Dichterbij Rabobank Utrecht 2013-01

MAGAZINE VOORLEDEN VAN RABOBANK

UTRECHT EN OMSTREKENVOORJAAR 2013

WELVAART VERSUS DUURZAAMHEID REPAIR CAFÉ VREDE VAN UTRECHT

DichterbijUTRECHT EN OMSTREKEN

100 jaarPastoe: van

kast tot kunst»22

Groene(re) groei vraagtvooral veel tijd »10

Kapotte spullen komenweer tot leven »32

Dilemmaspel in hetmuseum »8

3642

2 UTRECHT EN OMSTREKEN

OPBEZOEK

BIJ...

Aan deze zwemmers de eer

om de allereerste duik te

nemen in het gloednieuwe

Zwembad De Krommerijn.

Ze strijden om een plek in de

Nederlandse zwemploeg

voor het European Youth

Olympic Festival, dat deze

zomer in Utrecht

plaatsvindt. De Krommerijn

is nog steeds het enige

openluchtbad van Utrecht.

Althans, in de zomer. In de

winter gaat het mobiele dak

dicht.

FOTO: JELMER DE HAAS

3

50-METERBADZWEMBAD DEKROMMERIJNUTRECHT.

3642

COLOFON

Redactie: Gaby Pot, Schrijf-Schrijf, Utrecht

Concept: vdbj_, Amstelveen

Vormgeving: Lava, Amsterdam

Druk & handling: vdbj_, Frank van der Kolk, Amstelveen

Zonder schriftelijke toestemming van de Rabobank mag niets uit deze uitgave

worden overgenomen of gekopieerd. De Rabobank en vdbj_ besteden uiterste

zorg aan de betrouwbaarheid en actualiteit van alle gepubliceerde data.

Onjuistheden kunnen echter voorkomen. De Rabobank en vdbj_, alsmede de aan

hen gelieerde ondernemingen en toeleveranciers, zijn niet aansprakelijk voor

onjuistheden of enig handelen op grond van de inhoud van dit blad.


VOORWOORD

RIEN NAGEL

Directievoorzitter

EVENWICHT

Vanaf 20 maart is er eennieuwe tentoonstellingin de Rabo Kunstzone.

De financiële crisis heeft ons geleerddat snelle economische groei nietmeer reëel is. Daarbij gaat het bijvelen al niet langer om meer, meer,

meer. We willen juist duurzame groei, zodat ervoor onze kinderen en kleinkinderen ook ietsoverblijft. Dan maar iets langzamer. Maar hoeverhoudt zich dit tot economische modellen dieom groei vragen?

Zoeken naar evenwicht dus. Een zoektochtdie op termijn meer oplevert: nieuwe ideeën eninnovaties. In deze editie van Dichterbijbesteden we onder andere aandacht aan groenegroei, waarbij de specialisten van het RabobankKenniscentrum uitleggen waarom zij dekomende 10 (!) jaar geen economische groeiverwachten.

Wereldwijd, als het gaat om devoedselketen, is evenwicht cruciaal. In 2050moeten we in de hele wereld waarschijnlijk 9miljard monden voeden. Kleine boeren vormeneen slapend potentieel in de productie en wijzien hier een mogelijke oplossing. Samen sta jeimmers sterker.

Ook lokaal vinden we allerlei voorbeeldenvan duurzame groei en evenwicht. Zoals demeubels van het Utrechtse Pastoe. Die gaandecennialang mee en worden alleen maar meerwaard. Op pagina 22 leest u hoe de meubel-fabriek dat al honderd jaar voor elkaar krijgt. Oppagina 32 nemen we een kijkje in het RepairCafé, waar kapotte spullen een nieuw levenkrijgen. Een goed voorbeeld van duurzaamevenwicht dat navolging verdient.

THEMA: EVENWICHT

5

DichterbijUTRECHT EN OMSTREKEN

8 Vredesdilemma's in hetmuseum

10 Groei kleurt groen14 Kostbare trends voor mkb18 Kleine cacaoboeren lossen

groot probleem op22 De kunst van Pastoe32 Spullen repareren in het

café

ONDERNEMERSINITIATIEF

16 Haagse politici willen naarNieuwegeinIN BEELD

26 Je mobiel alsportemonneeINTEGRITEIT

28 Wat doen bankiers meteen ethisch dilemma?VERANTWOORD LENEN

34 Verantwoord een kredietafsluiten

RUBRIEKEN

2 Op bezoek bij...6 Kort

17 Filmpje: een duurzamevoedselketen

21 Puzzel31 Harde cijfers over voedsel36 Leden-voor-Leden38 Aanbiedingen voor leden39 Column Bert Faber40 Vrienden van de Voedselbank

32

14

40 223642

Online uw verzekeringen beheren

HANDIGECHECKOp 1 februari 2014 is SEPA (Single EuroPayments Area) een feit. Vanaf datmoment mag u alleen nog Europesebetaal- en incassoproducten gebruiken.Ook is iedereen dan over op IBAN.Februari 2014 lijkt nog ver weg. MaarSEPA vraagt om aanpassingen in deadministratie, systemen en software vanbedrijven. Begin daarom tijdig metvoorbereiden en voorkom dat u straksniet meer kunt betalen en/of incasseren.Doe de Rabo SEPA-Check:www.rabobank.nl/sepacheck!


KORT

Hypotheekgesprek

WAT KOSTADVIES?Bij het afsluiten van een hypotheekbetaalt u naast de rente en aflossingvoortaan ook eenmalig kosten vooradvies. Met deze advieskosten vervaltde afsluitprovisie. Dit was vaak eenpercentage (bijvoorbeeld 1%) van hethypotheekbedrag.

Als u een hypotheek wiltafsluiten of een financieelproduct zoekt als aanvulling opuw pensioen, dan is het

verstandig om hierover advies in tewinnen. Een advies dat is afgestemd opuw persoonlijke wensen en uw financiëlesituatie. Vroeger waren de kosten voor ditadvies verwerkt in de provisie of de premie

van het product. Vanaf 1 januari 2013 magdit niet meer, in lijn met de richtlijnen vande Autoriteit Financiële Markten. Voortaanbetaalt u voor een aantal financiëleproducten -zoals hypotheken, bepaaldeverzekeringen en pensioen- enbeleggingsproducten - een apartgespecificeerd bedrag voor de kosten vanhet advies. Niet alleen de Rabobank, maarook andere banken, verzekeraars enfinancieel adviseurs brengen deze kostennu apart in rekening. U betaalt een vast

bedrag, dat is gebaseerd op degemiddelde tijd die wij voor advies kwijtzijn. Hierdoor krijgt u meer inzicht in wathet afsluiten van een product kost en waaru precies voor betaalt. Meer informatie:rabobank.nl/particulieren.

Internetbankieren is intussen voorveel mensen de normaalste zaak vande wereld. Maar wist u dat u met uwRandom Reader ook heel makkelijk al

uw verzekeringszaken online regelt? Als umet uw Random Reader inlogt bij RaboInternetbankieren kunt u uw InterpolisAlles in één Polis eenvoudig inzien enwijzigen. U kunt hier bijvoorbeeld dedekking van de meeste verzekeringenverlagen, zien welke producten u al heeften welke u nog meer kunt afsluiten, de

eventuele premie over een nieuwverzekeringsproduct berekenen en alleopdrachten in een keer verzenden met uwRandom Reader. En wilt u weten of u nog wel optimaalverzekerd bent? Ook dat kunt u hier heeleenvoudig testen met de Alles in één PolisCheck. In deze check worden uw actueleAlles in één Polis-gegevens meegenomen.Binnen tien minuten weet u of u nogpassend verzekerd bent. Eventuelewijzigingen voert u direct online door.

Financieel Jaaroverzicht ontvangen?

7

Het is weer maart. En danmoeten we er toch echtallemaal aan geloven: debelastingaangifte. Uw aangifte

moet voor 1 april binnen zijn bij deBelastingdienst. De Belastingdienst doetgelukkig al een deel van het werk doorveel gegevens alvast voor u in te vullen in

de elektronische aangifte. Maar dezemoeten natuurlijk nog wel gecontroleerden aangevuld worden. Daarvoor kunt uonder meer het Financieel Jaaroverzichtgebruiken. Als u internetbankieren ofmobielbankieren heeft, dan heeft u injanuari het Financieel Jaaroverzicht 2012voor het eerst digitaal ontvangen in uwBerichten Inbox in RaboInternetbankieren. Als u uwbelastingaangifte nog moet doen en uheeft uw Financieel Jaaroverzicht nog nietgezien, kijk dan eerst even in uw BerichtenInbox. Succes met uw aangifte!

U VINDT DE BERICHTEN INBOX NA HET INLOGGEN MET

UW RANDOM READER IN RABO INTERNETBANKIEREN

RECHTSBOVEN IN DE MENUBALK ONDER ‘BERICHTEN’.

Site brengt vraag en aanbod bij elkaar

HULP OM DE HOEK

Iemand nodig die uw boodschappenkan doen? Een oppas voor uwchronisch zieke kind? Hulp bij uwadministratie of vervoer naar het

ziekenhuis? Er is vast iemand die u kanhelpen. Of misschien wilt u juist zelf graagiemand helpen. De site www.wehelpen.nlbrengt vraag en aanbod bij elkaar.WeHelpen is een soort marktplaats voorpatiënten, mantelzorgers en vrijwilligersmet slimme functies voor het vinden enverbinden, organiseren en delen van hulp.U kunt er een profiel aanmaken om hulp tevragen en te organiseren. Of om hulp aante bieden aan anderen in de buurt. Allegeboden hulp wordt beloond met punten,die u kunt doneren aan een ander,verzilveren of besteden aan de mensen dieu helpen. WeHelpen is een initiatief vanAchmea, Bureauvijftig, CZ, Menzis, PGGM,Rabobank, The Caretakers en VitaValley.

