Diabetes Fonds Jaarverslag 2012 - anbi.nl · PDF filebehandeling en begeleiding van mensen met...

Jaarverslag 2012

Diabetes Fonds

1 _ Diabetes Fonds Jaarverslag 2012

Jaarverslag Diabetes Fonds 2012Vastgesteld door de Raad van Bestuur, Amersfoort, 26 maart 2013 Goedgekeurd door de Raad van Toezicht, Amersfoort, 09 april 2013

Cover:Dominique (4 jaar) kwam in 2012 regelmatig voor in de campagnes van het Diabetes Fonds.

Diabetes Fonds Jaarverslag 2012_ 2

Inhoud1. Voorwoord ........................................................................................ 4

2. Doelstellingen 2012 ......................................................................... 52.1 Missie en strategische doelstellingen .................................................................................... 5

2.2 Zo verliep het jaar ................................................................................................................. 5

3. Bestedingen ...................................................................................... 73.1 Ontwikkel, verbind en verspreid kennis ................................................................................. 7

3.2 Stop de opmars ................................................................................................................... 14

3.3 Beter in beeld ...................................................................................................................... 15

4. Inkomsten ...................................................................................... 194.1 Fondsenwerving .................................................................................................................. 19

4.2 Collecte ................................................................................................................................ 19

4.3 Donateurs, giften en schenkingen ....................................................................................... 20

4.4 Grotere gevers en nalatenschappen .................................................................................... 21

4.5 Samenwerking met bedrijven .............................................................................................. 22

4.6 Acties vrijwilligers ............................................................................................................... 23

4.7 Acties derden: loterijen ........................................................................................................ 24

4.8 Inkomsten uit beleggingen ................................................................................................. 24

4.9 Communicatie met belanghebbenden ................................................................................ 25

5. Personeel en Organisatie ............................................................. 265.1 Personeelsbeleid .................................................................................................................. 26

5.1.1 Medewerkers en vrijwilligers ...................................................................................... 26

5.1.2 Vertegenwoordiging Diabetes Fonds.......................................................................... 27

5.1.3 Arbeidsvoorwaarden ................................................................................................... 27

5.2 Interne Organisatie .............................................................................................................. 28

5.2.1 Administratieve processen ......................................................................................... 28

5.2.2 Huisvesting ................................................................................................................. 28

5.2.3 ICT .............................................................................................................................. 28

5.3 Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) ........................................................... 28

5.4 Samenwerking ..................................................................................................................... 28

6. Bestuur en Governance ................................................................. 306.3 Verantwoordingsverklaring .................................................................................................. 31

6.1 Governance ..........................................................................................................................30

6.2 Verslag Raad van Bestuur ....................................................................................................30

7. Vooruitblik 2013 ........................................................................... 34

Bijlagen .............................................................................................. 36Bijlage Organogram 2012 .......................................................................................................... 37

Bijlage Adviescommissies ........................................................................................................38

Bijlage Overzicht nevenfuncties bestuur en Raad van Toezicht ................................................39

Jaarrekening 2012 ............................................................................. 40

Begroting 2013 ................................................................................... 65


Hanneke Dessing, Algemeen directeur Diabetes Fonds


Een bewogen jaar waarin we desondanks mooie successen hebben behaald. Zo zou ik het jaar 2012 willen typeren. Op steeds meer nieuwe manieren legden we de verbinding tussen kennis uit onderzoek, fondsenwerving en het dagelijkse leven van mensen met diabetes.

Zo heeft onze financiering en trekkersrol in de samenwerking met TNO geresulteerd in een groot onderzoeksprogramma van jaarlijks € 4,5 miljoen. Centraal daarin staat nieuwe lichttechnologie, die wordt doorontwikkeld tot nieuwe diabetestoepassingen zoals een glucosesensor.

Onze website, met veel aandacht voor mensen met diabetes en resultaten van onder-zoek, is door Trouw gekozen tot de beste goededoelenwebsite van Nederland op het gebied van gezondheid.

Ook hebben we nieuwe samenwerkingsverbanden opgezet, bijvoorbeeld met Scapino voor de ontwikkeling van goede en moderne schoenen voor mensen met beginnende voetproblemen. Een deel van de opbrengst uit de verkoop komt weer ten goede aan het Diabetes Fonds.

Er waren dit jaar ook tegenslagen, waardoor we de begrote inkomsten niet hebben behaald. Tot onze spijt hebben we activiteiten moeten annuleren of anders moeten inzetten, zoals onze activiteiten binnen het thema Stop de Opmars. Maar ondanks tegenvallers hebben we meer kunnen uitgeven aan onze doelstellingen dan in het jaar ervoor. Door nog scherper te letten op uitgaven en efficiënter te werken.

De ontwikkelingen maakten veranderingen noodzakelijk in onze manier van werken. In 2012 zijn we daarom een nieuwe weg ingeslagen waarbij we de organisatiestructuur hebben omgezet tot klantenteams. In 2013 vervolgen we die weg door nog scherpere keuzes te maken en de betrokkenheid te vergroten van onze achterban: mensen met diabetes en hun omgeving. Dit alles met durf en daadkracht en met hetzelfde doel voor ogen als altijd – een toekomst zonder diabetes!

Hanneke Dessing, algemeen directeur Diabetes Fonds

1. Voorwoord


2.1 Missie en strategische doelstellingen

Statutaire doelstellingen De statutaire naam van het Diabetes Fonds is: ‘Stichting Diabetes Fonds’. De stichting is gevestigd in Amersfoort en heeft tot doel ‘de bestrijding van diabetes mellitus en daarmee verband houdende complicaties.’

De missie van het Diabetes Fonds:

Naar een toekomst zonder diabetes.Het Diabetes Fonds maakt zich sterk om diabetes en complicaties te voorkomen en te genezen. We geven mensen met diabetes nu en in de toekomst een be-tere kwaliteit van leven.

Hiertoe werft het Diabetes Fonds gelden voor we-tenschappelijk onderzoek en voorlichting, want elke oplossing begint met onderzoek.

Strategische doelstellingen Meerjarenbeleidsplan 2012-2015

In de periode 2012-2015 wil het Diabetes Fonds het volgende bereiken binnen drie thema’s:

Ontwikkelen, verbinden en verspreiden van kennis• Nieuwe kennis ontwikkelen over het ontstaan, voor-

komen en genezen van diabetes type 1, diabetes type 2 en geassocieerde complicaties.

• Kennis uit wetenschappelijk onderzoek bereikt sneller en beter de zorgpraktijk en mensen met diabetes.

• Donateurs en andere (potentiële) sponsors van het Diabetes Fonds zien beter tot welk resultaat hun steun leidt.

De opmars van diabetes stoppen• De jaarlijkse groei van het aantal nieuwe mensen

met diabetes is afgeremd. • Beperken van de gevolgen en complicaties van diabetes.

Beter in beeld• Het publiek ziet diabetes als een ziekte met hoge

impact en urgentie en is ervan overtuigd dat snelle oplossingen nodig zijn.

• Het Diabetes Fonds wordt door het publiek en professionals herkend als de toonaangevende en betrokken organisatie voor de bestrijding van diabetes in Nederland.

2.2 Zo verliep het jaar

We hebben het eerste jaar achter de rug van ons nieuwe meerjarenbeleidsplan voor 2012-2015. Daarin staat voorop dat we samenwerken, met anderen maar ook intern, en dat we partijen met elkaar verbinden. We hebben in 2012 volop nieuwe initiatieven opgepakt en daarmee al mooie successen behaald. Zoals:

• De website van het Diabetes Fonds is door Trouw gekozen tot de beste goededoelenwebsite op het gebied van gezondheid. Bovendien trok een nieuw interactief gedeelte met voedingstips en recepten al vanaf het begin meer dan 10.000 bezoekers per maand.

• In 2012 heeft de € 750.000 van het Diabetes Fonds geleid tot cofinanciering door anderen van in totaal € 4,5 miljoen: in samenwerking met TNO hebben we een groot onderzoeksprogramma opgezet. Dit gaat met nieuwe technieken een verschil maken voor diabetespatiënten. Zie ook pagina 9. Op termijn zullen ook andere gezondheidsfondsen en bedrijven zich aan-sluiten, omdat de technologie nog veel meer mogelijk-heden biedt.

• In samenwerking met Scapino hebben we met kennis uit onderzoek speciale ondersteunende schoenen ont-wikkeld voor mensen met beginnende voetproblemen. De verkoop is goed van start gegaan en de schoenen zijn enthousiast ontvangen. Een deel van de verkoop-opbrengst komt terug naar het Diabetes Fonds, voor nieuw onderzoek.

• De basis is gelegd voor toekomstige samenwerking met Stichting DON, die onderzoek naar genezing van diabetes type 1 steunt. We zullen samen investeren in onderzoek en deze samenwerking biedt bovendien kansen om extra financiering te werven.

• In deze tijden houden we natuurlijk een extra scherp oog op de kosten. Ondanks teruglopende inkomsten hebben we door onder andere het inzetten van de doelbestedingsreserve meer kunnen uitgeven aan onderzoek en voorlichting dan het jaar daarvoor.

• De resultaten van onderzoek kregen in 2012 veel aan-dacht via onze website, mailings en nieuwsbrieven. Op Nationale Diabetes Dag reikten we voor het eerst de Publieksprijs uit, waarbij het publiek kon stemmen op hun favoriete onderzoek.

2. Doelstellingen 2012


• Met steun van de Rabobank konden we met de Trap-loopactie opnieuw werknemers aansporen om meer te bewegen. Maar liefst 60 bedrijven deden aan deze actie mee.

• We hebben de structuur van de organisatie doorgelicht en een nieuwe manier van werken ingevoerd voor 2013, met aparte ‘klantenteams’. Daardoor werken we efficiënter en met nog meer focus op de wensen en behoeften van mensen met diabetes en hun omgeving.

• In een medewerkers-tevredenheidsonderzoek scoorde het Diabetes Fonds hoger dan gemiddeld. De mede-werkers voelen zich erg betrokken bij het Diabetes Fonds en zijn missie: een toekomst zonder diabetes.

Helaas konden verschillende projecten niet doorgaan. Dat komt vooral door tegenvallende inkomsten vanwege de recessie en door veranderingen in de maatschappij. Mensen geven op andere manieren aan goede doelen dan vroeger. Enkele preventieprojecten zijn om die reden vervallen, zoals een programma voor mbo-studenten en deelname aan het convenant Jongeren op Gezond Gewicht (JOGG).

Gekozen tot de beste goededoelenwebsite: Diabetesfonds.nl


We besteden onze inkomsten aan grofweg drie thema’s, die ook in deze indeling terugkomen in dit hoofdstuk:

• Nieuwe kennis opdoen over diabetes door weten-schappelijk onderzoek. En die kennis ook uitdragen en sneller vertalen naar de praktijk. (‘Ontwikkel, verbind en verspreid kennis.’)

• Ervoor zorgen dat minder mensen diabetes krijgen en dat mensen met diabetes minder gevolgen ervan ervaren. (‘De opmars van diabetes stoppen.’)

• Laten zien dat diabetes een ernstige ziekte is waar-voor oplossingen moeten komen. En dat het Diabetes Fonds daarvoor dé autoriteit is. (‘Beter in beeld.’)

3.1 Ontwikkel, verbind en verspreid kennis

Kennis staat bij het Diabetes Fonds centraal. Uit weten-schappelijk onderzoek ontstaat kennis om diabetes te genezen, te voorkomen of beter te behandelen. Maar kennis alléén is niet genoeg. Die moet worden vertaald naar voorlichting aan mensen met diabetes en naar concrete behandelingen in de praktijk.

Dit wilden we bereiken in 2012: • Innovatieve ideeën rond het ontstaan, voorkomen en

genezen van diabetes financieel steunen: toekennen van 6-8 projectonderzoeken en maximaal 2 pilot onderzoeken.

• Stimuleren en mogelijk maken van wetenschappelijk onderzoek naar diabetes type 1 en complicaties van diabetes.

• Identificeren van kansen en bedreigingen voor goede behandeling en begeleiding van mensen met diabetes: monitor Nationaal Actieprogramma Diabetes.

• Opzetten van een patiëntenadviesraad.• Het stimuleren en (financieel) mogelijk maken van imple-

mentatie en/of valorisatie van onderzoeks resultaten: uitzetten van een Diabetes Fonds Innovatie programma.

• Grotere gevers in staat stellen bij te dragen aan specifieke onderzoeksprojecten.

• Donateurs en de brede achterban van het Diabetes Fonds centraal stellen bij het erkennen van toegankelijk en toegepast onderzoek: Diabetes Fonds Publieksprijs.

• Resultaten uit diabetesonderzoek inzichtelijk en toegankelijk maken voor patiënten, zorgverleners en het publiek.

• LeesbaarOnderzoek.nl uitbreiden in samenwerking met andere gezondheidsfondsen.

• Interactieve en toegankelijke versie van de Voedings-richtlijn ontwikkelen met input van gebruikers en wetenschappers.

Zo is het gegaan:We hebben alle doelstellingen gehaald. De zogeheten ‘monitor’ van het Nationaal Actieprogramma Diabetes is in gang gezet. We hebben ook een patiënten-adviesraad opgezet; die heet nu Maatschappelijke Adviesraad. De subsidieprogramma’s voor innovatieve ideeën en ‘implementatie/valorisatie’ zijn uitgezet en afgerond. Ook het programma voor mensen die ons met substantiële bedragen willen steunen heeft verder vorm gekregen.

Het belang van onderzoek en praktische toepassingen ervan kwamen aan bod in de Diabetes Fonds Publieks-prijs, persberichten over onderzoeksresultaten en via de website LeesbaarOnderzoek.nl. Kennis uit voedings-onderzoek heeft een vorm gevonden in een uitgebreid gedeelte met recepten en tips op diabetesfonds.nl. Meer daarover op pagina 10.

Grote ontdekkingen beginnen klein. Daarom geeft het Diabetes Fonds zo veel mogelijk bijzondere ideeën een eerste kans.

3. Bestedingen

Prof. dr. Giel Nijpels, doet onderzoek naar een betere kwaliteit van leven, en Suzanne Pieper, kennismedewerker Diabetes Fonds.


Van een gedachte naar een goed ideeDe toekomstige genezing van diabetes kan voortkomen uit een gedachte die nu al in het hoofd van een weten-schapper zit. Daarom geeft het Diabetes Fonds ook eer-ste ideeën graag een kans. Zo kregen drie onderzoeken € 50.000 om een idee verder uit te werken en te bekij-ken of een groter vervolgonderzoek de moeite waard is:

• onderzoek naar diabetische neuropathie (‘diabetische voet’);

• de rol van bruin lichaamsvet bij het ontstaan van diabetes type 2;

• de rol en het effect van diabetes op spieren.

De projecten duren niet lang; in 2013 komen waarschijn-lijk de resultaten al binnen. Deze opzet werkt goed. In 2012 zijn bijvoorbeeld twee bedragen van € 250.000 toegekend aan vervolgonderzoek, nadat onderzoekers hun eerste idee met een kleine startsubsidie van het Diabetes Fonds konden uitwerken.

Van een goed idee naar grote impactHet kost behoorlijk wat tijd en inspanning om een goed idee grondig en betrouwbaar uit te zoeken. Daarom heeft het Diabetes Fonds afgelopen jaar aan verschil-lende onderzoekers grotere bedragen toegekend voor vier jaar onderzoek, nadat zij eerder een verkennend onderzoek hadden gedaan. Zodat een goed idee weer een stap verder komt op weg naar nieuwe behandelingen, preventie en genezing van diabetes. Een paar voorbeelden:

• Dr. Bastiaan de Galan gaat verder onderzoek doen naar ‘hypo-unawareness’ bij diabetes type 1. Dat is een gevaarlijk fenomeen, want als mensen een lage bloedsuikerspiegel niet voelen aankomen, kunnen ze plotseling flauwvallen of in coma raken.

• Prof. dr. Giel Nijpels en dr. Hans Knoop gaan zich in aparte projecten richten op een betere kwaliteit van leven voor mensen met diabetes. Seksuele problemen en chronische vermoeidheid zijn nog twee relatief onbekende gevolgen van diabetes.

• In 2012 was er veel te doen over het stofje resveratrol. Dit zit onder andere in rode wijn en zou een gunstig effect hebben bij beginnende diabetes type 2. Prof. dr. Patrick Schrauwen gaat het verder uitzoeken.

Alle onderzoeken naar diabetes staan op begrijpelijke manier uitgelegd op www.diabetesfonds.nl/onderzoek

Vers van de pers in 2012Ook dit jaar heeft onderzoek belangrijke resultaten opgeleverd. Een paar voorbeelden:

• Camouflage helpt transplantatie: prof. dr. Emmanuel Wiertz bedacht een methode om insulineproducerende cellen (eilandjes van Langerhans) genetisch te verande-ren, zodat ze veiliger getransplanteerd kunnen worden. Normaal gesproken valt het afweersysteem meteen de nieuwe eilandjes aan. Met de nieuwe methode worden ze onherkenbaar voor het afweersysteem. Het mecha-nisme is afgekeken van de manier waarop virussen zich onzichtbaar maken en jarenlang ongemerkt in het lichaam verblijven.

• Hulp bij zelfcontrole: mensen met diabetes die insuline gebruiken moeten zelf hun bloedsuiker meten. De een heeft daar meer moeite mee dan de ander. Prof. dr. Henk Bilo heeft mensen gevraagd naar wat ze daarvoor

Maatschappelijke Adviesraad


nodig hebben of wat hen tegenhoudt. Op basis daarvan ontwikkelde en testte hij een vragenlijst om mensen en zorgverleners te helpen met het oplossen van problemen.

• Mensen met diabetes type 2 en overgewicht hebben meer risico op blessure van de achillespees, ontdekte dr. Stephan Praet. Met twee moderne meetmetho-den zag hij onder andere dat bij diabetes ‘versuikerde’ eiwitten het bindweefsel stijver maken. Zijn conclusies onderbouwen de noodzaak om aangepaste beweegpro-gramma’s samen te stellen voor mensen met diabetes type 2 en overgewicht.

In totaal zijn dit jaar 23 projecten afgerond met een totale waarde van ruim € 4 miljoen. Van al deze afgeronde én nog lopende projecten is een uitgebreide samenvatting beschikbaar op www.diabetesfonds.nl/onderzoek

Patiënten en omgeving denken mee We vinden het belangrijk dat onderzoek aansluit bij de wensen en behoeften van mensen met diabetes. Daarom hebben we het afgelopen jaar een Maatschap-pelijke Adviesraad (MAR) ingesteld, om het Diabetes Fonds te adviseren bij het uitkiezen van nieuwe onder-zoeken. In deze adviesraad zitten mensen met diabetes, ouders van kinderen met diabetes en zorgverleners. Vanuit hun eigen ervaringen met diabetes kijken zij of de kennis uit onderzoek ook aansluit bij de praktijk.

De echte wereld is gecompliceerder dan een laboratorium. Kennis uit onderzoek vertalen naar bruikbare therapieën is een grote uitdaging. We vragen daarbij advies aan de belangrijkste deskundigen: mensen met diabetes.

Samenwerking met TNO en bedrijfsleven Samenwerking tussen onderzoekers en bedrijven ver-snelt de ontwikkeling van nieuwe producten en thera-pieën. Daarom heeft het Diabetes Fonds met TNO en bedrijven een nieuw programma opgezet: het Van ’t Hoff Programma. Daarin wordt onderzocht wat nieuwe licht-technologie kan betekenen voor mensen met diabetes. Het doel is om bloedsuiker te meten zonder een druppel bloed af te nemen. En om te kunnen zien hoeveel levende insulineproducerende cellen er nog in de alvleesklier zit-ten. Dezelfde technologie is ook geschikt om andere stof-jes in het bloed te meten. Daarom staat het Van ’t Hoff Programma ook open voor andere gezondheidsfondsen, onderzoekers en bedrijven. Wordt vervolgd in 2013.

Nationaal Actieprogramma DiabetesDe kwaliteit van diabeteszorg en -preventie in Nederland ver-beteren: dat is het doel van het Nationaal Actieprogramma Diabetes (NAD), dat loopt van 2009 tot en met 2013. Het Diabetes Fonds coördineert het onderzoeksdeel ervan. Afgelopen jaar heeft prof. dr. Frank Snoek de cursus Dia-betergestemd breed toegankelijk gemaakt. In deze cursus, nu samen met het Trimbos-instituut, werken mensen met diabetes zelf aan somberheidsklachten. Deze klachten kun-nen een voorbode zijn van depressie, die veel voorkomt bij diabetes. Vroeg ingrijpen voorkomt erger. De cursus wordt inmiddels vergoed door verschillende zorgverzekeraars.


Lekker en gezond eten met diabetes Voeding is een onderwerp dat sterk leeft bij mensen met diabetes én hun omgeving. Er is behoefte aan betrouwbare informatie over voeding. Het Diabetes Fonds financierde daarom al eerder onderzoek op basis waarvan gedegen wetenschappelijk onderbouwde voe-dingsrichtlijnen zijn opgesteld en actueel worden gehou-den. Die richtlijnen zijn doorvertaald en toegankelijk gemaakt op een nieuw gedeelte van onze website: www.diabetesfonds.nl/recepten. Hier koppelen we luchtig advies aan nieuwtjes uit voedingsonderzoek en tips over hoe je recepten meer ‘diabetesproof’ maakt. Eigen ingezonden recepten worden bekeken, desnoods aangepast door diëtisten en compleet met voedings-waarden toegevoegd aan de honderden recepten op de website. We werken voor dit project tot nu toe al samen met Weight Watchers, Voedingscentrum en diëtisten. In de eerste maand, december, is de site al door meer dan 10.000 mensen bezocht.

