Digitale duurzaamheid Inge Angevaare, coördinator Nationale Coalitie Digitale Duurzaamheid...

29
Digitale duurzaamheid Inge Angevaare, coördinator Nationale Coalitie Digitale Duurzaamheid Hogeschool INHOLLAND 17 juni 2008

Transcript of Digitale duurzaamheid Inge Angevaare, coördinator Nationale Coalitie Digitale Duurzaamheid...

Page 1: Digitale duurzaamheid Inge Angevaare, coördinator Nationale Coalitie Digitale Duurzaamheid Hogeschool INHOLLAND 17 juni 2008.

Digitale duurzaamheid

Inge Angevaare, coördinatorNationale Coalitie Digitale Duurzaamheid

Hogeschool INHOLLAND17 juni 2008

Page 2: Digitale duurzaamheid Inge Angevaare, coördinator Nationale Coalitie Digitale Duurzaamheid Hogeschool INHOLLAND 17 juni 2008.

NIET

DUURZAAM

Page 3: Digitale duurzaamheid Inge Angevaare, coördinator Nationale Coalitie Digitale Duurzaamheid Hogeschool INHOLLAND 17 juni 2008.

Digitale duurzaamheid - INHOLLAND 17 juni 2008

3

0101010100011110110101110101001010100101101001010101 101100110110101010101010100011111000111110011110011100110101010011010110101001101011001100101010101010101101010010101010101010101010101101001010101000101010 0101010100011110110101111010101010101010101010100010 101100110110101010101010100011111000111110011110011100110101010011010110101001101011001010010101010101010101010101010101011101010101101101010101010101001001 010101010001111011010111010101010101110100101000111 11011001101101010101010101000111110001111100111100111001101010100110101101010011010110011100101010010101 1100110010101010101010101001010010101010101011101010101010100011110110101111010101010101010101010101010 101100110110101010101010100011111000111110011110011100110101010011010110101001101011001 01010101000 11110

Dit is digitale informatie

Page 4: Digitale duurzaamheid Inge Angevaare, coördinator Nationale Coalitie Digitale Duurzaamheid Hogeschool INHOLLAND 17 juni 2008.

Digitale duurzaamheid - INHOLLAND 17 juni 2008

4

0101010100011110110101110101001010100101101001010101 101100110110101010101010100011111000111110011110011100110101010011010110101001101011001100101010101010101101010010101010101010101010101101001010101000101010 0101010100011110110101111010101010101010101010100010 101100110110101010101010100011111000111110011110011100110101010011010110101001101011001010010101010101010101010101010101011101010101101101010101010101001001 010101010001111011010111010101010101110100101000111 11011001101101010101010101000111110001111100111100111001101010100110101101010011010110011100101010010101 1100110010101010101010101001010010101010101011101010101010100011110110101111010101010101010101010101010 101100110110101010101010100011111000111110011110011100110101010011010110101001101011001 01010101000 11110

Boek? Film? Muziek?

Game? Weerbericht?

Programma studiedag

INHOLLAND?

Page 5: Digitale duurzaamheid Inge Angevaare, coördinator Nationale Coalitie Digitale Duurzaamheid Hogeschool INHOLLAND 17 juni 2008.

Digitale duurzaamheid - INHOLLAND 17 juni 2008

5

Nodig voor weergave:

specifieke combinatie van

• hardware, software en data (bitstream).

Digitaal ‘object’ =bitstream 010101010101101100101001010plus data over hardware en software plus data over de herkomst (auteur etc.) plus . . . (metadata)

Page 6: Digitale duurzaamheid Inge Angevaare, coördinator Nationale Coalitie Digitale Duurzaamheid Hogeschool INHOLLAND 17 juni 2008.

Digitale duurzaamheid - INHOLLAND 17 juni 2008

6

Helaas:

• Hardware veroudert snel;

• software veroudert snel;

• en ook de dragers (floppy disks, cd-roms, dvd’s) gaan niet lang mee.

