De coördinatoren van Radio 2 tot en met 6 (wat klinkt

dat imponerend!) gaan een plan maken voor een betere

samenwerking met het Metropole Orkest. Het gaat om

betere inzet van het orkest, ook voor televisie, en een

groter beroep op de omroepgelden. Tot 2010 kan het

orkest blijven spelen, dat is het eind van de conces-

sieperiode voor de huidige omroepen. Daarna wordt

verder gepraat. Bij de bezuinigingen van twee jaar gele-

den was afgesproken dat de omroep nog maar zestig

procent van de orkestcapaciteit zou willen afnemen. Nu

heeft de werkgroep Metropole Orkest geconcludeerd dat

het orkest een 100% omroeporkest moet zijn met een

gemeenschappelijke inkomstendoelstelling.

Het orkest gaat dus meer naar buiten treden. Een goed

voorbeeld hiervan is de tournee door Nederland met

zangeres Trijntje Oosterhuis. Uw verslaggever heeft

voor MCO Nieuwz het eerste concert van die tournee

bezocht, op 16 november, de dag dat het goede nieuws

bekend werd gemaakt. Het was voor mij het eerste

O.A. IN DIT NUMMER:Toekomst Metropole OrkestEducatieKennismaking met de redactieConcertzender in de nieuwe etherGOK schittert in BerlijnHenk Lambooij’s levenswerkVerhaal van Gé Bartman

Groot Omroepkoor | Metropole Orkest | Radio Kamer Filharmonie | Radio Filharmonisch Orkest | Muziekbibliotheek

Van de redactieVoor u ziet u het laatste nummer van MCO NieuwZ

in 2006.

Ruim een jaar is de redactie bezig geweest om

smaakvolle en interessante nummers samen te

stellen. Zonder uw inbreng was dat niet mogelijk

geweest. Wij willen u daarvoor hartelijk danken.

In dit nummer stellen wij ons aan u voor. Een

redactie die nog steeds niet compleet is: wij zoe-

ken nog vertegenwoordigers van het RFO en het

MO. Schroom niet, meldt u aan!!!

We wensen u veel plezier toe met dit nummer en

hopen in 2007 weer materiaal van u te mogen

ontvangen.

Dit kan zoals altijd via de rode postbus in de hal

en/of het e-mailadres: MCONieuwZ@mco.nl.

De redactie

Redactie nummer 4:

Jan Jaap Kassies, Francis de Kwant, Marjolijn Oonk,

Margo Post, Frits Wagenvoorde

Met bijdragen van:

Martie Severt, Michael Klier, Marius Kwaks, Gé

Bartman, Anton Kok, Teije Hylkema, Erks Jan Dekker,

Walter Huijten, Eric van Balkum

Foto’s:

Marjolijn Oonk, Gérard Ausems, Christien Bolt

Vormgeving en drukwerk:

Klomp Grafische Communicatie, Amersfoort

� � �

Personeelsblad Muziekcentrum van de Omroep Nummer 4 | December 2006

MCO NieuwZ pagina 1

concert van het Metropole Orkest dat ik ooit bezocht.

Bij binnenkomst in het Utrechtse Beatrixtheater, dat

veel gebruikt wordt voor musicals; treft me een leuk

tentoongestelde Smart-auto in de hal; ik bezoek de toi-

letten, er blijken er vierentwintig stuks voor de dames

beschikbaar te zijn. Het concert is duidelijk een feestje

van Radio 2, Ron Stoeltie presenteert het programma

op gezellige Radio 2-toon en laat het publiek op drie

sterktes applaudisseren.

Het orkest zit in het decor van een musical in dui-

zelingwekkende vaart wordt het gedurende het hele

concert caleidoscopisch belicht. Gelukkig hebben de

musici theaterlampjes op hun lessenaar. Ik ontwaar

een cellist uit mijn eigen orkest, die gemakkelijker

dan ik een cross-over maakt en invalt voor een zieke

collega. De violen zijn elektronisch versterkt; bij het

LEES VERDER OP PAGINA 2

Toekomst voor het Metropole Orkest

Educatief project Wagner-Ligeti: dansende leerlingen (voor verslag zie pagina 3)

die Sonne scheint auch in der Nacht

eerste romantische intro springen me de tranen in de

ogen, violen kunnen zo mooi zijn… De zaalversterking

verbetert nadien gelukkig, aan de musici ligt het niet.

Het programma heet The Look of Love, net als de cd

van Trijntje Oosterhuis, en bestaat uit liedjes van Burt

Bacharach (die ken ik!), ze zingt precies de cd. (Label

Blue Note, EMI) Halverwege komt Ron de cd presen-

teren via een live satellietverbinding met LA, met Burt

himself (‘ik mag Burt zeggen!’). Burt prijst Trijntje als

‘national treasure’ en de cd als ‘great album, eh… cd’,

het Metropole Orkest is een ‘great band’. De cd is in

het MCO opgenomen (en gemixt) door Al Schmitt en

geproduceerd en gearrangeerd door Patrick Williams,

twee grootheden in de Verenigde Staten, vrienden van

dirigent Vince Mendoza.

De cd heeft in de voorverkoop al zo goed verkocht,

dat Trijntje een platina plaat krijgt uitgereikt, wat staat

voor 70.000 cd’s. Al dit marketinggeweld gaat me een

beetje tegenstaan; het gebodene is wel goed, maar erg

eenvormig en met weinig ‘bite’ voor het orkest. De toe-

gift van Trijntje met gitaar ‘That’s what friends are for’

ontroert me nog het meest. Tot aan Kerstmis duurt de

tournee langs volle Nederlandse zalen, op 28 december

zal de opname van deze avond op televisie te zien zijn.

Het schijnt dat Jaap van Zweden staat te trappelen om

ook eens het Metropole Orkest te dirigeren!

MARJOLIJN OONK

VERVOLG VAN PAGINA 1

MCO NieuwZ pagina 2� � �

In september is een plan gepresenteerd voor een

nieuwe omroep, die in het publieke bestel meer en

andere kunst- en cultuurprogramma’s wil brengen voor

kleinere en grotere doelgroepen, via alle beschikbare

media. Alle grote culturele instellingen, koepelorgani-

saties en vele andere instanties hebben zich achter

het initiatief van Ad ’s-Gravesande en Kees van Twist

geschaard en werken mee aan de ledenwerving.

Bij tenminste 50.000 aanmeldingen kan op zijn

vroegst per 1 september 2008 met uitzenden worden

begonnen.

Op de website www.omroepc.nl is nadere informatie

te vinden, onder meer over de wijze waarop men lid

kan worden.

Omroep C omroep voor kunst en cultuur

Zondagmiddag 26 november jl. vond in MCO 1 het

Vriendenconcert van de RKF plaats. Het MCO wil het

gebouw aan de Heuvellaan vaker openstellen. Voor

Hilversummers moet het af en toe te bezoeken zijn; de

Vrienden hebben nieuwe Vrienden hard nodig. Dit seizoen

krijgen zij de gelegenheid tweemaal een Vriendenconcert

te organiseren. Het eerste concert werd aangekondigd in

de Gooi- en Eemlander met een interview op vrijdag en

een herinnering op zaterdag. De extra publiciteit zorgde

voor een talrijk publiek en een gevoelige aanwas van

Vrienden. Ook artistiek was de middag een succes, met

vreemde stukken voor zeldzame instrumenten als tuba

of harpduo. Bovenal werd er prachtig gemusiceerd. Wij

hopen dat het volgende concert even gewild zal zijn

bij deelnemers en publiek; de datum zal tijdig bekend-

gemaakt worden.

MARJOLIJN OONK

Op 1 september is de Publieke Omroep gestart met

een nieuw digitaal themakanaal, waarvan de productie

in handen is van de NPS. Cultura zendt uit via digitale

televisie en internet. De programma’s worden uitgezon-

den in een zgn. carrousel, zodat kijkers gedurende één

week een aantal malen de kans hebben het materiaal te

bekijken. Het aanbod is zeer divers; één van de onder-

delen is “klassiek”. Hier worden onder meer Matinee-

uitzendingen herhaald.

Het materiaal is niet downloadable of on demand op

te vragen, tenzij daar expliciet toestemming voor is

gegeven. De internetuitzendingen zijn uitsluitend in

Nederland te bekijken op het moment dat Cultura de

programma’s uitzendt. Meer informatie: www.cultura.nl

Cultura nieuw digitaal themakanaal

De redactie van MCO NieuwZ bestaat uit (van

links naar rechts) Jan Jaap Kassies, Margo

Post, Frits Wagenvoorde, Francis de Kwant

en Marjolijn Oonk. Graag maken wij van deze

gelegenheid gebruik ons kort aan de lezers

voor te stellen.

Jan Jaap: Ik werk sinds 1987 als catalogiseerder bij

de Muziekbibliotheek. Ik speel piano, en begeleid als

amateur vooral koren en zangers. Ook schrijf ik al

twintig jaar voor het blad van de Vereniging Vrienden

van de Opera.

Ik vind het belangrijk om in MCO NieuwZ aandacht te

blijven besteden aan zoveel mogelijk uiteenlopende

kanten van ons bedrijf en de medewerkers: van de

geschiedenis van de “omroepmuziek” tot de premiè-

res die op stapel staan.

Margo: Sinds mei 1989 ben ik als tweede sopraan

werkzaam in het Omroepkoor. Zingen is een vak waar

ik me, tot op heden, bijzonder in thuis voel. Ik heb

een aantal jaren in de koorcommissie gezeten en ver-

tegenwoordig nu de sopranen in de auditiecommissie

van het GOK. Nu zit ik dan in de redactie van MCO

NieuwZ. Ook weer leuk en veelzijdig, met enthou siaste

collega’s.

Vriendenconcert RKF

Tijdens de 'in company' gehouden BHV-oefening blussen Hanneke en Anneke professioneel een brandje

(foto: Jos van Ling)

Frits: Ik ben violist in de RKF en heb het altijd leuk

gevonden naast het spelen in het orkest iets bij te

dragen aan de organisatie achter de schermen, en ben

daarom altijd actief geweest in diverse vertegenwoor-

digende organen. Dat begon in de onderdeel commissie

van de OR NOB, nog voor de verzelfstandiging tot MCO.

Daarna heb ik deel uitgemaakt van diverse RKO-orkest-

commissies en ondernemingsraden. Sinds de laatste

reorganisatie vind ik het wel even genoeg geweest,

maar de kans om mee te doen aan een MCO-blad kon

ik toch niet laten lopen. Misschien heeft het ermee te

maken dat mijn vader uitgever was (evenals die van

Marjolijn trouwens), maar het maken van een krant vind

ik heel erg leuk, het is tastbaarder dan vergaderen (hoe

nuttig dat ook kan zijn). Bovendien heb ik gemerkt dat

je veel leuke mensen ontmoet die ook in ons gebouw

werken.

Vervolgens zal ik die gegevens in een soort draaiboek

passen waarmee we de resterende workshops kunnen

werken. Dit draaiboek is ook voor de andere groepen

om een inzicht te krijgen waar we mee bezig zijn. Er zal

geen extra aandacht meer komen voor décor of aparte

kostuums. Alle aandacht gaat naar de presentatie op

zich, zo halen we het maximale eruit 9 november.

18.1015.00: Cyrille (van Poucke) fietst er alleen doorheen.