Hoe eet je gezond met diabetes? Op internet kom je de meest uiteenlopende adviezen tegen, die vaak zelfs gezondheidsrisico opleveren. Daarom bieden we betrouwbare voedingstips op www.diabetesfonds.nl/recepten

Diabetes Fonds Publieksprijs: u bepaalt mee!Welk onderzoek spreekt u het meest aan? Dat was de vraag die we in het voorjaar op onze website stelden. Twaalf onderzoekers hadden eigen filmpjes ingestuurd over hun onderzoek. Het filmpje dat door de kijkers het vaakst als favoriet was aangemerkt, ontving op de Nederlandse Diabetes Dag de Diabetes Fonds Publieks-prijs. Via de website is in totaal meer dan 7.000 keer gestemd. In het winnende filmpje gaven onderzoekers van het AMC een toelichting op hun zoektocht naar een kunstmatige alvleesklier. Ze proberen een continue glu-cosesensor te koppelen aan een insulinepomp waardoor er een ‘kunstalvleesklier’ ontstaat.

Leesbaar OnderzoekWetenschappelijke teksten zijn meestal in het Engels geschreven en bevatten veel vaktermen. Veel van de informatie erin is echter ook interessant voor leken. Daarom hadden we al in 2011 de website www.leesbaaronderzoek.nl opgezet, in samenwerking met de wetenschappelijke uitgeverijen Springer en Else-

vier en de ministeries van VWS en OCW. In 2012 is deze site doorontwikkeld, samen met collega-fondsen binnen het Huis voor de Gezondheid. Dankzij een gift van de Vriendenloterij bevat deze site nu een grote hoeveelheid toegankelijke samenvattingen over diabetes, longziekten, Alzheimer, psychische aandoeningen en maag-lever-darmziekten. In de eerste twee maanden bezochten zo’n 4.000 mensen deze site.

Niet alles is geluktIn 2012 zijn de inkomsten lager uitgevallen dan begroot. Hierdoor zijn er gedurende het jaar projecten en activitei-ten afgevallen. Zo is de samenwerking met de Technolo-giestichting STW op de lange baan geschoven. In deze samenwerking zou de diabetes-specifieke kennis van het Diabetes Fonds gekoppeld worden aan de expertise van STW over het ‘vermarkten’ van kennis. Zo zou een gezamenlijk subsidieprogramma het voor onderzoekers en bedrijven makkelijker moeten maken om onderzoeks-resultaten door te ontwikkelen naar een nieuwe medi-cijn, product of therapie – en om die vervolgens ook op de markt te brengen.

Winnaars van de Diabetes Fonds publieksprijs: Robin Koops en Arianne van Bon met onderzoek naar de kunstmatige alvleesklier.


De inkomsten vielen ook tegen voor het programma voor ‘grote gevers’, waarin fondsen worden geworven voor goed en veelbelovend onderzoek dat nog niet door kon gaan vanwege te weinig budget. In 2012 hebben dr. Maartje de Wit (VUmc) en dr. Jeroen Visser (UMCG) meegewerkt aan dit programma en hun projecten onder

de aandacht gebracht van geïnteresseerden. Ondanks enkele toezeggingen werd het benodigde bedrag van € 525.000 niet gehaald. Het Diabetes Fonds heeft beslo-ten om garant te staan en zorgt er op die manier voor dat de onderzoeken in 2013 wel kunnen doorgaan.

In 2012 zijn de volgende toekenningen gedaan voor onderzoek naar diabetes, zie ook onze website www.diabetesfonds.nl/onderzoek:

Titel Onderzoeker Instituut Toekenning

Diabetes Fonds Projectsubsidies

Diabetic nephropathy: mechanistic insight in the role of Protease activated receptor-1

dr. C.A. Spek AMC € 250.000

Cognitive behaviour therapy for chronic fatigue in type 1 Diabetes: a randomized controlled trial

dr. J.A. Knoop UMC St. Radboud

€ 250.000

Targeting mitochondrial function in pre-diabetic subjects: a role for SIRT1 activation by resveratrol?

prof. dr. L.P.A.J. Schrauwen

MUMC+ € 250.000

Fibroblast Growth Factor 1: a novel regulator of glucose homeostasis and insulin sensitivity

dr. J.W. Jonker UMCG € 250.000

The role of brain lactate in the pathogenesis of hypoglycemia unawareness in type 1 diabetes

dr. B.E. de Galan UMC St. Radboud

€ 250.000

Improving care for sexual problems in persons with type 2 diabetes

prof. dr. M.G.A.A.M. Nijpels

VUMC € 250.000

Diabetes Fonds Pilotsubsidies

MicroRNA regulation of skeletal muscle mitochondrial oxidative capacity in type 2 diabetes mellitus

dr. J. Hoeks MUMC+ € 50.000

Unraveling the cause of the type 2 diabetes epidemic in the South Asian population: possible involvement of the brown adipose tissue?

dr. P.C.N. Rensen LUMC € 50.000

Impaired neurogenic inflammation in diabetic polyneuropathy prof. dr. N.C. Schaper MUMC+ € 50.000

Preventieprogramma

Diabetes mellitus and the Nijmegen 4-day marches. The sweet effects of walking exercise.

dr. D.H.J. Thijssen UMC St. Radboud

€ 90.513

You are at risk: how health risk information can be made more meaningful for consumers

dr. O.C. Damman VUMC€ 21.750

LekkerLangLeven (samen met Hartstichting en Nierstichting)

The effectiveness and cost-effectiveness of an integrated cardio-metabolic risk assessment and treatment program in primary care: the INTEGRATE study

prof. dr. F.G. Schellevis NIVEL € 100.000

Pilot PreventieConsult in Bedrijfsgeneeskundige setting dr. M. Bastiaansen NVAB€ 75.000

(+€ 75.000 van ZonMw)


Titel Onderzoeker Instituut Toekenning

After the health check in vulnerable groups: a individually tailored self management intervention led by community health workers

dr. M. Crone LUMC € 21.000

Nationaal Actieprogramma Diabetes

NAD Monitor (tweede meting) dr. S. Kremers Maastricht University

€ 103.730

Overig

Van 't Hoff Programma - Shared Research Programma / Diabetes A. Stokking TNO € 750.000

Dietary factors and integrity of the intestinal barrier in the induction and development of type 1 diabetes. Opportunities for prevention and treatment

dr. J. Visser UMCG € 325.000

DESTINY: Developmental study in youth with type 1 diabetes dr. M. de Wit VUMC € 274.998

In 2012 zijn de volgende onderzoeken naar diabetes afgesloten:

Titel Onderzoeker InstituutOorspronkelijke

toekenning

Diabetes Fonds Projectsubsidies

Cerebral glucose metabolism and the development of hypoglycemia unawareness in type 1 diabetes mellitus

dr. B.E. de GalanUMC St. Radboud

€ 247.472

Fetal origins of type 2 diabetes in Surinam Hindustani in The Hague

prof. dr. B.J.C. Middelkoop

GGD Den Haag

€ 270.000

Combined genetic and genomic analysis of chromosome 18p in search for a diabetes susceptibility gene

dr. T.W. van Haeften UMCU € 270.000

Skeletal muscle lipid metabolism and insulin sensitivity: Can dietary fatty acid composition modulate muscle lipid storage?

prof. dr. E.E. Blaak Universiteit Maastricht

€ 270.000

Role of insulin-mediated glycocalyx modulation in insulin sensitivity

dr. H. Vink Universiteit Maastricht

€ 270.000

Subcellular trafficking of CD36 as target for restoring cardiac dysfunction in type-2 diabetes

dr. J.J.F.P. Luiken Universiteit Maastricht

€ 270.000

Heme oxygenase as a novel target in the prevention of vascular complications in type 2 diabetes

dr. ir. F.A.D.T.G. Wagener

UMC St. Radboud

€ 270.000

Diabetes and mitochondrial ageing genes project (DAMAGE project)

dr. L.M. 't Hart LUMC € 270.000

Human CD8 T-cell autoreactivity and islet cytotoxicity in-vitro and in-vivo

prof. dr. B.O. Roep LUMC € 255.291

Identification and functional relevance of HLA-DQ-transdimer bound autoantigen-derived peptides

prof. dr. F. Koning LUMC € 270.000

Effects of a 6-month cardiovascular exercise program on risk factors for obesity and diabetes mellitus II in patients with schizophrenia

prof. dr. F.J.G. Backx UMCU € 91.238

Ubiquitin-proteasome system (UPS) dysfunction in relation to human IAPP aggregation: role in beta-cell failure during type 2 diabetes mellitus development

dr. J.W.M. Höppener UMCU € 232.623


Titel Onderzoeker InstituutOorspronkelijke

toekenning

How can intestinal bacterial antigens influence the onset of type 1 diabetes?

dr. N.A. Bos UMCG € 241.601

Diabetes Fonds Pilot subsidies

Diabetic nephropathy: importance of protease activated receptor activation

dr. C.A. Spek AMC € 44.996

Is the dietary fat-induced signaling molecule Fam3D the 'foregut' factor that increases the risk of type 2 diabetes mellitus?

dr. N.J.W. de Wit Wageningen UR

€ 45.000

Enhancing SIRT3 in skeletal muscle prevents insulin resistance by activating fatty acid oxidation and suppressing oxidative stress

dr. J. Hoeks MUMC+ € 45.000

Chronic fatigue in Diabetes type 1: Is it a problem and can fatigue maintaining factors be identified?

dr. J.A. Knoop UMC St. Radboud

€ 44.997

Molecular mechanisms impairing the Nrf2-ARE pathway in the diabetic vascular wall

dr. J.O. Fledderus UMCU € 45.000

Stem van de Patiënt

De meerwaarde van groepsconsulten voor kwaliteit van leven, zelfmanagement en geïnformeerdheid van kinderen en adolescenten met type 1 diabetes

prof. dr. A.M. van Dulmen

NIVEL € 81.121

Optimaal zelfmanagement door patiënten met DM2 en lage gezondheidsvaardigheden in de huisartsenpraktijk

dr. M.L. Essink-Bot AMC € 100.000

Diabetes & seksualiteit: een inventarisatie van de zorgbehoefte bij type 2 diabetespatiënten

prof. dr. M.G.A.A.M. Nijpels

VUMC € 95.152

Nationaal Actieprogramma Diabetes

Perceptions of patients with insulin-treated diabetes about self-monitoring of blood glucose and the development and validation of an instrument measuring the perceptions, barriers and facilitators of self-monitoring practice.

prof. dr. H.J.G. Bilo Isala Klinieken € 76.222

Environmental changes to improve healthy lifestyle behaviors in low socioeconomic neighborhoods: Determinants of successful implementation and perspectives of the target population

dr. J. Lakerveld VUMC € 238.661


3.2 Stop de opmars

Onderzoek naar behandeling en genezing van diabetes type 2 is belangrijk. Maar nog beter is het natuurlijk om te voorkomen dat mensen deze aandoening krijgen. En voor de mensen die al diabetes hebben, zetten we ons graag in om te zorgen dat ze minder last krijgen van de gevolgen en complicaties van diabetes.

Dit wilden we bereiken in 2012:• Het beschikbaar houden en verbeteren van een sys-

teem van vroege opsporing van diabetes type 2: Pre-ventieConsult verder verankeren. Het vergroten van het bewustzijn en de kennis over de rol van bewegen bij het behandelen van diabetes type 1 en type 2.

• Kinderen en jongeren bewust maken van het belang van gezond gewicht ter voorkoming van diabetes type 2 door o.a. aan te sluiten bij Convenant Gezond Gewicht en JOGG en door het ontwikkelen van een lespakket rond bewegen voor mbo-studenten.

Zo is het gegaan:Elke dag krijgen 200 mensen in Nederland te horen dat ze diabetes hebben. Dat zijn er 70.000 per jaar. Deze enorme opmars moet gestopt worden. Dat het Diabetes Fonds dat niet alléén kan, werd in 2012 opnieuw duide-lijk. De Nederlandse Diabetes Federatie bracht nieuwe cijfers uit waaruit bleek dat in 2025 1,5 miljoen Nederlan-ders diabetes zullen hebben.

Vroege opsporingHet Diabetes Fonds werkt samen met de Hartstichting, Nierstichting en beroepsorganisaties voor huis- en bedrijfs-artsen aan het vroeg opsporen van mensen met een hoog risico op diabetes type 2, hart- en vaatziekten en nierschade. Deze ziekten hebben veel gemeen; het is dan ook efficiënter om één systeem te ontwikkelen voor de vroege opsporing ervan. Hiervoor is het PreventieConsult ontwikkeld.

Het Diabetes Fonds heeft samen met collega-fondsen verschillende onderzoeksprojecten gefinancierd om in kaart te brengen hoe je het PreventieConsult moet opzetten en wat je ermee bereikt. Zo is er in 2012 een proef gestart om te zien in hoeverre het PreventieCon-sult aangepast moet worden voor gebruik door bedrijfs-artsen. Prof. dr. Dirk Ruwaard heeft geïnventariseerd waarom het PreventieConsult nog zo weinig gebruikt

wordt in de praktijk. Het gebrek aan structurele financie-ring vanuit de overheid blijkt een grote barrière te zijn.

Samen met andere fondsen van de Samenwerkende Gezondheidsfondsen (SGF) wil het Diabetes Fonds bereiken dat vroege opsporing wordt verankerd in de Nederlandse gezondheidszorg. Dit vroege opsporen, ook wel selectieve preventie genoemd, valt nu nog in een gat tussen de publieke gezondheidszorg en de zorg zoals die door de zorgverzekeringen wordt gedekt. De SGF brengt dit door middel van lobbyactiviteiten onder de aandacht van politici en verschillende andere partijen. Zo is er in aanloop naar de verkiezingen een groot zorg-debat georganiseerd waarbij alle zorgwoordvoerders van de grote partijen aanwezig waren. Ook was een pleidooi voor vroege opsporing in het verkiezingsprogramma van een aantal politieke partijen opgenomen. Langzaam maar zeker gaan meer mensen het belang van vroege opsporing zien en beginnen de inspanningen van het Diabetes Fonds en andere fondsen zich uit te betalen.

BewegenHet belangrijkste middel om de opmars van diabetes type 2 te stoppen is beweging. Bovendien verkleint beweging bij mensen met diabetes de kans op complicaties. Daarom is in 2012 een project uitgevoerd rondom de Nijmeegse Vier-daagse. Een groep van 30 mensen met diabetes (type 1 en type 2) werden tijdens hun voorbereiding en de 4 dagen zelf gevolgd door een team onderzoekers van de Radboud Uni-versiteit Nijmegen. Onder leiding van prof. dr. Maria Hopman brachten zij in kaart welke veranderingen de training teweeg-bracht en of hun hoeveelheid medicijnen veranderde. En het bleef niet bij getallen en laboratoriumwaarden. Met filmpjes en op Facebook en Twitter vertelden de lopers zelf hoe zij de training hadden ervaren en welke effecten ze merkten. Bovendien liet een aantal lopers zich sponsoren door vrien-den, familie en collega’s; samen haalden zij bijna € 26.000 op voor het Diabetes Fonds. Zo werd de Nijmeegse Vierdaagse niet alleen een sportief succes voor de lopers, maar was het ook een memorabel evenement voor samenwerking tussen onderzoek, voorlichting en fondsenwerving.

Meer bewegen voorkomt de helft van het aantal gevallen van diabetes type 2. Maar bewegen is ook essentieel voor mensen die al diabetes hebben: goed voor de bloedsuikerspiegel, zenuwen en bloedvaten.


Uitgestelde activiteitenOok de plannen voor Stop de opmars hebben vertra-ging opgelopen door de tegenvallende inkomsten. In 2012 zou het Diabetes Fonds deelnemen aan het Convenant Gezond Gewicht. Ondertekenaars van dit convenant (onder meer fondsen, bedrijven, overheid en gemeenten) hebben zich gezamenlijk tot doel gesteld om overgewicht in Nederland terug te dringen. Dit zou dan ook voor het Diabetes Fonds een logische samen-werking zijn. Er lagen plannen om aan te sluiten en daarbij een project te starten rond het thema ‘gezond leven’ op mbo-scholen. Maar beide activiteiten gingen dit jaar niet door. Wellicht kan het Diabetes Fonds in de komende jaren deelnemen, want het staat inhoudelijk helemaal achter de doelstellingen van dit convenant.

3.3 Beter in beeld

De dagelijkse zorgen, je gezondheid achteruit zien gaan, de voortdurende angst voor complicaties – dit alles is dagelijkse kost voor mensen met diabetes. Maar buitenstaanders weten vaak maar weinig over de ziekte en de gevolgen. Voor hen is het soms niet meer dan ‘een beetje suiker’. Het is belangrijk dat meer mensen weten wat diabetes is en dat er wat aan moet gebeuren: door het Diabetes Fonds te steunen en daar-mee onderzoek naar oplossingen voor diabetes te stimuleren.

Dit wilden we bereiken in 2012:• Een groeiend aantal Nederlanders ziet diabetes

als een zeer ernstige en urgente aandoening.

• Groei van de bekendheid van het Diabetes Fonds en de activiteiten en resultaten van het Diabetes Fonds, met name op het gebied van wetenschappelijk onderzoek.

• Versteviging van het imago van het fonds als betrok-ken en makkelijk te benaderen organisatie.

Zo is het gegaan:Steeds meer mensen weten het Diabetes Fonds te vinden. De totale bekendheid met het Diabetes Fonds is 89%, in vergelijking met andere gezondheidsfondsen scoort het Diabetes Fonds gemiddeld op hetzelfde niveau. De totale bekendheid in 2012 is gelijk gebleven ten opzichte van 2011.

We hebben dit jaar veel samengewerkt met onderzoe-kers, vrijwilligers en bedrijven. Daarmee hebben we een aantal campagnes ingevuld rond de thema’s kinde-ren met diabetes, onderzoek naar diabetes type 1 en gezond eten met diabetes.

Diverse media besteedden extra aandacht aan diabetes, zoals de Volkskrant en De Telegraaf, radiozenders, het Jeugdjournaal, Tijd voor Max en Koffietijd. Via folderma-teriaal in apotheken bereikten we in de Diabetesweek half november zo’n 200.000 mensen. We hebben veel energie gestoken in social media en met succes: tij-dens de najaarscampagne hebben we daarmee direct en indirect 3 miljoen mensen bereikt. In meer traditio-nele nieuwsmedia hebben gemiddeld 20 berichten per maand gestaan.

Groot succes: dit jaar gingen kinderen met diabetes op bezoek bij prof. dr. Bart Roep van het LUMC.Foto: Marc de Haan.


Dagblad Trouw verkoos de website van het Diabetes Fonds tot beste goededoelenwebsite van 2012. We scoorden van alle gezondheidsfondsen het hoogst op bijvoorbeeld betrouwbaarheid, leesbaarheid, duidelijke informatie over onderzoek en interactie met de bezoeker.

Het is onacceptabel dat in Nederland dagelijks 200 mensen diabetes krijgen.

Resultaten van onderzoek beter zichtbaarWe willen onze huidige en potentiële donateurs, vrijwilli-gers en mensen met diabetes laten zien wat hun geld en inspanningen opleveren. Daarom besteden we zo veel mogelijk aandacht aan de onderzoeken die we financie-ren, de resultaten en de maatschappelijke impact daar-van. Die informatie zetten we overzichtelijk per thema op een rij, bijvoorbeeld in een digitale brochure. Daarbij komen al onze aandachtsgebieden aan bod: diabetes type 1, diabetes type 2, complicaties van diabetes en leven met diabetes.

• Media-aandacht voor onderzoek naar diabetes type 1 De resultaten en de huidige richting van het onderzoek naar genezing van diabetes type 1 stonden dit jaar in de spotlight. Geïnteresseerden zijn nu weer helemaal

op de hoogte van de vorderingen, dankzij een nieuwe brochure, een Twitter-spreekuur en een filmpje waarin prof. dr. Bart Roep een recente doorbraak toelichtte. Het persbericht over die doorbraak is breed opgepakt in de media: de Volkskrant had de primeur, waarna het door alle mogelijke media is opgepakt, bijvoorbeeld het jour-naal op Radio 1 en 2, RTL Nieuws en Wakker Nederland.

• Nijmeegse Vierdaagse 2012 Een goed voorbeeld van hoe publiciteit, onderzoek en fondsenwerving kunnen samengaan: een groep mensen met diabetes liep dit jaar mee voor het Diabe-tes Fonds. Een deel van hen deed ook mee aan een onderzoek van het UMC St. Radboud, waaruit bleek dat wandelen spectaculair positieve effecten kan heb-ben op de gezondheid van diabetespatiënten. Zie ook pagina 14.

Beste goededoelenwebsite 2012Dagblad Trouw zette de website van het Diabetes Fonds als nummer 1 van de top-50 van websites van goede doelen op het gebied van gezondheid. Onze site is belangrijk voor voorlichting en zal ook steeds meer nieuwe donateurs gaan werven. Daarom hebben we bijvoorbeeld de veiligheid van online doneren extra verduidelijkt op de site. • Onze website trok dit jaar maar liefst 1,4 miljoen

bezoekers. Bijna 20.000 mensen hebben informatie-

Stoere Vierdaagse-lopers die deelnamen aan het onderzoek van het UMC St. Radboud.


materiaal aangevraagd. Het populairst is de brochure ‘Lekker en gezond eten met diabetes’ (ruim 7.300 aan-vragen), gevolgd door ‘Wat iedereen moet weten over diabetes’ (ruim 5.300 aanvragen).

• De website kreeg in december een nieuw onderdeel over gezond eten en koken met diabetes. Met goede adviezen, weetjes uit onderzoek over gezond eten en een steeds verder groeiend aantal recepten. Daarvoor werken we samen met Weight Watchers, het Voedings-centrum en diëtisten. Al in de eerste weken bezochten zo’n 10.000 mensen de site. Zie ook pagina 10.

