DOCENTENTOOLKIT FINDING ROOTS - Switch roots FINAL DIGI-2.pdfLaat jongeren kennis maken met...

22
DOCENTENTOOLKIT FINDING ROOTS

Transcript of DOCENTENTOOLKIT FINDING ROOTS - Switch roots FINAL DIGI-2.pdfLaat jongeren kennis maken met...

Page 1: DOCENTENTOOLKIT FINDING ROOTS - Switch roots FINAL DIGI-2.pdfLaat jongeren kennis maken met duurzaamheid in de praktijk. Je gaat de verbinding buiten de school aan. Hiermee onderscheid

DOCENTENTOOLKIT FINDING ROOTS

Page 2: DOCENTENTOOLKIT FINDING ROOTS - Switch roots FINAL DIGI-2.pdfLaat jongeren kennis maken met duurzaamheid in de praktijk. Je gaat de verbinding buiten de school aan. Hiermee onderscheid

1

”Ik ben er zo trots op dat de kwaliteiten en persoonlijkheid van de student ten volle tot hun recht kwamen. Je mag het beste uit jezelf halen want dat beïnvloedt je omgeving direct positief. Uiteindelijk was ook iedereen trots op zichzelf. We hebben met elkaar grote impact.”Ira von Harras, Het Groene Brein Roots en coördinator duurzaamheid MBO Scalda

“Finding Roots laat jongeren ervaren dat zij er toe doen, dat ze het verschil kunnen maken; op individuele basis èn in samenwerking met anderen. We can be the change!” Ingrid de Vries, coördinator AISHE (keurmerk duurzaam hoger onderwijs) HZUniversity of Applied Sciences.

In deze docententoolkit delen wij de in’s en out’s van het jongerenprogramma. De toolkit wordt aangeboden met ondersteuning van het kennisprogramma voor sociale innovatie DuurzaamDoor. Deze toolkit is ontworpen door eerstejaars studenten van de opleiding Mediavormgever van Scalda.

Finding ROOTS is een Sustainable Leadership programma waarin jongeren opgeleid worden tot changemaker; ambassadeur voor de Nieuwe Economie. Persoonlijk leiderschap en zelf de verantwoordelijkheid nemen voor duurzame ontwikkeling staan centraal in het programma.

De initiatiefnemers van Finding ROOTS zijn Het Groene Brein Roots en Switch in samenwerking met HZ University of Applied Sciences, Scalda en Jouw Zeeland, de jongerendenktank van de Provincie Zeeland. Het programma vond van oktober 2015 t/m mei 2016 plaats in Zeeland. Negen studenten uit het mbo en zes uit het hbo volgden dit actieprogramma naast hun reguliere opleiding. De deelnemers werden aan het eind van het programma door gedeputeerde Harry van der Maas benoemd als ambassadeurs voor een duurzame economie. Samen creëren we impact door anderen te inspireren en uit te dagen met de ambitie mensen in beweging te krijgen voor een duurzame wereld.

Page 3: DOCENTENTOOLKIT FINDING ROOTS - Switch roots FINAL DIGI-2.pdfLaat jongeren kennis maken met duurzaamheid in de praktijk. Je gaat de verbinding buiten de school aan. Hiermee onderscheid

Met deze toolkit kun je het leiderschapsprogramma Finding ROOTS in je eigen (school)omgeving opzetten en jongeren opleiden tot duurzame denkers en doeners.

Wat is deze toolkit? Hoe kun je jongeren actief betrekken bij duurzame ontwikkeling? Finding ROOTS biedt mogelijkheden. Om een duurzame samenleving – nu en later – mogelijk te maken, moeten we vooral jonge mensen voorbereiden op de wereld van morgen. Finding ROOTS is een actieprogramma over duurzaam leiderschap voor jongeren, dat hen helpt competenties te ontwikkelen die horen bij een changemaker. We delen graag de projectopzet, ideeën, succesfactoren, (les)methodes en het netwerk met de ambitie om de transitie naar een duurzame economie te versnellen.

2

Voor wie is deze toolkit?Ben je werkzaam binnen het onderwijs en werk je aan thema’s als duurzaamheid, circulaire economie, 21st century skills en/of (wereld)burgerschap? Werk je met jongeren aan een duurzame wereld vanuit, bijvoorbeeld het jongerenwerk, de gemeente of een lokale NGO? En zoek je een actieve vorm om jeugdbeleid en duurzaamheid met elkaar te verbinden? Dan is deze toolkit voor jou.

