donderdag 14 mei 2009

DiversAntwerpen

Bijlagereeks over de 160 verschillende nationaliteiten die in Antwerpen vertegenwoordigd zijn

Van Afghanistan tot Zwitserland

www.gva.be

“De vriendelijkheid van de Vlamingen staat haaks op de vooroordelen die over hen bestaan”

blz. 2-3

“Ik ben mijn droomprins gevolgd”

“Wij, Liberianen, zijn gewend aan sterke vrouwen”

blz. 4-5 blz. 6-7-8

LibiëMohammed Fitouri

LitouwenIngvile Bucinskaite

LiberiaFred Ewunken

BelgiëLibië

Litouwen

Liberia

Teksten: Marjorie Blomme, Stijn Janssen, Liesbeth Baeten Coördinatie: Kris Vanmarsenille Eindredactie: Carine TollenaereFoto’s: Patrick De Roo, Dirk Kerstens, Bert Hulselmans, Wim Hendrix, AP, AFP, EPA

�.DIVERS ANTWERPEN donderdag 14 mei �009

“Ik ben moslim, maar ik ben geen macho: ik help mijn vrouw”mohamed fitouriburgerlijk ingenieur

Toen en nu

Mysterieus Libië De Grote Libisch-Arabische Soci-

alistische Volks-Jamahiriyah of kort-weg Libië is een Arabisch land in Noord-Afrika.

Libiës hoofdstad Tripoli is een ha-venstad in het noordwesten, aan de Middellandse Zee. Het land heeft geen meren of rivieren van bete-kenis. Er wordt nu wel gewerkt aan een project om het water dat onder de Sahara stroomt, in een kunstma-tige rivier om te zetten die steden aan de kust van water kan voorzien.

LibiëLand met een “grote gids”

Het land was gedurende veer-tig jaar heerschappij van Khadafi vrijwel ontoegankelijk voor Wes-terlingen. Sinds een achttal ja-ren is het beleid is soepeler. Door zijn ideale ligging aan de Middel-landse Zee was het land echter vanaf de Oudheid de gedroomde locatie om handel te drijven. De belangrijkste handelspartners zijn van oudsher Griekenland en Italië. Het kustgebied is zelfs ge-durende lange tijd onder Ro-meins gezag geweest. Je kunt er nu nog de ruïnes van Leptis Mag-na, overblijfselen van Romeinse

“Door het economische embargo waren er nauwelijks medicijnen”Mohamed Fitouri (62) kwam tijdelijk naar Antwerpen om er voor burgerlijk ingenieur te studeren. Maar toen kwam hij zijn vrouw Kathy tegen. Samen kregen ze drie kinderen. Het stel woont nu al 25 jaar in Antwerpen.Hoewel Mohamed al diploma’s in Malta, Libië en Engeland had behaald, wilde hij in Antwerpen nog een diploma burgerlijk ingenieur behalen.

“Ik studeerde aan de American University en de bedoeling was dat ik zou terugkeren naar Libië zo gauw ik het diploma had be-haald.”

Zijn leven zou een totaal andere wending nemen op het moment dat hij de mooie, ranke Kathy ont-moette. Mohamed maakte van bij het begin van hun relatie duidelijk dat het niet zijn bedoeling was om in België te blijven.

“Ik was hier niet als economisch of politiek vluchteling. Ik was hier in belang van mijn land: kennis opdoen en die dan in de praktijk omzetten in Libië. Dat was mijn bedoeling.”

Kathy ging akkoord met Mo-hameds plannen en niet veel la-ter keerden ze terug naar Tripoli. “Mijn familie verklaarde me gek”, zegt Kathy. “Vijfentwintig jaar ge-leden stond Libië in een slecht dag-

Mohammed en Kathy thuis met hun waterpijp.

licht in het Westen. Mijn vrienden waren ervan overtuigd dat ik in mijn ongeluk liep. Maar wat had ik te ver-liezen? Als het niet goed uitdraaide, kon ik zo weer terug.”

Haar verblijf in Libië beviel haar heel goed. Mohameds familie was open, tolerant en modern. Zijn va-der was zelfs minister van Sociale Za-ken geweest onder Khadaffi. “Ik kon er mezelf zijn”, zegt Kathy. “Daarom

had ik het er ook zo goed.”Maar toen werd Kathy zwanger

van hun tweede zoon, Bilal. “Die zwangerschap verliep niet zoals ge-pland. Door de complicaties wilden we geen risico’s nemen. Ik wilde te-rug naar België om de zwangerschap in een ziekenhuis te laten opvolgen. Zogezegd, zo gedaan. Kathy keerde terug naar België, Mohamed bleef achter in Tripoli. Uiteindelijk kwam

Kathy nog even terug, maar na drie jaar in Libië verhuisden ze voorgoed naar België.

“Het was beter voor de kinderen”, zegt Mohamed. “Met het economisch embargo dat toen heerste, waren er nauwelijks medicijnen beschikbaar. Het was een harde en moeilijke pe-riode.”

Terug in België nam Mohamed zich voor om zich aan te passen aan

de Vlaamse cultuur, zonder zijn Li-bische cultuur te verloochenen. “Ik denk dat ik een perfecte combinatie van de twee ben”, zegt hij trots. “Ik ben een moslim, eet geen varkens-vlees en drink geen alcohol. Maar ik ben ook geen typische macho: ik help mijn vrouw bij het afruimen en het koken. Ik zal zelf ook onze gasten be-dienen als ze hier komen eten.”

Hun drie zonen, Mohamed, Bilal en Arkam, hebben ze ook zo opge-voed. “Onze zonen zijn religieus op-gevoed, maar er zijn geen taboes. Er zijn bepaalde regels: ze moeten hun ouders respecteren.” Hun strenge opvoeding werpt zijn vruchten af: als de oudste zoon Mohamed bin-nenkomt, stelt hij zich beleefd voor en geeft ons een hand.

Mohamed voedt zijn kinderen in het Arabisch op. Met hun moe-der praten ze Nederlands. Kathy en Mohamed praten onderling Engels. “Dat is historisch zo gegroeid”, zegt Kathy. “Ik zou het heel vreemd vin-den om met mijn man Nederlands te praten.”

