01

Deze week in Delta

NIEUWS: 03

TUDELTA.04

Een 22-jarige student werktuigbouwkunde is zondagochtend in Capelle aan den IJssel verdronken tijdens een uitje met zijn cabaretvereniging.

Volgens de politie besloten zes studen-ten ‘s ochtends rond vier uur te gaan varen bij het scoutingterrein waar de groep zat. Vier van de zes gingen op een trekvlot zitten, maar kwamen in het water terecht. De twee achterge-bleven studenten zagen slechts drie mensen er weer uit komen. Ze spron-gen zelf in het water om de ontbre-kende student te zoeken, maar tever-geefs. Politie en brandweer zochten vervol-gens met twee duikteams in het water en met speurhonden op de kant. Het zicht voor de duikers werd echter

bemoeilijkt door de duisternis, mod-der en ijs.Rond kwart over zes stopte de brand-weer met zoeken. Duikers van het arrestatieteam van de politie Rot-terdam-Rijnmond vonden de student rond half tien. Een politiewoordvoer-

der meldt dat er geen sectie wordt ver-richt en dat er geen verder onderzoek volgt. “Uit getuigenverklaringen is duidelijk gebleken dat het een nood-lottig ongeval is geweest.”De beheerder van het scoutingcomplex in Capelle aan den IJssel zegt in het Algemeen Dagblad boos te zijn. ‘Na elf uur mogen mensen niet meer het ter-

rein op en drank is buiten verboden. Allebei de regels zijn overtreden.’ Bij Sint Jansbrug is de verslagen-heid groot, zegt vice-president Frans Bookholt. Er is een periode van zeven dagen verenigingsrouw afgekondigd, tot en met zondag. “Het pand en samenkomsten op de sociëteit wor-den versoberd”, zegt Bookholt. “Dat betekent: geen muziek en posters en een zeer gematigd alcoholgebruik. De sociëteit is een plek van samenkomst om troost bij elkaar te vinden. ”Zondagmiddag was er een bijeenkomst bij de vereniging. “Het was een samen-zijn waarin mensen konden vertellen wat er gebeurd is”, zegt Bookholt. “Betrokkenen hebben die avond nog slachtofferhulp ontvangen.”(CvU)

INTERVIEW: 10 De E-factor van groene chemie

Gideon Rozendaal:exit Speakers

Philosopher of human enhancement

The crash of succes

Vici: miljoenen voor esthetica, gevaren en nanodraadjes

DELTA. 04 03-02-2011 WEEkbLAD VAN DE TEchNISchE UNIVERSITEIT DELfT 01

Deze week in Delta

INTERNATIONAL: 07

Student verdronken

Alleen boete voor langstudeerderHet kabinet houdt vast aan de boete die trage studenten vanaf sep-tember moeten betalen. Hogescholen en univer-siteiten krijgen formeel geen boete voor hun lang-studeerders, maar moeten samen toch minstens 190 miljoen euro per jaar bezuinigen.

SASkIA BoNgER

Uit het wetsvoorstel dat staatssecre-taris Zijlstra dinsdag naar de Tweede kamer heeft gestuurd, blijkt dat hij enigszins tegemoet is gekomen aan de bezwaren van de Raad van State. Boetes voor instellingen leiden vol-gens de Raad mogelijk tot hogere ren-dementen, ‘maar het kan de waarde van de diploma’s devalueren, indien de instelling over onvoldoende tijd of middelen beschikt om het onderwijs en de studiebegeleiding te intensive-ren’.Zijlstra schrijft de opvattingen van de Raad op dit punt te delen. Hij verandert de langstudeerboete voor instellingen daarom in een ‘generieke korting’ van naar schatting 190 miljoen euro op het hogeronderwijsbudget. Die moet volgens het principe van evenredige verdeling worden opgebracht.Wat betreft het overgangsrecht voor huidige studenten voorziet hij geen problemen. Invoering van de wet in september 2011 is volgens hem juri-disch houdbaar. De Raad van State adviseerde om de wet ‘cohortsgewijs’ in te voeren, maar dat wil Zijlstra niet omdat hij volgend collegejaar dan onvoldoende kan bezuinigen. ook het arrest van de Hoge Raad met betrekking tot de Harmonisatiewet (1988), waarnaar de Raad van State verwijst, brengt hem niet op andere gedachten. Die wet was volgens hem veel ingrijpender dan zijn plannen met de langstudeerders. Die moeten welis-

waar meer collegegeld gaan betalen, maar verder worden hun geen beper-kingen opgelegd. Zijlstra schrijft dat ‘geen enkele student als gevolg van dit wetsvoorstel met zijn opleiding hoeft te stoppen’. Ze kunnen het verhoogde collegegeld immers lenen. De kritiek van de Raad dat het effect van zijn maatregel – 25 procent min-der langstudeerders – niet bewezen is, pareert Zijlstra onder meer met ‘de ervaringsregel dat wanneer bepaalde (publieke) voorzieningen of vormen van dienstverlening van welke aard dan ook duurder worden, daarvan kri-tischer gebruik wordt gemaakt’. Hij gaat nog kijken naar de mogelijkheden voor instellingen om langstudeerders te kunnen uitschrijven, al stelt hij dat daarbij ‘zorgvuldigheid is geboden’, omdat dit ‘grote gevolgen kan hebben voor studenten’.De studentenbonden reageren teleur-gesteld op het wetsvoorstel. Volgens de Delftse studentenvakbond VSSD bewijst de wijziging van het wetsvoor-stel dat het Zijlstra niet om het tegen-gaan van langstuderen gaat, maar om kil bezuinigen. De studenten constateren net als de landelijke studentenclubs LSVb, ISo en de Landelijke kamer van Verenigin-gen dat instellingen nu juist worden geprikkeld om langstuderen te bevor-deren. De VSSD: “De totale maatregel moet 370 miljoen aan bezuinigingen opleveren. Hiervan wordt een deel door de boetes voor studenten betaald. Het deel dat overblijft, wordt gespreid betaald door alle hoger onderwijsin-stellingen. Wanneer studenten langer gaan studeren, betalen zij meer boete en worden de instellingen automa-tisch minder gekort.” De studenten hopen dat de Eerste en Tweede kamer niet akkoord zullen gaan met het wetsvoorstel. En anders start de LSVb wellicht een rechtszaak, aldus voorzitter Sander Breur.De universiteitenvereniging VSNU beraadde zich woensdagochtend, net als overigens de TU Delft, nog op een reactie.

ScIENcE:04

‘Uit getuigenverklaringen is duidelijk gebleken dat het een noodlottig ongeval is geweest’

In afwachting van Stukafest was er afgelopen vrijdag alvast een feestje om in de stemming te komen. op 16 februari kun je muziek, cabaret, theater, dans en literatuur beleven op studentenkamers van een paar vierkante meter. Het volledige programma vind je op www.stukafest.nl/delft (Foto: Hans Stakelbeek/FMAX)

nieuws/column DelTA. 04 03-02-2011

delta@tudelft.nl

@tudelta

www.delta.tudelft.nl

02

dELTA onLinE

PromotierendementHet eerste promotiejaar moet kriti-scher worden beschouwd. Dat zei rec-tor karel Luyben donderdag in een pre-sentatie over promotierendement. Nu valt voor minder dan tien procent van de promovendi na het eerste jaar het doek. En dat terwijl maar 60 procent de eindstreep haalt. In Eindhoven en Twente is dat 75 procent. overigens is de variatie groot. Bij Technische Natuurwetenschappen promoveert ook 75 procent, bij Techniek, Bestuur en Management maar 50 procent. De TU hoopt dat de graduate School dit kan verbeteren.

Klepzeikers“Bouwkunde is de leukste facul-teit die er is”, zei voormalig decaan Wytze Patijn vorige week tijdens zijn afscheidssymposium. Hij had alleen wel een advies voor zijn opvolger karin Laglas: “kijk uit voor de klep-zeikers. Die moeten de kelder in. En die is groot.” Het symposium had als thema 'de toekomst van de architect'. Volgens spreker en projectontwikke-laar Rudy Stroink zullen architecten zich meer moeten richten op interieu-rontwerp en hergebruik van bestaande gebouwen.

VakbondsvoorzitterHans van Schagen is per direct benoemd tot voorzitter van de vak-bonden in het lokaal overleg (Lo). In het Lo overleggen de vier vakbon-den met het college van bestuur. Van Schagen neemt het stokje over van Floor koornneef, die om persoonlijke redenen stopt. Van Schagen zit sinds 1999 namens Abvakabo FNV in het lokaal overleg. De laatste twee jaar was hij geen lid, maar adviseur, omdat hij ook in de ondernemingsraad (or) van de TU Delft zat. Die functie heeft hij neergelegd.

RuimteRuimtes vrijmaken om te bezuinigen. Veel faculteiten gebruiken dat mid-del om deels aan hun verplichting te voldoen om geld te sparen. Alleen, dat levert de TU Delft als geheel niet zonder meer wat op. Daarom mogen faculteiten vrijgekomen ruimtes alleen opvoeren als bezuiniging als de universiteit ze anders kan gebrui-ken. Dat liet het college van bestuur donderdag weten in een vergadering met de ondernemingsraad. De dienst facilitair management en vastgoed is bezig met een plan voor de vrijgeko-men vierkante meters.

hArTmAnn

Miljoenenjachtom de kwaliteit van het hoger onderwijs te verhogen, bezuinigt het kabinet 370 miljoen euro op het hoger onderwijs. Dit domme plan toont aan dat we betere bewindslieden nodig hebben. om de kwaliteit van bewindslieden te ver-hogen moeten hun salarissen dus fors omlaag. Nederland gaat naar schatting 7,5 miljard euro uitgeven aan de Joint Strike Fighter, de opvolger van de F-16. Dat is ruim twintig maal het bedrag dat op het hoger onderwijs wordt bezuinigd. ooit schafte Nederland F-16’s aan ter vervan-ging van de Starfighters, hetgeen Benno nog een leuk zakcentje opleverde. Dat was gelukkig lang nadat de TU Delft hem een eredoctoraat had gegeven, maar dit terzijde. Welk profijt hebben we in al die jaren van onze dure F-16’s gehad? We zijn ooit laag overgevlogen bij de gekaapte trein in De Punt. En we hebben een paar maal een beetje stoer gedaan in landen waarvoor een negatief reisad-vies van kracht is. Voor het geld dat al die grappen en grollen hebben gekost, kan iedere student minstens twintig jaar langer over zijn studie doen.Straks kopen we dus opnieuw hightech jachtvliegtuigen die ontworpen en gebouwd zijn door hoog opgeleide ingenieurs. Investeren in toekomstige inge-nieurs is blijkbaar minder belangrijk dan het kopen van de producten die ze nu nog maken. We betalen de gouden eieren uit de bezuinigingen op het kippen-voer.En dan is er de missie naar kunduz. (opgelet: PVV retoriek aanstaande!) geen geld voor het opleiden van slimme studenten aan Nederlandse universiteiten, maar wel geld om analfabetische Afghaanse geitenhoeders te trainen als poli-tieagenten. Als je dan toch per se de zuurverdiende belastingcenten van hard-werkende Nederlanders moet wegsmijten, verbrand dan stapels bankbiljetten

in de Amer centrale. Dat levert in elk geval nog een paar kWh aan energie op. Nee, we verkwisten 470 miljoen euro aan deze heilloze missie. Wedden dat de werkelijke kosten veel hoger zullen uitvallen? (Einde PVV retoriek)We sturen straks 550 man op een missie die achttien weken duurt. Laat ik dat afronden op een half jaar. Het jaarsalaris van een politietrainer schat ik ruimhartig op zeventigduizend euro. Ik gun ze allemaal een gevarenbonus van honderd procent, en na afloop drie maanden betaald verlof. De personele kosten komen daarmee op vijftig miljoen euro. We hebben natuurlijk 550 retourtjes kunduz nodig, laten we zeggen tweeduizend euro per persoon (maar veel goedkoper als je boekt tijdens de kLM Werelddeal Weken). Een net hotel in kunduz kost vast minder dan honderdvijftig euro, en voor vijftig euro per dag kun je daar prima eten, lijkt me. De reis- en verblijfkosten bedragen dus tien miljoen. Dan nog het cursusmateriaal – pistolen, kogels, verbanddozen, para-cetamolletjes, handboeien, fluitjes, bonnenboekjes en petten. Let’s get crazy, zou Bob Ross zeggen, en die kosten schatten op tien miljoen euro. Met nog eens dertig miljoen als onvoorziene kosten komt het totaal op honderd miljoen euro. Waarom gaat die missie dan 470 miljoen euro kosten? Heb ik iets over het hoofd gezien, of kost bij defensie alles altijd vijfmaal zoveel als normaal? Als defensie zich aan mijn budget houdt, besparen we 370 miljoen. Dat getal heb ik eerder gehoord.