Over deze toolkit

Page 4: DOCENTENTOOLKIT FINDING ROOTS - Switch roots FINAL DIGI-2.pdfLaat jongeren kennis maken met duurzaamheid in de praktijk. Je gaat de verbinding buiten de school aan. Hiermee onderscheid

Naast deze toolkit bieden wij workshops (zoals train-de-trainer) of begeleiding op maat aan voor eenieder die met Finding ROOTS aan de slag gaat. Het lijkt ons leuk om met jou te werken! Mail, bel, of app gerust naar:

SwitchImke Elstak0118 [email protected]

3

Wij hopen jou enthousiast te maken en dagen je uit onze ROOTS-beweging verder te brengen. Deze toolkit is geen sluitend boekwerk voor duurzame ontwikkeling; het is vooral een praktisch document waarin wij onze aanpak en ervaringen beschrijven. We willen je ermee op weg helpen en inspiratie bieden. Zie het document als opstap en werk er mee verder vanuit jouw eigen creativiteit, kunde, enthousiasme en ondernemerschap. Wij geloven in jou. Want dat is precies wat wij hebben gedaan. Vanuit eigen betrokkenheid, enthousiasme en kennis samen impact creëren.

Het Groene Brein RootsIra von Harras06 15 67 42 [email protected]

De toolkit is als volgt opgebouwd:

1. Finding ROOTS is hoofd, hart en handen In verbinding het verschil maken is de enige manier.

2. Finding ROOTS in beeld Een overzichtelijk stappenplan met praktijkvoorbeelden brengt het project in beeld.

3. Ga samen aan de slag Deze co-creatieprojecten inspireren tot actie.

4. Laat jezelf horen Communicatie is alles, wij delen graag tips en tricks.

5. Deel je netwerk Er zijn tal van initiatieven waarbij je kan aansluiten. Doe er je voordeel mee.

6. Checklist In één overzicht alle voorwaarden op een rij. Is jouw regio klaar voor Finding ROOTS?

Page 5: DOCENTENTOOLKIT FINDING ROOTS - Switch roots FINAL DIGI-2.pdfLaat jongeren kennis maken met duurzaamheid in de praktijk. Je gaat de verbinding buiten de school aan. Hiermee onderscheid

“Duurzaamheid gaat ons allen aan; ieder van ons heeftverantwoordelijkheden ten opzichte van een leefbare wereld en ieder van ons kanhet verschil maken.“

Page 6: DOCENTENTOOLKIT FINDING ROOTS - Switch roots FINAL DIGI-2.pdfLaat jongeren kennis maken met duurzaamheid in de praktijk. Je gaat de verbinding buiten de school aan. Hiermee onderscheid

Van oktober 2015 tot juni 2016 volgden vijftien jongeren afkomstig van MBO Scalda, HZ University of Applied Sciences en de provinciale jongerendenktank JouwZeeland het leiderschapsprogramma Finding ROOTS naast hun reguliere opleiding. In het programma wordt naast duurzaamheid en de Nieuwe Economie aandacht besteed aan persoonlijke kracht en spirituele groei. Kernwoorden van het project zijn inspireren, samenwerking, verbinding, zelfontwikkeling en doen.

Samen naar een duurzame economieMet Finding ROOTS leiden we jongeren op tot duurzame denkers en doeners. Het doel van het project is tweeledig. Enerzijds bereidt het jongeren voor op hun rol in de Nieuwe Economie en daagt hen uit persoonlijke leiderschap te tonen voor een duurzame wereld. Anderzijds verbindt Finding ROOTS jongeren met stakeholders, onderwijsinstellingen en het bedrijfsleven om de transitie naar de Nieuwe Economie te versnellen.Het huidige economische model heeft de grenzen van de groei bereikt. Door schaarste aan fossiele energie en grondstoffen is de transitie van een lineaire naar een circulaire economie onafwendbaar. De koplopers spreken van de Nieuwe Economie. De Nieuwe Economie is een economie; die circulair is en een positieve impact heeft op het sociale, ecologische en het lokaal-economische domein. De hoofd-hart-handen-aanpakFinding ROOTS verbindt duurzaamheid met jongerenparticipatie, investeert in jongeren en biedt hen de mogelijkheid nieuwe mensen en bedrijven te leren kennen, te werken aan hun persoonlijke ontwikkeling, Curriculum Vitae en tegelijkertijd maatschappelijk betrokken te zijn. Het trainingsprogramma – verdeeld over acht maanden – bestaat uit een mix van colleges, trainingen, workshops, netwerk- en bedrijfsbezoeken, denktanksessies, reizen en acties. Het programma biedt vooral levensechte opdrachten en inspirerende ervaringen die buiten de school en in het (lokale) duurzame netwerk plaatsvinden. Het programma is gericht op doen. De duurzaamheidservaring staat centraal, want dat is wat beklijft.De inhoudelijke activiteiten rondom duurzaamheid en de Nieuwe Economie worden afgewisseld met trainingen op het gebied van persoonlijk leiderschap met als doel jongeren uit te dagen persoonlijk leiderschap te tonen voor een duurzame wereld. Een authentieke leider kent en is zichzelf, is trouw aan zichzelf en inspireert van daaruit anderen. Samengevat zit de kracht van het programma in de combinatie tussen hoofd (kennis), hart (betrokkenheid) en handen (doen).

5

1. Finding ROots is hoofd, hart & handen

Page 7: DOCENTENTOOLKIT FINDING ROOTS - Switch roots FINAL DIGI-2.pdfLaat jongeren kennis maken met duurzaamheid in de praktijk. Je gaat de verbinding buiten de school aan. Hiermee onderscheid

Persoonlijk leiderschap schept (zelf)vertrouwen en zet jongeren in hun kracht.

