Didactiek van de informatiegeletterdheid aan de KU Leuven

26
Didactiek van de Informatiegeletter dheid aan de KU Leuven VVBAD – Digibeet - 26 november 2016

Transcript of Didactiek van de informatiegeletterdheid aan de KU Leuven

Page 1: Didactiek van de informatiegeletterdheid aan de KU Leuven

Didactiek van de Informatiegeletterdheid aan de KU Leuven

VVBAD – Digibeet - 26 november 2016

Page 2: Didactiek van de informatiegeletterdheid aan de KU Leuven

Visie en beleidsplan onderwijs

Disciplinaire future self

• Doel 36 : Goed functionerende

multimediavoorzieningen en

infrastructuur voor onderwijs

verder uitbouwen.

Page 3: Didactiek van de informatiegeletterdheid aan de KU Leuven

Strategisch onderwijsplan UBStrategisch Beleidsplan Universiteitsbibliotheek 2015-2017

Doelstellingen

• Afstuderende studenten zijn informatievaardig;

• Onderwijsprocessen maken in toenemende mate gebruik van UB

kennisarchitectuur;

• Infrastructuur en diensten worden geoptimaliseerd voor student-

gecentreerd gebruik;

• De onderwijsondersteunende functie van UB stemt af met

beleidsmatige ontwikkelingen inzake onderwijs en studenten.

Page 4: Didactiek van de informatiegeletterdheid aan de KU Leuven

Tutorial informatievaardigheden

Page 5: Didactiek van de informatiegeletterdheid aan de KU Leuven

Tutorial Doel

Webcursus informatievaardigheden voor studenten

Hoe op een efficiënte manier info opzoeken, selecteren & evalueren,

informatie correct gebruiken en beheren?

• Beschikbaar sinds academiejaar 2014-2015 voor alle studenten

• Bruikbaar gedurende hele studentenloopbaan

• Aansluiten van het online leerplatform bij

o de opleidingen

o opleidingsonderdelen

• Mogelijkheid om traject van studenten bij te houden & te rapporteren

o oefeningen

Page 6: Didactiek van de informatiegeletterdheid aan de KU Leuven

• Toegankelijk via online leerplatform

o 55.392 aantal studenten in KU Leuven associatie

o 40.159 aantal studenten op Campus Leuven

• In Engels & Nederlands

• Modulair opbouw (6 modules) die apart doorloopbaar is

o Inhoud:

Gemeenschappelijke inhoud universitair breed

o Oefeningen: vakspecifiek

Koppeling aan grade center

Geïntegreerd in (enkele) curricula.

Tutorial Organisatie

Page 7: Didactiek van de informatiegeletterdheid aan de KU Leuven

Ingenieurs-wetenschappen

Industriële wetenschappen

Ingenieurswetenschappen

Gemeenschappelijke Tutorial

informatievaardigheden:

Groep Wetenschap & Technologie en

Biomedische Wetenschappen

Tutorial informatievaardigheden: Wijsbegeerte

Faculteit PPW

Sociale Wetenschappen

Economie - en

bedrijfswetenschappen

Rechtsgeleerdheid

Letteren

Tutorial Andere bibliotheken - andere noden

Page 8: Didactiek van de informatiegeletterdheid aan de KU Leuven

TutorialOpbouw

6 modulesModule 1: Informatiebronnen

Module 2: Een zoekactie formuleren

Module 3: Hoe kom ik aan de gevonden informatie?

Module 4: Hoe beheer ik de gevonden informatie?

Module 5: Informatie evalueren

Module 6: Informatie verwerken

Module opbouw Even testen (korte teaser oefeningen)

Theoretische uitleg

Kennisclips

Voorbeelden

Samenvatting

Oefeningen

Vaste structuur• Gemeenschappelijk inhoudelijk deel

• Centraal beheerd

Variabel deel• Discipline specifieke oefeningen: mogelijkheid

voor eigen accenten

• Decentraal beheerd

• Gekoppeld aan Grade center

Vast

Varia

bel

Page 9: Didactiek van de informatiegeletterdheid aan de KU Leuven

• Leden uit verschillende bibliotheken van de KU Leuven

• Totstandkoming tutorial

o Opstellen inhoud

o Opstellen oefeningen

• Regelmatig overleg: bespreken van good practices

• Beheer & onderhoud: up-to-date houden.