Dap Hartmann is astronoom. Hij werkt als onderzoeker bij de faculteit Techniek, Bestuur en Management.

‘Je kunt niet twee keer verrast worden’Promovendus ir. Steven Weijs (Civiele Techniek en geowetenschappen) kreeg een beurs van het AXA Research Fund. Daarmee gaat hij na zijn promotie naar de École Polytech-nique Fédérale van Lau-sanne om overstromingen beter te voorspellen.

JoS WASSINk

In Zwitserland gaat u naar het dal Val Ferret. Wat is daar te beleven?“De groep heeft daar hightech appara-tuur neergezet die variabelen meet op kleine schaal. Ze meten sneeuwdiep-tes, regenval en windpatronen en pro-beren daar modellen van te maken.”

Is het vergelijkbaar met het project Climate City Campus dat de TU-wijk wil gebruiken als proeftuin voor het stadsklimaat?“Precies. Mijn professor Nick van de giesen is op sabbatical geweest bij die groep in Lausanne. Ze zijn allebei voorstander van het doen van meer metingen. En dan is het logisch om in één gebied te beginnen en daar alles uit de kast te halen.”

Maar wat te doen met al die data?“Er is een verschil tussen data en infor-matie. Je kunt heel veel data hebben, maar als er weinig verschil tussen zit geeft dat niet meer informatie. onaf-hankelijke data bevat meer informa-tie, dus twee regenmeters zet je niet naast elkaar, maar liefst de ene in het dal en de andere op de berg.”

Ik neem aan dat de onderzoekers hun apparatuur weloverwogen plaatsen, maar hoe zorg je dat je niet verdrinkt in de gegevens?“Dat is precies wat ik onderzoek. Je hebt een berg data, maar slechts een deel bevat informatie.”

Hoe weet je welk deel dat is?“Dat hangt af van in hoeverre je het van te voren kon verwachten. In Shan-nons informatietheorie heet dat ‘sur-prisal’. Als ik zeg ‘ik ga morgen eten’ en je ziet mijn postuur, dan levert je dat weinig informatie op omdat het overeenstemt met je verwachting. Als ik zeg dat er morgen buitenaardse wezens landen om ons te waarschu-wen voor klimaatverandering, is dat wel verrassend.”

Hoe gaat u dat toepassen in Lau-sanne?“Er is een informatiestroom vanaf de metingen, door een wiskundig model dat een voorspelling berekent, bij-

voorbeeld over de te verwachten waterstanden. Die voorspelling gaat naar mensen die beslissingen nemen. Uiteindelijk wil je dat in die data-stroom zoveel mogelijk informatie van de observatie de beslissing bereikt en het liefst de meest relevante informa-tie.”

Maar hoe doe je dat?“Je wilt zoveel mogelijk kans toeken-nen aan wat echt gaat gebeuren. Als je een goede voorspelling hebt gehad ben je weinig verrast over wat er gaat gebeuren. Maar is de voorspel-ling slecht, dan raak je verrast door de gebeurtenis. Je wilt dus voorspel-lingen maken waarmee je verrassingen kunt voorkomen.”

Maar dat doe je juist met data die zoveel mogelijk verrassen.“Precies. Van te voren wil je zoveel mogelijk verrast worden door de infor-matie in de voorspelling, zodat de ver-rassing als het daadwerkelijk gebeurt zo klein mogelijk is. Want je kunt niet twee keer over hetzelfde verrast zijn.”

Steven Weijs wil voorspellen wetenschappelijk maken. (Foto: Tomas van Dijk)

Steven Weijs, 'Information Theory for Risk-Based Water System operation', 1 april 2011

LangstudierderBen jij een langstudeerder en ben je er trots op? Dan kun je nu een t-shirt, capuchontrui of stropdas bestellen met de tekst ‘Ich bin ein Langstudier-der’. Een idee van vier Delftse studen-ten.

BoosDe studentenraad (sr) is verbolgen over het advies van de werkgroep langstu-deren om de bsa-norm te verhogen van dertig naar 45 studiepunten. De studenten vinden het een voortgangs-maatregel en missen onderbouwing.

BijverdiengrensLaat studenten bijverdienen wat ze willen en val ze niet lastig met het terugbetalen van de basisbeurs, zegt Boris van der Ham van D66. Maar andere partijen vinden het geen goed idee om de ‘bijverdiengrens’ te schrap-pen.

AanmeldenHet vervroegen van de uiterste inschrijfdatum voor opleidingen van 1 oktober naar 1 juli, is gunstig voor scholieren met studiekeuzeproblemen en leidt mogelijk tot minder studie-uitval.

ContacturenStaatssecretaris Zijlstra wil dat de Nationale Studentenenquête meer informatie geeft over het aantal con-tacturen en de groepsgrootte bij werk- en hoorcolleges. Hij vindt dat ‘onmis-bare informatie’ over de kwaliteit van het hoger onderwijs.

MoedersNet als gehandicapten zouden ook studerende moeders langer de tijd moeten krijgen om hun diploma te halen. Want een zwangerschap leidt vrijwel altijd tot studievertraging. Dat schrijft het Steunpunt Studerende Moeders in een brief aan staatsecre-taris Halbe Zijlstra. Jonge moeders mogen niet de dupe worden van het verhoogde collegegeld voor langstu-deerders, vindt het steunpunt.

LoonAls het kabinet zijn zin krijgt, moeten minstens zeventien onderwijsbestuur-ders van een hogeschool of univer-siteit salaris inleveren als ze worden herbenoemd. ook hun pensioenbij-drage zou te hoog zijn.

SpoetnikDe Amerikaanse president Barack obama heeft zich luid en duidelijk uitgesproken voor investeringen in onderwijs en onderzoek. “Dit is het Spoetnik-moment van onze genera-tie”, zei hij in zijn State of the Union.

03nieuws DelTA. 04 03-02-2011

EnquêteDelftse studenten krijgen binnenkort een mailtje met de vraag mee te doen aan de Nationale Studentenenquête. Dit is een landelijk onderzoek waarin jaarlijks tienduizenden studenten hun mening geven over hun studie. De TU vindt het belangrijk om hieraan mee te doen om de kwaliteit te monitoren en resultaten te vergelijken met andere opleidingen. De TU verloot daarom tien iPads en 300 bol.com waardebon-nen van twintig euro. Vorig jaar was de respons meer dan veertig procent.

derwijs bij de Universiteit Twente in, dan sta je automatisch geregistreerd voor tentamens. Ben je bij de Vrije Universiteit te laat, dan betaal je tien euro als je een tentamen alsnog wilt maken.” Rullmann beloofde nog eens te overleggen met de administratie, maar zei dat studenten zich ‘gewoon voor tentamens moeten melden’.

TentamensDe studentenraad (sr) noemt het ‘bizar’ dat studenten die zich niet op tijd voor een tentamen inschrijven dan ook echt niet mee kunnen doen. Veel studenten vergeten zich in te schrij-ven. “Dat willen we doorbreken met strakke maatregelen”, zei collegelid Paul Rullmann vorige week tijdens een overleg met de sr. Er is volgens Rull-mann altijd nog een hardheidsclausule voor bijzondere gevallen. “Maar het is zonde als je drie punten mist waardoor je je bindend studieadvies of de harde knip niet haalt”, zei sr-lid Rik Schuf-felen. Hij verwees naar andere univer-siteiten. “Schrijf je je bij het blokon-

Zalen Door een toekomstig tekort aan col-legezalen heeft het college van bestuur (cvb) besloten de renovatie van de collegezalen in de aula toch direct met de Senaatszaal en de Frans van Hasseltzaal te renoveren. Eerder had het cvb dit uitgesteld. Wanneer de renovatie zal plaatsvinden is nog onduidelijk. ook houdt de TU de ruim-tes in het voormalige kPN-gebouw en het oude pand van YesDelft aan de Rotterdamseweg 380 nog aan voor tentamenzalen.

OpsporenDoor de programma’s opsporing Ver-zocht en Noord Vandaag op dinsdag 1 februari heeft de politie vier tips bin-nen gekregen over de vernieling van het zeilschip Ecolution van Wubbo ockels. De uitzendingen toonden foto’s van deels roze gekleurd gereed-schap dat uit de boot verdwenen is. Het zeilschip werd in de nacht van dinsdag 30 november op woensdag 1 december 2010 door vernielingen tot zinken gebracht bij de werf No Limits Ships BV in groningen.

Science centre reorganiseertHet Science Centre van de TU Delft gaat reorgani-seren. Twee openstaande vacatures worden niet ingevuld. Een andere, wel bemande functie ver-dwijnt.

Daarmee moet er ruimte komen voor een fulltime technicus, nodig ‘gezien het hoge gehalte van geavanceerde techniek’ in het Science Centre. ook komt er een fulltime baliemedewerker, zodat er in de weekenden en op feest-dagen een TU-medewerker aanwezig kan zijn. Daarnaast komt er een uitbreiding van 0,2 fte voor sales en marketing, omdat een deel van de inkomsten van externe partijen moet komen. En het centrum moet een ‘regionaal wetenschaps-knooppunt’ worden waar primair, mid-delbaar en hoger onderwijs samen moeten komen. Maar dat zal nog de nodige communicatie en marketing

vergen. De functies die verdwijnen zijn ‘assistent presentatie’, ‘assistent educatie’ en ‘presentatie’. De taken worden overgenomen door het hoofd van het science centre en de nieuwe technicus. Het centrum zal derden en wetenschappers en studenten van de TU Delft vragen mee te helpen bij het ontwikkelen van tentoonstellingen en presentaties. De ondernemingsraad (or) is afgelo-pen donderdag akkoord gegaan met de reorganisatie. Ze kreeg alleen geen garantie van het college van bestuur (cvb) dat het Science Centre de komende vijf jaar ongemoeid wordt gelaten. De or vindt dat het centre zich nu in alle rust moet kunnen ont-wikkelen. Cvb-lid Paul Rullmann zei dat er geen gevaar is voor het budget, maar dat omstandigheden kunnen veranderen. “Ik weet niet of we onze ambities kun-nen handhaven als er nog meer kor-tingen aankomen vanuit de regering, maar ook wij willen er een succes van maken.”(SB)

‘ TU buitenboordmotor bij Deltaprogramma’

De TU kan een goede rol vervullen als innovatieve proeftuin bij het Delta-programma, zei deltacom-missaris Wim kuijken bij zijn werkbezoek aan de TU op 26 januari.

In gesprek met studenten zei kuijken hen graag als ‘buitenboordmotor’ van de deltacommissie te zien. Terwijl de deltacommissaris bezig is met het verbinden van alle overheidslagen die zich met water bezighouden, kan de universiteit bepaalde onderzoeken uitvoeren binnen de bestaande pro-gramma’s (in dit geval de DRI’s envi-ronment en infrastructures and mobi-lity) of als denktank spontane out-of-the-box-ideeën produceren. kuijken doet jaarlijks een voorstel voor het deltaprogramma, dat over de lange-termijnveiligheid van Nederland gaat en over de zoetwatervoorziening. Hij bezocht vorige week de TU op uitno-diging van het communicatieproject Deltaprogramma Link Delft (DLD), een initiatief van ir. Ties Rijcken (Civiele Techniek en geowetenschappen).In het eerste deel van de bijeenkomst ontmoette de deltacommissaris in het Science Centre de rector, decanen en een aantal hoogleraren van CiTg,

Techniek, Bestuur en Management en Bouwkunde. Tijdens het tweede deel, in de Berlagezaal bij Bouwkunde, trof de deltacommissaris studenten die kort verslag deden van hun projecten en hem vragen konden stellen.“Ik was erg onder de indruk van de betrokkenheid”, stelt kuijken nader-hand, “en van de multidisciplinaire benadering vanuit ontwerp, onder-zoek, beleid en techniek.” ook was de deltacommissaris gecharmeerd van het initiatief van een universiteit die zich zo uitdrukkelijk presenteert rond de thematiek van het Deltaprogramma. kuijken toonde zich geïnteresseerd in de koppeling van extra functies aan waterwerken. Hij noemt als voorbeeld de woningbouw op kades in binnen-steden of de plaatsing van zonnepa-nelen en windmolens op dijken om een deel van de investering terug te verdienen. ook werd duidelijk dat de deltacom-missie geen directe bron van onder-zoeksgeld is. Volgens Rijcken werkt de samenwerking eerder getrapt: “Samen-werking met de deltacommissie ver-hoogt onze zichtbaarheid. Dat kan als hefboom werken bij onderzoeksaan-vragen bij NWo en STW.” (JW)

Het Science Centre wil hulp van derden bij het ontwikkelen van tentoonstellingen. (Foto: Sam Rentmeester/FMAX)

Miljoenen voor esthetica, gevaren en nanodraadjes Drie Delftse wetenschap-pers hebben afgelopen dinsdag een vici-beurs gekregen. Met het geld kunnen ze de komende vijf jaar een eigen onder-zoeksgroep opbouwen.