Gelijkwaardige samenwerking tussen mbo- en hbo-studenten (eventueel wo).

Jongeren krijgen toegang tot het (lokale) netwerk op het gebied van duurzaamheid en leren in de praktijk.

Co-creatie zorgt voor betrokkenheid en eigenaarschap.

Samenwerking met stakeholders en professionals versterkt de impact van jongeren.

Afwisselingen tussen kennis, doen en zelfontwikkeling maakt het een ervaring die er toe doet.

Deelnemers van Finding ROOTSDe doelgroep bestaat uit studenten van diverse mbo- en hbo opleidingen. Voorkennis van het thema duurzaamheid is geen vereiste; enkel een open, nieuwsgierige en leergierige houding is wenselijk. Ook jongeren die een tussenjaar hebben of verbonden zijn aan een Universiteit of jongerenorganisatie, -politieke partij zijn welkom. Juist in deze multi- en transdisciplinaire samenwerking ligt de kracht. De doelgroep werkt met Finding ROOTS samen aan hun 21st century skills. De 21st century skills zijn competenties die studenten nodig hebben om succesvol deel te nemen in de maatschappij van de toekomst. Voorbeelden van deze skills zijn: zelfregulering, kritisch denken, creatief denken, sociale en culturele vaardigheden, probleemoplossend denken, etc. Deze skills worden niet alleen gewaardeerd door toekomstige werkgevers, maar zijn ook hard nodig voor de uitdagingen van de 21ste eeuw en om de transitie naar een Nieuwe Economie in goede banen te leiden.

6

Spreek met de jongeren zelf een passende vorm af voor de onderlinge communicatie en voor interne bijeenkomsten. Laat ze bijvoorbeeld zelf bijeenkomsten leiden (incl. verslaglegging).

Vraag aan de jongeren op welke manier ze een activiteit met hun ‘peers’ willen delen en zorg voor een budget om hun ideeën te realiseren.

Zorg voor waardevolle ontmoetingen met koplopers, bestuurders en toonaangevende bedrijven en zet ze samen aan het werk.

Laat jongeren hun eigen impact verwoorden en in beeld brengen.

Co-creatieFinding ROOTS onderscheidt zich van andere (school)projecten, omdat het programma buiten de school, in de praktijk, en in nauwe samenwerking met de deelnemers tot stand komt. Zorg als begeleider voor kaders, een duidelijke (tijds)planning en overzicht, maar creëer daarbinnen ruimte voor de jongeren om zelf met ideeën te komen en/of vorm te geven aan activiteiten. Zet jongeren zoveel mogelijk in de ‘driver’s seat’. Denk daarbij aan:

Wij onderschrijven de samenwerkende aanpak, waarbij het project en ook de begeleiders dienend zijn aan de ambities van de jongeren. De tone of voice in alle communicatie en de projectonderdelen sluiten hierbij aan. Meer over co-creatie vind je in hoofdstuk 3.

Page 8: DOCENTENTOOLKIT FINDING ROOTS - Switch roots FINAL DIGI-2.pdfLaat jongeren kennis maken met duurzaamheid in de praktijk. Je gaat de verbinding buiten de school aan. Hiermee onderscheid

“In mijn rol als ambassadeur wil ik mensen zowel jong als oud kennis meegeven, bewust maken en inspireren om onze manier van produceren en consumeren te veranderen naar een duurzame wijze.”

Page 9: DOCENTENTOOLKIT FINDING ROOTS - Switch roots FINAL DIGI-2.pdfLaat jongeren kennis maken met duurzaamheid in de praktijk. Je gaat de verbinding buiten de school aan. Hiermee onderscheid

Stel een team samen. Zorg ervoor dat er zowel iemand vanuit

de school als vanuit het lokale duurzaamheidsnetwerk in het team

zitten. Idealiter bestaat jouw team uit twee of drie professionals en is één

persoon projectleider.

In onze pilot-editie werkten wij in een succesvol samenwerkingsverband

van de provinciale jongerendenktank JouwZeeland, MBO Scalda, HZ

University of Applied Sciences, Het Groene Brein Roots en Switch.

1.

Ga gelijk iets doen en zorg voor impact! Na een eerste

kennismakingsbijeenkomst is het van belang in beweging te komen.

Laat jongeren kennis maken met duurzaamheid in de praktijk. Je gaat de verbinding buiten de school aan.

Hiermee onderscheid je je ook van de reguliere opleidingsactiviteiten.

Wij voegden ons bij de Climate Miles

van Urgenda. Omdat we met een heel team van jongeren op pad gingen

kregen we de gedeputeerde Ben de Reu van de Provincie Zeeland en de

regionale krant mee. In één keer was Finding ROOTS zichtbaar.

3.

Vind een groep van ongeveer 18 tot 20 jongeren afkomstig van verschillende opleidingen. Gebruik ook het netwerk van jongerenorganisaties en gedreven stakeholders om de vacature te verspreiden. Start met een grotere groep, want in de praktijk vallen er altijd een aantal deelnemers af. Dat hoort erbij. Als je een groep van 15 jongeren overhoudt, heb je een werkbaar team.