o Grondig nazicht aan begin van ieder academiejaar Nieuwe web interfaces van databanken

Nieuwe faciliteiten van databanken

TutorialWerkgroep

o Opnemen kennisclips

o Beheer in toledo

o Enrollments

Page 10: Didactiek van de informatiegeletterdheid aan de KU Leuven

• Aanduiding van niveaus: Advanced - basic level

• Kennisclips op open in plaats van gesloten platform

• Instelbare modules

o Faculteiten stellen hun eigen modules samen

• Module 6 Informatie verwerken:

o basis voor een plagiaatbeleid aan de faculteit geneeskunde & farmacie

TutorialToekomst?

Page 11: Didactiek van de informatiegeletterdheid aan de KU Leuven

Instructiesessies informatievaardigheden in het biomedisch onderwijsA case study

Marleen Michels

2Bergen- Biomedische bibliotheek

Page 12: Didactiek van de informatiegeletterdheid aan de KU Leuven

2Bergen: Strategie

Strategische doelen• Onderzoek: maximale toegang tot onderzoeksinformatie verzekeren.

• Onderwijs: studentgerichte onderwijsondersteuning bieden.

Acties• E-only beleid voor alle types informatiebronnen uitbreiden toegankelijkheid.

• Aanbieden van opleidingstrajecten ter bevordering informatievaardigheden van

studenten, onderzoekers & clinici.

Page 13: Didactiek van de informatiegeletterdheid aan de KU Leuven

Instructiesessies informatievaardighedenA. Studenten

B. Onderzoekers

C. (Externen)

65,29%

16,86%

17,85%

Verdeling instructiesessies

KUL studentenOnderzoekersExternen

2006-2007

2007-2008

2008-2009

2009-2010

2010-2011

2011-2012

2012-2013

0

20

40

60

80

100

120

Aantal instructiesessies per academiejaar

Externen

Onderzoekers

KU Leuven studenten

Aantal studenten Campus Leuven 2015-2016Aantal studenten fac. Geneeskunde 8.043

bachelors 2.169

masters 2.655

Aantal studenten fac. Farmacie 1.291bachelors 697

masters 361

Page 14: Didactiek van de informatiegeletterdheid aan de KU Leuven

Studenten

• Geïntegreerd in onderwijsprogramma van bachelors en masters faculteit

geneeskunde & farmacie:1ste bach Geneeskunde (2)

1ste bach Tandheelkunde (2)

1ste & 2de bach Farmacie (1)

2de bach Biomedische Wetenschappen (1)

2e bach Logopedie & Audiologie (2)

• 2h durend

• In computerlokalen

• Groepen: 20-40 studenten

Instructiesessies informatievaardigheden

Master Seksuologie (1)

Masterproef Farmaceutische zorg (1)

Master Schakelprogramma VPLGK (1)

Master Farmaceutische Zorg (1)

Master geneesmiddelen ontwikkeling (1)

Page 15: Didactiek van de informatiegeletterdheid aan de KU Leuven

Studenten

Instructiesessies informatievaardigheden

• Demonstratie (1h)o Wat zijn onderzoeksartikels?

o Gebruik van databank Pubmed: vrije zoektermen + boleaanse operatoren

simple & advanced search

filters & Thesaurus (MeSH).

o Bibliometrie: Web of Science & JCR

• Opdracht (1h) Zelfstandig info zoeken over het onderwerp van teksten

o Zoeken in de catalogus Limo

o Met MeSH termen zoeken

o Delen van referenties & refereren

o Impactfactor & times cited

Inhoud: voorbeeld • Overige topicso Vakspecifieke databanken: Embase,

CINAHL,…

o Medisch wetenschappelijke databanken

o Demonstratie Reference management

Systems (Endnote Basic)

Page 16: Didactiek van de informatiegeletterdheid aan de KU Leuven

Instructiesessies informatievaardigheden Onderzoekers

KU Leuven Biomedical Doctoral School

• Instructiesessie “Information & Publication Skills” in de Biomedische doctoraatsopleiding.