ToMAS VAN DIJk

Wanneer is iets mooi? Die vraag houdt prof.dr. Paul Hekkert (1963) van Indus-trieel ontwerpen bezig. ”onderzoek is vooral gericht op het voorspellen wat men mooi vindt, maar ik wil weten waarom we bepaalde dingen mooi vinden. Wat is de evolutionaire zin ervan?” Met de anderhalf miljoen euro die Hekkert van onderzoeksfinancier NWo (Nederlandse organisatie voor Wetenschappelijk onderzoek) heeft ontvangen gaat hij proberen deze – voor een technische universiteit toch enigszins aparte vraag - te beantwoor-den. Daarvoor stelt hij, behalve enkele ontwerpers, een neuropsycholoog en een sociaalpsycholoog aan.Volgens Hekkert, zelf psycholoog, zijn er twee tegenstrijdige krachten die ons handelen bepalen. De mens heeft behoefte aan veiligheid en geborgen-heid enerzijds en een drang naar ver-

andering anderzijds. “Mijn theorie is dat er een netto balans is tussen die twee strijden die ook bepaalt of we iets mooi vinden.”Die tweestrijd vindt plaats op drie niveaus, aldus de onderzoeker: cog-nitief (hoe vertrouwd ben ik met het product), sociaal (hoor ik erbij met dit product, of ben ik juist rebels?) en zintuiglijk (hoe voelt een product aan bijvoorbeeld, en hoe ruikt het?)Filosoof dr.ir. Ibo van de Poel (1966) gaat onderzoek doen naar de maat-schappelijke voordelen en gevaren van wetenschappelijke ontwikkelingen.

“op dit moment probeert men geva-ren in risico’s uit te drukken”, zegt de TBM’er. “Maar bij nieuwe technieken is dit vaak niet goed mogelijk omdat de gevaren nog deels onbekend zijn.” Van de Poel wil dit probleem aanpak-ken door techniekontwikkeling op te vatten als een vorm van maatschap-pelijk experimenteren. Hij wil nagaan onder welke voorwaarden zulke expe-rimenten toelaatbaar zijn. De derde subsidie kan de TU Delft helaas niet echt op haar conto schrij-ven. Dat geld gaat naar dr. Erik Bak-

kers (1972), universitair hoofddocent aan de TU Eindhoven en deeltijdhoog-leraar in Delft bij de sectie quantum-transport (Technische Natuurweten-schappen). Bakkers richt zich op half-geleidende nanodraden. “Door middel van een chemisch opdampproces laten we kristallijn materiaal groeien aan een klein metaaldeeltje. We kunnen verschillende materialen combineren en zo draadjes creëren met verschil-lende optische en elektrische eigen-schappen. Die draadjes hebben we nodig voor het ontwikkelen van een quantumcomputer; daar werk ik aan samen met prof.dr.ir. Leo kouwenho-ven (TNW). In Eindhoven werken we aan zonnecellen met halfgeleidende nanodraden.”Bakkers wil vier promovendi en een postdoc aannemen. Die komen alle-maal in Eindhoven. “Maar de draadjes worden ook in Delft gebruikt”, zegt de wetenschapper ter geruststelling. onderzoeksfinancier NWo kent de vici-beurzen toe aan zeer ervaren weten-schappers die grensverleggend onder-zoek willen doen. Dit jaar dienden 215 onderzoekers een voorstel in, 103 van hen mochten hun aanvraag verder uit-werken. Uiteindelijk werd vijftien pro-cent van de voorstellen – 32 beurzen – gehonoreerd en deelde de financier 48 miljoen euro uit. onder de laurea-ten zijn zes vrouwen.

’Ik wil weten waarom we dingen mooi vinden’

opinion pLEAsE

science DelTA. 04 03-02-2011

04

When a pane dropped out of a glass bridge and crashed to the ground last week during a test, project leader Dr Fred Veer wasn’t much impressed. “The test was 90 percent successful.”

JoS WASSINk

“our insights into how to design with glass as a structural material have developed considerably over the last ten years,” says Dr Fred Veer (Archi-tecture) two days after the fateful test. “Most people think that normal annealed glass cannot take tension, that you cannot drill holes in it and cannot put pressure on it. We now know it can all be done and we’ve shown it.”Indeed, the glass bridge that was tested last week carries all the menti-oned hallmarks of construction. Con-structed from glass panels, it spans 6 meters and weighs 600 kilograms. The tension at the lower half of the side panels is distributed evenly over the glass by steel bolts. The upper half of the panels experiences the pressure of the bridge’s weight, which small lead blocks coupling the panels convey. The glass consists of two layers stuck together by a rubbery glue that holds the splinters together if the glass bursts.Tension and pressure in the construc-tion have previously been calculated using a finite elements computer pro-gramme. Dr Veer: “The compressive

strength of annealed glass is 300 New-ton per square millimetre. That puts it in the same category as concrete.” So why did the test bridge fail?In fact, the bridge did not structu-rally fail. Rather, to be precise, one glass panel carrying the test load of 120 kilograms of bricks fell out and crashed to the ground. Dr Veer inspec-ted the panel afterwards and saw that the glue between the glass panels had become unstuck. He blames that on the faulty workmanship of the stu-dents who built the bridge. “They’re intelligent, but they’re unskilled,” he comments. Before the glue is applied, the glass must be cleaned with alco-hol, which must be subsequently dried and removed before applying the glue. Ignore that and the glue will not har-den properly.The issue of structural safety in glass structures is addressed in the PhD research of Christian Louter. He developed and investigated rein-

forced glass beams that take large loads even when the glass is broken, thanks to the integrated tendons of stainless steel or glass fibre. The mul-tilayer glass beams are laminated with the innovative Sentryglas interlayer, which not only holds the splinters together after breaking but also stops cracks from spreading.Photos of a beam prototype show a crew of five adults happily standing on a broken beam hanging in chains. No worry because the beam’s inter-nal tendons maintain the strength. Experts believe that the introduction of reinforced glass will have the same effect as the invention of reinforced concrete: much more daring and chal-lenging structural designs.

Christian Louter, ‘Fragile though Ductile, Structural Aspects of Reinforced glass Beams’, 18 April 2011

SolaRoad for bikesIn 2012 bicycles in the Dutch town of krommenie will travel on a road paved with innovative solar panels. This 100 metre-long SolaRoad will serve as a source of electricity.

Roads were already used to store heat from the asphalt in the summer, heat that can then be used to warm up the road in the winter and prevent slipperi-ness. With SolaRoad - consisting of concrete panels with embedded solar cells, covered by a transparent surface layer - the Dutch research institute TNo aims to take the smart use of roads to the next level. SolaRoad has great potential: there’s 137,000 kilometres of roads in Holland, with a total surface area of approximately 500 square kilometres. TNo estimates that the solar cells could eventually provide 50 kWh per square meter per year. For comparative purposes, an average household uses about 35000 kWh per year. If they manage to pull it off, TNo seems to be sitting on a sustainable goldmine.But how promising is this idea really? “It’s a very innovative idea,” confirms emeritus professor, Joop Schoonman, an expert in inorganic chemistry. “It will however be very important that they use good materials.”Prof. Schoonman stresses that that road’s transparent top layer must be very solid. During the project’s pilot phase, only bicycles will allowed to use the road, which will benefit the research institute, as bikes of course are not as heavy as other vehicles. TNo however wants to develop the SolaRoad also for main roads. Prof. Schoonman: “The roads therefore should be able to hold the weight of cars and trucks, which cannot then have any influence on the solar cells. Moreover, the transparent layer shouldn’t be slippery when wet because of rain or snow.”TNo stresses that it’s already been testing SolaRoad on many of the issues Prof. Schoonman raises. “The results are promising. We have two main technological concerns. First, we’re making good progress to get the transparent layer safe and solid for use,” says Dr Sten de Wit (TNo), who received his PhD from TU Delft. “Second, we need to ensure the road can provide enough electrical energy. That’s our next goal. At the moment we’re looking into the optical and electrical engineering aspects.”Underneath the top layer of the SolaRoad an optical layer is currently being developed. “We do not have solar cells everywhere in the road, but rather have them concentrated at several points. The optical layer will focus the sunlight on the groups of solar cells underneath it,” Dr De Wit explains. “The optical layer will be extremely important because it should provide the solar cells with enough light,” adds professor of photovoltaic materials and devices, Miroslav Zeman.TNo does not yet know what types of solar cells they will use, although there are primarily two options: traditional solar cells or flexible ones. “I think they should pick the flexible solar cells,” Prof. Zeman opines, “as they’re more stable than traditional solar cells, which also cannot withstand the heat very well. Either way it will be a challenge, because the road consists of multiple layers, and all these layers influence each other. They’ll have to do a lot of testing.” once the pilot project starts in 2012, TNo expects to have the SolaRoad on the market by 2015. Prof. Zeman applauds the pilot: “The sooner they start testing, the better. It’s a marvellous plan and I think they’ll succeed. If it works, they could make roads and provide energy for all the cars driving on them, which would be amazing.” (RV)

The crash of success

Navigating with the eyes of a fly

Carefully loading the glass bridge. (Photo: Sam Rentmeester/FMAX)

Mukul Sarkar developed a CMoS image sensor that functions like the com-pound eye of an insect.

Insects have a very blurred view of their surroundings, but their com-pound eyes detect movement and the polarization of light very accurately, allowing them to fly and navigate with very limited intelligence. According to Mukul Sarkar, these advantages make an insect’s visual system very useful for robotics.Sarkar, who conducted his research in Delft ( EEMCS faculty) and at the Holst Centre, a sensors and electronics

research institute in Eindhoven, will defend his Phd thesis, entitled ‘A bio-logically inspired CMoS image sensor’, on Friday, February 4.“Light emanating from reflections is partially polarized,” Sarkar says. “Because insects have their light-sensitive rhodopsin molecules nicely aligned in their faceted eyes, they’re able to detect the polarization. This information for example tells them what type of substrate they’re looking at, since all materials polarize the reflected light differently.”Insects also use the angle of polariza-tion as a navigation tool - as a kind of light compass. And they need very lit-tle brain processing power to do this. We humans on the other hand, with

our polarisation blind eyes, must com-pare different high resolution images with one another and calculate the changes in x, y and z directions in order to estimate movements, which is much more complicated. “The same goes for robots that use photodiodes for their vision and navi-gation,” Sarkar explains. “They need to perform iterative processes with multiple images, which costs lots of energy. If we provide them with CMoS image sensors capable of in-pixel pola-rization detection and data processing power, we solve that problem.”By neatly aligning the metal wires in a

CMoS sensor – the wires that are used for routing in the chip - Sarkar deve-loped a sensor with grids that only allow light with certain polarisation to penetrate. Each sensor is composed of four pixels. The wires on top of each one of the pixels are laid down in a different direction, making each pixel sensitive to different polarization.There is still a lot of work to be done to obtain high enough resolution, but Sarkar believes these types of sensors could one day be used in endoscopes: “Cancer tissue reflects light with diffe-rent polarisation than healthy tissue. A small chirurgical robot could use this information to navigate towards the tumor.” (TvD)

Blurred as his view may be, this insect is a real stunt flyer. (Photo: Mukul Sarkar)

An insect’s visual system is very useful for robotics

05

shorT nEws sciEncE

science DelTA. 04 03-02-2011

3D ModellingWant to help put The Hague on the map in 3D for google Earth? And get firsthand instructions in the use of google Sketchup Pro and google Buil-ding Maker while doing so? google and design agency Design8 are organising a one-day workshop in 3D modelling for students. The work-shop will be held in the TPM building, Jaffalaan 5, on Saturday, 5 February from 9:00 to 17:00. Admission is free, registration mandatory.

Simulation WorkshopDelft will be the host the first ‘Compu-ter Simulations for Science and Engi-neering’ (Cosse) workshop next week. Students and experts from Sweden (kTH Royal Institute of Technology) and germany (TU Berlin and Friedrich-Alexander University) will meet with their Dutch colleagues for a five-day programme. The programme features visits to Deltares and also the Prin-senhof. “We want to offer students the opportunity to get acquainted with our partner universities,” says Professor kees Vuik (Electrical Engi-neering, Mathematics and Computer Science). “That implies that we offer

TransformersTwenty architecture students site-measured 127 working-class homes, known as the ‘Rode Dorp’ (Red Vil-lage), in The Hague last Tuesday. over the course of the next six months, they will draw up plans for transforming the small houses into student accommodations. owner Staedion has decided not to demolish the houses but rather to rent them out as student houses for at least the next 25 years. After renovation, that is. The renovation could start as early as this autumn.

them some cultural activities as well.” The Cosse workshop, which will have some 30 participants, is the first in what Prof. Vuik hopes will be an annual event aimed at strengthening the ties between the four participa-ting universities. This time, with Hol-land as host, the theme is water. The presentations reflect this in subjects like ‘delta technology’, sedimentation rates and the complex interactions between water, ice and air.

