Docent: Robert Crain

Jaar: 2009

Klas: V1

Concepting

•Flexibel associeren

•Mindmap

•Morphological Matrix

Concepting

Flexibel

associeren

Concepting

Waarom? Vlot en flexibel associeren is onder andere nuttig bij brainstorming. Hoe? Associeren doe je al spontaan! Wat je kunt oefenen:1. Snelheid verhogen2. Kantelen (disocieren)3. Terugkoppelen (resocieren)4. Verbinden

Concepting

Het niveau van een oefening wordt

aangegeven met een (+).

(+) basis

(++) goed

(+++) prima

Concepting

1. Snelheid verhogenDe associatieketting. Reeks van associaties waarbij je bij een term begint en telkens verder associeert op de laatste term die je hebt bedacht, met uitstel van oordeel!

Voorbeeld: water-drinken-frisdrank-zomer-strand-surfen…

Concepting Oefening

1. Snelheid verhogen (+)Sla het woordenboek ergens open. Begin met een willekeurig woord en maak een associatieketting voor 1 minuut (niet langer).

Herhaal deze oefening 1x met een ander woord. Probeer het aantal woorden met 50% te vermeerderen ten opzichte van de vorige associatieketting.

Concepting

2. KantelenVia associaties andere contexten opsporen.

Voorbeeld:Een bank staat in een huiskamer, maar is ook een geldinstelling, of een database.

Concepting Oefening

2. Kantelen (++)Sla het woordenboek ergens open. Begin met een willekeurig woord en kantel voor 1 minuut (niet langer).

Herhaal deze oefening 1x met een ander woord. Probeer het aantal woorden met 50% te vermeerderen ten opzichte van de vorige kantelingen.

Concepting

3. TerugkoppelenBegin met een woord en maak een associatieketting die eindigt met het laatste woord.

Voorbeeld: Japan-sushi-restaurant-diner-lunch- ontbijt-spiegelei

Concepting Oefening

3. Terugkoppelen (+++)Sla het woordenboek ergens open en kies een woord. Doe dit nogmaals. Maak een associatieketting tussen beide woorden.

Herhaal deze oefening 1x met een ander woord. Probeer het aantal woorden met 50% te vermeerderen ten opzichte van de vorige koppelingen.

Concepting

4. VerbindenZoek de overeenkomsten tussen twee woorden.

Voorbeeld: Zonnebloem SpiegeleiGele kleur

ZondagversieringZonnig kleur en vorm

Specifieke geurRonde kern en een omhulsel

LekkerKinderen houden ervan

Concepting Oefening

4. Verbinden (+++)Sla het woordenboek ergens open en kies een woord. Doe dit nogmaals. Zoek de overeenkomsten tussen beide woorden.

Herhaal deze oefening 1x met een ander woord. Probeer het aantal woorden met 50% te vermeerderen ten opzichte van de vorige verbindingen.

Concepting

Mocht je meer willen weten over dit

onderwerp, lees het boek: Creativiteit,

HOE? ZO! van Igor Byttebier.

Mindmap

De Mindmap

Het gebruik van de Mindmap is onder

creatieven zeer populair. Het is makkelijk

in gebruik en het levert snel resultaat.

De Mindmap

Maar hoe werkt het

ook alweer?

De Mindmap

• Plaats in het midden het onderwerp

• Associeer op het onderwerp

• Elk woord moet alleen staan

• Benadruk belangrijke woorden

De Mindmap

Wat vergeten

wordt...

De Mindmap

• Verbind woorden die onderling een associatie met elkaar hebben

• Verbind woorden die eventueel een associatie met elkaar kunnen hebben

• Kluster of omcirkel deze groepen van woorden

De Mindmap

Door klustering ontstaan gebieden van woorden, die een concept kunnen bevatten. Zo’n gebied wordt de context van het concept genoemd.

De Mindmap

Er zijn een paar redenen op te noemen wanneer klustering wel lukt, maar binnen de context van de woorden onstaat niet direct een concept, of het concept is inhoudelijk niet sterk genoeg.

De Mindmap

1. Weinig vertakkingen binnen de boomstructuur

2. Kwaliteit van de associaties is niet voldoende

3. Niet avontuurlijk genoeg met klustering

De Mindmap

1. Weinig vertakkingen binnen de boomstructuur

Probeer niet te snel te stoppen met

associeren. Hoe meer woorden je verzint,

des te meer klusteringen je kunt maken,

wat uiteindelijk betere concepten oplevert.

De Mindmap

2. Kwaliteit van de associaties is niet voldoende

De eerste associatie hoeft niet direct de

beste associatie te zijn. Durf verder te

denken.

De Mindmap

• Abstract - Concreet• Synoniem - Antoniem• Goed - Slecht• Verleden – Toekomst• Etcetera

Zie het voorbeeld met het woord ‘jong’

De Mindmap

Jong

Synoniem

Antoniem

Verleden

ToekomstGoed

Slecht

Abstract

Concreet

Jong

Verleden

ToekomstGoed

Slecht

Abstract

Concreet

Jeugd

BejaardOud

Over datum

Piep

FrisGroenToekomstOchtendgloren

Licht

Baby

Adolescent

Auto van 2 jaar oud

Open minded

Eeuwige leven

ActueelVernieuwend

Kinderachtig

Geen ervaring

Strak in vel

Brutaal

Onder de plak bij ouders

Zakgeld Voor 19:00 naar bed

Thuiswonen

Ouder Salaris

Zelfstandig wonen

Kinderen

De Mindmap Oefening Synoniem

Antoniem

De Mindmap

3. Niet avontuurlijk genoeg met klustering

Probeer woorden te klusteren die op het

eerste gezicht niets met elkaar te maken

hebben.