• Jaarlijks georganiseerd in het 2e semester

• 20-25 deelnemers

• Bevat 4 modules op advanced level: Course 1: Information retrieval part 1

Introduction

The Biomedical Library

Pubmed

My NCBI

Course 2: Information retrieval part 2 Embase

Building a search strategy for a (systematic) review

Scifinder

Searching for patents

Course 3: Scientific Output Calculating Scientific Output

Web of Science

Scopus

Course 4: Management of references & Publishing

Plagiarism and the use of Reference Management

Software (Mendeley, Endnotebasic, Zotero)

Open Access

Alerting

http://bib.kuleuven.be/english/2bergen/mgas/target-group-research/library_courses/doctoral_school

Page 17: Didactiek van de informatiegeletterdheid aan de KU Leuven

Instructiesessies informatievaardigheden Onderzoekers

Maandelijkse algemene infosessie voor nieuwe

personeelsleden/onderzoekers:

• Minder succesvol

• Alternatief: 10 min gaan spreken op infodag voor nieuwe onderzoekers/studenten

UZ Leuven-personeelCursussen op maat

• Aan UZ personeel: onderzoekers, artsen, verpleging,…

• Op congressen & evenementen: PhD kick-off meetings, labodagen, studiedagen,…

http://bib.kuleuven.be/english/2bergen/mgas/target-group-research/library_courses/information-sessions

Page 18: Didactiek van de informatiegeletterdheid aan de KU Leuven

Onderwijsteam Doel

• Gestandaardiseerd organiseren van instructiesessies.

• Gemeenschappelijk lesmateriaal

• Wisselende inzetbaarheid teamleden: zodat de verschillende instructies door alle

teamleden gegeven kunnen worden.

Werking

• Regelmatig overleg, zowel intra- als interbibliothecair.

• Overleg en evaluatie met proffen, vakverantwoordelijken & faculteiten.

[email protected]

Page 19: Didactiek van de informatiegeletterdheid aan de KU Leuven

technisch soms hindernissen

Organisatie instructiesessies: best practice?

Start-Up

contact onderwijscoördinator & POC

Integratie in curricula

Organisatievia verantwoordelijke

studierichtingcomputerlokalen reserveren

inplannen

VoorbereidingLeerinhoud

Werkvorm doceren

demonstreren begeleiden

Leermaterialen

powerpoint Polleverywhere

Evaluatie

quoteren opdracht

examenvragen opstellen

aanwezigheden

Zelfreflectie feedback vakprofessor

verbeterpunten noteren evaluatie lessenreeks

zelf vakkennis up-to-date houden

Polleverywhere

online stemsyteem

www.polleverywhere.com

KUL licentie

gratis & premium versie leuk

teksten

ter beschikking via toledo

opdrachten

Page 20: Didactiek van de informatiegeletterdheid aan de KU Leuven

Huidige Aanpak

• Integratie in de curricula

• De bibliotheek krijgt een gezicht,

studenten (& proffen) weten de weg

• Opdracht: positief ervaren

• Polleverywhere: activeert publiek

• Beperkte leerlijn

• Arbeidsintensief

• Samenwerking faculteiten bij de ene al

beter dan bij de andere

• Zij-instromers

Page 21: Didactiek van de informatiegeletterdheid aan de KU Leuven

Toekomstplannen

• Webinars

• Flipped classroom: mits integratie tutorial

• Lunchsessies voor onderzoekers

Page 22: Didactiek van de informatiegeletterdheid aan de KU Leuven

Vragen?

Page 23: Didactiek van de informatiegeletterdheid aan de KU Leuven

Kim De Roo

Inge Discart

Marleen Michels

Veerle Tuerlinckx

2Bergen-Biomedische Bibliotheek

Campus Gasthuisberg - O&N 1 verdieping 4

Herestraat 49 bus 411

B-3000 Leuven

tel. + 32 16 37 70 57 | fax + 32 16 34 61 12

e-mail algemeen: [email protected]

e-mail onderwijsteam: [email protected]

url: biomedinfo.be

Bibliotheek Sociale Wetenschappen

Parkstraat 45 - bus 3604, B-3000 Leuven

tel: +32 16 32 32 95

Page 24: Didactiek van de informatiegeletterdheid aan de KU Leuven

Instructiesessies informatievaardigheden Studenten Instructiesessies geïntegreerd in onderwijsprogramma van bach & ma fac. GNK + Farma

• 1ste bach Geneeskunde Vak: Initiatie tot het medische wetenschappelijk onderzoeko Werkzitting 1: Zoeken in basiswetenschappelijk databanken (Pubmed + zoekopdracht)