• Er is ruimte gemaakt voor de verhalen van mensen áchter diabetes: patiënten, donateurs, onderzoekers en medewerkers van het fonds.

• Voor de Publieksprijs voor onderzoek van het Diabetes Fonds hebben ruim 7.000 bezoekers gestemd op hun favoriete filmpje van een onderzoeker. Ze konden kie-zen uit elf ingestuurde filmpjes. Erg populair was bij-voorbeeld de video van prof. dr. De Koning, waarin een negenjarige jongen met diabetes type 1 op zoek gaat naar nieuwe cellen die insuline maken. www.diabetesfonds.nl/publieksprijs

• Onze social media-kanalen Facebook en Twitter werden beter geïntegreerd en kregen een vaste plek op de site.

De recepten en tips op diabetesfonds.nl zijn populair! Bezoekers kunnen bovendien een eigen recept ‘diabetesproof’ laten maken door een diëtist, en zelf reacties plaatsen.

‘Daar gaan we voor!’Met de campagneslogan ‘Een toekomst zonder diabetes, daar gaan we voor!’ hebben we het hele jaar aandacht gevraagd voor diabetes, met nadruk op diabetes type 1. Want het fonds steekt veel geld in onderzoek naar genezing hiervan. Door verschillende campagnes kon een breed publiek zien hoeveel impact diabetes heeft op kin-deren, jongeren en hun ouders. Al met al toch een groep van 21.000 Nederlanders. In onze top-campagnemaanden augustus en september hebben dankzij onze campagnes 160 berichten in nieuwsmedia gestaan.

• Begrip voor kinderen met diabetes Kinderen met diabetes type 1 en hun ouders krijgen dagelijks te maken met onbegrip en misverstanden over diabetes. Hoog tijd dat daar wat aan gebeurt, vindt het Diabetes Fonds. Daarom hebben we via allerlei media laten zien wat diabetes betekent voor een gezin. Zo trok de Suikerklontjesrace veel aandacht, waarbij basisschoolkinderen spelenderwijs leren over diabetes en geld inzamelen voor het Diabetes Fonds. De Telegraaf wijdde er veel aandacht aan. Ook was er aandacht voor de actie bij onder andere het Jeugdjour-naal, Hart van Nederland en het ANP.

• ‘Steun een toekomst zonder diabetes’ In de collecteweek kregen Nederlanders op allerlei manieren de oproep om te doneren voor een toe-komst zonder diabetes: van posters in bushokjes tot radiospotjes. Er was aandacht voor diabetes en het Diabetes Fonds in de tv-programma’s Koffietijd en Tijd voor Max, waaraan ook onze ambassadeur Jan Douwe Kroeske meewerkte. Hart van Nederland besteedde er tijd aan en onze directeur stond in een special van Mediaplanet. Via Facebook trok de campagne ook veel nieuwe vol-gers, dat werden er in korte tijd maar liefst 10.000. Via social media zijn we via een sneeuwbaleffect zichtbaar geweest bij niet minder dan 3 miljoen mensen. Ook bezochten die maand bijna 115.000 mensen onze website. Dat is een derde meer dan tijdens de cam-pagne in het jaar daarvoor.

Dominique, dochter van een van onze medewerkers, heeft diabetes type 1. Zij was dit jaar het gezicht van de campagne ‘Steun een toekomst zonder diabetes’.

• Aandacht in landelijke Diabetesweek Half november organiseerde apothekersorganisatie KNMP opnieuw de landelijke Diabetesweek, waarin mensen zich konden laten testen op diabetes. Ook nieuwe patiënten konden in die week terecht voor extra gesprekken. Ongeveer 200.000 mensen kregen die week foldermateriaal mee waarin ook het Diabetes Fonds uitgebreid aan bod kwam.

Kleine campagnes, groot effect: de campagnes waarin we begrip vroegen voor kinderen met diabetes type 1 kregen veel media-aandacht.


Advertentie campagne diabetes type 1 ‘Een toekomst zonder diabetes, daar gaan we voor.’


Onze inkomsten staan onder druk. Voor een deel is dat een gevolg van de recessie, maar het komt ook door veranderingen in de manier waarop mensen geven. We zien een zorgwekkende daling in onze inkomsten en hebben inmiddels maatregelen genomen om die lijn te doorbreken.

4.1 Fondsenwerving

In 2012 hadden we een ambitieus streven: opnieuw een groei van circa 10% in inkomsten uit eigen fond-senwerving, vergelijkbaar met de voorgaande jaren. Die doelstelling is dit jaar helaas niet behaald, de totale inkomsten daalden met 5% ten opzichte van 2011, naar € 7,6 miljoen.

De daling in inkomsten uit eigen fondsenwerving bedroeg circa 13% in vergelijking met 2011. Ook het Dia-betes Fonds voelt de effecten van de recessie, de kriti-sche en terughoudender houding van consumenten en het groeiend aantal kleinere goede doelen in en buiten het diabetesveld.

Deze ontwikkelingen vragen van het Diabetes Fonds aanpassingen om onze doelstelling te realiseren: een toekomst zonder diabetes. De urgentie daarvan wordt duidelijk gevoeld in de organisatie en heeft geleid tot een omslag naar een meer klantgerichte benadering en inrichting van de organisatie. Die omslag is begin 2013 doorgevoerd.

Regelgeving rond fondsenwervingVoor de fondsenwerving houdt het Diabetes Fonds zich aan de gedragscode van het Instituut Fondsenwerving, waarin professioneel gedrag en zorgvuldigheid centraal staan. Daarnaast hanteert het Diabetes Fonds een eigen code voor externe communicatie, waarin is vastgelegd hoe de communicatie met externe belanghebbenden moet verlopen. Daarin wordt onder andere verwezen naar de geldende weten regelgeving op het gebied van telemarketing, brievenbusreclame en privacywetgeving. Het Diabetes Fonds houdt zich bij zijn telemarketingacti-viteiten aan de regelgeving van het Bel-me-niet-register.

CBF-keurmerkIn 2012 werd het CBF-keurmerk opnieuw toegekend, tot 1 januari 2016. Het CBF-percentage komt in 2012 uit op 20,7%. Het 3-jaarsgemiddelde blijft met 22,8% ruim bin-nen de norm van 25% die het CBF stelt.

4.2 Collecte

Nog steeds is de landelijke collecte in het najaar van levensbelang voor het Diabetes Fonds. Het is een uit-daging om dat op peil te houden, want ieder jaar lopen de inkomsten uit de collecte terug, ondanks de enorme inzet door vrijwilligers.

Dit wilden we bereiken in 2012:• Stabiliseren inkomsten op circa € 1,85 miljoen per jaar.• Werving actiehouders/particuliere acties.• Verbreden van actieve achterban en collectanten.

Zo is het gegaan:Met een opbrengst van € 1,63 miljoen is de collecte nog steeds een erg belangrijke bron van inkomsten. De teruggang met 10% ten opzichte van 2011 is dan ook een teleurstelling. Zeker omdat dit jaar weer ruim 25.000 vrijwilligers voor ons op pad gingen. Mogelijk heeft het

4. Inkomsten

Collecte Diabetes Fonds.


slechte weer invloed gehad, ook was de uitstroom van collectanten dit jaar hoog. Daarnaast kan de discussie over de zorgpremie – die net in die week plaatsvond en voor veel onzekerheid zorgde – een factor zijn geweest.

De collecte-opbrengst viel dit jaar tegen. Ondanks de goede wil van al die duizenden vrijwilligers. Aan hun inzet en enthousiasme heeft het zeker niet gelegen! We waarderen dat enorm.

SamenwerkingenNieuw was de samenwerking met Weight Watchers. Tij-dens hun landelijke bijeenkomsten gaven zij voorlichting over diabetes en collecteerden bovendien voor het Dia-betes Fonds. De opbrengst daarvan was € 1.991. In 2013 hopen we deze samenwerking verder te ontwikkelen.

VrijwilligersDoor langdurige uitval van twee medewerkers kon minder energie worden gestoken in vernieuwing en binding van vrijwilligers. We konden dit jaar 1 nieuwe regiocoördinator verwelkomen, 5 stopten ermee, vooral in verband met leeftijd en gezondheid. In 2012 waren 23 regiocoördinatoren actief.

De uitstroom van collectanten was dit jaar hoog. Mede om die reden zijn op verschillende manieren nieuwe col-lectanten geworven, in totaal leverden wervingsacties 2.288 nieuwe collectanten op.

Betrokkenheid van collectanten, collecteleiders en regio-coördinatoren is een belangrijk aandachtspunt. Daarvoor organiseren we een jaarlijkse vrijwilligersdag in Dieren-Park Amersfoort, waarbij in 2012 47 jubilerende collec-teleiders en wijkhoofden in het zonnetje werden gezet. Nieuw was een loyaliteitsprogramma voor vrijwilligers en donateurs, met speciale voordeelaanbiedingen. Bij gebleken waardering en effect zetten we dit plan voort.

De resultaten maken wel duidelijk dat we moeten ver-anderen. Daarom is eind 2012 een plan ontwikkeld voor een andere opzet en aanpak van de collecte. De organi-satie van de collecte wordt nog efficiënter ingericht en de structuur wordt aangepast. Ook worden andere kana-len ingezet, mede op basis van de ervaringen in 2012.

4.3 Donateurs, giften en schenkingen

Naast de collecte kunnen we niet buiten donaties door vaste donateurs en mensen die eenmalig schenken. Alle beetjes helpen, en samen vormen die toch steeds een behoorlijk bedrag dat we kunnen inzetten voor onder-zoek en voorlichting.

Dit wilden we bereiken in 2012:• Groei inkomsten uit donateurs en bestemmingsgiften

naar € 2,4 miljoen.

Zo is het gegaan:Na jaren van flinke groei in de inkomsten uit donateurs, was er in 2012 een onverwachte teruggang te zien. De inkomsten daalden met circa 10% ten opzichte van 2011 naar € 2,14 miljoen.

We begonnen het jaar succesvol met een uitzending van Tijd voor Max, die leidde tot 1.100 nieuwe donateurs. We brachten in beeld wat diabetes type 1 betekent voor een kind en een gezin. Dat bracht opnieuw veel mensen in beweging, mede dankzij oproepen via Facebook en andere sociale media.

De effectiviteit van de telemarketingactiviteiten bleek veel minder hoog dan voorgaande jaren. Ondanks bijstel-ling van de aanpak gedurende het jaar slaagden we er niet in deze trend te keren. Huis-aan-huiswerving heb-ben we in 2012 niet ingezet, vanwege tegenvallende resultaten het jaar daarvoor.

In 2012 testten we opnieuw verschillende online manie-ren van werven, onder andere via een Diabetes Kennis Quiz. De resultaten daarvan zijn veelbelovend, maar de aantallen mensen die we op deze mensen als donateur kunnen verwelkomen nog laag.

Uiteraard was er ook aandacht voor de grote groep trouwe donateurs. Zij zorgen dat wij ieder jaar weer ver-schillende onderzoeken kunnen financieren. We hielden hen regelmatig op de hoogte via onze nieuwsbrieven (6 x per jaar digitaal, 3 x per jaar op papier), door hen uit te nodigen voor de bijeenkomst op Wereld Diabetes Dag, via onze website, enzovoorts. Zij ontvingen per post een verzoek om extra steun, velen van hen waren daartoe bereid. Dat leidde tot extra inkomsten van deze toch al trouwe groep van ruim 104.000 donateurs.


De inkomsten uit fondsenwerving blijven dalen. Met vernieuwende plannen en een drastische aanpassing in de organisatie willen we in 2013 het tij keren.

Giften en schenkingenHet Diabetes Fonds ontvangt jaarlijks veel spontane giften, bijvoorbeeld naar aanleiding van een jubileum of verjaardag.

Dit wilden we bereiken in 2012:• Groei naar € 550.000.

We ontvingen in totaal € 352.000 van een groot aantal mensen. We bleven daarmee achter bij onze doelstelling, maar zijn uiteraard blij met de hartelijk steun van zoveel mensen. Een deel van de inkomsten uit Giften en schen-kingen wordt verantwoord onder Acties vrijwilligers.

4.4 Grotere gevers en nalatenschappen

Verschillende mensen hebben ons dit jaar met grotere bedragen gesteund. We zijn daar uiteraard erg blij mee, want het brengt de toekomst zonder diabetes veel snel-ler dichterbij.

Dit wilden we bereiken in 2012:• Groei met 2 Fondsen op Naam met een bedrag van

€ 50.000.• Versterken relatie grotere gevers.• Groei met 15% per jaar van notariële schenkers.• Groei inkomsten uit nalatenschappen naar € 1,1 miljoen.

Zo is het gegaan:

Fonds op NaamIn 2012 werd geen nieuw Fonds op Naam ingesteld, wel verlengde een van de bestaande Fonds op Naam-houders de overeenkomst voor opnieuw vijf jaar.

Stappen zettenIn 2012 heeft het Diabetes Fonds gewerkt aan het ver-sterken van de relatie met (potentiële) grotere gevers, onder andere door een vervolg op het programma ‘Stappen zetten in de strijd tegen diabetes’, dat in 2011 gestart is rond twee specifieke onderzoeken. Tijdens de Blauwe Cirkel-bijeenkomst op Wereld Diabetes Dag (14 november, bij - en mede mogelijk gemaakt door - Mediq

N.V. in Utrecht) ontvingen we een groot aantal trouwe donateurs en relaties. Het heeft geleid tot een aantal per-soonlijke contacten met belangstellenden. Ook in 2013 zullen we de Blauwe Cirkel-bijeenkomst organiseren, waarbij Mediq opnieuw de locatie beschikbaar stelt.

We zijn in 2012 voor deze groep relaties ook het geef-programma ‘Research-Vriend’ gestart. De eerste onder-zoeksvrienden zijn eind 2012 binnengekomen. Voor 2013 worden nieuwe thema’s geselecteerd.

NalatenschappenDe inkomsten uit nalatenschappen bleven in 2012 flink achter bij de begroting. Met een totale som van € 724.000 waren deze inkomsten 30% lager dan 2011. De gemiddelde waarde van de nalatenschappen daalde flink, mede door de dalende waarde van aandelen en huizen.

Voor toekomstige nalatenschappen is het Diabetes Fonds in 2012 gestart met een actieve campagne. De nieuwe brochure ‘Nalaten’ is meer dan 300 keer aangevraagd. Daarbij hebben tientallen mensen een adviesgesprek aangevraagd of toegezegd het Diabetes Fonds op te nemen in het testament.

In 2012 namen we opnieuw deel aan de campagne ‘nalatenschappen’ van de Vereniging Fondsenwervende Instellingen (VFI), waaraan inmiddels ruim 100 goede doelen meedoen.

Marlies Veldhuijzen - van Zanten, voormalig staatssecretaris van Volksgezondheid en Sybilla Dekker, voorzitter Raad van Toezicht Diabetes Fonds tijdens de Blauwe Cirkel-bijeenkomst. Foto: Ko Schouten


Notarieel schenkenOok in 2012 hebben we verschillende acties opgezet om notariële schenkers te werven. Dat leidde tot een groei van 19% in inkomsten uit notariële schenkingen, onder andere door een informatieve bijsluiter bij ons magazine voor dona-teurs, Dialoog. Vanaf 2013 werkt het Diabetes Fonds samen met Schenk-service. Dat maakt het mogelijk om schenkingen aan meerdere goede doelen in één notariële akte op te nemen. In 2013 zal het Diabetes Fonds nog meer activiteiten ont-wikkelen om de voordelen van notarieel schenken en de nieuwe diensten onder de aandacht te brengen.

4.5 Samenwerking met bedrijven

Kennis uit onderzoek omzetten naar praktische toepas-singen of producten voor mensen met diabetes, dat is belangrijk voor het Diabetes Fonds. We kunnen dat niet alleen en zoeken daarvoor bedrijven. Dat biedt bovendien kansen voor fondsenwerving en voorlichting, bijvoorbeeld over preventie van diabetes type 2. Dit jaar hebben we al een mooie start gemaakt.

Dit wilden we bereiken:• Groei inkomsten uit sponsoren en vermogensfondsen

naar € 150.000. • Inkomsten in natura.

Zo is het gegaan:

TNOIn 2012 nam het Diabetes Fonds een voortrekkersrol in het Van ’t Hoff Programma, een Shared Research-programma met TNO en het bedrijfsleven. Wij staken € 750.000 in het programma, waarna andere partijen in 2012 bijna € 4 miljoen bijdroegen. De bijdrage van het Diabetes Fonds werd hiermee ruim verviervoudigd – een belangrijke doelstelling uit ons meerjarenplan.

Het Diabetes Fonds speelde als eerste gezondheidsfonds een voortrekkersrol bij het investeren in een publiek-private samenwerking met TNO. Daarmee hebben we andere partijen aangezet om ook te investeren.

RabobankDe Rabobank was in 2012 een belangrijke partner voor het Diabetes Fonds rond de jaarlijkse Traploopweek. Met steun van de Rabobank konden we opnieuw de Traploopactie organiseren, met als doel werknemers bewust te maken van het belang van meer bewegen. Hieraan namen 60 bedrijven deel, waarmee we circa 24.000 werknemers in beweging brachten. Ook kreeg de actie veel media-aandacht.

Scapino Schoenretailer Scapino is sinds 2012 een belangrijke partner van het Diabetes Fonds. In samenwerking met een expertteam dat door het Diabetes Fonds werd inge-steld, ontwikkelde Scapino een speciale schoenenlijn voor mensen met beginnende voetproblemen. Daarmee zorgen zij dat goede schoenen bereikbaar worden voor

Arnold Stokking, directeur TNO Industrial Innovation en Hanneke Dessing, directeur Diabetes Fonds tekenen voor het Van ’t Hoff-programma.

Traploopactie Diabetes Fonds bij de Rabobank.


een grote groep mensen met diabetes en steunen ze bovendien diabetesonderzoek. Met Scapino werd hier-voor in 2012 een vijfjarige overeenkomst getekend. De eerste inkomsten verwachten we in 2013.

4.6 Acties vrijwilligers

Steeds meer mensen willen het Diabetes Fonds steu-nen op een eigen, actieve of creatieve manier. Door een actie te organiseren om geld in te zamelen of door mee te doen aan een bestaand initiatief.

Dit wilden we bereiken:• Inkomsten van € 123.000 door acties vrijwilligers.

Zo is het gegaan:In 2012 is meer aandacht besteed aan acties die door vrijwilligers in het land worden georganiseerd. Enerzijds door een actieve ondersteuning van deze vrijwilligers, maar ook door mensen te motiveren een nieuwe actie op te zetten. Mede daardoor zijn velen in actie gekomen voor een toekomst zonder diabetes. Met zeer uiteenlo-pende activiteiten werden veel extra giften opgehaald, in totaal het mooie bedrag van ruim € 85.000. Een paar voorbeelden:

HandwerkfestijnEind augustus organiseerde onze enthousiaste vrijwilli-ger Marja Leijtens voor de zesde keer het jaarlijkse hand-werkfestijn in Bunschoten. Dat werd in drie dagen druk bezocht en de verkoop van allerlei handwerkmaterialen leverde het recordbedrag van € 10.060 op.

Gooische WandelvierdaagseIn 2012 werd het Diabetes Fonds voor de vierde keer gesteund door de Gooische Wandelvierdaagse. Bijna 1200 wandelaars kwamen in actie, wat het Diabetes Fonds het mooie bedrag op van € 5.000 opleverde.

Sportieve prestatiesHeel wat mensen hebben met een sportieve prestatie geld opgehaald voor het Diabetes Fonds. We noemen er enkele: • De Spinningmarathon van Leisure World Lifestyle

Centre in Dronten bracht € 10.000 op. • Sara (10) kwam in actie voor haar vriendinnetje dat

diabetes heeft. In de zomervakantie fietste zij met haar familie ruim 522 kilometer en haalde daarmee € 1.676 op.

• Op menig hardloopevenement kwam iemand voor ons in actie. Zelfs in het buitenland tijdens de marathon om het Gardameer in Italië. Sylvia liep daar een prachtige tijd voor haar vader die diabetes heeft en haalde ruim € 500 op.

SuikerklontjesraceOok organiseerden meerdere basisscholen een Suiker-klontjesrace: een sponsorloop die bij veel kinderen in de smaak valt. De leerlingen lieten zich per suikerklontje sponsoren. Het Diabetes Fonds verstrekt op verzoek het draaiboek, dat opgesteld is door een leerkracht die veel affiniteit heeft met kinderen met diabetes.

Concert NaardenEen jubileum voor het jaarlijkse Concert in Naarden! Voor Cees Huisers was het alweer de 25e keer dat hij het jaarlijkse Concert in Naarden organiseerde waarmee

Sara fietst voor haar vriendinnetje dat diabetes heeft.


traditioneel de collecteweek wordt ingeluid. Vanwege het jubileum werd een bijzonder programma geboden, dat met 750 bezoekers op veel belangstelling kon reke-nen. De opbrengst van het concert, € 4.500, ging naar het Diabetes Fonds.

4.7 Acties derden: loterijen

Doelstelling 2012• Groei inkomsten acties derden/loterijen naar

€ 1,9 miljoen.

Ook de loterijen maakten een lastig jaar door. De wer-ving van nieuwe deelnemers vergde meer inspanningen. Het Diabetes Fonds investeerde evenals voorgaande jaren in de werving van deelnemers specifiek voor het Diabetes Fonds. De inkomsten uit deze geoormerkte loten liepen desondanks terug, waardoor de totale inkomsten uit de Vriendenloterij uitkwamen op circa € 1.161.000. De inkomsten in 2012 uit de Lotto en de Krasloterij die het Diabetes Fonds ontving via Stich-ting Loterijacties Volksgezondheid bedroegen ruim € 400.000.

De totale inkomsten kwamen met bijna € 1,6 miljoen zo’n € 225.000 lager uit dan in 2011.