Het Nederlands van Mohamed is gebroken, maar niet slecht. “Ik spreek zeer goed Engels en natuur-lijk ook Arabisch. Maar Frans of Ne-derlands lukt niet altijd even goed. Dat was een groot struikelblok in het begin. Het was ook niet eenvoudig om werk te zoeken: ik sprak geen enkele landstaal. Nu werk ik voor een Libisch bedrijf dat plantaardi-ge en homeopathische medicijnen maakt in Libië, maar exporteert naar de Arabische wereld en Afrika. Het bedrijf staat onder supervisie van de Europese Unie. Voor mijn werk ben ik veel in Libië en in het Midden-Oosten.”

Mohamed Fitouri houdt van Ant-werpen en van België. “Het is zo’n geweldige stad. Gedurende 25 jaar heb ik in een zijstraat van de Meir gewoond, midden in het centrum. De levenslust, de energie en de vriendelijkheid van de Vlamingen staat haaks op de vooroordelen die de ronde doen over hen. Met racis-me heb ik nooit te maken gekregen. Mijn kinderen evenmin. Ik ben ie-mand die zich overal aanpast, mis-schien is het dat wel. Wie ben ik om mijn wetten te stellen in een land dat me als gast ontvangt? Nee, zoveel is zeker: België is mijn tweede thuis geworden.”

www.ortelmobile.be connecting the world

BEL DE HELE WERELD

ROND TEGEN EXTREEM

LAGE TARIEVEN!

*Eenmalig starttarief voor onderling gratis bellen is € 0,15 * Maximale gesprekstijd voor onderling gratis bellen is 10 minuten * Onderling gratis bellen geldt alleen binnen België * Voor een overzicht van alle tarieven en voor meer informatie over onze actie gaat u naar: www.ortelmobile.be

** Actie geldig vanaf 8 mei 2009

-50%**

OP BOVENSTAANDE BESTEMMINGEN ELKE DAG VANAF 16:00H TOT 04:00H

POLAND ROMANIA TURKEYCONGO DRC MOROCCO

VAST MOBIEL&

GRATIS!!ONDERLING BELLEN

VAN ORTEL NAAR ORTEL*

donderdag 14 mei 2009 DIVERS ANTWERPEN.�

“De Griekse en Romeinse monumenten zijn perfect bewaard gebleven.”IbrahIm abushImagastro-enteroloog

Zee onder de SaharaEen groot deel van het grondge-

bied in het zuiden van Libië is onder-deel van de Sahara. Het land kent geen meren of andere wateren van betekenis: van de 1.759.540 vier-kante kilometer grondgebied is al-les land. Het grootste deel van de be-volking woont dan ook in het noor-den van het land, bij de Middelland-se Zee.

Onder de woestijnen kunnen echter ware zeeën liggen. Zo ligt on-

der de Libische Sahara een enorm ondergronds meer. Volgens som-migen werd het gevormd door een overvloed aan verdwaald Nijlwater, volgens anderen stamt het uit de pe-riode dat de Libische Woestijn een vruchtbare steppe was. Momenteel werkt men in Libië aan een project om water dat zich onder de Sahara bevindt in een kunstmatige rivier om te zetten die steden aan de kust van water kan voorzien.

steden, bezichtigen. In 1911 kwam Libië in Italiaan-

se handen. Tijdens de Tweede Wereldoorlog verdreven de Brit-ten de Italianen en de Duitsers en kwamen de noordelijke provin-cies Tripolitanië en Cyrenaica on-der Brits gezag. Het westen kwam in Franse handen. Dit duurde tot 1950. Op 24 december 1951 werd Libië een koninkrijk met Idriss I als koning.

Achttien jaar later, op 1 sep-tember 1969, pleegde kolonel Muammar Ghadaffi een staats-greep. Hij riep het land uit tot de

Grote Libisch-Arabische Socialisti-sche Volks-Jamahiriyah. De oliere-serves – de belangrijkste bron van inkomsten – werden genationali-seerd en alle buitenlanders weg-gestuurd.

Volgens Khadaffi is Libië een “zuivere socialistische staat”. Zelf is hij officieel geen president of premier, maar een soort “gids” die het Libische volk helpt het so-cialisme te realiseren. Libië heeft een semi-grondwet en de wetten van het land zijn afgeleid van het socialisme, de islamitische wet en van Khadaffi’s “Groene Boekje”

Minder dan 20% analfabeten

Cijfers

Officiële benaming: Grote Libisch-Arabische Socia-listische Volks-Jamahiriyah

Hoofdstad: TripoliRegeringsvorm: Jamahi-

riya in theorie, geleid door de bevolking in plaatselijke volks-congressen. In de praktijk een autoritaire dictatuur.

Staatsvorm: geenStaatshoofd: revolutionai-

re leider kolonel Muammar Abu Minyar al-Qadhafi (sinds

1 september 1969)Eerste minister: al-Baghdadi

Ali al-Mahmudi (sinds 2006)Oppervlakte: 1,759,540 km²Inwoners: 6.310.434 Gemiddelde leeftijd bevol-

king: 23,9 jaarLevensverwachting: 77,26

jaarHIV-besmettingen: 10.000 in

2001, er zijn geen cijfers van do-delijke slachtoffers

Werkloosheid: 30% in 2004Etnische bevolkingsgroe-

pen: Berbers en Arabieren 97%, andere 3% (Grieken, Maltezen,

Italianen, Egyptenaren, Pakista-ni, Turken, Indiërs en Tunesiërs).

Religies: Soenni moslims: 97%, andere: 3%

Alfabetisering: 82,6% Talen: Arabisch, Italiaans,

EngelsOnafhankelijk sinds:

24 december 1951 Nationale feestdag: dag van

de revolutie 1 September (1969)Munt: Libische dinar Natuurlijk grondstoffen:

petroleum, gas, gypsumPlaats op lijst rijkste landen:

56/177

“Mijn kinderen zijn meer gebonden aan België dan aan Libië”

Irbahim naar België om geneeskun-de te studeren en om meer van de cultuur en de vooruitgang van het Westen te genieten. Ik wist dat ik hier mijn toekomst kon uitbouwen.”