HERMAN WIJFFELSINNOVATIEPRIJSOntwikkelt u een kansrijke,

duurzame innovatie die

bijdraagt aan maatschappij en

milieu? En is uw innovatie de

idee-fase voorbij? U kunt dan

meedoen aan de Herman

Wijffels Innovatieprijs 2013, de

stimuleringsprijs van de

Rabobank die uw duurzame

innovatie verder brengt. U kunt

zich inschrijven tot 1 april 2013.

Kijk voor de voorwaarden op

www.rabobank.nl/

innovatieprijs

DUURZAME FIETSENFiets&ik geeft oude fietsframes

een nieuw leven. De fietsen

worden gemaakt door

fietsenmakers van Altrecht

Talent in Utrecht. Deze sociale

instelling begeleidt mensen

met psychiatrische problemen.

De winst komt voor het

grootste deel ten goede aan de

fietsenmakers.

Het project is onderdeel van

SIFE Utrecht, partner van

Rabobank Utrecht.

Meer informatie:

www.fietsenik.nl.

SPONSORING SCHCRabobank is de nieuwe

hoofdsponsor van hockeyclub

SCHC in Bilthoven. SCHC is met

ruim 2000 leden één van de

grootste hockeyverenigingen

van Nederland. Als Rabobank

staan we voor het bevorderen

van plezier én succes. We zijn

een coöperatieve bank die

dicht bij de mensen staat. Die

coöperatieve gedachte

vertalen wij naar

samenwerking. Dit brengen we

ook bij SCHC in de praktijk:

samen ontwikkelen, samen

bouwen en samen supporten.

3642


Iedereenverstaat iets

anders ondervrede

VREDE VAN UTRECHT

9

‘Peace of cake?’ heet de huidige tentoonstelling in hetUniversiteitsmuseum. Het vraagteken in de titel is veelzeggend.Want is vrede wel zo makkelijk? TEKST: SCHRIJF-SCHRIJF, UTRECHT FOTO'S: KAY COENEN

Vrede sluiten inhet museum

Utrecht herdenkt dit jaar de Vredevan Utrecht. Vrijwel alle museain Utrecht en Amersfoort doenmee aan het programma vanVrede van Utrecht 300 jaar,waarvan Rabobank Utrecht

partner is. In het Universiteitsmuseum is detentoonstelling ‘Peace of cake? Vrede: geenkant-en-klaar recept’ te zien. ProjectleiderAniek Bax: ‘De Vrede van Utrecht maakte eeneinde aan jaren van oorlogen. Maar er is nogsteeds geen wereldvrede. Overal in de wereldzijn conflicten. Van een gewapende strijd tussenbevolkingsgroepen tot een uit de hand gelopenburenruzie.’

DILEMMASPEL Peace of cake? neemt

bezoekers mee in de wereld van conflicten,maar ook van vredesprocessen. Bax: ‘Als dewapens eenmaal zijn neergelegd, begint hetwerk pas echt. Dan moet het land weer wordenopgebouwd. In harmonie met elkaar verder

leven blijkt vaak een hele klus.’ Samen metwetenschappers van Universiteit Utrechtontwikkelden Bax en haar collega GertieCuijpers een interactief dilemmaspel. Dat vormthet hart van de tentoonstelling. Bax: ‘We dagenbezoekers uit om stelling te nemen. Ze krijgendrie films te zien over conflicten in de wereld.Na elk fragment volgt een vraag. Wie moetworden gestraft? Heeft iemand die na eenoorlog terugkeert nog recht op het huis dat hijheeft verlaten? We trekken bezoekers steedsverder het verhaal in. Een dader blijkt bij-voorbeeld zelf ook slachtoffer te zijn. Verdienthij dan wel straf?’

NIET ZWART-WIT De samenstellers van

Peace of cake? willen mensen zelf laten onder-vinden hoe moeilijk het is om vrede te sluiten.En dat daarbij lastige keuzes gemaakt moetenworden. Bax: ‘Wat voor de ene partij goed is,kan voor de andere juist slecht uitpakken.Oorlog en vrede zijn niet zo zwart-wit als zelijken. ’Ondanks het serieuze onderwerp is detentoonstelling geschikt voor kinderen. Allebezoekers, jong en oud, kunnen na afloop in het‘Vredesatelier’ hun eigen idee van vredevormgeven. Bax: ‘Iedereen verstaat onder vredeiets anders. Voor de één is het een wereldzonder geweld. Voor de ander een kopje koffiedrinken met een krantje erbij. Mensen staan zoook even stil bij hun eigen vrede.’

Alle Utrechtse musea

besteden aandacht aan 300

jaar Vrede van Utrecht. Het

Utrechts Archief toont het

leven in de stad tijdens de

vredesonderhandelingen in

1713. In het Centraal Museum

is de tentoonstelling ‘In

Vredesnaam’ te zien.

KIJK OP PAGINA 37

VOOR EEN

LEDENAANBIEDING.

3642

WAT IS GELUK?Er zijn verschillen-

de manieren om

economisch succes te

meten. De Happy

Planet Index gebruikt

drie componenten:

levensverwachting,

welzijnsgevoel en de

ecologische voet-

afdruk. Nederland

scoort goed op de

eerste twee, maar heeft

qua consumptie een

ronduit negatieve

impact op het milieu.

www.happyplanet.

index.org

Is het concept 'groene groei'

de oplossing voor de

recessie?

ECONOMIE

11

WELVAART VERSUS MILIEU

GroeneregroeiGrote economische groei zit er voorlopig niet meerin. In de toekomstvisie van de Rabobank gaan wevooral toe naar groene groei. En ja, dat kost tijd. TEKST: ARNE VAN DER WAL FOTO'S: MARTIN DIJKSTRA/GOOGLE EARTH

‘We moeten er rekening mee houden datonze economie de komende tien jaar nietgroeit’, zegt Hans Stegeman, econoom enhoofd Nationaal Onderzoek van de afdelingKennis en Economisch Onderzoek van deRabobank. Met zijn team werkt hij aan een

boek over een economie met zeer lage groei.‘Voor sommigen een schrikbeeld, maar eigenlijkis het historisch gezien normaal. Het betekentdat we niet gauw rijker worden. Ook niet armer.Er is ook geen sprake van stilstand. Sommigesectoren zullen het beter doen dan andere.Economische activiteiten verschuiven.’Stegeman ziet verschillende oorzaken voor diestagnerende groei. Zo zal de arbeidsproductivi-teit minder stijgen door de vergrijzing en hetontbreken van nieuwe technologieën. Ook deafbouw van schulden beperkt de groeimogelijk-heden. Tegelijk stuiten we op de natuurlijkegrenzen van de aarde. Hoewel er veel discussieis over de vraag of het aan de mens te danken is,36

42

Econoom Hans Stegeman,

van de afdeling Kennis en

Economisch Onderzoek

(KEO) van de Rabobank: 'De

transitie richting duurzame

groei moet worden betaald.'


'Generaties na ons zullenervan profiteren, maar wijofferen een deel van onze

welvaart op'

zijn de meeste wetenschappers het er over eensdat de aarde sneller opwarmt dan was voorzien.Klimaatverandering kan grote gevolgen hebbenvoor de voedselproductie. Daar komt bij dat demiddenklasse in Oost-Azië sterk groeit, met weleen miljard mensen in de komende tien jaar.Meer welvaart gaat gepaard met meerconsumptie, een hoger energiegebruik en dusextra vervuiling. Veel grondstoffen zullendaardoor schaars en duur worden. ‘We moetenrichting een meer duurzame groei’, denktStegeman. ‘Dat levert gelijk een groot dilemmaop. Die transitie moet op een of andere manierworden betaald. Generaties na ons zullen ervanprofiteren, maar wij offeren een deel van onzewelvaart op. Dat vereist maatschappelijkdraagvlak.’

WIN-WIN Het concept ‘groene groei’ was

ooit het domein van hippies, aanhangers van hetgedachtegoed van de Club van Rome en, in deschrijfstijl van de jaren zeventig, ‘kritiese’ con-sumenten. Tegenwoordig omarmt ook dezakenwereld het als de oplossing voor deeconomische recessie. Op het eerste gezicht lijktgroene groei op wat door consultants vaak een‘win-winsituatie’ wordt genoemd. Investeringenin wind- en zonne-energie bijvoorbeeld, schep-pen nieuwe banen. De behoefte aan steedsduurdere olie neemt af, terwijl de CO2-uitstootdrastisch afneemt. De opgedane milieukenniskunnen we ook nog eens exporteren. Voilà: dewelvaart neemt toe, terwijl het milieu er baat bijheeft.

TE MOOI? Dat is de theorie. Maar zaken

die te mooi klinken om waar te zijn, zijn datmeestal ook. Stel, er ontstaat inderdaad nieuweeconomische groei. Wat doen mensen die goedhebben verdiend dankzij die groene groei? Zeboeken een welverdiende zonvakantie. Ze kopeneen nieuwe auto of een groter huis. De ervaringleert dat milieuwinst snel verdampt als deeconomie aantrekt. ‘Groei leidt altijd totvervuiling’, erkent Stegeman. ‘Economischegroei en ecologie, dat wringt.’ Het Centraal

ENERGIEWENDEALS GROEIMOTORDuitsland nam na de

kernramp in Fukushima

het drastische besluit tot

een Energiewende. De

kerncentrales gaan dicht

en in 2030 moet

minimaal de helft van de

elektriciteit duurzaam

worden opgewekt. Het

land staat nu wereldwijd

op de eerste plaats op

het gebied van

zonne-energie. De aanleg

van nieuwe

elektriciteitsnetwerken,

windparken en

investeringen in

besparing en

warmtekrachtinstallaties

leidt tot ‘groene groei’.