Niet iedereen zal het volledige pro-gramma kunnen volgen door stages, lessen, toetsen etc. Ook dat hoort erbij in de uitvoering. Wij noteerden de aanwezigheid (eis 80%), maar merkte al gauw dat studenten komen omdat ze zich verantwoordelijk voelen en niks willen missen.

2.

Leer elkaar vervolgens goed kennen. Start in deze beginfase gelijktijdig met een training op het gebied van persoonlijk leiderschap. Persoonlijk leiderschap is jezelf kennen: je eigenheid, je waarden, kracht en valkuilen.

Onze eerste training bracht een ieder persoonlijke meerwaarde, maar wij werden ook een groep. “Finding Roots heeft mij nuttig laten voelen en een goed doel gegeven. De groep heeft hierbij onbewust meegeholpen en meegetrokken.”

4.

De hoofd-hart-handen-aanpak van Finding ROOTS maken we inzichtelijk aan de hand van de Zeeuwse pilot-editie. Ook vind je in dit tijdspad links naar bruikbare documenten, samenwerkingspartners en lesmethodes. Neem aansprekende activiteiten gerust over. Echter de kracht van het programma ligt in de verbinding naar de leefomgeving van de jongeren. Zoek daarom ook aansluiting bij het duurzaamheidsnetwerk in jouw regio. Kom je hier niet uit? Bel gewoon eens met de Gemeente of het Provinciehuis. Meer suggesties (met contactgegevens) vind je ook in hoofdstuk 4.

8

2. Finding ROOTS in beeld

Page 10: DOCENTENTOOLKIT FINDING ROOTS - Switch roots FINAL DIGI-2.pdfLaat jongeren kennis maken met duurzaamheid in de praktijk. Je gaat de verbinding buiten de school aan. Hiermee onderscheid

Ga op bedrijfsbezoek, bezoek regionale netwerksessies,

kennisbijeenkomsten, lezingen en werk aan praktijkcasussen. Zorg voor

levensechte (leer)ervaringen buiten de school.

Tijdens een bedrijfsbezoek aan

kunstmestproducent Yara gaven de jongeren tips over o.a. duurzame

inkoop en aanbesteding, efficiëntie-slagen en samenwerking op het

gebied van transport, en scholing en draagvlak onder het personeel op het

gebied van duurzaam ondernemen. Ook adviseerden wij de Provincie

Zeeland over het ontwerp van een circulair bushokje en lieten wij ons inspireren door de Green Office in

Utrecht.

8.

Zet een stip op de horizon. Wij kozen als doel om bij te dragen aan het versnellen van de circulaire economie. De jongeren verdiepten zich in deze duurzame economie middels het boek “Zakendoen in de Nieuwe Economie NextGen”. Bestel deze lesmethode hier.

5.

Antoine Heideveld, directeur van Het Groene Brein kwam naar

Zeeland om dit nieuwe innovatieve gedachtengoed te verkennen. Zorg

voor toonaangevende sprekers, workshops en ontmoetingen.

Ook hier deelden wij kennis met onze partners. Wij volgden de

workshop samen met gedeputeerde Jo-Annes de Bat van de Provincie

Zeeland, bestuurders en docenten van MBO Scalda en HZ University of

Applied Sciences.

6.

Maak je netwerk groter en sluit je aan bij andere duurzaamheidsbewegingen. Laat zien dat andere jongeren, verspreid over Nederland en/of de wereld, dezelfde idealen nastreven. Laat zien dat je deel uit maakt van een grotere beweging.

Wij gingen met Jongeren Milieu Actief (JMA) in december naar de VN Klimaattop COP21 in Parijs. We lieten met de internationale protestactie Climate, People, Justice onze stem horen voor klimaatrechtvaardigheid en werkten mee aan de bijeenkomst van de World Business Council for Sustainable Development.

7.

Kom zelf in beweging! Tijdens het programma worden jongeren gevraagd zelf duurzame acties te bedenken om hun medestudenten (en docenten) te inspireren. Met de duurzame acties – ook wel UPGRADES genoemd – bereiden we jongeren voor op hun toekomstige rol als ambassadeurs.

Wij kwamen in actie tijdens Earthday met de UPGRADE “Let’s go planting”. In hoofdstuk 2 vind je een methode om samen met jongeren aan een duurzame actie met impact te werken.

9.

9

Page 11: DOCENTENTOOLKIT FINDING ROOTS - Switch roots FINAL DIGI-2.pdfLaat jongeren kennis maken met duurzaamheid in de praktijk. Je gaat de verbinding buiten de school aan. Hiermee onderscheid

Leer en laat je inspireren. Bezoek andere student- en/of

jongerenprojecten op het gebied van duurzaamheid.

Wij bezochten de Green Office van de Universiteit Utrecht. Een Green

Office is een duurzaamheidsHUB waar studenten en personeel samen aan

de implementatie van duurzaamheid werken. Green Office is er nu ook voor

het mbo.

