Design Process Overvecht Centre

26
Hogeschool voor de Kunsten Utrecht | Hogeschool Utrecht | Vrije Universiteit Amsterdam onderzoek| bewoners| co-design| resultaten|

description

Paper about how to design a part of Overvecht in cooperation with residents.

Transcript of Design Process Overvecht Centre

Page 1: Design Process Overvecht Centre

Hog

esch

ool v

oor

de K

unst

en U

trec

ht |

Hog

esch

ool U

trec

ht |

Vri

je U

nive

rsit

eit

Amst

erda

m

onderzoek| bewoners| co-design| resultaten|

Page 2: Design Process Overvecht Centre

inhoud|2 Voorwoord3 Inleiding4 Wie zijn wij?4 |Hoe is opdracht tot stand gekomen?4 |Hik|Gemeente5 |School7 |De Ontwerpgarage10 Onderzoek10 |Belbin test10 |Domeinen 14 |Interviews met mensen16 |Interview met wijkagent18 Concept fase18 |BriefinggemeenteUtrecht19 |Tom Bowes samenwerkingstraining21 |Verdeling in 4 groepen24 |Verdeling in 2 groepen25 |Tussentijdse presentatie aan gemeente26 |NUON28 Voorbereiding29 |Maquette30 |Publiciteit33 |Generale repetitie34 Co-design workshop35 |Resultaten37 |Interart42 Overdracht aan andere partij43 Conclusie44 Deelnemers46 Colofoon

1

Page 3: Design Process Overvecht Centre

voorwoord|Dit rapport is het eindverslag van ons project in Overvecht voor de Gemeente Utrecht.

Het verslag is primair vervaardigd voor de Gemeente van Utrecht. Daarnaast is het verslag

bestemd voor de bewoners van de deelgemeente Overvecht , de HU, de HKU en overige

geïnteresseerden.

Daarnaast willen wij ook gebruik maken van de gelegenheid om een aantal personen

te bedanken voor de door hen geboden hulp tijdens ons onderzoek. Vooral willen wij

medewerkers van HIK bedanken voor alle adviesen en prachtige werk ruimte. Ida Thoenes

van de bewonersraad Overvecht voor heel belangrijke opmerkingen tijdens de voorbe-

reiding van de workshop. Begeleiders voor het begrip en op de juiste moment ingrijpen in

ons project. Onszelf voor de koppigheid, hard werken en mooie workshop-tentoonstelling

dat wij georganiseerd hebben. En, natuurlijk, alle bewoners die naar de workshop kwa-

men en hun wensen verteld hebben.

Utrecht, 13 januari 2008 |

inleiding|De Ontwerpgarage is een collectief van afstudeerstudenten van de HU en HKU in Utrecht

en de VU in Amsterdam. Wij werken gezamenlijk vanuit verschillende disciplines, waar-

onderproduct-ontwerpers,planologen,grafischontwerpers,stedelijkontwerpersen

architecten. Ons uiteindelijke doel is om een ontwerp te maken voor een deel van het te

renoveren centrum van Utrecht Overvecht samen met de bewoners.

De gemeente Utrecht is in de wijk Overvecht met een grote renovatie bezig. Het doel hi-

ervan is om het centrum kwadrant met de warmtekrachtcentrale een stedelijk karakter te

geven. Vanuit de opleiding hebben wij de opdracht gekregen om een bureau op te zetten,

die een voorstel uitbrengt. Reden waarom de Ontwerpgarage tot stand is gekomen.|

32

Page 4: Design Process Overvecht Centre

54

De opdracht is tot stand gekomen door een

samenkomst van de volgende partijen:

werken aan een deel van het te renoveren

centrum van Utrecht Overvecht.|

De Gemeene Utrecht is in de

prachtwijk Overvecht met een grote

renovatie bezig. Het centrumkwadrant,

dat bekend staat om het Grootwinkel-

centrum Overvecht, wordt ook onder

handen genomen. Dit kwadrant is voor het

grootste gedeelte al ingevuld. Het cen-

trum moet aan de randen beter zichtbaar

zijn, waarbij één hoek een echt landmark

moet worden. Op deze hoek staat een

warmtekrachtcentrale die behouden moet

blijven en is een struikelblok in het nieuwe

plan van de gemeente Utrecht.

Het is dus ideaal voor hun dat er een stel

kunstzinnige studenten met verschillende

ideeën aankomen.|

HIK-Ontwerp is jong, dynamisch en vol

ideeën als het om openbare ruimte gaat.

HIK biedt plek aan freelancers om zichzelf

verder te ontwikkelen op het gebied van

vormgeving van de publieke sfeer. Met

elkaar kunnen beginnende ontwerpers en

Stichting HIK letterlijk onder één dak de

handen ineen slaan en gezamenlijk uiteen-

lopende projecten realiseren.

De ’Hikkers’ hebben net hun opleiding aan

de Hogeschool voor de Kunsten te Utrecht

afgerond en zijn degenen die de samen-

werking tussen de partijen tot stand heb-

ben gebracht. Zij hebben met de gemeente

Utrecht en de Hogeschool voor de Kunsten

te Utrecht geregeld dat een groep af-

studeerstudenten bij hun op locatie kunnen

School samen met HIK, de gemeente

en onze begeleiders van school is er een

opdracht voor een afstudeerproject gefor-

muleerd. Vervolgens hebben studenten van

de HKU zich via een systeem op Intranet

hiervoor kunnen inschrijven.

In samenwerking met de Hogeschool voor

de Kunsten Utrecht en de Hogeschool

Utrecht zijn er in deze afstudeergroep

voor het eerst studenten van deze sc-

holen samengevoegd om het project (in

de toekomst) nog meer interdisciplinair te

maken. Een paar weken na de start van dit

project is er ook nog een student antropol-

ogie van Vrije Universiteit te Amsterdam

bijgekomen en zijn er binnen het project

nog meer studenten van verschillende

opleidingen.|

wie zijn wij?|

Page 5: Design Process Overvecht Centre

127

sociaal-culturele energie gegenereerd

gaat worden en gaan tijdelijke en blijv-

ende ontwerpen deze plek maken tot een

culturele en levendige ontmoetings- en

verblijfsplek, vooral in de avonduren.

De doelgroep is de grote diversiteit van

mensen uit Utrecht Overvecht en ver daar-

buiten. Tenslotte zorgen de uiteenlopende

disciplines binnen De Ontwerpgarage dat

hun eigen inbreng in de samenwerking

tot gedurfde en onconventionele ideeën

leiden.

Ons uiteindelijke doel is om een ontwerp

te maken voor een deel van het te ren-

overen centrum van Utrecht Overvecht

samen met de bewoners.|

De Ontwergarage is dus een collectief

van afstudeerstudenten van de Hogeschool

Utrecht, de Hogeschool voor de Kunsten

Utrecht en de Vrije Universiteit in Amster-

dam. Wij werken gezamenlijk vanuit ver-

schillende disciplines, waaronder product-

ontwerp,planologie,grafischeontwerp,

stedelijk ontwerp en architectuur.

