Door de Muze Omhelsd

Een onderzoek naar de inzet vanbelastingsubsidies voor

kunst en cultuurin Nederland

PROEFSCHRIFT

ter verkrijging vande graad van Doctor aan de Universiteit Leiden,

op gezag van de Rector Magnificus Dr. D.D. Breimer,hoogleraar in de faculteit der Wiskunde en

Natuurwetenschappen en die der Geneeskunde,volgens besluit van het College voor Promoties

te verdedigen op woensdag 18 mei 2005klokke 16.15 uur

door

Sigrid-Joan Catharine Hemels

geboren te Heumenin 1973

Inhoudsopgave

LIJST VAN GEBRUIKTE AFKORTINGEN xxvii

DEELI INLEIDING 1

Hoofdstuk 1 Inleiding 31.1 Relevantie van een onderzoek naar belastingsubsidies voor kunst

en cultuur 31.2 Doelstelling van het onderzoek 51.3 Opbouw van het onderzoek 61.4 En wat als het onderzoek negatief uitpakt voor belastingsubsidies

voor de kunsten? 7

DEEL II DEFINITIE EN MAATSTAVEN 9

Hoofdstuk 2 Het begrip 'belastingsubsidies voor kunst en cultuur' . . 1 12.1 Belastingsubsidies 112.2 Primaire structuur 162.3 Definitie belastingsubsidies voor kunst en cultuur 18

Hoofdstuk 3 Mogclijke maatstaven voor beoordeling van belasting-subsidies voor kunst en cultuur 21

3.1 Zieht op budgettair beslag 223.1.1 Bezwaren tegen belastingsubsidies uit oogpunt van beperkt zieht

op budgettair beslag 223.1.1.1 Beperkte parlementaire controle 223.1.1.2 Vergroting macht pressiegroepen 233.1.1.3 Ontbreken besef dat belastingsubsidies ten koste gaan

van andere overheids-uitgaven 233.1.1.4 Nederlandse vlucht in belastingsubsidies vanwege

dubbele onzichtbaarheid 243.1.1.5 Bemoeilijking coördinatie kunst- en cultuurbeleid 243.1.1.6 Geen goed zieht op totale uitgaven voor kunst

en cultuur 253.1.1.7 Beperkte zichtbaarheid bij grote belasting-

herzieningen 273.1.1.8 Tussenconclusie 27

3.1.2 Vergroten van het zieht op het budgettaire beslag 283.1.2.1 De theorie 283.1.2.2 De internationale praktijk 283.1.2.3 De Nederlandse praktijk 29

DOOR DE MUZE OMHELSD

3.1.3 Tussenconclusie 323.2 Mogelijkheid tot afschaffing bij niet effectief en/of niet efficient

functioneren 323.2.1 Problematische afschaffing positief of negatief? 323.2.2 Oorzaken moeilijke afschafbaarheid 33

3.2.2.1 Macht pressiegroepen 333.2.2.2 Voorkomen onbetrouwbare overheid 353.2.2.3 Onzichtbaarheid van belastingsubsidies 36

3.2.3 Directe subsidies zijn ook moeilijk af te schaffen, maarzichtbaarder 37

3.2.4 Tussenconclusie 373.3 Overeenstemming met het draagkrachtbeginsel 38

3.3.1 Draagkracht als uitwerking van een rechtvaardige belastingheffing . 383.3.2 Belastingsubsidies doorkruisen het draagkrachtbeginsel 393.3.3 Relativering van het draagkrachtbeginsel 41

3.3.3.1 De rechtvaardigheid van belastingen kan niet geisoleerdworden beschouwd 41

3.3.3.2 Rechtvaardigheid is geen eenduidig bepaalbaar begrip . . 443.3.3.3 'Draagkracht' is niet objectief bepaalbaar 453.3.3.4 Vergroting ongelijkheid deels kwestie van vormgeving . 473.3.3.5 Ook directe subsidies voor kunst en cultuur komen bij

hogere inkomensgroepen terecht 483.3.3.6 Belastingsubsidies leiden niet noodzakelijkerwijs tot

hogere tarieven 493.3.4 Tussenconclusie 50

3.4 Neutraliteit 503.4.1 Relativering van de neutraliteit van belastingen 523.4.2 Belastingheffing geen doel op zieh 543.4.3 Tussenconclusie 56

3.5 Complexiteit 563.5.1 Een complexe samenleving leidt tot een complexe wetgeving . . . . 573.5.2 Het hoofddoel van belastingwetgeving kan leiden tot complexere

belastingsubsidiewetgeving 583.5.3 Tussenconclusie 58

3.6 Efficientie 583.6.1 Belastingsubsidies kunnen meelopen in een reeds bestaande

uitvoeringsorganisatie 603.6.2 Tussenconclusie 61

3.7 (Bepaalbaarheid van de) effectiviteit 623.7.1 Belastingsubsidies zijn moeilijk te richten 623.7.2 Belastingsubsidies worden op onduidelijke gronden ingevoerd en

gehandhaafd 633.7.2.1 Ontwikkeling toetsingskader belastingsubsidies door de

Nederlandse overheid 643.7.2.2 Zijn cultuurdoelstellingen wel eenduidig? 69

3.7.3 Verschiliende reactie op belastingsubsidies en op directesubsidies 71

Inhoudsopgave

3.7'.4 Uitvoerders van belastingsubsidies hebben ander uitgangspuntdan de kunsten 72