11.

Zorg voor een follow-up en houd het netwerk in stand. Studenten blijven

betrokken als adviseurs en inspirators, zetten beweging op school in gang en werken bijvoorbeeld samen met een

Green Office op een school.

In de WhatsAppgroep worden ontwikkelingen en inzichten gedeeld.

Stageplaatsen krijgen een duur-zaamheidscheck, projectinitiatieven worden verder gebracht. Daarnaast

vinden wij het reuze gezellig om met elkaar bijvoorbeeld de Dag van de

Duurzaamheid te vieren. Deelnemer Nadine: “Ik heb vandaag allemaal

nieuwe schoonmaakspullen van Ecover gekocht. Fijne dag allemaal.”

13.

Deelnemers van Finding ROOTS bedenken wat zij in hun eigen directe omgeving kunnen veranderen. Aan het einde van het programma verwoorden ze deze impact in een persoonlijke ‘pledge’. Met deze persoonlijke belofte sluiten de jongeren het programma af, daarna ontvangen zij een certificaat.

Onze jongeren werden uitgenodigd voor een officiële ceremonie op het Provinciehuis. Uit handen van gedeputeerde Harry van der Maas werden de certificaten uitgereikt. Lees de pledge van Katelijn terug op Facebook.

12.

Plan een inspirerende terugkomdag, waar je bij wilt zijn. Face-to-face contact inspireert, motiveert en versterkt de verbinding op lange termijn.

Vier maanden later dineren wij samen met bestuurlijk Zeeland en architect Thomas Rau en bespreken onze jongeren hun ideeën voor een nieuwe economie in onze provincie.

14.

Verdiep persoonlijk leiderschap met een vervolgtraining en/of meerdere workshops. Wij combineerden coaching met paarden en authentiek leiderschap om persoonlijke thema’s te onderzoeken en het beste uit onszelf zichzelf te halen.

Het thema van die dag ‘kracht van de kudde’ bracht de groep tot onverwachte inzichten rondom hun eigen leiderschapskwaliteiten. “De workshop persoonlijk leiderschap hebben me wel verrast, ik had niet verwacht dat dit zo’n impact kan hebben”.

10. 10

Page 12: DOCENTENTOOLKIT FINDING ROOTS - Switch roots FINAL DIGI-2.pdfLaat jongeren kennis maken met duurzaamheid in de praktijk. Je gaat de verbinding buiten de school aan. Hiermee onderscheid

“Finding ROOTS is voor mij demanier geweest om te lereninspireren in relatie totduurzaamheid.”

Page 13: DOCENTENTOOLKIT FINDING ROOTS - Switch roots FINAL DIGI-2.pdfLaat jongeren kennis maken met duurzaamheid in de praktijk. Je gaat de verbinding buiten de school aan. Hiermee onderscheid

Finding ROOTS zet jongeren in de driver’s seat. Daarbij is het programma gericht op doen. De duurzaamheidservaring staat centraal, dat is wat beklijft.

Inspiratie voor co-creatieSamen aan de slag, want om mensen iets te leren (en iets te veranderen in hun gedrag) is het belangrijk om hen iets te laten ervaren. Vervolgens deze ervaring betekenis geven en zelf met de kennis aan de slag gaan, dat is de kern van co-creatie. Onderzoeker Stan Frijters onderstreept in zijn onderzoek ‘Gewoon Doen! Handleiding voor het ontwerpen van Leren voor Duurzame Ontwikkeling’ de participatieve houding van jongeren bij duurzaamheidsvraagstukken. “Participatie houdt in dat leerlingen verantwoordelijk kunnen zijn voor hun eigen handelen tijdens het leren en werken in concrete situatie. Maar centraal binnen samenwerkend leren staat ook de interactie en dialoog met partijen buiten de school, waardoor leerlingen meer verbanden zien.”

tips voor co-creatie1. Betrek jongeren vroegtijdig in het proces en geef hen kaders, maar

beperk hun denken niet.

2. Zorg als begeleider voor goede communicatievaardigden.

3. Heb een open en flexibele houding en ben bereid om processen anders in te richten dan normaal.

4. Geef jongeren vertrouwen en verantwoordelijkheid.

5. Werk vanuit gelijkwaardigheid.

6. Manage verwachtingen en geef inzicht in een concreet en gaaf einddoel.

7. Zorg dat iedereen zich evenveel inzet en spreek elkaar hier op een positieve manier op aan.

8. Iedereen in het proces moet beschikken over zelfreflectie en fouten durven toe te geven.

9. Onderhoud face-to-face contact waarin je elkaar motiveert en coacht.

10. Zorg altijd voor continuïteit en/of een gefaseerde afronding.

Bron: onderzoeksrapport co-creatie met jongeren, Marjoleijn Felius in opdracht van Switch, 2013

12

3. Ga samen aan de slag

Page 14: DOCENTENTOOLKIT FINDING ROOTS - Switch roots FINAL DIGI-2.pdfLaat jongeren kennis maken met duurzaamheid in de praktijk. Je gaat de verbinding buiten de school aan. Hiermee onderscheid

Wij gebruikten deze samenwerkende aanpak gedurende het hele project. In drie voorbeelden brengen we dit proces in beeld: Posteractie COP21, Upgrade Earth Day en Workshop “Zakendoen in de Nieuwe Economie”.

