Differentiatie …..

in volle klassen

Bert de Vos, b.devos@aps.nl

Expo Eindhoven13 november 2014

Differentiatie

In volle klassen

Taalpracticum

• Doorontwikkelde

studiewijzers

• Software

waarmee je ‘op

eigen niveau’

kunt werken

Genoemde voordelen van differentiatie

• Het gaat onderpresteren van goede leerlingen tegen.

• Het voorkomt uitval van zwakkere leerlingen.

• Het werkt motivatieverhogend.

• Het voorkomt ordeproblemen.

• Het levert een positieve bijdrage aan het klassenmanagement van leraren.

Inspectie 2012

• Meer dan 50% van de leraren differentieert niet:

o Weten niet hoe

o Zien het nut niet

o Examinering differentieert ook niet

o Te weinig tijd om voor te bereiden

• Dus: iets minder dan 50% differentieert wel

Vraag

• Differentieert u vooral pedagogisch?

• Differentieert u vooral op manieren van leren?

• Differentieert u vooral op meer of minder leerstof?

• Differentieert u door de leerling zijn eigen niveau te laten zoeken?

Homogeen extern differentiëren

• Praktijkonderwijs

• Leerwegondersteunend onderwijs in aparte klassen

• Basisberoepsgerichte leerweg

• Kaderberoepsgerichte leerweg

• Theoretische leerweg

• Th-onderbouw

• Havo

• Havo/vwo

• Vwo

• Gymnasium

• Leonardoscholen

• Steunlessen

• Taal- en rekenband om bij te spijkeren

• Tweetalig onderwijs

Homogene groepen

• Verschillen worden groter

• Zwakkere leerders krijgen negatief zelfbeeld

• Geen uitdaging voor de betere leerlingen

Pedagogisch handelen: relatie is basaal voor leren

relatie

competentie

autonomie

Relatie. Zonder relatie geen leren. Pedagogisch

differentiëren is uiterst

belangrijk en gebeurt veel

competentie

autonomie

Twee vormen van differentiëren

• Convergent

o Allemaal hetzelfde doel

o De weg ernaartoe kan verschillen

• Divergent

o Einddoel staat niet vast

o De weg er naar toe ook niet

Conclusie uit onderzoek: - Convergent helpt

de zwakken vooruit

- Divergent kan voordelig zijn voor sterke leerders

Convergent (en pedagogisch) differentiëren.

Een aantal mogelijkheden:

• met een laptop te werken naar keuze in het OLC,

• meer tijd geven

• thuis laten doen

• een opdracht laten overslaan

• bij dyslectische leerlingen teksten laten oplezen met daisyspeler

• een leerling mag z’n oordopjes inhouden

• een leerling met een leermaatje

Eenvoudige wetenschap: Zwakke leerlingen hebben meer leertijd nodig

Competentie: ik kan het!

relatie

competentie

autonomie

relatie

Competentie. De leerling het gevoel geven: ik kan het!

Onderwijs organiseren met

opdrachten op meer niveaus

autonomie

Competentiegerichte differentiatie

• Is vaak gericht zijn op leerstof: onthouden en begrijpen

• Mogelijke opbouw bij kennisblokken:

o diagnostische test

o analyse

o maatwerk (met digitale ondersteuning)

o toets

Mogelijkheden bij sturen op competentie

• Verlengde instructie

• Volledige instructie

• Werken met maatjes (een goede en een slechte leerling bij elkaar)

• 3-kleuren-kaartjes

• Excellentieprogramma buiten de klas

• Bijspijkeren in extra uren

Directe instructie

Directe-instructiemodel

introductie

instructie Herhaaldeinstructie

Verlengde instructie

Begeleide oefening Extra oefening en verwerking

Zelfstandige verwerking

evaluatie

Differentiëren volgens volledige instructie model (WHHTUK)

• Wat : verschil in taken /thema’s: complexiteit, abstractie

niet iedereen maakt alle opdrachten

• Hoe : rekening houden met basisbehoeften ARC

verschil in opdrachten: bottum-up of top-d0wn verschil in uitvoer mogelijkheden

• Hulp: verschil in type hulp:

1. uitleg, 2. hints/bronnen, 3.proces, 4. procedure

leerlingen bieden hulp (elke leerling heeft specifieke expertise)

• Tijd: niet iedereen krijgt evenveel tijd

• Uitkomst: verschil in mogelijkheden om je taak op te leveren / na te kijken

verschil in eisen aan tussen- en/of eindproducten

• Klaar: anderen helpen

werken aan onderdelen die voor jou nog lastig zijn

Bij beter worden in alle vakken is meer nodig

relatie

competentie

autonomie

Autonomie: ik doe mee!

relatie

competentie

Autonomie. Leren

organiseren mét de leerling

Autonomie

• Ik bepaal (mede) zelf

o Ik weet wat ik ken en kan

o Ik weet waar ik heen ga

o Ik weet wat ik wil

o Ik denk na over hoe ik het wil

• De leerling zoekt zijn grens

• Het leren komt op tafel

• Feedback geven en ontvangen

Mogelijkheden bij lezen

• Zelf teksten zoeken op internet

• Meerdere teksten aanbieden laten kiezen

• Tekst uit methode andere opdrachten

• Opdrachten voor – tijdens – na het lezen

• Leesdossier kader geven met daarin keuzemogelijkheden

• Algemene opdrachten bij teksten

• Zelf woordenschrift maken

Mogelijkheden bij spreken

• 5 minuten spreekopdracht (laatste sms/etui/agenda etc.)

• Elevator pitch

• Smoeskaarten

• Wie ben ik (zelf laten bedenken)

• Gesprek n.a.v. foto’s (zelf meegebracht)

• Gesprek n.a.v. tekst uit methode

• Gesprek voeren aan eind van het hoofdstuk (vrije spreekopdracht)

• Toneelstukje bedenken

Mogelijkheden bij schrijven

• Herschrijven

• Reflectie op schrijven a.d.h.v. rubrics

• Reviseren van teksten

• Groepswerk bij schrijven

En verder:

• Hele Taak Eerst

• Leerarrangement

• Mét leerlingen ontwerpen

• Expliciet sturen op motivatie

• Werken in hoeken/carrousel

• Flipping

Dan ontstaat gepersonaliseerd

leren

Hele taak eerst: draai het om!

Hoeken / carrousel

• Werken met takenlijst (vergelijk de PO-weektaak)

• Verschillende opdrachten in hoeken van lokaal: leerlingen mogen kiezen

• Verschillende opdrachten: leerlingen draaien door (doen

uiteindelijk allemaal dezelfde opdrachten)

Wat ook nog kan

Dialoog oplezen

Dialoog leren en opzeggen

Dialoog met kernwoorden op papier

Voorbereide dialoog zonder steun

Dialoog zonder voorbereiding

discussie ??Voorbereide dialoog met verrassing

In gesprek

• Welke vragen roept dit op?

• Welke praktijken zijn haalbaar?

• Wat maakt dat je dit gaat doen/doet? Wat houdt je tegen?

• Wat heb je nodig als school?