4.8 Inkomsten uit beleggingen

Doelstelling 2012• Beleggingsresultaat € 300.000

We hebben een beleggingsresultaat geboekt van € 720.416. Dit is aanzienlijk hoger dan wat we in 2011 bereikten en dan wat we voor 2012 begroot hadden.

Wat beleggen we? Het Diabetes Fonds besteedt het geld dat het inzamelt vooral aan onderzoek. De onderzoeksprojecten die gefi-nancierd worden, duren in de meeste gevallen vier jaar, soms ook langer. Per jaar wordt circa € 3,5 miljoen aan wetenschappelijk onderzoek uitgegeven; een groot deel daarvan wordt gereserveerd en gedurende de looptijd van het onderzoek in gedeelten uitbetaald.Daarnaast is het Diabetes Fonds volgens de regels van het Centraal Bureau Fondsenwerving (CBF) verplicht een financiële reserve aan te houden om eventuele onvoor-ziene tegenvallers op te kunnen vangen en te zorgen dat het fonds zijn werkzaamheden kan blijven voortzetten. Dat is de zogenaamde continuïteitsreserve. De Com-missie Herkströter heeft hiervoor in 2003 een advies opgesteld en er een maximum aan verbonden: anderhalf maal de jaarkosten van de organisatie. In 2011 is beslo-ten de omvang van de continuïteitsreserve te koppelen aan de omvang van het risico van plotseling tegenval-lende inkomsten. De continuïteitsreserve is verlaagd tot ongeveer € 2,5 miljoen, waarvan € 2 miljoen ter dekking is van het risico van tegenvallende inkomsten en € 0,5 miljoen om strategisch in te zetten als zich goede kan-sen voordoen.

Bram Hoogvliet (6 jaar) heeft deelgenomen aan de Suikerklontjesrace met zijn basisschool De Peppel in Dussen.


Hoe beleggen we?Het Diabetes Fonds kiest voor een risicomijdende manier van beleggen. Dat doen we door te beleggen in obligaties, deposito’s, spaarrekeningen en garan-tieproducten. In aandelen wordt zeer beperkt belegd. Eind 2012 heeft de RvT besloten om het deel van het vermogen dat bestemd is om aangegane onderzoeks-verplichtingen mee te betalen niet langer in effecten te beleggen maar als spaartegoed aan te houden om zo elk risico op waardeverlies te beperken. Voor het deel van het vermogen dat opzij is gezet als continuïteitreserve, is aan de externe vermogensbeheerder gevraagd begin 2013 met een voorstel te komen hoe dit deel het beste aangehouden kan worden om de inflatie zoveel mogelijk te compenseren.

4.9 Communicatie met belanghebbenden

Communicatie met alle belanghebbenden is een belang-rijk aandachtspunt voor het Diabetes Fonds. Om die reden wordt er snel gereageerd op vragen. Indien nodig wordt verwezen naar collega-organisaties, zoals de DVN of de NDF. Klachten worden zo snel mogelijk afgehan-deld, meestal ver binnen de termijn van 3 weken die ervoor staat in de officiële procedure. Informatie uit vragen en klachten wordt meegenomen bij de ontwikkeling van campagnes en voorlichtingsma-terialen. We vullen de informatie op onze website ook regelmatig aan op basis van de behoefte die leeft bij het publiek. Op die manier vangen we ook een overschot aan vragen af, doordat mensen zelf al antwoord vinden.

Vragen en klachten zijn voor ons erg waardevol. Ze geven inzicht in welke onderwerpen er leven bij donateurs en andere belanghebbenden.

Afhandeling van klachten en vragenIn 2012 zijn in totaal 30 klachten geregistreerd, tegen-over 96 in 2011. Klachten kunnen mondeling of schrif-telijk bij het Diabetes Fonds worden ingediend. De aard van de klachten was zeer verschillend in 2012: een-voudig op te lossen zaken in de administratieve sfeer, maar ook klachten met een emotionele lading, die met een zorgvuldig opgestelde reactie zijn beantwoord. Alle klachten zijn individueel beantwoord, meestal per mail

en soms telefonisch of per brief. Waar nodig worden klachten of vragen meegenomen op de website bij veel-gestelde vragen.Het aantal klachten over de campagnes was zeer beperkt. In enkele gevallen werden klachten gemeld over bena-dering door telemarketingbureaus. In die gevallen wordt altijd contact opgenomen met de betreffende organisa-ties om te zorgen dat herhaling wordt voorkomen. Indien nodig wordt dit ook teruggekoppeld naar de klager.

Afhandeling vragenIn 2012 werden 279 publieksvragen geregistreerd. In ver-gelijking met 2011 is er een stijging van het aantal vragen (van 142 naar 279). Vragen die doorverwezen worden naar andere organisaties zijn hierin niet meegenomen.Vragen worden door medewerkers van Kennis & Onder-zoek of Communicatie en relatiemanagement afgehan-deld, afhankelijk van de aard van de vraag.

Vragen hebben vaak betrekking op inhoudelijke aspecten van diabetes of op wetenschappelijk onderzoek. Indien nodig doen kennismedewerkers zelf research om een vraag goed te beantwoorden, of raadplegen zij externe specialisten. In alle gevallen sluiten we zoveel mogelijk aan bij het perspectief van de vraagsteller.


Medewerkers Diabetes Fonds:

31-12-2009 31-12-2010 31-12-2011 31-12-2012

Aantal medewerkers 32 35 32 31

Aantal fte 26,8 27,1 26,5 25,7

Man/vrouw 7m/25v 9m/26v 7m/25v 6m/25v

Gem. leeftijd 41 41 41,6 40

2009 2010 2011 2012

Gem. bezetting 24,8 27,2 26,5 26,5

Instroom 19,3% 12,8% 20,7% 25,0%

Uitstroom 3,7% 9,1% 23,3% 21,8%

5. Personeel en Organisatie 5.1 Personeelsbeleid

Op het gebied van P&O werken het Diabetes Fonds en de Nederlandse Diabetes Federatie nauw samen. Zo delen we bijvoorbeeld de arbeidsvoorwaarden. De staf-medewerker P&O voert werkzaamheden uit voor beide organisaties. In 2012 zijn de arbeidsvoorwaarden waar nodig aangepast. In 2012 is ook het geplande medewer-kerstevredenheidsonderzoek uitgevoerd samen met de DVN en de NDF. Het is een vervolg op het onderzoek dat in 2009 is uitgevoerd.

5.1.1 Medewerkers en vrijwilligers

De gemiddelde bezetting is in 2012 op het niveau geble-ven van 2011. Er was in 2012 redelijk veel verloop waar-aan geen structurele reden ten grondslag ligt.

De verhouding man/vrouw is nu 6:25 en daarmee is er een lichte relatieve daling van het aantal mannen. De gemiddelde leeftijd van de medewerkers is 40,2 jaar en is licht gedaald ten opzichte van 2011. In maart 2012 heeft de algemeen directeur dhr. H.P. Kuipers afscheid genomen, vanaf maart 2012 heeft mw. J.W.M. Dessing waargenomen als waarnemend directeur en in juni 2012 is zij gestart als algemeen directeur van het Diabetes Fonds met een voltijdaanstelling.

Samenstelling MT in 2012• De heer mr. drs. H.P. Kuipers, algemeen directeur tot

15 maart 2012 • Mevrouw drs. J.W.M. Dessing, adjunct-directeur en

hoofd Communicatie & Relatiemanagement, vanaf 1 juni 2012 algemeen directeur

• De heer dr. D.M. Hettinga, hoofd Kennis & Onderzoek• De heer E.J. Rougoor, hoofd Algemene Zaken

Medewerkers-tevredenheidsonderzoekIn 2012 heeft een medewerkers-tevredenheidsonder-zoek plaatsgevonden, dit onderzoek was een vervolg op dat van 2009. Er is met name gekeken naar de hui-dige werkbeleving van medewerkers ten opzichte van het onderzoek in 2009. De vragenlijsten zijn anoniem ingevuld en geanalyseerd. Uit het onderzoek kwam een tevredenheidsscore van 8,3 naar voren, een hoge score in vergelijking met de nationale tevredenheidsscore (7,5). Aandachtspunten zijn samenwerken en klantgerichtheid. Hiervoor hebben we activiteiten uitgezet in 2013.

Medewerkers van het Diabetes Fonds zijn gemiddeld erg tevreden en enorm betrokken bij hun werk. Ze zijn trots op de eigen organisatie en voelen zich gewaardeerd.

VrijwilligersVoor het Diabetes Fonds waren ook in 2012 weer veel vrijwilligers actief. De grootste groep vrijwilligers wordt gevormd door de collectanten, de collecteleiders, de wijkhoofden en de regiocoördinatoren. Het Diabetes Fonds is een van de laatste fondsen waar de collecte op uitvoerend niveau puur met vrijwilligers plaatsvindt.


Ongeveer 25.000 vrijwilligers zijn actief rondom de col-lecte. De collecteorganisatie wordt vanuit het bureau ondersteund met 2 fte. De overige logistiek wordt ver-zorgd door ongeveer 23 vrijwillige regiocoördinatoren (rc’s). Jaarlijks worden deze rc’s tweemaal uitgenodigd op het kantoor in Amersfoort voor een informatieve bijeenkomst waarbij men kennis en ervaringen kan uitwisselen.

De leden van de Raad van Toezicht, de Wetenschappe-lijk Adviesraad (WAR) en de Maatschappelijke Advies-raad (MAR), de ambassadeurs en de wetenschappelijk referenten (ook internationaal) werken allen op vrijwillige basis (onbezoldigd). Op kantoor zijn daarnaast ook ca. 6 vrijwilligers actief, onder andere iemand die data invoert, een jurist, een receptioniste en een klusjesman.

De resultaten die het Diabetes Fonds boekt met de financiering van wetenschappelijk onderzoek staan of vallen met de selectie van het beste en meest relevante onderzoek uit de grote hoeveelheid onderzoeksvoorstel-len die het Diabetes Fonds jaarlijks ontvangt. Bij deze selectie zijn ieder jaar ook meer dan honderd verschil-lende nationale en internationale wetenschappers vrijwil-lig betrokken. We vragen hun medewerking vanwege hun wetenschappelijke en professionele expertise. De Wetenschappelijke Adviesraad en de Maatschappelijke Adviesraad zijn van grote waarde voor de kwaliteit van het werk dat het Diabetes Fonds doet.

Het Diabetes Fonds waardeert alle inzet van vrijwilligers zeer en probeert daarom de voorzieningen voor vrijwil-ligers zo goed mogelijk te verzorgen. Zo krijgen vrijwilli-gers (indien gewenst) onkosten die zij maken vergoed en wordt zo veel mogelijk gezorgd voor goede instructies en middelen. Voor vrijwilligers die direct met de organi-satie in contact staan of op het bureau werkzaam zijn, is de gedragscode van toepassing. Ook zij kunnen een beroep doen op de klachtenregeling.

5.1.2 Vertegenwoordiging Diabetes Fonds

Naast de nevenfuncties van de algemeen directeur was het Diabetes Fonds in diverse organen vertegenwoordigd:• PreventieConsult: de heer dr. D.M. Hettinga; • SGF Commissie Wetenschappelijk Onderzoek:

mevrouw dr. C. Stevens;• SGF Commissie Preventie: mevrouw. drs. M. Schrijver

en de heer dr. D.M. Hettinga;

• Werkgroep Orgaandonatie: mevrouw drs. J.W.M. Dessing;

• Bestuur Nederlandse Diabetes Federatie: de heer prof. dr. E.C. Klasen;

• NAD Themacommissies: mevrouw drs. M. Schrijver (themacommissie 1: Preventie), mevrouw drs. J.W.M. Dessing (themacommissie 2: Positie van de patiënt), de heer dr. D.M. Hettinga (themacommissie 3: Kwali-teit, organisatie en kennis).

5.1.3 Arbeidsvoorwaarden

Het Diabetes Fonds wordt geleid vanuit het kantoor in Amersfoort. Het krijgt geen rechtstreekse overheids-subsidie en is afhankelijk van giften van particulieren en bedrijven. Om dit geld zo zorgvuldig mogelijk te besteden, zijn er betaalde medewerkers in dienst. De meeste van hen werken in deeltijd. De inzet van goed gekwalificeerd personeel waarborgt continuïteit en een zo efficiënt mogelijke besteding van gelden voor onderzoek en voorlichting rondom diabetes. Het Diabetes Fonds heeft zijn eigen arbeidsvoorwaarden die jaarlijks getoetst worden aan weten regelgeving en na overleg met het personeel worden vastgesteld door het bestuur. In de arbeidsvoorwaarden probeert het Diabetes Fonds een maatschappelijk verantwoorde werkgever te zijn.

De brutosalarissen per maand, bij een voltijd aanstelling, zijn als volgt:

Functie van Tot

Algemeen directeur € 6.950 € 9.600

Management € 3.750 € 6.200

Beleidsmedewerkers € 2.600 € 4.100

Administratief personeel € 2.100 € 3.150

Overig personeel € 1.950 € 2.550

Naast salaris ontvangt het personeel 8% vakantiegeld en een aantal secundaire arbeidsvoorwaarden, zoals een pensioenregeling (PFZW), een tegemoetkoming in de reiskosten en sportkosten, een fietsregeling en goede opleidingsmogelijkheden. Het Diabetes Fonds kent geen dertiendemaanduitkering of andere bonusre-gelingen.

Er geldt een ‘regeling ongewenste omgangsvormen’ en er is een geschillenregeling ingesteld. Intern zijn er twee


vertrouwenspersonen (man en vrouw) aangesteld en er is ook een externe, onafhankelijke vertrouwenspersoon die geraadpleegd kan worden.

Bezoldiging directie De Raad van Toezicht heeft het bezoldigingsbeleid, de hoogte van de directiebeloning en de hoogte van andere bezoldigingscomponenten vastgesteld. Het beleid wordt periodiek geactualiseerd. Bij de bepaling van het bezol-digingsbeleid en de vaststelling van de beloning volgt het Diabetes Fonds de Adviesregeling Beloning Direc-teuren van Goede Doelen van VFI en de Code Wijffels (zie www.vfi.nl). Het voor de toetsing aan VFI-maxima relevante wer-kelijke jaarinkomen van de directie bedroeg in 2012 voor de heer mr. drs. H.P. Kuipers (1 fte/2,5 maanden): € 25.352. En voor mevrouw drs. J.W.M. Dessing (1 fte/ 7 maanden): € 58.373. Beide beloningen bleven ruim binnen VFI-maxima.

5.2 Interne Organisatie

5.2.1 Administratieve processen

Al 4 jaar op rij beoordeelt PricewaterhouseCoopers (PwC) tijdens hun interim-controle de beheersing van de administratieve processen als ‘goed’. In 2012 is een nieuw financieel administratief systeem en een nieuw tijdschrijfsysteem in gebruik genomen.Diabase, de nieuwe subsidiedatabase, wordt sinds 2011 gebruikt en zorgt voor een efficiëntere administratie van de subsidieprogramma’s.

5.2.2 Huisvesting

Verschillende gezondheidsorganisaties hebben zich bij ons gevoegd in het pand waar wij al bijna tien jaar een verdieping huren. Daarmee is het ‘Huis voor de Gezondheid’ een feit. De ‘bewoners’ van dit huis waren eind 2012: Longfonds (voorheen Astma Fonds), Fonds Psychische Gezondheid, Maag Lever Darm Stichting, Long Alliantie Nederland, Samenwerkende Gezond-heidsfondsen, Erfocentrum, Nederlandse Diabetes Federatie en het Diabetes Fonds. Alzheimer Nederland zal zich er begin 2013 bij voegen. Binnen het Huis voor de Gezondheid delen we faciliteiten. Met gezamenlijke initiatieven willen we extra bijdragen aan de algemene gezondheid van Nederlanders.

In het gebouw ‘De Argonaut’ in Amersfoort werd een lang gekoesterde droom werkelijkheid: de samenwerking tussen gezondheidsfondsen in het Huis voor de Gezondheid.

5.2.3 ICT

Ons ICT-systeem leverde in 2012 geen problemen op. De komende jaren zullen we steeds meer in de geza-menlijkheid binnen het Huis voor de Gezondheid gaan doen. Zo zullen we op één groot netwerk gaan werken en worden onze telefooncentrales in 2013 geïntegreerd. Daarom waren er in 2012 weinig investeringen of nieuwe ontwikkelingen op dit gebied.

5.3 Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO)

Het Diabetes Fonds wil nu en in de toekomst verant-woord ondernemen. Dat hebben we altijd al gedaan, omdat dat bij onze organisatie past. We streven naar een voortdurende verbetering van onze bedrijfsproces-sen om tot een duurzaam werkende organisatie te komen. We werken op veel aspecten maatschappelijk verantwoord, zoals een beperkt aantal parkeerplaatsen, geen leaseauto’s, stimuleren van gebruik van openbaar vervoer, werkfruit, ‘groen’ papier, minder papierverbruik, duurzame koffie, duurzaam beleggen, geen vliegverkeer en een medewerkers-tevredenheidsonderzoek in 2012. MVO is een voortdurend aandachtspunt van het MT, waarbij we goed bekijken hoe we nog meer maatschap-pelijk verantwoord kunnen ondernemen.

5.4 Samenwerking

Diabetes is te groot voor het Diabetes Fonds om alleen op te lossen. Dat kunnen en willen we ook niet. Samen sta je sterk! Het Diabetes Fonds kiest ervoor op een paar punten samenwerkingen aan te gaan om zo de focus te behouden.

DiabetesveldIn het diabetesveld is het Diabetes Fonds lid van de Nederlandse Diabetes Federatie (NDF) en werken we veel samen met de andere leden van de NDF. Met


Diabetes Vereniging Nederland (DVN) zijn we in 2011 een intensief traject gestart om meer samen op te trek-ken. Voor het publiek is het immers niet altijd duidelijk wat DVN en wat het Diabetes Fonds doet. Beide par-tijen zijn dan ook bereid meer af te stemmen en samen op te trekken. Helaas begon voor DVN in 2012 ook een onrustig jaar. Op korte termijn zal een bestuurswisseling plaatsvinden, waarbij ook de structuur van de vereniging op de schop gaat. Daarnaast zal de huidige directeur vertrekken. Vanwege deze verwachte wijzigingen is gezamenlijk besloten het samenwerkingstraject in 2013 weer op te pakken.

Eind 2012 is wel een project opgezet waarbij het Diabe-tes Fonds samen met DVN, de Bas van de Goor Foun-dation en Stichting DON aandacht vraagt voor diabetes en geld ophaalt voor onderzoek. Deze actie heet ‘5 voor diabetes’ en zal in 2013 plaatsvinden.

GezondheidsfondsenEen tweede samenwerkingsverband waar het Diabetes Fonds aan deelneemt is de Samenwerkende Gezond-heidsfondsen (SGF). Hierin heeft het Diabetes Fonds ervoor gekozen om input en medewerkers te leveren op vooral de gebieden wetenschappelijk onderzoek, pre-ventie en lobby. Bij wetenschappelijk onderzoek leidt de samenwerking tot meer eenheid in bijvoorbeeld de finan-ciering van onderzoek, maar ook bij zaken zoals dierproe-ven en co-morbiditeit (het hebben van meerdere ziekten tegelijk). Het is voor het Diabetes Fonds efficiënter en doeltreffender om dit soort zaken met collega-fondsen samen te bepalen dan als fonds alleen. Dat geldt ook voor bijvoorbeeld lobbyactiviteiten op het gebied van preventie. Samen met andere fondsen en verschillende zorgorgani-saties is in de aanloop naar de verkiezingen een zorgdebat georganiseerd. Het is gelukt hierbij alle zorgwoordvoer-ders van de grote partijen aanwezig te laten zijn.

Huis voor de GezondheidEen derde samenwerking waar het Diabetes Fonds veel tijd in steekt maar ook veel uit haalt, is het Huis voor de Gezondheid (zie ook paragraaf 5.2.2). Samen met het Astma Fonds (nu Longfonds), Alzheimer Nederland, Maag Lever Darm Stichting en Fonds Psychische Gezondheid is in 2012 een deel van het pand ‘De Argonaut’ in Amersfoort gehuurd. Door samen te wonen kunnen we ook beter samenwerken. Zo is in 2012 een gezamenlijke receptie ingericht en wordt ook de ICT-infrastructuur gedeeld. Ook het al eerder beschreven project LeesbaarOnderzoek is binnen het Huis voor de Gezondheid opgezet.

In 2012 is een verbouwing gestart om het samenwer-ken binnen het Huis voor de Gezondheid nog meer te faciliteren. Deze samenwerking levert aan de ene kant een schaalvoordeel op, maar maakt het ook makkelijk om van elkaar te leren. Zo hebben verschillende mede-werkers van het Diabetes Fonds in 2012 meegedraaid bij het Astma Fonds, Fonds Psychische Gezondheid of de MLDS.

Nieuwe partnerschappenHet Diabetes Fonds heeft in 2012 ook een geheel nieuwe samenwerking opgezet. Samen met TNO is een Shared Research-programma opgezet waarin bedrijven, gezondheidsfondsen en TNO samenwerken aan nieuwe medische technologie. Specifiek voor diabetes wordt er gewerkt aan een nieuwe glucose-sensor waar je geen bloed voor hoeft te prikken en een methode om levende bètacellen in de alvleesklier te meten. Voor dit soort trajecten is veel expertise nodig van wetenschappers en de ervaring van bedrijven om kennis te vertalen naar een concreet product. Dit gebeurt steeds vaker in publiek-private samenwerkingen. De overheid stimuleert dit en stelt co-financiering beschikbaar voor dit soort initiatie-ven. Zie meer hierover op pagina 9.

Andere geplande samenwerkingen, met bijvoorbeeld STW en de MBO Raad, zijn in 2012 niet doorgegaan. Zodra de inkomsten weer toenemen zal bekeken worden of deze samenwerkingen ook weer opgestart kunnen worden.