Volgens klimaatsceptici is

groene groei een sprookje,

een vorm van geforceerde

economische krimp.

13

Planbureau publiceerde eind 2011 het beleids-rapport ‘Groene groei: een wenkendperspectief’. De conclusie was een teleurstellingvoor de ‘gelovigen’: groene groei is voorlopigeen utopie. Het hoogst haalbare is volgens hetCPB een groenere groei. Klimaatsceptici gaannog een stapje verder. Volgens hen is groenegroei een sprookje, niets anders dan een vormvan geforceerde economische krimp.

GROEI-SCEPTICUS Econoom Jeroen van

den Berg, verbonden aan de Universiteit vanBarcelona, vindt het concept ‘groene groei’ omandere redenen zinloos. Hij pleit er al jaren voorom zaken als ‘groei’ en ‘bruto binnenlandsproduct’ zelfs niet meer te meten. ‘Ik vind groeiirrelevant, ongeacht of deze groen of vuil is’, zegtVan den Bergh. ‘Maar uiteraard is groene groeite prefereren.’ Van den Bergh is dus eengroei-scepticus. Economische groei vindt hij‘een simplistische indicator’ die niet meetwaarom het gaat: échte welvaart. ‘Waarom

hebben we eigenlijk zo’n indicator nodig?’,vraagt Van den Bergh zich af. ‘Voor werkloos-heid, inkomensverdeling of milieu hebben wedie al. Ik ben er niet tegen om die samen tevoegen tot een betere welvaartsindicator danwe nu hanteren, maar er zal altijd discussie overblijven bestaan. Bovendien ben ik van meningdat in rijke landen de welvaart tegen eenmaximum aanzit.’ Van den Bergh ziet groenegroei als ‘een luxe die moeilijk vol te houden isals niet de hele wereld meedoet. Eerlijk gezegdben ik er daarom nogal pessimistisch over.’Stegeman is dat niet. Hij is absoluut geendoemdenker, zegt hij. Duurzame groei biedt weldegelijk kansen, zowel voor de Nederlandseeconomie als voor ondernemingen. Zeker als dieop het gebied van duurzaamheid vooroplopen.‘Maar er bestaat gewoon niet zoiets als een “freelunch”. De omschakeling naar een duurzameeconomie gaat geld kosten. Het goede nieuws isdat als iemand op de wereld het zich kanpermitteren, wij dat zijn.’

3642

KANSEN VOOR MKB


KENNIS DELEN

Bijblijven: datlevert geld opJe kunt als ondernemer je best doen en economischmoeilijke tijden uitzitten. Maar het is slimmer om tekijken waar kansen liggen. Daarom speuren we naartrends waar mkb’ers voordeel bij kunnen hebben. TEKST: MILOE VAN BEEK FOTO'S: RODERIK VAN NISPEN, HANS LEBBE

Dr. Alexander Suma en dr.

Rossella Ferraro wonnen met

hun Integrated Roof Wind

Systems de Herman Wijffels

Innovatieprijs 2012.

O m ondernemers te helpen bij teblijven in de snel veranderendewereld, heeft de Rabobank onlangszeven belangrijke trends

gedefinieerd. ‘Juist in deze crisistijd is het goedom vooruit te kijken en duidelijke keuzes temaken. Zo loop je voor op je concurrenten’, zegtBert Sikken, hoofd SectormanagementDirectoraat Bedrijven van de Rabobank.Milieubewust en maatschappelijk verantwoordondernemen vormen de belangrijksteontwikkelingen voor de komende jaren.Grondstoffen als olie en gas raken op,consumenten realiseren zich dat ziektes,afvalstromen en klimaatverandering het gevolgzijn van een onverantwoorde omgang met dewereld om ons heen. De greentechindustrie, dietien jaar geleden niks voorstelde, is nu booming:zonnepanelen en elektrische auto’s zijn grotenieuwe markten. ‘We gaan steeds meer terugnaar de circulaire economie waarin energie engrondstoffen worden hergebruikt’, zegt Daan

Dijk, hoofd van de afdeling Sustainable BusinessDevelopment van de Rabobank. Hij ziet dechemische industrie bijvoorbeeld grote stappenzetten richting de agrarische sector.‘Multinationals als BASF produceren chemischestoffen gemaakt van natuurlijke materialen,Coca-Cola zit tegenwoordig in een plantaardiggeproduceerde fles: de Plantbottle. Dezebedrijven zien in dat planten een bruikbarechemische samenstelling hebben.’

PROJECTOR VERWARMT FOYER Toch

vragen ondernemers zich af wat duurzaamheidhen oplevert. Ze associëren het vooral met eentoenemende regeldruk. Bert Sikken draait hetom: bedrijven die niet vergroenen, verliezen.‘Duurzaam ondernemen is de nieuwe standaard,het is geen vrijblijvende trend of filosofietje.’ Dathet kan het leiden tot kostenbesparing,bijvoorbeeld door minder energieverbruik,bewijst bioscoop CineMec aan de A12 bij Ede.‘Zij gebruiken de warmte van de filmprojectors

Ondernemers Tarique

Arsiwalla en Kees Aarts van

Protix.

WINNAAR HERMANWIJFFELS PRIJS De Rabobank Herman

Wijffels Innovatieprijs

maakt duurzame

innovaties mogelijk. Dit

jaar is hij uitgereikt aan

Integrated Roof Wind

Systems (Irwes): een

unit op het dak die

windenergie opwekt.

Het systeem vangt

wind uit alle hoeken

op, is esthetisch en kan

worden aangepast aan

het dakoppervlak van

elk hoog gebouw. De

eerste Irwes komt op

het dak van de TU

Eindhoven. De terug-

verdientijd is acht tot

tien jaar.

www.irwes.com

15

om de foyers te verwarmen. Dit levertenthousiaste reacties op, behalveenergiebesparing zorgt het voor meer klanten.Groen is dus poen.’ Ook Daan Dijk meent datduurzaamheid noodzaak is voor ondernemers.‘Op de afdeling Sustainable BusinessDevelopment helpen we ondernemers metgroene ideeën. We verbinden innovaties,ondernemers en producten met elkaar enontwikkelen nieuwe financierings- ensamenwerkingsverbanden’, zegt Dijk. Zo is deafdeling een van de drijvende krachten achterhet crowdfundingsproject www.windcentrale.nl.Consumenten kunnen een winddeel kopen enzo besparen op hun energierekening. ‘Dit soortcoöperatieve initiatieven passen bij de vanoorsprong agrarische bank’, zegt Dijk

INVESTEREN IN AFVAL Voor bedrijven

die voor de ontwikkeling van duurzame,innovatieve technologieën risicokapitaal nodig

hebben, richtte de Rabobank in 2009 insamenwerking met de Technische UniversiteitDelft, Wageningen Universiteit en het WereldNatuur Fonds het Dutch Greentech Fund (DGF)op. Dit innovatieplatform, bedoeld voorbedrijven in en rondom de voedsel- enagrisector, investeerde onder andere in ProtixBiosystems. Een bedrijf dat op industriëleschaal organische reststromen (zoals groente-en fruitafval) voert aan insecten. Zij zetten ditom in duurzame hoogwaardige proteïnen, diekunnen dienen als visvoer. Nu gaat ongeveereen derde van de visvangst naar dit doel. ‘Protixzorgt dat afval opnieuw wordt benut enuiteindelijk dat overbevissing wordt tegen-gegaan,’ zegt Bram Ledeboer van DGF. Behalverisicokapitaal biedt het DGF ondernemerstoegang tot relevante kennis en het netwerk vanzijn partners. ‘Dat biedt ondernemers eenbredere blik en een versnelling van hun groeneinnovaties,’ aldus Ledeboer.

ZEVEN TRENDS VOOR

ONDERNEMERS:

HTTP://RABO.NL/A6BG8

3642

In gesprek metHaagsepoliticiHet Politiek Café Nieuwegein wil eenbrug slaan tussen ondernemend enpolitiek Nieuwegein. Hoe doet deorganisatie dat? TEKST: SCHRIJF-SCHRIJF, UTRECHT

HOOFDSPONSORRabobank Utrecht

sponsort sinds 2005 het

Politiek Café Nieuwegein.

In 2013 verlengde ze het

sponsorcontract. Directeur

Bedrijfsmanagement Ralph

van Soomeren: ‘Het

Politiek Café Nieuwegein is

inmiddels een succesvol

instituut. Al acht jaar haalt

het aansprekende politici

binnen. Het is een platform

voor dialoog dat de

politiek dichter bij de

burger brengt. Maar in het

bijzonder stelt het

ondernemers in staat om

informeel samen te komen

en te discussiëren. En dat is

zeker in deze tijd erg

belangrijk.'

1Bijeenkomsten organiseren Gemoedelijk en gezellig. Zoomschrijft ondernemer Dik denBlanken het ondernemersklimaat vanNieuwegein. ‘Tenminste, dat was het

geval toen ik er mijn onderneming startte in dejaren tachtig’, vertelt Den Blanken. ‘Door degemoedelijke sfeer was er veel mogelijk. Ikbelde regelmatig met de wethouder om even tesparren, en andersom. Langzamerhandveranderde de sfeer, het werd afstandelijker. Hetcontact verwaterde.’ Zonde, vond Den Blanken.Samen met andere ondernemers bedacht hij in2005 het Politiek Café Nieuwegein. Eeninformele avond voor politici en ondernemersuit Nieuwegein. Met als doel om de afstandtussen beide groepen te verminderen.