De Ontwerpgarage wil ontwerpen maken

waarin de hoek van het centrumkwadrant

met de warmtekrachtcentrale een ste-

delijk karakter krijgt en het centrum vanaf

de omliggende wegen en straten goed

zichtbaar en beter toegankelijk wordt.

De ontwerpen houden rekening met de

aansluiting aan het toekomstige plein en

horeca voorzieningen van de plannen van

de gemeente Utrecht. Daarnaast wordt

de warmtekrachtcentrale uitgebreid tot

een ‘cultuurfabriek’ waar industriële en

Page 6: Design Process Overvecht Centre

59

Page 7: Design Process Overvecht Centre

10 11

onderzoek|Nadat we kennis hebben gemaakt met

onze begeleiders en teamgenoten zijn we

onze werklocatie gaan bezoeken. Dit is een

grote ruimte middenin het plangebied van

onze opdracht. Deze ruimte is beschikbaar

gesteld door HIK-ontwerp en mede mogeli-

jk gemaakt door de gemeente. Het is een

grote ruimte van 17 bij 9 meter met aan

drie kanten ramen waardoor er veel licht

binnenvalt en ook erg transparant is naar

buiten. Hierdoor kunnen we goed commu-

niceren met de buurt en zij ook met ons.

Belbin Na het in gebruik nemen van onze

ruimte zijn we eerst de Belbin test gaan

doen. De Belbin test is een handig middel

voor ons om te kijken wie je bent bin-

nen het team en voor welke functie(s) je

geschikt bent. Ook weet je gelijk waar de

kwaliteiten en zwakkere punten van de

andere teamleden liggen.|

Domeinen Onze eerste stap is het

onderzoeken van de omgeving door middel

van de domeinen. Deze domeinen hebben

we verdeeld in groepjes van twee person-

en. De onderzoeken van de domeinen zijn

samengevat in de volgende alinea’s:

Overvecht in feitenDe feiten zijn gebaseerd op de cijfers van

de gemeente Utrecht uit 2007. Overvecht

is een dichtbevolkte wijk met zo’n 4000

mensen per vierkante kilometer. Dit is

mogelijk doordat Overvecht voornamelijk

uitflatwoningenbestaat,demeeste

woningen zijn gebouwd in de jaren zestig

en zeventig. 73,5 procent van de wonin-

gen zijn sociale huur, 17,4 procent koop

en 9 procent particuliere huur. Er zijn

een kleine 15.000 woningen in Overvecht.

Deze worden bewoond door ruim 31.000

mensen. 49 procent van de mensen is

autochtoon, 42,5 procent niet westers

allochtoon en 8,5 procent westers alloch-

toon. Bijna een kwart van de bewoners zijn

alleenwonende, dit zijn bijna de helft van

het aantal huishoudens. In Utrecht kent de

wijk Overvecht de hoogste werkeloosheid

met 11 procent, terwijl het landelijk gemi-

ddelde in 2007 op 4,5 procent lag (CBS).

In vergelijking met de rest van de wijken

in Utrecht kent Overvecht een veel hoger

percentage laag opgeleiden van bijna 50

procent. De grootste partij in Overvecht

is de PvdA met 35,5 procent en de tweede

partij is de SP met 19.8 procent. Over-

vecht wordt als de meest onveilige buurt

van Utrecht ervaren. De veiligheidsindex

geeft 46,4 procent voor overlast, 35,8

voor diefstal, 21,9 voor vandalisme, 18,4

procent voor inbraak en 7,2 procent voor

geweld. De woning, de waarde van de won-

ing, de fysieke en sociale woonomgeving,

de cohesie, scoren in Overvecht allen het

laagst van Utrecht. Op speelgelegenheden,

sport- en oudervoorzieningen scoort Over-

vecht redelijk gemiddeld. Overvecht kent

12 buurtwinkelcentra en 1 groot wijkwin-

kelcentrum.

De beleving in Overvecht De meeste mensen vinden het ’s middags

fijninhetOvervechtcentrumgebied,

maar voelen zich ’s avonds minder prettig

tot onveilig. Dit wordt voornamelijk aan

de hangjongeren geweten. Deze belev-

ing wordt bij dit onderzoekje in de lager

economische klasse gedeeld door verschil-

lende etniciteiten, leeftijdscategorieën en

gender. Er waren wel uitzonderingen, een

vrouw die hoger opgeleid was en cul-

turele projecten in Overvecht organiseert

voelde zich wel veilig en vond juist ook

Page 8: Design Process Overvecht Centre

12 13

de verschillende culturen erg leuk naast

elkaar. Een Marokkaanse jongen die zelf

regelmatig contact had met de hangjon-

geren, maar ze wel probeert te motiveren

om van straat af te gaan, vond het prettige

jongens, met te weinig om handen. Hij

opperde dat verschillende culturen meer

met elkaar in contact gebracht moesten

worden, dat dan de angst ook zou verdwi-

jnen. Een ander Marokkaanse jongen vond

dewijkOvervechtnietfijn,hijwoonde

tegen zuilen aan en was dit jaar al twee

keer in zijn woning overvallen. Groot win-

kelcentrum Overvecht wordt overdag door

de meeste mensen als gezellig ervaren, we

kwamen zowel mensen uit de buurt tegen,

als uit andere gedeelte van Overvecht,

Utrecht en daar buiten. De een kwam om

rustig te shoppen naar kleding, de ander

om vrienden die in de winkels werken op

te zoeken en we kwamen twee afzonderli-

jke jongeren tegen die boodschappen voor

hun moeder kwamen doen. De meningen

over het toevoegen van voorzieningen in

het centrumgebied waren verdeeld, er was

een groep die bang was dat het niet ging

werken door de onveilige sfeer ’s avonds,

een groep die liever naar Utrecht centrum

ging, maar ook een groep die dit als een

aanvulling zag op het gebied.

Symbolen in OvervechtIn Overvecht heb je verschillende sub-

groepen die symbolen/tekens gebruiken

om elkaar te laten weten waar ze voor

staan. Deze symbolen verschillen niet veel

met de rest van Nederland, de typische

Overvechter is niet als zodanig herkenbaar.

Subculturen die te onderscheiden zijn aan

de hand van symbolen zijn ouderen veel

op brommers, jongeren op scooters en

al vaak van Marokkaanse afkomst trekken

hun pet zo strak dat hij vaak hoog op hun

hoofd blijft staan. Rond lunchtijd zijn er

meer mensen met koffers en in pak, deze

symbolen interpreteren wij als kantoorper-

soneel. Er zijn kinderwagens, maar minder

bakfietsenmetkinderendanindebinnen-

stad vaak te zien is. Er lopen ook vrouwen

rond met hoofddoekjes en af en toe een

vrouw met een nikab, zwarte kleding die

alleen een spleetje voor de ogen open laat.

Er zijn veel eetkraampjes aan de rand van

het winkelcentrum, ze bieden veel tradi-

tioneel buitenlands eten aan.