De eenhoofdige Raad van Bestuur wordt gevormd door de algemeen directeur. De algemeen directeur bestuurt het Diabetes Fonds en heeft eindverantwoordelijkheid voor de leiding en uitvoering van het beleid en de activi-teiten; onder toezicht van een Raad van Toezicht. Die is belast met het integraal toezicht houden op het beleid en wordt bijgestaan door een Financiële Audit Commissie.

De Raad van Bestuur laat zich, ten behoeve van besluit-vorming over subsidies voor wetenschappelijke onder-zoeksprojecten, adviseren door een adviesraad en adviescommissies van het Diabetes Fonds, waaronder de Wetenschappelijke Adviesraad.

De organisatie bestaat uit drie afdelingen: Kennis & Onder-zoek, Communicatie & Relatiemanagement en Algemene Zaken. Een organogram is opgenomen in de bijlagen.

6.1 Governance

Het Diabetes Fonds wil op een verantwoorde manier met de bijdragen van donateurs en andere inkomsten omgaan en laat graag zien in welke mate de inspan-ningen bijdragen aan het voorkomen en genezen van diabetes en complicaties. Het Diabetes Fonds probeert daarom zo transparant mogelijk te werken en volgt de door de branche vastgestelde richtlijnen voor goed bestuur. In 2012 is afscheid genomen van algemeen directeur dhr. mr. drs. H.P. Kuipers, nadat hij deze functie 10 jaar heeft vervuld. Dhr. Kuipers is na een zorgvuldige sollicitatieprocedure, waarin zowel de kans is geboden aan interne en externe kandidaten, opgevolgd door mw. drs. J.W.M. Dessing per 1 juni 2012. Mw. Dessing is in

de periode van 15 maart tot 1 juni 2012 tevens ook waar-nemend directeur geweest.

Eind 2011 hebben we verder afscheid genomen van twee leden van de Raad van Toezicht. De opvolging van deze twee leden heeft begin 2012 plaatsgevonden. Meer over de Raad van Toezicht staat vermeld in de ver-antwoordingsverklaring.

6.2 Verslag Raad van Bestuur

De Raad van Bestuur is belast met de (dagelijkse) bestu-ring van het Diabetes Fonds, het richting geven aan de organisatie. De Raad van Bestuur zorgt voor de werving, besteding en het beheer van financiële middelen en de vertegenwoordiging van de organisatie. Ook zorgt de Raad van Bestuur voor het adequaat functioneren van de organisatie in het algemeen. Daarvoor stelt de Raad van Bestuur de meerjarenbeleidsvisie, het jaarplan en de begroting op; deze worden ter goedkeuring voorgelegd aan de Raad van Toezicht. Over de uitvoering van het jaarplan wordt periodiek gerapporteerd aan de Raad van Toezicht. De Raad van Bestuur van het Diabetes Fonds werd tot 15 maart 2012 gevormd door mr. drs. H.P. Kuipers. In de peri-ode van 15 maart tot 1 juni 2012 is mw. drs. J.W.M. Des-sing aangesteld als waarnemend directeur. Per 1 juni 2012 is mw. Dessing gestart als algemeen directeur.

Tot de belangrijkste aandachtspunten van de Raad van Bestuur behoorden dit jaar het verwerven van inkom-sten met onder andere het programma ‘grotere gevers’, bedrijven en uit nalatenschappen, het actief agenderen van de diabetesproblematiek in de media en bij relevante beleidsmakers, en de intensivering van samenwer-king met verschillende partijen in het diabetesveld. Zo zijn door de algemeen directeur regelmatig contacten onderhouden en plannen voor verdergaande toekom-stige samenwerking gemaakt met Diabetesvereniging Nederland (DVN) en stichting Diabetes Onderzoek Nederland (DON). Ook op het gebied van samenwer-king in het brede veld van chronische ziekten is de Raad van Bestuur actief geweest. Ten slotte was ook de samenwerking binnen het Huis voor de Gezondheid een belangrijk aandachtspunt.

De Raad van Bestuur heeft onder andere de volgende stukken in 2012 vastgesteld: formatie van de bezetting op kantoor in 2012, jaarverslag 2011, jaarplan 2012, algemene arbeidsvoorwaarden 2012, toekenning van onderzoeks-projecten, goedkeuring en afwijzing van onderzoeks-

6. Bestuur en Governance

dr. C.B. Brouwer, internist OLVG, lid van de Raad van Toezicht Diabetes Fonds sinds april 2012.

dr. W.W. Boonstra, chef-econoom Rabobank, lid van de Raad van Toezicht Diabetes Fonds sinds januari 2012.


rapportages en (her)benoemingen van leden van de Wetenschappelijke en Maatschappelijke Adviesraad.

6.3 Verantwoordingsverklaring

De Raad van Toezicht en Raad van Bestuur van het Diabetes Fonds onderschrijven de principes van goed bestuur zoals die zijn opgenomen in het toetsingskader van het CBF-Keur. Zoals de toetsingssystematiek van het CBF voorschrijft, legt de Raad van Toezicht verant-woording af over drie principes:

1. Onderscheid de functies toezicht houden, besturen en uitvoeren

2. Optimaliseer de effectiviteit en efficiency van bestedingen

3. Optimaliseer de omgang met belanghebbenden

Scheiding toezicht, bestuur en uitvoeringHet Diabetes Fonds maakt een heldere scheiding tus-sen de functies toezicht houden, besturen en verant-woorden. De principes van goed bestuur zijn verankerd in het bestuursmodel. De Raad van Bestuur bestuurt de stichting en geeft de organisatie richting. De Raad van Toezicht is belast met het integraal toezicht houden op het beleid van de Raad van Bestuur en de algemene gang van zaken binnen de stichting.

De Raad van Toezicht volgt de organisatie van het Diabetes Fonds met diverse middelen. In 2012 heeft de Raad van Toezicht vijf keer vergaderd. In een vaste vergaderstructuur zijn ter goedkeuring het jaarplan, de begroting, het jaarverslag en de jaarrekening voorge-legd aan de Raad van Toezicht. Daarnaast agendeert de Raad van Toezicht onderwerpen naar inzicht en actuali-teit, zoals samenwerkingsverbanden en het goededoe-lenveld. Ook wordt de Raad van Toezicht geïnformeerd over de campagnes en evenementen gedurende het jaar. De algemeen directeur woont alle vergaderingen bij. De leden van het MT lichten waar nodig de schrifte-lijke rapportages toe. De Raad van Toezicht overtuigt zich er met regelmaat van of de ingebouwde controles functioneren; ook een jaarlijkse zelfevaluatie maakt hier onderdeel van uit. Bijzondere aandachtspunten voor de Raad van Toezicht in 2012 waren: jaarplan en begroting 2012, de samen-werking met verschillende partijen in het diabetesveld (in het bijzonder Stichting DON en de DVN), het Huis voor de Gezondheid, ontwikkelingen goededoelenveld,

financiële resultaten, beleggingsbeleid en resultaten van onderzoek.

Samenstelling Raad van ToezichtDe Raad van Toezicht van het Diabetes Fonds bestaat uit zeven personen. Allen zijn vrijwillig lid en ontvangen geen bezoldiging. Indien de leden van de Raad van Toe-zicht daar prijs op stellen, ontvangen zij een reiskosten-vergoeding. Leden van de Raad van Toezicht worden benoemd voor een periode van vier jaar en zijn eenmaal herbenoembaar. Er is een rooster van aftreden, waar-bij ook de herbenoemingen worden vastgelegd. De leden van de Raad van Toezicht worden benoemd en ontslagen door de Raad van Toezicht en geworven aan de hand van een profielschets. Bij de benoeming van leden wordt gelet op een evenwichtige samenstelling van leden met expertise op een (of meerdere) van de volgende disciplines: wetenschappelijk onderzoek bin-nen het diabetesveld, diabeteszorg, marketing, media, bedrijfsleven, financiën en ervaringsdeskundigheid. Er wordt voorts gestreefd naar diversiteit op basis van onder andere leeftijd, geslacht en maatschappe-lijke achtergrond. De leden dienen te beschikken over bestuurlijke kwaliteiten en blijk te geven van betrokken-heid bij diabetes en het Diabetes Fonds.

In 2012 zijn twee leden benoemd tot de Raad van Toezicht: Dhr. dr. W.W. Boonstra, chef-econoom Rabobank, is benoemd op de portefeuille financiën en bedrijfsleven. Mw. dr. C.B. Brouwer, internist OLVG, is benoemd op de portefeuille diabeteszorg en -onderzoek. In de Raad van Toezicht van het Diabetes Fonds had-den gedurende het jaar 2012 de volgende personen zitting:• mevrouw S.M. Dekker (voorzitter);• de heer drs. M.J.M. van den Berg;• de heer dr. W.W. Boonstra;• mevrouw dr. C.B. Brouwer, vanaf maart 2012;• de heer prof. dr. E.C. Klasen; • mevrouw drs. A. van Leeuwen MCC;• de heer P.H. Vergeer.

Zelfevaluatie Raad van ToezichtNaast de evaluatie van het beleid en het functioneren van de Raad van Bestuur evalueert de Raad van Toe-zicht ook eenmaal per jaar zijn eigen functioneren. In de zelfevaluatie 2012 is aandacht besteed aan:• de rol van de individuele leden;• de samenstelling van de Raad van Toezicht;


• de wijze waarop de raad als geheel zijn taken met betrekking tot toezicht, advies, werkgeverschap en integriteit van de organisatie heeft uitgevoerd;

• de informatievoorziening vanuit de Raad van Bestuur;• de prioriteiten en aandachtspunten voor de daarop-

volgende periode.

Raad van Bestuur en MTDe Raad van Bestuur is eenhoofdig en wordt gevormd door de (statutair) algemeen directeur. De algemeen directeur is eindverantwoordelijke en legt verantwoor-ding af aan de Raad van Toezicht. De algemeen direc-teur heeft een dienstverband voor onbepaalde tijd.

De Raad van Toezicht evalueert jaarlijks het functione-ren van de algemeen directeur. Dit gebeurt in diens afwezigheid. Het jaarlijkse functioneringsgesprek wordt gevoerd met de voorzitter van de Raad van Toezicht en de voorzitter van de Financiële Audit Commissie (FAC). De uitkomsten en afspraken worden opgetekend in een gespreksverslag, dit wordt opgenomen in het personeelsdossier.

De directeur stelt het beleid vast van het Diabetes Fonds. Het beleid wordt ontwikkeld in overleg met het Management Team (MT).

Optimale besteding van middelenHet Diabetes Fonds heeft een heldere planning- en controlcyclus, gebaseerd op het meerjarenbeleidsplan en de jaarplannen. De effectiviteit en efficiency worden in de eerste plaats afgemeten aan de realisatie van de doelstellingen uit het meerjarenbeleidsplan en de preci-sering daarvan in het jaarplan en de begroting.

In het toezicht op de financiën van het Diabetes Fonds wordt voorzien door interne controlemaatregelen, zoals vastgelegd in de AO IC-omschrijving. De Financiële Audit Commissie toetst de kwartaalrapportages van het bureau, de rapportages van de vermogensbeheerder en de interne administratieve organisatie. Daarnaast is de Audit Commissie belast met het beoordelen van de risi-co’s. De Audit Commissie doet verslag aan de voltallige Raad van Toezicht. De effectiviteit en efficiency van de bestedingen van het bureau zijn een belangrijk aandachts-punt bij de toetsing. De wijze van fondsenwerving heeft voortdurend de belangstelling van de Raad van Toezicht. Hierbij worden de beleidsdoelstellingen op het gebied van onderzoek en voorlichting als toetssteen gehanteerd. Er zijn geen leningen, voorschotten en garanties verstrekt aan bestuur en individuele toezichthouders.

Financiële Audit CommissieDe FAC bestaat uit ten minste drie leden, de leden wor-den benoemd, geschorst en ontslagen door de Raad van Toezicht. De Raad van Toezicht benoemt de voor-zitter van de FAC in functie. De Audit Commissie wordt gevormd door drie leden van de Raad van Toezicht, de heer Van den Berg (voorzitter), de heer Boonstra en de heer Vergeer. Vanuit het bureau neemt de algemeen directeur deel aan de FAC. Het hoofd Algemene Zaken licht de financiële situatie toe in de vergaderingen. In 2012 is de FAC viermaal bijeengekomen.

Externe controle CBF en accountantTweemaal per jaar wordt een accountantscontrole uitgevoerd door PricewaterhouseCoopers, waaronder een interim- en een externe controle. De goedkeuring van de jaarrekening gebeurt door de Raad van Toezicht in aanwezigheid van de externe accountant. Daarnaast voert het Centraal Bureau Fondsenwerving jaarlijks een controle uit op de jaarrekening en vindt eenmaal in de vijf jaar een uitgebreide controle plaats. In 2012 is het Diabetes Fonds hertoetst, het CBF heeft het Keur opnieuw toegekend tot 2016.

Doelbesteding De geworven fondsen moeten zoveel mogelijk worden besteed aan de primaire doelstellingen van het Diabe-tes Fonds: voorlichting en onderzoek. Het Diabetes Fonds streeft ernaar de kosten voor administratie en beheer zo laag mogelijk te houden.Toekenning van onderzoeksprojecten gebeurt na een zeer zorgvuldige beoordelingsprocedure waarbij externe deskundigen en een wetenschappelijke en maatschappelijke adviesraad nauw betrokken zijn. De voortgang van de toegekende onderzoeksprojecten wordt nauw gevolgd middels rapportages en werkbe-zoeken. De resultaten van de projecten worden bekend-gemaakt bij relevante doelgroepen, zoals publiek, patiënten en zorgverleners.

Omgang met belanghebbenden Het Diabetes Fonds is een organisatie met maat-schappelijke doelstellingen en heeft daardoor vele belanghebbenden – van donateurs tot overheden, van onderzoekers tot leveranciers. Het Diabetes Fonds probeert zoveel mogelijk ruimte te geven aan wensen, vragen en klachten van belanghebbenden. Patiënten, donateurs, wetenschappers en pers kunnen eenvoudig via de website of telefonisch contact met ons opne-men. Daarnaast is er op verschillende evenementen


ruimte voor persoonlijk contact. De Raad van Toezicht is zich bewust van de verschillende groepen belang-hebbenden en houdt de verschillende perspectieven scherp in de gaten.

Donateurs, patiënten en wetenschappersDe grootste groep belanghebbenden is voor het Dia-betes Fonds in de eerste plaats mensen met (kans op) diabetes en donateurs. Bij iedere actie of uiting van het Diabetes Fonds wordt gekeken naar de impact hiervan op deze twee doelgroepen. Klachten en opmerkingen worden zorgvuldig beantwoord en geregistreerd. In 2012 zijn maar zeer weinig klachten ontvangen, in totaal 30, en deze zijn zorgvuldig beantwoord.Een tweede belangrijke groep belanghebbenden zijn de onderzoekers die een beroep doen op de onderzoeks-gelden die het Diabetes Fonds toekent. Het Diabetes Fonds is zich ten volle bewust van de wederzijdse afhankelijkheid en zorgt voor een goede relatie met deze doelgroep door heldere informatie over het beleid van het Diabetes Fonds en regelmatige ontmoetingen. Ook kennen we een bezwaarprocedure voor onderzoe-kers bij de toekenning van subsidies. In de samenstel-ling van de adviesorganen wordt rekening gehouden met een vertegenwoordiging vanuit de patiënten, de geneeskundige en de wetenschappelijke hoek.

Het Diabetes Fonds ziet voor zichzelf ook een belangrijke rol in het verspreiden van kennis naar zorgverleners en onderzoekers en het vertalen van wetenschappelijke inzichten naar bruikbare informatie voor mensen met diabetes.

Vrijwilligers Naast de donateurs en de wetenschappers kent het Diabetes Fonds een groep zeer betrokken belangheb-benden: de vrijwilligers. Jaarlijks gaan ongeveer 25.000 vrijwilligers de straat op om te collecteren voor het Diabetes Fonds. De collectanten krijgen informatie middels een nieuwsbrief. Daarnaast wordt er indirect persoonlijk contact onderhouden via regiohoofden en collecteleiders. Het Diabetes Fonds is erg zuinig op deze grote groep zeer betrokken belanghebbenden.

WerknemersOok het belang van medewerkers van het Diabe-tes Fonds wordt onderkend; in 2012 is een tweede onderzoek naar de tevredenheid van medewerkers uit-gevoerd. Door dit onderzoek is de relatie met de mede-werkers als belanghebbenden duidelijker geworden en is gebleken dat werknemers naar tevredenheid en

met grote betrokkenheid werkzaam zijn bij het fonds. Ten minste eenmaal per jaar wonen twee leden van de Raad van Toezicht een bureauoverleg met het voltallige personeel bij. In 2012 waren dat mevrouw Dekker en de heer Klasen.


Interne en externe ontwikkelingen

Het MT van het Diabetes Fonds doet tweemaal per jaar een uitgebreide risico- en kansenanalyse met een weergave van impact op beleid. Deze inventarisatie wordt ter discussie voorgelegd aan de Raad van Toe-zicht. De uitkomsten van deze inventarisatie zijn onder-deel van de voorbereidingen van het jaarplan. Binnen het Diabetes Fonds worden onder andere de volgende ontwikkelingen als belangrijk geïdentificeerd voor 2013:

Druk op inkomstenHet grootste risico voor 2013 ligt met name in de druk op de inkomsten, die is ontstaan door verschillende factoren. We zien dat mensen geven op basis van andere motieven. De gevers zijn meer betrokken en willen meer invloed op de bestedingen, kiezen vaker voor kortdurende, gerichte projecten of willen zelf in actie komen. Bij gevers is een verschuiving zichtbaar naar ‘ involve me’ in plaats van ‘trust me’.

De druk op de inkomsten vraagt om meer efficiency in de werkzaamheden. Ook daarin spelen samenwerkin-gen een belangrijke rol. Bijvoorbeeld binnen het Huis voor de Gezondheid in de vorm van een gezamenlijke receptie en backoffice.

Minder overheidssubsidie naar onderzoekOp het vlak van Kennis & Onderzoek zien we dat de overheid in het veld steeds minder investeert in pre-ventie en wetenschappelijk onderzoek. Dit kan leiden tot extra vraag om financiering bij het Diabetes Fonds en daardoor veel meer werk, bij hetzelfde of zelfs een lager budget. Daarom werken we met vooraanmel-dingen van onderzoek om de werkbelasting voor de onderzoekers, het bureau en de Wetenschappelijke Advies Raad te reduceren. Het fonds ontvangt geen subsidie van de overheid.

Preventie onder drukEen belangrijk risico bij het realiseren van onze missie is dat de overheid zeer beperkt inzet op preventie en dat verschillende initiatieven door bezuinigingen ook onder druk staan. Lobbyen blijft daarom belangrijk. Dat doen we vooral via de Samenwerkende Gezond-heidsFondsen (SGF) en de Nederlandse Diabetes Federatie (NDF).De kansen liggen met name in de samenwerking en verbinding met collega-fondsen binnen het Huis voor de Gezondheid, maar ook met diabetesorganisaties zoals Stichting DON en Diabetesvereniging Nederland (DVN).

Plannen voor 2013

Het 35e jaar van het bestaan van het Diabetes Fonds wordt in veel opzichten spannend. Gezien de hiervoor beschreven interne en externe ontwikkelingen gaan we in 2013 meer aansluiten bij de motieven van onze doelgroep. Dat vergt een meer klantgerichte benade-ring en inrichting van de organisatie.

Klantgroepen komen centraal te staan in ons denken en de organisatiestructuur.

Ook gaat het Diabetes Fonds nieuwe manieren van fondsenwerving ontwikkelen. Bestaande manieren van fondsenwerving (zoals de collecte) vormen nog steeds een belangrijke basis van onze inkomsten. Maar gezien de ontwikkelingen in de markt maken we ook ruimte voor nieuwe middelen. We gaan naar steeds meer ‘geoormerkte’ werving, om te zorgen dat de donateur direct invloed kan hebben op de manier van besteden. Ten slotte hebben de nieuwe toetreders gezorgd voor meer ‘marktwerking’. Dat vraagt van het Diabetes Fonds een andere manier van denken, meer samen-werking en een herdefinitie van de eigen positie.

2013 wordt een overgangsjaar waarin de winkel ver-bouwd wordt terwijl hij gewoon open blijft. Het is niet realistisch om de 10% groei aan te houden die in het meerjarenbeleid is vastgesteld. In 2013 gaan we daarom uit van een lichte groei in inkomsten uit eigen fondsenwerving in vergelijking met het resultaat in 2012. Om daarmee zoveel mogelijk wetenschappelijk onderzoek te kunnen financieren. De begroting 2013 is opgenomen in de bijlage.

We richten ons in 2013 op drie thema’s: diabetes type 1, bewegen en voeding. We kunnen in dat jaar de eer-ste vruchten plukken van de grote onderzoeksconsor-tia die we vier jaar geleden zijn gestart op het gebied van de genezing van diabetes type 1. De resultaten daarvan zullen in 2013 bekend worden en vormen de basis voor een vervolg op dit onderzoek, waarbij we samenwerking in multidisciplinaire onderzoeksteams blijven stimuleren.Naast onderzoek krijgt ook preventie aandacht, waarbij het accent zal liggen op bewegen. We weten uit onderzoek dat daarmee 50% van de gevallen van

7. Vooruitblik 2013


diabetes type 2 voorkomen kan worden en besparin-gen tot bijna 1 miljard per jaar te realiseren zijn voor het bedrijfsleven. Met bewegen kunnen we verbinding maken tussen voorlichting, onderzoek en fondsenwer-ving, onder andere via onze traploopactie.