Page 7: Digitale duurzaamheid Inge Angevaare, coördinator Nationale Coalitie Digitale Duurzaamheid Hogeschool INHOLLAND 17 juni 2008.

Digitale duurzaamheid - INHOLLAND 17 juni 2008

7

Wat doen we aan de oplossing?

Page 8: Digitale duurzaamheid Inge Angevaare, coördinator Nationale Coalitie Digitale Duurzaamheid Hogeschool INHOLLAND 17 juni 2008.

Best practice:Koninklijke Bibliotheek

• Nationale taak: boeken, tijdschriften én digitale publicaties

• Pionier in Nederland en Europa

• Begin 2003 eerste nationale bibliotheek met een werkend digitaal archief gericht op langetermijnbewaring.

• Eigen afdeling research & development digitale duurzaamheid

Page 9: Digitale duurzaamheid Inge Angevaare, coördinator Nationale Coalitie Digitale Duurzaamheid Hogeschool INHOLLAND 17 juni 2008.

De Beatrijs is na 700 jaar nog even mooi en bruikbaar

Beatrijs, ca. 1374 (KB)

Voor digitale data werkt dat niet: die vereisen zorg van wieg tot graf.

Page 10: Digitale duurzaamheid Inge Angevaare, coördinator Nationale Coalitie Digitale Duurzaamheid Hogeschool INHOLLAND 17 juni 2008.

Digitale duurzaamheid - INHOLLAND 17 juni 2008

10

Wat doet de KB?• Dé oplossing bestaat niet

• De KB onderzoekt hoe de risico’s van verlies aan informatie zo veel mogelijk beperkt kunnen worden

• Samenwerking in nationale en internationale context

Page 11: Digitale duurzaamheid Inge Angevaare, coördinator Nationale Coalitie Digitale Duurzaamheid Hogeschool INHOLLAND 17 juni 2008.

Digitale duurzaamheid - INHOLLAND 17 juni 2008

11

Wat zijn zo de alternatieven?

Page 12: Digitale duurzaamheid Inge Angevaare, coördinator Nationale Coalitie Digitale Duurzaamheid Hogeschool INHOLLAND 17 juni 2008.

Digitale duurzaamheid - INHOLLAND 17 juni 2008

12

Alles uitprintenen op papier bewaren?

Foto: KB

NIET

DUURZAAM

Page 13: Digitale duurzaamheid Inge Angevaare, coördinator Nationale Coalitie Digitale Duurzaamheid Hogeschool INHOLLAND 17 juni 2008.

Digitale duurzaamheid - INHOLLAND 17 juni 2008

13

Dvd’s, tapes, cd-romsin een stevige brandkast bewaren?

Foto: KB

NIET

DUURZAAM

Page 14: Digitale duurzaamheid Inge Angevaare, coördinator Nationale Coalitie Digitale Duurzaamheid Hogeschool INHOLLAND 17 juni 2008.

Oude computers bewaren?

Michael Carden, National Archives, Australië

NIET

DUURZAAM

Page 15: Digitale duurzaamheid Inge Angevaare, coördinator Nationale Coalitie Digitale Duurzaamheid Hogeschool INHOLLAND 17 juni 2008.

Nieuwe duurzame strategieën:

MigratieHet digitale bestand steeds opnieuw aanpassen aan nieuwe software en hardware.

EmulatieDe omgeving aanpassen: software en virtuele hardware bouwen die oude bestanden opnieuw kan doen ‘performen’ op platforms die daarvoor niet gemaakt zijn.

NormalisatieBeperk het aantal bestandsformaten (.doc, .jpg) in je digitale archief om migratie en emulatie beheersbaar te houden.

Page 16: Digitale duurzaamheid Inge Angevaare, coördinator Nationale Coalitie Digitale Duurzaamheid Hogeschool INHOLLAND 17 juni 2008.

Digitale duurzaamheid - INHOLLAND 17 juni 2008

16

Emulatie, plussen en minnen

+ digitaal object blijft onveranderd+ functionaliteit en vorm blijven in tact+ steeds opnieuw migreren niet nodig+ één emulator kan een serie programma’s draaien

– technisch enorme uitdaging– hoge kosten aan het begin van het traject– informatie blijft ‘opgesloten’ in de emulatie-omgeving– nodig: de originele programma’s én de handleidingen.