Ik (Michael Klier) blijf maar deelnemend musicus. Het

opzetten van een oefening duurt te lang, de scholieren

worden terecht ongeduldig. Strakker opbouwen, minder

warming-up en hen onmiddellijk aan het werk zetten

zodat ze een resultaat kunnen meemaken. Splitsen in

2 groepen. Ik kan in de aula goed met ze werken, de

mooiste momenten zijn als ze elkaar iets leren!! Ook het

dirigeren (structureren) doen ze graag en goed. Meer

verantwoording geven en nog beter uitleggen wat we

met hen willen bereiken.

Karel (Smit) had me geadviseerd om aan de school

duidelijk te maken hoe duur het hele project is en wat

voor een luxe cadeau zij dus krijgen. Daarvoor mogen

we wel iets meer medewerking krijgen. Maar dit zijn wel

de moeilijkheden van een eerste keer.

6.11Laatste workshop vanochtend. Er blijken ook leerlin-

gen niet te kunnen op woensdag of ze moeten eerder

weg. Ik heb duidelijk aangegeven waarom zij dan niet

kunnen meedoen. Maarten (Smit) werkte samen met

Jeroen en de drie percussionisten aan de stemcluster.

Ook onze melodie met ritme, hoquetus en canon wordt

beter, maar een keyboarder is afgevallen, Esther (sax)

kan ‘misschien iets regelen’ en een ander weet het nog

niet. Jeroen heeft om excuusbriefjes van thuis gevraagd.

Percussie-instrumenten in het MCO zijn geregeld.

9.11Cyrille is ziek! Gerard is laat, de affiches in het gebouw

zijn er afgerukt (later komen excuses). Maarten komt

pas om 15.30. Opbouwen moet ik dus alleen: stress!

Ik kan sommige slagwerkinstrumenten niet vinden. We

verdelen een draaiboek, ook Aletta is er, ondanks haar

ziekmelding op school (2 weken overspannen: ons pro-

ject was de druppel).

Maar we hebben een enthousiast publiek. De leerlingen

luisteren 3 minuten naar Ligeti’s blaaskwintet (Jeannette

Landré heeft het voor mekaar gekregen!) De A3 mei-

den blijven doorkletsen, helaas. Maar de voorstelling

gaat goed. Ook het sololied van de Chinese aan het

begin. Aan het einde krijgt Aletta veel applaus van de

leerlingen.

MICHAEL KLIER

Voor meer verslag en heel veel foto’s:

http://www.mco.nl/8/index.php?s8p16

De afgelopen periode heeft MCO een nieuw

educatieproject uitgevoerd met leerlingen uit één

onderbouw klas en twee bovenbouw klassen van

het Roland Holst College te Hilversum en een

internationale schakelklas van het Amsterdamse

Lyceum.

Er werden workshops gehouden voor composi-

tie, schrijven en beweging/kostuum/presentatie.

Dit alles is uitgemond in een door de leerlin-

gen zelf bedachte voorstelling.

Dagboekuittreksel Michael Klier

13.10Vrijdag 13 oktober ben ik (Rachel) bij de les van Gerard,

Babette, en Aletta geweest. De leerlingen hebben na

wat bewegingsoefeningen kennis gemaakt met Ligeti

(dvd) zodat ze iets meer een beeld van zijn muziek krij-

gen. Daarna is er gewerkt aan teksten en beweging. Ik

was bij de beweging/dansers (groep van Aletta/Babette)

aanwezig. Ze hebben keihard gewerkt aan 2 soorten

dansen, ballet en streetdance. Ze wilden naar een soort

battle toe. Aan het einde van de ochtend kwamen zij

met voorbeelden maar het was hun nog niet helemaal

duidelijk dat ze ook daadwerkelijk dansen naar aan-

leiding van de muziek van Wagner en Ligeti. Eerst de

passen droog maar daarna op de vioolmuziek van de

dvd. En dat ging ze (dankzij een goed inlevingsvermo-

gen) heel goed af zo’n eerste keer! Nu is het voor hen

ook meer duidelijk welke kant we op werken. Aan de

hand van wat er is bedacht zullen de leerlingen hun

bewegingen op papier zetten en naar Babette mailen.

MCO NieuwZ pagina 3� � �

Ik ben een zwaan

veranderd in een meisje

betoverd door een heks

ik heb een prins ontmoet

en hij geeft mij een kus

dan verander ik in een mens

de vloer is weg

ik ben een zwaan

veranderd in een meisje

verliefd op de prins

ik leef in de rivier

en reis heen en weer

Monica

‘Toen een stem en wat muziek…’Educatieproject Wagner-Ligeti

Onder water waar gedachten makkelijk kunnen ademengevoelens zonder woordenzonder enige betekenis

nadenken is nuttelooswoorden zijn vergetenin spiegels zie ik maar een helftvan wat ik ooit eens heel wasnadenken is nutteloos

woorden zijn vergetenscherven liggen op de grondze glinsteren in het lichtleegte van buiten, leegte van binnennadenken is nutteloos

woorden zijn vergetentoen een stem en wat muziekalles werd weer warm van binneneen drumsolo en wat gezangen alles begint te leven

daarom weet ik nudie sonne scheint auch in der nacht

Rhodé

Francis: Bijna 3 jaar alweer ben ik binnen het MCO

werkzaam als directiesecretaresse. Het waren (en zijn)

roerige tijden, maar dat trekt me juist wel aan. De

omroep als zodanig is voor mij niet onbekend want

ik loop hier in het Hilversumse rond sinds 1978 en

heb vele secretariële functies vervuld binnen NOS en

NOB. In mijn vrije tijd zing ik graag in een kerkkoor

dat vooral moderne kerkmuziek ten gehore brengt. In

diezelfde kerk ga ik ook regelmatig voor in de vierin-

gen, geef cursussen en begeleid jongeren. Zo doe ik

nog wat nuttigs met mijn studie theologie die ik de

afgelopen jaren naast mijn werk heb gevolgd.

Marjolijn: Ik speel tweede viool in de Kamer

Filharmonie. Vierentwintig jaar lang was ik met hart en

ziel verbonden met het Radio Kamerorkest. Ons orkest

had één vertegenwoordiger in de ondernemingsraad;

in de tijd van de reorganisatieperikelen was ik dat en

ik heb die heel heftig meegemaakt. Toen de reorga-

nisatie achter de rug was, voelde ik mij verweesd en

lichtelijk afgebrand. Voor de opbouw van het nieuwe

orkest zouden verse collega’s zorg moeten dragen, het

vuurtje brandde niet meer.

Het nieuwe orkest ging heel prettig van start. Toen er

redactieleden werden gevraagd voor een MCO-blad

stond ik vooraan als vrijwilliger. Alles wat ik de voor-

gaande jaren had opgestoken, kon ik weer gebruiken,

maar nu creatiever en speelser! De journalistiek neemt

me prettig in beslag; echt kritisch ben ik niet, meer

een verspreider van saamhorigheidsgevoel.

MCO NieuwZ pagina 4

Van de ondernemingsraad

Het werk van een lid van de Ondernemingsraad bestaat

voor het grootste deel uit vergaderingen en gesprek-

ken.

Zo kwam in oktober onze Raad van Toezicht op bezoek

voor een kennismakingsgesprek. Naast het verplichte

“we zijn zo blij met elkaar” en vergelijkbare frases heb-

ben we vooral getracht aandacht te vragen voor een

snelle oplossing van de zich voortslepende bezuini-

gingsproblemen bij het Metropole Orkest. Harm Bruins

Slot beloofde met de hand op zijn hart dat er in novem-

ber een definitieve oplossing zou zijn. Ondertussen

hebben we mogen constateren dat hij zich aan zijn

woord heeft gehouden. Sterker nog we zijn behoorlijk

tevreden over wat er nu is afgesproken. Het gaat het

aantal woorden dat ik in dit verhaal van de redactie

mag gebruiken te boven om precies uit te leggen wat

de inhoud van de afspraken is maar het komt er, zoals

jullie in de kranten hebben kunnen lezen op neer dat

de bezuinigingsopdracht voor het Metropole Orkest

is teruggedraaid. Ondernemingsraden hebben niet de

gewoonte om complimentjes uit te delen in de richting

van de directie maar in dit uitzonderlijke geval wil ik

toch niet nalaten Anton Kok een dikke pluim uit te

reiken voor de inzet en vasthoudendheid waarmee hij

de belangen van het Metropole Orkest heeft vertegen-

woordigd.

Als deze editie van MCO NieuwZ verschijnt zitten we in

de tijd van terugblikken en de goede voornemens. Bij

MCO Klassiek stond 2006 in het teken van zich ont-

� � �

PersonaliaIn dienst

MB Peter Floor

– per 1 januari 2007 –

Uit dienst

GOK Otto Bouwknegt

– per 1 oktober 2006 –

RFO Jerzy Wozniak

– per 1 december 2006 –

Noël Diederen

– per 31 januari 2007 –

Geboortes

Natalia Gabunia

dochter Liliana op 21 september

Pamela Kubik en Alberto Facanha Johnson

zoon Fabiano op 3 oktober

Jubilea

12,5 jaar

MCO Klassiek

Wouter den Hond 1 februari

Esther de Bruijn 1 maart

Anneke Janssen 1 maart

Leonie Mensink 1 maart

Arjan Wildschut 1 maart

Jeannette Landré 1 maart

GOK Margo van de Laak 1 maart

Maja Roodveldt 1 maart

MO Herman van Haaren 1 maart

25 jaar

MCO Klassiek

Frits Wagenvoorde 1 januari

Naftali Gurevich 15 maart

GOK Theo Hagen 1 februari

Kees van Hees 1 maart

wikkelende orkesten. Veel musici zijn afgelopen jaar

“geland” en de RKF en het nieuwe RFO zijn druk bezig

een artistiek gezicht te ontwikkelen. Ik hoop dat dit

in 2007 een goed vervolg gaat krijgen. Ik hoop echter

ook dat we oog houden voor het MCO als geheel. Als

de afgelopen jaren ons iets zouden moeten hebben

geleerd is het wel dat verdeeldheid en hokjesdenken

leiden tot een MCO dat zich niet kan verdedigen tegen

aanvallen van de centenmelkers in Den Haag en in

Hilversum, al spelen we nog zo goed. Misschien iets

voor een goed voornemen: een wij-denken in plaats

van een wij-zij-denken zoals in het verleden. Namens de

Ondernemingsraad van het MCO wens ik jullie allemaal

een heel goed 2007.

MARIUS KWAKS

De Raad van Toezicht: Ruurd Bierman, Harm Bruins Slot, Kees Vis

Met ingang van 1 januari 2006 is er voor de musici

van MCO Klassiek overgeschakeld van collectieve naar

individuele afhandeling bij zowel SENA als NORMA,

de zogenaamde naburige rechtenorganisaties. Aan

alle collega’s, ook die van het GOK, die zich nog niet

individueel hebben aangemeld bij beide organisaties,

doen wij hierbij nogmaals een oproep dit alsnog te

doen en wel in uw eigen (financiële) belang. We wijzen

erop dat het MCO alle relevante repertoire-informatie

van zowel cd-opnames (SENA) als audio-liveopnames

(NORMA), waaraan u meewerkt binnen het dienstver-

band van het Muziekcentrum van de Omroep, vanaf

1 januari 2006 centraal zal aanleveren. U hoeft hier-

voor zelf niets te doen. Wel moeten repertoiregegevens

van werkzaamheden buiten het dienstverband van het

MCO apart door u worden aangemeld bij beide orga-

nisaties. De collectieve aanspraken van cd-opnames

en audio-liveopnames tot 1 januari 2006, die binnen

het dienstverband van het MCO zijn gemaakt, worden

door ons op de gebruikelijke manier afgehandeld. Voor

meer informatie over aanmelding verwijzen we naar

www.sena.nl en www.stichtingnorma.nl. Uiteraard kunt u

ons voor verdere informatie ook persoonlijk benaderen.