Opdracht gequoteerd (10% van puntentotaal)

o Werkzitting 2: Zoeken in medische wetenschappelijk databanken (Kennispiramide, evidence based databanken) Leerstof voor het examen (multiple choice)

• 1ste bach Tandheelkunde Vak: Initiatie tot het medische wetenschappelijk denken & redenereno Idem sessies GNK (2 werkzittingen)

• 2de bach Biomedische Wetenschappen Vak: Inleiding tot de biomedische literatuuro Hoorcollege: wat/waarom wetenschappelijke literatuur.

o Werkzitting 1: Zoeken in basiswetenschappelijk databanken (Pubmed + zoekopdracht). Pass-fail.

• 2de bach Logopedie & Audiologie Vak: Inleiding tot het computergebruiko Hoorcollege: wat/waarom wetenschappelijke literatuur.o Werkzitting 1: Zoeken in basis wetenschappelijk databanken (Pubmed + zoekopdracht)o Werkzitting 2: Kennispiramide & Reference manager Software (Endnotebasic)

• Schakelprogramma: Master in de Verpleegkunde Vak: Methoden van literatuuronderzoeko Werkzitting 1: Opfrissen Pubmed, Endnotebasic. Tools nodig om systematic review te maken.

• Master Seksuologie Vak: voorbereiding masterproefo Werkzitting 1: Opfrissen Pubmed, Endnotebasic.

o 1ste & 2e bach Farmacie

o 2e & 3de bach Logopedie

Page 25: Didactiek van de informatiegeletterdheid aan de KU Leuven

Instructiesessies informatievaardigheden Studenten Instructiesessies geïntegreerd in onderwijsprogramma van BACH & MA fac. GNK + Farma

• 1ste bach Farmacie Vak: Het geneesmiddel, van ontwikkeling tot afleveringo Werkzitting 1: Zoeken in basiswetenschappelijk databanken (Pubmed + zoekopdracht)

• 2de bach Farmacie Vak: Farmaceutische biologieo De bibliothecaris toont in de werkzitting (30 min) hoe er het best kan gezocht worden naar een wetenschappelijk artikel.

• 1e Master Faramaceutische zorg Vak: masterproef

o Werkzitting 1: Zoeken in basiswetenschappelijk databanken (Pubmed), PICO, ... Meer in het kader van systematic reviews.

• 1e Master Geneesmiddelen ontwikkeling Vak: masterproef

o Werkzitting 1: Zoeken in basiswetenschappelijk databanken (Pubmed), meer farmaceustische databanken (Embase), zoeken naar

patenten, reference manager software.

Page 26: Didactiek van de informatiegeletterdheid aan de KU Leuven

1. Niet alles wat op het internet staat is even betrouwbaar.

2. Onderzoeksartikels zijn de belangrijkste 1e informatiebronnen

3. Gebruik PubMed.

4. Ga naar PubMed via de site van de Biomedische Bibliotheek. Van thuis uit log je best eerst in op de EZ-proxy server.

5 . Specifiëer je zoekvraag in PubMed:

A. Simple search met vrije Engelse zoekterm

B. Zoeken met trefwoorden: Medical Subject Headings (MeSH)

C. Samennemen van vrije zoektermen of trefwoorden: AND-OR-NOT

D. Advanced search

E. Filters

Instructiesessies informatievaardigheden Studenten Inhoud instructiesessies

• Basiswetenschappelijke databanken:o Pubmed: 10 geboden bij het op zoek gaan naar wetenschappelijke literatuur (1h):

6. Gebruik de KU Leuven-knop om de full-tekst van het artikel te

raadplegen.

7. Onthoud dat onderzoeksartikels in tijdschriften of journals staan.

8. Vermeld bronnen correct.

9. Niet alle wetenschappelijke literatuur heeft dezelfde waarde:• Citatiegegevens en impactfactoren in Web of Science (WoS) en JCR

10. Limo zoekt in de bibliotheekcollectie van de KU Leuven associatie.

o Opdracht: informatie zoeken over het onderwerp van teksten (1h) Zoeken van een boek/ papieren journal in onze catalogus

Zoeken van MeSH termen & gebruiken om referenties mee op te zoeken

Delen van referenties

Online journals opzoeken + impactfactor & times cited