Deltaplan Waterstof - Pioneering · Deltaplan Waterstof ‘Heeft waterstof de toekomst? De zin en...
Transcript of Deltaplan Waterstof - Pioneering · Deltaplan Waterstof ‘Heeft waterstof de toekomst? De zin en...
Deltaplan Waterstof‘Heeft waterstof de toekomst?
De zin en onzin, kansen en ontwikkelingen belicht’
Dagvoorzitter: Eric Kouters
Welkom!
door Gertjan Brand, regiocoördinator Pioneering & wethouder Jan Uitslag, gemeente Dalfsen
Waterstof… ‘Niets Nieuws!’Harm Vlap, DNV GL
DNV GL © 2019 SAFER, SMARTER, GREENERDNV GL © 2019
donderdag 16 mei 2019
Waterstof……. Niets nieuws!
6
Meet Up Nieuwleusen: Deltaplan waterstof
Harm Vlap
DNV GL © 2019
De rol van waterstof in de energietransitie: Transfer of Time and Place
7
elektriciteit
vraag
Elektrolyse
aanbod
waterstof
Methaan, chemie, etc
DNV GL © 2019
Sommige eindgebruikers kunnen niet zonder waterstof
8
DNV GL © 2019
CO
2-c
oncentr
atie
[
ppm
]
Waterstof, de eeuwige belofte (zucht….)
9
0
10
20
30
40
50
60
1900 1950 2000 2050 2100
Em
issi
es
[
Milj
ard
to
n C
O2
-eq
.]
Historisch alle Broeikasgassen +1.5 C +2.0 C
Pre-industriëel
1780: 280 ppm
1975: 330 ppm
nu: 400 ppm
50% kans + 2°C
450 ppm
70
%
DNV GL © 2019
Groene waterstof
Aanbod: Blauwe waterstof plaveit de weg
10
AardgasBlauwe waterstof
“nu” “binnenkort” 2050
DNV GL © 2019
GOS
Blauwe waterstof: Methane Steam Reforming i.c.m. Carbon Capture and Storage
11
L
N
G
LNG-import
Produktie
Opslag
Industrie
Woningen
Hoge druk Lage drukCH4 H2
Steam
reforming
CO2
DNV GL © 2019
Kosten: De prijs van groene waterstof wordt compititief
12
0
2
4
6
8
10
12
2018 2020 2022 2024 2026 2028 2030 2032
H2
-pr
ice
[€/k
g]
PV UB LB wind
OS wind MSR (grey)
MSR + CCS (blue)
0
0,1
0,2
0,3
0,4
0,5
1980 1990 2000 2010 2020 2030 2040LC
OE
[$
/kW
h]
IRENA land based NREL land based
NREL off shore IRENA PV Utility scale
0
0,1
0,2
0,3
0,4
0,5
1980 1990 2000 2010 2020
Ca
pa
city
fa
cto
r [-
]
IRENA PV UB PV utility based
Off shore Land based
Duurzame energie prijzen
Full load uren
Electrolyser data
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
0
200
400
600
800
1000
2005 2010 2015 2020 2025 2030 2035
Effic
ienc
y [%
]
Spec
. Inv
estm
ent
[€/k
W]
Capex €/kW Efficiency %
DNV GL © 2019
Waterstof: De “nieuwe” brandstof
Eerste gasfabriek: 1825 Imperial Continental Gas Association, Rotterdam
DNV GL © 2019
Nederland, 1 juli 1962
14
H2
H2
DNV GL © 2019
Veiligheid: “Waterstof is bloedlink”
Hindenburg ramp, 6 mei 1937
DNV GL © 2019
Veiligheid:Onveilig of perceptie?
16
0
5
10
15
20
25
30
35
40
1962 1963 1964 1965
Aan
tal
exp
losi
es/b
rand
en
[#/
106
aan
sl.]
Stadsgas Aardgas
Explosies en branden
DNV GL © 2019
Veiligheid:Onveilig of perceptie?
17
DNV GL © 2019
Niets meer te doen?Jazeker wel, maar we zijn op weg
18
DNV GL © 2019
Afsluitend: Mouwen omhoog!
19
Het is nu of nooit voor waterstof
Waterstof geeft een extra versnelling aan vergroening
De toekomst kan niet zonder!Waterstof is veilig gemaakt
Er is langer waterstof gedistribueerd dan aardgas ooit zal doen
DNV GL © 2019
SAFER, SMARTER, GREENER
www.dnvgl.com
20
[email protected]: +31 6 15 13 90 41DNV GL, Energieweg 17, 9743 AN Groningen, the NetherlandsP.O. Box 2029, 9704 CA Groningen, the Netherlands
www.dnvgl.com/oilgas
Harm Vlap
Senior Technical Consultant
DNV GL - Oil & Gas
Waterstof: hype of toekomst?René Schutte, Gasunie
Hydrogen: Hype or Future?