Ansfried Plat

Erik Krosenbrink

Marius Kwaks

Peter de Wit

Oproep aanmelden voor SENA / NORMA

Het Groot Omroepkoor heeft ruim 70 afgestudeerde zangers

in dienst en is daarmee het grootste professionele koor in

Nederland. Komend voorjaar organiseert het koor een stage

voor conservatoriumstudenten Zang. Jan van Zelm (47), als

bas in dienst van het koor en docent hoofdvak Zang aan

het Prins Claus Conservatorium in Groningen, is gevraagd

dit te coördineren. Het project biedt alle 3e en 4e jaars stu-

denten Klassiek Zang de gelegenheid mee te draaien in een

volledige productie. Dat betekent als koorlid meedoen aan

alle repetities en de uitvoering. Daarnaast krijgen de stu-

denten apart van het koor extra repetities. Voor dit project

stelt het koor één van de komende producties beschikbaar.

Er is gekozen voor het werk The Music Makers (voor mezzo-

sopraan, koor en orkest) van Edward Elgar (1857-1934),

uit te voeren door het Radio Filharmonisch Orkest en het

Groot Omroepkoor, onder leiding van Jaap van Zweden.

Simon Halsey, de chef-dirigent van het Omroepkoor, leidt

de koorrepetities. De uitvoering is op 23 maart 2007 in

Muziekcentrum Vredenburg in Utrecht. Er is plaats voor

maximaal 24 studenten. Alle deelnemers krijgen na afloop

de gelegenheid om auditie te doen voor deelname aan

komende producties. Jan van Zelm heeft in de zomer de

Nederlandse conservatoria met een afdeling Klassiek Zang

op de hoogte gebracht van het project. Inmiddels zijn er 21

studenten aangemeld van 6 verschillende conservatoria.

Waarom doet het Omroepkoor dit?“Om het werk van koorzanger onder de aandacht te bren-

gen. Veel conservatoria hebben beroepsoriëntatie in hun

programma. Maar er is weinig aandacht voor de mogelijk-

heid om als afgestudeerd zanger bij een professioneel koor

te werken. Het ligt voor de hand dat een instrumentalist

zich oriënteert op het vak van orkestmusicus. Ensemblezang

als beroep heeft die plaats in de opleiding nog niet. Terwijl

het als specialisatie, muzikaal en technisch, zeker verge-

lijkbaar is met het werk van een orkestmusicus. Bovendien

heeft het koor de laatste jaren moeite om vacatures in te

vullen. Monica Damen, manager van het koor, en Simon

Halsey zijn belangrijke stimulerende krachten achter het

project. Zij willen een bijdrage leveren aan de professio-

nalisering en de kwaliteit van koorzangers. Met dit project

willen zij studenten kennis laten maken met het vak en

een leerzame ervaring bieden. Trouwens, ook studenten

koordirectie zijn altijd welkom bij repetities.”

Waarom ben je gevraagd dit te doen?“Ik ken beide werelden: de conservatoria én het werk als

koorzanger. Vorig seizoen heb ik voor mijn eigen studenten

een project georganiseerd bij het Omroepkoor. Zij moch-

ten meedoen aan een repetitie van Elias van Mendelssohn.

Tijdens de lessen ensemblezang studeerden we het werk

in en ik heb de studenten uitgebreid geïnformeerd over de

praktische gang van zaken. Het was een succes. Voor de

studenten een waardevolle ervaring en de collega’s van het

koor waren enthousiast. Het is fijn om met leergierige stu-

denten samen te werken. Dat geeft je het gevoel dat je werk

serieus genomen wordt. Het was bovendien prettig dat de

studenten goed voorbereid naar de repetities kwamen.”

Hoe reageerden de conservatoria?“Een paar kwamen direct met een lijstje kandidaten.

Anderen stuurden me de namen van hun zangdocenten.

Sommigen heb ik persoonlijk benaderd. Inmiddels werken

bijna alle conservatoria mee. Er leeft een idee onder zang-

pedagogen dat het niet goed is om tijdens je studie in

koren te zitten. Ik begrijp dat wel. Studenten zijn volop in

ontwikkeling. Als zij koorwerk doen is het belangrijk om

er op te letten dat het repertoire en de frequentie van het

Dezer dagen verschijnt in één kloeke band A cellist’s

Companion, in de woorden van de flyer de culminatie van

ruim vijfendertig jaar nauwgezet bijeenbrengen van gege-

vens over het repertoire voor cello. Meer dan 41.000 werken

van de hand van zo’n 14.800 componisten zijn verzameld

door Henk Lambooij – was bijna drie decennia solocellist

van het RFO – en Michael Feves, nog steeds als cellist

actief in MCO-verband. Het betreft het eerste naslagwerk

van deze omvang op dit terrein, en bevat informatie uit

vele bronnen: behalve de uitgaven zelf ook encyclopedieën,

catalogi, aankondigingen, concertprogramma’s, besprekin-

gen en zovoort. Componerende cellisten, zoals Romberg,

Dotzauer, Davidoff en Fitzenhagen, hebben een streepje

voor: van hen hebben de auteurs een biografie opgenomen.

Over de totstandkoming van deze imposante cellobijbel

spraken we met Henk Lambooij, die opgewekt laat noteren

dat dit uitdrukkelijk een uittreksel is van alle informatie die

ze bijeengebracht hebben.

“Ik zou, ergens begin jaren ’70, een radio-opname maken,

en kreeg het verzoek daarvoor muziek te zoeken die niet

al regelmatig werd uitgevoerd. Ik ging wat rondkijken, en

was verbaasd dat er zóveel meer bleek te zijn dan ik dacht.

Ik begon met aantekeningen op een paar vellen papier,

maar die waren spoedig vol. Na mijn eigen collectie liep

ik die van mijn collega’s langs, en zo breidde de kring zich

steeds verder uit. Ik bezocht dikwijls de Omroep-muziek-

bibliotheek, evenals het Gemeentemuseum in Den Haag,

de Universiteit van Utrecht enzovoort.”

Behalve naar gedrukte muziek ging Lambooij ook op zoek

Het is uitdrukkelijk een uittreksel – Henk Lambooij over zijn levenswerk

naar handschriften – dat maakte het nog meer tot een

“zoektocht zonder eind”.

In de jaren ’70 werd Michael Feves cellist in het RFO. Hij

bleek zeer geïnteresseerd in het project van Lambooij en

bood aan om de verzameling gegevens “een beetje op orde

te brengen” met gebruikmaking van zijn computer.

Op een bepaald moment ging Lambooij zijn jachtterrein

uitbreiden naar het buitenland. Aangezien hij vele andere

werkzaamheden had – hij was naast zijn orkestbaan bij-

voorbeeld jarenlang lid van het Raphael Kwartet – bleven

die trips meestal beperkt tot een paar dagen. Hij is zo’n

vijf keer in de Bibliothèque Nationale in Parijs geweest, een

keer of drie in de British Library in Londen, enkele malen

in de Staatsbibliothek in Berlijn, en verder onder meer in

Dresden en Wenen. Ook kan hij boeiend vertellen over zijn

bezoeken aan bibliotheken in Italië, zoals die in Modena,

Cremona, Bologna en Bergamo. In laatstgenoemde plaats is

de collectie van Alfredo Piatti te vinden, een negentiende-

eeuwse Italiaanse cellist-componist die lang in Engeland

werkte en in zijn vrije tijd zeer veel cellomuziek gekopieerd

– lees: overgeschreven – heeft. “Zijn dochter heeft die col-

lectie geïnventariseerd en er een kaartenbak van gemaakt

– een schoolvoorbeeld van hoe je zoiets doet! Toen ik in die

bibliotheek naar dat materiaal informeerde bleek niemand

van het bestaan van die catalogus te weten… Gelukkig is de

betreffende schoenendoos toch boven water gekomen.”

Hij noteerde bij die gelegenheden ook al tijd de incipits

van de gevonden werken (een incipit bestaat uit de eerste

paar noten van de melo-

die van een compositie.

Hiermee kan deze worden

“geïdentificeerd”). Op die

manier herkende hij ten-

minste tachtig werken die

volgens andere bronnen

anoniem waren of op naam stonden van een andere com-

ponist. Zijn database omvat momenteel zo’n 11.000 incipits

van vooral achttiende-eeuwse muziek.

In 1993 eindigden de omroepactiviteiten van Henk

Lambooij; wel bleef hij nog een aantal jaren spelen in het

Raphael Kwartet. Hij begon vervolgens een studie Muziek-

wetenschap in Utrecht, vooral “om ordening te brengen in

m’n kop en m’n boeken”. Zijn afstudeerscriptie ging over

Friedrich Wilhelm II, die in 1786 koning van Pruisen werd.

Hij was amateurcellist, verzamelde veel cellomuziek en gaf

veel componisten opdrachten. Ook over andere muzikale

onderwerpen heeft Lambooij veel gegevens verzameld.

Zo heeft hij een database met orkestsamenstellingen in

verschillende steden en periodes. Ook zou hij nog wel

boeken kunnen schrijven over de geschiedenis van het

cellospel, de ontwikkeling in het repertoire en de receptie

door musici en publiek.

Voor verdere informatie: zie www.cellocom.org Op deze

website zullen de auteurs ook correcties en aanvullingen

vermelden.

JAN JAAP KASSIES

MCO NieuwZ pagina 5� � �

Een uniek project van het Groot OmroepkoorInterview met Jan van Zelm

koorzingen passen bij de persoonlijke groei. Dit project is

kortdurend en er is expliciet gekozen voor het werk van

Elgar omdat het een vrij algemeen werk uit de Romantiek

is. Gevorderde studenten hebben genoeg ervaring om mee

te doen en er ook nog van te leren.”

Je hebt piano gestudeerd in Alkmaar bij Harry Vooren en

compositie in Amsterdam bij Ton de Leeuw. Later ging je

zang studeren bij Kevin Smith. Wat heb je met zang?

“Ik heb me in de muziek vrij breed georiënteerd. Ik heb ook

nog een tijdje saxofoon gespeeld en me met jazz bezig-

gehouden. Zang was ook weer zo’n stap. Maar ik heb altijd

gezongen. Het is me met de paplepel ingegoten. Thuis

werd veel gezongen, mijn ouders waren ook verdienste-

lijke koorzangers. En voor mij is de verbinding woord en

muziek belangrijk. Op een gegeven moment heb ik uit alle

mogelijkheden heel welbewust gekozen om met zang mijn

brood te verdienen. Inmiddels heb ik ervaren dat al mijn

kwaliteiten in het zangwerk bij elkaar komen.”

Wat levert dit project jou zelf op?“Om te beginnen, praktisch gezien, dat ik hiervoor tijd heb

gekregen. Het is een uniek project. Zoiets is in Nederland

nooit gedaan en het brengt de conservatoria een beetje bij

elkaar. Ja en verder…het geeft me een kick om in mijn eigen

omgeving, met alle potentie die daar aanwezig is, iets te

doen op een manier die simpel is, plezierig en waardevol.

Als het lukt hebben we toch iets heel bijzonders gedaan.”

En dan, met een zucht: “Ach, wat is er mooier dan als zanger

op het podium te staan en alles klopt met elkaar: het koor,

het orkest, de solisten, de dirigent en een mooi stuk.”