3.7.5 Tussenconclusie 723.8 Overeenstemming met Europese regeis 73

3.8.1 Het discriminatieverbod en de vier vrijheden 733.8.2 Vrij verkeer van goederen 753.8.3 Vrij verkeer van personen 773.8.4 Vrij verkeer van diensten 773.8.5 Vrij verkeer van kapitaal 783.8.6 Verbod op staatssteun 793.8.7 Geen hogere belasting op producten van andere lidstaten 813.8.8 Geharmoniseerde belastingen 813.8.9 Tussenconclusie 82

3.9 Mate waarin betrokkenheid van het publiek en een meerpublieksgerichte houding worden gestimuleerd 823.9.1 Beslissers over kunst en cultuur 82

3.9.1.1 De deskundigen 833.9.1.2 De overheid 883.9.1.3 Het publiek 90

3.9.2 Vergroting van publieksbetrokkenheid door middel vanbelastingsubsidies 923.9.2.1 Belastingsubsidies kunnen het aansluiten bij voorkeuren

van het publiek vereenvoudigen 923.9.2.2 Belastingsubsidies dwingen kunstinstellingen en

kunstenaars zieh meer op het publiek te richten 933.9.2.3 Belastingsubsidies beperken de creativiteit van

kunstenaars niet 973.9.2.4 Belastingsubsidies leiden tot meer keuzevrijheid

voor particulieren 983.9.2.5 Belastingsubsidies kunnen leiden tot een minder

rigide struetuur 983.9.2.6 Belastingsubsidies kunnen het maatschappelijke en

financiele draagvlak voor kunsten vergroten 993.9.3 Het publiek en deskundigen 100

3.9.3.1 Belastingsubsidies kunnen niet zonderoverheidsbemoeienis/deskundigen 100

3.9.3.2 Directe subsidies en belastingsubsidies 1013.9.4 Tussenconclusie 103

3.10 Conclusie 103

DOOR DE MUZE OMHELSD

DEEL IH INVENTARISATIE VAN BELASTINGSUBSIDIES VOORKUNST EN CULTUUR IN DE NEDERLANDSERIJKSBELASTINGEN 109

Hoofdstuk 4 Inleiding op de inventarisatie 109

Hoofdstuk 5 Wet inkomstenbelasting 2001 1135.0 Primaire structuur van de Wet inkomstenbelasting 2001 1135.1 Willekeurige afschrijving op films (artikel 3.33 Wet IB 2001) 115

5.1.1 Inhoud 1155.1.2 Invoeringsdatum 1165.1.3 Doel en reden 1165.1.4 Evaluatie 1185.1.5 Belastingderving schatkist 1235.1.6 Administratieve lasten 1235.1.7 Wie profiteert? 1245.1.8 Europese dimensie 1255.1.9 Tegenhanger in de vorm van een reguliere subsidie 1275.1.10 Beschouwing en rechtsvragen 129

5.1.10.1 Budgetmaximering 1295.2 Filminvesteringsaftrek en filmdesinvesteringsbijtelling (artikel 3.42b

en artikel 3.47a Wet IB 2001) 1305.2.1 Inhoud 1305.2.2 Invoeringsdatum 1315.2.3 Doel en reden 1315.2.4 Evaluatie 1315.2.5 Belastingderving schatkist 1315.2.6 Administratieve lasten 1325.2.7 Wie profiteert? 1325.2.8 Europese dimensie 1325.2.9 Tegenhanger in de vorm van een reguliere subsidie 1325.2.10 Beschouwing en rechtsvragen 132

5.2.10.1 Geen verband met de kleinschaligheids-investeringsaftrek 132

5.3 Vrijstelling voorwerpen van kunst en wetenschap(artikel 5.8 Wet IB 2001) 1335.3.1 Inhoud regeling 1335.3.2 Invoeringsdatum 1345.3.3 Doel en reden 1345.3.4 Evaluatie 1355.3.5 Belastingderving schatkist 1355.3.6 Administratieve lasten 1355.3.7 Wie profiteert? 1355.3.8 Europese dimensie 1365.3.9 Tegenhanger in de vorm van een reguliere subsidie 1365.3.10 Beschouwing en rechtsvragen 137