Voorbeeld 1: Posteractie COP21In december bezochten wij de VN Klimaattop COP21 in Parijs. Om onze inzet en intenties zichtbaar te maken naar ‘de peers’ werkten we aan een communicatieplan. De jongeren bedachten het onderdeel van de posteractie COP21. Indringende portretfoto’s werden voorzien van een persoonlijke motivatie. Ontwerp en vormgeving waren in handen van de studenten Mediavormgeving van de mbo opleiding Techniek en Design. Op elke schoollocatie werden de posters weken voorafgaande aan de Klimaattop verspreid. Elke locatie had een verantwoordelijke die toezicht hield op de voortgang en zichtbaarheid. En op Facebook werden de respectievelijke profielfoto’s tijdelijk vervangen door de posters. Ook de briefing voor de online campagne was in handen van de studenten zelf.

Voorbeeld 3: Co-creatiebijeenkomst In februari 2015 volgden wij, samen met gedeputeerde Jo-Annes de Bat, bestuurders en docenten van Scalda en HZ University of Applied Sciences, de workshop “Zakendoen in de Nieuwe Economie” van Het Groene Brein. In een half uur zette Antoine Heideveld, directeur van Het Groene Brein, de noodzaak, kansen en mogelijkheden voor de circulaire economie uiteen. Daarna werkten de deelnemers in kleine groepjes samen aan een aantal Zeeuwse vraagstukken.

Een aansprekende en innovatieve werkvorm voor een levendige co-creatiebijeenkomst is het World Café. Deze methode kan je inzetten om mensen samen de handen ineen te laten slaan. Door te kiezen voor dialoog ontstaat verbinding, creativiteit en beweging. Dit document helpt je op weg.

Voorbeeld 2: Upgraden tijdens Earth DayTijdens Earth Day organiseerden wij de Upgrade “Let’s go planting” en vergroenden we de omgeving van de campus met seedbombs. Medestudenten daagden we uit bewuster en duurzamer te leven. De onlinecampagne bij de actie was een succes en kreeg meer dan 10.000 views op Facebook. Kijk hier de video van deze Upgrade.Gebruik de Upgrade-methode om jongeren zelf in beweging te krijgen. Upgrades zijn zichtbare, positieve acties uitgevoerd door jongeren. Deze campagne draait om het uitvoeren van positieve, zichtbare acties door jongeren voor een betere wereld. De ludieke acties - groot of klein - laten zien dat werken aan een duurzame wereld leuk is om te doen. Upgrades worden altijd door jongeren uitgevoerd en zo veel mogelijk samen met hen bedacht en voorbereid, zodat sprake is van een coproductie waarbij het eigenaarschap voor de actie zoveel mogelijk ligt bij de jongeren zelf. Ook met jongeren zichtbaar het verschil maken voor een duurzame wereld? Download de checklist en ga samen aan de slag.

13

Page 15: DOCENTENTOOLKIT FINDING ROOTS - Switch roots FINAL DIGI-2.pdfLaat jongeren kennis maken met duurzaamheid in de praktijk. Je gaat de verbinding buiten de school aan. Hiermee onderscheid

“Mijn rol is om andere mensen te inspireren. Zo heb ik ervoor gezorgd dat duurzaamondernemen nu ook in hetcurriculum van de HZ-opleiding Human Resource Management komt.”

Page 16: DOCENTENTOOLKIT FINDING ROOTS - Switch roots FINAL DIGI-2.pdfLaat jongeren kennis maken met duurzaamheid in de praktijk. Je gaat de verbinding buiten de school aan. Hiermee onderscheid

Van alle (project)ervaringen maakten we foto’s, filmpjes, adviezen en tips voor medestudenten, vrienden, professionals en beleidsmakers. Met de ambitie om te inspireren, uit te dagen en mensen in beweging te krijgen. In dit hoofdstuk delen we onze communicatiestrategieën, ideeën en tips. Communicatie is een van de belangrijkste projectonderdelen om zowel de deelnemers (de jongeren) als de stakeholders mee te krijgen in het project en de ambities.

Interne communicatie Interne communicatie is gericht op het enthousiasmeren en informeren van de deelnemers. Denk aan het plannen, afstemmen en bevestigen van afspraken, taakverdelingen, opdrachten bijeenkomsten en reizen,. Studenten geven aan dat communicatie via de email voor deze organisatorische zaken het meest wenselijk is. Afspraken zijn duidelijk en makkelijk te bewaren en/of later terug te lezen. De email wordt door jongeren toch vaker als afstandelijk ervaren, kies daarom ook voor een meer directe communicatie via WhatsApp. In de WhatsAppgroep is naast urgente organisatorische zaken ook ruimte voor nieuws, ervaringen, vragen en persoonlijke berichten.

