“Als je een schip wilt bouwen,

moet je werklui niet opdragen hout te

verzamelen, je moet niet het werk verdelen en

orders geven.

Leer in plaats daarvan mensen eerst te

verlangen naar de eindeloze zee.”

Antoine de Saint-Exupery

Inspiratietour SDV-platform

Presentatie

Van SDV naar het vernieuwde vmbo

Waarom vernieuwen?

Na ruim 10 jaar is het VMBO toe aan een “opfrisbeurt”:

1. Beter aansluiting op MBO en arbeidsmarkt

2. Flexibilisering van aanbod; verbreden en/of verdiepen

3. Meer aandacht voor loopbaanontwikkeling 4. Door dalende leerlingenaantallen komt de organiseer -

baarheid bij veel scholen onder druk 5. Vereenvoudiging examenaanbod

Vernieuwing beroepsgerichte programma’s vmbo

Wat blijft…

Vernieuwing beroepsgerichte programma’s vmbo

De leerwegen TL, GL, KBL en BBL met voor de KBL en BBL de 2 sector verplichte vakken

GL biedt twee profieldelen en twee keuzedelen aan als beroepsgericht vak

Wat gaat…

Vernieuwing beroepsgerichte programma’s vmbo

• De indeling van het VMBO in 4 sectoren

• De huidige 35 examenprogramma’s

Wat komt…

Vernieuwing beroepsgerichte programma’s vmbo

Een examenprogramma dat bestaat uit:

• (verplichte) kerndelen

altijd in combinatie met

• (verplichte) profieldelen

en

• (minimaal) keuzedelen

4 Profieldelen Centraal examen

4 Keuzedelen Schoolexamen

PROFIEL

KEUZE

Structuur Kern-, Profiel-, Keuzeprogramma

KERN

Voorlopige tijdlijn

1. April 2013: concept examenprogramma’s 2. 2013 /2014: start pilotscholen sectoraal 3. 2014 /2015: start pilotscholen intersectoraal 4. Mei 2015: eerste keer examens pilotscholen sectoraal 5. 2015 /2016: vervolg pilot 6. Mei 2016: tweede keer examens pilotscholen sectoraal / IS 7. 2016 / 2017: start 3de jaar vernieuwde programma vmbo 8. 2017 / 2018: examen vernieuwde programma vmbo

Vernieuwing beroepsgerichte programma’s vmbo

Vernieuwing beroepsgerichte programma’s vmbo

Kiezen uit één of meer profielen…

Vaststellen van de keuzemogelijkheden voor keuzedelen… • keuzedelen behorend bij het profiel • keuzedelen uit het eigen profiel en keuzedelen uit

andere profielen • Profieldelen uit andere profielen als keuzedelen….

Van examenprogramma naar onderwijsprogramma…

Volgorde profieldelen en keuzedelen…

Vormgeving van LOB…

Binnen en/of buiten school….

Vernieuwing beroepsgerichte programma’s vmbo

In beide gevallen geldt:

Er zijn grofweg twee wegen…. Door te beginnen bij het “Wat”, het uitwerken van het “Hoe” en uitleggen “Waarom”…

Of Met elkaar om tafel over het “Waartoe”, het “Hoe” en het uitwerken van het “Wat”…

V A L K U I L

Vernieuwing beroepsgerichte programma’s vmbo

“Alles blijft zoals het is…”

Kern

• A. Algemene kennis en vaardigheden

• B. Professionele kennis en vaardigheden

• C. Loopbaancompetenties en loopbaandossier

– vijf loopbaancompetenties (motieven, capaciteiten, netwerken, werkexploratie, loopbaansturing)