BubblesHundreds of tests with water flowing down sloping pipes of varying dia-meters were performed by Ivo Pothof (Civil Engineering and geosciences), with the aim being to gain a better understanding of the capacity for reducing the effects that air bubbles (‘gas pockets’) have in downward sloping transport pipes. The Capwat research project revealed that the effect is worst for small slopes and large diameters. Pothof will defend his thesis on 4 February.

The prehistoric axes of geistingen seem even more puzzling under the microscope, or so metal researcher Janneke Nienhuis discovered.

ToMAS VAN DIJk

Their cutting edges are sharp but show no traces of uses. Although socketed, they were never hafted. The hollow bronze axes of geistingen, dating from the late bronze period (600 to 800 BC), present a true mystery to archaeologists. What were these objects used for? “About 30 of them have been dug up in Flanders and the Netherlands,” says Janneke Nienhuis, who studied the bronze during her Master’s degree at the Centre for Archaeology, Art History and Science (Caas), a collaborative venture between TU Delft and Leiden University’s faculties of archaeology and art history.“Most of them were found near the town of geistingen, hence their name.”The material expert thouroughly examined the bronze in the hope of

discovering how the geistingen axes were made, which in turn might reveal something about their purpose. This spring she will publish her findings in the Journal of Archaeology in the Low Countries. The article however will probably only serve to deepen the mystery. Nienhuis took samples from an axe from the Museum Het Valkhof in Nij-megen and from a specimen from the gallo-Romeins Museum in Tongeren. Using optical and electron microscopy, she characterized the microstructu-res, and with X-Ray Fluorescence she determined their composition.Both axes contain sulphur, lead and traces of iron, titanium, cobalt and zinc. There is probably no single ore in the world with which you can make an alloy with these characteristics. one would have had to mix different kinds

of ores. Another possibility, which ini-tially seems more plausible, is that the smiths made the materials by melting scrap or ingots that they had impor-ted. Since no suitable ores for cop-per production were mined in the low countries, archaeologists believe this explanation makes more sense.But Nienhuis doesn’t agree: “I found too many traces of sulphur, silver and lead. If the axes were made by (re-)melting scrap, you’d expect most of these traces to have dissipated in the slag. From an archaeological point of view it may seem strange, but I’m a proponent of the theory that the smiths used ores.” Needless to say, she adds, laughing, “this topic results in some very interesting discussions”.

pro

posi

Tio

n

www.design8.eu/3dmodelingdenhaag www.ewi.tudelft.nl/cosse_workshop www.deltares.nl, keyword ‘Capwat’

comE To Think of iT

The perfect fitDelta often writes about innovative ideas that offer big promises for the future. But what has happened to such ideas years later? What for instance has happened to the special moulds that help surgeons drill or saw at exactly the right place.

Fitting patients with shoulder, hip or knee prostheses is no picnic. With limi-ted views and space to move around in between joints, it’s difficult for surge-ons to drill, saw and screw in exactly the right spot and thus perfectly fit the prostheses. Dr Edward Valstar of the biomechanics and imaging group (3mE) developed a computer programme in 2005 that allows surgeons to make perfectly fitting moulds using a 3D printer and X-ray data. guidance channels or holes in these moulds help the surgeons perform their duties.Cartilage however remains difficult to picture. “So the moulds didn’t always fit very well,” says Dr Valstar, who also works at Leiden University Medical Centre’s orthopaedics department and now wants to develop a mould that is adaptive, allowing small changes to be made to the mould once it’s in place. “You know that toy consisting of hundreds of metal spines that you push against your hand or face and it takes over the exact shape? Maybe we can use that same principle to make a patient-specific chirurgical instrument.”Dr Valstar recently obtained a grant from the Netherlands organisation for Scien-tific Research (NWo) to work on a technique that will enable surgeons to repair old hip implants much more efficiently. over time, an inflammatory process is triggered in many patients by the prostheses’ worn off pieces of plastic or metal, causing, for instance, hip implants to loosen in the bone. Between the implant and the bone a liquid accumulates that must be removed. “Surgeons usually completely open up the bone to scrape this sludge away,” Dr Valstar says. “We’re trying to figure out if we can’t clean up the implants diffe-rently by using ‘cutting water’, for instance, or ultra sound or laser.”Developing a technique for monitoring implants is another of Dr Valstar’s occupations: “We add grains of the metal tanta-lum to the bone, which function as markers. In combination with a special calibration technique, these grains allow us to see, with an accuracy down to one-tenth of a millimetre, if any change in position of the implants has occurred over time.” This work recently earned Dr Valstar the Anna Prize, an award given by the Dutch orthopaedic Research and Education Fund. (TvD)

Delta, August 2005‘The surgeon has to drill a hole through a metal cylinder in the mould that fits the shoulder perfectly. That way the shoulder prostheses will also fit perfectly.’

Geistingen and the mysterious hollow axes

Scientists are baffled. Why were these axes dumped in swamps during the late bronze period? (Photo: Museum Het Valkhof)

Words are like drugs. They must be appropriately dosed to be effective.

‘Dry self-alignment for discrete components exploiting combinations of electrostatic fields and mechanical features’, PhD-thesis by Iwan Kurniawan.

(Illustration: Auke Herrema)

If any change in position of the implants has occurred over time, Dr Edward Valstar will spot it. ( Photo: Valstar)

inTernATionAl sTuDenTsDelTA. 04 03-02-2011 06

lEi li

hTTp://mEYear of the rabbit

Yu-Liang Chung, 25, Taiwan, Erasmus Mundus MSc nanoscience and nanotechnology.

“Besides the usual social networking things people do online, I like streaming baseball games online and also use Youtube to sing karaoke and try duets with my girlfriend via Skype, a skill I’ve developed since studying abroad. Another thing I do and think very useful for us international students is visiting the cooking-guide websites, especially when there’s a pot-lock party coming and each person must prepare something good that resembles one’s culture. The dishes must also be easy to make and the ingredients easy to find in a short time, so I visit these cooking websites for ideas. And when holidays are approaching, I also use the backpacker and couchsurfing websites for useful travel information and to read of other people’s experiences. I don’t know about Dutch people but back in Taiwan we have websites where we can order lots of merchandise together with random people who register on the same websites to share the transaction fees – so for example products like dum-plings, sweets, Christmas gifts and even diapers! And we also like visiting ‘epili’ (multimedia hand-puppet shows) websites, which attract hundreds of thousands of people, especially youngsters, with their special effects and stunts. But unlike the old-style, traditional hand puppet shows on stage, I think these multi-media ones have lost the touch of the unsophisticated simplicity. I do wonder about the communication between people today, what it has really changed since we’ve got internet. Before, communication involved more active interactions: you called your friends to ask what’s going on and really talk to them. Nowadays you get to see their status on Facebook, so you really follow the details of their personal lives. And whether you ask for it or not, it’s there. So it’s sort of like you know much more about people but you spend less time actively approaching them, unless they’re online, when you can text them or just post comments. Perhaps I worry too much, but I sometimes picture all the terrible scenarios that could happen now that more and more of our activities are per-formed online. What will the online world be in another decade or so? Somehow I don’t really want to think about it.” (PH)

borderless love

on February 3 the Chinese lunar calendar welcomes the year of rabbit and marks the beginning of spring. PAT HoNg

Chinese New Year, a major festival lasting for one month, is a time for reunion, for bringing forth happiness to the New Year while reflecting on the past. It is also a time when fire-crackers explode in the streets, peo-ple greet each other with good luck blessings and houses are decorated with Chinese calligraphy, red paper cuttings and traditional Chinese deco-rated knots to wish for longevity and prosperity. In the Chinese lunar calendar, 12 animals from the zodiac take turns representing each year. This year it is

the rabbit’s turn. Different from the aggressive tiger, the rabbit resembles calmness, sensitivity, hospitality and compassion. For students here at TU Delft, Chinese New Year also means different things, with very few actually returning home to Asia for the holidays, as too many classes would be missed, although

that’s where there thoughts will be. “Back home I always help my mom write New Year cards,” recalls Wan-ying Wang from China. This year will be Wang’s second time celebrating Chinese New Year in Delft. “Last year I watched the Chinese New Year’s spe-

cial programs online, and then with a bunch of friends had a special Chinese hot pot dinner.” “Chinese New Year is a time for family reunion with lots of mouth-watering food!” says Sin-Yun Yang, “like sticky rice cakes, steamed fish - which signifies abundance and luck - and my favorite, dumplings.” For Yang it’s also a time for fun: “Back home in Taiwan I used to hang out with my relatives and just enjoy the happy atmosphere on the streets.”kiki Cheung Shui kei especially mis-ses the huge New Year’s flower market back in Hong kong. “This year we will also have New Year’s dinner with my friends here in Delft,” she says. Even though far from home, students here at TU Delft will still have many ways to celebrate Chinese New Year, and of course all other internatio-nal and Dutch students are warmly invited to join the fun. on Saturday, February 5 Chinese students in Delft will host a Spring Fair at the TU Cul-ture Center, wit plenty of food, fun activities and prizes to be won. This will be followed by an ‘after party’ at the Spacebox common room, hosted by TU Delft’s Taiwanese students. And for those wishing to experience Chi-nese New Year on a national scale, there is a Chinese New Year Festival in The Hague, including a dragon and lion dances, various cultural perfor-mances (Tai Chi, aerobics and tradi-tional singing), a Chinese market and parade through Chinatown.

‘Chinese New Year is a time for family reunion with lots of mouth-watering food’

2011 Delft Chinese New Year Spring Fair: February 5 14:00-16:00, at TU Delft Cul-tural Center (Room: 230-234); 2011 Delft Come Together New Year Party: February 5 18:00- 22:00, Spacebox common room; 2011 Chinese New Year in The Hague: February 5th from 11:30-17:00, The Hague City Hall (Atrium).

My favorites:http://hichannel.hinet.net/mlbhttp://tv.ipobar.comhttp://www.couchsurfing.orghttp://blog.xuite.net/iq943/recipehttp://www.ihergo.com/stores/popular/page1/category1http://blog.pili.com.tw/controversywww.chinesecultuur.nl

“It was at a friend’s party that I met Frank, a typical Dutch guy, tall and friendly. Frank had lived in Asia with his family for a long time, and probably because of his experience we clicked imme-diately. Three weeks later Frank became my boyfriend. It was, as they say, love at first sight, and we’re much alike - both like drow-ning our stress in bags of chips, both regretting it later. And like most couples we’ve come up with our own rituals, like of weekend breakfasts of BLTs, Wednesday night movie nights…. Yet being in a cross-cultural relationship makes us face some challenges we never would’ve had to in a mono-cultural one.First, language. We used to communicate completely in English, which was fine until we started mingling with each other’s friends and family. With Frank present, I’m forced to limit my time talking to Chinese friends in our most comfortable language. Meanwhile, at Frank’s family gatherings, I’m ‘like an infant who had to point and cry to get her point across’, as the writer Bill Bryson once hilariously explained, which is frustrating and inconvenient. But lately we’re both learning each other’s language, since it’s actu-ally ridiculous that our communication relies on a language that s native to neither one of us. And realising how much fun it’ll

bring to our life, we ultimately aiming to replace English with ‘Dutchinese’, a mix of our native languages sprinkled with won-derful made-up expressions. ‘Dutchinese’ will be our own private language and the language of our love story.Besides language, family members are an even bigger sticking point. Somehow my conservative parents couldn’t shake off the stereotype they hold of Western guys not being ‘family-oriented’. only recently have they started loosening up and agreed to our short visit to them next month. As the day approaches both sides are getting nervous. My parents say they’re not sure what to talk about – the events over there, their favourite TV shows…things my Dutch boyfriend probably just can’t relate to, they worry. And that’s not to mention the huge language barrier, since my parents’ knowledge of English extends to just a couple of words. But des-pite all these bad conditions, Frank swears he’ll salvage whatever scraps of good impression he can. I admire his bravery. The biggest issue for me - as is perhaps the same for most cross-cultural couples – is where geographically our future lies. Holland? China? I can’t help but feeling a bit melancholy now that I’m far from my family, which perhaps has to do with my parents growing

old. But let’s face it, for as romantic, fascinating or whatever your relationship may be, you can only dream for so long before reality bites.It’s certainly true that cross-cultural relationships are complicated and bridging cultural chasms takes lots of work. But at least there is one great perk about being in East-West cross-cultural relation-ship: the two batches of presents we get around the end of every year - some extras for me on Sinterklaas and some more for Frank next week during China’s spring festival. Long live cross-cultural love!”

Lei Li, from Shanghai, China, is recent MSc graduate in science communication. She can be contacted at: LeiLivanShanghai@ gmail.com

(Illustration: Christine Shan)

07inTernATionAl sTuDenTsDelTA. 04 03-02-2011

nEws in briEf

Supporters and detractors of human enhancement are engaged in a great debate about ‘improving’ mankind. Dr Ciano Aydin, a professor at the TPM faculty, perceives in both camps the dogged influ-ence of old philosophical ideas.