Inhoudsopgave

5.3.10.1 Kunst in de zin van de vrijstelling van artikel 5.8Wet IB 2001 137

5.3.10.2 Kunst in box 1 1385.3.10.3 Kunst in box 3 1395.3.10.4 Onroerende zaken 1405.3.10.5 Roerende zaken persoonlijk gebruikt 1405.3.10.6 Beperkte fiscale invulling van het begrip 'zaken' 1405.3.10.7 Persoonlijk gebruikte roerende zaken die als belegging

dienen 1415.3.10.8 De vrijstelling van voorwerpen van kunst en wetenschap 144

5.4 Vrijstelling culturele beleggingen en aanvullende heffingskorting(art. 5.18a en art. 8.20 Wet IB 2001) 1465.4.1 Inhoud 1465.4.2 Invoeringsdatum 1475.4.3 Doel en reden 1485.4.4 Evaluatie 1495.4.5 Belastingderving schatkist 1495.4.6 Administratieve lasten 1495.4.7 Wie profiteert? 1505.4.8 Europese dimensie 1515.4.9 Tegenhanger in de vorm van een reguliere subsidie 1525.4.10 Beschouwing en rechtsvragen 152

5.4.10.1 Plaats in de wet 1525.4.10.2 Succes van de belastingsubsidie 152

5.5 Uitgaven voor monumentenpanden (artikel 6.31 Wet IB 2001) 1535.5.1 Inhoud 1535.5.2 Invoeringsdatum 1555.5.3 Doel en reden 1555.5.4 Evaluatie 1565.5.5 Belastingderving schatkist 1565.5.6 Administratieve lasten 1565.5.7 Wie profiteert? 1575.5.8 Europese dimensie 1575.5.9 Tegenhanger in de vorm van een reguliere subsidie 1585.5.10 Beschouwing en rechtsvragen 158

5.6 Aftrekbare giften (afdeling 6.9 (artikel 6.32 t/m 6.39) Wet IB 2001) 1595.6.1 Inhoud 1595.6.2 Invoeringsdatum 1625.6.3 Doel en reden 1625.6.4 Evaluatie 1625.6.5 Belastingderving schatkist 1635.6.6 Administratieve lasten 1645.6.7 Wie profiteert? 1645.6.8 Europese dimensie 1655.6.9 Tegenhanger in de vorm van een reguliere subsidie 1675.6.10 Beschouwing en rechtsvragen 167

5.6.10.1 Algemeen mit 167

DOOR DE MUZE OMHELSD

5.6.10.2 Culturele instelling 1685.6.10.3 Een bindende lijst van het algemeen nut beogende

instellingen 1695.6.10.4 Aftrekbegrenzingen 'andere giften' 1705.6.10.5 Onderscheid aftrekbaarheid periodieke en andere giften 171

Hoofdstuk 6 Wet op de vennootschapsbelasting 1969 1756.0 Primaire structuur van de Wet op de vennootschapsbelasting 1969 1756.1 Vrijstelling herstelorganisaties van Rijksmonumenten met culturele

bestemming (artikel 5, onderdeel d, Wet Vpb) 1766.1.1 Inhoud 1766.1.2 Invoeringsdatum 1766.1.3 Doel en reden 1766.1.4 Evaluatie 1786.1.5 Belastingderving schatkist 1786.1.6 Administratieve lasten 1786.1.7 Wie profiteert? 1786.1.8 Europese dimensie 1786.1.9 Tegenhanger in de vorm van een reguliere subsidie 1796.1.10 Beschouwing en rechtsvragen 179

6.2 Vrijstelling openbare leeszalen en bibliotheken(artikel 5, onderdeel h, Wet Vpb) 1796.2.1 Inhoud 1796.2.2 Invoeringsdatum 1796.2.3 Doel en reden 1796.2.4 Evaluatie 1806.2.5 Belastingderving schatkist 1806.2.6 Administratieve lasten 1806.2.7 Wie profiteert? 1806.2.8 Europese dimensie 1806.2.9 Tegenhanger in de vorm van een reguliere subsidie 1816.2.10 Beschouwing en rechtsvragen 181

6.2.10.1 Het begrip 'openbaar' 1816.2.10.2 'Alles-of-niets-vrijstelling' 1816.2.10.3 Vrijstelling overbodig? 182

6.3 Vrijstelling algemeen maatschappelijk belang en sociaal belangbehartigende lichamen (artikel 6 Wet Vpb) 1836.3.1 Inhoud 1836.3.2 Invoeringsdatum 1846.3.3 Doel en reden 1846.3.4 Evaluatie 1856.3.5 Belastingderving schatkist 1856.3.6 Administratieve lasten 1856.3.7 Wie profiteert? 1856.3.8 Europese dimensie 1866.3.9 Tegenhanger in de vorm van een reguliere subsidie 1866.3.10 Beschouwing en rechtsvragen 186