Omgangscodes in OvervechtIn het groot winkelcentrum in Overvecht

is het de regel dat ouderen vaak op

bankjes zitten en regelmatig met elkaar

een praatje maken, ze zijn ook wel in

het Hema restaurant te vinden. Hier zijn

ook subgroepen in onder te verdelen die

met bepaalde systemen zich ondersche-

iden van andere groepen. Zo was er een

groep blanke bejaarde mannen, die zich

gezamenlijk afzetten tegen een groep

Marokkaanse hangjongeren van een ander

winkelcentrum.

Verder lijkt het dat de omgangsvormen de

afgelopen jaren veranderen en wordt er

ervaren dat ze verharden. Deze verander-

ing van de omgangscodes in Overvecht doet

mensen er toe besluiten te verhuizen.

Steekwoorden die wij gebruikt hebben

binnen het onderzoek in Overvecht als

inspiratiebron zijn: Prachtwijk, Cohesie,

Hangjongeren, Autochtoon/allochtoon/Ma-

rokkaan, centrumkwadrant, Veilig/onveilig,

Cultuur, Cultuurfabriek, Landmark.|

Page 9: Design Process Overvecht Centre

1514

voetbalgeleigenheid of ze voor elkaar laten koken. Omdat er nu geen of weinig aanbod

is voor hangen jongeren op straat. Een bioscoop of discotheek werd door hem en nog

een ondervraagde als overbodig beschouwd. Hierover werd gezegd dat men daar toch

wel voor richting centrum zou gaan, en dat het dus niet rendabel zou zijn in overvecht.

Opvallend weinig mensen noemden uit zichzelf als mogelijkheid een cafe, en zelfs toen

weerspecefieknaarvroegenenhetzelfopperdekregenwemaardehelftvandemensen

enthousiast voor dit idee. Enerzijds waren er nog steeds sommige mensen bang dat er

's avonds niemand de straat op durfde, en er werd ook gedacht dat er gewoonweg niet

genoeg animo zou zijn, en eenieder die dit zou willen wel naar de stad zou gaan.

Een van de geintervieuwde mannen, van nederlandse afkomst en middelbare leeftijd,

is in een soortelijke buurt in Haarlem opgegroeid en zag hierin veel overeenkomsten

met Overvecht. Hij sprak dus min of meer uit ervaring toen hij ons vertelde dat er een

sociaal punt zou moeten komen van waaruit een wijkagent opereert. Een buurthuis zou

hiervoor een goed voorbeeld zijn. Hierin kunnen jong en oud, van alle afkomsten terecht,

voor bijvoorbeeld opvang na school, hulp bij huiswerk, tafelvoetbal en biljart, comput-

erspelletjes en ontspanning. Maar hij stelde ook spreekkamers voor, ruimtes waar wat

serieuzere gesprekken plaats konden vinden. Ook opperde hij de aanwezigheid van een

maatschappelijk werker waarmee jongeren bijvoorbeeld over hun toekomstbeeld konden

spreken en nadenken. Hij vertelde dat alles wat georganiseerd en verkocht werd goed-

koop zou moeten zijn, maar dat er wel geld gevraagd moest worden. Zo leren jongeren

bewust te worden van uitgaven maar hou je het wel laagdrempelig.

Interviews met mensen Voor meer verdieping op het gebied van de bewoners zijn

we het winkelcentrum ingetrokken met geluidsopnameapparatuur en enkele vragen die

we aan bewoners wilde stellen.

We doen onderzoek naar hoe bewoners het centrum willen zien veranderen. We hebben

10 interviews op deze manier afgenomen. Mensen waren wisselend enthousiast om wat

vragen te beantwoorden. Ongeveer de helft van de ondervraagden was van buitenlandse

afkomst, en het percentage jongeren / mensen van middelbare leeftijd is ook ongeveer

op die manier onder te verdelen. 50/50 dus.

De meningen en antwoorden waren wel heel erg verdeeld. Zo komt een van de onder-

vraagden van buiten de wijk en speciaal naar winkelcentrum overvecht om te winkelen.

Het word als prettig, divers en ruim omschreven door haar. Alle ondervraagden kwamen

met winkelen als doeleinde in het centrum, op een mevrouw na. Zij zat daar te ontspan-

nen op een bankje en alles wat er om haar heen gebeurde van een afstandje te bekijken.

Ze vertelde dat ze op deze manier veel aanspraak had van relatief onbekende mensen,

en dat ze dat als prettig ervaarde. Deze mevrouw voelde zich s’avonds niet prettig in het

centrumgebied, net zoals twee van de andere ondervraagden. Iemand anders, voelde zich

wel veilig in het centrumgebied, maar juist niet in de wijk, waar hij zelf ook woonde.

Dit werd ook gezegd door een autochtone jongeman die we ondervroegen, maar had

er zelf niet zo’n last van omdat hij veel jongeren kende die in de avonduren op straat

hingen. Hij opperde dat er meer voorzieningen moesten komen voor de jeugd, en daar-

bijdachthijaanlaagdrempelige,eenvoudigemogelijkheden.Eentheeofkoffiehuis,

Page 10: Design Process Overvecht Centre

16 17

4 ondervraagden reageerden enthousiast toen wij ze vroegen of een bioscoop of theater

een goede invulling zou zijn voor in de avonduren, net als de bioscoop, ook deze werd

enthousiast ontvangen. Een man, die veel jongeren uit de buurt aardig kenden vanwege

lessen die hij verschafte, gaf aan dat er veel behoeft is aan vechtsporten. Zo leren ze

zelfbeheersing en discipline, en is het –hoe agressief het ook mag klinken- voor veel jon-

geren die nu last hebben van verveling en eventuele agressie een mooie uitlaatklep.

Over de uitstraling van het huidig winkelcentrum hadden een aantal mensen nog wel wat

op te merken. Gedateerd en achterstalling hebben we een aantal keer als omschrijving

voorbij horen komen. Maar de sfeer in het winkelcentrum nu werd over het algemeen

gezien als prettig en gezellig ervaren.|

Interview met wijkagent Ook hebben wij een afspraak gemaakt met de wijkagent

van het Grootwinkelcentrum, Frank van der Meij . Dit is namelijk iemand die veel weet

van alle dingen die er spelen binnen Overvecht. Hij wist ons te vertellen dat er in Over-

vechtvoornamelijkmeldingenbinnenkomenvandiefstaleninbraak.Dehogeflatsenhet

vele groen in de omgeving lenen zich hier ook voor. Daders kunnen makkelijk portieken in

komen en ook makkelijk weer wegkomen, omdat hier niet makkelijk toezicht op gehouden

kan worden door de politie en bewoners. Hiernaast komen er meldingen binnen over

overlast van hangjongeren. Vaak gaat het hier om meldingen van hangjongeren die alleen

maar in een groepje staan of lawaai maken, maar verder geen fysieke overlast bezor-

gen. Ook wist Frank van der Meij te vertellen dat de politie in samenwerking met Emaco

Beveiliging meer toezicht houdt in de buurt

en hierdoor de overlast binnen vijf jaar

verminderd heeft tot 30%.