Vernieuwing beroepsgerichte programma’s vmbo

Stand van zaken per sector

• Economie – Economie en ondernemen

– Horeca, bakkerij, recreatie

• Techniek – Bouwen, wonen, interieur

– Productie, installeren, energie

– Mobiliteit en transport

– Media, vormgeving & ICT

Vernieuwing beroepsgerichte programma’s vmbo

• Zorg & welzijn

• Dienstverlening & Producten

• Groen

• Maritiem

Profielen:

overzicht PROFIELDELEN nieuwe examenprogramma VMBO

E & O H & B & R Z & W B & W & I P & I & E M & T M, V & I D & P

Economie Horeca Zorg Bouw Produceren Mobiliteit Media, Groen Dienstverlening Maritiem

& & & & & & Vormgeving &

Ondernemen Bakkerij Welzijn Wonen Installeren Transport & Producten

& & & ICT

Recreatie Interieur Energie

Mens Bouwproces Ontwerpen

Commercieel Gastheerschap & & & Motorconditie Organiseren

gezondheid bouwvoorbereiding maken testen van een

activiteit

Mens Bewerken Wielophanging

Secretarieel De Bakkerij & Bouw & & Presenteren,

omgeving vanaf de fundering verbinden van carrosserie promoten,

materialen verkopen

Mens Hout- Besturen Verlichting Materieel

Logistiek De Keuken & & & & product

activiteit meubelverbindingen automatiseren comfortsystemen maken

en verbeteren

Mens Design Installeren

Administratie Recreatie & & & Transport Multimediaal

zorg decoratie monteren product

maken

8 8 14 19 18 12 12 13 6 ??

keuzedelen keuzedelen keuzedelen keuzedelen keuzedelen keuzedelen keuzedelen keuzedelen keuzedelen keuzedelen

overzicht KEUZEDELEN nieuwe examenprogramma VMBO

E & O H & B & R Z & W B & W & I P & I & E M & T M, V & I GROEN D & P

Economie Horeca Zorg Bouw Produceren Mobiliteit Media, Dienstverlening

& & & & & & Vormgeving &

Ondernemen Bakkerij Welzijn Wonen Installeren Transport & Producten& & & ICT

Recreatie Interieur Energie

Commercieel 2 Gastheerschap 2 Uiterlijke verzorging Constructieve aansluitingen & Plaat- & constructiewerk Motorsystemen 3d vormgeving en Het groene machine- Gamemaker

afwerking realisatie park

Secretarieel 2 Brood & Haarverzorging Schoonmetselwerk Booglassen Aandrijf- & Remsysteem Idee ontwikkeling Tuinontwerp en - aan- Robotica

Broodspecialiteiten legNetwerkbeheer

Logistiek 2 Keuken 2 Huidverzorging Schilderen van hout & Klimaattechnologie Elektronica Werk in tuin en Natuurtalent

steenachtige ondergronden Printmedia landschap

Administratie 2 Recreatie 2 Hand- & Voetverzorging Interieurbouw & Stands & Procestechniek Bedrijfswagens Tekenen, schilderen Bloemwerk Gezonde leefstijl

betimmeringen en illustrerenGroene vormgeving &

Ondernemen Patisserie Wonen & Welzijn & Zorg Bouwkundig onderhoud & Zonne- & Windenergie Fietstechniek Gamedesign styling Podiumkunst

renovatieFotografie Groen groei Geuniformeerde

Webshop De bijzondere keuken Wonen & Huishouding Gevelopeningen Werktuigkundig & Gemotoriseerde Dienstverlening

elektronisch onderhoud tweewielers Licht, geluid en decor Groei en oogst

Vormgeving Traiteur Verzorging Daken & Kapconstructies Utiliteitinstallaties Carrosseriebouw Applicatieontwikkeling Houden van dieren

Mode & Design Facilitaire Dagbesteding Vloeren Booglassen 2 Autoschade & spuiten Digitale beveiliging Gezonde dieren