“Begrijp me nu niet verkeerd,” zegt Ibrahim. “Ik vind Libië een prachtig land. Het blijft mijn thuisland en ik mis het ook wel. We hebben een on-gelooflijk rijke geschiedenis, die ou-der is dan drieduizend jaar. Prach-tige ruïnes, sites uit de Romeinse en Griekse oudheid. En allemaal zeer goed bewaard gebleven, omdat het land nauwelijks toerisme heeft ge-kend en zo lang geïsoleerd is geweest van de rest van de wereld.”

Maar er wonen, dat zou Ibrahim niet meer kunnen. “Mijn kinderen zijn hier opgegroeid. Zij voelen zich meer gebonden aan België dan aan Libië.”

“Libië is een rijk land met veel re-serves aan olie en aardgas, waar het Westen verlekkerd op is. De Westerse wereld is veel meer geïnteresseerd in business met Libië dan in de mensen-rechten in het land. Nochtans wor-den die dagelijks door het regime geschonden.”

Ibrahim Abushima is gastro-enteroloog (maag- en darmsepcialist). Hij kwam van Libië naar Antwerpen om geneeskunde te studeren. Zeventwintig jaar later woont hij er nog steeds, nu met zijn vrouw en drie kinderen.

Ibrahim is afkomstig uit de hoofdstad, Tripoli. Die ligt in het noorden van het land, aan de Mid-dellandse Zee. “Daar wonen ruim 20% van de Libiërs,” zegt hij. “Om-dat de rest van het land nagenoeg volledig woestijn is.”

Na zijn middelbare school kwam

Ibrahim Abushima kwam in België geneeskunde studeren en keerde niet meer terug naar zijn land.

SmakelijkBasal Mihshi (gevulde uien)

Ingrediënten (voor 4 personen)

8 witte uien (circa 1,5 kg) 400 g lams- of rundergehakt 4 tenen knoflook 2 eieren 80 g tarwegriesmeel zout versgemalen zwarte peper

1 klein blikje gepelde toma-ten (240 g uitgelekt gewicht)

2 eetl. olijfolie 2 eetl. tomatenpuree 1 theel. mild paprikapoeder ½ theel. harissa

Lockerbie duurde twaalf jaarOp 21 december 1988 ontplof-

te een Amerikaans vliegtuig boven het Schotse plaatsje Lockerbie. Alle 259 inzittenden en 11 mensen op de grond kwamen om het leven. Pas drie jaar later, in 1991 werden twee verdachten gearresteerd: Basset Ali Mohammed el-Megrahi en Al-Amin Khalifa Fhima, allebei agenten van de Libische geheime dienst die de bomkoffer in Frankfurt aan boord hadden gebracht. Eerst weigerde Libië de verdachten uit te leveren.

Daarom gingen de Verenigde Naties over op een wapen– en luchtvaart-embargo.

Uiteindelijk werd in 1998 een overeenkomst bereikt: Libië zou de verdachten uitleveren en er zou een rechtszaak komen in Schotland. Op 31 januari 2001, ruim twaalf jaar na de explosie, werd el-Megrahi tot le-venslange gevangenisstraf veroor-deeld; mede-verdachte Khalifa Fhi-mah werd vrijgesproken.

Pel de uien en snij de wortel-aanzet iets bij zodat ze kunnen staan en niet uit elkaar vallen. Snijd er kleine dekseltjes af, hol ze voorzichtig uit met een aard-appelboortje en zet weg.

Doe het gehakt in een kom. Hak 2 eetlepels van de uires-ten fijn (bewaar de rest) en voeg ze aan het vlees toe. Pel de te-nen knoflook en pers ze met een knoflookpers boven het gehakt uit. Voeg de eieren, het gries-meel, wat zout en royaal peper toe. Vul er de uien mee en leg er de dekseltjes op.

Giet het sap van de tomaten in een kommetje en prak de to-maten fijn. Verhit de olie in een pan en voeg er de tomaten aan toe. Roer de tomatenpuree met het paprikapoeder, de harissa en zout glad in het tomatensap en schenk het mengsel in de pan.

Laat circa 2 minuten op een matig vuur koken, schik er dan naast elkaar de uien in, dek de pan af en laat de uien in circa 1 uur op een laag vuur gaar sto-ven. Doe de uien over op een schaal, breng de saus op smaak met zout, schenk over de uien en dien op met wittebrood of rijst.

Bereiding

�.DIVERS ANTWERPEN donderdag 1� mei 2009

Officieel: Republic of LithuaniaHoofdstad: Vilnius.Dit jaar culturele hoofdstad van EuropaRegeringsvorm: republiekOppervlakte:65.300 km ² Aantal inwoners:3,6 miljoen

Ligging

LitouwenGrootste Baltische staat

© GRAPHIC NEWS

BA

LTIS

HE

ZE

E

POLEN

RUSLANDKaliningrad

WIT-RUSLAND

LETLAND

Vilnius

Marijampole

Kaunas

Alytus

Taurage

Klaipeda

Siauliai

Panevezys

Utena

50km

L I T O U W E N

Levensverwachting: 75 jaar vrouwen: 80 jaar, mannen: 70 jaarTalen: LitouwsGodsdiensten:katholicisme (80%) Munteenheid: litasTelefoon landcode: + 370Internet landcode: .ltBevolkingssamenstelling:Litouwers (83%), Polen (7 %), Russen (6 %)Export: mineralen, machines, textielPlaats op de lijst van de rijkste landen: 43/177

“Ik ben mijn droomprinsgevolgd”Ingvile vond samen met twee vriendinnen een droomprins in Laakdal. En dan waren ze in één klap met drie: drie Litouwse meisjes uit hetzelfde stadje die drie Vlaamse jongens huwden uit hetzelfde Kempense dorp Laakdal. Ingvile Bucinskaite met haar man en kinderen Kris en Helena.