De rol van waterstof in de toekomstige waardeketen
René Schutte
Dalfsen, 16 May 2019
Dalfsen, 16 May 2019
Europees gasinfrastructuurbedrijf
#23
Dalfsen, 16 May 2019 #24
Gasunie: Infrastructuur en diensten voor een succesvolleenergietransitie en reductie van Groningenproductie
#25
Onze infra is geschikt voor meerdere gasvormigeenergiedragers zoals waterstof
Voor aardgas worden we afhankelijk van import
Elektronen en moleculen zijn basis energiesysteem
Aandeel hernieuwbaar stijgt, gas blijft belangrijk
Dalfsen, 16 May 2019
#26
Een slimme rol voor groene moleculenhoudt het energiesysteem niet alleenbetrouwbaar, maar ook betaalbaar.
Energiesysteem in 2050:elektronen & moleculen
Be
ren
sch
ot,
ma
art
20
18
Dalfsen, 16 May 2019
P2G als schakel
Dalfsen, 16 May 2019 #27
Transport
OpslagEnergie onbalans
Waterstof: van Grijs naar Groen
Dalfsen, 16 May 2019 #28
Grijze Waterstof Blauwe
Waterstof
Groene Waterstof
2020 2030
ECN, december 2017
CO2
AardgasWaterstof Water
Groene
Elektriciteit
Waterstof Waterstof
Ondergrondse
opslag
€/kg
3,0
2,0
1,0
0,0
Grijze H2Blauwe H2
Groeen H2
CO2
O2
Aardgas
Vraag & aanbod waterstof
Dalfsen, 16 May 2019 #29
Laag Midden Hoog
Waterstof transport in Zeeland
Dalfsen, 16 May 2019 #30
Voorgestelde waterstof infrastructuur
Dalfsen, 16 May 2019 #31
Dalfsen, 16 May 2019 #33
thanks foryour
attention
questions?
Dalfsen, 16 May 2019 #34
Meat@eat
& ontmoet leden van Greenteam Twente!
Meat@eat
Ontmoet leden van het Greenteam Twente
Interview Willem Hazenberg
over Hydrogreenn, ontwikkelingen Noord-Nederland,
& waterstofproject Hoogeveen
De groene waterstofeconomie in Noord-NederlandWaterstof het nieuwe aardgas
Hydrogreenn
Willem Hazenberg, projectmanager Stork
Waterstof waardeketen Hydrogreenn
Nijstad-Oost en Erflanden op waterstof!
Comptabele meting elektra WOS: Waterstof Ontvang StationComptabele meting waterstof MC: Mix ControlComptabele meting warmte LS: Los Station
WOS
Natural gas
MC
Erflanden 100%(1030 woningen)
Compressie
Opslag/buffer
Nijstad-Oost 100%(80 woningen)
Erflanden 20%(1030 woningen)
E-net
Trafo Trafo
Electrolyser
Purify
LS
Nijstad-Oost(80 woningen)
Fuel Cell system(at house or district)
Alternatief
Opschaalbaar100%
Opschaalbaarbijmenging
Congestiemanagement
Externe aanvoer;Back-up
Vragen en discussie:Zin en onzin, kansen en ontwikkelingen
Kansen en ontwikkelingen:- Waterschap Drents Overijsselse Delta, David van Raalten- Waardemakers Provincie Overijssel, Jorian Bakker- Duurzame Dorpen | Toekomstmakers, Gerard Brakkee
Vragen en discussie:Zin en onzin, kansen en ontwikkelingen
Kansen en ontwikkelingen:
- Waterschap Drents Overijsselse Delta, David van Raalten- Waardemakers Provincie Overijssel, Jorian Bakker- Duurzame Dorpen | Toekomstmakers, Gerard Brakkee
Vragen en discussie:Zin en onzin, kansen en ontwikkelingen
Kansen en ontwikkelingen:- Waterschap Drents Overijsselse Delta, David van Raalten- Waardemakers Provincie Overijssel, Jorian Bakker- Duurzame Dorpen | Toekomstmakers, Gerard Brakkee
3 O’sProductieProductontwikkelingKennisdeling
Mobiliteit
Opwek/Omzet
/ ºC/H2
Gebouwde omgeving H2Hub
/
Kijk op: https://kop500.nl/wat-doen-waardemakers of [email protected]
Vragen en discussie:Zin en onzin, kansen en ontwikkelingen
Kansen en ontwikkelingen:- Waterschap Drents Overijsselse Delta, David van Raalten- Waardemakers Provincie Overijssel, Jorian Bakker- Duurzame Dorpen | Toekomstmakers, Gerard Brakkee
Vragen en discussie:Zin en onzin, kansen en ontwikkelingen
Dank voor uw komst!
Blijf rustig even napraten…