De Morphological Matrix

De Morphological Matrix

Concepten ontwikkelen met een grote

groep is moeilijker dan binnen een kleine

groep of individueel. Je zult dus

randvoorwaarden moeten ontwikkelen om

de enorme gedachtenstroom van de

groep te kanaliseren.

De Morphological Matrix

Deze randvoorwaarden vormen de

Matrix waarbinnen gedacht wordt.

De Matrix blijft tijdens het denkproces

onveranderd. Echter de inhoud binnen de

Matrix zal door de randvoorwaarden

steeds veranderen. Dit Morphen noemt

men het conceptproces.

Dat was de theorie,

nu aan de slag!

De Morphological Matrix

De Morphological Matrix

Voorbereiding:

gebruik post-its en een groot vel papier.

Teken op het vel papier een grid van 7x7

vlakken.

De Morphological Matrix

De Morphological Matrix

Oefening 1:

Bepaal thema’s voor de brainstorm, geen

ideeen. Elke deelnemer verzint binnen

5 minuten minimaal 5 thema’s …

De Morphological Matrix

…voorbeelden van thema’s kunnen zijn :

de vier seizoenen, feestdagen, maar

ook ‘vrijheid van meningsuiting’ of ‘lief zijn

voor elkaar’. Je hebt dus een enorme

vrijheid in je thema’s.

Plaats de thema’s aan de linkerkant van

de Matrix.

Thema’s

Thema’s

Thema’s

Thema’s

Thema’s

Thema’s

De Morphological Matrix

De Morphological Matrix

Maak nog geen selectie. Alle thema’s zijn

toegestaan.

De Morphological Matrix

Je hebt 5 minuten

voor deze oefening!

De Morphological Matrix

Oefening 2:

Bepaal de randvoorwaarden, geen

ideeen.

Elke deelnemer verzint binnen 5 minuten

minimaal 5 randvoorwaarden…

De Morphological Matrix

…stel aan jezelf de vraag: ‘waar moet het

project aan voldoen’? Antwoorden daarop

kunnen zijn: interactief, visueel

vernieuwend, zichtbaar bij daglicht etc.

Plaats de randvoorwaarden boven de

Matrix.

Rand-

voorwaarden

Rand-

voorwaarden

Rand-

voorwaarden

Rand-

voorwaarden

Rand-

voorwaarden

Rand-

voorwaarden

Thema’s

Thema’s

Thema’s

Thema’s

Thema’s

Thema’s

De Morphological Matrix

De Morphological Matrix

Maak nog geen selectie.

Alle randvoorwaarden zijn toegestaan.

Je hebt 5 minuten

voor deze oefening!

De Morphological Matrix

De Morphological Matrix

Maak uiteindelijk een selectie van

6 thema’s en 6 randvoorwaarden.

Dus 6 thema’s aan de linkerkant van de

Matrix, en 6 randvoorwaarden aan de

bovenkant van de Matrix.

De Morphological Matrix

Jullie gaan nu kruisverbanden aanleggen

tussen thema en randvoorwaarde.

Laat de deelnemers dat eerst voor

zichzelf doen.

De Morphological Matrix

Voorbeeld 1:

‘Seizoenen’ gekoppeld aan ‘visueel

uitdagend’ zou kunnen opleveren:

‘Le quatrro staggioni van Vivaldi vertalen

naar beeld’.

Visueel uitdagend

Interactief Rand-

voorwaarden

Rand-

voorwaarden

Rand-

voorwaarden

Rand-

voorwaarden

Seizoenen Vivaldi ‘le quatro staggioni’

Thema’s

Thema’s

Thema’s

Thema’s

Thema’s

De Morphological Matrix

De Morphological Matrix

Voorbeeld 2:

‘Seizoenen’ gekoppeld aan ‘interactief’

zou kunnen opleveren:

‘Tijdens slecht weer via jouw mobiel mooi

weer toveren op het scherm’.

Visueel uitdagend

Interactief Rand-

voorwaarden

Rand-

voorwaarden

Rand-

voorwaarden

Rand-

voorwaarden

Seizoenen Vivaldi ‘le quatro staggioni’

Via mobiel mooi weer toveren op scherm

Thema’s

Thema’s

Thema’s

Thema’s

Thema’s

De Morphological Matrix

De Morphological Matrix

Het vergt een enorm associatief

vermogen van de deelnemers maar dat is

juist de uitdaging!

De resultaten zullen in het begin

misschien teleurstellend zijn. De

Morphological Matrix is moeilijker dan de

Mindmap, maar levert uiteindelijk meer

concepten op.

De Morphological Matrix

De Morphological Matrix

Lukt het de eerste keer niet, probeer het

nogmaals. Oefenen! Succes