Ingvile Bucinskaite (29) was een van die vrouwen. Deze zomer woont ze al vier jaar met ‘haar’ Koen en twee kinderen Kris en Helena in een huis in Wilrijk.

“Ik ben mijn droomprins naar hier gevolgd”, zegt ze. “Belgen en Litouwers verschillen niet veel van elkaar.”

Elf jaar geleden reisde Ingvile, toen zeventien jaar, voor het eerst naar Laakdal af. Het dorp had al jaren een verzustering met het Li-touwse stadje Jurbarkas.

“Elk jaar werd tussen de twee stadjes een sportkamp voor kinde-ren georganiseerd”, vertelt ze. “We sliepen dan bij gastgezinnen. Koen was gewoon een van de vrijwilli-gers op dat kamp. Ik was samen met

een vriendin die vriendschap sloot met een kameraad van Jan.”

Die vriendschap groeide uit tot een ware Vlaams-Litouwse liefdes-epidemie. Niet alleen Jan, ook twee van zijn kameraden reden geregeld met de auto naar Jurbarkas.

“In die tijd was het nog niet zo een-voudig om naar Litouwen te reizen”, vertelt Ingvile. “Ons land maakte deel uit van de Sovjet-Unie en toe-risten hadden nog tal van officiële papieren en visa nodig. En drie kerels uit België die in hun eentje door het land reisden, liepen in de kijker.”

Jan en Ingvile werden meer dan vrienden. “Tien jaar hebben we heen en weer gereisd. We hielden contact via brieven en later via e-mail. Een vriend van Koen trouwde met een van mijn vriendinnen. Op dat feest besloten we om te trouwen. Liefde

op zo’n verre afstand is moeilijk vol te houden. Ik was ook net afgestu-deerd. Het kerkelijk huwelijk werd voltrokken in Jurbarkas, de bur-gerlijke plechtigheid vond plaats in Laakdal.”

In hun zog werden nog twee an-dere Laakdals-Litouwse koppels ge-vormd. “Samen zijn we dus met drie koppels”, vertelt Ingvile. “Alle vrou-

wen zijn hun mannen naar Vlaan-deren gevolgd. We zien elkaar nog vaak. Ik ken die meisjes van school en voor Koen zijn het jeugdvrienden. Het is echt een ongelooflijk toeval.”

Ingvile heeft het naar haar zin in Antwerpen. “Ik hoefde me niet aan te passen. Belgen en Litouwers ver-schillen nauwelijks. We hebben een Europese mentaliteit en hebben zo-wat dezelfde opvoeding genoten. Ik kan perfect opschieten met mijn schoonfamilie. Ook mijn ouders zijn heel blij dat ik hier een goede man heb gevonden en dat wij twee ge-zonde kinderen hebben. Uiteraard heb ik soms wel moeilijke momen-ten, maar dan is er e-mail en skype, het gratis bellen via internet.”

Zoals vele Litouwers werkt Ingvilevoor de Europese Unie in Brussel. Haar geboorteland werd lid van de

EU in 2004. “De Brusselse Litouwers spreken

elke eerste zaterdag van de maand af in een Brussels café. We zijn dan met een veertigtal. We organiseren ook echte Litouwse feesten met Pa-sen of Kerstmis.”

“Antwerpen telt minder Litou-wers. Toch heb ik via internet al twee Litouwse vriendinnen uit Ber-chem leren kennen. Ook zij hebben kinderen.”

“Ach, Litouwen is niet zo ver weg. En de vliegtickets naar Vilnius zijn erg goedkoop geworden. Ik ga drie tot vier keer per jaar op bezoek. On-langs won ik nog een vliegticket naar Vilnius. Ik moest ’s avonds vertrek-ken en ’s morgens weer terugkomen. Ik had net genoeg tijd om eens lek-ker te gaan eten en wat vrienden te zien.”

Vilnius hoofdstad van Litouwen

“Litouwers en Belgen verschillen nauwelijks”ingvile bucinskaitewerkneemster europese unie

donderdag 14 mei 2009 DIVERS ANTWERPEN.�

Litouwers wonen in Antwerpen.

78

Litouwen is het grootstevan de drie Baltische landen (Li-touwen, Letland en Estland) en telt ook de meeste inwoners. In tegenstelling tot de andere twee landen is het overgrote ge-deelte van de bevolking ook ef-fectief Litouws en overwegend rooms-katholiek.

Ooit was Litouwen een

groot en machtig land dat zich uitstrekte van de Baltische Zee tot de Zwarte Zee. De eerste vermelding van Litouwen dateert al uit 1009.

Het land werd door de eeuwen heen meegesleept in veel oorlo-gen en werd vele malen vernie-tigd en weer opgebouwd. De be-langrijkste bezetters waren Rus-land, Duitsland en Polen. De on-derdrukking ging vaak heel ver. Tijdens de twintigste eeuw maak-te Litouwen deel uit van de Sov-jet-Unie waarvan het op 11 maart 1990 als eerste Baltische land defi-

nitief afscheid nam. Op 1 mei 2004 is Litouwen toegetreden tot de Eu-ropese Unie.

Het geografische middelpunt van Europa bevindt zich in Litou-wen, bij het plaatsje Bernotai, op 25 km ten noorden van de hoofd-stad Vilnius. Dit punt is berekend door het Franse Nationale Geo-grafische Instituut.

Alle Litouwers kennen de uit-drukking ̀ zo kalm als een Belg’.

In het begin van de jaren 1990 richtte wielrenner Eddy Plan-ckaert in Litouwen zijn eerste parketbedrijf op. Tot hij in mei

2000 brutaal overvallen werd. De West-Vlaming ontvluchtte het land en vestigde zich in de Belgi-sche Ardennen.

De historische binnenstad van de hoofdstad Vilnius, op de linker-oever van de Neris, staat op de We-relderfgoedlijst van de Unesco. Het is een wirwar van kleine straatjes, talloze kerken en paleizen. In 2009 is Vilnius voor een jaar culturele hoofdstad van Europa.