Door alle gesprekken met de bewoners en

instanties in de omgeving blijkt dat het

erg negatieve beeld dat wordt geschetst in

de media over Overvecht niet klopt. Ook

wijzelf hebben, in de vijf maanden die we

er zaten, geen nare ervaringen ondervon-

den in de buurt. Er is wel een keer bij ons

ingebroken, maar er is toen alleen maar

drinken, toiletpapier en wat gereedschap

meegenomen.|

Page 11: Design Process Overvecht Centre

18 19

Briefinggemeente Op woensdag 24

september zijn Leon Borlee en Evert van

de Gronde van de gemeente langs geweest,

en hebben zij hun visie en verdere toelich-

ting over het project gegeven in de vorm

vaneenbriefing.Dedagdaarna,donder-

dag 25 september hebben we met de hele

groepdede-briefingopgesteld.Hierin

formuleerden wij onze interpretatie van

debriefingdedagervoor.Deaanleiding,

het doel, de probleemstelling, en de opzet

voor het ontwerp werden uitgeschreven.

Bij de aanleiding hebben we omschreven

waarom het gebied aangepakt wordt,

waarom de gemeente nou juist ons bena-

derd heeft, en wat er voor eisen en regels

aan het aan te pakken gebied zit. Juist

die hoek van het centrumgebied wordt

aangepakt, omdat het deze niet leeft en

niet naar buiten gekeerd is, en de samen-

werking tussen ons en de gemeente is tot

stand gekomen, omdat er voor dit probl-

eem een aansluitende en creatieve oploss-

ing gezocht wordt.

Daarna hebben we het doel geformuleerd,

een opsomming van een aantal belangri-

jke punten die tijdens het ontwerp proces

duidelijk in beeld waren. Voorbeelden hi-

ervan zijn dat het te realiseren pand moet

aansluiten met het aangrenzende plein en

de reeds bestaande horeca, maar bijvoor-

beeld ook dat het een ontmoetings- en

verblijfplaats moet worden, waarin sociale

veiligheid belangrijk is. Deze punten waren

voor ons handig om in beeld te houden en

naartoe te werken.

Bij de probleemstelling zijn we op zoek

gegaan naar de werkelijke doelgroep, de

verwachtingen en mogelijkheden van het

te realiseren gebouw, hoe de omgeving zo

goed mogelijk betrokken kan worden bij

het ontwerp en aan welke functies behoe-

fte is.

Door het ontwerp-proces in gang te zetten

in meerdere groepen die krachten van

expertise en kennis bundelen hebben we

geprobeerd op deze manier de opzet voor

het ontwerp te ontwikkelen.|Samenwerkingstraining Op maandag

29 september 2008 kregen we een train-

ing van Tom Boves over sociale interven-

ties. Hieraan namen wij als groep allemaal

deel, en aanwezig waren Anke, Erwin,

Ruben (begeleiders van de HKU) en HIK

ontwerpers. Deze training diende er toe

ons bewuster te maken van de inhoud van

het project, en probeerden we structuur

voor het verdere verloop aan te brengen.

We hebben een voor een onze verwacht-

ingen uitgesproken in een groepsgesprek.

Hierdoor leerden we niet alleen voor on-

szelf maar ook van anderen waar krachten

lagen en wat er verwacht werd. Een ander

onderdeel van de training was een aantal

gesprekken die beknopt waren en geleid

werden door telkens een persoon, en waar

anderen tussen konden inspringen en weer

weggaan. Zo kwamen er telkens nieuwe

meningen en invalshoeken over de diverse

onderwerpen, en werden deze opge-

schreven. Achteraf bespraken we als groep

de resultaten.

Een duidelijk doel van deze test was dan

ook erachter te komen hoe wij als groep

het best zouden kunnen samenwerken. Of

dit nou los van elkaar zou zijn, gemengd

met diverse expertises of juist gebundeld.

Uiteindelijk hebben we dan ook een soort

van structuur bepaald waar we ons aan

konden vasthouden tijdens het verloop van

concept fase|

Page 12: Design Process Overvecht Centre

521

het project. Dit bestond uit het vormen

van kleinere groepjes binnen onze grote

groep waarin ieder hun eigen kwaliteit en

fascinatie naar voren kon laten komen.

Door deze krachten te bundelen zouden

naar aanleiding van deze training de beste

resultaten bereikt kunnen worden.

De training heeft ons zeker op weg gehol-

pen omdat het project zo omvangrijk was.

Het inkaderen, wat we in feite gedaan

hebben, heeft het voor ons helderder

gemaakt.

Achteraf gezien was het makkelijker

geweest deze training voor het gesprek

met de gemeente te hebben, omdat we

dan de kennis die we tijdens deze training

opdeden hadden kunnen toepassen in het

gesprek.|

Verdeling in 4 groepen De hele

groep bestaat uit leden van de meest

uiteenlopende disciplines: product-

ontwerp,planologie,grafischeontwerp,

stedelijk ontwerp en architectuur. Zoals de

training van Tom Boves al had uitgewezen,

leek het ons verstandig om onze omvan-

grijke groep op te splitsen in kleinere

groepjes, ieder met eigen fascinatie en

visie over de aanpak van het project.

Hierover hebben we uitgebreid met elkaar

gesproken, om een evenwichtige verdeling

te krijgen, en zo zijn de volgende groepen

samengesteld:

Steven en Yasmina: Bezig met een vaste

architectonisch ontwerp waarbij ook aan

de verschillende functies gedacht werd die

er binnenin plaats kunnen hebben.

Sybren, Johan en Daniel: Bezig met een ar-

chitectonisch ontwerp, het ‘eindontwerp’

Page 13: Design Process Overvecht Centre

2322

Page 14: Design Process Overvecht Centre

2524

als het ware. Zij waren dus in veel mindere

mate bezig met vergaren van informatie

met de buurt, maar des te meer met kijken

wat mogelijk was gezien over een langere

periode.

Carolien, Miranda en Jurga: zouden zich

vooral bezighouden met de bewonerspar-

ticipatie. Voor deze groep was het belan-

grijk te weten hoe zij het best de bewon-

ers van Overvecht bij het ontwerp konden

betrekken.

Tom en Roos: Bezig met een architec-

tonisch ontwerp wat zich met verloop van

de tijd telkens verder ontwikkeld. Tom

heeft achteraf gezien tijdens het hele

ontwerpproces een beetje gezweefd tussen

de twee groepen die waren ontstaan, dit

omdat zowel zijn fascinatie als zijn spe-

cialisatie bij allebei terug te vinden waren.

Zo zijn al deze groepen een aantal weken

met hun ontwerpen aan de slag gegaan.