2Prominenten aantrekken ‘Doorprominente sprekers uit te nodigen,maken we de bijeenkomstinteressant voor zowel ondernemersals politici’, vertelt Den Blanken. Diesprekers komen onder meer uit

politiek Den Haag. Inmiddels heeft het PolitiekCafé Nieuwegein daar een naam opgebouwd. Zoraadde minister Ivo Opstelten staatssecretarisJetta Kleinsma aan om er te spreken. DenBlanken weet wel waarom politici graag hetPolitiek Café bezoeken. ‘Op televisie krijgen zegeen uur de tijd om hun verhaal te doen. Bij onswel. Daardoor kunnen ze flink de diepte in gaanmet hun verhaal. Voor mensen in de zaal isgenoeg ruimte om vragen te stellen. Dat levertstevige discussies op. Zo kunnen de politici hunbeleid toetsen en feedback ontvangen.’

3Kennis delen Elke bijeenkomst heefteen thema. Van ondernemen tijdensde crisis tot veiligheid in hetstadscentrum. Onlangs was NynkeStruik te gast, sectormanager

Dienstverlening van Rabobank Nederland. Zijsprak over zakelijke kansen en trends tijdens deeconomische crisis. Centraal stond deconsument van nu, die via internet op elkmoment diensten en producten kan kopen.Volgens Struik is de consument daardoorongeduldiger en veeleisender dan ooit. Deaanwezigen discussieerden vervolgens overmanieren waarop ondernemers daarop kunneninspelen. Den Blanken: ‘Het ging vooral over deWinkeltijdenwet en de zondagsopening.Daarover werd tijdens de afsluitende borrel nogflink doorgepraat.’ De borrel is volgens DenBlanken niet alleen gezellig. ‘Mensen kunnenmet een vraag naar de burgemeester ofwethouder stappen, de gastspreker aansprekenof bijpraten met andere lokale ondernemers.’Het volgende Politiek Café Nieuwegein is op 16april, met Herman Wijffels, econoom envoormalig directeur van Rabobank Nederland.

ONDERNEMERSINITIATIEF


WAT ETEN WE

MORGEN?

Wat eten we vandaag? Voor veel mensen

een dagelijks terugkerende vraag. Maar

wat eten we morgen? Is er dan voldoende

voedsel voor iedereen? En waar komt dat

eten dan vandaan? Dit zijn vragen waar de

Rabobank zich actief mee bezighoudt.

Want terwijl de wereldbevolking

toeneemt, neemt de beschikbare

landbouwgrond af. Daarom is het

belangrijk dat we werken aan

verduurzaming van onze voedselketens.

Dat kan alleen als alle betrokken partijen in

die keten samenwerken. In dit filmpje

laten we zien welke rol onze bank hierin

speelt. Bijvoorbeeld met gerichte

financiering op basis van respect voor

mens en natuur. Of door met kennis en

ervaring bij te dragen aan oplossingen

voor het voedselvraagstuk van morgen.

17

FILMOVER

VOEDSEL

BEKIJK DE FILM VIA DE

QR-CODE OF GA NAAR

HTTP://RABO.NL/FHWSS

3642

Voor MarsGrote problemen, grote oplossingen. Maar soms benje beter af met kleintjes. Zoals kleine cacaoboeren inAfrika, die chocoladegigant Mars bevoorraden. TEKST: ELSE DE JONGE FOTO'S: ZCENE/JAN WILLEM BLOEMENDAAL, IRENE VIJFWINKEL

VOEDSELZEKERHEID


Kleine cacaoboeren in Afrika

kunnen heel goed het

grondstoffenprobleem van

Mars oplossen.

'De coöperatie heeft me veel gebracht. Ikgebruik nu kunstmest en maak meerwinst. Mijn leven is verbeterd. Mijn familieis er ook blij mee.’ Cacaoboer FrancoisKobenan Kouadio vertelt in een videofilmover de Coöperative Agricole de Touih,

ofwel de CAT, een van de cacaocoöperaties inIvoorkust gesteund door Rabobank Foundation.Kleine boeren als Kouadio zijn niet zoonbeduidend als je zou denken. Zij vormen eenslapend potentieel voor de wereldwijdevoedselproductie. Zoals het er nu naar uitzietwordt de wereld in 2050 bevolkt door 9,3miljard mensen. Mensen die allemaal voedselnodig hebben. En juist die grote hoeveelheidheel kleine boeren kan de sleutel vormen tot deoplossing van dit probleem. Er valt, met het oogop voedselzekerheid én armoedebestrijding,veel te winnen met het oprichten en versterkenvan boerencoöperaties. ‘Door het agrarischondernemerspotentieel aan de basis van devoedselpiramide te mobiliseren slaan we eenbrug tussen grote en kleine partijen in devoedselketen’, zegt August Sjauw Koen-Fa,auteur van ‘Framework for an inclusive FoodStrategy’. ‘Kleine boeren, die 95 procent van deagrarische bedrijven in Azië en Afrika uitmaken,kunnen dan aansluiten op wereldwijdehandelsketens. Dat is zeker interessant voorgrote internationale food- en agribusiness-bedrijven omdat agrarisch land, zoet water engrondstoffen steeds schaarser worden.’

MARS WIL DUURZAAM Dat grote

partijen willen samenwerken met heel kleineboeren zien we in Ivoorkust waar Zwitsershandelshuis ECOM en chocoladeproducent Marselkaar vonden via de Rabobank Foundation.ECOM is een grote speler op de mondialecacaomarkt. In 2009 vroegen zij de Rabobankom hulp: de vraag naar gecertifi-ceerde cacaogroeide. ‘Vooral bij grote afnemers van ECOM,waaronder Mars’, vertelt Albert Boogaard van

Rabobank Foundation. ‘Maar de boeren inIvoorkust bleken door hun gebrekkigeorganisatie maar beperkt in staat diegecertificeerde cacao te leveren. Er leek voor-deel te halen met het beter organiseren van decoöperaties. ECOM vroeg de Rabobank haarexpertise in te zetten.’ De ondersteuning van deFoundation richtte zich op certificering, ver-hoging van de productiviteit en een verbeterdeadministratie. Tienduizend Ivoriaanse boeren,verdeeld over 26 cacaocoöperaties, zijn inmid-dels getraind in 'Good Agricultural Practices' enUTZ- en Rainforest Compliance-certificering.Het resultaat: een forse toename in de productievan gecertificeerde cacao. Boogaard: ‘ECOM isgebaat bij verduurzaming van de keten. En voorde boeren is het hogere inkomen door extra

In Ivoorkust richtten

Rabobank Foundation,

ECOM en Mars een

kredietfonds op voor

cacaocoöperaties.

COÖPERATIE ISKENNIS DELENDe Rabobank

Foundation helpt

coöperaties in

ontwikkelingslanden

professionaliseren,

door kennis van

landbouw, finan-

ciering en coöperatie-

vorming te delen.

De Foundation bestaat

in 2013 veertig jaar.

Bekijk nationale en

internationale

projecten op

www.rabobank.com/

nl/rabofoundation

19

3642

Hare Koninklijke Hoogheid

prinses Máxima was keynote

speaker bij het congres van

de Rabobank en het

ministerie van Buitenlandse

Zaken over ‘Samenwerken

aan internationale

voedselstabiliteit’.http://foo

dandcooperatives.com

productie uiteraard belangrijk.’ Fabrikant Mars(de afnemer) heeft zichzelf opgelegd in 2020volledig duurzaam te produceren. Zij profiterenvia ECOM van de inspanningen van RabobankFoundation. Peter van Grinsven, duurzaam-heidsmanager bij Mars: ‘Het is voor ons ook vanhet grootste belang dat dit systeem op de langetermijn in stand blijft.’

GEEN BANKEN Omdat Ivoorkust geen

lokale agrarische banken heeft sloegenRabobank Foundation, ECOM en Mars recent dehanden ineen voor de oprichting van eenkredietfonds voor cacaocoöperaties. Ook hetIDH (Initiatief Duurzame Handel) sloot zich aanen zorgt voor het administratieve management.‘Precies het model dat wij willen’, zegt VanGrinsven. ‘Zo veel mogelijk partners, ookpublieke instellingen, verenigd in een zo breedmogelijke samenwerking.’ Uit het kredietfondsis aan de best presterende coöperatie recent eeneerste ronde kunstmest ter beschikking gesteld.‘We zien het als onze maatschappelijkeverantwoordelijkheid om onze kennis te delen.Zelf zijn we immers ook groot geworden alscoöperatie’, zegt Elise van Driel, projectleiderVN-jaar van de Coöperatie bij de Rabobank. ‘Alsvooraanstaande voedsel- en landbouwbank zienwe dat kleine boeren in ontwikkelingslandenovergeleverd zijn aan de grillen van de markt.Ze hebben bijvoorbeeld geen bestrijdings-middelen en plantmateriaal. Voor lokale bankenis het riskant om geld te lenen aan individueleboeren: of ze ooit iets van hun geld terugzien isdan onzeker. De boeren hebben daardoor weerbeperkte ontwikkelingsmogelijkheden.

TRAINING WERKT Rabobank Foundation

geeft trainingen in werkwijzen die deproductiviteit verhogen. Daarnaast is 'goodgovernance' noodzakelijk voor toegang totfinanciële dienstverlening en dat is weer eenvoorwaarde om te kunnen investeren.