Inhoudsopgave

6.3.10.1 Reikwijdte 'algemeen en sociaal belang' 1866.3.10.2 Invulling van het begrip 'winst' 189

6.4 Aftrek uitgaven ten bäte van algemeen maatschappelijk belang enaftrek fictieve kosten vrijwilligers (artikel 9, lid 1, onderdeel i en j ,Wet Vpb) 1896.4.1 Inhoud 1896.4.2 Invoeringsdatum 1916.4.3 Doel en reden 1916.4.4 Evaluatie 1916.4.5 Belastingderving schatkist 1916.4.6 Administratieve lasten 1926.4.7 Wie profiteert? 1926.4.8 Europese dimensie 1926.4.9 Tegenhanger in de vorm van een reguliere subsidie 1926.4.10 Beschouwing en rechtsvragen 192

6.4.10.1 Is een specifieke regeling noodzakelijk? 1926.4.10.2 Concurrentieverstoring 193

6.5 Herbestedingsreserve (artikel 15ba Wet Vpb) 1956.5.1 Inhoud 1956.5.2 Invoeringsdatum 1966.5.3 Doel en reden 1966.5.4 Evaluatie 1976.5.5 Belastingderving schatkist 1986.5.6 Administratieve lasten 1986.5.7 Wie profiteert? 1986.5.8 Europese dimensie 1986.5.9 Tegenhanger in de vorm van een reguliere subsidie 1986.5.10 Beschouwing en rechtsvragen 198

6.5.10.1 Onjuiste benaming 1986.5.10.2 Siechte coördinatie met artikel 6 en 9 Wet Vpb 199

6.6 Aftrekbare giften (artikel 7, lid 3, juncto 16, Wet Vpb) 2006.6.1 Inhoud 2006.6.2 Invoeringsdatum 2016.6.3 Doel en reden 2016.6.4 Evaluatie 2016.6.5 Belastingderving schatkist 2016.6.6 Administratieve lasten 2026.6.7 Wie profiteert? 2026.6.8 Europese dimensie 2026.6.9 Tegenhanger in de vorm van een reguliere subsidie 2026.6.10 Beschouwing en rechtsvragen 202

6.6.10.1 Kan een rechtspersoon vrijgevig zijn? 2026.6.10.2 Kunnen een NV en een BV giften ex artikel 16 doen? . 2046.6.10.3 Beperkt belastingplichtigen en de giftenaftrek 2166.6.10.4 Conclusie inzake de giftenaftrek in de

vennootschapsbelasting 217

DOOR DE MUZE OMHELSD

Hoofdstuk 7 Wet op de omzetbelasting 1968 2197.0 Primaire structuur van de Wet Omzetbelasting 1968 2197.1 Verlaagd tarief voor kunstvoorwerpen (artikel 9 juncto post a 29

Tabel I) 2217.1.1 Inhoud 2217.1.2 Invoeringsdatum 2227.1.3 Doel en reden 2257.1.4 Evaluatie 2287.1.5 Belastingderving schatkist 2287.1.6 Administratieve lasten 2297.1.7 Wie profiteert? 2297.1.8 Europese dimensie 229

7.1.8.1 De harmonisatie van omzetbelastingheffing overkunstvoorwerpen in de Zesde Richtlijn 229

7.1.8.2 Kunstvoorwerpen volgens het HvJ EG 2307.1.8.3 Belang van voor douanerecht gewezen jurisprudentie

voor omzetbelasting 2337.1.9 Tegenhanger in de vorm van een reguliere subsidie 2347.1.10 Beschouwing en rechtsvragen 234

7.1.10.1 De fiscale criteria om te bepalen of sprake is van kunstsinds 1933 234

7.1.10.2 Op welke punten wijkt de fiscale perceptie vankunst af? 246

7.1.10.3 Is het bezwaarlijk dat de fiscale criteria afwijken van dekunsthistorische criteria? 253

7.1.10.4 Hoe kan het probleem dat de fiscale criteria afwijkenvan de kunsthistorische criteria worden opgelost? 254

7.1.10.5 Conclusie 2567.2 Verlaagd tarief voor boeken, dagbladen, weekbladen, e.d.

(artikel 9 juncto post a 30 Tabel I) 2567.2.1 Inhoud 2567.2.2 Invoeringsdatum 2567.2.3 Doel en reden 257

7.2.3.1 De Omzetbelastingwet 1933 2577.2.3.2 Aanpassingen aan het Besluit OB 1940 2597.2.3.3 De Wet Omzetbelasting 1968 260

7.2.4 Evaluatie 2627.2.5 Belastingderving schatkist 2627.2.6 Administratieve lasten 2627.2.7 Wie profiteert? 2627.2.8 Europese dimensie 2637.2.9 Tegenhanger in de vorm van een reguliere subsidie 2637.2.10 Beschouwing en rechtsvragen 264

7.2.10.1 Boeken 2647.2.10.2 Is een CD-rom een boek? 2657.2.10.3 Driemaal per jaar periodiek verschijnende uitgaven . . . 268

