wat je eet, is wat je ziet

Dirk van Apeldoorn

Farming Systems Ecology Group en Praktijkonderzoek Openteelten

NL in 2030 een wereld van tegenstellingen

2

Oude oplossingen werken niet meer

3

(Herlitzius, 2013)

43%1 van NL is verdicht

4

1 Brus (2018) doi.org/10.5194/soil-4-37-2018, 2018.

5

Monocultures schakelen natuurlijke controle uit

bonen

fruit

bloemen

ui

overig

biet

graan

aardappel

maize

0 5 10 15

55% gras

Nederland ligt onder een deken van chemie

6

Trouw: 23 maart 2019

Er kan geen stikstof meer bij

7

8IPES-food, 2016

Het kan anders!

Diversiteit werkt!

9

Beillouin et al 2019, DOI 10.1016/J.DIB.2019.103898

Biodiversiteit bodemkwaliteit Productie

rotatie

agroforestry

mengteelt

• Hogere efficiency hulpbronnen• Meer kilo’s per meter• Minder ziekten en plagen• Meer biodiversiteit• Koolstof opslag• bodemgezondheid• onkruidonderdrukking

Maar technische bottleneck en moeilijker

Strokenteelt: verschillende gewassen met eigen

management

10

Robuuste systemen

12

0

500

1000

1500

2000

152 162 172

Julian dayA

ph

id a

bu

nd

an

ce

Strip.width

0.25

0.5

1.5

3

6

Mono

Ruben Dummer

13

Alebeek, 2007 http://edepot.wur.nl/50994

2 tot 3 keer zo veel insecten met stroken

Berard Osei

0

10

20

30

40

6m 12m 24m 48m

strookbreedte

Aa

nta

l ke

ve

rs p

er

va

l

Species

Cli_col

Har_dis

Bem_fem

Pte_nig

Unidentified.species

Neb_bre

Bem_lam

Bem_qua

Poe_cup

Bem_tetra

Ble_dis

Tre_qua

Pseu_ruf

Pte_mel

15

12meter24metermonoculture6meter 3meter

In stroken tragere verspreiding

Piepers ♥ strokenteelt

16

0

10

20

30

0 10 20 30

infectie score in strook (%)

infe

cti

esco

re

gro

ots

ch

ali

ge

mo

no

cu

ltu

ur(%

)

Jaar201020122013201420152016

24 Juli 2017 26 Juli 2017 28 Juli 2017

-10 0 10 -10 0 10 -10 0 10

0

20

40

60

Afstand tot het midden

Ge

infe

cte

erd

ebla

adje

s (

m2)

6122448

2017Diversiteit geeft biodiversiteit

2018Diversiteit geeft biodiversiteit

2019Diversiteit geeft biodiversiteit

Een nieuwe rol voor techniek

20

https://www.google.nl/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&source=images&cd=&cad=rja&uact=8&ved=0CAcQjRxqFQoTCIXgu7r-r8gCFUQ4PgodUbcALA&url=https://landbouwpowerss.wordpress.com/2014/09/20/wieringa-espel-in-actie-met-de-nieuwe-agrifac-bietenrooier/&psig=AFQjCNF8UpjTzCERPhag5lj1e6zNESfSfQ&ust=1444294439791453

Techniek helpt ipv dicteert

21

Pixelteelt

22

23

24

25

Boeren willen veranderen

Waarom zien we nog steeds dit

26

Waarom zien we nog steeds dit

27

IPES-FOOD, 2016

Zuylensteinpapers

28

29

Circulaire landbouw

130 kg N/ha/jaar

8 kg P/ha/jaar

http://edepot.wur.nl/498087

Huidige diet is ongezond

31

Willet et al. (2019) DOI: 10.1016/S0140-6736(18)31788-4

bonen

fruit

bloemen

ui

overig

biet

graan

aardappel

maize

0 5 10 15

55% gras

32

Een andere landbouw is mogelijk

We kunnen dagelijks stemmen voor verandering

33

50 g/d

75 g/d

28 g/d

1 /w

29 g/d

14 g/d

1 glas/d

232 g/d

50 g/d

300g/d

200g/d

Meer diversiteit werkt, als we haar de kans geven

34Juventia Stella

0

5

10

15

20

3 6 9gewas diversiteit

--- y = exp (-0.10*x + 1.85)

adjusted R2 = 0.30

— y= exp (-0.10*x + 1.86)

adjusted R2 = 0.29

Vra

at(%

)

Mag het een luisje meer zijn?

35

Weten waar je eten vandaan komt

36

Wat je eet is wat je ziet

Wrap-up

• Het moet anders

• Diversiteit is een middel om lokale, robuuste systemen te

krijgen.

• met nieuwe techniek is dit mogelijk maar nieuwe kennis

is nodig.

• Consument (wij) moeten burgers worden

38

Dirk.vanapeldoorn@wur.nl