TRUDA ZIJP

MCO NieuwZ pagina 6� � �

In drie etappenHet was wat je noemt een bizarre situatie. Zij had mijn

koffer met partituren van symfonieën van Karl Ditters

von Dittersdorf, ik liep met het jasje van haar oranje

mantelpakje over mijn arm. De hitte van de middag

was drukkend en de lege straten en pleinen ademden

een onheilspellende stilte. Ik zocht in m’n binnenzak

naar sigaretten. Gedachteloos stak ik op, en begon in

vage onrust maar wat te lopen. Ik móest om drie uur

terug in de studio zijn. Het contract dat ik had weten

te bemachtigen hield in: alle minstens honderdvijfen-

twintig symfonieën van die Von Dittersdorf opnemen.

Een duif, die was afgekomen op wat etensresten die

rond een afvalemmer zwierven, fladderde bij het nade-

ren van mijn stappen met luid geklepper op. Ergens

hoorde ik een deur dichtslaan en het schreeuwen van

een kind.

Het was nog niet zo lang dat we elkaar kenden. Zij, de

gescheiden brunette met een nog bijna meisjesachtig

figuur, was uit de hemel komen vallen, letterlijk; ons

eerste contact had plaatsgehad in de lift van het Con-

certgebouw, stel je voor. Zij had toen dat bepaalde

parfum op dat ik me nog levendig herinner. Niet zoet,

ver dragend en – gezellig was het woord niet – er was

iets in, dat je meteen op je gemak stelde. Het combi-

neerde wonderlijk met de snit van haar kleding. Niet

opzichtig, maar weloverdacht. Smaakvol is te pover

uitgedrukt: ze heeft voor mij iets anders - iets konink-

lijks. Zou ze van adel zijn? We kenden elkaar, maar dat

soort détails blijven om onnaspeurlijke redenen lang

verzwegen. Het zou me eigenlijk niet verwonderen.

Adel is een betrekkelijk alom verbreid verschijnsel, en

niet iets waarmee je meteen te koop loopt. Het gerief-

lijke van adel is dat het aan de aanklevende persoon

iets vanzelfsprekends geeft, iets ongeforceerds, een

plezierig soort ongekunsteldheid.

Ik wierp wat restte van mijn sigaret in een afvalbak en

sloeg een hoek om. Het was hier iets koeler; de huizen

waren zo hoog, dat de schaduw het gehele trottoir

besloeg, al was het midden op de dag. Aan het eind

van deze straat was het begin van een park te zien.

Een reclamebord wekte zijn beschouwers op tot het

kopen van een bepaald merk filtersigaret. Toevallig

mijn merk! Hoeveel kan je roken in één leven, dacht

ik, voordat je van merk verandert? Wat is de macht

van deze reclameborden? Bij de ingang van het park

was een witte auto gestopt, iets wat dadelijk opviel,

omdat het verkeer op dit uur zich tot een absoluut

minimum had beperkt. Een portier zwaaide open, en

iemand die in het voertuig zat wierp een stukje papier

naar buiten, dat eerst neerdwarrelde op het wegdek

en daarna opwoei, richting het park. Het portier werd

weer dichtgetrokken en de auto verdween. Het weg-

stervend geluid onderstreepte de doodse stilte op

straat; een stilte zoals hangt rond de klepel van een

bronzen klok.

Ik voelde hoe mijn tong droog tegen mijn verhemelte

plakte. Had ik al zolang niets meer gedronken? Een

vleug vertrouwd parfum woei me in het gezicht op

de lauwe bries vanuit het park. Een moment doemt

voor mijn ogen haar gezicht op. Wat keek ze vreemd!

Een wezenloze uitdrukking, die ik nog niet van haar

gezien had. Haar haar had ze kort afgeknipt, in het

model dat ze een pagekopje zouden noemen vroeger;

de lippen dun samengeknepen in een smalle streep.

Ze keek weg van me; alsof er schuin achter mij iets

zichtbaar was, dat ik zelf niet kon zien, omdat ik er

met mijn rug naar toe stond. Plotseling zag ik een

vogel iets laten vallen. Een papiertje zeilde in grappige

halve manen langzaam naar omlaag. Toen ik bukte om

het op te rapen, voelde ik hoe het koude zweet me

van het voorhoofd parelde. In rode lippenstiftkrabbels

las ik een mij vagelijk bekend voorkomende naam.

Zeg, waar was ik eigenlijk…? Ik kon me nog op een

bankje neerzetten, toen alles om me heen verdween

in een aangenaam koele duisternis. Daarna zweefde

ik opeens hoog boven de huizen van de stad, die

ik stuk voor stuk herkende. Als een vogel streek ik

neer op een steiger, in de haven. Het was een nogal

grote haven, die kennelijk een open verbinding had

met de zee. Er lag een kleine, maar zeewaardige drie-

master voor mij klaar. Het was de ‘August Karl Ditters

von Dittersdorf’. Hoe genoot ik van deze ongekende

vrijheid! Het licht was van een intense kracht. Bijna

onverdraaglijk, de kleuren leken wel uitgebeten door

een bleekmiddel. Ik verheugde mij oprecht over mijn

toestand en strekte me in de warme zon behaaglijk

uit op het achterdek.

Routineus ontdeed ze zich van haar rok. Na het bezoek

aan de veel te dure kapper had ze de gordijnen van

haar hotelkamer zorgvuldig toegeschoven, om het

verschrikkelijke verkeerslawaai wat te dempen, en

haar het gevoel te geven helemaal alleen te zijn. Ze

was dus in haar opzet geslaagd. Tevreden bestelde

ze champagne via de interne telefoonverbinding met

de lobby. Wat te doen met haar mantelpakje? Oranje

had haar altijd goed gestaan, en het was prachtige

wol. Voorlopig maar even niet over denken. Ze stapte

de royale badkamer in, draaide de douchekraan open

en gaf zich over aan het genot van warm water op

een naakte huid. Er werd gebeld. Ze sloeg een dikke

katoenen kamerjas om, draaide haar haren in een

dunne handdoek en liep naar de deur van haar kamer.

Een bediende duwde een zilveren tafeltje met een

half flesje champagne erop naar binnen, net als in de

film. Een snelle gedachte ging door haar heen. Déze

kerel had beslist een interessante body. Dat kon ze

zo wel zien, niet te groot, evenwichtig gebouwd, met

een gave huid. Toen ze de deur weer had afgesloten

gooide ze haar haastig aangeschoten kleding op het

bed, en stapte weer onder het spetterende water.

Met een lichte hoofdpijn werd ze in het donker wakker.

Gedronken ja, hoe laat zou het zijn? Ze wipte het bed

af en knipte een schemerlampje aan. Haar oranje rok

was van de stoel gegleden. Niet veel bijzonders, met

het verfomfaaide jasje. De kamerdeur werd versperd

door zijn koffer. Ze kreeg hem niet van zijn plaats.

Wat deed die koffer ook hier? Er was haar vanmiddag

toch champagne gebracht? Waarom kon ze nou de

gang niet meer op. Was het echt altijd zo stil hier?

Die sul! Had het allemaal voor waar aangenomen. Een

hooghartige glimlach trok over haar gezicht terwijl ze

haar lichaam voor de spiegel monsterde. Het was twee

maanden geleden. Een kennis had haar geïnviteerd

voor een party. Ze dacht helemaal niet aan een verhou-

ding. En opeens stond hij weer voor haar neus.

Ze had een beetje moeten lachen om z’n gesubli-

meerde schooljongensgedrag, dat ook wel vertederend

kon werken op het soort vrouwen waartoe zij niet

behoorde. Na haar derde glas, toen ze had vastgesteld

dat hij ronduit chique was met z’n gebabbel over

zijn Dittersdorfcontract, heel nieuw marketingsysteem,

Column

Fileharmonisch

Er waait een frisse wind door het Ministerie van

Verkeer & Waterstaat.

De ambtenaren aldaar zijn onder de bezielende

leiding van de immer bevallige Karla Peijs tot het

inzicht gekomen dat het tijd is voor een menta-

liteitsverandering. Er is namelijk een “top tien

ergernissen in het verkeer” samengesteld en deze

ergernissen zullen verdwijnen als sneeuw voor de

winterbanden wanneer wij verkeersdeelnemers ons

hart maar laten spreken. Welnu, hier hoeft mevrouw

Peijs ons beroepsmusici niet op te wijzen: ons hart

laten spreken is immers deel van onze professionele

beroepsuitoefening! Dat musici door deze campagne

automatisch in voorbeeldige verkeersdeelnemers

getransformeerd gaan worden lijkt echter ijdele hoop,

temeer ook daar er wel enkele aardige parallellen

bestaan tussen de ergernissen in het verkeer en die

in het orkestwezen…

Zo ergeren we ons allemaal aan de file: dat heel

Hilversum te allen tijde één grote file lijkt, is nog

tot daar aan toe, de ergste file is toch de file van

11 uur voor de koffieautomaat. Sommigen grijpen het

moment aan om de collegiale betrekkingen te onder-

houden, anderen haken af en nemen obscure sluip-

routes naar kannen met geprefabriceerd roodmerk.

Een andere ergernis die hoog genoteerd staat is het

rijden onder invloed en hoewel hierdoor jaarlijks

vele slachtoffers te betreuren zijn, kan deze criminele

daad qua maatschappelijke impact en hoeveelheden

slachtoffers niet in de schaduw staan van het treurige

feit dat menig dirigent het dirigeerstokje ongeacht

zijn promillage nog meent te kunnen hanteren.

Een simpele blaastest vóór het concert (ook zondag-

ochtendconcerten!!) kan hier een boel ellende voor-

komen: van permanente gehoorbeschadigingen bij

collega’s tot levenslange trauma’s bij concertbezoe-

kers.

Waar we ons ook massaal scheel aan ergeren is het

geen richting aangeven. Hoewel er maar 2 richtingen

zijn, de op- en afstreek -godzijdank geen zijstreek-

worden deze richtingen in de muziek vrijwel nooit

correct aangegeven, hetgeen méér dan eens leidt tot

de volgende ergernis: drempels. De repetitie loopt

lekker, de vaart zit er goed in en opeens moeten

we vol op de rem: prangende kwesties over richting

aangeven dienen onmiddellijk tot op de bodem uit-

gezocht te worden, waarna de dirigent moet terug-

schakelen om de repetitie weer een beetje op gang

te krijgen. Trouwens: elk handelen dat de repetitie

vertraagt zouden we natuurlijk ook kunnen zien als

onnodig links rijden. Edoch…al te snel is ook niet

goed: hoedt u voor snelheidscontroles! De controle

vindt plaats door het ritmisch stampen met de voet

om het juiste tempo aan te geven en kan de lesse-

naargenoot meestal maar matig bekoren.

Tot besluit van de ergernissen zijn daar dan nog de

“vrachtwagens”: instrumentalisten die van nature

behept zijn met een langere remweg dan anderen,

waardoor zij, wanneer de dirigent aftikt, vanwege hun

traagheid nog een paar maten doorspelen voordat zij

tot stilstand komen.

Ik twijfel er niet aan dat een grondige inventarisatie

onder collega’s nog veel meer schokkende parallellen

aan het licht zal brengen en ik nodig u dan ook met

heel mijn hart uit uw fantasie eens los te laten op,

ik noem maar een zijstraat, de zondagsrijder en de

bumperklever.

TEIJE HYLKEMA

G e w o n n e nWant de volledigheid, of ook maar het streven daarnaar, is de vijand van

het karakteristieke. Wie aan alles recht wil laten wedervaren, zegt niets.