Inhoudsopgave

7.3 Verlaagd tarief voor verhuur boeken e.d.(artikel 9 juncto post b 2 Tabel I) 2707.3.1 Inhoud 2707.3.2 Invoeringsdatum 2717.3.3 Doel en reden 2717.3.4 Evaluatie 2717.3.5 Belastingderving schatkist 2717.3.6 Administratieve lasten 2717.3.7 Wie profiteert? 2727.3.8 Europese dimensie 2727.3.9 Tegenhanger in de vorm van een reguliere subsidie 2727.3.10 Beschouwing en rechtsvragen 272

7.3.10.1 Te hanteren tarief voor het lidmaatschap van debibliotheek 272

7.3.10.2 Belastbaarheid bibliotheekboetes 2737.4 Verlaagd tarief voor toegangverlening tot openbare musea

(artikel 9 juncto post b 14c Tabel I) 2747.4.1 Inhoud 2747.4.2 Invoeringsdatum 2747.4.3 Doel en reden 2747.4.4 Evaluatie 2787.4.5 Belastingderving schatkist 2787.4.6 Administratieve lasten 2797.4.7 Wie profiteert? 2797.4.8 Europese dimensie 2797.4.9 Tegenhanger in de vorm van een reguliere subsidie 2797.4.10 Beschouwing en rechtsvragen 279

7.4.10.1 Openbare musea en verzamelingen 2797.4.10.2 Nauw samenhangende leveringen 282

7.5 Verlaagd tarief voor toegangverlening tot muziek- en toneeluitvoeringen(art. 9 j . post b 14d Tabel I) 2847.5.1 Inhoud 2847.5.2 Invoeringsdatum 2847.5.3 Doel en reden 2857.5.4 Evaluatie 2877.5.5 Belastingderving schatkist 2877.5.6 Administratieve lasten 2877.5.7 Wie profiteert? 2887.5.8 Europese dimensie 288

7.5.8.1 Schouwburg of theater 2887.5.8.2 Lezingen 288

7.5.9 Tegenhanger in de vorm van een reguliere subsidie 2907.5.10 Beschouwing en rechtsvragen 290

7.5.10.1 Reikwijdte van de post 2907.5.10.2 Begrenzingen 2917.5.10.3 Toegangverlening tot dance-parties 2927.5.10.4 Te ruime werking verlaagd tarief 293

DOOR DE MUZE OMHELSD

7.6 Verlaagd tarief voor toegangverlening tot bioscopen(artikel 9 juncto post b 14e Tabel I) 2947.6.1 Inhoud 2947.6.2 Invoeringsdatum 2947.6.3 Doel en reden 2947.6.4 Evaluatie 2957.6.5 Belastingderving schatkist 2957.6.6 Administratieve lasten 2957.6.7 Wie profiteert? 2957.6.8 Europese dimensie 2957.6.9 Tegenhanger in de vorm van een reguliere subsidie 2957.6.10 Beschouwing en rechtsvragen 296

7.6.10.1 Invulling van het begrip 'bioscoop' 2967.7 Verlaagd tarief voor optreden door uitvoerende kunstenaars

(artikel 9 juncto post b 17 Tabel I) 2977.7.1 Inhoud 2977.7.2 Invoeringsdatum 2977.7.3 Doel en reden 2977.7.4 Evaluatie 2987.7.5 Belastingderving schatkist 2987.7.6 Administratieve lasten 2987.7.7 Wie profiteert? 2987.7.8 Europese dimensie 2987.7.9 Tegenhanger in de vorm van een reguliere subsidie 2987.7.10 Beschouwing en rechtsvragen 299

7.7.10.1 Invulling van het begrip'uitvoerende kunstenaar' . . . . 2997.7.10.2 Uitbreiding tot trainingsacteurs, maar niet tot

trainingsmusici en -dirigenten 2997.7.10.3 Diensten van beeidend kunstenaars 301

7.8 Vrijstelling diensten van culturele aard (art. 11, lid 1, onderdeel f) 3017.8.1 Inhoud 3017.8.2 Invoeringsdatum 3027.8.3 Doel en reden 3027.8.4 Evaluatie 3027.8.5 Belastingderving schatkist 3037.8.6 Administratieve lasten 3037.8.7 Wie profiteert? 3037.8.8 Europese dimensie 3037.8.9 Tegenhanger in de vorm van een reguliere subsidie 3037.8.10 Beschouwing en rechtsvragen 304

7.9 De vrijstelling van niet-commerciele activiteiten van openbareradio- en televisie-organisaties (artikel 11, lid 1, onderdeel n) 3047.9.1 Inhoud 3047.9.2 Invoeringsdatum 3047.9.3 Doel en reden 3047.9.4 Evaluatie 3047.9.5 Belastingderving schatkist 304

