1

Dia 1

Module 6: verbindingen en herstel

2

Dia 2

Jon Kabat-Zin: ‘Wanneer je je met iets verbonden voelt, geeft deze verbinding je onmiddellijk iets om voor te leven.’

Uitspraak

3

Dia 3

• Relaties:

• familie;

• vrienden;

• collega’s.

• Levensverhalen (verleden, heden, toekomst):

• persoonlijk;

• familiaal;

• cultureel.

• Plaatsen, dingen, rituelen en gewoonten.

Wat verbindt jou?

4

Dia 4

Noem jouw verbindingen (groepsactiviteit)

5

Dia 5

•Wie ben ik?

•Wat is de moeite waard aan mij?

•Wat kan ik?

•Hoe kan ik overleven en de dingen die mij zijn overkomen begrijpen?

•Wie ben ik in de toekomst?

Kinderen beschrijven zichzelf aan de hand van

hun verbindingen

6

Dia 6

Rico: ‘Weggehaald worden bij mijn ouders deed mij niet veel. Maar gescheiden worden van mijn broers en zussen wel. Zij waren mijn hele leven. Het was waarschijnlijk het allerergste wat me kon overkomen. Ze hadden me gezegd dat ik ze heel vaak kon zien, maar ik had al geluk als ik ze überhaupt kon zien.’

Uitspraak

7

Dia 7

•Respecteer en ondersteun positieve, stabiele en langdurige relaties in het leven van je kind.•Help het kind begrip van zijn of haar levensverhaal te ontwikkelen dat gebaseerd is op kracht.

Essentieel element 5 en 6

8

Dia 8

• Joey (4), Sandra (9) en John (14) zijn uit huis geplaatst nadat hun moeder de twee jongste kinderen enkele dagen alleen heeft gelaten toen zij op jacht ging naar alcohol en cocaïne.• Joey is bij de oma van moederszijde geplaatst, Sandra en John zijn geplaatst bij pleegmoeder Karin.

Een familieverhaal

9

Dia 9

•Moeders vader was een alcoholist die soms gewelddadig was.

• De kinderen zagen moeder vaak bewusteloos op de vloer liggen.

•Op een moment toen moeder bewusteloos was, bloedde zij uit een hoofdwond. Sandra vreesde dat zij dood was.

• De kinderen zijn getuige geweest van gewelddadige ruzies tussen hun ouders.

•Hun vader is twee jaar geleden weggegaan, zonder afscheid te nemen.

Een familieverhaal

10

Dia 10

•Moeder heeft periodes gehad waarin zij clean was en periodes met vele terugvallen.•De laatste vijf weken was moeder clean. Ze belde de kinderen iedere donderdagavond en kwam iedere zondag bij hen op bezoek.•Bij elk bezoek zei moeder tegen de kinderen dat ze spoedig weer allemaal bij elkaar zouden zijn.

Een familieverhaal

11

Dia 11

• Joey mist zijn moeder en maakt zich zorgen over haar. Vlak voordat ze belt, is hij nerveus en vervelend. Ook vraagt hij herhaaldelijk wanneer hij ‘zijn Sandra’ gaat zien.

• Sandra herinnert zich dat ze lol had met haar moeder, als zij niet onder invloed was. Ze heeft nachtmerries over haar moeder die bewusteloos op de vloer ligt. Zij is boos op haar vader, omdat hij hen heeft verlaten en vraagt zich af of hij dood is.

• John was erg hecht met zijn vader. Hij neemt zijn moeder de breuk kwalijk. Hij vertrouwt haar niet. Hij vindt zichzelf oud genoeg om op zichzelf te wonen

Een familieverhaal

12

Dia 12

Op donderdag belde moeder niet.•Wat zou ieder van de familieleden denken en voelen?•Hoe zullen zij zich gedragen?•Hoe beïnvloeden het trauma en de onzichtbare koffer hun reacties?

Een familieverhaal (groepsactiviteit)

13

Dia 13

• Joey: bezorgd, huilerig, gericht op wat voor cadeautje hij moeder op zondag gaat geven.

• Sandra: boos en overstuur, maakt ruzie met Karin over het bezoeken van moeder op zondag.

• John: teruggetrokken, zegt dat moeder hem niets kan schelen.

•Oma: bezorgd, boos en beschaamd, herinnert zich de dronken nachten van haar man.