JooST PANHUYSEN

Dr Ciano Aydin (1972) holds the Tho-mas More Chair at the faculty of Tech-nology, Policy and Management. In this new position, the endowed pro-fessor focuses on “philosophy and the applied sciences in relation to Chris-tian beliefs”. The Thomas More Chair is funded by the Roman Catholic foun-dation. Dr Aydin, a psychologist and

philosopher, is a member of the Syrian orthodox church and of Aramaic des-cent. He was born in Nusaybin, a bor-der town in southeastern Turkey. His parents emigrated to the Netherlands as refugees. Aydin obtained his PhD in 2003 writing on Nietzsche’s decon-struction of the notion of substance. As professor of philosophy and engi-neering, he is currently focusing on the concepts of human enhancement and transhumanism – the idea that technology and technological deve-lopment can overcome mankind’s bio-logical shortcomings and weaknesses.

You were raised in the Syrian-ortho-dox church. How has the church’s tra-ditions influenced your own work?“As a boy it was often a trial for me to spend three days a week on Bible exegesis, but in this way I learned to devote time to texts, to read closely and patiently. And as for the ideas the-rein: I do feel an affinity for the 4th century poet, Ephrem the Syrian, one of the inspirers of the Syrian-orthodox Church. He always said that he could not say anything about god, because this went beyond the borders of his own understanding. And yet he still wanted to explore this area. That’s something I recognize. one primarily explores by asking questions. As soon as somebody claims to have all the answers, I start to feel uneasy.”

In a recent article you stated that discussions about human enhance-ment are partly determined by the implicit assumptions found in the work of Descartes and kant. Is it possible to use philosophies dating from the 17th and 18th centuries to unravel the moral dilemmas associa-ted with modern issues like genetic engineering, smart drugs and brain implants?“It’s good to inform the discus-sion with what certain philosophers have said about subjects that we’re

now wrestling with. otherwise we’ll very naively reinvent the wheel. But indeed some concepts are no longer sufficient. Take for example the idea of responsibility: for centuries philo-sophers linked that to the individual. But today in fact we deal with complex organizations. Actions and responsibi-lities are more involved with networks and relationships between people. We therefore must develop new ethics. To do this, scientists and philosophers really need each other.”

In the debate between transhuma-nists and bioconservatives (critics of human enhancement – ed.), you cite the old idea that there is a strict separation between mind and matter, between man and the external world. According to this view, man has an autonomous ego that unassailably hovers over empirical reality. “My thesis is that with this concept, Descartes tried to defuse a crisis in thought. old certainties were faltering in the face of new scientific insights, journeys of discovery, the Reforma-tion. Descartes said: the external, empirical reality may well now be a source of uncertainty, but we can still find truth by investigating our own thoughts. You can sail blindly in the inner world. That was a radical, some-what contorted attempt to once again exert control over reality. The mate-rial world was totally torn loose from the spiritual world. Those who wanted to make adequate statements about reality were dependent on their inner world, because that was pure, uncon-taminated by empirical influences.”

And so the ‘autonomous ego’ does not exist?“No. And therefore I find some biocon-servatives’ arguments against human enhancement less convincing. The

fear that human enhancement thre-atens a person’s uniqueness often stems from the concept of the unchan-ging, autonomous spirit. A concept that also quickly leads to an aversion to new technologies. In reality there is a continuous interaction between you and the external world. There is no immovable wall in between. And because technology, in recent cen-turies, increasingly determines the external world, our identities in turn are increasingly determined by our interactions with technology. That technological development is altering our self-image is nothing new. When the first steam trains were introduced, people thought: this can’t be healthy, such high speeds go against human nature.”

People change with the technology. Thus we can take all objections to human enhancement off the table?“No. I don’t say that you must embrace all new technologies uncri-tically. But we must be critical based on adequate arguments. If you say: ‘no human enhancement, because that goes against human nature’, you must explain what you mean by that. Is human nature something pure and unchanging? or rather something for which we constantly develop new ideas?”

Translation: David McMullin

‘ Scientists and philosophers need each other’

Dr Ciano Aydin. (Photo: Sam Rentmeester/FMAX)

'Is human nature something pure and unchanging? or rather something for which we constantly develop new ideas?'

Student drownsA 22-year old TU Delft mechanical engineering student drowned Sunday during a weekend trip to a boy scout complex in Capelle aan den IJssel. The student was among a group of fellow members of the Sint Jansbrug’s cabaret club, Abracadabaret. According to police, six members of the group boarded a raft at approximately 4 a.m. in a small canal near the complex. For reasons as yet unknown, four of the six students then fell into the water. Three of them managed to get out of the water safely, but one student remained missing. A police diving teams then searched the waters, but visibility was poor due to the darkness, mud and ice. Divers eventually found the student’s lifeless body some three hours later. The police are still investigating the role that alcohol played in the tragedy.

Student organisersThe TU Delft Science Centre will ask students and scientists studying and working at the university to help organize exhibitions and presentations. In this way the Science Centre hopes to fill some of the tasks currently being per-formed by members of the centre’s permanent staff. The museum is currently undergoing a reorganisation. Technology will be emphasized in future.

Draft lawDespite the series of recent student protests, the Dutch government has published a draft law in which fines are given to students who study too long. The government has dropped the plan to also fine universities for their slow progressing students. Universities must now find other ways to cut 190 million euros. The student unions have reacted angrily to the draft law and now hope that it will not pass through Parliament. But if it does, the unions are conside-ring initiating legal proceedings.

Vici IThree TU Delft researchers have been awarded Vici grants worth 1.5 million euro each by the Netherlands organisation for Scientific Research (NWo). Phi-losopher Ibo van de Poel will conduct research into the advantages and dangers that new technologies, such as biotechnology and nanotechnology, present to society. Van de Poel sees technological developments as social experiments and intends to investigate whether these kinds of experiments are admissible: “Alt-hough technologies such as biotechnology, nanotechnology and nuclear energy can involve significant advantages for society, they also entail a certain degree of risk. For example, nanoparticles could actually be toxic or carcinogenic.”

Vici IIProfessor Paul Hekkert, of the faculty of Industrial Design Engineering, will use his Vici grant to study the aesthetic experience of everyday products. His hypothesis is that product aesthetics appeal to two extremes: the human need for security and the desire for change. Prof. Hekkert is interested in finding answers to questions such as: what do we find beautiful or pleasant to use, why do we feel this way, and how can designers use this information when desig-ning products. “A simple example is the new Mini Cooper,” he explains. “This little car has enough in common with the familiar, ‘safe’ model from the 1960s and 70s, yet also enough new aspects to appeal to the desire for change and progress.”

Vici IIIThe third Vici grant was awarded to Erik Bakkers, a researcher at TU Eindhoven and part-time professor at TU Delft’s quantum transport section (Applied Scien-ces). His research will focus on semiconducting nanowires that might one day be used in a quantum computer.

Global HollandThe Dutch economy ranked eighth on a globalisation index of the world’s 60 largest economies, according to a report titled ‘Winning in a Polycentric World’ co-published last week by Ernst & Young accountancy firm and the Economist Intelligence Unit (EIU). The report measures globalisation according to 20 indicators in five categories: openness to trade, movements of capital, tech-nology and intellectual exchange, labour movements and cultural integration. The Netherlands received high grades in the first three categories, but received lower marks for the latter two categories, which are of particular interest to international students contemplating post-university careers in the Nether-lands. Hong kong, Ireland and Singapore ranked as the top three countries on the globalisation index.

sTEphAn

lifesTyle DelTA. 04 03-02-2011

sporT

08

Tips? Jimmy.tigges@hetnet.nl

Het duurste en ingewik-keldste apparaat ooit is momenteel op zoek naar het Higgs-boson, het ele-mentaire deeltje dat het sluitstuk van de natuur-kunde moet vormen.

Lang geleden, om precies te zijn vlak na de grote plof die het heelal in gang zette, waren alle deeltjes zon-der massa. Toen gebeurde er iets. Er manifesteerde zich een veld in de tot dan toe ondenkbare ruimte. De massa-loze deeltjes, die met de lichtsnelheid rondschoten, werden gevangen in het veld. Ze verwierven massa en daar-mee traagheid. In dat proces kwamen nieuwe deeltjes vrij. Wie het bestaan daarvan weet vast te stellen, kent de aard van de scheppende kracht die het heelal veranderde van een vormloze soep in iets met structuur – de natuur-kundige equivalent van god.Deze theorie is afkomstig van de Britse natuurkundige Peter Higgs, die hem bijna vijftig jaar geleden bedacht. Anderen waren evengoed hard bezig

het ontbrekende stukje te vinden van de puzzel die Newton en Einstein al voor een groot deel in elkaar gezet hadden. Maar het deeltje draagt zijn naam: het Higgs-boson.Iedereen weet zo onderhand wel dat bij het Cern in genève een giganti-sche detector, de Large Hadron Colli-der (LHC), op zoek is om het bestaan van het Higgs-boson aan te tonen. Het zou het sluitstuk moeten zijn van een jacht die al vijftig jaar duurt en waarbij het deeltje steeds weer aan de metende aandacht van fysici wist te ontsnappen.Die jacht is het onderwerp van ‘Mas-sive – the hunt for the god particle’ van Ian Sample, een journalist die zijn sporen verdiende bij New Scientist en The guardian. Die ervaring staat garant voor een goed gedocumenteerd en vlot geschreven boek. De toon is zakelijk, maar er is genoeg ruimte voor sfeertekening en anekdotes. De auteur sluit zijn ogen niet voor de mogelijkheid dat het Higgs-boson niet bestaat. Aan het eind van zijn verhaal ontzenuwt Sample het cliché dat Peter Higgs bijna net zo schuw is als het naar hem genoemde deeltje. Na geduldig proberen krijgt hij hem

te spreken en vraagt: ‘Hoe voelt dat nou, meneer Higgs, dat er miljarden dollars zijn uitgegeven om uw theo-rie te testen?’ Wie wil weten hoe het antwoord daarop luidt, moet het boek maar lezen. (CJ)

Voor wie even niet paraat heeft wat fermionen en bosonen ook alweer zijn, en waarom snaartheorie zo’n goed idee leek, is er nu een handzaam boekje.

JoS WASSINk

De Britse uitgeverij Quercus Books is met een opmerkelijke reeks boek-jes gekomen over grote Vragen in natuurkunde, filosofie, astronomie en wiskunde. Het concept is even helder als eenvoudig: formuleer twintig vra-gen over de meest fundamentele en brandende vragen op het vakgebied en laat een wetenschapper met talent voor popularisering over elk van die vragen een verklarend essay schrijven

van drieduizend woorden. De reeks staat onder redacteurschap van filo-sofieprofessor Simon Blackburn van de universiteit van Cambridge. In Nederland heeft Veen Magazines nu het eerste deel van de reeks, dat over natuurkunde, in een vertaling uitge-bracht. De uitvoering als een moleskin notebook met een elastiekje om de kaft is daarbij gehandhaafd.Het natuurkundeboek is geschreven door quantumfysicus Michael Brooks die zijn universiteitsbaan in Cam-bridge combineert met redactiewerk voor onder meer New Scientist. In het boek schrijft hij losjes (de vertaling is soepel) en vanuit een helikopterper-spectief over de natuurkunde.Het gaat over zaken als zwaartekracht, relativiteit, het raadsel van massa, quarks, antimaterie, snaartheorie en de unificatie van de natuurkrachten.

Bij popularisering daarvan ligt zweve-righeid op de loer. Zeker als het over parallelle werelden gaat en over de vraag naar wat er voor de oerknal is geweest. Brooks weet die vaagheid te vermijden. Als er geen eenduidig ant-woord is, maar in plaats daarvan een veelheid aan hypotheses, dan geeft hij die ook.Er is wel geschreven dat de inhoud te licht zou zijn voor (natuurkunde)stu-denten. Ik betwijfel dat. Natuurlijk is dit geen tentamenstof, maar het boek biedt wel een snel en helder overzicht over de natuurkunde in de breedte. En daar komt een universiteit met alle specialismen nauwelijks aan toe.

Bijna iedereen vindt het leuk om te doen, maar kíjken naar dans – daar moet je van houden. Hoewel, festival CaDance trekt zelfs de klompendanser over de streep.