Inhoudsopgave

7.9.6 Administratieve lasten 3057.9.7 Wie profiteert? 3057.9.8 Europese dimensie 3057.9.9 Tegenhanger in de vorm van een reguliere subsidie 3067.9.10 Beschouwing en rechtsvragen 306

7.9.10.1 Zin van de vrijstelling na afschaffing van het kijk-en luistergeld 306

7.9.10.2 De printprijsregeling 3067.10 De vrijstelling van voordrachten (artikel 11, lid 1, onderdeel p) 308

7.10.1 Inhoud 3087.10.2 Invoeringsdatum 3087.10.3 Doel en reden 3087.10.4 Evaluatie 3087.10.5 Belastingderving schatkist 3087.10.6 Administratieve lasten 3087.10.7 Wie profiteert? 3097.10.8 Europese dimensie 3097.10.9 Tegenhanger in de vorm van een reguliere subsidie 3097.10.10 Beschouwing en rechtsvragen 309

7.10.10.1 Bereik van de vrijstelling 3097.10.10.2 Onderscheid tussen vrijstelling en verlaagd

tarief voor lezingen 3107.11 Vrijstelling diensten door componisten, schrijvers en Journalisten

(artikel 11, lid 1, onderdeel q) 3117.11.1 Inhoud 3117.11.2 Invoeringsdatum 3117.11.3 Doel en reden 3117.11.4 Evaluatie 3127.11.5 Belastingderving schatkist 3127.11.6 Administratieve lasten 3127.11.7 Wie profiteert? 3127.11.8 Europese dimensie 3137.11.9 Tegenhanger in de vorm van een reguliere subsidie 3137.11.10 Beschouwing en rechtsvragen 313

7.11.10.1 Slechts in hoedanigheid van Journalist etc. verrichtediensten zijn vrijgesteld 313

7.11.10.2 Twijfel over nut van de vrijstelling in tijd vanautomatisering en kleine-ondernemers-regeling . . . 315

7.11.10.3 Behoud vrijstelling afhankelijk gesteld van wensberoepsorganisatie 315

7.11.10.4 Invulling van het begrip 'componisten' 3167.11.10.5 Invulling van het begrip 'schrijvers' 317

7.12 Margeregeling (artikel 28b t/m 281 Wet OB 1968) 3207.12.1 Inhoud 3207.12.2 Invoeringsdatum 3217.12.3 Doel en reden 3217.12.4 Evaluatie 321

DOOR DE MUZE OMHELSD

7.12.5 Belastingderving schatkist 3227.12.6 Administratieve lasten 3227.12.7 Wie profiteert? 3227.12.8 Europese dimensie 3227.12.9 Tegenhanger in de vorm van een reguliere subsidie 3227.12.10 Beschouwing en rechtsvragen 322

7.12.10.1 Kritiek op de margeregeling 322

Hoofdstuk 8 Successiewet 1956 3258.0 Primaire structuur van de Successiewet 1956 3258.1 Verlaagd tarief voor verkrijgingen door algemeen nut beogende

instellingen (artikel 24, lid 4 en art. 67, lid 2, aanhef, onderdeelc en slot, Succ.) 3268.1.1 Inhoud 3268.1.2 Invoeringsdatum 3268.1.3 Doel en reden 3268.1.4 Evaluatie 3278.1.5 Belastingderving schatkist 3288.1.6 Administratieve lasten 3288.1.7 Wie profiteert? 3288.1.8 Europese dimensie 3288.1.9 Tegenhanger in de vorm van een reguliere subsidie 3308.1.10 Beschouwing en rechtsvragen 331

8.1.10.1 'Misbruik' van algemeen belang beogendeinstellingen 331

8.1.10.2 Strenge (afloop) controle 3328.2 Vrijstelling successie- en schenkingsrecht voor verkrijgingen door

provincies, gemeenten en algemeen nut beogende instellingen(art. 32, lid 1, ten tweede en ten derde, en art. 33, lid 1,ten derde en ten vierde, Succ.) 3338.2.1 Inhoud 3338.2.2 Invoeringsdatum 3338.2.3 Doel en reden 3348.2.4 Evaluatie 3368.2.5 Belastingderving schatkist 3368.2.6 Administratieve lasten 3368.2.7 Wie profiteert? 3368.2.8 Europese dimensie 3368.2.9 Tegenhanger in de vorm van een reguliere subsidie 3378.2.10 Beschouwing en rechtsvragen 337

8.3 Vrijstelling successierecht en schenkingsrecht voor verkrijgingen dooraangewezen musea (artikel 32, lid 1, ten elfde en artikel 33, lid 1,ten dertiende, Succ.) 3378.3.1 Inhoud 3378.3.2 Invoeringsdatum 3378.3.3 Doel en reden 3388.3.4 Evaluatie 339

Inhottdsopgave

8.3.5 Belastingderving schatkist 3398.3.6 Administratieve lasten 3398.3.7 Wie profiteert? 3408.3.8 Europese dimensie 3408.3.9 Tegenhanger in de vorm van een reguliere subsidie 3418.3.10 Beschouwing en rechtsvragen 341