Betrek jongerenPlan met de deelnemers ook regelmatig interne sessies om na te denken over de projectcommunicatie op social media en de invulling van hun ambassadeurschap. Het is de bedoeling dat ze tijdens, maar ook na het programma hun ervaringen delen met peers (vrienden, familie, medestudenten). Maak voor elke activiteit die je onderneemt dus samen met de jongeren een communicatieplan. Pak dit eenvoudig aan met bijvoorbeeld een brainstormmeeting. Jongeren zijn enthousiast over deze werkvorm en al snel heb je originele en concrete ideeën voor de communicatie op social media en/of mediacampagnes. Zorg ervoor dat het altijd ideeën zijn die ze zelf interessant en leuk vinden en laat ze dit zelf uitvoeren. Zo weet je dat de projectcommunicatie toegankelijk is voor de jonge doelgroep en dat het ook bij hen terecht komt. Delen is vermenigvuldigen.

15

4. Laat jezelf horen

Page 17: DOCENTENTOOLKIT FINDING ROOTS - Switch roots FINAL DIGI-2.pdfLaat jongeren kennis maken met duurzaamheid in de praktijk. Je gaat de verbinding buiten de school aan. Hiermee onderscheid

Spelregels voor brainstormenBrainstormen heeft als doel het genereren van nieuwe ideeën. Het is niet de bedoeling om die ideeën direct te gaan vergelijken, beargumenteren of afwegen. Het is wél de bedoeling om je tijdens de brainstorm te laten inspireren door de ingebrachte ideeën, om ze te gebruiken, om te vormen en verder te brengen. Elk idee is namelijk een steen waarmee je verder kunt bouwen.

1. Een brainstorm begint met een vraag, een gerichte creatieve vraag

De vraag kan zowel door de projectleider gesteld worden of samen met de deelnemers geformuleerd worden. Je kunt bijvoorbeeld een upgrade gaan bedenken, een campagne of een manier waarop je iets wilt gaan communiceren op social media.

2. Creëer een open ideegeneratiefase die alle denkrichtingen toestaat

Zorg voor een creatieve fase zonder oordeel en zonder hiërarchie in de groep. Iedereen kan gelijkwaardig ideeën inbrengen waarop zoveel mogelijk verder wordt geassocieerd en meegelift. Het is niet de bedoeling om ideeën direct te gaan vergelijken, beargumenteren of afwegen. Het is wél de bedoeling om je tijdens de brainstorm te laten inspireren door de ingebrachte ideeën, om ze te gebruiken, om te vormen en verder te brengen.

3. Leg het vastDe sessie kan bijvoorbeeld uitgewerkt worden op een bord, met schetsen of met steekwoorden. Het mag een creatieve en wat chaotische kaart worden van alle invalshoeken en ideeën. Je kunt iemand aanwijzen die meeschrijft en helpt faciliteren of je kunt met de groep zelf alles opschrijven en tekenen.

4. Evalueer en bekijk alle ideeën aandachtigNa de open fase bekijk je met de deelnemers samen naar alle ideeën. Nu is er pas ruimte voor een kritische houding en het maken van keuzes. Wees wel kritisch positief en bekijk als groep ook de gewaagde en ongewone invalshoeken. Kies uiteindelijk de meest veelbelovende ideeën en kijk of je ze kunt combineren of kunt uitwerken tot een concept.

16

Page 18: DOCENTENTOOLKIT FINDING ROOTS - Switch roots FINAL DIGI-2.pdfLaat jongeren kennis maken met duurzaamheid in de praktijk. Je gaat de verbinding buiten de school aan. Hiermee onderscheid

Externe communicatieExterne communicatie bestaat uit traditionele persberichten, face to-face-contact, social media, video’s en foto’s. Het is handig als er twee of meerdere studenten zich gedurende het hele project bezig houden met communicatiestrategie. Deze projectgroep beheert en bijvoorbeeld ook de social media in samenwerking met de projectleider. Daarbij wordt op vaste momenten door middel van social mediamonitoring, gemeten wat het bereik en resultaat is van de verschillende communicatieacties en updates. Je kunt hiervoor de gratis monitoringtools gebruiken die worden aangeboden door bijvoorbeeld Facebook en Twitter.

Zorg er verder voor dat je content door zo veel mogelijk externe partijen gedeeld wordt. Denk hierbij in de eerste plaats aan je samenwerkingspartners, maar ook traditionele media en organisaties op het gebied van duurzaamheid. Daarnaast is het project voor regionale media interessant om te volgen. Wij maakten in een vroeg stadium afspraken met de PZC, Provinciale Zeeuwse Courant. Zij volgden diverse activiteiten, maar ook de jongeren deelden persoonlijke ervaringen in een dagelijks krantenitem. Deze succesvolle samenwerking leverde het project direct grotere bekendheid op. Ook versterkt de media-aandacht de motivatie van de deelnemers.