'Kleine boeren inontwikkelingslanden

zijn overgeleverd aande grillen van de markt'

ZOEK DE WOORDENIn deze mengelmoes van letters is een aantalwoorden verstopt. Ze zijn te lezen van links naarrechts en andersom, van boven naar beneden ofomgekeerd of schuin. Sommige letters worden meerdan een keer gebruikt. Streep alle woorden door. Deresterende letters vormen dan een nieuw woord. Datwoord is de oplossing van deze puzzel.

Zoek de volgende woorden: aandelen, advies, bedenken, bedrag, bedrijf,computer, creatief, doorzetten, eigentijds, euro,expert, fiscus, helpen, idee, internet, jurist, klant,kopen, krediet, lening, opstal, optie, pakket,particulier, polis, premie, relaties, sparen, teken,vernieuwing, woning.

S E I V D A N E L E D N A AI U R E T U P M O C E F T NL I C B E D R A G P IJ N S EO A R S O R U E L R G D I RP N T E I N O E D N IJ M R AN V E S I F H E I T E K U PE C T T P L B W N R O T J SK R E G T O U E P P I E T EN E I N A E G C E T D K R IE A D I I I Z N I N E K E TD T E N E I E R I T E A P AE I R O E I T P O N R P X LB E K W T N A L K O E A E EV F T E N R E T N I D L P R

AandelenAdviesBedenkenBedragBedrijfComputerCreatiefDoorzettenEigentijdsEuroExpertFiscus

HelpenIdeeInternetJuristKlantKopenKredietLeningOpstalOptiePakketParticulier

PolisPremieRelatiesSparenTekenVernieuwingWoning

In deze mengelmoes van letters zijn al de onderstaande woorden ver-stopt. Ze zijn te lezen van links naar rechts, van rechts naar links, vanboven naar beneden of omgekeerd of schuin. Sommige letters wordenmeer dan een keer gebruikt. Streep alle woorden door. De resterendeletters vormen dan een nieuw woord. Dat woord is de oplossing vandeze puzzel.

© Puzzelland

21

PUZZEL

OplossingStuur de oplossing naar

[email protected]

o.v.v. puzzel. Over de uitslag

kan niet worden

gecorrespondeerd.

Maak kans opProfessioneel

schoonmaakpakket van Unger.

3642

Bijna iedereen kent Pastoe op Rotsoord. Deze meubelfabriekbestaat in 2013 honderd jaar. Reden voor een tentoonstelling in de

Rotterdamse Kunsthal. TEKST: SCHRIJF-SCHRIJF, UTRECHT FOTO'S: BODIL ANAÏS

Van kast tot kunst

Pastoe staat ruim negentig jaar op z’nhuidige locatie, het voormaligindustrieterrein Rotsoord langs deVaartsche Rijn. Waar nuvoornamelijk plezierbootjes varen,werden ooit de boomstammen

aangevoerd waarvan men in de fabriek meubelsmaakte. In die periode heette de firma nog deUtrechtsche Machinale Stoel- en Meubelfabriek(UMS). Deze werd opgericht in 1913 doorondernemer Frits Loeb. ‘Hij had eenmeubelwinkel aan de Ganzenmarkt en eenmeubelfabriek aan de Oosterkade’, blikt algemeen directeurRemco van der Voort terug, terwijl hij een rondleiding geeftdoor het gebouw. ‘Zijn eerste order bestond uit het makenvan twaalf stoelen. Daarna is het snel gegaan met het bedrijf.Vanwege het groeiende succes van de ondernemingverhuisde UMS in 1918 naar de huidige plek.’

Van de grond ‘In de oorlog werd het bedrijf door de

bezetter leeggehaald’, vertelt Van der Voort verder. ‘FritsLoeb was joods en moest zelf onderduiken. Na de oorlog is

EXPOSITIEDe tentoonstelling

‘Pastoe 1913- 2013,

100 jaar vernieuwing

in vormgeving’ is te

bewonderen van 23

februari tot 2 juni 2013

in de Rotterdamse

Kunsthal.

hij weer helemaal opnieuw begonnen. Zijnhoofd van de ontwerpafdeling,meubelontwerper Cees Braakman, blijkt in dejaren vijftig een echte vernieuwer. Hij bedenkteen nieuwe lijn, waarbij de meubels voor heteerst als unieke objecten worden gezien dieoveral in de huiskamer passen. Ze vormen debasis voor de nieuwe merknaam: Pastoe,afgeleid van het Franse woord passe partout.’Vanaf 1955 introduceert Pastoe kasten diemensen zelf kunnen samenstellen en uitbreiden.Dit modulaire denken kenmerkt Pastoe

sindsdien. Dat geldt vanaf de beginjaren ook voor desamenwerking met diverse toonaangevende architecten enkunstenaars. Voorbeelden zijn Dick Bruna, Benno Premsela,Cas Oorthuys, Jan Versnel en Ed van der Elsken. ‘Hetmagische van Pastoe vind ik de combinatie van dezemultidisciplinaire aanpak met kwaliteit, vakmanschap,minimalisme en tijdloosheid’, zegt Van der Voort. ‘Er zijn nietveel bedrijven in deze branche die met kunstenaars werken –dat is echt uniek.’

Tegenwoordig vormen kasten het grootste deel van het

100 JAAR PASTOE


Remco van derVoort, algemeendirecteur Pastoe‘Het is een bijzonder

moment om juist nú

directeur van Pastoe te

zijn. Ik heb de

verantwoordelijkheid

om iets goeds van het

jubileum en de

expositie te maken.

Ook jegens mijn

voorgangers. Het voelt

alsof ze over mijn

schouders meekijken.’

3642

assortiment van Pastoe. Op dat gebied neemt het bedrijf eenmondiale toppositie in. De meubelstukken wordenwereldwijd verkocht, van Australië tot Libanon. ‘Onsbelangrijkste exportproduct is de Vision. Deze kast is inallerlei varianten te koop – de mogelijkheden in compositievan de kast zijn eigenlijk onbeperkt. Het ontwerp dateertalweer van 1985’, aldus Van der Voort.

Van z’n plek De gewilde meubels van Pastoe zijn voor

iedereen te bewonderen op Rotsoord, in een showroom diein 1982 de deuren opende. In deze ‘Toonkamer’ is naast decollectie van Pastoe in totaal vijfduizend vierkante meter aandesignmeubels te vinden. Het kloppende hart van Pastoe – defabriek – zit in hetzelfde gebouw en neemt nog altijdverreweg de meeste ruimte in. Nog wel, want naarverwachting verhuist de fabriek in 2015 naar een anderelocatie. ‘Ooit lag Rotsoord aan de rand van de stad,tegenwoordig ligt het er middenin’, legt Van der Voort uit. Hijwandelt door de enorme fabrieksruimte. Het ruikt er naarhout en lijm. ‘Hoewel de echte waarde van Pastoe in deproducten en de naam verankerd zit, vinden we hetbelangrijk om zélf meubels te blijven fabriceren en dit nietuit te besteden. Ons opgebouwde vakmanschap op dat gebiedvind je niet gauw ergens anders. Maar onze werkzaamheden– lakken, schuren, monteren – passen niet meer op deze

locatie, met zoveel bebouwing er omheen. Op deze plek kunje veel leukere dingen doen voor de stad dan meubels maken.Vandaar dat na 2015 het huidige gebouw verder ontwikkeldzal worden, tezamen met het hele gebied eromheen. Er zijnbijvoorbeeld ideeën om een cultureel centrum metrestaurant in de oude fabriek te vestigen. Met de gemeentezijn we momenteel in gesprek om te zien of en waar defabriek een andere plek kan krijgen. De huidige showroomop Rotsoord blijft wel gewoon bestaan.’

Van vroeger Na de bijzondere en eigentijdse meubels in

de Toonkamer en de bedrijvige fabriekshal opent Van derVoort plotseling een deur naar het verleden. In een kamernaast de showroom staan tientallen vooral bruine houtenkastjes en stoelen opgeslagen. ‘Dit is als het ware onsmuseum’, zegt de directeur. ‘Wanneer we interessantestukken van vroeger tegenkomen, slaan we die hier op.’ Hijwijst op een stempel met ‘UMS’ op de achterkant van eenkastje. ‘Veel mensen kennen Pastoe vooral uit detoonaangevende jaren vijftig en zestig, en hebben zelfs nogmeubels uit die tijd staan. Laatst trof ik een kastje van Pastoeaan bij een oudere buurvrouw die naar een bejaardentehuis


‘Onze meubelstukkenworden in de loop der

jaren juist alleen maarmeer waard’

ging. Dat heeft ze ruim vijftig jaar in bezit gehad.’ Remco vander Voort noemt het een mooi voorbeeld van esthetischeduurzaamheid. ‘Kasten en andere meubelstukken diedecennialang meegaan; duurzamer kan het eigenlijk niet. Datwillen we ook bereiken met de meubels die we nu maken. Wezijn daarom ook bezig met vernieuwingen als lak opwaterbasis. Samen met onze verfleverancier zetten westappen op het gebied van duurzame productiemethoden.Maar de basis van Pastoe blijft dat we iets ontwerpen enmaken dat heel erg lang mooi blijft. Onze meubelstukkenworden in de loop der jaren juist alleen maar meer waard.’