Een speciaal gebied in Litou-wen is de enclave Kaliningrad, het vroegere Duitse Königsberg. Na de Tweede Wereldoorlog

werd dit stuk van Oost-Pruiseneen deel van de Sovjet-Unie. Van-daag is het nog steeds een deel van de huidige Russische Federatie. Omdat Kaliningrad nergens grenst aan Rusland heeft het de status van een Russische enclave in Litouwen. Kaliningrad was vele jaren een zogenaamde gesloten stad waar zelden een buitenlander werd toegelaten. Pas in 1991 ging de stad weer open en konden ook de Duitsers Kaliningrad voor het eerst na ongeveer 45 jaar weer bezoeken.

Toen en nu

Goedendag.Laba diena.

Goedenavond.Labas vakaras.

Hartelijk bedankt.š Dekoju širdingai.

Tot ziens. Iki pasimatymo.

Hoe maakt u het? Kai einasi

Ik hou van u. Aš tave myliu.

Ik spreek Antwerps met een accent. Aš kalbu su Antverpeno akcentu.

Zo kalm als een Belg. Ramus kaip Belgas.

Tien voor taal

(

Recept Litouwse frietenDeze aardappelpannenkoeken zijn de frieten van Litouwen.

Ingrediënten(voor 4 personen)

vijftien aardappelen bloem, eieren middelgrote ajuin peper

“Mijn stem was mijn geschenk”

nen zingen en maakte wat naam als klassieke zangeres. Mijn repertoire bestond vooral uit Litouwse volkslie-deren. Ik beschouwde mijn stem als mijn gift aan de Litouwse gemeen-

schap in België. Mijn liederen waren het enige wat ik hun als eenvoudige huismoeder kon geven. Ik was een veelgevraagde gaste op Litouwse culturele avonden.”

“Dit is het enige wat me nog rest”, zegt de Litouwse Broné Spies-Gailute (83), terwijl ze op twee lederen zeteltjes in haar kleine appartement aan de Stynstraat in Hoboken wijst. “Al de rest van mijn bezittingen heb ik tien jaar geleden verloren tijdens een overstroming.”

Broné heeft nog veel meer verlo-ren tijdens haar leven: haar geboor-teland, haar man en haar dochter.

Broné Spies-Gailute is niet zo-maar een van de vele honderden Litouwers die in Vlaanderen wo-nen. Toen haar land zich in 1990 probeerde los te scheuren van de Sovjet-Unie was ze de woordvoer-ster van de Litouwse gemeenschap in Vlaanderen.

“Ik heb nog naast Mark Eyskens gezeten in een debat tijdens de Zevende Dag”, zegt ze trots. “Met voormalig Volksunie-boegbeeld Willy Kuijpers ben ik nog naar Litouwen afgereisd en heb ik er Vytautas Landsbergis, de held van de Litouwse onafhankelijkheids-strijd, ontmoet.”

“Vlaanderen heeft in die tijd erg veel gedaan voor Litouwen. Na de onafhankelijkheid zijn hier veel hulp- en vriendschapsorganisaties opgestart. Daarvoor zijn we jullie nog steeds dankbaar.”

Al op 16-jarige leeftijd werd Broné Spies-Gailute tijdens de Tweede Wereldoorlog door de Duitse bezetters naar Duitsland ge-deporteerd, waar zij terechtkwam in zogenaamde ‘werkkampen voor ontheemden’. Hier leerde ze haar Nederlandse echtgenoot kennen waarmee ze zich later in Luik ves-tigde. Hij werkte er in de koolmijn, zij in een internationaal hotel. Later kocht het echtpaar een eigen huis in Voeren.

“In Voeren was ik bekend in culturele kringen. Ik was begin-

Broné Spies-Gailute: “Toen ik me op een dag verveelde, ben ik mijn leven gaan opschrijven. Wie het las, vindt dat mijn boek moet worden verfilmd.”

Bekende Litouwers

Virgilijus AleknaDiscuswerper die tweemaal olym-pisch kampioen werd: in 2000 in Sydney en in 2004 in Athene. Ale-kna was nog tweemaal wereldkam-pioen en eenmaal Europees kam-pioen.

Vytautas LandsbergisHeld van de Litouwse onafhan-kelijkheidsstrijd tegen de Sovjet-Unie. Zetelt vandaag in het Euro-pees Parlement.

Zydrunas IlgauskasEen van de absolute reuzen uit de NBA, de basketcompetitie in Ame-rika. De man meet 2,21 meter. Is al jaren de ster van de Cleveland Ca-valier.

Die populariteit kreeg een flinke deuk toen Broné Spies-Gailute een reis naar Litouwen maakte om er voor de eerste keer het graf van haar moeder te gaan bezoeken. “Die reis is me door de Litouwse gemeenschap niet in dank afgenomen. Litouwen was toen nog een deel van de Sovjet-Unie. De Litouwers hier verweten me op bezoek te zijn gegaan in een bezet land. Plotseling werd ik niet meer uit-genodigd om te komen zingen. Maar ik heb er geen spijt van. Mijn dochter is in Litouwen gestorven aan lever-cirrose. Ze ligt nu naast mijn moeder op het kerkhof. Ik ben trouwens in Litouwen gehuldigd voor mijn grote verdiensten aan het land.”

Het leven heeft deze kranige en nog zeer trotse dame niet gespaard. Haar man stierf veel te vroeg en in 1998 verloor ze haar hele hebben en houden tijdens een grote overstro-ming in de Voerstreek. Ze verkocht het huis en verhuisde naar een ap-partement in Hoboken om dicht bij een van haar zonen en twee klein-dochters te kunnen wonen.

“Hier in Hoboken ben ik een nul. Niemand kent me hier. Ik woon al vijf jaar in dit appartementsgebouw en al die tijd ben ik nog door niemand in huis gevraagd. Dat vind ik erg.”

“In Litouwen bestaat er nog een grote gastvrijheid. Daar word je als gast erg goed ontvangen. De Litouw-se mensen hebben zich altijd perfect gedragen in Vlaanderen. Ga je naar een ander land, dan is het aan jou om je aan te passen, niet andersom. Ik heb het Nederlands nog geleerd door kranten te lezen.”