8.3.10.1 Het begrip 'museum' 3418.3.10.2 Matige toegangsprijs 3428.3.10.3 Steunverenigingen 3438.3.10.4 Controle 343

8.4 Kwijtschelding schenkingsrecht voor verenigingen en stichtingen terbevordering van kunst en wetenschap(artikel 67, lid 1, ten derde, Succ.) 3448.4.1 Inhoud 3448.4.2 Invoeringsdatum 3448.4.3 Doel en reden 3448.4.4 Evaluatie 3448.4.5 Belastingderving schatkist 3458.4.6 Administratieve lasten 3458.4.7 Wie profiteert? 3458.4.8 Europese dimensie 3458.4.9 Tegenhanger in de vorm van een reguliere subsidie 3458.4.10 Beschouwing en rechtsvragen 345

8.5 Kwijtschelding successierecht bij overdracht voorwerpen vancultuurhistorisch of kunsthistorisch belang (artikel 67, lid 3, Succ.) 3468.5.1 Inhoud 3468.5.2 Invoeringsdatum 3498.5.3 Doel en reden 3498.5.4 Evaluatie 3508.5.5 Belastingderving schatkist 3508.5.6 Administratieve lasten 3518.5.7 Wie profiteert? 3518.5.8 Europese dimensie 3528.5.9 Tegenhanger in de vorm van een reguliere subsidie 3528.5.10 Beschouwing en rechtsvragen 352

8.5.10.1 Voorwerpen die niet voorkomen op de lijst behorendbij de Wet tot behoud van cultuurbezit 352

8.5.10.2 Beperking tot roerende kunstvoorwerpen en totsuccessierecht 353

8.5.10.3 De extra korting van 20% 3558.5.10.4 Gebrek aan democratische controle 356

Hoofdstuk 9 Wet op belastingen van rechtsverkeer 3599.0 Primaire structuur van de overdrachtsbelasting en de

kapitaalsbelasting 359

DOOR DE MUZE OMHELSD

9.1 Vrijstelling van overdrachtsbelasting wegens verkrijging van monumentendoor bepaalde rechtspersonen (artikel 15, lid 1, onderdeel p,Wet BvR) 3599.1.1 Inhoud 3599.1.2 Invoeringsdatum 3609.1.3 Doel en reden 3609.1.4 Evaluatie 3619.1.5 Belastingderving schatkist 3619.1.6 Administratieve lasten 3619.1.7 Wie profiteert? 3619.1.8 Europese dimensie 3619.1.9 Tegenhanger in de vorm van een reguliere subsidie 3629.1.10 Beschouwing en rechtsvragen 362

9.1.10.1 De vrijstelling geldt alleen bij verkrijging doorbepaalde rechtspersonen 362

9.1.10.2 Verkrijging aandelen in monumentenlichaam 3639.1.10.3 Verkrijging van slechts de economische of slechts de

juridische eigendom 3649.1.10.4 Gebrek aan rechtsmiddelen 364

9.2 Kapitaalsbelastingvrijstelling lichamen met een ten algemenen nuttestrekkendAdoel (artikel 37, lid 1, onderdeel c, Wet BvR) 3659.2.1 Inhoud 3659.2.2 Invoeringsdatum 3659.2.3 Doel en reden 3659.2.4 Evaluatie 3669.2.5 Belastingderving schatkist 3669.2.6 Administratieve lasten 3669.2.7 Wie profiteert? 3669.2.8 Europese dimensie 3669.2.9 Tegenhanger in de vorm van een reguliere subsidie 3669.2.10 Beschouwing en rechtsvragen 367

Hoofdstuk 10 Wet op de motorrijtuigenbelasting 1994 36910.0 Primaire structuur van de Wet op de motorrijtuigenbelasting 1994 36910.1 Vrijstelling voor motorrijtuigen gehouden door/in bruikleen afgestaan

aan een museum (artikel 72, lid 1, onderdeel a, Wet MRB 1994) 36910.1.1 Inhoud 36910.1.2 Invoeringsdatum 37010.1.3 Doel en reden 37010.1.4 Evaluatie 37010.1.5 Belastingderving schatkist 37010.1.6 Administratieve lasten 37110.1.7 Wie profiteert? 37110.1.8 Europese dimensie 37110.1.9 Tegenhanger in de vorm van een reguliere subsidie 37110.1.10 Beschouwing en rechtsvragen 371

10.1.10.1 Museum 371

Inhoudsopgave

10.1.10.2 Historisch exemplaar 37210.2 Vrijstelling voor de 'bibliobus' (artikel 72, lid 1, onderdeel e,

Wet MRB 1994) 37210.2.1 Inhoud 37210.2.2 Invoeringsdatum 37310.2.3 Doel en reden 37310.2.4 Evaluatie 37310.2.5 Belastingderving schatkist 37410.2.6 Administratieve lasten 37410.2.7 Wie profiteert? 37410.2.8 Europese dimensie 37410.2.9 Tegenhanger in de vorm van een reguliere subsidie 37410.2.10 Beschouwing en rechtsvragen 374