Page 17: Digitale duurzaamheid Inge Angevaare, coördinator Nationale Coalitie Digitale Duurzaamheid Hogeschool INHOLLAND 17 juni 2008.

Digitale duurzaamheid - INHOLLAND 17 juni 2008

17

Emulatie

• Emulatie wordt (nog) weinig toegepast vanwege de hoge kosten en beperkte interoperabiliteit.

• Maar misschien is het de enige oplossing om complexe digitale objecten duurzaam weer te blijven geven – multimedia, websites, etc.

Page 18: Digitale duurzaamheid Inge Angevaare, coördinator Nationale Coalitie Digitale Duurzaamheid Hogeschool INHOLLAND 17 juni 2008.

Digitale duurzaamheid - INHOLLAND 17 juni 2008

18

KB en Nationaal Archief hebben gezamenlijk ‘Dioscuri’ ontwikkeld, een open-source, modulaire emulatie-tool

gratis te downloaden vanafhttp://dioscuri.sourceforge.net/dioscuri.html

MS-DOS, FreeDOS, Linux 16-bit (ELKS), MS Windows 3.0Norton Commander 3.0, WordPerfect 5.1, DrawPerfect 1.1, spellen zoals PacMan, Tetris, Chess, Ironman,etc. DOS-based Arachne.

Page 19: Digitale duurzaamheid Inge Angevaare, coördinator Nationale Coalitie Digitale Duurzaamheid Hogeschool INHOLLAND 17 juni 2008.

Digitale duurzaamheid - INHOLLAND 17 juni 2008

19

Migratie, plussen en minnen

+ resultaat is gebruiksvriendelijk: steeds huidige technologie.

+ interoperabel: resultaat kan gemakkelijk uitgewisseld worden met anderen.

– de bitstream wordt veranderd– mogelijk verlies van functionaliteit en/of vorm– je moet migratie steeds blijven herhalen– kwaliteit resultaat is lastig te beoordelen – werkt alles

nog precies zoals het bedoeld is?

Page 20: Digitale duurzaamheid Inge Angevaare, coördinator Nationale Coalitie Digitale Duurzaamheid Hogeschool INHOLLAND 17 juni 2008.

Digitale duurzaamheid - INHOLLAND 17 juni 2008

20

Belangrijk begrip: authenticiteit

• Layout van e-mail verloren?• Layout van tabel verloren?

• Kleur groen van een kikker is veranderd?

Hoeveel veranderingen in de data kunnen we accepteren voordat een gemigreerd digitaal object niet meer is wat het beweert te zijn?

Page 21: Digitale duurzaamheid Inge Angevaare, coördinator Nationale Coalitie Digitale Duurzaamheid Hogeschool INHOLLAND 17 juni 2008.

Digitale duurzaamheid - INHOLLAND 17 juni 2008

21

KB e-Depot

• Archief ingericht om elektronische publicaties voor de lange termijn te kunnen bewaren

• Momenteel 11 miljoen ‘digital objects’

• Opslagcapaciteit 25 TB, wordt uitgebreid naar 1,5 PB

• 20 fte (inclusief R&D), € 2,3 miljoen per jaar

• DIAS-systeem, zelf met IBM ontwikkeld, en aangevuld met zelf ontwikkelde modules

http://www.kb.nl/e-depot

Page 22: Digitale duurzaamheid Inge Angevaare, coördinator Nationale Coalitie Digitale Duurzaamheid Hogeschool INHOLLAND 17 juni 2008.

Digitale duurzaamheid - INHOLLAND 17 juni 2008

22

KB duurzaamheidsstrategieën

• Vooralsnog: migratie

• Bij binnenkomst van informatie normaliseren naar ‘duurzame’ bestandsformaten:voor teksten PDF/A; voor beelden TIFF of JPEG/2000.