CAREL RIJNSDORP

In 1929 besloot de V.A.R.A. zich in Hilversum te

vestigen. De radio-omroep groeide snel en wilde

de mogelijkheid hebben om uit te breiden. Men

huurde de villa aan de Heuvellaan 33, in de

enorme tuin met vijver zou nieuw gebouwd wor-

den. In de villa was namelijk geen plaats voor

het V.A.R.A.-orkest onder leiding van Hugo de

Groot. Dit ensemble speelde zolang in Gebouw

De Vereniging aan de Oude Enghweg, nu loge

van de Vrijmetselaren.

De architecten waren Snellebrand en Eibink, de bouw

vond plaats in dezelfde tijd als het raadhuis van Dudok.

De nieuwbouw bestond uit Studio 2, vlakbouw erom-

heen, de hoge toren als ornament, met onder de beton-

plaat van de toren een carillon.

Met paardenkracht werd het terrein bouwrijp gemaakt.

Voor de studio werd een spantconstructie ontworpen,

waardoor de dakvorm het geluid optimaal kon weer-

kaatsen. Het gebouw werd gedeeltelijk in de oorspronke-

lijke vijver van de villa geplaatst, met boven de zijgevels

merkwaardige dakkapelletjes. De toren diende als schar-

nierpunt tussen de oude villa en de nieuwe studio.

Op zondag 12 juli 1931 werd de nieuwe studio geopend

met een landelijk zomerfeest; 125.000 deelnemers

stapten uit bij stationnetje Crailo en liepen door

Hilversum met vlaggen en banieren. Bij de kerken werd

stilte in acht genomen.

‘Schoon was de omgeving, waarin we ons feest vierden,

zonnig en zomers het stralende weer en vol geestdrift,

bruisend als de zee, waren onze harten, toen we optrok-

ken langs ons gebouw.’

Onlangs heeft de Hilversumse Historische Kring ‘Albertus

Perk’ Studio 2 opgenomen in een keten van cultuur-

historische monumenten. Links van de ingang van het

Muziekcentrum is een informatiebordje geplaatst. Al

het cultureel erfgoed is verzameld in een boekje met

wandel- en fietstochten langs alle bordjes, getiteld

‘Leesbaar Hilversum’. Het informatie bordje is gespon-

sord door het MCO.

In de loop van de tijd is de functie van Studio 2 veran-

derd. Er is flink vertimmerd en geïsoleerd, speciaal voor

de slagwerkers, die hier hun slagwerkstudio van maakten.

Nu is het de slechtst klinkende studio van het gebouw,

er wordt nog geen groepsrepetitie gehouden. In deze

tijd wordt het Rijksmuseum ontdaan van alle ingegroeide

bouwsels. Zou het niet een geweldig plan zijn om Studio

2 weer ‘schoon’ te maken, terug te brengen in de oor-

spronkelijke staat, waardoor je binnen de mooie spanten

weer ziet en een goed klinkende studio terugkrijgt?

MARJOLIJN OONK

MCO NieuwZ pagina 7� � �

‘Bruisend als de zee waren onze harten toen we optrokken langs ons gebouw’

Geschiedenis van Studio 2

omzet in miljoenenoplage als kerstgeschenk dat nooit

werd opengemaakt, ‘selling the classics low profile’ en

god mocht weten wat allemaal niet, nam ze het besluit

dat haar noodlot deze meneer fataal zou worden. Dit-

tersdorf! Op het horen van die naam gingen toevallig

in haar universum de lichten uit. Dat hij dáár naam

mee wou maken! Had ze ooit moeten spelen, met

het schoolorkestje van die celibataire vioolleraar, toen

die in de leskamer z’n vingers niet uit haar rokje kon

houden. Kotsend van de zenuwen ging ze voor een

volle zaal tegen de vlakte. Leuk gevalletje voor de

psychiater was ze daarna nog geweest. Uitgerekend

Dittersdorf! In een dierlijke opwelling rook ze haar

kans. Dus liet ze hem met haar afspreken, aten regel-

matig samen in de stad, er was een keer sprake van

een onhandige vrijpartij.

Toen kwam zijn uitnodiging om hem te vergezellen

naar een concertreeks. Omdat hij ergens in een zui-

delijke stad moest zijn, had ze zich een zomers oranje

mantelpakje aangeschaft. Eenvoudig van snit, en het

stond haar verrekte goed.

Vanmiddag waren ze gaan eten, op zijn vrije dag.

Hij was duidelijk opgetogen over haar gezelschap en

probeerde een zuidelijke losheid van doen te imiteren,

die haar nu begon tegen te staan. Hij had twee kamers

geboekt in het hotel. Zij zat op de derde verdieping,

hij op de achtste. Hij had dat wel zo kies gevonden.

Hij wilde het voorzichtig opbouwen, en de zaak niet

grondig verknoeien door er maar meteen van uit te

gaan dat je je op je eerste reis samen al kon gedragen

als een paar. Hij had er intussen wel voor gezorgd, dat

zij het uitzicht kreeg op het plein met de fonteinen,

en hij – omdat er niets meer vrij was, zo luidde de

verklaring aan de balie – de kamer nam die uitzag op

een nauwe lichtschacht. Het was er wel stiller.

Na afloop van die lunch, toen hij zich voor een moment

had afgezonderd, waagde ze het erop. In zijn half lege

waterglas strooide ze het witte poeder en roerde het

met het heft van haar vork zorgvuldig weg. Teruggeko-

men dronk hij het glas in één teug leeg. Zij drukte hem

plagerig haar oranje jasje in de hand en trok hem aan

z’n arm mee de straat op, het drukke verkeer in.

Ze maakte zich uit de voeten, hield een taxi aan en

sprong achterin. Tussen haar en de chauffeur was een

glazen ruit. Die werd omlaag gedraaid. Ze hoorde vra-

gen waar de reis naar toe moest gaan. Terug naar het

hotel. Ze wist even niet meer welk hotel. Geeft u me

een naam, riep de chauffeur boven het verkeerslawaai

uit. Met felrode lipstick schreef ze de naam van hun

hotel op de achterkant van een envelop. De tocht

vorderde maar langzaam door de immense drukte. De

hitte was verstikkend. Ze kwamen bij een park. Laat

me er hier maar uit, gilde ze. Ze wierp de chauffeur

een bankbiljet toe dat veel meer waard was dan de

kosten van de rit. Het park inlopend zag ze hem op

een bankje liggen met onder zijn hoofd haar oranje

jasje. Uit zijn opengezakte mond liep een straaltje kwijl

zijn hals in. Hij ademde niet. Ze griste z’n portefeuille

uit zijn binnenzak en haar jasje onder zijn hoofd van-

daan, frommelde beide in haar handtas, en vond het

hoog tijd voor een bezoek aan de kapper.

G.A. BARTMAN 2006

Dat het beroep musicus niet geheel ongevaarlijk is bleek weer eens begin november, toen het RFO zich waagde

aan de Chasse royale et Orage uit de opera Les Troyens van Hector Berlioz. Hier schrijft de componist het gebruik

van een pistool voor. De speciaal hiervoor aangetrokken schutter had de keus uit verschillende types. De Matinee

van 4 november is overigens zonder ongelukken verlopen.

(foto: Edwin van der Heijden)

Simon Rattle is nu vier jaar chef-dirigent bij

de Berliner Philharmoniker. Bij zijn komst naar

Berlijn was een van zijn contractuele eisen een

educatieve afdeling zoals die van zijn orkest

in Birmingham en verder overal in Engeland.

Hiervoor werd Richard McNichol gevraagd, edu-

cation manager van het LSO in Londen, fluitist

en man van het eerste uur in de music educa-

tion. (In Londen heb ik hem in de grote zaal

van het Barbican Center 1500 leerlingen zien

toespreken en dirigeren: overweldigend!) Hij

begon onmiddellijk op Berlijnse scholen pro-

jecten rond concerten van de Philharmoniker te

organiseren. Hierbij ging het niet alleen om het

componeren en improviseren met scholieren

van alle leeftijden, maar er werden ook andere

kunsten bij betrokken.

Een van de eerste dansprojecten was op de Sacre van

Strawinsky. Een choreograaf uit Schotland, Roysdon

Maldoon, beroemd om zijn community art projecten in

Afrika en Joegoslavië, werd ingehuurd om enkele maan-

den lang op verschillende scholen in Berlijnse achter-

standswijken vmbo-leerlingen klaar te stomen voor

een optreden met het beroemde orkest. Tegelijkertijd

ging Richard op basis van de Sacre-ritmes met andere

scholieren eigen composities ontwikkelen. Voorafgaand

aan het grote dansspektakel met bijna 200 dansers

en de voltallige Berliner Philharmoniker (te zien in de

documentaire Rhythm is it) werd deze muziek van de

kinderen op hetzelfde podium ten gehore gebracht.

Sindsdien zijn er elk jaar grote dansproducties, steeds

twee keer uitgevoerd en altijd direct uitverkocht. Dit

betekent extra diensten voor het drukke orkest, maar

men is heel trots op deze nieuwe taak als balletorkest

voor jongeren. Na Petroesjka, Daphnis et Chloé en

Vuurvogel stond dit jaar Carmina Burana van Carl Orff

op het programma. 170 jonge zangers zongen samen

met de 80 man van het Berliner Rundfunkchor (chef

is ‘onze’ Simon Halsey). 200 dansers (onder wie tien

55-plussers) stonden dit jaar op het podium van de

Treptower Arena. Via de speakers was bij binnenkomst

het resultaat van de stem-workshops met Mary King

en David Moss van 55 leerlingen te horen, aangevuld

met improvisaties van solisten uit het orkest. Een fan-

tastisch concert en een helse tour de force voor de

organisatie. De drie vaste medewerkers waren verdeeld

over dans, koor en improvisatie, die nog in de nacht

voor het concert op locatie met de technici in elkaar

werd gezet en bijgeschaafd. Zangers en musici werden

donderdag naar de laatste Durchlaufprobe Tanz (door-

looprepetitie) gebracht om de choreografie een keer

goed vanuit de zaal te kunnen bekijken; de volgende

ochtend zaten de dansers in de grote zaal van de

Philharmonie naar de repetitie onder Rattle te luis-

teren. Was er tijdens het eerste uur zonder kids nog

enige ophef over rondlopende fotografen (“Iets meer

respect svp, wij zijn aan het werk!”), de aanwezigheid

van de zacht in hun stoelen meedansende scholieren

veranderde ook de houding van de profs en toverde

menige glimlach op hun gezicht.

Zouden wij dit soort concerten niet ook in Nederland

moeten geven met een omroeporkest? Wij zijn natuur-

lijk niet het meest beroemde orkest ter wereld, maar

toch de grootste muziekorganisatie in Nederland

en onderdeel van de Publieke Omroep. Educatieve

projecten waarin aan de toekomst gewerkt wordt

horen zeker bij onze ambitie.

www.berliner-philharmoniker.de/de/education/

De dvd ‘Rhythm is it’ is in de muziekbibliotheek aan-

wezig.

MICHAEL KLIER

MCO NieuwZ pagina 8� � �

Sinds maart 2006 werkt Sjoerd Zegwaard bij het

Planbureau. Voor die tijd was hij productieleider

van Amsterdam Sinfonietta, een alomvattende

functie, die bij het MCO zou neerkomen op opb-

er, planbureaumedewerker en orkestassistent

tegelijkertijd! Naast de planning van de RKF

heeft Sjoerd een aparte taak gekregen: instru-

mentenbeheer.