Toch is ze verre van ongelukkig in Antwerpen. “Ik ga nog steeds veel naar concerten en literaire le-zingen. Toen ik me op een dag toch verveelde, ben ik mijn leven begin-nen opschrijven. Het boek is nu ook vertaald in het Litouws. Mensen die het gelezen hebben, vinden dat het waard is om verfilmd te worden.”

zout vetstof

Bereiding Aardappelen schillen, was-

sen en fijn raspen. Eventueel een geraspte ajuin eraan toevoegen. Het teveel aan vocht afscheppen.

Twee eetlepels bloem en twee eieren toevoegen. Alles goed mengen. Naar smaak kruiden met peper en zout.

Vet (boter of olie) laten smel-ten in een pan. Met een eetlepel beslag in de pan verdelen. Plat-drukken in een vorm van een pannenkoek. Langs beide kanten

knapperig bruin bakken.

TIP! Deze aardappelpannenkoeken worden in Litouwen vaak gegeten met spekjes en roomsaus of met appelmoes.

Bulviu Blynai Aardappelpannenkoeken

Geografisch middelpunt van Europa

�.DIVERS ANTWERPEN donderdag 14 mei 2009

Engels en 20 andere talen

Officieel: Republiek van Liberia

Hoofdstad: MonroviaOppervlakte: 111 370 km2 Aantal inwoners: 3,4 miljoenLevensverwachting: 40,7 jaar

(mannen), 43 jaar (vrouwen)Talen: Engels 20%, een 20-tal

etnische talen die meestal enkel mondeling worden gebruikt

Godsdiensten: Christendom 40%, Islam 20%, inheemse ge-

Cijfers

LiberiaLand tussen oorlog en hoop

“Ik was een probleem voor België, zeiden ze in Nederland”“Liberianen zijn bang van talen. Ze reizen wat en blijven dan in een Engelstalig land.” Aan het woord - in vlekkeloos Nederlands - is Fred Ewunkem.

Fred is een voorbeeld van een ‘selfmademan’: samen met zijn vrouw Gerogetta bouwde hij zijn leven in een vreemd land en behield hij plaats voor de dromen van zijn gezin.

“De situatie in Liberia werd tij-dens de oorlog onhoudbaar: het was weggaan of vechten. Vechten was geen oplossing, dus vatte ik het plan op om naar Nederland te ko-men”, vertelt Fred. “In eerste in-stantie zonder vrouw en kind. Om-dat ik een visum had voor België, werd mijn asiel in Nederland ge-weigerd. Ze noemden me ‘een pro-bleem voor België’. (lacht). Maar het heeft wel een jaar geduurd voor daarover duidelijkheid was.”

Tijdens dat eerste jaar, het was 1998, verbleef Fred in een kamp. “Het eerste wat ik daar heb gedaan is mij aansluiten bij de muziekgroep van het centrum. Als je zoiets niet doet, word je gek of begin je veel

Fred Ewunken met de kleine Jos op schoot, Fred Junior, Emile en Georgetta.

“In Ravels waren de mensen vriendelijk, maar ik verveelde me daar”Fred ewunkenboekhoudkundige

te drinken of te roken. De rest van de tijd zat ik in de bibliotheek en legde ik me toe op Nederlands leren. Die twee dingen hielden mijn gedachten een beetje weg van mijn zorgen. Ik was alleen en moest mij bezighouden om niet gek te worden. Het eerste jaar was hard.”

Nadat Fred aan België was toege-wezen, woonde hij eerst een tijdje in Ravels. “Vriendelijke mensen, maar ik verveelde me daar”, geeft hij toe. “Na een dagtripje naar Antwerpen

heb ik alles op alles gezet om hier-heen te kunnen verhuizen.”

Eén keer in Antwerpen kon Fred zijn achtergrond als accountant weer opnemen. “De VDAB betaalde mijn taalopleiding aan de Ufsia omdat mijn eerste taaltest blijkbaar zo goed was. Daarna kwam ik opnieuw bij de VDAB voor een opleiding boekhou-ding. Na verschillende

jobs ben ik begonnen bij Crowncork in Deurne waar ik nu nog steeds werk. In het begin had ik zelfs nog geen verblijfs- of werkvergunning. Dat werd telkens voor een week ge-regeld via mijn werkgever.”

“Toen alles goed ging, mocht mijn vrouw Georgetta in 2001 komen met onze oudste zoon Fred (12). De tweede, Emile (6), is enkele jaren la-ter in België geboren. De jongste, Jos (1,5), kwam in Minnesota ter we-

reld. We kunnen het dus overal”, voegt hij lachend toe.

Ondertussen volgt Georgetta een verpleegsteropleiding. Vol-gend jaar juni studeert ze af. “Het is wat zij wil doen, dus doen wij ons best om haar te steunen”, ver-telt Fred. “Ik breng Jos ‘s morgens

naar de onthaalmoeder. Fred jr. haalt zijn broetje Emi-

le ‘s avonds terug van

de IBO (nabewaking). Zo gaat het goed. Toen Georgetta in Amerika is bevallen van Jos, was ik hier enkele maanden alleen met de twee oud-sten. Voor een kindje zorgen is dus geen probleem voor mij. Wij Liberi-anen zijn gewend aan sterke vrou-wen.”

loofsgroeperingen 40% Munteenheid: Liberiaanse

dollar (LRD)Telefoon landencode: +231Internet landencode: .lrBevolkingssamenstelling:

inheems Afrikaans (95%), Ame-rico-Liberianen (2,5%), Congo-lezen (2,5%)

Export: rubber, hout, ijzer, diamanten, cacao, koffie

donderdag 14 mei 2009 DIVERS ANTWERPEN.�

Tussen Sierra Leone, Gui-nee-Conakry en Ivoorkust ligt het kleine landje Liberia. Hier aan de Westkust van Afri-ka begonnen in 1822 bevrij-de slaven uit de VS zich te ves-tigen.