Dit ging zo door totdat iedere groep op

22/10/2008 een tussenpresentatie ging

geven van zijn eigen ontwerp aan de HU en

HKU begeleiders. Aan het einde van deze

presentaties zijn twee groepen gevormd

in plaats van vijf groepen. Dit aan de hand

van de ideeën die veel op elkaar leken.|

Verdeling in 2 groepen Carolien,

Miranda, Jurga, Tom en Roos hielden zich

bezig met de weg naar het uiteindelijke

ontwerp toe. Door de bewoners te betrek-

ken in de loop van het ontwerpproces, door

ze te laten proeven en meekijken waar

wij mee bezig zijn, en ze op deze manier

zo nauw mogelijk deel te laten uitmaken

van het geheel. Bewonersparticipatie was

voor hun dan ook een voornaam streven

in dit geheel. Maar ook ludieke acties,

communiceren door middel van beeldmate-

riaal, de wijk intrekken en gesprekken met

mensen voeren of het organiseren van cul-

turele markten zou een onderdeel geweest

kunnen zijn. Een groot belang van deze

‘tijdelijke vormgeving’ groep, onder welke

noemer deze viel, was het levendig houden

van de wijk en dan vooral het plangebied.

Steven, Sybren, Johan, Daniel en Yasmina

waren bezig met een architectonisch

ontwerp voor het desbetreffende gebied.

Yasmina hield zich hierbij voornamelijk

bezig met de bewonersparticipatie.|

Tussentijdse presentatie aan de gemeente In de tussentijdse presen-

tatie hebben twee groepen gepresenteerd

een had vooral de nadruk gelegd op de

bewonersparticipatie en de ander vooral

op architectonische ontwerpen en de om-

geving van de plangebied. De eerste groep

had vooral de nadruk gelegd op de term

“Diversiteit” omdat dat heel belangrijk is

in de wijk Overvecht. Hierbij zijn verschil-

lende - unieke balkons gefotografeerd. Met

deze balkons was er een plan bedacht om

aan de hand hiervan persoonlijke uitnodig-

ingen te maken en die aan de desbetref-

fende bewoners te overhandigen. Er was

ook al nagedacht over hoe de tentoonstell-

ing vorm zal krijgen. Dus dat er modules

gemaakt zouden worden waar mensen mee

konden bouwen en dus dat de mensen zelf

hun vorm van het gebouw konden beden-

ken.

De tweede groep heeft zich verdiept een

beter busnet en dan met de nadruk op

een centraal punt voor de bussen in het

centrum. (zie foto) Hiernaast hebben

ze ook gedacht aan een architectonisch

ontwerp voor de warmtekrachtcentrale en

hierbij puur de omhulsel, want er kan niks

Page 15: Design Process Overvecht Centre

26 27

gebouwd worden omdat het een gevaarlijk

gebied is. Op deze maquette is een klein

stuk van het plangebied leeg gehouden

met een vraagteken, op dat gebied mogen

de bewoners hun ideeën kwijt voor een

mooi gebouw(en). Dit is uiteindelijk tussen

beide groepen besloten zodat het op elkaar

ging aansluiten alleen deze maquette was

1:100 en die andere waar de mensen met

modules op moesten gaan bouwen was

1:50 gemaakt om het te vergemakkelijken

voor de bezoekers en het ook wat aantrek-

kelijker te maken. De gemeente vond het

idee van de bewonersparticipatie wel leuk

door middel van de uitnodigingen met de

balkons en bouwen met de modules. Het

busstation vonden ze ook een mooi idee en

het architectonische omhulsel wat is getek-

end vonden ze ook wel mooi. Hun enige

opmerking is dat we als een groep moesten

werken en niet twee die langs elkaar heen

werkten.|

NUON Tijdensdebriefingvandege-

meente op 25 september 2008 gaven Leon

en Evert van de gemeente Utrecht aan dat

ze al contact hadden met de Nuon over de

aankomende veranderingen. Hierbij hadden

zij doorgegeven dat wij bezig waren met

plannen voor hun terrein en een afspraak

konden maken voor het bezichtigen van de

warmtekrachtcentrale.

We hebben gelijk geprobeerd om contact

op te nemen met de Nuon, maar een af-

spraak om daar binnen te komen is niet zo

makkelijk als we dachten. Je komt in een

hele procedure terecht. Het is namelijk

binnen de hekken van het terrein, wat ze

tijdens de bezichtiging uitlegden, zware

industrie waar veel regeltjes voor gelden.

Zo moesten we precies opgeven met ho-

eveel mensen we kwamen, voor het geval

er een ongeluk gebeurt, dan kunnen ze

precies weten hoeveel mensen er binnen

zijn.Officieelmoestenweookvantevoren

een instructievideo gezien hebben van 45

minuten, om überhaupt een voet op het

terrein te mogen zetten. Maar om tijd te

sparen hebben we die stiekem overgesla-

gen. Ook waren de machines uit op het mo-

ment dat we binnen waren, anders hadden

we er ook niet mogen zijn.

Via de hulp van de warmtekrachtcentrale

worden alle huishoudens in Overvecht

voorzien van verwarming. En als het nodig

is helpt de warmtekrachtcentrale om extra

warmte te leveren als de hoofdcentrale

storing heeft of deze de capaciteit niet aan

kan in de winter.

Dit alles betekent dat er binnen het ge-

bouw allemaal leidingen lopen met water

van 97 graden en in de ketels hoge druk

wordt opgebouwd. Dus als er ongelukken

gebeuren, kan het goed fout gaan daarbin-

nen.|

Page 16: Design Process Overvecht Centre

2928

Voorbereiding|Voor de voorbereidingen van de tentoon-

stelling was iedereen wel met iets anders

bezig of elkaar aan het helpen. Jurga is

vooral bezig geweest met de communicatie

naar de bewoners toe, dus met de per-

soonlijkeuitnodigingen,affiches,flyers,en

de communicatie vanuit de ramen van de

garage naar de bewoners van Overvecht.

Hiernaast is ze ook bezig geweest met de

plattegrond die getekend is in de garage en

verven van de 3d elementen op de plat-

tegrond. Miranda is veel met communicatie

bezig geweest en dan voornamelijk met

teksten. Zij was ook bezig met voorbe-

reiding van de plattegrond die in garage op

een grote schaal moest getekend worden

en was ook bezig met tekenen.Roos was

vak bij de visuele communicatie betrok-

ken. En ze hielp ons met schrijven van de

teksten.Carolien heeft 3d elementen/

landmarks van Overvecht ontworpen, die

op de grote plategrond gezet werden. Zij

heeft ook de plattegrond getekend in de

garage. Carolien verantwoordelijk voor

de planning naar de tentoonstelling toe

en heeft samen met Tom de kubussen/

modulen gesneden en geverfd waarmee

de bewoners zouden gaan bouwen. Tom

heeft samen met Carolien de kubussen/

modulen gesneden en geverfd. Steven

is vooral bezig geweest met de architec-

tonische tekening voor de omhulsel van

de warmtekrachtcentrale en het op de

maquette zetten hiernaast heeft hij ook

meegeholpen aan de maquette waar dus

het ontwerp voor de warmtekrachtcentrale

op stond en de omgeving in stond weerge-

geven. Sybren heeft Steven geholpen met

het ontwerp maken van de warmtekracht-

centrale voor op de maquette en heeft ook

verder geholpen aan die maquette. Daniel

en Johan zijn voornamelijk bezig geweest

met het wegenstructuur rondom het gebied

en de buslijnen en het busstation. Hier-

naast hebben ze ook aan deze maquette

gewerkt.Yasmina is vooral bezig geweest

met Jurga samen aan communicatie, dus

mettekstenvoordeaffiches,uitnodigingen

ets. Hiernaast heeft ze ook meegeholpen

aan de maquette van de omgeving en heeft

ze een lange opblaaspop gehuurd voor de

opening van de tentoonstelling om de plek

herkenbaar te maken ook heeft ze bood-

schappen(taart,koffieetc)gedaanvoorde

opening.