Het MCO bezit een groot aantal instrumenten, Sjoerd

schat het aantal op 300 en ook nog eens 300 slag-

werkinstrumenten. In bruikleen zijn ongeveer 150 instru-

menten (de rest staat dus op naam van een orkest

en niet op naam van een musicus). Het aantal musici

met (een) bruikleeninstrument(en) is 70. Hij probeert

een up-to-date inventaris te maken. In het gebouw kan

men piano’s, harpen en alle soorten slagwerk vinden;

de orkestassistenten zijn gelukkig een bron van kennis.

Heel veel instrumenten zijn echter bij de musici thuis, in

bruikleen; vaak bijinstrumenten zoals basklarinet. Een

aantal is ‘weggeraakt’ of wordt ‘teruggevonden’, het is

een ware speurtocht. Musici zijn met pensioen gegaan,

trompetten blijken per week van bespeler te wisselen,

in de kelders van het gebouw is een niet gebruikte

c-bastuba aangetroffen… Alle musici in het bruikleen-

bestand hebben een brief gekregen met de vraag of de

gegevens kloppen, alle blazers zonder bruikleeninstru-

ment is gevraagd of het klopt dat ze géén bruikleenin-

strumenten hebben.

Nu het MCO na de grote reorganisatie een orkest minder

telt, is er een overschot aan contrabassen. Alle basspe-

lers spelen op een instrument van het huis, er zijn nog

wat reservebassen en vijfsnarige bassen, alles opgeteld

staan er in de kelders 32 contrabassen. Daarvan zul-

len er acht verkocht worden; de minimum verkoopprijs

van de bassen ligt tussen de 4.000,- en 14.000,- euro.

De taxatiewaarde ligt hoger maar die blijft nog even

geheim. Begonnen is met een interne ronde, met twee

kijkdagen en biedingen op inschrijving (er geldt wel een

minimumprijs). Vervolgens zullen conservatoria en het

instrumentenfonds de overgebleven instrumenten aan-

geboden krijgen, en tenslotte de handel. Ook andere

instrumenten gaan in de verkoop, zoals een c-klarinet

met een Duits systeem. Soms is inruilen mogelijk, bij-

voorbeeld twee altfluiten tegen een spiksplinternieuw

instrument. Van de opbrengst zou je nieuwe instrumen-

ten voor de orkesten kunnen aankopen, uitgesmeerd

over de seizoenen…

…ware het niet dat in de studio’s, dirigentenkamers en

solistenkamers 14 vleugels staan, allemaal uit begin

jaren tachtig, allemaal

oud en krakkemikkig,

hard toe aan vervan-

ging. We kunnen hierop

met goed fatsoen geen

topsolisten laten spelen,

hiermee geen opnamen

maken. Een mooie nieu-

we vleugel kost al gauw

€ 120.000. In alle vier de

studio’s hoort een goede

concertvleugel (D-vleugel)

aanwezig te zijn en elk

orkest heeft een eigen B-

vleugel nodig. Het MCO

heeft hier een steeds nijpender probleem; Sjoerd kan

dat niet oplossen, maar wel zo goed mogelijk de scep-

ter zwaaien over het rijke bezit aan instrumenten. Per

seizoen komt er een budget voor verbetering van het

instrumentenbestand; alle aanvragen zullen daarin wor-

den meegenomen en gewogen naar noodzaak, prioriteit

en haalbaarheid.

We filosoferen nog even over het bruikleenreglement,

dat Sjoerd eveneens onder de loep neemt. Met een

bruikleeninstrument mag je officieel niet buiten je

orkest optreden, dat zou extra slijtage opleveren en

problemen geven met de aansprakelijkheid. Hoe kan

het MCO hier reëel mee omgaan? Verbieden maar dan

ook controles? Gedogen? Het reglement veranderen? Wij

denken dat het wel op het laatste zal uitdraaien, het

schnabbelverbod is ook niet meer van deze tijd.

FRITS WAGENVOORDE

MARJOLIJN OONK

Top of the artDe Berliner Philharmoniker en muziekeducatie

Bassen te koopKennismaking met Sjoerd Zegwaard

MCO NieuwZ pagina 9� � �

Een aantal musici mag graag grasduinen in de tijd-

schriften die aanwezig zijn in de Muziekbibliotheek.

Voor sommigen vormen de tijdschriften een aange-

naam tijdverdrijf; anderen nemen systematisch bepaal-

de tijdschriften door. Enkele tijdschriften (Opernwelt,

Das Orchester, The Strad) zijn zo populair dat het raad-

zaam is ze achter de balie te bewaren, daar blijven ze

voor een ieder beschikbaar. Maar voor velen is een

kleine introductie waarschijnlijk geen overbodige luxe.

De muziekbibliotheek is vooral bekend vanwege de

grote collectie bladmuziek. Daarnaast heeft de muziek-

bibliotheek ruim 8000 boeken in de open opstelling

staan (de meeste boeken kunnen ook geleend worden)

en een abonnement op ca. 70 tijdschriften. Boeken en

tijdschriften ondersteunen de informatiefunctie van de

bibliotheek, waarbij de tijdschriften zorgen voor actuele

informatie, veelal als aanvulling op de in naslagwerken

en boeken beschikbare gegevens. Ook via internet valt

veel informatie te vergaren, maar van de meeste tijd-

schriften zal in de komende jaren de papieren vorm nog

blijven bestaan. Steeds meer zijn tijdschriften daarnaast

ook tegen betaling online raadpleegbaar. Wellicht kun-

nen we in de nabije toekomst die online versies via

De muziekbibliotheek presenteert …

Muziektijdschriften, bronnen van informatiehet (omroep)intranet aanbieden, evenals de toegang

tot online naslagwerken die men nu uitsluitend binnen

het MCO kan raadplegen.

Vooralsnog is het alleen mogelijk in de muziekbiblio-

theek zelf de tijdschriften in te kijken, want uitlenen

is er niet bij. Wel zal een overzicht van de tijdschriften

ondergebracht worden op de website van de muziekbi-

bliotheek. Van sommige tijdschriften is alleen de laat-

ste jaargang aanwezig, van andere (met name de meer

wetenschappelijke tijdschriften) worden de oudere jaar-

gangen bewaard zodat de inhoud ook later nog geraad-

pleegd kan worden.

Het aanbod aan muziektijdschriften is heel divers en de

muziekbibliotheek probeert op alle terreinen die er in

Hilversum toe doen wat te bieden te hebben. Sommige

tijdschriften worden vooral door musici gelezen, andere

weer meer door stafleden, bibliotheekmedewerkers of

programmamakers. De meeste tijdschriften staan al

vele jaren op het rek, veel nieuwe muziektijdschriften

komen er niet bij. In Nederland verschijnen niet veel

Hilversum Frankfurt Hilversum

Een van de leuke dingen van naar het buitenland

gaan is dat je vervolgens Hilversum weer eens met

frisse ogen kan beschouwen. Een paar weken terug

namen Hein Glaubitz, Kees Vlaardingerbroek, Henk

Smit en ik deel aan een conferentie van radio-ensem-

bles in Frankfurt. Hoewel er wel wat veel onderwer-

pen de revue passeerden was het een nuttige en

ook aangename bijeenkomst. Zo zijn we o.m. bij-

gepraat over de nieuwe media en de rechtenkwes-

tie, programmeringsinitiatieven en marketingnieuw-

tjes. De problemen waar iedereen mee worstelt,

komen vooral tijdens de lunchpauzes aan bod. En

dan blijkt (zoals altijd): er is overal wel wat aan

de hand. Overschrijdende bouwkosten van nieuwe

zalen, orkesten die alles moeten spelen, taferelen

in Oost-Europa waarbij orkesten (vanuit de financie-

ring gezien) van een overregulering in een klap naar

hyperkapitalisme moeten transformeren. Zelf heb ik

een presentatie gehouden over de bezuinigingsope-

ratie die wij hebben meegemaakt.

Als vanzelf komt dan altijd de vraag op: hoe doen

wij het ten opzichte van de ons omringende landen?

Eerste antwoord dat bij mij opkwam na twee dagen

Frankfurt: zo slecht gaat het bij ons nog niet. En met

ons bedoel ik dan omroepen en orkesten die samen

verantwoordelijk zijn voor een levende muziek-

beleid. Zo bleek – een klein beetje tot mijn verbazing

– een van de directeuren van de BBC-orkesten vaak

naar Amsterdam te komen om ons aan te horen.

Redenen: kwaliteit van de ensembles, kwaliteit van

de programmering en kwaliteit van de zaal.

Na deze lunch hebben we natuurlijk niet gezapig en

voldaan de ogen gesloten. Op enig moment gaan we

werk maken van wat we allemaal hebben gehoord:

Duitsland heeft het voordeel dat een omroepensem-

ble zonder twijfel deel uitmaakt van het cultuurpalet;

Engeland kan door de grote schaal baanbrekende

projecten als de Beethovendownloads realiseren,

Finland is trots op het eigen cultuurbezit en heeft

dus een uitgebreide archieffunctie gekoppeld aan

de websites; Noorwegen heeft een soap waarin

het orkest en zijn musici de hoofdrol spelen en die

hoge kijkcijfers haalt; de orkesten van de Hessische

Rundfunk werken met 4 andere orkesten samen in

een soort ‘Star Alliance’ en in Denemarken worden

de grenzen van het ‘eigen’ publiek overschreden

door enerverende themaweken (met goed gebruik

van het begrip crossmediaal). Daar zult u binnenkort

dus meer over gaan horen.

De komende kerstvakantie gaan we gebruiken om

daar goed over na te denken. Fijne kerstdagen en

alvast een gelukkig Nieuwjaar! Tijdens onze stampot-

lunch op 11 januari 2007 hoop ik u allemaal weer te

kunnen ontmoeten.

ANTON KOK

7 november was het precies 50 jaar geleden dat

Bernard Haitink het Concertgebouworkest voor het

eerst dirigeerde. Heel muzikaal Nederland staat stil

bij dit gouden jubileum; zo zendt de NPS momenteel

elke maandagavond een deel uit de legendarische serie

Eurovisie Kerstconcerten uit, waarin Bernard Haitink het

Concertgebouworkest dirigeerde in werken van Gustav

Mahler. Vannacht keek ik naar een registratie van de

Kerstmatinee 1984, waarin het Concertgebouworkest

en Groot Omroepkoor onder Haitinks leiding Mahlers

2e Symfonie uitvoerden. Als jongetje van 9 heb ik er

toen waarschijnlijk geen weet van gehad, maar geluk-

kig bood de NPS me nu een nachtelijke herkansing.

Prachtig om enkele collega’s van nu bijna een kwart

eeuw geleden hun eerste Mahler 2 te zien zingen.

Afgelopen voorjaar beleefde ik mijn persoonlijke

“Mahler 2-première” in München als “Aushilfer” bij het

Chor des Bayerischen Rundfunks tijdens een curieuze

uitvoering op 1e Paasdag. Het werd een teleurstellende

ervaring gezien het gebrek aan emotionele diepgang

bij de dirigent, de Amerikaanse zakenman en miljonair

Gilbert Kaplan, wiens hobby en levensvervulling het is

om over de hele wereld Mahler 2 te dirigeren. Dat moet-

ie vooral blijven doen, maar ik mag hopen dat het ons

in Hilversum bespaard blijft...

Dat het ook anders kan werd gelukkig half septem-

ber bewezen. Voor het eerst in de geschiedenis werd

het Groot Omroepkoor in Berlijn uitgenodigd door de

Berliner Philharmoniker om zijn medewerking te verle-

nen aan drie uitvoeringen van dezelfde symfonie tijdens

het prestigieuze Musikfest Berlin. Een uniek buitenkans-

je voor het koor om zich buiten de landsgrenzen te

presenteren.