Hét festival voor de moderne dans is CaDance. En dus één van de grootste slachtoffers van de bezui-nigingen op kunst. ‘Een dansfestival dat midden in de actuele ontwikkelingen wil staan, mag deze aversie tegen de kunst niet ongemoeid laten’, meldt artistiek directeur van het festival Leo Spreksel op zijn website. ‘Dans is immers de kunstvorm van het optimisme. Het herinnert ons eraan dat beweging verandering betekent.’ Deze editie van het tweejaarlijkse festival draait dus vooral om hoop. Hoop op verandering in een politiek die ‘liever beveiligers op straat heeft dan kunstenaars in de theaters en musea’. Want hypo-criet is het natuurlijk wel, dat diezelfde politici ‘Bach en Picasso adoreren’, maar geen geld willen geven aan nieuwe kunst. Toch is hoop niet het officiële thema van CaDance. Complexiteit en contradictie wel. ‘Het plaatst de dans eigenwijs terug in de samenleving. Niet

omdat je met dans alle kanten op kunt, maar omdat de dans in de samenleving hoort.’Veel werk van beginnende dansers en choreogra-fen dus, maar ook producties met grote namen als Jirí kylián, David Middendorp en Sabine kupfer-berg. Het leuke is dat je ervoor naar verschillende locaties in Den Haag kunt. Theater aan het Spui bijvoorbeeld, en het vernieuwde korzo Theater, dat tijdens het openingsweekend van CaDance zijn deuren heropent. Snap je nog steeds niks van al die lichamelijke expressie? In de cursus ‘Dans te kijk!’ krijg je een introductiecursus van een expert en zie je vier voorstellingen met inleidingen en nagesprekken. En voor de singles onder ons: op Valentijnsdag houden choreografen Shintaro oue, Jérôme Meyer en Isabelle Chaffaud een Valentijnsbal met diner en twee voorstellingen in het nieuwe korzo The-ater. op eigen kosten helaas, dat dan weer wel. (JH)

Piero Medici van Ariston’80 haalt met een perfecte sliding de bal voor de voeten van een speler van TAVV weg. De Delftse studentenploeg verloor niettemin met 4-0 van de onge-naakbare lijstaanvoerder. (Foto: Hans Stakelbeek/FMAX)

Voor de voetballers van Ariston’80 had het zaterdag een glorieuze dag moe-ten worden. Als een sluipmoordenaar was de vierdeklasser opgemarcheerd naar de derde plaats in de afdeling. Nog slechts drie punten scheidde de ploeg van coach Arjan van der Meijde van lijstaanvoerder TAVV. Uitgerekend die club kwam zaterdag naar het Delftse sportcentrum om bestreden te worden. Zo’n honderd-vijftig toeschouwers konden gaande de wedstrijd constateren dat het team uit Ter Aar domweg vlotter en beter combineerde. Waar het de studenten niet lukte om de tegenstander onder druk te zetten en open kansen te creëren, sloegen de bezoekers aan de andere zijde viermaal koelbloedig toe. In de slotseconden miste Ali Mousivand voor de thuisploeg nog een strafschop. “Ze waren gewoon beter”, erkende Van der Meijde. “Bij ons kwam een flink aantal spelers niet aan hun niveau toe. Jammer, want we hadden hiervoor een goede reeks neergezet.” Volgens linksback Alex Duinmeijer was de 4-0 nederlaag niet nodig geweest. “Je geeft drie goals weg”, somberde de 38-jarige veteraan in de kleedkamer. De ervaren kracht bouwt zijn voetbalcarrière af in het derde, maar werd voor de gelegenheid nog eenmaal opgeroepen door Van der Meijde.De zaalkorfballers van Paal Centraal hadden kort geleden ook nog enthousiaste ambities om zich in de strijd om de topplaatsen in de vierde klasse te mengen. Na twee weken eerder al nipt verloren te hebben van lijstaanvoerder Thor, gooide ook Nikantes afgelopen weekend roet in de Delftse plannen. De strijd met de bezoekers uit Hoogvliet ging redelijk gelijk op, maar na het eindsignaal zagen de ‘groene tijgers’ van de TU de cijfers 10-11 op het bord staan. Een resultaat dat overigens wel goed af stak tegen de eerdere afslachting (18-7) in de uitwed-strijd. Intussen is de ijshockeycompetitie ook alweer redelijk op streek. In de speciale studentenafdeling stond het aan het Delftse corps gelieerde Firebirds met vier zeges, één gelijkspel en drie nederlagen redelijk hoog genoteerd. Zondag reisde het team af naar Enschede om daar een flinke oorwassing te ondergaan van de lokale Slapping Studs (14-5). Topschutter aan Delftse zijde was Wietse de Wit, met twee treffers. “Het niveau van Enschede is dit jaar behoorlijk omhoog gegaan”, verklaarde captain Benjamin de Jonge de ruim uitgevallen nederlaag. (JT)

Festival CaDance, van vrijdag 4 tot en met zaterdag 19 februari op verschillende locaties in Den Haag.www.cadance.nl

Michael Brooks, De grote Vragen – Natuur-kunde, Veen Magazines, 208 pagina’s, 20 euro. Amazon Uk biedt drie delen van de serie aan voor 21 pond (22 euro)

Ian Sample, ‘Massive – the hunt for the god particle’, Virgin, pp. 307, 22 euro.

Dansen voor erkenning

Tim

E o

uT

klein boekje over grote vragen

Jacht op het goddelijke deeltje

Smaakt dit naar meer? De besproken boeken zijn te vinden op de leestafel in de bibliotheek.

09lifesTyleDelTA. 04 03-02-2011

appsd

ELfT

sE k

LAn

kEn

Ben jij een bevlogen verteller, geïnspireerde wetenschapper of intrige-rende huiskamerfilosoof? kans dat er zomaar een podium voor je praatje is, met wereldwijd publiek. gewoon luisteren mag ook, maar alleen als je interessant genoeg bent voor TED – vanaf dit jaar live in Delft.

JoRINDE HANSE

Iedereen die op Youtube komt, heeft weleens een TED-filmpje gezien, denkt Rob Speekenbrink, adviseur online media van de TU. “Alleen, de meesten realiseren het zich niet. Het praatje van sir ken Robinson over het nieuwe onderwijs bijvoorbeeld, waarin hij de huidige staat van het onderwijs op een humoristische manier verge-lijkt met de klimaatcrisis.” Begint er niks te dagen? oók niet raar. Het fenomeen bestaat pas anderhalf jaar in Nederland. TED, een afkorting voor Technology, Entertainment & Design, ontstond in 1984 in Amerika en is sindsdien uitgewaaierd over de hele

wereld. De opzet: in praatjes van maximaal achttien minuten vertellen persoonlijkheden uit die drie werel-den over wat hen bezighoudt - met-een live gestreamd via internet. geen egostreling, maar puur idealisme: wie meedoet aan TED, gelooft dat nieuwe ideeën en zienswijzen de houding en levens van anderen kunnen ver-anderen, en daarmee uiteindelijk de wereld. gratis kennis en inspiratie van de meest geïnspireerde denkers, voor iedereen die daarvoor openstaat.Rotterdam en Amsterdam hielden al TED-events onder de noemer TEDx, voor lokale, zelfstandige afgeleiden. Het kostte Speekenbrink en een aan-tal collega’s even wat moeite – “Niet iedereen zag meteen het belang voor de TU” -, maar op 7 november staat de eerste Delftse editie in de Aula. In samenwerking met gemeente Delft, multidisciplinair bureau Fabrique en internetbureau TamTam trouwens, om een zo breed mogelijke doelgroep aan te spreken. Het thema: Creating his-tory. Delftser kan niet, denkt Speek-enbrink. Vanwege het rijke verleden van de stad en de impact die dat heeft gehad op de Delftse en Nederlandse samenleving, maar ook om wat er nu én in de toekomst gebeurt in Delft. “We schrijven nu geschiedenis.” Nee, sprekers hebben ze nog niet. “We nodigen zelf mensen uit, maar staan open voor suggesties.”klinkt als een gevaarlijke ver-

slaving, dat TED.com, een soort dumpenmaar.nl voor intellectuelen. Voor je het weet, zit je er uren achter. Dat valt bij Speekenbrink tot nu toe wel mee. “Ik zit misschien een half uur per week praatjes te kijken”, zegt hij. De live evenementen vindt hij stukken leuker. “Het is iets heel anders dan een gewoon congres, waar bedrijven meestal producten aanprijzen. Hier gaat het echt om de inhoud; om de praatjes en wíe ze houdt.” De pauzes tussen de praatjes zijn bewust lang, zodat het publiek en de sprekers met elkaar in gesprek kunnen. “Dat is een wezenlijk onderdeel van het evene-ment.”Lijkt verdacht veel op Pecha kucha trouwens. Dat van oorsprong Japanse evenement geeft ook een paar minuten spreektijd aan iedereen met een inte-ressant verhaal, en bestaat al wel in Delft. “Dat lijkt meer op een ‘elevator-pitch’, waarbij het ook om een product kan gaan”, volgens Speekenbrink. TED levert bovendien veel grotere namen af, als Al gore en Jane goodall.Hartstikke leuk. Allemaal komen dus? “Nou, dat bepalen wij”, zegt Speeken-brink. De organisatie wenst namelijk óók uitsluitend inspirerend publiek op TED. “Als je wilt komen, moet je dat eerst kenbaar maken via een soort online sollicitatie. Zo kunnen wij een selectie maken waarin verschillende vakgebieden vertegenwoordigd zijn; een doorsnede maken van de maat-schappij.”Een hoop moeite voor de gemiddelde mens die gewoon een inspirerende dag wil beleven, zou je zeggen. Heb-ben die wel zin in zo’n hele ‘sollici-tatieprocedure’? “Als dat ze al teveel is, behoren ze niet tot de doelgroep”, lacht de organisator. Zelf heeft hij zo’n procedure al meerdere malen doorlopen. Het loont, vindt hij. “Bij TEDxRotterdam zag ik een praatje van de voormalig directeur van Dok Delft, Eppo van Nispen, over bibliotheken en het nieuwe, digitale lezen. Die man is zó’n verschijning op het podium, daar krijg je gewoon energie van.”

Volg TedxDelft via Twitter of meld je aan: twitter.com/tedxdelft. Alvast een voor-proefje? www.ted.com

Leuk *****Handig *****Bediening *****Prijs gratisPlatform iPhone,

Android

Leuk *****Handig *****Bediening *****Prijs gratisPlatform iPhone,

Android

band met potentieZoals zoveel combo’s van jazzvereniging groover begon ook Footprints met het spe-len van de klassieke standards. “Dan denk je na een tijdje: leuk, maar we willen ook wel eens vette muziek maken, muziek die wij goed vinden”, zegt basgitarist Wyger Brink. Sinds die tijd richt de groep zich op fusion. “Jazzrock”, verduidelijkt saxofonist Maurits kok, doelend op pioniers uit de jaren zeven-tig als Miles Davis, Weather Report en Chick Corea, maar ook op latere artiesten als gita-rist Mike Stern. Sinds de recente toetreding door pianist Maarten den Breeijen veranderde het voluit geheten Footprints Jazz Quartet, naast Brink en kok bestaand uit gitarist Paul den Bakker en drummer Dennis Schaart, in een Quintet. Nu ze de juiste samenstelling gevonden den-ken te hebben maken ze een soort doorstart, vertelt Brink. “We gaan het iets groter en professioneler aanpakken. We hebben band-foto’s laten maken en er komt een demo aan. We hopen via de regiofestivals komende zomer grotere podia te bereiken.” kok: “We hebben door dat deze band best potentie heeft. Ik denk dat wij goed pas-sen op een hoofdpodium of als hoofdact.”

In 2010 stonden ze al op een groot festival aan de kralingse Plas, geprogrammeerd vóór trompettist Eric Vloeimans. Brink: “Dat was kicken, met zoveel publiek op het gras. Het was een soort Newport Jazzfestival, maar dan in Rotterdam.”