• Karin: bezorgd maar veroordelend.

Een familieverhaal

14

Dia 14

•Op zondag kwam moeder niet opdagen voor het bezoek.

• Joey kreeg een driftbui en stond erop dat zijn moeder zou komen.

• Sandra werd boos en was overstuur, ze probeerde Joey te beschermen en viel uit tegen oma en Karin.

• John gedroeg zich teruggetrokken en deed alsof het hem niet interesseerde, maar viel uit tegen oma en Karin in de auto op weg naar huis.

Een familieverhaal

15

Dia 15

•Hoe kunnen Karin en oma de kinderen helpen omgaan met het gedrag van moeder en hoe kunnen ze helpen om de gezonde verbindingen in stand te houden?•Hoe kunnen ze zichzelf helpen?

Wat is eraan te doen? (groepsactiviteit)

16

Dia 16

Trauma is intergenerationeel. Moeder:

• is opgegroeid met een vader die alcoholist was en soms gewelddadig kon zijn;

• heeft een geschiedenis van gewelddadige relaties;

• probeerde herhaaldelijk te stoppen met drugs en alcohol;

• houdt van haar kinderen, ook al lijkt ze tekort te schieten.

Hoe moet het met Jeanette?

(groepsactiviteit)

17

Dia 17

• Ieder kind in het gezin heeft een unieke relatie met ouders, broers en zussen.

• Zelfs kinderen met dezelfde traumageschiedenis begrijpen de gebeurtenissen verschillend. Ze kunnen verschillende dingen hebben die hen aan het trauma herinneren en verschillend op deze dingen reageren.

• Opvoeders moeten ervoor zorgen dat kinderen niet worden belast met hun sterke gevoelens jegens de biologische ouders.

Lessen van Joey, Sandra en John

(groepsactiviteit)

18

Dia 18

Pauze

19

Dia 19

•Maak het onbespreekbare bespreekbaar.

• Bekrachtig de boodschap dat het kind niet verantwoordelijk is voor het trauma.

• Bied een mogelijkheid om verkeerde opvattingen te corrigeren.

• Leer kinderen dat het trauma hun leven niet hoeft te bepalen.

Maak het veilig om te praten

20

Dia 20

Harry: ‘Ik ben gewoon zo boos de hele tijd ... Stel dat er, na alles wat ik heb doorgemaakt, iets in mij niet goed zit? Stel dat ik slecht word?’ Sirius: ‘Ik wil dat je heel goed naar mij luistert, Harry. Jij bent geen slecht mens. Jij bent een heel goed mens dat heel slechte dingen heeft meegemaakt.’

Uit: Harry Potter en de Orde van de Feniks

Citaat

21

Dia 21

•Houd rekening met onverwachte gesprekken op onverwachte momenten.•Wees je bewust van je reacties.•Doe geen aannames.•Wees bereid om open te luisteren naar en te praten met je kind, in plaats van het onderwerp te ontwijken.

Praten over het trauma

22

Dia 22

•Stop waar je mee bezig bent en maak oogcontact.•Luister stil.•Maak korte en aanmoedigende opmerkingen, met een kalme stem.•Vermijd dat het kind dichtklapt.

Praten over het trauma

23

Dia 23

• Bied troost, zonder onrealistisch te worden.

• Prijs de pogingen van het kind om te vertellen wat er is gebeurd.

• Geef constructieve feedback: richt je op het gedrag van de opvoeder, in plaats van oordelen te geven.

•Wees bereid om informatie te geven aan de therapeut van het kind en om misbruik en verwaarlozing te melden dat niet eerder is gemeld.

Praten over het trauma (groepsactiviteit)

24

Dia 24

Bouw verbindingen op, over de verstoringen in het leven van het kind heen:

• leg positieve gebeurtenissen en ervaringen vast (zoals foto’s, plakboeken en dagboeken);

• help om eerdere ervaringen te reconstrueren;

•moedig je kind aan vooruit te kijken naar toekomstige doelen en dromen.

Nieuwe verbindingen opbouwen

25

Dia 25

Denk aan het kind van het werkblad ‘Mijn kind’. Hoe kun je dit kind helpen:• zich veilig te voelen als het over het trauma praat;•verbindingen op te bouwen over de verstoringen heen;•positief naar de toekomst te kijken?

Help je kind (groepsactiviteit)

26

Dia 26

Afronding