...-5

...hetgeen heeft geleid tot systeem-falen, en overheden die ongelimiteerd geld bijdrukken (=grove inflatie = lagere levensstandaard)

De bailout: waarom dit het probleem erger maakt

Overheden proberen deze crisis op te lossen door meer te creeren van datgene wat het heeft veroorzaakt: schuld

•Meer schuld in plaats van minder

•Misdaad belonen ten koste van de marktwerking

•Devalueren van valuta door geldcreatie uit het niets

Wie merken de gevolgen van het roekeloze beleid vd VS?

De VS is weliwaar de hoofdpersoon in deze crisis, de consequenties zijn voor de gehele wereld

Aanvankelijk:•Iedere land/bank/bedrijf/persoon die een hoge ‘leverage’ heeft

•Iedereen die geld geleend heeft aan de VS, insolvabele banken

•Iederen die een structureel tekort heeft op de betalingsbalans, op te grote voet leeft

•Iedereen die toeleverancier is van de VS

Vervolgens:•Iedereen die niet is ingedekt tegen een wereldwijde economische neergang

•Iedereen die niet is ingedekt tegen grootschalige inflatie (waar ter wereld dan ook)

•Iedereen die afhankelijk is van gecentraliseerde geld-, planning- en controle systemen

Oftewel: (zo goed als) iedereen!

De wereldeconomie is aan het imploderen

De effecten van de kredietcrisis beginnen nu merkbaar te worden in de gehele wereldeconomie

Hoe heeft dit kunnen gebeuren?

De crisis had makkelijk voorkomen kunnen worden als leiders uit politiek en zakenwereld betere beslissingen hadden genomen

Kijkend naar dit debacle, vraag je je het volgende af:

•Heeft niemand kunnen voorzien dat dit zou gebeuren?[Veel mensen hebben dit voorzien!]

•Voorziet het systeem niet in regels en procedures om dit te kunnen voorkomen?[Die zijn grondig verwijderd en/of niet gehandhaaft; in tegendeel, vele gecreerde ‘moral hazards’ hebben bijgedragen aan de crisis]

•Hoe is het mogelijk dat zoveel slimme mensen zoveel domme beslissingen nemen?[Slimme mensen die domme dingen doen hebben vaak een verborgen agenda: bijvoorbeeld het plegen van misdaden of gechanteerd worden]

•Hoe is het mogelijk dat andere landen meewerken en de VS krediet blijven verstrekken[zie volgende slide]

De politieke economie versus de markteconomie

Het economische systeem kan niet los worden gezien van andere systemen, zoals (geo-)politiek, media en het milieu

Economische beleidsbeslissingen worden soms meer gedreven door (geo-)politieke overwegingen dan door puur economische overwegingen

Wat kunnen we nu verwachten? -1: korte termijn

Het ergste moet nog komen: de financiele crisis vertaald zich nu in een wereldwijde economische crisis (depressie)

•Consumenten: massa-ontslagen, geen toegang tot krediet, moeite schuld terug te betalen

•Investeringen: geen toegang tot krediet, uitgesteld door inzakkende vraag

•Overheden: uitgavenfestijn; met geleend en gedrukt geld

•Staatobligaties: de volgende bubble?

•Inflatie: zal zich vroeg of laat manifesteren (hogere prijzen, maar geen hogere inkomens)

•Waarde: datgene wat de overheid niet kan namaken (edelmetalen, grondstoffen)

•Moeilijk/onmogelijk om de timing en diepte van de bodem te voorspellen, maar gezien ‘peak-alles’ kan het wel eens jaren gaan duren voordat er een herstel is(Japan: geen serieus herstel in de laatste 19 jaar)

Wat kunnen we nu verwachten? -2: scenarios

Velen denken dat we in ‘Balancing the budget’ zijn (en handelen hiernaar); we zijn echter in ‘The long emergency’

(Temporary) equilibrium Enjoying the rideWorld government? GlobalisationGreen technology Technological progressZero waste Waste, waste, wasteConformity IndividualismRelocalization Consumerism

Seeking efficiencies Sitting it outRegionalisation Political uncertaintyResource wars R&D on holdGreen as survival strategy Sustainability on holdCommunity OpportunismProtectionism Cost reduction / efficiency

Resource depletion

Economic growth

Resource abundance

Economic crisis

Green Brother Watching You

The Long Emergency

Balancing The Budget

Business As Usual

‘The long emergency’: vaarwel markteconomie

In ‘The long emergency’ zal de overgang naar een ‘managed economy’ (=meer welvaartslekken) geintensiveerd worden

Trends in governance:-Centralisatie (EU, WTO, Kyoto, UN, etc): als maatregel tegen protectionisme

-Centralisatie is ook: de overheid micro-managet in toenemende mate alle sectoren vd samenleving (inclusief jouw prive leven)

-Vertroebeling grens overheid / private sector (bv. overheid wordt bankier)