Tegen 1847 slaagden de Americo-Liberianen er voor het eerst in een republiek te stichten. William Tubman, president van 1944 tot 1971,

trok buitenlandse investeerders aan en trachtte economische, sociale en politieke bruggen te slaan tussen de nakomelin-gen van de oorspronkelijke settlers en de inwoners van het binnenland.

In 1980, pleegde Sa-mual Doe een militaire staatsgreep. De autoritai-re regeerperiode die daarop volgde werd ten val gebracht door de rebellie van Charles Taylor in december 1989. Het werd de start van een langgerek-te burgeroorlog waarin Doe zelf

Toen en nu

Van, voor en door slaven

werd vermoord. Taylor kwam officieel aan de

macht toen een periode van rela-tieve vrede in 1997 verkiezingen mogelijk maakte. Maar in 2000 begon het geweld opnieuw.

Het vredesverdrag van au-gustus 2003 maakte uitein-delijk een einde aan de oor-log en dwong Taylor af te tre-

den. Zijn oorlogsmisdaden tij-dens de burgeroorlog van Siera

Leone worden verder onderzocht door het oorlogstribunaal in Den Haag.

In Liberia gingen er 2 jaar voor-

bij onder een overgangsregering voor er in 2005 democratische ver-kiezingen werden gehouden. Die brachten president Ellen Johnson Sirleaf aan de macht.

De VN missie in Liberia (VNMIL) blijft voorlopig wel nog sterk aan-wezig in het hele land, want de veiligheidssituatie is broos. Het heropbouwen van sociale en eco-nomische structuren van dit door de oorlog verscheurde land zal ja-ren in beslag nemen.

In het Bassa

Goeiendag! mwengh

Goeienavond! mwengh

AlsjeblieftMbahn’nii

DankjewelNzwo

Hoe maakt u het? Ahn woneh gbwe?

Ik hou van jou!Mmdebe mu

Mooi weer vandaag, niet?Eun nohmor ngeing

Aha, u leest ook Gazet van Antwer-pen. Ehna nchedeh van Antwerpen, njeh?

Hebt al eens in een auto gereden?Whotimbo nohmoh ngeing?

Ik hou niet van palmboter.Nsey ghweni mode-beng

Tien voor taal

(Opmerkelijke presidenten

Charles TaylorNa de staatsgreep door Samuel

Doe in 1980 keert Charles Ghan-kay Taylor uit de VS terug naar zijn geboorteland Liberia. Met een re-bellenleger bezet hij het noorden van het land. Er ontstaat een bur-geroorlog waar 150.000 mensen in sterven. De eerste vrije verkiezin-gen in 1997 brengen Taylor met een grote meerderheid officieel aan de macht. Maar een opstand luidt de tweede burgeroorlog in. In 2003 wordt Taylor door een tribunaal in Sierra Leone aangeklaagd wegens oorlogsmisdaden en wordt hij ge-dwongen af te treden als president. Hij vlucht naar Nigeria. Op 20 juni 2006 wordt hij overgebracht naar de gevangenis in Scheveningen. Op 4 juni 2007 vangt het proces aan. Dat is nog altijd niet afgelopen.

Liberianen wonen in Antwerpen.

234Ellen Johnson Sirleaf

President Ellen Johnson-Sir-leaf won in 2005 de verkiezingen van ex-voetballer George Weah en werd zo de eerste verkozen vrou-welijke president van Afrika. Ze wil van Liberia een voorbeeld maken voor Afrika en de wereld “van wat je met liefde en vrijheid kan berei-ken”. Johnson-Sirleaf wordt vaak The Iron Lady genoemd. Die naam heeft ze te danken aan haar vastbe-radenheid. Bij haar aantreden als president kondigde Ellen John-son-Sirleaf een zerotolerantiebe-leid af voor corruptie. Ook tekende ze een scherp economisch plan uit. Ze werkt ook aan het onderwijs en aan het verbeteren van de positie van de vrouw.

GospelDe Ewunkems gaan elke zondag

naar een kerkdienst van de Interna-tional Christian Ministries. “Ik be-grijp waarom veel mensen hier niet naar de kerk gaan, het is gewoon doodsaai. De kerken zijn koud, je

moet je jas aanhouden: dat is niet gezellig. Bij ons komen mensen met hun verhalen en wordt er gezongen. De kinderen spelen er, we eten sa-men. Dat geeft al snel een gevoel van thuiskomen.”

Mis je Liberia dan niet? “Soms het weer en de stranden, maar de vrien-den en kennissen die er vroeger wa-ren, zijn allemaal vertrokken. Daar-

om proberen we elk jaar naar de VS te gaan. In Minnesota wonen 40.000 Liberianen.” Verhuizen zit er echter niet in. “Veel geld en mijn kinderen in een bende? Laat maar! We hebben het zelfs nooit overwogen. Vroeger had de taal nog een reden kunnen zijn om de oversteek te maken, maar mijn vrouw haar Nederlands is on-dertussen beter dan het mijne, ook al praat ik meer dan haar.”

Hij pauzeert even. “Ik denk niet dat ik nu nog een probleem ben voor België. Wat jij?”

Jonge voetballertjes in de straten van Monrovia.

Een visser aan de kust, vlak bij de hoofdstad.

�.DIVERS ANTWERPEN donderdag 14 mei 2009

“Zo veel oorlog gezien en zo veel voor mijn land gewerkt!”GeorGe Lassanah

Volgende week geen Divers Antwerpen wegens Hemelvaart.Donderdag 28 mei:

“Ik wilde die oorlog en dat geweld nooit meer meemaken”“Hoeveel tijd heb je”, is de reactie van George Lassanah, alias Pap George, op de vraag hoe hij in Antwerpen is terechtgekomen. “Ik ben 66 jaar. Dat is een lang verhaal.”

uit Liberia. Hij besloot dan de schou-ders mee onder zijn land te zetten. “In een technische rol weltever-staan. Met de politiek had ik niets te maken.”

“In de jaren die volgden, kreeg ik nog 2 kinderen met mijn derde vrouw en klom ik op van opzichter tot waarnemend zaakvoerder. Maar in 1989 brak de oorlog uit. Veel men-sen vluchtten. Wij bleven.