Hoofdstuk 11 Wet belastingen op milieugrondslag 37711.0 Primaire structuur van de Energiebelasting 37711.1 Teruggaafregeling EB culturele instellingen

(artikel 361, lid 11, WBM) 37711.1.1 Inhoud 377WA.2 Invoeringsdatum 37811.1.3 Doel en reden 37811.1.4 Evaluatie 38011.1.5 Belastingderving schatkist 38011.1.6 Administratieve lasten 38011.1.7 Wie profiteert? 38011.1.8 Europese dimensie 38011.1.9 Tegenhanger in de vorm van een reguliere subsidie 38011.1.10 Beschouwing en rechtsvragen 380

11.1.10.1 Koppeling aan 'algemeen nut doelstelling' en'sociaal belang' 380

DEEL IV KENMERKEN EN AANBEVELINGEN 387

Hoofdstuk 12 Kenmerken van Nederlandse belastingsubsidies voor kunst encultuur 387

12.1 Samenvattend overzieht; een toelichting 38712.2 Verdeling belastingsubsidies over de verschillende belastingwetten

en sectoren 39312.3 Geringe budgettaire beheersbaarheid 395

12.3.1 Veel open-einde-regelingen 39512.3.2 Nauwelijks inzicht in budgettair beslag 39612.3.3 Geringe coördinatie van bestaande belastingsubsidies 397

12.4 Belastingsubsidies bestaan relatief lang 39812.5 Weinig evaluaties, geen zieht op effectiviteit en efficientie 40012.6 Veel generieke maatregelen, relatief weinig administratieve lasten 40112.7 Slechts in beperkte mate strijd met de draagkrachtgedachte 40112.8 Doelomschrijvingen weinig concreet 402

DOOR DE MUZE OMHELSD

12.9 Voor vrijwel alle doeleinden wordt tevens een regulieresubsidie verstrekt 404

12.10 Een aantal belastingsubsidies lijkt strijdig met Europees recht 40412.11 Deskundigen op het gebied van kunst en cultuur speien nauwelijks

een rol bij toekenning fiscale subsidies voor kunst en cultuur 40512.12 Conclusie 406

Hoofdstuk 13 Aanbevelingen 40713.1 Vergroten zichtbaarheid belastingsubsidies voor kunst en cultuur 408

13.1.1 Inkomstenderving per belastingsubsidie specificeren 40813.1.2 Per belastingsubsidie een heldere doelstelling formuleren 40913.1.3 Per belastingsubsidie een evaluatieplan opstellen 410

13.2 Budgetverantwoordelijkheid belastingsubsidies voor kunst en cultuurprimair bij OC&W 41113.2.1 Belastingsubsidies in de miljoenennota per departement

presenteren en meenemen in de begrotingsbesprekingenvan het desbetreffende departement 411

13.2.2 Belastingsubsidies voor kunst en cultuur incorporeren in debegroting van OC&W: overdracht budgetverantwoordelijkheidaan het vakdepartement 413

13.3 Advisering over kunst- en cultuurkarakter door bestaande adviesorganenvan deskundigen 416

13.4 Integraal toetsingskader voor belastingsubsidies en directe subsidies voor kvinsten cultuur 419

13.5 Belastingsubsidies in overeenstemming brengen met Europeseregelgeving 420

13.6 Geen belastingsubsidies invoeren die als staatssteun kunnen wordenaangemerkt 421

13.7 Belastingsubsidies moeten een offer vragen van belastingplichtigen ombetrokkenheid bij kunst en cultuur te vergroten 422

13.8 Inkomensaftrek in de inkomstenbelasting vervangen door belastingaftrek(heffingskorting) 424

13.9 Beheersbaarheid vergroten door maxima per belastingplichtige(voorzover mogelijk) 426

13.10 Voorzichtig zijn met de invoering van breed werkendebelastingsubsidies 427

13.11 Conclusie 427

DEEL V CONCLUSIE/SUMMARY (in English) 433

Hoofdstuk 14 Conclusie 43314.1 Belastingsubsidies voor kunst en cultuur worden in Nederland niet

optimaal ingezet 43314.2 Het kind niet met het badwater weggooien: belastingsubsidies kunnen

bijdragen aan instandhouding van het draagvlak voorkunstsubsidiering 434

14.3 Structurele wijzigingen noodzakelijk 435

Inhoudsopgave xxv

14.4 Tot slot 436

Hoofdstuk 15 Summary 437

LITERATUURLIJST 443JURISPRUDENTIEREGISTER 463TREFWOORDENREGISTER 469CURRICULUM V1TAE 476