Van vilt Een aantal van de bijzondere meubelstukken uit

de opslag is dit voorjaar eenmalig voor iedereen tebezichtigen. In 2013 viert Pastoe het honderdjarig jubileummet onder meer een expositie in de Rotterdamse Kunsthal.Hier zijn ruim honderd historische stukken uit de collectie tezien. Aan de tentoonstelling werkte een uitgebreid team vannationale en internationale ontwerpers, vormgevers,architecten, kunstenaars en fotografen. Van der Voort:‘Wanneer je een eeuw bestaat, kun je dat op allerlei manierenvieren. Bij onze negentigste verjaardag stonden we stil meteen tentoonstelling in het Centraal Museum. Onder de titel‘Ten years from now’ blikten we toen al vooruit naar hethuidige honderdjarige bestaan. De aankomendetentoonstelling in de Kunsthal is opgezet rondom de thema’sHistorie, Omgeving en Vernieuwing. Er komt een paviljoenvan vilt, een geheel zwart paviljoen en een ramenpaviljoenmet heel veel kleur. Elk paviljoen krijgt verschillende kamersmet oude en nieuwe meubels door elkaar, die mensen ookgewoon kunnen aanraken en waar ze op mogen zitten. Ikvind het fantastisch dat een instituut als de Kunsthal hierruimte voor beschikbaar stelt. We zijn er dan ook op gebrandom er echt iets moois en bijzonders van te maken.’ Naast detentoonstelling verschijnt een boek over de geschiedenis vanPastoe en een overzicht van alle meubels in detentoonstelling. Daarnaast brengt Pastoe een jubileumkastop de markt, geïnspireerd op twee beroemde kasten van CeesBraakman uit de jaren vijftig en zestig. Verder is er op 27 meieen veiling van beroemde stukken. ‘We zien het als eenuitdaging om het merk Pastoe weer naar het heden te halen.Mede daarom hebben we ook gekozen voor detentoonstelling in de Kunsthal. Daar hopen we veelbezoekers te trekken.’

JUBILEUMACTIEAls Rabolid ontvangt u tot

en met 15 mei 2013 een

jubilieumpakket bij een

Pastoe-bestelling vanaf

1.000,-. Dat bestaat uit het

jubileumboek en twee

entreekaartjes voor de

tentoonstelling, inclusief

koffie/thee met een

broodje in het Kunsthal

Café. www.pastoe.com

Van Pastoe De expositie noemt Van der Voort in deze tijd

van recessie een ‘ambitieus project’. ‘Gelukkig hebben weveel bijdragen en medewerking gekregen, onder meer vanuitRabobank Utrecht. Het is bijzonder dat het lukt. Naarschatting vijftigduizend bezoekers kunnen zich daardoorstraks onderdompelen in veertienhonderd vierkante metergeschiedenis over Nederlandse meubels en de filosofie vanPastoe. Er is in de afgelopen honderd jaar natuurlijk eenhoop gebeurd. Denk aan oorlogen, recessies, de opkomst vanmarketing, productontwikkeling, verschillende successen enenkele mislukkingen. In de Kunsthal vinden bezoekers eencombinatie van nieuw materiaal en archiefstukken. Meubels,advertenties, schetsen en foto’s geven een veelzijdig beeldvan Pastoe door de jaren heen.’

25

3642

Mobieltje?Kassa!

TEKST: vdbj_ INFOGRAPHIC: Joris Fiselier

We worden steeds mobieler, ook met betalen. Klanten van de Rabobank kunnen met hun telefoon betalen bij bijvoorbeeld de sportclub, in de schoolkantine, maar ook op hogescholen en universiteiten. U kunt mobiel drankjes bestellen bij een strand-tent of tijdens het uitgaan. Makkelijk en vooral veilig. Voor uw kinderen en uzelf, maar ook voor de sportclub, kantine en hore-cagelegenheden omdat ze minder contant geld in huis hebben.

Mobieltje?Kassa!

TEKST: vdbj_ INFOGRAPHIC: Joris Fiselier

We worden steeds mobieler, ook met betalen. Klanten van de Rabobank kunnen met hun telefoon betalen bij bijvoorbeeld de sportclub, in de schoolkantine, maar ook op hogescholen en universiteiten. U kunt mobiel drankjes bestellen bij een strand-tent of tijdens het uitgaan. Makkelijk en vooral veilig. Voor uw kinderen en uzelf, maar ook voor de sportclub, kantine en hore-cagelegenheden omdat ze minder contant geld in huis hebben.

3642

Bankieren is een vakgebied met soms duivelse dilemma’s. Bij deRabobank kunnen die terechtkomen bij het Bureau Ethiek.Complexe of nieuwe kwesties kunnen worden voorgelegd aan deCommissie Ethiek. Die overigens al 15 jaar bestaat. TEKST: HANS BOUMAN FOTO'S: CORBIS IMAGES/JAKOB HELBIG, EDWIN WALVISCH

Bouwen aanverantwoordelijk-heid

W at is nu een ethisch dilemma?Neem de veiligheidssituatie in dewateren rond de Hoorn van Afrika.Schepen die in deze regio varen

hebben regelmatig last van piraten. Rederswillen hun schepen beveiligen en roepen dehulp in van particuliere beveiligingsbedrijven.Om deze beveiliging te financieren kloppen dereders bij de bank aan. Wil de Rabobankdaaraan meewerken? Françoise Rost vanTonningen is manager van het Bureau Ethiek ensecretaris van de Commissie Ethiek bij deRabobank. Zij kreeg het afgelopen jaar vanverschillende lokale Rabobanken vragen overdit onderwerp. Immers wat in de samenlevingleeft, staat in de krant en komt bij de bank. ‘Opdit moment is beveiliging van schepen doorparticuliere bedrijven niet legaal, maar dat kanin de toekomst veranderen. Als bank wordt nual een standpunt in deze zaak verwacht. Wantook als het legaal wordt, blijft de vraag: willenwij daarin als Rabobank participeren? Dat is

niet alleen een financieel-technische, maarvooral ook een ethische kwestie.’

MET ELKAAR PRATEN Een peiling van

De Nederlandsche Bank in 2012 wees uit dathet vertrouwen in de financiële sector nogsteeds aanzienlijk lager is dan voor de financiëlecrisis. Bij de Rabobank leeft het besef datethisch handelen vertrouwen bevordert, maarook dat het in de praktijk soms zoeken is. Rostvan Tonningen: ‘Regels alleen zijn in de praktijkdikwijls niet voldoende. Over ethischedilemma’s moet je met elkaar praten en zo komje samen op een richting hoe wij als bank zakenwillen doen.’

Bij meer complexe dilemma's buigt deCommissie Ethiek zich over de kwesties enkomt na zorgvuldige studie en overleg tot eenuitspraak. ‘Daarbij wordt geprobeerd decasussen in een breder perspectief te plaatsen,zodat we ze als richtlijnen kunnen gebruiken bijvergelijkbare gevallen. De Commissie bestaat al

INTEGRITEIT


'REGELS ALLEEN ZIJN NIET VOLDOENDE'

3642

29

Over ethischedilemma's

moet je metelkaar praten

3642

MOREEL-ETHISCHEVERKLARINGPer 2013 zijn beleids-

bepalers en commis-

sarissen (en in een later

stadium mogelijk ook

andere medewerkers) in

de financiële sector

verplicht een

bankiersverklaring – als

onderdeel van de

geschiktheidstoets – uit te

spreken waarin ze ver-

klaren dat ze hun functie

integer en zorgvuldig

zullen vervullen. Daarnaast

bevestigen ze nog eens

dat de klant centraal staat

en dat ze er alles aan

zullen doen het ver-

trouwen in de financiële

wereld te bevorderen.

sinds 1998 en is opgericht door RabobankInternational, om een gezamenlijk standpunt inte nemen over wat ethisch wel en nietverantwoord was. Het is dus bepaald niet zo datwe ons pas voor ethiek zijn gaan interesserentoen het vertrouwen in de sector in het gedingkwam. Speerpunt anno 2013 is het bevorderenvan de dialoog in de organisatie. Ethischedilemma's vormen nu ook onderwerp vangesprek bij de Rabobank commissarissen.’

MAG DAT EIGENLIJK WEL? Vanaf 2004

richt de Commissie Ethiek zich ook op maat-schappelijk verantwoord ondernemen (mvo).Uit het bespreken van allerlei zaken waar debank tegenaan liep, samen met de discussiesover uiteenlopende mvo-issues, ontstond in deloop der jaren een soort ‘morele jurisprudentie’,die ‘moresprudentie’ is genoemd.* DeCommissie Ethiek moet overigens niet gezienworden als een soort interne rechtbank, zij geeftalleen adviezen. Maar in de praktijk wordendeze nagenoeg altijd opgevolgd. Rost vanTonningen: ‘Wij hebben met het Bureau Ethiekeen loketfunctie: bij ons kunnen bank-medewerkers die er na overleg met collega'sniet uitkomen terecht met ethisch lastigekwesties. Zo is al een paar keer het onderwerpschaliegas ter sprake gekomen. Dat is eennieuwe technologie die aan de ene kant kansrijkis, maar aan de andere kant risico's voor mensen milieu met zich meebrengt. Hoe staan wij, als

Françoise Rost van

Tonningen is manager van

het Bureau Ethiek: ‘Ik ben er

ingetogen trots op dat de

Rabobank op dit gebied echt

een voorloper is.’

bank die het milieu hoog in het vaandel draagt,tegenover de financiering van het winnen vanschaliegas? Het is onze eigenverantwoordelijkheid om hier als organisatieeen standpunt over te hebben. Natuurlijk iswettelijke toelaatbaarheid altijd deminimumvoorwaarde om iets wel of niet tefinancieren.’