De oorlog duurde jaren, maar van-af 1994 begon een periode waarin de regering werkelijk probeerde om rust te brengen. Vluchtelingen kwa-men terug naar de hoofdstad. Het zorgde ervoor dat we nieuwe bus-sen nodig hadden om het vervoer in goede banen te leiden. Ik had er een paar op het oog in Duitsland en mocht met een team op prospectie. Landen deden we in België. De laat-ste 300km deden we over land. Huis vernietigd

Na een week, het was 6 april 1996, hoorden we op het nieuws dat het geweld opnieuw was losgebarsten

in Monrovia. We wisten niet wat we hoorden. In eerste instantie konden we niemand contacteren. Via vrien-den in Amerika hoorde ik dat mijn huis vernietigd was met al mijn be-zittingen erin, dat mijn vrouw en dochter met de helikopter geëva-cueerd waren en dat mijn zoon met zijn grootmoeder naar Ghana was overgebracht. Later kwamen ze alle-maal terug samen in Ghana, maar ik had ondertussen beslist om in Euro-pa te blijven. Ik wilde die oorlog, het geweld, de onzekerheid nooit meer meemaken. Ik had twee staatsgre-pen overleefd - tijdens de tweede in 1985 ben ik zelfs gearresteerd en heb ik in de gevangenis gezeten. Zo-veel oorlog gezien en jaren voor mijn land gewerkt! Ik had er genoeg van. Op de immigratiedienst vertelde ik mijn verhaal. Omdat ik mijn eerste voet op Europese bodem in België had gezet, stuurden ze mij hier-heen. Zo komt het dat ik asiel heb aangevraagd in Brussel. Niet lang nadien ben ik in Antwerpen komen wonen.”Het moet klikkenGeorge heeft nooit overwogen om terug te gaan. “Er is niemand meer die ik ken van vroeger. Als ik veel geld win, zal ik er eens op vakantie gaan. Alhoewel, als ik geld heb, geef ik het liever aan mijn kinderen. Die wonen ondertussen allemaal in de VS. Hen bezoek ik elk jaar.”

Ik ben net binnen in zijn appartement aan Park Spoor Noord. De Afrikaanse beelden en het uitzicht vallen meteen op. Er zijn ook opvallend veel boeken, een rek met oude Franse wijnen en elementen die verwijzen naar een leven op zee.

“Het gebeurde eerder per onge-luk”, steekt de Belg geworden Li-beriaan van wal. “Ik ben in 1996 aangekomen in België en heb hier sindsdien gewoond.”

Maar het is beter te beginnen bij het begin. In 1963 verliet George Liberia voor het eerst om naar de zeevaartschool in Israel te gaan. In de loop van zijn tweede en derde ingenieurslicentie, voer hij de we-reld rond. Tijdens die tweede oplei-ding in de VS leerde hij een meisje kennen voor wie hij in 1970 stopte met varen. Ze trouwden in Boston en kregen een kind. Het paar bleef echter niet samen en George huwde een tweede keer. Tijdens dit huwe-lijk werd hij terug naar Liberia ge-roepen om bij de Monrovia Transit Authority, de openbare busservice in de hoofdstad, te werken.

“Helaas wilde mijn vrouw niet mee. Dus ging ik alleen.” Niet lang na aankomst, het was ondertussen 1980, vond de eerste staatsgreep plaats. George kon niet meer weg

Pap George met zijn herinneringen aan Liberia.

Jollof rijst met kip

Recept

Jollof rijst, ook bekend on-der ‘Benachin’, is een onder-deel van een populair West-Afrikaans gerecht. Deze ver-sie is met kip maar kan ook met een variatie van groen-ten, vis of vlees.

Ingrediënten 4 personen:

1 kip, in 8 stukken (of 500

gr vis of vlees) 2 uien, fijngesnipperd 2 knoflookteentjes, fijngehakt 400 gr gepelde pruimtoma-

ten uit blik, in stukjes 70 gr geconcentreerde toma-

tenpuree 4 el olijf- of arachideolie 1 tl chilipoeder (of 2 verse

Spaanse pepertjes, fijngehakt) ¼ tl cayennepeper 1 tl verse tijm- of rozemarijn-

blaadjes 5 dl kippenbouillon of water 250 gr wortelen, in plakjes 250 gr diepvrieserwten

400 gr langkorrelige rijst versgemalen zwarte peper en

zeezout

Bereidingswijze: Verhit de olie in een grote

braadpan en schroei de kipstuk-ken dicht

Voeg de ui en knoflook toe en fruit even mee tot de ui glazig is.

Doe dan de gepelde toma-ten, puree en bouillon bij de kip, ui en knoflook en kruid met de chilipoeder, cayennepeper, 1/4 tl zwarte peper, zout en de tijm of

rozemarijn. Roer het geheel op en breng aan de kook.

Laat alles afgedekt op een zeer zacht vuurtje 15 minuten sudderen.

Voeg er de groenten bij en laat nog 15 minuten verder sud-deren.

Voeg als laatste de rijst toe en laat het geheel zachtjes koken tot de bouillon is opgeslorpt door de rijst en de kip en tot de groenten en rijst gaar zijn.

Serveer heet met eventueel wat ijsbergsla, peterselie en een hardgekookt ei.

Luxemburg

Macedonië

Madagascar

MalawiJarenlang een vertrouwd beeld in Liberia: soldaten in de straten. Overal in Liberia vind je sporen van de oorlog.

“Ik ben graag in België en de men-sen zijn aardig”, besluit hij. “Het enige probleem is het culturele ver-schil. In onze cultuur is niemand een vreemde. Zelfs niet als je elkaar voor het eerst ontmoet. Belgen lijken het vermogen om het te laten ‘klikken’ kwijt te zijn. Als ze dat wel doen, is

er veel warmte. Ze durven zich niet kwetsbaar opstellen, maar ik laat al-les gewoon gebeuren. Misschien heb ik daarom drie vrouwen gehad.”

George Lassanah krijgt van ons een Ortel Mobile belpakket.i