Voor de rest hebben alle projectleden

verder geholpen aan andere kleine dingen

voorbereiden zoals de sokkel en het inrich-

ten etc van de garage om er een mooie

plek van te maken.|

Maquette Uit het eerste onderzoek en

interviews met mensen uit Overvecht, een

politieagent en HIK ontwerpers bleek dat er

veel diversiteit is aan inwoners en dat zij

enthousiast zijn en open staan voor nieuwe

ideeën. In het begin waren wij heel bang

voor scepticisme. De betrokkenheid en

de mening van diverse mensen waren het

belangrijkste deel van ons project. Daarom

moesten wij een makkelijke en een duideli-

jke manier bedenken, waarin mensen hun

eigen ideeën kunnen laten zien. Hoe kun

je samen met bewoners een vorm voor een

gebouw bedenken? Wij hebben bedacht om

een maquette te bouwen die bestaat uit de

modules. Met behulp van deze maquette

kregen wij dan weer een heel informatieve

en interactieve workshop. In de ruimte

waar de tentoonstelling gehouden werd

hebben wij de plattegrond van de hele wijk

Page 17: Design Process Overvecht Centre

3130

Publiciteit De grootste uitdaging voor ons was om een zo divers mogelijk publiek naar

de tentoonstelling te trekken. In de periode van het onderzoek was duidelijk dat mensen

persoonlijk benaderd moesten worden. Daarom hebben wij een ‘persoonlijke uitnodiging-

campagne’ bedacht. De omgeving waar Overvechters wonen was heel belangrijk voor de

communicatie. In de tijd dat we op onderzoek uit gingen in de buurt kwamen we erachter

datdediversiteitniettezienisaandevormvangebouwen,flats.Maardatdebalkonsen

tuinen daarintegen wel allemaal uniek zijn. Wij hebben in de wijk gelopen en 75 balkons

uitgekozen die wij interessant of uniek vonden. We wisten dus niet wie daar woonden en

wie wij op deze manier voor onze tentoonstelling uitnodigden, heel anoniem dus. Op deze

manier verwachtte wij de meeste diversiteit aan mensen. Op elke uitnodiging stond een

Overvecht op de grond getekend. Om aandacht van buiten te krijgen hebben wij deel van

de plattegrond ook naar de straat uitgebreid. Het idee voor deze plattegrond was om een

duidelijker beeld te geven waar het plangebied is en waar mensen vandaan komen. We

hoopten ook op deze manier mensen te triggeren en hun aandacht te trekken, nieuws-

gierig maken.

Boven het plangebied hebben we de maquette opgebouwd. De schaal was groter dan de

plattegrond (1:50) <> (1:250), zodat mensen makkelijk en duidelijk hun ideeën konden

laten zien. Telkens wilde mensen iets anders, maar wij merkten dat er bepaalde eigen-

schappen herhaald werden en terugkwamen, zoals de hoogte en gebruik van het water.

Wij hebben bepaalde vormen modules gemaakt, hierdoor gaven wij een richting voor

mensen om te ontwerpen. Zo werd het niet te ingewikkeld en heel toegankelijk.|

foto van hun eigen balkon, waardoor het leek alsof de bewoner uitverkoren was.Wij waren

van mening dat als je balkon of tuin er zo leuk uit ziet, deze mensen ons ook goed zouden

kunnen helpen met onze opdracht. De uitnodigingen waren in drie talen geschreven:

Nederlands, Arabisch en Engels, want in ons onderzoek was duidelijk geworden dat er 50

procent van de bewoners allochtoon is. Wij hebben deze actie over drie dagen verdeeld

– woensdag, donderdag en vrijdag vanaf 4 uur tot 10 uur ’s avonds. Hierbij hebben wij de

uitnodigingen persoonlijk langs gebracht. Ongeveer helft van de uitnodigingen hebben we

persoonlijk kunnen afgegeven. De andere helft moesten we in de brieven bus doen, omdat

mensen niet thuis waren of omdat zij niet bereid waren om met ons te praten (vaak

waren dat vrouwen, die slecht Nederlands konden en oude mensen, die na 9 uur niemand

meer naar binnen willen laten komen). De mensen met wie wij wel gesproken hebben,

waren wel geïnteresseerd en vonden dat heel leuk om hun balkonnetje op een uitnodiging

terug te zien. Dat was altijd een goed begin voor het gesprek over ons project en de ten-

toonstelling. Mensen die met ons gesproken hadden waren meestal geïnteresseerd, er was

maar 1 persoon die meteen sceptisch was en geloofde niet in soortgelijke projecten. Het

maakte voor haar niks uit wat er in het centrum van de wijk gaat gebouwd ging worden.

Maar zij vond de uitnodiging wel leuk en wilde hem graag hebben.

Onzeuitnodiging-campagnewasindriedelengedeeld:persoonlijkuitnodigingen,affiches

enflyers.Deafficheswarenbedoeldvoorbrederpubliek,enflyersvoordewinkeliersuit

winkelcentrum Overvecht.|

Page 18: Design Process Overvecht Centre

32

Erisheelveelgediscussieerdoverhetontwerpvandeaffichebinnenonzegroep.Uitein-

delijk hebben we besloten om voor de duidelijkste boodschap te kiezen, omdat dat nou

eenmaal telt. Het was belangrijk dat iedereen duidelijk zou weten waarvoor ze uitgeno-

digdwerden.Watvooreenevenementishet?Erwarendrieversiesvandeaffiche,waar

het over dezelfde tentoonstelling ging, maar de beelden communiceerden verschillend.

WijhebbenbeslotenaanmenseninOvervechttevragen,welkeaffichezijhetmeest

duidelijk en het meest uitnodigend vonden. Op deze manier hebben wij een conclusie

getrokkenenwashetafficheklaar.Alleafficheswareninveelverschillendelocatiesin

Overvecht opgehangen. In alle grote winkelcentrums, Turkse winkels, een oliebollenzaak,

het Cultuurhuis Stefanus, het zwembad de Kwakel, de bibliotheek en het wijk bureau.