GOED VOORBEELD Dat het een goed

idee is om dilemma’s bespreekbaar te maken ensamen een standpunt te bepalen blijkt uit hetfeit dat het Bureau Ethiek navolging vindt bijandere banken, bedrijven en overheidsdiensten.Zelfs tot in het buitenland, vertelt Rost vanTonningen: ‘Binnenkort ga ik naar Parijs, waareen collega-coöperatieve bank een ComitéEthique wil oprichten. Ik ben er best trots opdat de Rabobank op dit gebied echt eenvoorloper is. Ingetogen trots, want ik vind dat ernog ruimte voor verbetering is.’

*) De term is ontleend aan R. Wirtz, ‘De

moresprudentie van de auditor’, in: Auditmagazine, nr. 3, september 2004, pp. 14-17


'Als reders hun schepen willenbeveiligen tegen piraten, gaat de

Rabobank dat dan financieren?'

Hoe zorgen we ervoor dat er voor iedereen op dewereld voldoende voedsel is? Vooral in Azië enAfrika wordt gekeken naar kleine boeren alsmogelijkheid om de opbrengst te vergroten. TEKST: VDBJ_

2HECTARE OF MINDER ISEEN KLEINE BOERDERIJVOLGENS DE DEFINITIEVAN DE WERELDBANK.

85%VAN DE BOERDERIJENWERELDWIJD IS 'KLEIN'MET EEN OPBRENGSTVOOR EIGEN GEBRUIK, NIETVOOR DE VOEDSELMARKT.

500MILJOEN 'KLEINE BOEREN'ZIJN ER WERELDWIJD, HETMERENDEEL IN AZIË ENAFRIKA.

2050IN DIT JAAR MOET DEAARDE WAARSCHIJNLIJK 9MILJARD MENSENVOEDEN.

31

HARDECIJFERS

3642

Een jas met gaten erin, een kapot broodrooster of een verstoptestofzuiger. Bij het Repair Café Utrecht kun je maandelijks terechtom ze te laten repareren. Sommige mensen komen er om kosten tebesparen. Anderen vanuit duurzame motieven. TEKST: SCHRIJF-SCHRIJF, UTRECHT FOTO'S: JELMER DE HAAS

TWEEDE LEVENVOOR UWSPULLEN1 - Het team van repairders

bestaat uit ruim dertig

vrijwilligers. Elke keer zijn

zo'n twaalf van hen

aanwezig. Van technische

studenten tot oud-leraren

natuurkunde en mensen die

gewoon handig zijn. Ze doen

mee voor de gezelligheid of

om het duurzame initiatief

te steunen.

2 - Joost van Leeuwen en zijn

vrouw lieten een stereotoren

en een dvd-speler repareren.

‘We wilden de apparaten

eigenlijk weggooien, nu

doen ze het weer als

vanouds. Geweldig!’

3 - Vrijwillgers Steven

Houtzager (14) en zijn

moeder Saskia repareren

een scheerapparaat. ‘De

meeste spullen moeten

gewoon flink worden

schoongemaakt.’

REPAIR CAFÉ


1

2

4 - Gereedschap is aanwezig,

dus bezoekers kunnen ook

zelf aan de slag. Voor nieuwe

onderdelen moeten mensen

zelf naar de winkel.

5 - Gemiddeld komen er per

keer zo’n veertig mensen

naar het café. Terwijl ze

wachten op hun beurt,

drinken ze een kopje koffie.

Sommigen sparen zoveel

mogelijk spullen op. ‘Het is

zonde en slecht voor het

milieu om iets weg te gooien

dat makkelijk gerepareerd

kan worden’, aldus een

bezoeker.

6 - Het Repair Café vindt elke

laatste zaterdag van de

maand plaats van 14:00 tot

17:00 uur in buurtcentrum

Oudwijk. Kijk ook op:

www.repaircafé.nl/utrecht.

3

4

5 6

3642

VERANTWOORD LENEN


EXTRA KREDIET: RISICO OF NIET?

Opeens heb jetwee keer zoveelnodig...Is geld lenen vandaag de dag nog wel slim? Wel als uvan tevoren goed weet waar u aan begint. Want geldlenen om nu een doel te realiseren, mag nietbetekenen dat u later in de problemen komt. TEKST: PETER VAN STEEN FOTO'S: LEONIE BOS

E en lening kunnen terugbetalen is net zobelangrijk als een lening kunnenafsluiten. De Rabobank kan u hieroveradviseren.

WANNEER IS EEN LENING

VERANTWOORD? Als gevolg vaneconomische tegenwind zijn mensen terechtvoorzichtiger geworden met het lenen van geld.Toch zijn er talloze situaties denkbaar waarbijeen lening een verantwoorde oplossing kan zijnvoor wie tijdelijk extra financiële ruimte nodigheeft.

Bijvoorbeeld als u geld leent voor eenstudiereis om uzelf te ontwikkelen en zo verderte komen in uw leven. Of u sluit een lening afvoor een auto die u nodig hebt om naar uwnieuwe baan te reizen. Een lening maakt u in datgeval sterker en helpt u vooruit. Letterlijk enfiguurlijk. Zo betaalt een verantwoorde leningzich als het ware terug.

IS EEN LENING VERANTWOORD ALSHET DOEL VERANTWOORD IS? Nee, daaris meer voor nodig. Uw inkomsten en uitgavenmoeten een gezonde basis voor de lening zijn,niet alleen nu, maar gedurende de hele looptijdvan de lening. Mensen bij wie bijvoorbeeld hetinkomen onzeker is, mogen door een lening nietin de problemen komen. Bij een redelijke kansdaarop wijst de Rabobank de aanvraag van delening af. De Rabobank is niet voor niets ‘strengaan de poort’, maar altijd in het belang van deklant.

WELKE SOORTEN LENINGEN ZIJN

ER? Bij een consumptief krediet (lening) zijn ertwee belangrijke vormen: de persoonlijke leningen het doorlopend krediet. Bij een persoonlijkelening weet u precies in hoeveel maand-termijnen u gaat terugbetalen en welk bedragu terugbetaalt aan rente en aflossing. Dit is eenvast gegeven. Omdat u precies weet waar u aantoe bent is een persoonlijke lening voor veel

Wie een tweeling

verwacht, komt plots voor

dubbele kosten te staan.

Een lening kan dan tijdelijk

extra financiële ruimte

bieden.

SLIM OMGAANMET GELDHet geld dat de één

heeft gespaard, kan

een ander lenen om

een doel te realiseren.

Zo helpen we elkaar.

Het is een van de

kernprincipes van onze

coöperatieve identiteit.

De Rabobank zet zo

verstandig mogelijk

geld uit bij bedrijven en

particulieren. Met

bijvoorbeeld

hypotheken, krediet

aan (startende)

ondernemingen en ook

met verantwoorde

leningen aan

consumenten. Zo wil

de Rabobank bijdragen

aan het weer op gang

brengen van duurzame

economische groei.

35

mensen de best passende financieringsvorm.Een doorlopend krediet is vooral bestemd voormensen die tijdelijk een onregelmatigekredietbehoefte hebben. Ook bij een doorlopendkrediet betaalt u elke maand rente en aflossing.Bij een nieuwe kredietbehoefte kan dekredietruimte weer worden opgenomen. Delooptijd is hier dus geen vast gegeven. Demogelijkheid om boetevrij extra af te lossenbestaat overigens zowel bij een persoonlijkelening als bij een doorlopend krediet.

KUN JE BIJ VERSCHILLENDE

INSTELLINGEN EEN LENING HEBBEN? Dat kan. Elk krediet wordt bij het BureauKrediet Registratie geregistreerd. Ook wordtdaar vastgelegd of u eerdere leningen volgens

de gemaakte afspraken hebt afgelost. Dezegegevens tellen mee in de beoordeling of eennieuwe lening verantwoord is.

IS HET VERSTANDIG OM LENINGEN

OVER TE SLUITEN? Ja, dat heeft vaakvoordelen. Het kan bijvoorbeeld voordeliger zijnom kredieten van verschillendekredietaanbieders naar de Rabobank over tesluiten, om er één lening van te maken. De rentevoor een postorderkrediet of creditcardkredietis vaak hoger dan de rente voor eenpersoonlijke lening. Met één lening bent u danniet alleen voordeliger uit, maar hebt u ook eenbeter overzicht over uw financiën. U hebt dannamelijk maar één vaste maandtermijn voor uwlening. De Rabobank kan u hierover adviseren.

WWW.RABOBANK.NL/

VERANTWOORDLENEN

3642

ALS RABOLID MET KORTING NAAR DE KOMThomas destoomlocomotiefTHOMAS REDT DE DAG (2+)

Als Thomas een oudeschatkaart vindt, besluit hijmet zijn vrienden op zoekte gaan naar de verborgenschat. De levensgrotetreinen, vrolijke muziek enkleurrijke decors makeneen onvergetelijke ervaringvan deze familie-voorstelling met Thomasen zijn vrienden.

www.thomastheatertour.nl zaterdag 9 maart | 14.00 en16.00 uur | € 17,35 |raboprijs: volwassenenvoor kinderprijs € 15,15

Reserveren kan via 030 60455 54. Kaarten kunt uafhalen bij de theaterkassavan De Kom, op vertoonvan deze aanbieding.Maximaal vier kaarten perlid, per geselecteerdevoorstelling.

PROFESSIONEELSCHOONMAKENGereedschappen vanUNGER zijn een begrip inde schoonmaakbranche. Nu is er een specialeconsumentenlijn dieduurzaam en betaalbaar is.U kunt ramen reinigenzonder op een ladder te

staan. Living2Clean heefttelescoopstangen tot 6meter waar o.a. eeninwasser of wisser opgeplaatst kan worden.Gebruik vouchercodeRABO13 voor 20% kortingop het assortiment.