Ook voeding is een onderwerp dat aandacht krijgt, via het in 2012 ontwikkelde interactieve voedingsplat-form, een community waarin mensen met en zonder diabetes toegankelijke en betrouwbare informatie over voeding kunnen vinden. Ook daarin werken we samen met andere partijen. Hierbij maken we verbindingen: we stimuleren mensen met diabetes hun kennis in te brengen.

In 2013 blijven we onverminderd ambitieus, maar zullen we andere paden bewandelen om tot groei te komen. Ons devies blijft daarbij natuurlijk: ‘Een toe-komst zonder diabetes, daar gaan we voor!’


Bijlagen


Adjunct-directeur*

Raden van Advies Alg. directeur* Algemene Zaken Hoofd*

Officemanager

BestuurssecretarisStafmedewerker P en O

DirectiesecretaresseSr. financieel medewerker

ApplicatiebeheerderTelefonist/adm. medewerker

Teamleider Marketingcomm.(plv. hoofd)

Webcoördi nator

Wetenschaps-redacteur

PR adviseur

Medew. Marketingcomm.

Teamleider Collecte

Collecte-medewerker

Adm. mede-werker

Teamleider Fondsenwerving

Fondsen werver

Medew. Relatiebeheer

Relatie-manager

TeamleiderPreventie

Medew. Kennis & Onderzoek

TeamleiderWet. Onder-zoek(plv. hoofd)

Medew. Kennis & Onderzoek(2x)

* lid MT

Communicatie en Relatiemanagement Hoofd*

Kennis en OnderzoekHoofd*

Afdelingssecretaresse Afdelingssecretaresse

Raad van Toezicht

Bijlage Organogram 2012


Bijlage Adviescommissies Wetenschappelijke Adviesraad (WAR)

Voorzitterdr. H.J. (Henk-Jan) Aanstoot, nationaal expertisecentrum Diabeter

Leden• dr. ir. G.M. (Geesje) Dallinga-Thie AMC, vasculaire geneeskunde• prof. dr. G. (Gertjan) van Dijk RUG, neuro-endocrinologie• prof. dr. E.J.M. (Edith) Feskens WUR, voeding en epidemiologie• dr. B.E. (Bastiaan) de Galan, UMC St. Radboud, algemene interne geneeskunde • prof. dr. A.K. (Bert) Groen UMCG, kindergeneeskunde• dr. F. (Frits) Holleman AMC, interne geneeskunde, namens het NVDO• dr. B.P.C. (Bobby) Koeleman UMCU, medische genetica• prof. dr. E.J.P. (Eelco) de Koning, LUMC, nierziekten (einde termijn 31/12/12)• dr. P.J.M. (Pieter) Leenen Erasmus MC, immunologie• prof. dr. M.G.A.A.M. (Giel) Nijpels VUMC, huisartsgeneeskunde• prof. dr. F. (Frans) Pouwer UvT, medische psychologie• prof. dr. H. (Hanno) Pijl LUMC, endocrinologie• prof. dr. L.P.A.J. (Patrick) Schrauwen MUMC+, humane biologie• prof. dr. C.D.A. (Coen) Stehouwer MUMC+, interne geneeskunde• dr. H.W. (Harold) de Valk, UMC Utrecht, interne geneeskunde

Maatschappelijke Adviesraad (MAR) Alle MAR-leden zijn op 1 november 2012 aangetreden

• Mw. J.M. (Annemarie) Bevers• Dhr. A.B.M. (Arthur) ten Have• Mw. R. (Rolanda) Käser • Dhr. R. (Ronald) Kooij• Mw. I. (Ida) Miedema, namens de DVN• Mw. D. (Doeschka) Motmans• Dhr. W.G.J. (Wouter) van Munster MBA• Dhr. T.H. (Herman) Pompe • Mw. I. (Ingrid) Ruys• Mw. M.L. (Marlies) Schimmelpenninck• Mw. M. (Marianne) van der Valk• Dhr. J. (John) Willems


Bijlage Overzicht nevenfuncties bestuur en Raad van ToezichtMw. drs. J.W.M. DessingAlgemeen directeur sinds 1 juni 2012• Bestuurslid Stichting Loterijacties Volksgezondheid • Lid lobby werkgroep Samenwerkende Gezondheids-

fondsen (SGF)• Bestuurslid stichting Huisvesting voor het Huis voor de

Gezondheid

Mw. S.M. Dekker – oud-minister VROMVoorzitter sinds 1 maart 2007 tot maart 2015• Voorzitter Raad van Toezicht AMFO (Antiliaanse

MedeFinancieringsOrganisatie) tot 1 juli 2012• Voorzitter Raad van Toezicht Kadaster• Voorzitter Stichting Talent naar de Top • Voorzitter Strategische Adviesraad Bouw en Onder-

grond, TNO• Voorzitter Tafel van Borging Maasvlakte II• Voorzitter van de Raad van Toezicht Kennis voor Klimaat• Vicevoorzitter Raad van Commissarissen van BNG• Lid College financieel toezicht (Cft) voor de Neder-

landse Antillen vanaf 1 juli 2012• Lid Supervisory Board Royal HaskoningDHV

Dhr. dr. W.W. Boonstra Sinds 1 januari 2012 tot 1 januari 2016• Onderdirecteur en Chief Economist van Rabobank

Nederland• Universitair docent monetaire economie, Faculteit

der Economische Wetenschappen en Bedrijfskunde, Vrije Universiteit

• Externe adviseur Beleggingscommissie van de Stichting Pensioenfonds Gasunie

• Voorzitter Monetary Commission van de European League for Economic Cooperation (ELEC)

• Secretaris / penningmeester Nederlandse afdeling van ELEC: Europese Liga voor Economische Samenwer-king (ELES)

• Bestuurslid SEO Economisch Onderzoek

Mw. dr. C.B. BrouwerSinds 01 april 2012 tot 01 april 2016• Internist Onze Lieve Vrouwe Gasthuis te Amsterdam• Voorzitter business unit interne Geneeskunde OLVG• Lid bestuur Medische Staf OLVG• Voorzitter dr. Evert van Ballegooiestichting• Secretaris Stichting Diabetes Education Study Group

Nederland (DESG)

• Lid raad van toezicht EADV• Lid sectie endocrinologie van de NIV (Nederlandse

Internisten Vereniging)• Lid klankbordgroep diabetes NIV

Dhr. prof. dr. E.C. Klasen, Sinds 1 maart 2007 tot maart 2015• Adviseur Raad van Bestuur Leids Universitair Medisch

Centrum • Voorzitter Strategische Adviesraad TNO Gezond Leven • Voorzitter commissie ‘Systeemfalen’ ZonMw • Voorzitter Wetenschappelijk College Fysiotherapie

KNGF • Vicevoorzitter Bestuur Stichting Kennisontwikke-

ling HBO (SKO) • Lid Adviesraad voor het Wetenschaps- en Technolo-

giebeleid (AWT) • Lid Raad van Toezicht Diabetes Fonds Nederland • Lid Bestuur Nederlandse Diabetes Federatie • Lid Raad van Toezicht Hartstichting • Lid NWO-commissie Beroep- en Bezwaarschriften • Lid Kernteam Topsector Life Sciences and Health • Lid Scientific Advisory Board of the German Center for

Cardiovascular Research, DZHK. • Lid Raad van Toezicht Universitair Medisch Centrum

Trinity Health, Dublin (Ierland) • Lid NHS Strategic Board for Hospital Groups, Ierland • Lid Algemeen Bestuur Leids Universiteitsfonds (LUF)

Dhr. drs. M.J.M. Van den BergSinds 1 april 2011 tot 1 april 2015• Hoofdfunctie: Chief Operations Officer PGGM Invest-

ments, statutair lid van de directie Vermogensbeheer en Fondsenbeheer Lid directie IMAP Hedge Fund, Dublin (Ierland)

Mw. drs. A. van Leeuwen MCC Sinds 1 september 2006 tot mei 2013• Director Corporate Communications bij Booking.com

Dhr. P.H. VergeerSinds 2 november 2006 tot 2 november 2014• Ervaringsdeskundige (diabetes type 1)• Erelid Diabetesvereniging Nederland• Voorzitter Stichting Gilde Utrecht• Voorzitter Vereniging van eigenaren Radboudveste


Jaarrekening 2012Jaarrekening:

Balans ........................................................................................................................................ 41

Staat van Baten en Lasten ......................................................................................................... 42

Algemene toelichting .................................................................................................................43

Toelichting op de balans ............................................................................................................45

Toelichting op de Staat van Baten en Lasten ............................................................................. 51

Overige gegevens:Voorstel verwerking resultaat ....................................................................................................62

Gebeurtenissen na balansdatum ...............................................................................................62

Controleverklaring ......................................................................................................................63

Bijlage:Begroting 2013 ..........................................................................................................................65


Diabetes Fonds Balans 31/12/2012

2012 2011ref € €

ACTIVAMateriële vaste activa 1Inventaris 90.055 113.474Computerapparatuur en programmatuur 102.730 197.989Kantoorinventaris 11.580 21.396Totaal Materiële vaste activa 204.365 332.859

Financiële vaste activa 2Aandelen 1.261.968 1.705.188Obligaties 3.882.905 3.592.925Alternatieve beleggingen 542.534 710.767Garantieproducten 0 874.900Totaal financiële vaste activa 5.687.407 6.883.780

Vorderingen en overlopende activa 3 2.101.258 2.242.503

Liquide middelen 4 4.282.496 4.366.399

TOTAAL 12.275.526 13.825.542

PASSIVAReserves en Bestemmingsfondsen

Reserves 5Continuïteitsreserve 2.500.000 2.500.000Bestemmingsreserve t.b.v. de doelstelling 720.899 1.222.340Reserve waardeverschillen beleggingen 349.681 176.082Totaal Reserves 3.570.580 3.898.422

Bestemmingsfondsen 6Bestemmingsfondsen 155.776 175.000Totaal Bestemmingsfondsen 155.776 175.000

Totaal Reserves en Bestemmingsfondsen 3.726.356 4.073.422

Langlopende schulden 7Subsidieverplichtingen lange termijn 4.619.736 4.761.831Overige langlopende schulden 50.000 80.000Totaal langlopende schulden 4.669.736 4.841.831

Kortlopende schuldenSubsidieverplichtingen korte termijnSubsidieverplichtingen korte termijn 8 3.175.340 4.342.363Overige kortlopende schulden 9 704.094 567.925Totaal kortlopende schulden 3.879.434 4.910.288

TOTAAL 12.275.526 13.825.542


Diabetes Fonds Staat van Baten en Lasten 2012

2012 Begroting 2011ref € € €

BATENBaten uit eigen fondsenwervingCollecte 10 1.636.468 1.850.000 1.822.645Donateurs 11 2.135.677 2.400.000 2.358.256Grotere Gevers 36.119 200.000Giften en schenkingen 11 352.134 550.000 465.166Sponsorbijdragen 12 9.617 50.000 35.631Nalatenschappen 13 724.185 1.100.000 1.037.002Inkomsten bestemmingsfondsen 6 52.500 50.000 90.895Acties vrijwilligers 85.135 123.000Totaal Baten uit eigen fondsenwerving 5.031.835 6.323.000 5.809.594

Subsidie-inkomsten 14 141.122 87.000 182.739

Baten uit acties derden 15Inkomsten acties derden 1.579.805 1.900.000 1.805.761Inkomsten samenwerkingsverbanden 150.409 0 190.245Totaal baten uit acties derden 1.730.214 1.900.000 1.996.006

Baten uit beleggingen 16 720.416 300.000 13.671

Som der baten 7.623.587 8.610.000 8.002.011

LASTENBesteed aan doelstellingOntwikkel, verbind en verspreid kennis 17 3.555.795 3.496.777 3.188.075Stop de opmars 18 510.252 870.007 888.439Beter in beeld 19 2.255.423 2.768.638 2.006.059Totaal besteed aan doelstelling 6.321.470 7.135.422 6.082.573

Werving batenKosten eigen fondsenwerving en voorlichting 20 1.042.560 1.169.667 1.451.484Kosten acties derden 15 118.799 120.000 89.802Kosten beleggingen 21 29.511 40.000 79.845Totaal werving baten 1.190.871 1.329.667 1.621.131

Beheer en administratie 22 458.313 494.910 456.589

Som der lasten 7.970.653 8.960.000 8.160.293

Resultaat -347.066 -350.000 -158.282

Resultaatbestemming 2012Reserves € €Continuïteitsreserve -772.777Bestemmingsreserve t.b.v. de doestelling -501.441 557.855Reserve waardeverschillen beleggingen 173.599 -78.360

BestemmingsfondsenFondsen op Naam 2.500 10.000Bestemmingsreserve t.b.v. de hal -21.724 100.000Bestemmingsreserve t.b.v. de onderzoeksprijs 2013 25.000

-347.066 -158.282


Algemene toelichting en waarderingsgrondslagen

Dit jaarverslag en deze jaarrekening zijn opgesteld vol-gens de Richtlijn 650 Fondsenwervende instellingen, die is uitgegeven door de Raad voor de Jaarverslaggeving.

Doelstelling

De missie van de Stichting Diabetes Fonds luidt:

Naar een toekomst zonder diabetes.Het Diabetes Fonds maakt zich sterk om diabetes en complicaties te voorkomen en te genezen. We geven mensen met diabetes nu en in de toekomst een be-tere kwaliteit van leven.

Hiertoe werft het Diabetes Fonds gelden voor we-tenschappelijk onderzoek en voorlichting, want elke oplossing begint met onderzoek.

Deze missie vormt het bestaansrecht van het Diabetes Fonds en ligt daarmee ten grondslag aan de meerjaren-doelstellingen, zoals verwoord in het meerjarenbeleids-plan van het Diabetes Fonds 2012-2015.

WaarderingsgrondslagenDe in de balans opgenomen activa en passiva zijn, voor zover niet anders wordt vermeld, tegen nominale waarde opgenomen.

Materiële vaste activaDe materiële vaste activa worden gewaardeerd tegen de aanschafwaarden minus de afschrijvingen. De afschrijvingen zijn lineair en de afschrijvingspercentages per jaar zijn als volgt:• Inventaris 10%• Computerapparatuur en –programmatuur 33,33%• Kantoormachines 20%• Vervoermiddelen 20%In het jaar van aanschaf wordt over zes maanden afgeschreven.

BeleggingenDe beleggingen zijn gewaardeerd tegen de beurswaarde per balansdatum. Zowel de gerealiseerde als de niet-gerealiseerde resultaten ten gevolge van koerswijzigingen worden in de staat van baten en lasten verantwoord. Het niet-gerealiseerde beleggingsresultaat wordt gedoteerd of onttrokken aan de reserve waardeverschillen beleggin-gen, voor zover deze reserve een positief saldo heeft.

Bij de bepaling van het resultaat zijn, voor zover niet anders wordt vermeld, de aan het boekjaar toe te reke-nen baten en lasten opgenomen.

SubsidieverplichtingenDe in een boekjaar aangegane subsidieverplichtingen worden in dat jaar in het geheel ten laste van de staat van baten en lasten gebracht. Deze verplichtingen wor-den gedeeltelijk in het lopende jaar en gedeeltelijk in volgende jaren afgewikkeld. De in de loop van het jaar werkelijk betaalde voorschotten en afrekeningen worden met de subsidieverplichtingen verrekend.

Baten uit nalatenschappenBaten uit nalatenschappen worden verantwoord in het jaar waarin de omvang betrouwbaar kan worden vastgesteld.

Aandeel acties derdenOntvangen bijdragen uit acties van derden worden, voor zover mogelijk, verantwoord in het jaar waarop de bijdra-gen betrekking hebben.

UitvoeringskostenOnder uitvoeringskosten verstaan we de kosten van per-soneel, huisvesting, kantoorkosten en algemene kosten. Deze uitvoeringskosten worden op basis van de bezet-ting (het aantal fte’s) toegerekend aan Fondsenwerving, Beheer en Administratie, Wetenschappelijk Onderzoek, Preventie en Voorlichting. Als basis voor de toebedeling van uitvoeringskosten aan Beheer en Administratie geldt de volgende bezetting: directeur 50%, financieel medewerker 100%, directiese-cretaresse 100%, de adjunct-directeur 50% en de twee andere afdelingshoofden en de bestuurssecretaris 25%.Bij de berekening worden de personele kosten doorbe-last op basis van de individuele loonkosten en de andere uitvoeringskosten op basis van een gemiddelde per fte. Dit resulteert in een toebedeling van 15% van de uitvoe-ringskosten aan Beheer en Administratie, terwijl Fond-senwerving 17%, het thema Kennis 22%, het thema Stop de opmars 10% en het thema Beter in beeld 36% van de uitvoeringskosten krijgen toebedeeld.


Kosten van Beheer en Administratie De richtlijn 650 schrijft voor dat de kosten voor Beheer en Administratie apart worden vermeld. Dit zijn de kos-ten die de organisatie maakt in het kader van de interne beheersing en administratievoering en niet worden toe-gerekend aan fondsenwerving of doelstelling.Naast directe kosten zoals kosten van bestuur en Raad van Toezicht, kosten planning & control en verslagleg-gingskosten, wordt ook een deel van de uitvoerings-

kosten toegerekend aan Beheer en Administratie. Voor de toegepaste toerekeningpercentages zie hierboven bij Uitvoeringskosten.

Het Diabetes Fonds stelt als norm dat de kosten voor Beheer en Administratie maximaal 6,5% van de totale lasten mogen zijn. In 2012 was dit percentage 5,8%.

Het Diabetes Fonds volgt in deze de richtlijn van het VFI en schematisch ziet de verdeling er als volgt uit:

Kostensoort Toerekening aan Beheer & Administratie

Toelichting/opmerking

Bestuur / Raad van Toezicht 100% alle directe kosten

Directie 100% alle directe kosten

Algemeen secretariaat 100% alle directe kosten

Financiën, planning & control 100% alle directe kosten

ICT 14% op basis van aantal fte

Huisvesting en facilitair 14% op basis van aantal fte

Personeelszaken 14% op basis van aantal fte

Personeelskosten 16%op basis van aantal fte en de hoogte van het individuele loon

Juridische kosten 14% op basis van aantal fte

Communicatie gedeeltelijk kosten jaarverslaglegging en alg. marktonderzoek

Donateuradministratie - toegerekend aan fondsenwerving en voorlichting

Projectadministraties - volledig toegerekend aan de betreffende projecten

PensioenenHet Diabetes Fonds heeft de pensioenregeling van alle medewerkers ondergebracht bij het Pensioenfonds Zorg en Welzijn (PFZW) op basis van het standaard pensioen-reglement van PFZW (middelloonregeling). Richtlijn 271 biedt de mogelijkheid om deze regeling als een toege-zegde bijdrageregeling te verwerken omdat:

a) Het Diabetes Fonds is aangesloten bij een bedrijfs-takpensioenfonds (PFZW) en past tezamen met andere rechtspersonen dezelfde pensioenregeling toe;

b) Het Diabetes Fonds heeft geen verplichting tot het voldoen van aanvullende bijdragen, niet zijnde een ver-hoging van toekomstige premies als sprake is van een tekort bij PFZW.

De (pre-)pensioenregeling van PFZW voldoet aan beide

voorwaarden. De regeling mag derhalve onder richtlijn 271 verwerkt worden als een toegezegde-bijdrageregeling. Dit betekent dat de premienota’s van PFWZ onder de pensioenlasten verwerkt zijn en het nog niet betaalde deel van de premienota’s onder kortlopende schulden.

Toelichting op de balans en staat van baten en lastenOp pagina 45 tot en met 50 volgt een toelichting op de balans en van pagina 51 tot en met 61 op de cijfers uit de staat van baten en lasten. De nummers verwijzen naar het referentienummer in de balans en de staat van baten en lasten.


Toelichting op de balansIn het kortOp de balans zien we een afname van zowel de activa als de passiva. In 2012 hebben er weinig investeringen plaats-gevonden en zijn de activa door de reguliere afschrijving verminderd. Door verkoop van beleggingen is de waarde van de financiële activa met meer dan € 1 mln. verminderd. Door dit laatste en door het feit dat er in 2012 meer sub-sidieverplichtingen zijn uitbetaald dan toegekend, zijn de liquide middelen ongeveer gelijk gebleven. Tegenover deze afname van activa staan ook minder passiva. De reserves zijn met 3 ton gedaald, doordat we een deel van de doel-bestedingsreserve dit jaar hebben ingezet om meer te investeren in doelbesteding.We hebben de continuïteitsreserve gehandhaafd op het niveau van € 2,5 mln. De reserve waardeverschillen beleg-ging is opgehoogd met de toename van het ongerealiseerde beleggingsresultaat in 2012. Bij de verdere liquidatie van de beleggingsportefeuille, die begin 2013 gepland is, zal deze reserve geheel kunnen vrijvallen. De reserve doel-besteding is met ruim € 5 ton verlaagd.

1. Materiële vaste activa

Inventaris

Computer-apparatuur en-programma-

tuur

Kantoor-inventaris

Totaal

€ € € €Boekwaarden per 1 januari 2012 113.474 197.989 21.396 332.859

Mutaties 2012:

Investeringen 0 1.731 0 1.731

Desinvesteringen -1.357 -1.357

Afschrijvingen -23.419 -95.633 -9.816 -128.868

Boekwaarden per 31 december 2012 90.055 102.730 11.580 204.365

Stand per 31 december 2012

Cumulatieve aanschafwaarden 358.465 833.486 118.964 1.310.915

Cumulatieve afschrijvingen -268.410 -730.756 -107.384 -1.106.550

Boekwaarden per 31 december 2012 90.055 102.730 11.580 204.365

De materiële vaste activa worden aangewend in het kader van de bedrijfsvoering.

In 2012 is er nagenoeg niet geïnvesteerd.