DienstverleningSign Water

Facilitaire dienstverlening Bouwmethoden & CNC technieken Verbrandingsmotoren

bouwstijlen Vormgeven & Smakelijke etentypografie

Gebouwenbeheer Bijzonder metselwerk Drinkwater & Sanitair Ritvoorbereiding & Groene zorg

ritafhandelingNatuurlijk groen

Sport & Bewegen Scheidingswanden Dakbedekking Mobiele werktuigen

Voorkomen ongevallen/ Wandafwerking Verspaningstechnieken Operationele

EHBO magazijnwerkzaamheden

Communicatie Schilderen & Spuiten van Woon- &

metalen en kunststof kantoortechnologie

ondergronden

Beveiliging/Veiligheid Onderhoud schilderwerk Procestechniek 2

Glaszetten Besturing & automatisering

Meubelmaker Mobiele

Communicatietechnologie

Bouw- & Woonrijp maken Nutsvoorzieningen

Terreinafwerking Koudetechniek

Interieurontwerp & Design

D & P

Dienstverlening

&

Producten

Organiseren

van een

activiteit

Presenteren,

promoten,

verkopen

Materieel

product

maken

en verbeteren

Multimediaal

product

maken

6

keuzedelen

Keuzedelen Z&W

• Uiterlijke verzorging • Huidverzorging • Haarverzorging • Hand- en voetverzorging • Wonen & welzijn & zorg • Wonen & Huishouding • Verzorging • Dagbesteding

• Facilitaire dienstverlening • Gebouwenbeheer • Sport & Bewegen • Voorkomen van ongevallen • Communicatie • Beveiliging/veiligheid

Z & W

Zorg

&

Welzijn

Mens

&

gezondheid

Mens

&

omgeving

Mens

&

activiteit

Mens

&

zorg

Werelden

Domeinen mbo

Topsectoren

Keuzedelen

Profiel(en)

Kansen voor SDV?

1. Sectoraal binnen profiel Z&W

2. Intersectoraal binnen profiel D&P

3. Vakcollege Dienstverlening

4. Andere ideeën?

1. Profiel Z & W

Profieldeel 1: Mens & gezondheid

Profieldeel 2: Mens & omgeving

Profieldeel 3: Mens & activiteit

Profieldeel 4: Mens & zorg

Aanleren van vaardigheden in de context van zorg en welzijn.

2. Profiel Dienstverlening & Producten

• Breed opleiden als brug naar méér dan één beroep

• Burgerschap en cultuur als wezenlijk onderdeel van het curriculum

• Leren binnen en buiten de school

• Uitstel van studie- en beroepskeuze

• Intensieve (loopbaan) begeleiding en coaching

… om toe te werken naar een onderbouwde en bewuste keuze voor een vervolgopleiding

3. Vakcollege Dienstverlening

• vo – mbo samenwerking

• Traject van 6 jaar

• Meer praktijkgericht vanaf klas 1

Inspiratie…

Verandertraject

Creëer draagvlak door regelmatig overleg met schoolleiding, MR, team.

Neem ruim de tijd om iedereen te informeren en mee te nemen in de ontwikkeling.

Vergeet de ouders niet.

Spinnenweb voor ontwikkeling onderwijsvisie

Voorbeelden uit het land

Onderwijs vanuit

• Relatie

• Context

• Stage

• Organisatie

• Concept

• En nog meer scenario’s

Onderwijs vanuit relatie

Maandag Dinsdag Woensdag Donderdag Vrijdag

M1

45 minuten

M1

45 minuten

M1

45 minuten

ISP

M1

45 minuten

BO

3x45 min

AVO

3x45 min

AVO

3x45 min

7 x 45 min

AVO

3x45 min

M2

3x45 minuten

ISV

3x45 minuten

ISV

3x45 minuten

M2

3x45 minuten

31

Onderbouwde keuze voor vervolgopleiding

Het best mogelijke diploma (Voorbereiding op) Goed burgerschap

Primaire taak: kennis en vaardigheden

Pedagogische opdracht: vorming

maatschappelijke & culturele waarden in algemeen en schoolwaarden in het bijzonder: zo gedragen wij ons op Echnaton (en daarbuiten) De leerling

en zijn talenten

Mentoraat

Verwerken

Versterken

portfolio

leer- studievaardigheden sociale vaardigheden ondersteuning taal/rekenen cultuur/burgerschap MAS ……..