De frequentie van de repetities, vaak bij de pianist thuis (‘klein behuisd, maar geen moeilijke buren’), is niet hoog vertelt kok: “We zijn vrij goede muzikanten, met conser-vatoriumervaring. Het repeteren gaat effi-ciënt en snel. We zoeken thuis dingen van

tevoren uit. ‘The Red one’ van John Scofield stond een week nadat we die voor het eerst gerepeteerd hadden al op de setlist bij een optreden. Bladmuziek gooien we zo snel mogelijk weg. Daar leent fusion zich niet voor. Het moet snel in het hoofd zitten.”Een belangrijke impuls was een masterclass van topsaxofonist Benjamin Herman. “Een privéles van drie uur, heel inspirerend”, aldus Brink. Tip van Herman: een vaste gig rege-len op een vaste plek, om de routine erin te krijgen. Die nemen ze graag ter harte. “Dan heb je meteen een performance setting, omdat je aan het optreden bent”, aldus de basgitarist die Footprints als muzikanten-band omschrijft. “Er wordt geïmproviseerd met een groove eronder die goed te volgen is voor het publiek, maar we spelen ook voor andere muzikanten.” kok: “over die groove zitten laagjes, zoals harmonieën en jazzim-provisaties, dat is het kenmerk van fusion.”Ze spelen louter bestaand werk. Brink: “Daar kun je heel veel aan sleutelen, dat heeft Benjamin ons ook geleerd. Je kunt er een heleboel diepgang in brengen en er iets eigens van maken. Benjamin heeft wat los-gemaakt bij ons.” (JT)

Het Footprints Jazz Quintet gaat de zaken groter en professioneler aanpakken. (Foto: Sam Rentmeester/FMAX)

boodschappen en aanbiedingen

AppieDeze app is één van de service-initia-tieven van Albert Heijn. Heel handig als je vaak boodschappen doet bij de Albert Heijn, niet zo interessant als je een vaste C1000-klant bent. geweldig aan Appie is dat je een boodschappenlijst kunt samenstellen door zelf streepjescodes te scannen met de camera van je telefoon. Dat kan natuurlijk alleen als je de produc-ten al in huis hebt (of als je eerst een keer de hele winkel scant), wat dan weer een klein nadeel is. Nieuw assor-timent, bonusproducten en recept- ingrediënten (inclusief recepten) zijn in de app te vinden en ook zeer snel aan de lijst toe te voegen. Maar het kan nog handiger: koppel je bonus-kaartnummer aan je account en vindt alle producten terug die je de afge-lopen tijd hebt gekocht. Vervolgens geef je aan bij welke AH je boodschap-pen wilt gaan doen en… alles wordt gesorteerd op volgorde van de win-kelindeling. Alles bij elkaar toch een zeer handige innovatie voor de Albert Heijn-ganger. (MP)

AanbiedingVoor bezoekers van andere supermark-ten dan Albert Heijn is er ook het een en ander te vinden in app-land. Van twaalf grote supermarkten zijn alle aanbiedingen en nieuwe producten wekelijks te vinden in de app ‘Aanbie-ding’. Zoek je de goedkoopste kaas? Dan sorteer je op ‘kaas’ en zoek je bij welke supermarkt welke kaas in de aanbieding is en hoeveel korting je dan wel krijgt. Product gevonden? Dan staat die met één vingertik in de boodschappenlijst.Een nadeel is dat je twee afzonderlijke lijstjes maakt: één met de aanbie- dingen en één met de overige bood-schappen die je handmatig moet intypen. Daarnaast moet je goed opletten of je de meest actuele aan-biedingen voor je hebt, want het pro-gramma update pas als de app eerst volledig is afgesloten. (MP)

Podium voor wereldverbeteraars

TED-praatjes op internet; een soort Dumpenmaar.nl voor intellectuelen.

10inTerview DelTA. 04 03-02-2011

11inTerview DelTA. 04 03-02-2011

JoRINDE HANSE

Een gewone jongen uit Schoonhoven is hij. Niet uitzonderlijk into de bandjes, luisterde tijdens de middelbare school naar Metallica en Iron Maiden terwijl zijn vader beneden de cd’s van Frans Bauer grijs draaide. Zat op voetbal, dacht dat hij informatica wilde stude-ren en sjeesde een jaar later. Niets wees er op dat voor Rozendaal een glanzende carrière in de popwereld in het verschiet lag.

En toen stond je in 2005 opeens achter de schermen bij green Lizard en Benny Rodriguez, op het door jou georganiseerde Io-festival. Hoe kwam dat zo?“Ik werd ervoor gevraagd, naar aanleiding van mijn afscheidsfeest voor studentencomplex gimmie Shelter, waar ik toen woonde. Negenhonderd man publiek kwam erop af. Ik riep al tijden dat het Io-festival beter kon. Dus toen ze me vroegen, kon ik geen nee zeggen. op dat moment wilde Lars kelpin van Speakers net als ik de band Relax boeken. We besloten onze programma’s op elkaar af te stemmen, en hij was onder indruk van de diversiteit van het mijne. Daarop vroeg hij me zijn opvolger te worden bij Speakers.”

Hij was niet de enige die jou scoutte op dat Io-festival.“Nee, 3voor12 was er ook, en vroeg of ik voor ze wilde schrijven.”

Toch wel een beetje aanleg voor popmuziek dus, ook al had je dat nooit beseft.“Eh ja, al had ik voor datzelfde Io-festival in 2005 ook de kans om Racoon te boeken, voordat ze een jaar later doorbraken. Ik heb toen toch voor green Lizard gekozen. Pijnlijk ja, maar die waren vijfhonderd euro goedkoper en meer hadden we gewoon niet.”

Toen je in 2006 bij Speakers aan de slag ging, was je al zesde-jaars student. Hoe heb je dat gecombineerd?“Niet. Aanvankelijk zou het een parttime baan zijn, maar in de praktijk bleek dat fulltime. Ik heb na mijn bachelor nog geprobeerd om wat vakken te volgen, zelfs af te studeren in 2009. Maar het lukte niet.”

Zoals?“Me hard maken voor het popbeleid in Delft. Eind 2009, toen ik net een jaar directielid was, kwam Speakers in de financiële problemen. De economische crisis brak uit, het rookbeleid werd ingevoerd en één van de belangrijkste zakelijke partners, one & only Producti-ons (destijds organisator van ‘De Vrienden van Amstel Live’ – red.), stapte op. Tot die tijd had Speakers het altijd, sinds de opening in 1998, grotendeels zonder subsidie gedaan. De gemeente sprong bij met 70 duizend euro, maar wilde wel een onderzoek naar de gang van zaken en een plan hoe Speakers als poppodium gehandhaafd kon worden.”

Bleef de subsidie daarna gehandhaafd?“We kregen 45 duizend euro per jaar, later 85 duizend. Weinig, als je nagaat dat de gemiddelde gemeente met een omvang als Delft, 415 duizend euro aan zijn poppodium geeft. Doornroosje in Nijmegen krijgt negen ton! oké, daarvoor zet het ook de lijnen uit voor het popbeleid in Nijmegen én doet het de programmering van De Merleyn. Maar toch: als je als gemeente wilt dat je belang-rijkste poppodium duurzaam draait, moet je meer investeren. Dat was Delft niet gewend: de eerste tien jaar heeft Speakers het heel goed gedaan en hoefde de gemeente er nauwelijks aan mee te betalen. Als je het zo bekijkt, hebben we de gemeente in die tijd bijna 4,5 miljoen euro bespaard. Dat kan nu niet meer, de tijden zijn veranderd.Ik ben eindeloos in gesprek geweest met de gemeenteraadsfrac-ties, heb bij raadsvergaderingen gezeten… Nu heeft Delft een systeem bedacht waarin één organisatie elk jaar twee ton mag verdelen over verschillende popinitiatieven in Delft. Elk initiatief kan daar op inschrijven. Daar komt alleen al Speakers niet van rond – dat heeft anderhalve ton nodig om te kunnen draaien. Laat staan de hele stad.”

Missie mislukt, einde Speakers?“Het betekent in elk geval voorlopig het einde van Speakers als poppodium. Programma’s als Studium generale en de salsalessen hadden we eerder al laten vallen omdat ze geen geld opbrachten. Dat geldt nu ook voor popconcerten en comedy. Speakers wordt geforceerd om een andere koers te varen, meer als echte horeca-gelegenheid met housefeesten en zaalverhuur. Tot 1 april staat er maar één concert gepland, van Peter Pan Speedrock – dat ik nota bene zelf nog heb geboekt. Er is verder genoeg te doen in Delft hoor, de koornbeurs en Ciccionina doen ook heel leuke dingen. Maar bekende bands komen nu niet meer naar de stad.”

Voel je het ook als een persoonlijk falen?“Nee, helemaal niet, maar ik had mijn kindje liever in veilige han-

den achtergelaten. De jaren van 2006 tot 2008 waren topjaren, Speakers draaide met een geweldige programmering. We wisten niet beter, of 2009 zou hét jaar worden. En toen stortte de hele boel in. Ik vind het jammer dat ik dat succes nooit heb kunnen afmaken, maar de plannen om nu af te studeren had ik al – anders dreigen mijn studiepunten te vervallen. Bovendien voorspellen de kabinetsplannen weinig goeds voor langstudeerders als ik. Het is nu echt tijd om verder te gaan.”

Ben je boos op de gemeente?“Tja, ze wíl best een poppodium. Dat ze daar niet de financiële middelen tegenover stelt, heeft er puur mee te maken dat ze er gewoon niet zijn. of liever: ergens anders aan worden besteed. Ik sprak iemand van de SP die zei dat ze voor de keuze staan: óf extra geld voor Speakers, óf voor de ouderenzorg. Als ze dan voor het laatste kiezen, vind ik dat legitiem. Tegelijkertijd bepaalt cultuur, en dan met name popmuziek, voor een groot deel de aantrekkelijkheid van een stad. En het is belang-rijk om je studenten binnen de stadsgrenzen te houden. Het zou anders zo zonde zijn: dan leid je je studenten voor veel geld op, en dan weet je ze niet te behouden.”

Delftse studenten zijn uit zichzelf niet genoeg betrokken bij hun stad?“Nee, ze integreren te weinig. Ze zouden meer moeten kijken naar wat er in Delft te beleven is, in plaats van alleen maar op hun sociëteit, faculteit of in hun studentenhuis te hangen. Met hun oV Jaarkaart zitten ze zo in Den Haag of Rotterdam en in de weekends gaan ze vaak naar hun ouders in een andere stad. Speakers trok vooral locals, ‘burgers’ uit de stad en de randgemeenten. En dat snap ik wel, als studenten voor tachtig cent een biertje kunnen

drinken in hun faculteitscafé of sociëteit. Zelf kwam ik tijdens mijn actieve studententijd ook hooguit twee keer per jaar in Spea-kers.”

kijk je wel positief terug op je tijd bij Speakers?“Ja, natuurlijk. Ik kwam daar binnen als onervaren pikkie en was opeens verantwoordelijk voor vier-, vijfhonderd man publiek in het weekend. Dat wilde gewoon lol hebben, en ik mocht bepalen waar-mee! Ik had de vrijheid om het hele live-gedeelte op te zetten, heb Speakers echt zien groeien als poppodium. Mijn baan was mooi door zijn veelzijdigheid, ik deed boekingen in een enorm breed gebied – van hiphop tot metal en van salsa tot comedy. Het was zwaar, maar ik heb er ontzettend veel van geleerd. Communicatie, politiek bedrijven… Bij een poppodium als De Melkweg of Paradiso zou ik puur ‘de punkprogrammeur’ geweest zijn. Nu werd ik geadvi-seerd door René Steijger van Westerpop en lokale platenzaken op het gebied van nieuwe bandjes en door Hiphopinjesmoel voor de hiphop, maar ik deed uiteindelijk alles zelf.”

Wat was je hoogtepunt in de afgelopen vijf jaar?“‘Mijn’ eerste uitverkochte concert, van Pete Philly & Perquisite, was een kick. Snel daarna volgde Van Dik Hout. Eigenlijk waren die jaren één groot hoogtepunt. Tien jaar Speakers was ook een groot hoogtepunt: tien dagen feest met onder anderen De Jeugd van Tegenwoordig, A Balladeer, Michel de Hey, Warren Fellow en Boem-klatsch. Ik ben zelfs nog op televisie geweest bij ‘Hart van Neder-land’, vanwege de Balkenende-met-afro-poster van Rundfunk. ook Doe Maar was een persoonlijk hoogtepunt, alleen al vanwege de grote naam.”

Nooit gekke dingen meegemaakt? "Speakers had de jaarlijkse traditie om de seksrockband Erocktica op te laten treden. Stonden ze daar, met dildo’s op hun gitaren te beuken. Politieke partijen door het hele land waren veront-waardigd. En ik werd overstelpt met mailtjes van bezoekers of ik alsjeblieft hun foto’s van de site wilde halen, waarop ze met hun handen aan die meiden zaten.”

Waar ga je nu eigenlijk op afstuderen?“Een vriend van mij – afgestudeerd Io’er – heeft een eigen bedrijf: Entertain & Sustain. Dat ontwerpt, ontwikkelt en verhuurt work-shops en installaties die deelnemers op een entertainende manier betrekken bij duurzaamheidsthema’s. Dat geeft meteen inzicht in hoe de deelnemers denken over duurzaamheid. Die vriend wil meer voet aan de grond krijgen in de popwereld. Daar kan ik hem bij helpen én er meteen op afstuderen.”

Zie je nu vooral een toekomst in de popwereld, of toch als indu-strieel ontwerper?“Ik heb nog geen idee hoe ik verder ga. Misschien krijgt het festi-val ’15 Jaar Theater De Veste’, dat ik half januari deels verzorgde, wel een vervolg. En Westerpop heeft gevraagd of ik wil helpen met het schrijven van een subsidieaanvraag. Het komende halfjaar is het vooral tijd voor bezinning. Afstuderen, en daarna kan het alle kanten uit. De afgelopen jaren ben ik vooral bezig geweest met wat anderen leuk vinden. Ik ga nu eerst eens ontdekken wat ik zélf leuk vind.”