2. Financiële vaste activa

AandelenAlternatieve

beleggin-gen

Garantie-producten

Obligaties Totaal

€ € € € €Waarde per 1 januari 2012 1.705.188 710.767 874.900 3.592.924 6.883.779

Herbelegging 7.876 2.859 16.625 27.360

Verkopen/afloop -1.016.448 -329.335 -874.900 -1.607.494 -3.828.177

Aankopen 434.920 119.799 0 1.701.375 2.256.094

Niet-gerealiseerde waardeverschillen 130.432 38.444 0 179.475 348.351

Waarde per 31 december 2012 1.261.968 542.534 0 3.882.905 5.687.407

Samenstelling portefeuille 31-12-2008 31-12-2009 31-12-2010 31-12-2011 31-12-2012

€ € € € €Aandelen 1.173.977 1.303.697 2.102.735 1.705.188 1.261.968

Alternatieve beleggingen 524.260 497.150 1.037.899 710.767 542.534

Garantieproducten 814.521 825.703 847.873 874.900 0

Obligaties 7.332.632 4.130.143 4.711.060 3.592.925 3.882.905

Liquide middelen 2.774.080 5.298.205 3.865.969 4.366.399 4.282.496

Totaal 12.619.470 12.054.898 12.565.536 11.250.179 9.969.903

Beleggingsresultaat 2008 2009 2010 2011 2012

€ € € € €Direct beleggingsresultaat

Interest 453.670 346.641 269.534 208.053 155.864

Dividenden 34.724 23.744 22.898 38.030 39.436

Totaal direct beleggingsresultaat 488.394 370.385 292.432 246.083 195.300

Indirect beleggingsresultaat

Gerealiseerd resultaat 0 66.805 -126 -90.272 176.764

Niet-gerealiseerd resultaat -1.344.954 422.473 357.685 -142.140 348.351

Totaal indirect beleggingsresultaat -1.344.954 489.278 357.559 -232.412 525.115

Totaal resultaat beleggingen -856.560 859.663 649.991 13.671 720.415

totaal rendement excl. niet-gerealiseerd resultaat

3,9% 3,6% 2,3% 1,4% 3,7%

2012 was weer een onrustig jaar op beleggingsgebied. Uiteindelijk herstelde de waarde van de portefeuille zich redelijk en werd een deel van de verliezen van voorgaande jaren weer goed gemaakt. Eind 2012 heeft de Raad van Toezicht besloten om het deel van het vermogen dat bestemd is om aangegane onderzoeksverplichtingen mee te betalen niet langer in effecten te beleggen, maar als spaartegoed aan te houden om zo elk risico op waardeverlies te beperken. Een deel van de beleggingen is toen ook verkocht. Voor het deel van het vermogen dat opzij is gezet als continuïteitsreserve, is aan de externe vermogensbeheerder gevraagd begin 2013 met een voorstel te komen hoe dit deel het beste aangehouden kan worden als we daarmee wel de inflatie willen compenseren.


3. Vorderingen en overlopende activa

Het grootste gedeelte van de vorderingen bestaat uit te ontvangen bedragen uit nalatenschappen en is licht terugge-lopen in vergelijking met 2011. De debiteuren zijn afgenomen en hebben voornamelijk betrekking op door het Diabe-tes Fonds uitgevoerde projectactiviteiten. De betaling voor het vierde kwartaal van de loterijen moet nog gebeuren. In het kader van LekkerLangLeven/Preventie Consult moet de afrekening voor 2012 nog betaald worden door de partners. Ten behoeve van het Huis voor de Gezondheid heeft het Diabetes Fonds een bedrag van € 252.000 voor-geschoten, als onderpand voor een bankgarantie. Dit bedrag wordt begin 2013 terugbetaald. De rente op obligaties wordt eenmaal per jaar uitbetaald. Op 31 december 2012 is er daardoor nog een bedrag te vorderen. Overige vorde-ringen zijn voor het overgrote deel vooruitbetaalde huurgelden.

31/12/2012 31/12/2012

€ €Nalatenschappen 598.674 638.511

Debiteuren 429.075 525.410

Vriendenloterij 306.539 319.135

Krasloterij en lotto 156.044 219.598

Samenwerkingsverbanden 225.311 327.457

Huis voor de Gezondheid 252.000 0

Interest obligaties 31.576 68.073

Interest 12.102 32.197

Najaarsmailing/collecte 3.064 3.684

Overige vorderingen 86.872 108.438

Totaal Vorderingen en overlopende activa 2.101.257 2.242.503

4. Liquide middelenLiquide middelen zijn iets verminderd. Enerzijds was er door de verkoop van beleggingen een toename aan liquidi-teiten. Maar doordat er in 2012 relatief veel subsidieverplichtingen betaald zijn, namen de liquide middelen per saldo licht af.


5. Reserves

31/12/2012 31/12/2011

€ €Continuïteitsreserve

Stand per 1 januari 2.500.000 3.272.777

Mutaties 0 -772.777

Stand per 31 december 2.500.000 2.500.000

Bestemmingsreserve t.b.v. de doelstelling

Stand per 1 januari 1.222.340 664.485

Mutaties -501.441 557.855

Stand per 31 december 720.899 1.222.340

Reserve waardeverschillen beleggingen

Stand per 1 januari 176.082 254.442

Mutaties 173.599 -78.360

Stand per 31 december 349.681 176.082

Totaal Reserves 3.570.580 3.898.422

Het Diabetes Fonds houdt een aantal reserves aan. De reserves bestaan uit de volgende posten:• Continuïteitsreserve;• Bestemmingsreserve ten behoeve van de doelbesteding;• Reserve waardeverschillen beleggingen.

ContinuïteitsreserveDe continuïteitsreserve heeft als doel de voortgang van de werkzaamheden van het Diabetes Fonds voor enige tijd veilig te stellen. De hoogte is vastgesteld op € 2.500.000 om enerzijds het risico van een maximale éénmalige inkomstendaling in enig jaar (€ 2.000.000) te kunnen dekken en maar bevat ook een bedrag van €500.000 om strate-gisch in te kunnen zetten als zich goede kansen voordoen. De hoogte van de reserve valt binnen de door de commis-sie Herkströter aanbevolen norm. De continuïteitsreserve heeft nu de omvang van ongeveer één maal de jaarlijkse uitvoeringskosten. De hoogte van de reserve is in 2012 niet aangepast.

Bestemmingsreserve ten behoeve van de doelstellingDe bestemmingsreserve ten behoeve van de doelstelling is een tijdelijke reserve en wordt gebruikt om een over-schot in enig jaar te bestemmen ten behoeve van de doelstelling in de daaropvolgende jaren. Een deel van de activi-teiten in 2012 is gefinancierd vanuit deze reserve.

Reserve waardeverschillen beleggingenDe reserve waardeverschillen beleggingen dient ter dekking van niet-gerealiseerde beleggingsresultaten. In 2012 wordt de reserve naar boven bijgesteld om de nog niet gerealiseerde waardestijging te reserveren totdat deze als gerealiseerd beschouwd mag worden.


6. BestemmingsfondsenBij bestemmingsfondsen wordt door derden een specifiek bestedingsdoel aan de middelen gegeven. Inmiddels kent het Diabetes Fonds een viertal Fondsen op Naam. Deze fondsen bestaan meestal uit een lening en een vermogens-bestanddeel. Het totale vermogensgedeelte is in 2012 opgelopen tot € 52.500. Gezamenlijk zorgen deze Fondsen op Naam voor ruim € 50.000 extra inkomsten ten behoeve van onderzoek.Naast Fondsen op Naam zijn er twee bestemmingsfondsen. Allereerst ten behoeve van de Corona Galina tweejaar-lijkse onderzoeksprijs, die in 2013 wordt uitgekeerd. Daarnaast is er een reserve ten behoeve van de voorgenomen aanpassingen van de entree van het Huis voor de Gezondheid, waarvoor van de Vriendenloterij € 100.000 is ontvan-gen. Hiervan is inmiddels ruim € 21.000 besteed.

Bestemmingsfondsen 31/12/2012 31/12/2011

€ €Hamers Douma Fonds

Stand per 1 januari 50.000 40.000

Mutaties 2.500 10.000


Bestemmingsreserve t.b.v. entree HvdG

Stand per 1 januari 100.000 0

Mutaties -21.724 100.000


Bestemmingsreserve t.b.v. onderzoeksprijs

Stand per 1 januari 25.000 0

Mutaties 0 25.000


Totaal Bestemmingsfondsen 155.776 175.000

7. Langlopende schulden

Subsidieverplichtingen lange termijnPer 31 december 2012 bedragen de subsidieverplichtingen voor wetenschappelijk onderzoek in totaal € 7.795.075. Het Diabetes Fonds splitst de subsidieverplichtingen in twee categorieën: af te wik-kelen na een jaar na de balansdatum (lange termijn) en af te wikkelen binnen een jaar (korte termijn). Op basis van de looptijd van en de voortgang in de afwikkeling van de subsidieverplichtingen is de omvang van de subsidieverplichtin-gen op lange termijn € 4.619.736. Voor een specificatie van de lopende subsidieverplichtingen wordt verwezen naar het schema op de volgende pagina.

Overige langlopende schuldenDeze post bevat het langlopende leningsdeel van de verschillende Fondsen op Naam. Het in het komende jaar af te lossen gedeelte is onder overige kortlopende schulden verantwoord.


8. Subsidieverplichtingen korte termijnDeze subsidieverplichtingen moeten binnen een jaar betaald worden en zijn in totaal € 3.175.340. Voor een specificatie van de lopende subsidieverplichtingen wordt verwezen naar onderstaand schema.

Specificatie lopende subsidieverplichtingen

Openstaand eind 2011

Toegezegd in 2012

Uitbetaald in 2012

Vrijval 2012


€ € € € €Totaal verplichtingen Onderzoek

9.104.194 3.297.967 -4.529.884 -77.201 7.795.075

Verdeling lange en korte termijn verplichting


Subsidieverplichting korte termijn

Subsidieverplichting lange termijn

€ € €Totaal verplichtingen Onderzoek

7.795.075 3.175.340 4.619.735

9. Overige kortlopende schulden

12/31/2012 12/31/2011

€ €Crediteuren 388.771 291.121

Nog te betalen bedragen 238.555 185.078

Kortlopende schulden FoN 30.000 30.000

Loonbelasting/Sv/PZW 46.768 61.726

704.094 567.925

Niet uit de balans blijkende rechten en verplichtingenDe huurovereenkomst met Meeus is per 15 november 2012 beëindigd. De bankgaranties afgegeven ten behoeve van deze overeenkomst zijn retour ontvangen van Meeus en daarmee is ook de bankgarantie vrijgevallen. Tot 15 maart 2013 mogen de partners van het Huis voor de Gezondheid om niet gebruik maken van de Argonaut. De daarmee uitgespaarde huurlasten worden ingezet om de verbouw en inrichting te bekostigen, samen met een door de verhuurder verstrekte inrichtingsbijdrage. Per 15 maart gaat de nieuwe huurovereenkomst in tussen Achmea en st. Huisvesting van het Huis voor de Gezondheid (st. Huisvesting). Per diezelfde datum krijgen de partner een huurovereen-komst met st. Huisvesting en moet er ook een waarborgsom gestort worden ter grootte van 6 maanden huur.De Nederlandse Diabetes Federatie (NDF) huurde in 2012 in totaal 30% van het totale gehuurde oppervlak en hier-voor werd door het Diabetes Fonds 30% van de totale huurprijs inclusief servicekosten aan de NDF in rekening gebracht. Vanaf 15 maart 2013 huurt NDF een veel kleiner deel en worden er nieuwe huurafspraken gemaakt.Het Diabetes Fonds heeft een contract met ITEC t.b.v. de print- en kopieerapparatuur. Het gaat om een jaarlijks con-tractbedrag van € 21.360. Het contract loopt gedeeltelijk af in 2013 (t.w.v. € 14.225) en het andere deel in 2015 (t.w.v. € 8.635).

Er waren eind 2012 geen voorwaardelijke toekenningen.


Toelichting op de staat van baten en lasten Het beeld over 2012 is gemengd, enerzijds zijn de inkomsten met 5% teruggelopen, in totaal ruim € 400.000 minder dan in 2011. Anderzijds heeft het Diabetes Fonds de teruggang goed op kunnen vangen door gericht minder uit te geven. Er is zelfs meer besteed aan de doelstelling dan in 2011. Mede door (zoals afgesproken) gebruik te maken van de reservering voor de doelbesteding, die de afgelopen jaren is gevormd. In de begroting was hiervoor een bedrag gereserveerd van € 350.000.

Baten 2012In 2012 liepen de inkomsten uit eigen fondsenwerving in vergelijking met 2011 terug met 13%, naar ruim € 5 mln. Over de hele linie vielen de inkomsten dit jaar tegen. Zowel inkomsten van donateurs, inkomsten uit nalatenschappen en de collecte waren lager dan in 2011. Maar ook inkomsten uit acties derden, wat voornamelijk inkomsten uit de loterijen zijn, laten een daling zien van ongeveer 13%. Onze beleggingen deden het uiteindelijk in 2012 goed, na een aantal jaren van (soms grote) beleggingsverliezen.

De teruggang in inkomsten heeft verschillende oorzaken. Gezien soortgelijke geluiden die we van andere fondsen horen, spelen de economische omstandigheden zeker een rol. Zo horen we van veel fondsen dat de nalatenschappen zijn terug-gelopen. Daarnaast heeft het Diabetes Fonds intern geen makkelijk jaar achter de rug, met name door veel uitval van mensen op het gebied van fondsenwerving. Hoewel we dit met tijdelijke krachten hebben kunnen opvangen, is het onge-twijfeld van invloed geweest. Daarnaast hebben we te maken met een verandering in het geefgedrag van donateurs.

De urgentie van deze ontwikkelingen heeft ertoe geleid dat er een aantal aanpassingen in de organisatie en de werk-wijze worden doorgevoerd, waarmee we voor 2013 een sterkere basis voor de fondsenwerving leggen.

Baten uit eigen Fondsenwerving

10. CollecteDe collecteopbrengsten hebben we niet op het niveau van 2011 weten te handhaven. We hadden een stabilisatie ten opzichte van 2011 begroot, maar hebben uiteindelijk ruim € 200.000 minder opgehaald.

11. Donateurs en giften en schenkingenVoor het eerst is het ons niet gelukt een stijging van de donateursinkomsten te realiseren. Een teruggang van net geen 10%. Ook de giften en schenkingen zijn minder dan in 2011.

12. SponsorbijdragenOok de sponsoring vanuit bedrijven daalde. Er zijn wel nieuwe samenwerkingsverbanden ontstaan, bijvoorbeeld met Scapino, waar in de toekomst naar verwachting mooie extra inkomsten uit gaan komen.

13. NalatenschappenOok hier een forse teruggang ten opzichte van 2011 en de begroting, maar wel in lijn met wat er bij andere fondsen gebeurt.


14. Subsidie-inkomstenDeze hebben te maken met de onderzoeksactiviteiten die het Diabetes Fonds uitvoert voor het Nationaal Actie-programma Diabetes (NAD) van de NDF. Deze activiteiten lopen begin 2013 af.

Subsidie inkomsten Realisatie 2012 Begroting 2012 Realisatie 2011

€ € €Inkomsten NAD 141.122 87.000 182.739

inkomsten Leesbaaronderzoek

Totaal Subsidie inkomsten 141.122 87.000 182.739

15. Aandeel acties derden Voor het tweede jaar op rij liepen de totale inkomsten uit de loterijen terug. Dat geldt vooral voor de opbrengsten uit de geoormerkte lotenverkoop. De inkomsten uit de Krasloterij zijn licht toegenomen.Onder Aandeel acties derden hebben we naast de inkomsten uit loterijen ook de inkomsten verantwoord uit samen-werkingsverbanden met andere gezondheidsfondsen.De inkomsten uit samenwerkingsverbanden komen voornamelijk uit het samenwerkingsverband LekkerLangLeven met de Hartstichting en de Nierstichting. Hiervoor voert het Diabetes Fonds een aantal onderzoeksprojecten uit die medegefinancierd worden door beide eerdergenoemde organisaties. Daarnaast zijn hier de inkomsten verantwoord uit het project LeesbaarOnderzoek, dat in het kader van het Huis voor de Gezondheid wordt uitgevoerd.

Aandeel acties derden Realisatie 2012 Begroting 2012 Realisatie 2011

€ € €Inkomsten acties derden

Diverse acties

Telepuzzel 0 0 0

Overige acties 4.500 0 8.600

4.500 0 8.600

Vriendenloterij (VL)

VL geoormerkte loten 477.561 650.000 595.043

VL ongeoormerkte loten 683.871 800.000 694.334

1.161.432 1.450.000 1.289.377

Via Stichting Loterijacties Volksgezondheid

Krasloterij 41.897 50.000 22.947

Lotto 283.923 400.000 384.889

Nabetaling voorgaande jaren 88.053 99.948

Totaal Stichting Loterijactie Volksgezondheid

413.873 450.000 507.784

Totaal Inkomsten acties derden 1.579.805 1.900.000 1.805.761

Inkomsten samenwerkingsverbanden 150.409 0 190.245

Totaal Aandeel actie derden 1.730.214 1.900.000 1.996.006

Totaal Kosten acties derden 118.799 120.000 89.802


16. Baten uit beleggingen Het resultaat uit beleggingen is goed geweest in 2012: ruim € 700.000. Meer dan de helft daarvan is al gerealiseerd, mede ook door de opbrengsten uit de liquidatie van een deel van de beleggingsportefeuille.

Baten uit eigen beleggingen Realisatie 2012 Begroting 2012 Realisatie 2011

€ € €Gerealiseerd beleggingsresultaat

Interest deposito’s 78.729 64.549

Verkoop aandelen 128.451 -72.856

Verkoop alternatieve beleggingen 34.803 9.819

Dividenden 39.436 38.030

Interest obligaties 77.136 143.504

Verkoop obligaties 13.510 -27.234

Totaal Gerealiseerd beleggingsresultaat 372.065 300.000 155.811

Ongerealiseerd beleggingsresultaat

Aandelen 130.432 -161.955

Alternatieve beleggingen 38.444 52.219

Obligaties 179.475 -59.431

Garantieproducten 27.027

Totaal Ongerealiseerd beleggingsresultaat 348.351 0 -142.140

Totaal Baten uit eigen beleggingen 720.416 300.000 13.671


Besteed aan de doelstellingAlgemeenOndanks de teruggang in inkomsten hebben we in 2012 meer besteed aan de doelstelling dan in 2011. We hebben vooral meer kunnen besteden aan onze belangrijkste doelstelling: onderzoek. Op het gebied van preventie (Stop de opmars) hebben we minder besteed, door het vervallen van twee projecten. De bestedingen aan voorlichting (Beter in beeld) zijn wat hoger, wat mede veroorzaakt wordt door de andere manier van toerekening van de wervingskosten die dit jaar is doorgevoerd, vergelijkbaar met de systematiek bij andere fondsen. De kosten voor Beheer en Admi-nistratie hebben we beperkt kunnen houden. Voor fondsenwerving is er door de interne omstandigheden en door bewust te sturen op kosten minder uitgegeven. Het CBF-percentage komt voor 2012 op 20,7%.

17. Ontwikkel, verbind en verspreid kennis

Doelbesteding Ontwikkel, verbind en verspreid kennis

Realisatie 2012 Begroting 2012 Realisatie 2011

€ € €Onderzoeksprojecten t.b.v. speerpunten 1.650.000 1.650.000 1.650.000

Overige onderzoeksprojecten 1.301.307 1.160.000 710.959

Stem van de Patiënt 0 212.865

Onderzoek in het kader van NAD 0 50.000 100.000

Toekenningen 3.055.037 2.860.000 2.673.824

Directe kosten Wetenschappelijk Onderzoek 36.390 73.500 32.055

3.091.427 2.933.500 2.705.879

Doorbelaste uitvoeringskosten t.b.v. Kennis 541.569 563.277 536.008

Totaal Ontwikkel, verbind en vesrpreid kennis 3.632.996 3.496.777 3.241.887

Vrijval onderzoeksprojectverplichtingen -77.201 0 -53.812

Totaal doelbesteding Wetenschappelijk Onderzoek 3.555.795 3.496.777 3.188.075

Over het algemeen is er meer besteed aan de doelstelling Ontwikkel, verbind en verspreid Kennis dan in 2011 en ook dan er was begroot. De feitelijke besteding aan de onderzoekdoelstelling was in 2012 € 3.632.996. Omdat een deel van de onderzoeken uiteindelijk minder hebben gekost dan er oorspronkelijk was toegekend, is er ruim € 77.000 van in voorgaande jaren toegekende onderzoeksubsidies vrijgevallen. Volgens de verslagleggingsregels moeten deze bedragen worden gesaldeerd.


18. Stop de opmars

Doelbesteding Stop de opmars Realisatie 2012 Begroting 2012 Realisatie 2011

€ € €Preventieactiviteiten 22.143 165.000 294.484

Onderzoek naar preventie 242.930 450.000 384.213

Doorbelaste uitvoeringskosten t.b.v. Preventie 245.179 255.007 209.742

Totaal Doelbesteding Preventie 510.252 870.007 888.439

Op het gebied van preventie (Stop de opmars) hebben we minder besteed, door het vervallen van twee projecten en het beperken van de uitgaven op andere activiteiten.