Flyerswarenopdezelfdemanierontworpenalsdeaffiche.Enopdonderdagavond

koopavond, de dag van de tentoonstelling en in de periode van de tentoonstelling, uit-

gedeeld. De laatste twee waren effectiever want mensen konden direct naar de workshop

komen.Alleenmaarflyerenbleeknietgenoeg.Hetwasheelbelangrijkomeerstuitte

leggenwaarhetovergingendaarnadeflyertelatenzien.Mensenwillengeenreclame.

Wijmerktendatalswemetdeflyerinonshandennaarhuntoekwamen,zijgeneigd

waren gelijk ‘nee’ te zeggen.

Van de 75 persoonlijke uitnodigingen kwamen er uiteindelijk 5 mensen naar De Ontwerp-

garage. In totaal kwamen ongeveer 25 bezoekers.|

33

Generale repetitie Op 1 november

hadden we een generale repetitie gepland

om te bekijken of de tentoonstelling in de

huidige vorm goed uit de verf zou komen.

Voor deze generale repetitie hadden we

verschillende mensen uitgenodigd die ons

een beter inzicht zouden kunnen geven

over de uitvoering van de tentoonstelling.

Als gebruikelijk hadden we onze begele-

idsters uitgenodigd om eens te komen ki-

jken wat zij van de huidige stand van zaken

vonden. Om extra draagvlak te kunnen

creëren voor de tentoonstelling en de loop

daarvan, hadden we ook contact gezocht

met Ida Thoenes van de bewonersraad

van Utrecht Overvecht. De aandacht was

uiteindelijk vooral gevestigd op wat deze

mevrouw ons kon vertellen, dit ook van-

wege haar ervaring met de buurt, en ze had

nog een blanco kijk op het gehele project.

Kritiek punten van Ida: Over de maquette

-omgeving, had zij een kleine toevoeging.

Dit was dat we moesten aangeven waar de

bezoeker op dat moment in het plangebied

was, aangezien “De Ontwerpgarage” ook in

de maquette was aangegeven.

Tweede stap - functies viel in goede aarde bij

Ida Thoenes.

Bij deerde stap kwam er de meeste kritiek.

Één van haar uitspraken was; “ik voel me

alsof ik op de Noordpool ben”. Ze wist niet

meer wat ze moest doen. Dit kwam doordat

ze geen aanknopingspunten kon vinden om te

gaan bouwen met de gemaakte blokjes. Hier

zou dus een praktische aanpassing aan gedaan

moeten worden, zodat de toekomstige

bezoekers niet tegen hetzelfde probleem aan

zouden lopen.|

Page 19: Design Process Overvecht Centre

34 35

co-design workshop|De tentoonstelling was van 02/12/2008

tot 11/12/2008, iedere dag van 12:00 tot

18:00. De opening vond plaats op 02 de-

cember 2008 om 17:00. Hierbij was gratis

thee,koffie,gebakencaketeverkrijgen

voor de bezoekers. Tijdens de opening zijn

nog wat projectleden op pad geweest om

nog meer bezoekers binnen te halen door

middelvandeflyers.Wanneereenbewoner

bij ons binnen kwam op de tentoonstelling

werd diegene allereerst verwelkomt met

eenstukgebakeneenbakkoffieofeen

kop thee.

Hierbij werd hem/haar uitgelegd wat de

bedoeling was van de tentoonstelling.

Hierna werd samen met de bewoners een

aantal stappen ondernomen, die waren als

volgt:

Stap 1: De bewoners liepen naar een grote

maquette waar het desbetreffende gebied

op stond met de omliggende omgeving.

Hierbij was ook al een architectonisch

ontwerp gemaakt voor de warmtekracht-

centrale. Bij deze maquette kregen de

bewoners informatie over het project en

over de omgeving. De plannen die projec-

tleden hebben bedacht voor dat gebied,

hierbij valt te denken aan een busstrook,

een busstation, een idee voor een archi-

tectonisch ontwerp etc. Hier werd hun ook

het gebied toegewezen waar zij zelf een

gebouw voor mochten bouwen.

Stap 2: Bij deze stap mochten de bewon-

ers hun favoriete functies en materialen

aanvinken voor het door hen te maken

gebouw.

Stap 3: Hier stond het plangebied waar

ze zelf een gebouw voor mochten bouwen,

wat ze al eerder in de maquette hebben

waargenomen, alleen dan in een grotere

schaal. Hier konden de bewoners door mid-

del van gekleurde blokken in de vorm van

containers hun gebouw neerzetten in de

vorm die zij in het plangebied wilden hebben.

Hier werden foto’s van gemaakt en deze

werden door Steven, Johan en Daniel in

een 3D tekening gezet en op de ramen

gehangen met de naam van diegene die het

heeft bedacht.

Stap 4: Bij deze stap werden foto’s ge-

maakt van de handen van de bezoekers als

eensoortidentificatievandemensendie

naar de tentoonstelling zijn geweest. Hier-

bij hadden we ook een boek neergelegd

waarin mensen opmerkingen konden schri-

jven, hierbij valt te denken aan wat ze van

de tentoonstelling vonden of wat ze nog

meer missen in het plangebied en graag

erin willen zien.|

Resultaten In een week tijd van de

tentoonstelling zijn ongeveer 25 bezoek-

ers langs geweest. Hiervan zijn er 5 à 6

langs gekomen van de 75 uitnodigingen

die we persoonlijk langs hebben gebracht.

Hiernaasthebbenweveelgeflyerdinhet

winkelcentrum, vooral ook op de koopavon-

den. Het was erg moeilijk om de mensen

binnen te krijgen. Als je de mensen per-

soonlijk sprak waren ze vaak erg enthousi-

ast, maar binnen komen was toch vaak een

drempel te ver. Soms stonden ze zelfs al

voor de deur, maar te schuchter om binnen

te komen. Dan haalden we ze zelf over de

streep. Met de mensen die binnen kwamen

hebben we stappen doorlopen. Door de

uitleg van het toekomstige gebied via de

maquette, het uitzoeken van hun voorkeur

van de functies en de materialen en het

Page 20: Design Process Overvecht Centre

36 37

de context. Ontwerpers moeten steeds

vaker goed nadenken over zowel de

sociaal/maatschappelijke context als de

ruimtelijke context. Deze trend krijgt een

steeds groter draagvlak, zo ontstaan er

initiatieven zoals het Nieuw Cultureel Burg-

erschap. Dit initiatief is het werk van de

stichting Interart. De oprichters wilden hun

visie op de betekenis van kunst naar buiten

brengen en vertalen in concrete kunst-

projecten. HIK-ontwerpers heeft contact

gehad met Interart over een presentatie

die gehouden zou worden tijdens een tour

door Nederland met als thema het Nieuw

Cultureel Burgerschap. HIK zou een presen-

tatie geven over het project in Overvecht

waarbij de ontwerpers de bewoners betrok-

kenhebbenbijhetupgradenvandeflats.

HIK kwam dan ook met het idee om ook ons

project mee te nemen in deze presentatie.

uiteindelijke bouwen met de modules voor

de vorm, hebben we erg veel reacties los

kunnen trekken uit de bezoekers.