-Trade-off tussen privacy and veiligheid (privacy verliest)

-Countertrend: sociale onrust, burgerlijke ongehoorzaamheid, vrijheidsactivisme

Trends in de economie:-Van consumentisme naar overheidsbestedingen als key driver van de economie

-Krimpende middenklasse, groter welvaartsgat tussen rijk en arm (schuld-slavernij)

-Oligopolisering/kartelvorming: overheid bepaalt wie toegang heeft tot financiering

-Countertrend: lokaal zakendoen en ondernemerschap

-Duurzaamheid wordt een sine qua non

Trends in het bedrijfsleven:-Compliance met overheidsbeleid (aangemoedigd via regelgeving, subsidies, toegang tot krediet)

-Focus op efficiency & kostenverlaging

-Technologische innovatie: energie, recycling, efficiency

-Nieuwe business modellen: co-sharing, co-creation, opensource, peer2peer, etc

-Duurzaamheid wordt geintegreerd in totaal beleid

Trends in consumptie:-Van besteden naar sparen

-Op zoek naar veiligheid in de breedste zin (fysieke veiligheid, maar ook mentaal: menselijke relaties/ gemeenschapsvorming)

-Consumenten worden producenten

-Focus op functionaliteit itt emotionele benefits

-Op zoek naar waar voor je geld / kwaliteit wordt weer belangrijk

Genezing economische systeem: hoge mate decentralisatie

De oplossing is decentralisatie: herstellen van democratische principes en integriteit, geen monopolies en toepassen subsidiariteit

Productiewaarde creeren

Consumptiewaarde gebruiken/verspillen

Sparenwaarde opslaan

Bestedenwaarde uitwisselen

Lenen/Schuldwaarde beloven

Gebruik spaartegoeden om productiviteit binnen de gemeenschap te stimuleren

Leen aan hen die je kent, vertrouwt en ter verantwoording kunt roepen

Koop producten van (lokale) bedrijven die je kent, vertrouwt en ter verantwoording kunt roepen

Verwijderen valuta monopolies

Decentraliseer het banken systeem; democratiseer bemiddeling tussen spaarders en leners

Verwijderen beleidsmonopolies; decentraliseer beleidsvorming waar mogelijk (subsidiariteit)

Mobiliseer talent, creativiteit, tijd, energie ten bate van de gemeenschap

Produceer / consumeer op een manier die geen schade toebrengt aan mens en milieu

Kernprincipes voor managers en ondernemers

Deze 3 basisprincipes vormen het simpele paradigma voor zakenlieden die verantwoordelijkheid willen nemen en leiderschap tonen

•Verplaats al je aandacht, energie, spiritualiteit, geld, leiderschap van het centraliserende ‘lintworm-’economische systeem naar welvaartscreatie voor jezelf en je gemeenschap; met andere woorden: verdien geld met het verwijderen van welvaartslekken in je gemeenschap

•Creeer waarde met in achtneming van de duurzaamheid en kwaliteit van vitale ‘human support’ systemen, zoals het milieu en de samenleving: werk aan duurzame en gedecentraliseerde bedrijvigheid

•Creeer een overvloed aan welvaart lokaal en wereldwijd, maar houd je aan een belangrijke randvoorwaarde: breng geen schade toe

Hoe te beginnen?

Hoe je je gemeenschap definieert, wat je beschouwt als een lek, en waar je zakelijke kansen ziet is subjectief

Het Solari netwerk (www.solari.com) heeft een simpele methodologie ontwikkeld voor het opsporen en verwijderen van welvaartslekken in je gemeenschap:

•Vermijd co-afhankelijke strategien: 1) vechten tegen het systeem, 2) je geheel onttrekken aan het systeem

•Organiseer: vorm een werkgroep/investeringsclub met mensen die je kent en vertrouwt (doelen en mate van formaliteit naar eigen keuze)

•Studie en educatie: welke welvaartslekken hebben betrekking op jezelf en je gemeenschap, hoe kan je ze verwijderen

•Terugtrekken uit de lintworm-economie: “Coming Clean”, het voeden van lokale bruizende economieen, vermijden van ‘dirty tricks’, eerlijk/schoon geld & prestige verdienen

•Profiteren: van een krimpende lintworm, van groei in wereldwijde welvaart, het benutten van zakelijke kansen

Bronnen voor studie & educatie [1]

Er zijn meer dan voldoende bronnen voor het bestuderen van de welvaartslekken in je gemeenschap en hoe deze te verwijderen

Websites / News / blogs Podcasts / documentaries Books / articles

Understanding the drains on your community

Solari Blog

Cryptogon + Reddit

Globalpublicmedia

Engdahl Geopolitics/ Geoeconomics

Global research

The Corporation

The Crash Course

The Yes Men

Walmart: high cost of low prices

Life and Debt

The Israel Lobby / Aipac

Iraq: Truth Uncovered

Big Bucks, Big Pharma

Enron: smartest guys

Economics 101

The Negative Return Economy

Dunwalke

Narcodollars for beginners

The Myth of the Rule of the Law

Killing Hope

The Secret Team

The missing money [2]