19. Beter in Beeld

Doelbesteding Beter in Beeld Realisatie 2012 Begroting 2012 Realisatie 2011

€ € €Eigen Voorlichtingsprojecten 763.408 1.131.500 1.101.650

Doorbelaste Fondsenwervingds-kosten t.b.v. Voorlichting

624.164 734.500 228.573

Doorbelaste uitvoeringskosten t.b.v. Voorlichting 867.852 902.638 675.837

Totaal Doelbesteding Voorlichting 2.255.423 2.768.638 2.006.059

Eigen voorlichtingsprojectenOp het gebied van voorlichting (Beter in beeld) hebben we in 2012 over het algemeen meer uitgegeven. Aan directe voorlichtingskosten is minder uitgegeven, maar door meer eigen inzet (uitvoeringskosten) zijn deze kosten juist toegenomen. Een deel van de fondsenwervingskosten wordt toegerekend aan voorlichting.In 2012 belasten we de helft van onze wervingskosten door aan voorlichting, gezien de verwevenheid van voorlichting en fondsenwerving (wat in lijn is met wat andere fondsen doorbelasten).


20. Kosten eigen fondsenwervingOmdat fondsenwerving en voorlichting nauw met elkaar samenhangen, wordt een deel van de gemaakte kosten van eigen fondsenwerving doorbelast aan voorlichting. Met voorlichtingscampagnes verspreiden we kennis uit onderzoek naar onze doelgroepen. Maar ook de fondsen-wervende campagnes krijgen steeds meer een voorlichtend karakter. Denk bijvoorbeeld aan een programma voor grotere gevers waar de koppeling tussen voorlichting over onderzoek en fondsenwerving overduidelijk is. Ook in al onze marketingacties speelt voorlichting een steeds grotere rol. Het Diabetes Fonds is in het recente verleden vrij behoudend geweest in het doorbelasten van fondsenwervende kosten aan voorlichting. Daarom heeft het Diabetes Fonds besloten ingaande 2012 50% van alle kosten van fondsenwervende activiteiten door te belasten aan voorlichting, om daarmee meer in lijn te zijn met de veranderde praktijk en de organisaties om ons heen.

De kosten van eigen fondsenwerving waren in 2012 lager dan in 2011 en lager dan begroot.

Kosten eigen fondsenwerving Realisatie 2012 Begroting 2012 Realisatie 2011

€ € €Kosten collecte 314.859 316.000 287.196

Kosten donateurs 782.251 883.500 606.808

Grotere Gevers 35.637 50.000 115.744

Fondsen op Naam 2.888 25.000

Kosten giften en schenkingen 15 5.000 112.110

Bedrijfsgiften 25.000 0

Kosten nalatenschappen 20.823 35.000 20.737

Overige kosten Fondsenwerving 67.220 61.500 1.453

Acties vrijwilligers 24.635 68.000

Subtotaal kosten eigen fondsenwerving 1.248.327 1.444.000 1.144.048

Doorbelasting aan voorlichting -624.164 -734.500 -228.573

Totale directe kosten eigen fondsenwerving 624.164 709.500 915.475

Doorbelaste uitvoeringskosten t.b.v. Fondsenwerving 418.397 435.167 536.008

Totaal Kosten eigen fondsenwerving 1.042.560 1.144.667 1.451.483

CBF-percentageIn 2012 heeft het Diabetes Fonds een percentage kosten werving eigen baten ten opzichte van de baten eigen fond-senwerving van 20,7%. Dit percentage was 25% in 2011 en 22,6% in 2010. Hiermee komt het gemiddelde percen-tage over de afgelopen 3 jaar op 22,8%.

21. BeleggingskostenHet verschil tussen de kosten in 2012 en 2011 is te verklaren omdat tot en met 2011 de bankkosten onder beleggings kosten werden verantwoord. Die zijn in deze jaarrekening verantwoord onder uitvoeringskosten.


22. Beheer en AdministratieKosten Beheer en Administratie zijn de kosten die de organisatie maakt in het kader van de interne beheersing en administratievoering en die niet worden toegerekend aan fondsenwerving of doelstelling. Naast de directe kosten, zoals kosten van bestuur en Raad van Toezicht, kosten Planning en Control en verslagleggingskosten, wordt ook een deel van de uitvoeringskosten toegerekend aan Beheer en Administratie. Uitvoeringskosten worden op basis van het aantal fte’s verdeeld. Als basis voor de toebedeling van uitvoeringskosten aan Beheer en Administratie geldt het volgende: directeur 50%, adjunct-directeur 50%, financieel medewerker 100%, directiesecretaresse 100%, de afdelingshoofden en de bestuurssecretaris 25%. Dit resulteert in 2012 in een toebedeling van gemiddeld 15% van de uitvoeringskosten aan Beheer en Administratie, terwijl Fondsenwerving 17%, Ontwikkel, verbind en verspreid kennis 22%, Stop de opmars 10% en Beter in beeld 36% van de uitvoeringskosten krijgen toebedeeld.

Kosten beheer en administratie (B&A) Realisatie 2012 Begroting 2012 Realisatie 2011

€ € €Bestuurskosten 3.406 6.000 7.556

Planning en control 56.316 58.473 48.054

Verslaglegging 15.532 25.000 19.981

Overige kosten B&A 18.726 26.500 8.123

Doorbelaste uitvoeringskosten t.b.v. B&A 364.333 378.937 372.875

Totaal Kosten beheer en administratie 458.313 494.910 456.589

Het Diabetes Fonds stelt als norm dat de kosten voor Beheer en Administratie maximaal 6,5% van de totale lasten mogen zijn. In 2012 was dit percentage 5,8%.


Last

enve

rdel

ing

201

2V

olge

ns d

e ric

htlij

n m

oete

n de

last

en t

oebe

deel

d w

orde

n aa

n w

ervi

ng b

aten

, doe

lste

lling

en

aan

Beh

eer

en A

dmin

is-

trat

ie. O

nder

staa

nd s

chem

a ge

eft

deze

ver

delin

g w

eer.

Daa

rond

er s

taan

een

aan

tal k

enge

talle

n di

e be

trek

king

heb

ben

op d

e be

sted

ing

in 2

012.

BE

ST

ED

ING

EN

Ken

nis

Sto

p d

e o

pm

ars

Bet

er in

B

eeld

Fon

dse

n-

wer

vin

gA

ctie

s d

erd

enB

eleg

-g

ing

enB

ehee

r en

A

dm

inis

trat

ieTo

taal

20

12B

ud

get

20

1220

11

€€

€€

€€

€€

€€

Sub

sidi

es3.

05

5.0

3724

2.9

30

00

00

03.

297.

967

3.31

0.0

00

3.28

9.70

9

Vrij

val

-77.

201

00

00

00

-77.

201

-53.

812

Voo

rlich

tings

activ

iteite

n0

22.1

43

763.

40

80

00

078

5.5

511.

296.

50

01.

143.

712

Pub

licite

it en

com

mun

icat

ie0

06

24.1

64

624

.16

411

8.7

99

00

1.3

67.1

271.

56

4.0

00

1.23

3.8

51

Uit

voer

ing

sko

sten

Per

sone

elsk

oste

n41

3.8

8718

7.37

56

63.

244

319.

754

00

278

.437

1.8

62.

69

61.

80

5.0

00

1.75

1.28

8

Hui

sves

ting

37.5

40

16.9

95

60.

158

29.0

02

00

25.2

55

168

.95

019

0.0

00

180.

717

Kan

toor

- en

alge

men

e ko

sten

61.5

08

27.8

46

98

.56

447

.519

00

41.3

7827

6.81

537

1.0

2726

5.3

40

Afs

chrij

ving

en

rent

e28

.63

412

.96

34

5.8

86

22.1

220

019

.26

312

8.8

68

169.

00

013

3.12

6

Tota

al u

itvo

erin

gsk

ost

en54

1.56

924

5.17

986

7.85

241

8.39

70

036

4.33

32.

437.

329

2.53

5.02

72.

330.

471

Dire

cte

kost

en3

6.3

90

00

00

29.5

119

3.97

915

9.8

80

229.

473

216.

36

2

Tota

le k

ost

en3.

555.

795

510.

252

2.25

5.42

31.

042.

560

118.

799

29.5

1145

8.31

37.

970.

653

8.93

5.00

08.

160.

293

CB

F p

erce

nta

ge

20,7

%18

,5%

25,0

%

% B

este

ding

doe

lste

lling

t.o

.v. t

otal

e ba

ten

82,

9%8

2,9%

76,0

%

% B

este

ding

doe

lste

lling

t.o

.v. t

otal

e la

sten

79,3

%79

,6%

74,5

%

% K

oste

n B

ehee

r en

Adm

inis

trat

ie t

.o.v

. tot

ale

last

en5,

8%5,

5%5,

6%


Uitvoeringskosten

PersoneelskostenDe gemiddelde personeelsbezetting in 2012 bedroeg evenals 2011 26,5 fulltime arbeidsplaatsen. De gemiddelde personeelskosten exclusief uitzendkrachten en inclusief opleidingskosten en overige personeelskosten per fulltime arbeidsplaats bedroegen € 65.280 en zijn daarmee ongeveer gelijk gebleven aan de gemiddelde kosten in 2011. De gemiddelde leeftijd is van 41,6 jaar in 2011 teruggelopen tot 40,2 jaar in 2011.Voor meer informatie over salarisschalen wordt verwezen naar de website www.diabetesfonds.nl. Doordat er in 2012 relatief veel tijdelijk personeel is ingezet en er ook veel aan werving van personeel is besteed, zijn de totale per-soneelskosten ruim boven de begroting uitgekomen.

DirectiebezoldigingDe algemeen directeur valt onder de algemene arbeidsvoorwaarden van het Diabetes Fonds. Het jaarsalaris van de algemeen directeur blijft binnen het maximum van de VFI-beloningsregeling. Aan de algemeen directeur zijn geen leningen, voorschotten of garanties verstrekt. In de periode tussen het vertrek van de algemene directeur per 14 maart 2012 en de aanstelling van de nieuwe directeur per 1 juni 2012 is het directeurschap tijdelijk vervuld door de adjunct-directeur. Voor een toelichting op het beleid en de uitgangspunten voor de directiebezoldiging verwijzen we naar hoofdstuk 5.1.3 Arbeidsvoorwaarden van het jaarverslag.

Naam H.P. Kuipers J.W.M. Dessing

Functie Algemeen directeur Algemeen directeur

Dienstverband

Looptijd Onbepaald Onbepaald

Uren 38 uur 38 uur

Parttime % 100% 100%

Periode 1/1/2012-14/03/2012 1/6/2012-31/12/2012

Bezoldiging

Bruto loon € 23.474 € 54.061

Vakantiegeld € 1.878 € 4.312

Totaal jaarinkomen € 25.352 € 58.373

Sociale lasten (werkgever deel) € 1.789 € 5.088

Belastbare vergoedingen € - € -

Pensioenlasten (werkgever deel) € 3.754 € 6.557

Totaal bezoldiging 2012 € 100.915

Totaal bezoldiging 2011 € 143.180

HuisvestingskostenDe huisvestingkosten zijn lager dan in 2011. Dit komt doordat de huurlasten vanaf 15 november 2012 lager zijn dan in 2011 en er meer kantoorruimte is onderverhuurd aan de Long Alliantie Nederland en het Erfocentrum.

Kantoor en algemene kosten en afschrijvingKantoor en algemene kosten zijn ruim binnen de begroting gebleven. Met name ICT-kosten zijn veel lager door het terug in huis halen van de servers, die in 2011 nog gedeeltelijk buiten de deur stonden. Per saldo zijn de totale uitvoeringskosten ruim binnen de begroting gebleven en iets hoger uitgevallen dan in het voorgaande jaar.


Uitvoeringskosten

Personeelskosten Realisatie 2012 Begroting 2012 Realisatie 2011

€ € €Salarissen 1.221.978 1.263.337 1.253.156

Sociale lasten 179.292 159.220 159.438

Pensioenpremie 148.116 150.868 153.987

Reiskosten 46.158 44.659 52.873

Uitzendkrachten/tijdelijk personeel 132.568 24.811 25.500

Overige personeelskosten 134.586 162.106 106.334

Totaal Personeelskosten 1.862.696 1.805.000 1.751.288

Huisvestingskosten

Huur 140.491 154.545 152.927

Schoonmaak 12.896 15.455 13.650

Overige huisvestingskosten 15.563 20.000 14.140

Totaal Huisvestingskosten 168.950 190.000 180.717

Kantoor en algemene kosten

ICT-beheer 148.347 188.000 201.555

Overige kantoorkosten 16.790 59.027 8.389

Algemene kosten 111.678 124.000 55.396

Totaal Kantoor en algemene kosten 276.815 371.027 265.340

Afschrijving

Totaal Afschrijvingskosten 128.868 169.000 133.126

Totale uitvoeringskosten te verdelen 2.437.329 2.535.027 2.330.471


KasstroomoverzichtOnderstaande kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode.

Kasstroomoverzicht 2012 2011

€ €Exploitatieresultaat -347.066 -158.282

Afschrijving 128.868 + 133.126 +

-218.198 -25.156

Mutaties langlopende schulden -172.095 -404.204

Mutaties kortlopende schulden -1.030.854 -491.599

Mutatie financiële activa 1.196.373 + 1.815.787 +

-6.576 919.984

Toename vorderingen 141.245 -193.520

Investeringen -374 - -200.878 -

140.871 -394.398

-83.903 500.430

Mutatie liquide middelen:

Beginbalans liquide middelen 4.366.399 3.865.969

Eindbalans liquide middelen 4.282.496 - 4.366.399 -

-83.903 500.430


Overige gegevensVoorstel verwerking resultaatDe reserve waardeverschillen beleggingen wordt verhoogd tot het niveau van de niet-gerealiseerde waardestij-ging van onze beleggingsportefeuille. Een deel van de opbrengsten van het Hamers Douma Fonds wordt, conform afspraak, toegevoegd aan het fonds. Aan de bestemmingsreserve ten behoeve van de entree wordt ruim € 20.000 onttrokken ter financiering van de bestemmingskosten. De onderzoeksprijs wordt pas volgend jaar uitgereikt, dus de reserve blijft onveranderd. Het tekort dat onder andere ontstaat doordat meer aan onderzoek is uitgegeven, wordt gefinancierd uit de daarvoor bestemde doelbestedingsreserve.

Voorstel toevoeging/ontrekking aan: €Reserves

Continuïteitsreserve

Bestemmingsreserve t.b.v. de doestelling -501.441

Reserve waardeverschillen beleggingen 173.599

Bestemmingsfondsen

Fondsen op Naam 2.500

Bestemmingsreserve t.b.v. de hal -21.724

Bestemmingsreserve t.b.v. de onderzoeksprijs 2013

-347.066

Gebeurtenissen na balansdatumEr hebben zich geen gebeurtenissen na balansdatum voorgedaan die hier vermeld dienen te worden.


Controleverklaring

PricewaterhouseCoopers Accountants N.V., Newtonlaan 205, 3584 BH Utrecht, Postbus 85096, 3508 AB Utrecht T: 088 792 00 30, F: 088 792 95 08, www.pwc.nl

‘PwC’ is het merk waaronder PricewaterhouseCoopers Accountants N.V. (KvK 34180285), PricewaterhouseCoopers Belastingadviseurs N.V. (KvK 34180284), PricewaterhouseCoopers Advisory N.V. (KvK 34180287), PricewaterhouseCoopers Compliance Services B.V. (KvK 51414406), PricewaterhouseCoopers Pensions, Actuarial & Insurance Services B.V. (KvK 54226368), PricewaterhouseCoopers B.V. (KvK 34180289) en andere vennootschappen handelen en diensten verlenen. Op deze diensten zijn algemene voorwaarden van toepassing, waarin onder meer aansprakelijkheidsvoorwaarden zijn opgenomen. Op leveringen aan deze vennootschappen zijn algemene inkoopvoorwaarden van toepassing. Op www.pwc.nl treft u meer informatie over deze vennootschappen, waaronder deze algemene (inkoop)voorwaarden die ook zijn gedeponeerd bij de Kamer van Koophandel te Amsterdam.

Controleverklaring van de onafhankelijke accountant

Aan: de Raad van Toezicht en de Raad van Bestuur van Stichting Diabetes Fonds

Wij hebben de in dit jaarverslag opgenomen jaarrekening 2012 van Stichting Diabetes Fonds te Amersfoort gecontroleerd. Deze jaarrekening bestaat uit de balans per 31 december 2012 en de staat van baten en lasten over 2012 en de toelichting, waarin zijn opgenomen een overzicht van de grondslagen voor financiële verslaggeving en andere toelichtingen.

Verantwoordelijkheid van de Raad van Bestuur De Raad van Bestuur van de stichting is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven in overeenstemming met Richtlijn 650 voor fondsenwervende instellingen van de Nederlandse Raad voor de Jaarverslaggeving. De Raad van Bestuur is tevens verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing als de Raad van Bestuur noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten.

Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder de Nederlandse controlestandaarden. Dit vereist dat wij voldoen aan de voor ons geldende ethische voorschriften en dat wij onze controle zodanig plannen en uitvoeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat.

Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De geselecteerde werkzaamheden zijn afhankelijk van de door de accountant toegepaste oordeelsvorming, met inbegrip van het inschatten van de risico’s dat de jaarrekening een afwijking van materieel belang bevat als gevolg van fraude of fouten.

Bij het maken van deze risico-inschattingen neemt de accountant de interne beheersing in aanmerking die relevant is voor het opmaken van de jaarrekening en voor het getrouwe beeld daarvan, gericht op het opzetten van controlewerkzaamheden die passend zijn in de omstandigheden. Deze risico-inschattingen hebben echter niet tot doel een oordeel tot uitdrukking te brengen over de effectiviteit van de interne beheersing van de stichting. Een controle omvat tevens het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van de door de Raad van Bestuur van de stichting gemaakte schattingen, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening.

Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is om een onderbouwing voor ons oordeel te bieden.


Oordeel Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van het vermogen van Stichting Diabetes Fonds per 31 december 2012 en van het resultaat over 2012 in overeenstemming met Richtlijn 650 voor fondsenwervende instellingen van de Nederlandse Raad voor de Jaarverslaggeving.

Mededeling betreffende het jaarverslag Wij hebben het jaarverslag gelezen teneinde van materieel belang zijnde inconsistenties, indien aanwezig, met de gecontroleerde jaarrekening te onderkennen. Op basis van het doorlezen van het jaarverslag vermelden wij dat het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de informatie in de jaarrekening en dat het jaarverslag alle informatie bevat die vereist is volgens Richtlijn voor de Jaarverslaggeving 650 'Fondsenwervende instellingen'. Wij hebben geen controle- of beoordelingswerkzaamheden uitgevoerd op de informatie in het jaarverslag.

Utrecht, 23 april 2013 PricewaterhouseCoopers Accountants N.V. Origineel getekend door drs. W.A. van Ginkel RA


Begroting 2013Hieronder de begroting 2013 zoals vastgesteld door de Raad van Bestuur en goedgekeurd door de Raad Toezicht (op 26/02/2013). In deze begroting gaan we ervan uit dat de inkomsten in 2013 onder druk zullen blijven staan. Door een andere inrichting van de organisatie, waardoor we veel klantgerichter gaan werken, investeert het DF in nieuwe manieren van werven. Niettemin verwachten we in 2013 een teruggang in totale baten ten opzichte van 2012. Een deel van de doelbestedingsreserve zal ingezet worden om de doelbesteding zoveel mogelijk op peil te houden.

Baten Begroting 2013

Opbrengsten eigen fondsenwerving €Collecte 1.650.000

Donateurs en giften 2.300.000

Nalatenschappen 650.000

Fondsen op naam 50.000

Geoormerkte opbrengsten 250.000

Sponsoring 225.000

Particuliere acties 160.000

Totaal opbrengsten eigen fondsenwerving 5.285.000

Overige opbrengsten

Acties derden 1.600.000

Beleggingen 200.000

Totaal overige opbrengsten 1.800.000

Totaal baten 7.085.000

Lasten

Doelbesteding

Ontwikkel, verbind en verspreid kennis 3.052.160

Stop de opmars 604.974

Beter in beeld 2.184.826

Totaal doelbesteding 5.841.960

Eigen Fondsenwerving 996.580

Overige werving 70.000

Beheer en administratie 466.459

Kosten aanpassing organisatie pm

Totaal lasten 7.375.000

Resultaat -290.000


Colofon

Heeft u vragen of wilt u informatie ontvangen?Bel (033) 462 20 55 of mail naar [email protected].

Financieel steunen?Maak uw gift over op giro 5766, t.n.v. Diabetes Fonds, Amersfoort.Voor specifieke vragen over nalaten of speciale vormen van doneren, bel of mail naar relatiemanager Saskia van Oirschot via (033) 422 65 20 of [email protected].

Wilt u collecteren?De vrijwilligerscoördinator brengt u graag in contact met de collecteleid(st)er bij u in de buurt. Bel of mail naar Henriëtte Bijl, vrijwilligerscoördinator, via (033) 422 65 20 of [email protected].

Wilt u subsidie aanvragen voor wetenschappelijk onderzoek?Kijk op www.diabetesfonds.nl of neem contact op met de Team Kennis & Onderzoek (wetenschappelijk onderzoek). Bel (033) 422 65 21 of mail naar [email protected].

CBFHet Diabetes Fonds kreeg in 1996 als één van de eerste charitatieve instellingen in Nederland het keurmerk van het Centraal Bureau Fondsenwerving. Het CBF geeft het keurmerk aan een instelling die voldoet aan de strenge eisen en criteria ten aanzien van beleid, fondsenwerving, bestedingen en verslaglegging. Her keurmerk is ver-lengd tot 1 januari 2016.

Mei 2013 Diabetes FondsStationsplein 1393818 LE AmersfoortTelefoon (033) 462 20 55 Fax (033) 461 08 73 www.diabetesfonds.nl

Stationsplein 1393818 LE Amersfoort

Telefoon (033) 462 20 55Fax (033) 461 08 73

www.diabetesfonds.nl

Diabetes Fonds Jaarverslag 2012 - anbi.nl · PDF filebehandeling en begeleiding van mensen met...

Documents

Transcript of Diabetes Fonds Jaarverslag 2012 - anbi.nl · PDF filebehandeling en begeleiding van mensen met...