ALTIJD WIND MEE:ELEKTRISCHE BAKFIETSDe elektrische trap-ondersteuning van dezeBabboefiets helpt je bij hetfietsen, terwijl je zelf blijfttrappen. Bij aankoop vaneen Elektrische Babboe Bigof Babboe City ontvang je€300 korting, inclusief een

gratis kettingslot t.w.v.€64,95 én €40 korting opeen regentent (van €139,50voor €99,50). Voor meer informatie enbestellen: www.babboe.nl/rabobank

THEATER DE KOM

DUURZAAM BABBOE


LEDENVOOR LEDEN

Rabobank Utrecht heeft speciaal voor leden een aantalaanbiedingen geselecteerd. Meer informatie vindt u opwww.rabobank.nl/leden en www.raboblog.nl.

3642

MET DE HELE FAMILIENAAR ANNIEZe zit in het hart vaniedereen tussen de zes ende honderd jaar! Annie, hetkleine, brutale weesmeisjemet het hart van goud, eenkoppie vol rode krullen enhaar ondeugende hond.

In deze musical - volonvergetelijke hits als‘Tomorrow’, ‘Maybe’ en ‘It’sa hard knock life’ -schitteren afwisselendJenny Arean of Gerrie vander Klei als de gemene MissHannigan en Tony Neef alsOliver Warbucks.

Rabobank Utrecht stelt 200kaarten met 50% kortingbeschikbaar voor devoorstelling op 24 en 25april 20.00 uur in deStadsschouwburg Utrecht.U betaalt €17 euro i.p.v.€34. Bestel van 4 t/m 20maart telefonisch kaarten(030-2302023) o.v.v. ‘lidrabobank’ of viawww.stadsschouwburg- utrecht.nl met deactiecode: rabolid

Voorafgaand aan de voor-stelling kunt u dineren incafé-restaurant Zindering.

HOOGSTANDJES INMUZIEK & TECHNIEKKom naar het vrolijkstemuseum van het land enbeleef de magie vaninstrumenten die livemuziek maken. Vancarillonklokken en dezingende nachtegaal totorchestrions en dansorgels.

Toon deze aanbieding voor20% korting op de regulieretoegangsprijs voor max.vier personen.*www.museumspeelklok.nl*Geldt niet in combinatiemet andere acties en/ofevenementen met toeslag.

VREDE: GEENKANT-EN-KLAAR RECEPTBezoek de tentoonstelling‘Peace of cake? Vrede: geenkant-en-klaar recept’ in hetUniversiteitsmuseumUtrecht.Rabobankleden ontvangenop vertoon van dezeaanbieding 50% korting op

de entreeprijs, geldig inmaart en april, voormaximaal 2 personen. Niette gebruiken in combinatieme andere kortingen.www.uu.nl/universiteitsmuseum

MUSICAL

MUSEUM SPEELKLOK

PEACE OF CAKE?

37

3642

ONTMOETING TUSSENTEGENSTELLINGEN Een nieuwe solotentoon-stelling van FernandoSánchez Castillo in de RaboKunstzone. Castillo creëertbeelden van een wereld inberoering. Vol drama, hu-mor, poëzie én schoonheid.Inhoud en vorm vallen bij

hem niet samen en deverbeelding van de toe-schouwer krijgt alle ruimte.De tentoonstelling is gratiste bezoeken vanaf 20 maart2013. Voor leden is er eenspeciaal event. Informatie:rabobank.nl/dichterbij.

MET KORTING SHOPPENBIJ EFTELINGSHOP.NL U hoeft geen bezoek aande Efteling te brengen omeen sprookjesachtigcadeau te kopen. Datbestelt u namelijk gewoononline bij Eftelingshop.nl.Van kleding tot behang,van sprookjesboek tot dvd,

u vindt er altijd iets mooisvoor elke leeftijd. U krijgt € 5 korting bij bestedingvanaf € 35 (exclusiefverzendkosten). Kijk voorvoorwaarden en actiecodeop rabobank.nl/dichterbij.Geldig t/m 15 mei 2013.

INTIEME KAMERMUZIEKVAN BACH EN HÄNDEL De componisten Bach enHändel werden in hetzelfdejaar (1685) geboren, maarze hebben elkaar nooitontmoet. Toch worden zevaak in één ademgenoemd als de tweegrootste componisten vanhun tijd. Dit voorjaar spelen viersolisten van De Neder-landse Bachverenigingintieme kamermuziek dieBach en Händel schrevenvoor viool, cello en klave-

cimbel. De concertenworden gegeven van 24t/m 28 april op diverselocaties in Nederland. Naafloop kunt u de musicipersoonlijk ontmoeten.Leden van de Rabobankkrijgen bij het bestellen vankaarten een gratisprogrammaboekje en eencd van De NederlandseBachvereniging. Kijk voorhet overzicht en devoorwaarden oprabobank.nl/dichterbij.

TENTOONSTELLING € 5 KORTING

DIVERSE CONCERTEN


AANBIE-DINGEN

Speciaal geselecteerd voor leden van de Rabobank. Kijk voor meer aanbiedingen en ledenvoordeel oprabobank.nl/dichterbij.

3642

39

COLUMN BERT FABERSr. fiscalist bij Rabobank Nederland

Aangifteperikelen

Ook dit jaar gaat u weer aangifte doenvoor de inkomstenbelasting. 2012was een roerig jaar, ook fiscaal. Voorde eigen woning en de (hypotheek)-

renteaftrek is met ingang van 2013 eennieuw stelsel opgezet. Volledig aflossen binnen30 jaar is een voorwaarde om in aanmerking tekomen voor (hypotheek)renteaftrek. Vanaf2014 zal de aftrek ook gebonden zijn aan(meer) beperkingen, door de stapsgewijzeverlaging van het maximale aftrekpercentage.

Toch geldt de aanpassing per 1 januari 2013vooral voor nieuwe leningen. Voor bestaandeleningen blijft op basis van overgangsrecht de‘oude’ regelgeving gelden. Reden voor veelmensen om nog vóór 1 januari 2013 een woningte kopen of hun bestaande lening over te sluitenof te verhogen. Juist dit kan gevolgen hebbenvoor uw aangifte. De aankoop van een eigenwoning in 2012 bracht mede door uw bezoekaan de notaris kosten met zich mee. Een deelvan die kosten is aftrekbaar van uw inkomenover 2012. Dit geldt voor de rente van de

eigenwoningschuld en de rente van schuldenaangegaan voor de afkoop van erfpacht, opstalen beklemming. Ook aftrekbaar zijn de kostenvan de geldlening die betrekking hebben op deeigenwoningschuld. Onder kosten van degeldlening worden in 2012 verstaan alle kostendie gemaakt moeten worden om de financieringvan de eigen woning rond te krijgen, zoals:afsluitprovisie, bereidstellingsprovisie,taxatiekosten in verband met de geldlening,kosten hypotheekakte en borgtochtprovisieNHG. Aanvullend bij oversluiting van debestaande lening zijn dat royementskosten envergoedingsrente (boeterente). Bepaalde kostenzijn gebonden aan een maximum. Van deafsluitprovisie mag u maximaal 1,5% van hetbedrag van de aangegane schulden ineensaftrekken, maar niet meer dan € 3.630.

Bij woningverkoop tussen 29 oktober 2012en 31 december 2017 waarbij een restschuldontstaat, is de rente over deze restschuldaftrekbaar. U kunt deze opnemen in uw aangifteinkomstenbelasting 2012. Vanaf de verkoop isde rente over de restschuld maximaal tien jaaraftrekbaar in box 1 en geldt er geenaflossingseis. Is de restschuld na tien jaar nogniet afgelost? Dan is de rente niet meeraftrekbaar in box 1 en valt de resterenderestschuld in box 3.

Kortom, de fiscus betaalt een deel van uwkosten. Zo wordt de aangifte van uwinkomstenbelasting wellicht iets aangenamer.

‘Een deel van denotariskosten is

aftrekbaar van uwinkomen'36

42

Vriendenvan deVoedsel-bankWIE: Inge Brinkman, vicevoorzitter

WAT: Stichting Vrienden Voedselbank Leidsche

Rijn

WAAR: Leidsche Rijn

WAAROM: ‘Elke week kloppen zo’n vijftig

gezinnen aan bij de Voedselbank in Leidsche

Rijn. Dat zijn er best veel, zeker als je bedenkt dat

Leidsche Rijn redelijk welvarend is. Het aantal

neemt alleen maar toe. De Voedselbank verricht

fantastisch werk door deze mensen in een

moeilijke tijd te helpen, maar het is lastig de

pakketten goed gevuld te krijgen. Stichting

Vrienden Voedselbank Leidsche Rijn wil de

Voedselbank in onze regio hierin ondersteunen.

Daarnaast willen wij helpen de inhoud van de

voedselpakketten te verbeteren. Daarom

organiseert de stichting onder meer

inzamelingsacties met buurtbewoners, scholen

en bedrijven, zoals Rabobank Utrecht. We zijn

afhankelijk van andere mensen in onze

omgeving en blij met elke donatie. Ons streven is

dat de kratten goed gevuld worden met

langhoudbare basisproducten. Ook willen we

graag zorgen voor groente en fruit, zodat

mensen die aangewezen zijn op de Voedselbank

gezond kunnen eten.’

DE BANKEN...

3642

Dichterbij Rabobank Utrecht 2013-01

Documents

Transcript of Dichterbij Rabobank Utrecht 2013-01