• Naast gemigreerde versies het origineel bewaren

• Continu onderzoek naar betere gereedschappen en procedures

http://www.kb.nl/e-depot

Page 23: Digitale duurzaamheid Inge Angevaare, coördinator Nationale Coalitie Digitale Duurzaamheid Hogeschool INHOLLAND 17 juni 2008.

Digitale duurzaamheid - INHOLLAND 17 juni 2008

23

Duurzaamheid is meer dan techniek alleen

• Digitale duurzaamheid is te duur om door individuele instellingen bekostigd te kunnen worden. Samenwerking geboden.

• Duurzame financiering is nodig, i.t.t. projectgeld

• Grenzen tussen sectoren vervagen: nieuwe afspraken maken over wie wat bewaart.

Page 24: Digitale duurzaamheid Inge Angevaare, coördinator Nationale Coalitie Digitale Duurzaamheid Hogeschool INHOLLAND 17 juni 2008.

Nationale Coalitie Digitale Duurzaamheid (NCDD)

• Koninklijke Bibliotheek• Nationaal Archief• Instituut voor Beeld en Geluid (omroeparchieven)• Overheid (Binnenlandse Zaken, CBS)• Universiteiten (3TU.Datacenter, DANS archief voor onderzoeksdata alfa en gamma)• Wetenschappelijke onderzoeksinstellingen (NWO,

KNAW)• SURF• Digitaal Erfgoed Nederland

Page 25: Digitale duurzaamheid Inge Angevaare, coördinator Nationale Coalitie Digitale Duurzaamheid Hogeschool INHOLLAND 17 juni 2008.

Digitale duurzaamheid - INHOLLAND 17 juni 2008

25

NCDD

Doelen:

• Risico’s onder de aandacht brengen.

• Nationale infrastructuur bouwen . . .

Page 26: Digitale duurzaamheid Inge Angevaare, coördinator Nationale Coalitie Digitale Duurzaamheid Hogeschool INHOLLAND 17 juni 2008.

NIET

DUURZAAM

Page 27: Digitale duurzaamheid Inge Angevaare, coördinator Nationale Coalitie Digitale Duurzaamheid Hogeschool INHOLLAND 17 juni 2008.

Digitale duurzaamheid - INHOLLAND 17 juni 2008

27

NCDD

• Betrouwbare nationale infrastructuur:

een combinatie van digitale depots, technische kennis, samenwerking tussen organisaties en duurzame financiering.

• En bewustzijn dat digitale duurzaamheid begint waar data worden gemaakt.

Page 28: Digitale duurzaamheid Inge Angevaare, coördinator Nationale Coalitie Digitale Duurzaamheid Hogeschool INHOLLAND 17 juni 2008.

Digitale duurzaamheid - INHOLLAND 17 juni 2008

28

Wat kun je zelf doenom je bestanden duurzaam te bewaren?

• Scheid vluchtige informatie en informatie die je wilt bewaren

• Vertrouw niet op cd-roms of dvd’s (wel: externe hard disk)• Vermijd lokale opslag – liever een centrale server• Maak back-ups – op een andere plek (bijv. internet)• Gebruik duurzame bestandsformaten voor opslag: PDF,

JPEG, TIFF, XML, H.264, enz. (MS Office-documenten zijn niet duurzaam; obscure bestandsformaten bieden ook weinig perspectief)

• Sla niet alleen de bestanden zelf op, maar ook de informatie over de informatie: met welke hard- en software zijn de bestanden gemaakt? (Gebruik ‘properties’)

• Hou in de gaten welke hard- en software in onbruik dreigen te raken en migreer tijdig

• Handleiding voor thuisgebruik:http://alanake.wordpress.com/so-you-want-to-keep-all-your-stuff/

Page 29: Digitale duurzaamheid Inge Angevaare, coördinator Nationale Coalitie Digitale Duurzaamheid Hogeschool INHOLLAND 17 juni 2008.

Dank voor uw aandacht.

Vragen?

www.ncdd.nlwww.digitaalduurzaam.blogspot.com

[email protected]