Een deel van het 80-koppige koor moest van Schiphol

via Frankfurt naar Berlijn worden vervoerd, maar

ondanks enige vertraging waren we net op tijd voor de

pianorepetitie onder leiding van Sir Simon Rattle, mis-

schien wel de meest getalenteerde dirigent die momen-

teel op deze aarde rondloopt. Wat een muzikaliteit en

wat een innemende persoonlijkheid! En tegelijk oprech-

te aandacht en bewondering voor ons zangers. Nog te

vaak wordt het aandeel van het koor in een symfonie

slechts gezien als noodzakelijk kwaad, maar dit was

muziek maken vanaf de eerste seconde. Op zijn verzoek

waren de koorgedeelten aan het einde van de symfonie

uit het hoofd geleerd en dit leidde tot een ongeloof-

lijke wisselwerking tussen koor en dirigent, waarbij je

slechts naar het gezicht van Rattle hoefde te kijken om

de betekenis van de prachtige tekst van Klopstock (“Die

Auferstehung”) te begrijpen: “Auferstehn, ja auferstehn

wirst du, mein Staub, nach kurzer Ruh! Unsterblich

Leben wird, der dich rief, dir geben. Wieder aufzublühn,

wirst du gesät! Der Herr der Ernte geht und sammelt

Garben uns ein, die starben!“

En het mooiste moest toen nog beginnen... ’s Avonds

was de eerste repetitie met orkest en wat een over-

rompelende ervaring! Een prachtige balans tussen een

warme orkestklank gekoppeld aan die typisch Duitse

discipline, leidde ertoe dat de koorleden ademloos luis-

terden naar de verrichtingen van de orkestmusici. En

toen het koor zijn eerste tonen fluisterzacht inzette,

gingen de hoofden van het orkest vol bewondering

achterom. Ja, hier was sprake van wederzijds respect

tussen koor en orkest. Wat volgde waren drie unieke

concerten in een telkens uitverkochte Philharmonie,

waarbij ik na het eerste concert voor het eerst sinds

jaren tot tranen geroerd was, in de wetenschap dat ik

deel had mogen uitmaken van zo’n prachtig ensemble

en zo’n rijke muzikale ervaring. En dat ik niet de enige

was moge wel blijken uit de laatste woorden van een

uitermate kritische recensente in Der Tagesspiegel: “Mit

dem Einsatz des Niederländischen Rundfunkchors (...)

kommt ein fantastischer, zutiefst eindrücklicher Abend

zu seinem Ende.”

ERKS JAN DEKKER

Mahler 2 Groot Omroepkoor schittert in Berlijn

LEES VERDER OP PAGINA 10

MCO NieuwZ pagina 10� � �

Het zal misschien niet

iedereen bekend zijn

dat de Concertzender in

het MCO-gebouw huist,

maar vanaf 4 september

zijn het er zelfs twee:

Concertzender Nieuw en

Concertzender Classic.

De oude kabelfrequen-

tie wordt nu bewoond door de Nieuwe Concertzender die

overdag en ‘s avonds wordt ingevuld door NPS, VPRO,

KRO en MAX, terwijl de nacht, de ochtend en een gedeelte

van het weekeind worden verzorgd door het team van

Concertzender Classic. Concertzender Nieuw zal overigens

in het nieuwe jaar waarschijnlijk Radio 6 gaan heten.

Concertzender Classic blijft trouw aan de beproefde

programmering van Nieuwe, Klassieke en Oude Muziek,

Jazz, Wereldmuziek en Pop, die integraal via internet is

te beluisteren.

Concertzender Classic wil een radio van de toekomst zijn

en richt zich meer en meer op de nieuwe ether: internet.

Omdat radio tegenwoordig digitaal is, doet het er niet

meer toe hoe het signaal wordt gedistribueerd en dat

kan dus ook via internet. Over 5 à 10 jaar zullen we het

doodnormaal vinden om onze favoriete radio stations

te beluisteren via internet. Concertzender Classic zendt

momenteel uit in “streams” van verschillende kwaliteit,

maar ook in “surround”, waarvoor het de IBC Award

gewonnen heeft, een internationaal erkende prijs op

het gebied van technologische innovatie en content.

Net zoals bij bellen via internet zal het beluisteren van

internetradio niet meer via de PC gebeuren maar met

speciale internetradio’s of tuners. Niemand wil immers

gekluisterd achter de PC naar die mooie programma’s

luisteren. Dat wil je natuurlijk doen in je gemakkelijke

stoel met de kwaliteit van je geluidsinstallatie.

De Concertzender Classic wil zijn luisteraars helpen deze

overstap naar internetradio te maken. Daarom is er een

handleiding geschreven waarin wordt uitgelegd hoe je

de Concertzender op je geluidsinstallatie af kunt spelen.

Dit geldt overigens niet alleen voor de Concertzender

want met internetradio gaat de wereld voor je open en

kun je duizenden radiostations van over de hele aard-

bol beluisteren. Er zijn inmiddels al vele radioportals.

Een voorbeeld daarvan is: www.shoutcast.com.

Als je het geen bezwaar vindt om je PC (of MAC) aan te

laten staan, kun je die met een kabel verbinden aan je

geluidsinstallatie. Dit kan goedkoop met een kabeltje aan

de geluidskaart van je PC of kwalitatief goed met een USB

externe geluidsadapter (bijv. Xitel Hifi-Link). Je kunt ook een

draadloze verbinding maken met de Apple Airport Express.

Maar echt leuk wordt het pas met een mediaontvanger.

Hiermee kun je (ook draadloos) internetradio afspelen zon-

Concertzender in de nieuwe ether...

muziektijdschriften; het merendeel van de aanwezige

tijdschriften komt uit het buitenland. Er zijn tijdschriften

in het Frans, Duits, Engels en Italiaans. De beste manier

om een beeld te krijgen van de aanwezige tijdschriften

is eens binnen te lopen in de muziekbibliotheek. De

tijdschriften staan alfabetisch opgesteld. Het nieuwste

nummer staat voor het grijpen, oudere nummers liggen

achter de schuine klep. Om de kennismaking wat te

vergemakkelijken volgt hieronder een indeling in cate-

gorieën met steeds een paar titels:

Jazz/Pop: Jazz Journal, Jazz Bulletin, Oor, Popular Music,

The Wire, Muziek en Beeld

Cd’s: Gramophone, Luister, Le monde de la musique

Amateurmuziek: De Dirigent, Huismuziek, Faso-Nieuws,

Samenspel, Vocaal

(Muziek)bibliotheekwerk: Bibliotheekblad, Brio, Fontes

Artis Musicae, Forum Musikbibliothek, Informatie

Professional, Notes

Muziekwetenschappelijke tijdschriften: Acta Musico-

logica, American Music, Early Music, Musical Times,

The Musical Quarterly

Muziekleven: BBC Music Magazine, Giornale della

Musica, La lettre du musicien, Neue Musik Zeitung,

Partituren, Mens en Melodie, Tijdschrift Oude Muziek

Opera: Opera, Opernwelt

Instrumenten: Double Bassist, Choir and Organ, Het Orgel,

The Strad, Tibia

Helemaal achteraan op het tijdschriftenrek bevinden

zich brochures en seizoenprogramma’s van ensembles

en orkesten.

MARTIE SEVERT

VERVOLG VAN PAGINA 9

Walter Huijten

Hoe triviaal een Muziekinstrumentenkoffer ook kan

zijn, toch is er in elke MCO NieuwZ een rubriek aan

dit boeiende onderwerp gewijd. Is de verpakking van

mijn dagelijkse decibellenkanon een afspiegeling van

mijn ziel, een verborgen agenda vol compromitterende

inhoud die alle MCO-collega’s van welk ensemble dan

ook versteld zal doen staan? Welk geheim geeft dit op

het eerste oog zo praktisch ingestelde voorwerp prijs?

Helaas doet een eerste aanblik van de blauw fluwelen

koffer die in mijn geval een altviool herbergt minder

“glamourous” aan dan je zou hopen: een enigszins

goedkoop uitgevoerd Pools fabrikaat met een nogal

Oostblokkerig uitziende rits en bijbehorend twijfelach-

tige duurzaamheid, waarvan je in stilte weet dat een

auto met gemak deze koffer zal pletten ongeacht de

inhoud. Toch mag ik niet klagen, want vind maar eens

een behuizing die groot genoeg is om een gigantische

Möller-alt te huisvesten. De allerduurste kisten waar

zelfs een “Hummer” met gemak overheen rijdt zonder

noemenswaardige schade te berokkenen zijn niet groot

genoeg voor de alt in kwestie. “East meets West”, en

zo blijken een betaalbare oplos-

sing voor het dagelijks vervoers-

probleem en een klasse-alt zeer

goed hand in hand te gaan.

Misschien geeft de ongecensu-

reerde inhoud van de koffer meer

wetenswaardigheden prijs, maar

ook daar blijkt de opsomming

van de nering weinig verheffend te

zijn: stofdoekjes, zure zeem, hars,

reservesnaren, gummen en einde-

loos veel potloden in alle variaties

en kleuren… Misschien geven de

uitpuilende studeerpartij, een ver-

geten boterham met groene vacht

of een zakje Fisherman’s Friend

meer info…

Jammer toch eigenlijk dat de vioolkoffer het podium

nooit haalt: voor zijn verpakkende diensten wordt zelden

geklapt; het enige open doekje vormt de jaarlijks terug-

kerende zuigsessie van Nilfisk de Noorman die gena-

deloos afrekent met verzamelde stofnesten en ander

zwerfvuil: een seizoen spelen geeft veel rommel…

Op de foto van mijn overleden vader na is er eigenlijk

weinig interessants te bespeuren en ik moet helaas tot

de conclusie komen dat MCO-kisten akelig veel over-

eenkomst vertonen in hun praktische bestaan. Gelukkig

ziet de foto van Paps uit over een blijgeestig geheel

en kijkt hij mij trouw vanuit een blauwe gloed iedere

ochtend eventjes goedkeurend aan alsof hij wil zeggen:

zet hem op joh, doe je best en speel mooi, als ik nog

leefde zou ik graag nog eens naar je luisteren.

ROBERT MEULENDIJK

De vioolkist van Robert Meulendijk

der dat je PC aanstaat. Het apparaat maakt draadloos (WiFi)

of via een netwerkkabel contact met je ADSL- of kabel-

modem en speelt dan zelfstandig radiostations af op je

geluidsinstallatie, waarmee het met een kabeltje is verbon-

den. Een afstandsbediening zit er meestal ook bij zodat je

je luie stoel niet hoeft uit te komen.

Mediaontvangers zijn niet alleen internetradio’s maar

kunnen ook digitale muziek die je hebt opgeslagen op

je PC of USB externe schijf afspelen (“streamen”) naar

je geluidsinstallatie. De Concertzender heeft er al een

aantal getest. Zo is bekend dat de Philips Streamium

SLA5520 (± €100) en de Slimdevices Squeezebox

(± €300) heel goed werken. Er komen steeds meer van

dit soort apparaten op de markt, en de Concertzender

probeert zijn luisteraars zo goed mogelijk te informeren

over de ontwikkelingen.