Crossing the Rubicon

Dark Alliance

Creature from Jekyll Island

Community business Solari

Transition Towns

BALLE

Relocalization network

Community Solution

The Solari report

Solari seminars

Coming Clean

Solari opportunity

Community Wizard of Sebastopol

(Post-) Collapse Globalpublicmedia

Post Carbon Institute

Oil Depletion Protocol

Navigating the falling dollar Post Soviet lessons

Closing the Collapse gap

Reinventing Collapse

Financial markets / the economy

Financial Sense

Nieuws-Flash Middelkoop

Inveztor

Financial sense

Peter Schiff analogies

Freedom to Fascism

Money as Debt

Money Masters

In Debt We Trust

Maxed Out

Secret US recessions

Crash Proof

Bronnen voor studie & educatie [2]Websites / News / blogs Podcasts / documentaries Books / articles

Sustainable food / agriculture

Energyfarms

Organic Consumers

ISIS

Deconstructing dinner

The Meatrix

The Future of Food

The Power of Community

World according to Monsanto

Permaculture wiki

Jeffrey Smith

Energy Oil Drum

Energy Bulletin

ASPO

321energy

The End of Suburbia

A Crude Awakening

Hirsch Report

Media Freepress Outfoxed

The Revolution will not be televised

Orwell rolls in his grave

Manufacturing Consent

-Wat is de relatie tussen je lokale economie en andere economische-, media-, politieke- en ecologische systemen?

-Hoe kun je talent, creativiteit, tijd, energie en middelen mobiliseren ten bate van je gemeenschap?

-Hoe kun je als gemeenschap je pensioen- en spaartegoeden aanwenden voor lokale business initiatieven?

-Hoe kun je je gemeenschap beschermen tegen (inter-)nationaal inflatoir monetair beleid?

-Hoe kun je excellent leiderschap bevorderen in alle lagen van de samenleving; politiek en zakelijk?

-Hoe kun je ethisch gedrag bevorderen en onethisch gedrag onaantrekkelijk maken voor burgers, ceo’s, overheidsfunctionarissen, publieke organisaties, maar vooral bedrijven?

-Hoe kun je ervoor zorgen dat de marktwerking gewaarborgd blijft?

‘Coming clean’

‘Coming clean’ betekent: je principes en je daden op elkaar afstemmen

•Raak geinspireerd

•Verken en definieer je principes (vind zingeving in je leven)

•Verander van media

•Optimaliseer je tijdsbenutting

•Wees gezod

•Creeer een thuis / een gemeenschap

•Optimaliseer je financien / los schulden af

•Verrijk jezelf met kennis

•Stem met je geld en je baan

[aangepast van: http://solari.com/archive/coming_clean/]

Wie is mijn gemeenschap?

Definieer je eigen gemeenschap en ontwerp het teneinde externe lekken te minimaliseren

Er zijn vele voorbeelden van (sub-)systemen die ontworpen zijn om de waarde erbinnen te behouden:•lokale valuta systemen (bijv. LETS)•customer loyalty systemen (bijv. airmiles, frequent flyer programma’s)•consumentenlabels (bijv. fair trade, eko / organic)•de ‘local first’ beweging:

Profiteren van decentralisatie van het economische systeem

Waarlijke welvaartscreatie door empowerment van mensen/lokale gemeenschappen ipv centrale instituties

Voorbeelden van taktieken:•tussenpersonen wegsnijden•bevorder self-sufficiency•tijd&afstand wegsnijden•kostenbesparende producten en diensten•recycling/slim gebruik van materialen•demonetiseer en/of de-commercialiseer transacties•mobiliseer latente middelen (bijv gepensioneerde mensen, ongebruikte ruimtes, afval)

Voorbeelden van kansrijke gebieden:•peer2peer financing. Bijv. www.zopa.com , www.boober.nl •open source / co-creation systemen. Bijv. www.mozilla.com •gedecentraliseerde/P2P voedselsystemen. Bijv. www.odin.nl ; www.locallygrown.net•community Supported Agriculture (CSA). Bijv. www.vvhp.nl of www.localharvest.org •gedecentraliseerde duurzame energy. Bijv. www.pedalpower.org•energy-efficiency. Bijv. www.happyshrimp.nl •recycling. Bijv. Cradle to cradle design of www.freecycle.org

Het punt is: het kan mainstream of niche, lokaal of wereldwijd, groot- of kleinschalig, commercieel of non-profit; zolang het maar 1) geen schade toebrengt, 2) leidt tot ‘empowerment’ van mensen en gemeenschappen, en 3) welvaartslekken dicht veroorzaakt door de ‘lintworm’-economie.