Reflecteren

Richten persoonlijk leerplan: - doelbewustzijn vergroten - sociale verbondenheid stimuleren

Presenteren

verantwoordelijkheid nemen: - eigen groep - ouders

Coaching gerichtheid vanuit

de mentor

Meesterschap gerichtheid vanuit de

leerling

verbinden aan capaciteiten, interesses, ambities

Onderwijs vanuit de context

Mens &

Zorg

Techniek &

Productie

Mens &

Activiteiten

Sport &

Veiligheid

Gastheerschap

& Culinair

Evenementen

& Organisatie

Vormgeving

& ICT

Techniek &

Onderhoud

2.4

3.1

3.2

3.3

3.4

4.1

4.2

4.3

4.4

• De beroepsgerichte vakken worden aangeboden in contexten.

• Deze contexten…

zijn voor de leerling herkenbaar en concreet.

zijn een realistische oriëntatie op de wereld van werk

en beroep.

bieden goede aansluiting op het MBO.

• Tijdens hun beroepsgerichte programma kiezen leerlingen

zelf in welke context zij leren.

• Ze kunnen lang binnen dezelfde context blijven, of vaak van

context wisselen.

Examenvoorbereiding

Vormgeving

& ICT

Gastheerschap

& Culinair

Evenementen

& Organisatie

Sport &

Veiligheid

Mens &

Zorg

Mens &

Activiteiten

Techniek &

Onderhoud

Techniek &

Productie

4.4

4.3

4.2

4.1

3.4

3.3

3.2

3.1

2.4

Examenvoorbereiding

Mode en

design

Vormgeving

Design en

decoratie

Media,

Vormgeving &

ICT (PD of KD)

Recreatie

Administratie

1

Ondernemen

Commercieel

1

Keuken

Gastheerschap

Facilitaire

dienstverlening

Gastheerschap

1 OF 2

Voorkomen

van ongevallen

en EHBO

Mens en

activiteit

Sport en

bewegen

Beveiliging en

veiligheid

Mens en

zorg

Wonen, welzijn

en zorg

Verzorging

Mens en

gezondheid

Uiterlijke

verzorging

breed

Mens en

omgeving

Dagbesteding

Mens en

activiteit

Bouwkundig

onderhoud en

renovatie

Onderhoud

schilderwerk

Installeren en

monteren

Klimaat-

technologie

Verspanings-

technieken

Bewerken en

verbinden van

materialen

Schoon-

metselwerk

Hout- en

meubel-

verbindingen

Presenteren,

promoten en

verkopen

T1 + T2

Multimediaal

product maken

T1

Multimediaal

product maken

T1 t/m T4

Organiseren

van een

activiteit

T1 t/m T7

Presenteren,

promoten en

verkopen

T1 + T2 + T3

Organiseren

van een

activiteit

T6 + T7

Multimediaal

product maken

T1 + T2

Organiseren

van een

activiteit

T1 t/m T7

Presenteren,

promoten en

verkopen

T3

Presenteren,

promoten en

verkopen

T3

Organiseren

van een

activiteit

T6 + T7

Presenteren,

promoten en

verkopen

T3

Organiseren

van een

activiteit

T1 t/m T7

Multimediaal

product maken

T1 + T2

Product maken

en verbeteren

T1 + T2

Organiseren

van een

activiteit

T5 + T6

Product maken

en verbeteren

T1 + T2

Onderwijs als verbinder – stage leidend

• Eén dag per week op stage

• Kernactiviteit van profieldeel verwerken als opdracht in de stage

• School begeleidt de leerling in de opdracht door kennis, vaardigheden en houding aan te leren

• Praktijkbegeleider is de opdrachtgever

• Docent is begeleider opdracht binnen en buiten de school

Onderwijs vanuit organisatie

Profiel in klas 3 / keuzedelen in klas 4 Moduul per profiel- of keuzedeel – 8 uur p.w. Extra moduul Sport & activiteiten – 1 uur p.w. Prestatie-uren – 4 uur p.w. Coachmoment – 1 uur p.w. In de modulen krijgt een leerling lesstof aangeboden waarvoor hij een docent echt nodig heeft. Modulen worden aan elkaar gekoppeld door grote opdrachten. In P-uren werkt een leerling zelfstandig aan betekenisvolle opdrachten

Vanuit Organisatie klas 4

4 keuzedelen – 8 uur p.w.