Uit deze reacties is gebleken dat er veel

vraag is naar een bioscoop, cafés, bowl-

ingbaan en een hammam (Turks badhuis).

Bij de cafés werd aangedragen dat er keus

moest zijn in verschillende soorten: in de

vorm van lounge café, misschien zelfs wel

met een waterpijp, of een modern café

tegenover een bruin café. Bij de Hammam

is vooral gevraagd om er ook een multicul-

turele plek van te maken.

Voor wat betreft de materialen is er vooral

gekozen voor gekleurd glas en natuurlijk

hout.Niet te veel transparant glas want

dit geeft het gelijk een uitstraling van een

kantoor.

Bij het bouwen kwam er vooral naar voren

datmenallesbehalveeentienhoogflat

wil, zoals je in Overvecht vindt. Dus niet

hoog, recht en van kolossaal beton. Het

moet tussen de drie en vijf verdiepingen

worden, uit het haakse rechtlijnige patroon

gehaald worden waar alle gebouwen van

Overvecht staan. En op bepaalde plekken

mag het rond en speels worden en deels

rechtlijnig, zodat het een gevarieerde

vorm wordt. Vooral de buitenkant van het

bioscoopgedeelte wordt gezien als een re-

chthoekige vorm. Het plangebied ligt langs

het water. Alle bewoners die langs kwa-

men, wilden hier wel iets mee doen. Het is

ook erg opvallend dat er in Overvecht veel

water is, maar dat dit alleen maar brede

ecologische grasoevers heeft. Nergens kan

dit water door de bewoners worden benut,

alleen als het er gevroren heeft, dan kun je

er op schaatsen.

De ideeën hierover zijn: een trap in het

water, zodat men er ‘s zomers met de

voeten in kan poedelen, een steiger met

terrasjes, een plek waar je kunt vissen of

een bootje aan kunt aanleggen. Ondanks

het feit dat er maar 25 mensen naar De

Ontwerpgarage toe gekomen zijn, hebben

we toch veel informatie kunnen ver-

zamelen waar ook echt iets mee gedaan

kan worden, zodat het project een diepere

betekenis en laag kan krijgen, die door

bewoners gedragen wordt.|

InterArt Het concept van de bewoner-

sparticipatie is tegenwoordig een hot issue.

Wijkbewoners – in het algemeen – willen

vaker en duidelijker hun stem laten horen.

De trend is ook dat een ontwerp (van bijv.

architecten, stedenbouwkundigen etc.)

meer participatie vereist. Het wordt niet

meer geaccepteerd dat er een ontwerp

gemaakt wordt zonder na te denken over

Page 21: Design Process Overvecht Centre

40 41

Page 22: Design Process Overvecht Centre

40 41

Uiteindelijk is er door Sybren Stroo vijf

minuten verteld over het project van de

Ontwerpgarage. Deze twee korte presen-

taties werden gevolgd door een debat over

bewoners van Overvecht. Het onderwerp

was voornamelijk de objectieve en subjec-

tieve veiligheid. Het debat nam ongeveer

een uur in beslag, maar het was jammer

dat het pas in de laatste 10 minuten inter-

essant werd. Er werd toen niet langer meer

alleen geluisterd naar het panel, maar

er werden ook (eindelijk) goede vragen

gesteld. Na het debat vertrok de groep

weer met de bus om vervolgens te stoppen

bij Kanaleneiland, wederom een wijk die

zorgt voor veel onenig- en onduidelijkheid.|

Page 23: Design Process Overvecht Centre

42 43

conclusie|Dit document toont aan hoe de opdracht tot stand is gekomen en wat de opzet is van

“De Ontwerpgarage”. Daarnaast is er een tentoonstelling gehouden waarbij verschillende

bewoners hun stem konden uitbrengen voor dit project. De opkomst was minder dan

verwacht, reden dan ook om een ander soort (informatie) bijeenkomst te houden voor de

toekomst. Als resultaat van de tentoonstelling kwam er naar voren dat er vraag is naar

een bioscoop, eetgelegenheden en amusement/ entertainment zoals bowlingcentrum,

hammam etc. Voor de design wil men veel glas met kleur en hout. Ook houdt men niet

van al te hoge gebouwen en ziet men veel water in de omgeving.

De uitvoering en onderzoek van het project is met succes behaald, verschillende disci-

plines hebben ernaartoe geleid dat het voorstel met handen werd aangenomen. Terug

kijkend kan er worden gezegd dat er meer van dit soort samenwerkingsprojecten moeten

worden gehouden, dit zorgt voor verdeling van kennis ervaring. Reden dan ook om dit

soort projecten voort te zetten.|

NL Architects De gemeente Utrecht is al geruime tijd bezig om het centrumkwadrant

van Overvecht te upgraden. Daarbij hebben ze het stedenbouwkundigbureau KCAP in de

arm genomen. Ons project heeft een tijdsduur van één semester, na dit semester gaan wij

(de studenten) verder met het afstuderen op geheel andere onderwerpen en locaties. De

gemeente heeft ons met dit project de kans gegeven om - met een frisse blik – te kijken

of er een ontwerp kan komen dat gedragen wordt door de bewoners. Het project over de

hoekvanhetcentrumkwadrantisgeenfictiefprojectenhoudtnietopalsonssemester

voorbij is. Dus ook hier heeft de gemeente een derde partij in de arm genomen, dit keer

gaat het om NL Architects. NL Architects is een architectenbureau dat de opdracht van

de gemeente heeft gekregen om met het project verder te gaan waar wij het gelaten

hebben. Wat preciezer uitgelegd betekent dat, dat De Ontwerpgarage informatie van de

bewoners doorspeelt aan dit architectenbureau. De Ontwerpgarage is hierbij in feite een

bron. Uiteraard doet NL Architects zelf ook onderzoek.|

overdracht naar andere partij|

Page 24: Design Process Overvecht Centre

44 45

deelnemers|Carolien BeurskensHKU Vrije vormgeving/3d

Daniël SchoonhovenHU R.O. & Planologie

Johan KleinHU HU R.O. & Planologie

Tom NillesenHKU Urban Design

Steven CharlestonHKU Interior architecture

Miranda LokhorstHKU Interior architecture

Yasmina ZouitiniHU R.O. & Planologie

Sybren StrooHU R.O. & Planologie

Jurga ŽelvytėHKUGrafischeVormgeving

Roos RowaanVU Culturele Ontropologie

Anke Coumans

Carolien Stegewerns

Erwin Sleggers

HIK Ontwerpers

Projekt begeleider

Begeleiders

Projekt begeleider, HU

Projekt begeleider, HKU

Page 25: Design Process Overvecht Centre

4647

colofoon||Tekst samengesteld en geschreven door: Yasmina Zouitini Jurga Zelvyte

|Tekst: Carolien Beurskens Miranda Lokhorst Johan Klein Sybren Stroo

|Grafischevormgeving: Jurga Zelvyte

|Beeld: Carolien Beurskens Steven Charleston Miranda Lokhorst Tom Nillesen Daniël Schoonhoven

Page 26: Design Process Overvecht Centre