17

Page 19: DOCENTENTOOLKIT FINDING ROOTS - Switch roots FINAL DIGI-2.pdfLaat jongeren kennis maken met duurzaamheid in de praktijk. Je gaat de verbinding buiten de school aan. Hiermee onderscheid

5. Deel je netwerkEr zijn tal van initiatieven waarbij je kan aansluiten.Hier vind je onze samenwerkingspartners terug, maar ook andere inspirerende organisaties die jou zeker iets te bieden hebben.

18

Het Groene Brein Roots verbindt beroepsonderwijs en bedrijfsleven voor een duurzame economie.

Ira von [email protected]

Switch samen naar duurzaam en rechtvaardig. Imke [email protected]

Rootablity Green Office verduurzaamt samen met studenten Universiteiten, hbo’s en mbo’s in Nederland en daarbuiten.

Felix [email protected]

Mountain Child Care gelooft in de kracht van jonge mensen. Ze organiseert persoonlijk leiderschapsprogramma’s.

Mark [email protected]

Jongeren Milieu Actief is de jongerenorganisatie van Milieudefensie.

Lawrence [email protected]

Groen Gelinkt maakt natuur- en duurzaamheidseducatie overal beschikbaar en gemakkelijk vindbaar.

Linda [email protected]

ALIA is een instituut voor Authentiek Leiderschap In Actie. Maaike Boumans [email protected]

Zakendoen NextGen brengt het succesvolle Managementboek van het Jaar 2014 naar het mbo.

Maaike van [email protected]

Urgenda maakt met bedrijven, overheden, maatschappelijke organisaties en particulieren, Nederland sneller duurzaam.

Sharona [email protected]

Groene Generatie maakt werk van duurzaamheid in het onderwijs.

Thijs [email protected]

Studenten voor Morgen stimuleert studenten om te kiezen voor een duurzame levensstijl, studie en carrier.

Luna [email protected]

Verder kan je met activiteiten aansluiten bij landelijke initiatieven als de Dag van de Duurzaamheid, World Fair Trade Dag, Earth Day, de Week van de Circulaire Economie en ga ook zelf op zoek naar lokale evenementen in jouw regio.

Aanbevolen literatuur Zakendoen in de Nieuwe Economie NextGen, Marga Hoek Handboek betekenisvol ondernemen, Kees Klomp De verborgen impact, Babette Porcelijn Low impact man, Steven Vromman Material Matters, Thomas Rau en Sabine Oberhuber

Partners Contact

Page 20: DOCENTENTOOLKIT FINDING ROOTS - Switch roots FINAL DIGI-2.pdfLaat jongeren kennis maken met duurzaamheid in de praktijk. Je gaat de verbinding buiten de school aan. Hiermee onderscheid

6. Checklist Je deelt de succesfactoren van het project.

Samenwerking tussen mbo en hbo is in zicht.

Er is verbinding met het schoolprogramma, zorg dat jongeren bijvoorbeeld vrije studiepunten krijgen voor deelname.

Er is een projectleider

Een professional vanuit het lokale duurzaamheidsnetwerk versterkt het team.

Kies een projectperiode van zes tot negen maanden verdeeld over één schooljaar.

Zorg voor een sluitende projectbegroting en alle partijen hebben zich hier (financieel) aan verbonden

Stip op de horizon is gezet, denk aan “Zakendoen in de Nieuwe Economie NextGen”

Communicatieplan is af.

In één overzicht alle voorwaarden in beeld. Is jouw regio klaar voor Finding ROOTS?

19

Page 21: DOCENTENTOOLKIT FINDING ROOTS - Switch roots FINAL DIGI-2.pdfLaat jongeren kennis maken met duurzaamheid in de praktijk. Je gaat de verbinding buiten de school aan. Hiermee onderscheid

Eigen sociale mediakanalen zijn aangemaakt.

Mediapartner is gevonden.

Er zijn interactieve methodes gevonden voor het vormgeven van bijeenkomsten en acties.

Er is een vacature waaropstudenten kunnen inschrijven de kennismakingsmeeting staat gepland.

Een eerste(globale) projectplanning is inzichtelijk.

Er zijn in de regio (En daarbuiten) voldoende aansprekende activiteiten en Samenwerkingspartner gevonden.

De einddatum van het project en de daarbij horende voorwaarden zijn vastgesteld (+ zorg ook alvast voor een indrukwekkende afsluiter).

20

Page 22: DOCENTENTOOLKIT FINDING ROOTS - Switch roots FINAL DIGI-2.pdfLaat jongeren kennis maken met duurzaamheid in de praktijk. Je gaat de verbinding buiten de school aan. Hiermee onderscheid

Ontwerp toolkitKevin Hemelaar, Hamza Ouahamdi en Maxim van der Pluijm

Opleiding Mediavormgever, Scalda

Kevin HerreboutKatelijn BoermaMartijn AcdaHanae LaghmiriKira MoerbeekNadine SmitHedzer SpaansNilson den OudenAmber van der Heijden

Ben PieterseLuc Verstege

Priscilla RinkhoudRicardo ScheeleEva van der Wal

Martijn de JongeIngrid de VriesIra von Harras

Maaike van DrielImke Elstak

met dank aan