Podium / S&B / EHBO / Veiligheid

Moduul Profiel – 2 uur p.w.

Moduul Sport & activiteiten – 1 uur p.w.

Prestatie-uren – 2 uur p.w.

Coachmoment – 1 uur p.w.

Koppeling keuzedeel aan opdrachten P-uur / meesterproef (SE)

Pilot SDV naar D&P Landgraaf

Jos vertelt de ervaringen tot nu toe

Ook interessant … Loopbaanschool als concept

• Individuele leerroute per kind • Praktijkroute en theoretische route • Werken vanuit huizen met basisteam en

dienstenteam • Leren binnen en buiten de school • Loopbaanbegeleider leerjaar 1 – 4 • Geen roosters en klassen • 1440 lesuren per jaar – t&r, sport & cultuur • Werken aan vier leerlijnen; ambachtelijk, sociaal,

persoonlijk, cognitief

6 mogelijke scenario’s uit het land

Welke vorm past het beste bij jouw school en waarom?

Met dank aan Diephuisvan Kasteren & BMC

LOB in de kern van het programma

“ De kandidaat is in staat zijn eigen loopbaanontwikkeling vorm te geven.

Hij doet dat met een oriëntatie op een toekomstige opleiding en (loop)baan door middel van reflectie op het eigen handelen en reflectie op ervaringen.”

Subdoelen programma

• De kandidaat heeft de vaardigheid de eigen loopbaan vorm te geven door op systematische wijze om te gaan met loopbaancompetenties.

• De kandidaat maakt zijn eigen loopbaanontwikkeling inzichtelijk voor zichzelf en voor anderen door middel van een loopbaandossier.

Loopbaancompetenties

• Ontdek je talent - kwaliteitenreflectie

• Ontdek je passie - motievenreflectie

• Ontdek je werkplek - werkexploratie

• Zelf aan zet - loopbaansturing

• In gesprek met - netwerken

Loopbaancompetenties loopbaanreflectiegesprekken

Actief luistern Valideren

Waarderen: kwaliteiten/motieven benoemen Aanzetten tot nadenken

Relateren aan andere situaties Laten interpreteren van eigen kwaliteit/motief

Kwaliteitenreflectie Wat deed je hierin heel goed? In welke situatie (binnen of buiten school) deed je dit ook heel goed? Ben je hier altijd al goed in geweest? Hoe noem je deze kwaliteit?

Motievenreflectie

Wat maakte deze ervaring bijzonder? Wat raakte jou? Herken je dit in andere situaties? Wat zegt dat over wat jij belangrijk vindt? Hoe zou je deze waarde/ambitie/leerregel /toekomstdroom willen noemen? Is wat je wilt ook wat je kunt of andersom?

Werkexploratie Hoe ziet het werk/de opleiding er uit? -wat moet je doen/kunnen/willen? -wat zijn moeilijke aspecten/dilemma’s -hoe wordt hier mee omgegaan? -wat zijn uidagingen/onwikkelingen? Kun en wil jij dit werk/deze opleiding doen? Welke werkzaamheden passen het beste bij jou?

Loopbaansturing Wat wil je onderzoeken over jezelf/werk? Wat wil je uitproberen, leren en bewijzen? Welke activiteit/ervaring is daar voor nodig (binnen of buiten de school)? Hoe kun je dit organiseren? Waar zit de uitdaging in? Wat is je volgende stap en waar moet het toe leiden (toekomstbeeld)? Wat is er voor nodig om een goede keuze te maken? Hoe hebben eerdere keuzes/activiteiten uitgepakt?