Wil je meer weten of kennismaken met het Concert-

zender-team? Kom dan gewoon eens langs op een

woensdagmiddag. Walter Huijten houdt dan zijn (tele-

fonisch) spreekuur en zal je graag uitleggen en demon-

streren hoe internetradio werkt. Walter is sinds drie

maanden bij de Concertzender actief omdat hij zich

zorgen maakte over het feit dat oudere en technisch

minder onderlegde luisteraars de overstap naar internet-

radio zouden missen. Hij is werkzaam in de ICT en maar

al te bekend met de problemen die gebruikers onder-

vinden met nieuwe technologie.

Meer informatie op:www.concertzender.nl/ontvangst.php

www.concertzender.nl/index2.php?id=178

email: webradio@concertzender.nl

MCO NieuwZ � � � pagina 11

Nieuwe cd’s van MCO-ensembles

Op 25 april 2004 verzorgde het Radio Kamerorkest o.l.v.

Gérard Korsten in Muziekcentrum Vredenburg een familie-

concert, waar Edwin Rutten zijn verhaal Mozart… je zal

maar een wonderkind zijn vertelde. De opname is uit-

gebracht onder nummer STEP 2006 12.

Onlangs verscheen een 4dvd-box met opnamen van

de Eurovisie Kerstmatinees waarin Bernard Haitink het

Concertgebouworkest dirigeerde in werken van Mahler,

waaronder de symfonieën 1-5, 7 en 9. Hieraan werd

meegewerkt door solisten en het Groot Omroepkoor.

(Philips 00289 4428713)

Metropole Orkest

Het Metropole Orkest werkte mee aan een groot aantal

cd’s (tussen haakjes het label)

• Elvis Costello live with the Metropole Orkest – My flame

burns blue (Deutsche Grammophon)

• Marc van Vugt & Ineke van Doorn and the Metropole

Orkest – Dawn (Timeless)

• Wende (Snijders) – La fille noyée (Brigadoon)

• Trijntje Oosterhuis and the Metropole Orchestra – The

look of love: Burt Bacharach Songbook (EMI/Blue Note)

• Wat zien ik? (musicalcomedy) (JAZ)

• Karin Bloemen & Metropole Orkest – Bloemen zingt/

sings Streisand (Princess Entertainment/Brigadoon)

• Pop-duo Bauer & the Metropole Orchestra – The Bauer

Melody of 2006 (Excelsior)

• MO en The Little Orchestra o.l.v. Jan Stulen – Gurdjieff/

de Hartmann – Oriental Suite: the complete orchestral

music 1923-1924, productie: Gert-Jan Blom (Basta 3091

652)

Gabriel’s Message – feestelijke muziek uit de Engelse Middeleeuwen

Het ensemble Mediva uit Londen, met Anne Marieke

Evers (alt GOK), heeft een cd opgenomen met muziek

uit 13e tot 15e-eeuwse Engelse manuscripten. In de Mid-

deleeuwse Engelse kerst- en adventsmuziek op deze cd

speelt de ontmoeting van de engel Gabriel met Maria

een centrale rol. Vanuit diverse perspectieven wordt deze

bijzondere gebeurtenis bezongen. Schalmeien en fluiten

klinken, trommen slaan, citers en vedels maken het

instrumentale palet compleet. Gabriel’s Message is een

CD-opnamen / optredens individuele musicibloemlezing van kerst in vroeger tijden, van de ruwe

stormen tot krakende vuurtjes en klokgelui; het legt de

geluiden vast van de winter met zowel zijn ontberingen

als zijn feestelijkheden.

Clare Norburn, Yvonne Eddy, Anne Marieke Evers: zang,

Ann Allen, Sarah Humphrys: blokfluiten en schalmei,

Rebecca Austen-Brown: vedel, blokfluit en fluit, Arngeir

Hauksson: citer en percussie, Lester Bennett: klokken

en percussie.

De cd is voor 15 Euro te koop bij Anne Marieke Evers:

tel. 020-6715056 / e-mail: ammevers@hotmail.com

Meer informatie over Mediva op www.mediva.co.uk/

music.html

Eddy Koopman – Esplanada

Te verschijnen: cd Esplanada, met acht nieuwe stuk-

ken, speciaal gecomponeerd door Eddy Koopman (slag-

werk/percussie Metropole Orkest) voor zijn collega Sarah

Koch (1e viool). Overige medewerkenden: Leo Jansen,

saxofoon/klarinet, Edwin Schimscheimer, piano, Arno van

Nieuwenhuize, drums, Charlie Angenois en Erik Winkel-

mann, bas, Afra, Arabische percussie, Herman Rieken,

vibes/marimba en Eddy Koopman, piano/accordion/

percussie/vibes/marimba.

Meer info over de releasedatum en samples van de cd:

www.eddykoopman.com.

Agenda

27 december: Amsterdam, Concertgebouw, 20.15 uur:

musici van RFO en RKF o.l.v. Jaap van Zweden, m.m.v.

Christianne Stotijn, mezzosopraan, Lucas en Arthur

Jussen, piano en de Fancy Fiddlers o.l.v. Coosje Wijzen-

beek brengen het vierde benefietconcert van Stichting

Papageno, de stichting die het opneemt voor kinderen

met autisme.

Werken van Mozart, Respighi, Brahms, Hendrik Andriessen

en Tonny Eyk.

Meer informatie: www.stichtingpapageno.nl

Orion Ensemble

Pauline Terlouw, viool (Metropole Orkest), Carla Schrijner,

cello (Rotterdams Philharmonisch Orkest) en Leonard

Leutscher, piano

12 januari: Reeuwijk, De Brug, 20.15 uur: Blue Notes

13 januari: Nunspeet, 20.15 uur Een Spaanse dag en

Argentijnse nachten

16 januari: Heemstede, ’t Oude Slot, 20.15 uur: Alma

26 januari: Marken Binnen, Nwe. Hervormde Kerk, 20.15

uur: Alma

10 februari: Bathmen, Dorpskerk, 15.00 uur: n.t.b.

23 februari: Groningen, Oosterpoort, 20.15 uur:

Een Spaanse dag en Argentijnse nachten

Meer informatie: www.orionensemble.net

Erasmus Trio (o.a. Vera Laporeva, viool)

19 en 20 januari: Dordrecht, Het Hof, 19.30 uur

25 februari: Ens, Schokland Museum, 16.30 uur

Raadhuisconcert (Hilversum)

23 januari: kamermuziek voor koperensemble door

Brandt Attema, bastrombone, Martin Schip-

pers, tenortrombone, Hessel Buma en Hans

van Loenen, trompet en Paul van Zelm,

hoorn m.m.v. Wilmar de Visser, contrabas

en Harmen de Boer, klarinet

MCO NieuwZ � � � pagina 11

CD Arno Bornkamp met RSO gepresenteerd

Op 19 oktober werd in de hal van het MCO de cd “Bos-

ton-Paris – The Elisa Hall collection” gepresenteerd.

Saxofonist Arno Bornkamp wordt hierop begeleid door

het Radio Symfonie Orkest onder leiding van Jean-

Bernard Pommier. Er staan werken op van Debussy,

d’Indy, Caplet, Schmitt, Loeffler en Longy, geschreven in

opdracht van de welgestelde - in Parijs geboren – Ame-

rikaanse Elisa Hall.

Het is de laatste opname van het Radio Symfonie Orkest,

gemaakt begin maart 2005. Foto’s van de opnamesessies

zijn te zien op www.ottavo.nl. Henk Smit, toen manager

van het RSO, nu coördinator muziek bij Radio 4, kreeg

het “eerste exemplaar” uitgereikt.

Ottavo OTR C30589

Portret van Elisa Hall door Geertrui Charpentier

MCO NieuwZ � � � pagina 12

Over het onderwerp schaken en muziek is nog veel te

vertellen. Naar aanleiding van een paar leuke reacties

op mijn stukje in de vorige MCO NieuwZ wil ik er graag

nog even op doorgaan. Zo vond ik na een tip op het

internet een foto van de schaakmatch tussen Oistrach

en Prokofiev waaruit ik de schaakpuzzel destilleerde die

in het vorige nummer stond afgedrukt.

Hoe sterk waren nu de schakende musici? Zouden we

een denkbeeldig schaakteam kunnen samenstellen

bestaande uit schakende musici van alle tijden, gerang-

schikt naar speelsterkte, zoals dat in echte schaakteams

ook gaat? Ook over deze vraag hebben kenners zich

gebogen, en het team zou er als volgt uitzien:

Bord 1 - Philidor

2 - Moriz Rosenthal (laatste leerling van Liszt)

3 - Prokofiev

4 - Oistrach

5 - Mischa Elman

6 - Sir Walter Parratt, organist van St. George’s

Chapel, Windsor

7 - Yehudi Menuhin

8 - Fritz Kreisler

Tot besluit voor de echte diehards een partij van Yehudi

Menuhin, gespeeld tijdens een treinreis tegen Aird

Thomson, die Schots kampioen was in 1951.

FRITS WAGENVOORDE

Y. Menuhin – A.A. Thomson, 1944

1. e4 e5 11. b4 Lb6 21. Tfe1 Ld3: 31. Td1 h4

2. Pf3 Pc6 12. h3 Tg8 22. Pf5: Lf5: 32. Kc4 Tf4

3. Pc3 Pf6 13. c3 Lh3: 23. Lf5: Pe7 33. Tf4: ef4:

4. Lc4 Lb4 14. Ph4 f5 24. g4 Pf5: 34. Kd5 Lg3

5. Pd5 Pe4: 15. Dh5 Dg5 25. gf5: Kd7 35. c4 h3

6. a3 Lc5 16. Pc7:+ Lc7: 26. Kg2 Tf8 36. c5 dc5:

7. 0-0 d6 17. Df7: Kd8 27. Kf3 Tf5:+ 37. Kc5:+ Ke7

8. d3 Pf6 18. Dg8:+ Dg8: 28. Ke3 Lb6+ 38. a4 Lf2+

9. Lg5 h6 19. Lg8: Lg4 29. Kd3 Lf2: 39. Kb5 h2

10. Lf6: gf6: 20. Le6 Le2 30. Te4 h5 40. a5 Lg1

En wit geeft op

Schaken en muziek (vervolg)

Horizontaal1. De harmonie van deze componist? (16)

8. Een brief voor de dokter? (14)

11. Zodra ik gasten ruik pak ik er klontjes mee (10)

13. Tot plakken overhalen (5)

15. (On)sportieve samenwerking bij het maaien en dor-

sen (7)

16. In dit opzicht een vreemde scepter (7)

18. De geur van ondankbaarheid (5)

19. In de middeleeuwen dichtte men lang op deze

schaal (10)

21. Is de zoon van de keizer onwetend op dat gebied? (14)

25. Vervoermiddel voor tijdens de paddentrek? (16)

Verticaal1. Reparatiesoftware? (16)

2. Eentonig ritme van steeds een harde klap (5)

3. Zo’n parasiet heeft iets werkschuws (4)

4. Opening op een duidelijk tijdstip (8)

5. Flinke streep (4)

6. Ernstig ongeluk op de skateboardschans (4)

7. “Dit is waardeloos.”? (16)

9. Geen meisje blaast daar op? (7)

10. Een ramp zonder een vreemde hole-in-one (6)

12. Gelijk eindigen in de loods (6)

14. Onnodig getier (7)

17. Doe ’t bij die vogel in een fractie van een seconde (8)

20. ’t Moet anders worden gezongen (5)

22. Volhardende koek (4)

23. Zo heet iedere Duitse (4)

24. Die verlegenheid (4)

CryptogramVoor de liefhebbers deze keer weer een cryptogram van Eric van Balkum. Inzendingen voor

31 januari 2007 bij de redactie. Onder de goede inzenders wordt een boekenbon van €20,– verloot.