Netwerken Wie heb je nodig voor onderzoek over jezelf of werk dat bij je past/ om iets uit te proberen of te bewijzen? Wie zit er in je netwerk? Hoe ziet je netwerk er uit (kwaliteit/kwantiteit) Hoe ga contact leggen? Wat doe je om contact te houden met mensen in je netwerk?

Ervaring Waar was je trots op? Wat heeft indruk op je gemaakt? Wat kon je niet los laten? Wanneer voelde je je super/rot?

Keuze

Wat is een relevante vervolgstap gezien leervraag of prestatiedoel (binnen of buiten de school) Wat is nog nodig om tot een goede keuze voor sector of opleiding te komen?

Zelfbeeld Netwerk

Werk/ Opleidings

beeld Toekomstbeeld Prestatiebewijs

Activeren tot netwerken Evt eigen network inzetten Feedback geven op netwerk en netwerken Expertise inbrengen over netwerken

Doorvragen Samenvatten

Nagaan wat nog nodig is Aanzetten tot verder onderzoeken

Feedback Laten interpreteren van werkzaamheden die passen

Activeren tot onderzoeken van zelf en werk Activeren tot experimenteren en bewijzen Helpen formuleren van nieuwe leervraag\prestatiedoel

Loopbaandossier

De kandidaat maakt zijn eigen loopbaanontwikkeling inzichtelijk voor zichzelf en voor anderen d.m.v. een VERPLICHT loopbaandossier. Hierin is opgenomen welke activiteiten uitgevoerd zijn die hebben bijgedragen tot het ontwikkelen van de ‘loopbaancompetenties’. In het loopbaandossier wordt beschreven bij een aantal uitgevoerde activiteiten:

1. De beoogde doelen

2. De resultaten

3. De evaluatie en de conclusie

4. Welke vervolgactiviteiten zijn gepland op basis van de opgedane ervaringen en de daarbij behorende conclusies.

GL en TL

• GL-leerlingen volgen de profieldelen:

– Organiseren van een activiteit

– Multimedia product

– 2 keuzedelen

• TL-leerlingen kiezen voor een sector met bijbehorende vakkenpakket

Idee voor TL-variant

• TL plus extra vak AVO voor doorstroom naar het havo

• TL plus examenvak LO2

• TL plus examenvak KCV (certificaat)

• TL plus extra praktijkvak D&P

Afsluitend

Kansen VMBO

• Onderwijs maken vanuit visie

• Doorlopende lijn po-vo-mbo

• LOB in kern van ieder programma

• Samenwerking met MBO bij keuzemodulen en stagevormen

En …

Kansen MBO

• Doorlopende lijn vo – mbo

• Samen keuzemodulen maken

• Loopbaandossier en intakeprocedure

• Samenwerking bij stagevormen, leerinhoud, …

Tot slot

Waakhond

Denk aan …

Geef antwoord op …

Ik neem mee …

• onderwijsorganisatie

• personeel

• organisatievorm

• middelen/randvoorwaarden

• onderwijstijd • lessentabel • leeractiviteiten • groepering van leerlingen

• docentrollen • (minimum) aanstellingsomvang • normjaartaak (takenplaatje) • bevoegdhedenregeling • scholingsbeleid • functiebouwwerk • managementstructuur • koppeling docenten aan leerlingengroepen • teamsamenstelling

• financiën • gebouw • inrichting • materiële ondersteuning

Geef antwoord op …

Met als doel natuurlijk

Wat neem jij mee uit deze bijeenkomst voor het vervolgtraject?

Toekomst SDV-platform

• Nieuwe naam; platform allround-dp • Dienstenpakket gericht op onderwijs en

ondersteuning

• Tot aan fusie naar platform allround een volwaardig platform voor oude en nieuwe leden van SDV