‘SPEAkERS ALS POPPODIUM IS VOORbIJ’

WIE IS GIDEON ROZENDAAL?Nominaal studeren is niet uitgevonden door gideon Rozendaal (29). Je hart volgen en carrière maken in wat je écht leuk vindt wel. In 2000 begon hij na een jaar technische informatica (“Ik dacht: wat heb ik in gods-naam nou weer gedaan?”) aan een studie industrieel ontwerpen. De organisatie van het Io-festival in 2005 smaakte naar meer, en in 2006 begon hij als program-macoördinator in Speakers. Zijn bachelor maakte hij dat jaar en passant nog even af. Na jaren meer dan fulltime programmacoördinatie, marketing & communicatie, pro-ductie én directie bij Speakers, hoopt hij dit jaar in alle rust af te studeren.Rozendaal woont sinds kort in Den Haag - “waar ik gewoon in een restaurant kan zitten of door de supermarkt kan lopen zonder aangesproken te worden op mijn werk” – en heeft een vriendin.

(Foto’s: Sam Rentmeester/FMAX)

Toeval bestaat niet, volgens gideon Rozendaal (29). Dus als je een kans krijgt, moet je hem grijpen. om programmacoördinator en directielid van Speakers te worden, bijvoorbeeld. En diezelfde functie deze maand na vijf jaar weer neer te leggen om ‘gewoon’ af te studeren bij Industrieel ontwerpen - ook al staat de popwereld te trappelen om met je te werken.

12reporTAge DelTA. 04 03-02-2011

GROEN GAAT NIET GEMAkkELIJkDankzij de groene chemie is de chemische industrie in de afgelopen twintig jaar een stuk schoner geworden. Maar de mentaliteit verandert langzaam en de groene revolutie heeft nog een lange weg te gaan.

kATHARINE SANDERSoN

Tegen het eind van de jaren tachtig was wereldwijd het besef doorge-drongen dat de chemische industrie schoner moest gaan werken. De mili-eureputatie was op dat moment abo-minabel. De ramp in Bhopal, India, lag nog vers in het geheugen. Er waren minstens drieduizend doden gevallen en honderdduizenden raakten gewond door het lek van een giftig gas uit een pesticidenfabriek van Union Carbide. ook kende iedereen nog het schan-daal van Love Canal in Niagara Falls in New York, waar de ontdekking van een grote hoeveelheid verbrand chemisch afval tot de ontruiming leidde van een hele woonwijk. Een paar jaar later werd zelfs een hele stad geëvacueerd na de ontdekking van een dioxinebe-smetting bij Times Beach in Missouri.Maar zelfs wanneer bedrijven ervoor kozen om zich op een legale manier van hun afval te ontdoen, meestal ging het daarbij om vluchtige organi-sche oplosmiddelen waar je moeilijk van af kwam, dan waren de hoeveel-heden ontzagwekkend. Het overzicht was, en is nog steeds, verbrokkeld. In de Verenigde Staten is volgens de vroegste cijfers van het milieua-gentschap Environmental Protection Agency (EPA) in 1991 maar liefst 278 miljoen ton gevaarlijk afval geprodu-ceerd op meer dan 24 duizend plaat-sen. Niet alles kwam van de chemische industrie, maar het meeste wel. Als gevolg van een lange rij milieus-chandalen, en van chemische bedrij-ven die zich gedwongen zagen aan de steeds scherpere milieuwetgeving te voldoen, ontstond een brede bewe-ging binnen de chemische industrie in de richting van wat ‘groene che-mie’ werd genoemd – een term die in 1991 werd gelanceerd door de toen 28-jarige Paul Anastas, stafchemicus bij EPA.Het doel van groene chemie was niet slechts om de boel op te schonen, legt Anastas uit. Hij is momenteel op ver-lof van de universiteit van Yale om de onderzoeksafdeling van EPA te leiden. In zijn visie draait het in de groene chemie om een grondige herziening van de chemische processen. Het gaat

erom de industriële chemie veiliger, schoner en meer energie-efficiënt te maken in de volledige levenscy-clus van een product, van synthese via schoonmaak tot afvalverwer-king. Het gaat ook over het gebruik van hernieuwbare grondstoffen waar mogelijk, het laten plaatsvinden van reacties bij omgevingstemperatuur en –druk en bovenal over het mini-maliseren of het elimineren van giftig afval vanaf het begin, in plaats van de troep achteraf schoon te moeten maken. “Het is effectiever, efficiënter en eleganter. Het is simpelweg betere chemie”, aldus Anastas.Dat klinkt simpel, maar de praktijk is allesbehalve eenvoudig. “Ja”, zegt Eric Beckman, chemisch ingenieur aan de universiteit van Pittsburgh in Pennsylvania, “bedrijven zijn tegen-woordig erg actief om hun processen groener te maken.” In 2009 bijvoor-

beeld lag de totale productie van gevaarlijk chemisch afval een orde lager dan in 1991. Nu is dat ‘nog maar’ 35 miljoen ton per jaar. Maar de vergroening van de proces-sen is een afweging tussen opbrengst, haalbaarheid en kosten, zegt Beckman – en groen wint niet altijd. Verder, zegt hij, bestaat de groene beweging binnen de industrie vooral uit kleine verbeteringen van bestaande proces-sen.De opmars van de groene chemie tot nu toe is deels te danken aan de tech-nische haalbaarheid van alternatieven die minder toxisch. Een goed voor-beeld is superkritisch kooldioxide: doodgewoon niet-giftig Co2 dat zich boven zijn kritische punt (31 graden Celsius en 7,4 Megapascal) gedraagt als gas en vloeistof tegelijk en dan inzetbaar is als oplosmiddel voor tal van organische en anorganische reac-ties. Een ander non-toxisch oplos-

middel is gevonden in de ionische vloeistoffen: exotische verwanten van het gewone keukenzout die toevallig vloeibaar zijn bij of in de buurt van kamertemperatuur.

De E-factorVerder heeft de groene chemie gepro-fiteerd van de publiciteitscampagne die Anastas en zijn makkers gevoerd hebben. De eerste stap was in 1991 de formulering van de naam, zegt John Warner, hoofd van het Warner-Babcock instituut voor groene chemie in Wil-mington, Massachusetts. Destijds was hij hoofd van het verkennende onder-zoek bij Polaroid in Minnetonka, Min-nesota. “Het labelen van groene che-mie als een tak van wetenschap onder-scheidde het van een politieke of een sociale beweging”, stelt Warner.De farmaceutische sector heeft de

groene chemie het meest enthousi-ast onthaald, misschien omdat daar het meest te winnen was. Een farma-ceutische fabriek produceert 25 tot 100 kilogram afval per kilo product, een verhouding die bekend staat als milieufactor (environmental factor) of E-factor. Er is dus volop ruimte voor verbetering en voor verlaging van de kosten.Bij Pfizer bijvoorbeeld kende de eerste laboratoriumsynthese van potentiepil Viagra een E-factor van 105. Maar lang voordat Viagra in 1998 op de markt verscheen, had een team van een Brits laboratorium in Sandwich het hele proces onder de loep genomen. Ze ver-vingen gechloreerde oplosmiddelen door minder giftige alternatieven en recycleden die. Ze slaagden erin om het gebruik van waterstofperoxide te omzeilen, net als een stof (oxalylchlo-ride) die koolmonoxide produceert in de reactie en daardoor giftig is. Uit-eindelijk verlaagden ze de E-factor tot 8.Na dat succes werd Peter Dunn, de leider van het Viagra synthese team, in 2001 het hoofd van een groene beweging binnen Pfizer. Dunn zegt dat hij geen getallen mag noemen over de besparing, maar hij kan wel voorbeelden geven van verbeteringen van processen elders in het bedrijf. Pfizer heeft de E-factor van het anti-braakmiddel Lyrica teruggebracht van 86 naar 9, en boekte vergelijkbare resultaten met het antidepressivum Sertaline en de ontstekingsremmer Celecoxib. “Deze drie producten alleen al hebben meer dan een half miljoen ton chemisch afval voorkomen”, aldus Dunn.

Creatieve chemiePfizer is niet de enige; binnen de far-maceutische sector is de concurrentie zo sterk dat niemand zich kan veroor-loven de potentiële besparingen van de groene chemie te negeren. Van het overlegorgaan Pharmaceutical Round-

table, dat in 2005 voor het eerst bijeen kwam op initiatief van het instituut voor groene chemie van de Ameri-kaanse chemische vereniging, zijn nu veertien bedrijven lid die gezamenlijk academische onderzoek betalen en niet-concurrentiegevoelige informa-tie delen.In 2002 introduceerde chemiereus Basf in het Duitse Ludwigshafen een proces dat op industriële schaal ionische vloeistoffen bij omgevings-temperatuur gebruikte voor de ver-wijdering van zure bijproducten uit een reactiemengsel – een veelvoor-komende productiestap die tot dan toe een stuk lastiger was geweest. Maar Basf’s enthousiasme voor groene chemie – zelf spreken ze over duur-zame chemie – gaat verder, zegt Peter Licence, groene chemicus aan de uni-

versiteit van Nottingham, Engeland. “Je wordt gevoelig voor hoe chemi-sche fabrieken in elkaar steken”, zegt hij. “Ze hebben een geïntegreerd reac-tiesysteem waarvan de producten en de halfproducten de grondstoffen zijn voor de fabriek van de buren.” ook zijn de fabrieken ontworpen op maximaal energetisch rendement. “Afvalwarmte van het ene proces zorgt voor de opwarming van de grondstoffen van een volgend proces.”Maar de omvangrijke ombouw die ervoor nodig was maakt ook duide-lijk waarom andere producenten in de bulkchemie relatief terughoudend zijn met de vergroening. Bulkbedrijven hebben vaak hun processen al geop-timaliseerd met E-factoren in de buurt van 1 tot 5. Hoewel het mogelijk is om nog veel lager te gaan – E-factoren in de petrochemische industrie liggen in Beter giftige stoffen elimineren vanaf het begin dan achteraf de troep schoonmaken. (Foto: Win Henderson/ Wikimedia)

”Als je eenmaal een fabriek hebt, moet je de investering in dertig tot veertig jaar terugverdienen.” (Foto: Hermann Luyken/Wikimedia)

Het begrip ‘groene chemie’ kan in een groep chemici nog steeds diepe zuchten opleveren en wegdraaiende oogballen

Ze zeggen: ‘draag je bril en jas en blaas niets op – en als je dat toch doet: bel dit nummer’

13reporTAge DelTA. 04 03-02-2011

de buurt van 0,1 – is dat niet altijd economisch haalbaar. “Als je eenmaal een fabriek hebt, moet je de investe-ring in dertig tot veertig jaar terugver-dienen”, zegt Walter Leitner, verbon-den aan de universiteit van Aken.groen is niet altijd lonend, zo ervoer ook het Britse chemiebedrijf Swan and Company in 2001. Swan presen-teerde toen ’s wereld eerste continue reactor met superkritisch kooldioxide als oplosmiddel. “Het leek alsof we de standaard in de industrie zouden ver-zetten”, zegt directeur Harry Swan. Maar zonder subsidies van de overheid kon de reactor niet goedkoper produ-ceren dan de conventionele reactoren. En dus werd de opstelling stilgelegd, en wellicht binnenkort ontmanteld en afgevoerd.Andere struikelblokken op de weg naar groene chemie zijn technisch van aard. groene oplosmiddelen bij-voorbeeld werken ondanks decennia van onderzoek niet altijd beter dan gechloreerde oplosmiddelen. ook kun-nen chemici nog altijd niet zonder katalysatoren met dure of toxische metalen, hoewel Dunn daarover opti-

mistisch is. Hij denkt dat vooruitgang in de enzymtechnologie non-toxische alternatieven zal opleveren. ook de productie van bulkchemicaliën uit biomassa in plaats van fossiele olie vormt nog een grote uitdaging. “Het is een totaal andere benadering van de chemische synthese”, zegt Leitner die stelt dat de conventionele benade-ring wordt omgedraaid. In plaats van te beginnen met een simpele kool-waterstof uit aardolie waar chemici zijgroepen aan toevoegen om mole-culen van de gewenste eigenschappen te voorzien, beginnen chemici vanuit biomassa met een ongelofelijk com-plex mengsel van biomoleculen waar ze stukken van af moeten knippen om tot het gewenste resultaat te komen. Anderen zeggen dat de omschakeling naar groene chemie vooral een kwestie van mentaliteit is, en een gevolg van de opleiding. “In de Verenigde Staten worden chemici grondig getraind in de chemie, maar ze horen niets over productontwerp of levenscycli van producten”, aldus Beckman. of, zoals Anastas zegt: “op veiligheidscursus leren ze ‘draag je bril en jas en blaas

niets op – en als je dat toch doet: bel dit nummer.’ Maar ik denk niet dat dat hetzelfde is als de gevolgen als intrin-siek deel van je werk te zien.”Dat conservatisme in het curriculum weerspiegelt aardig de vaak negatieve reacties van academische scheikundi-gen over groene chemie. Vooral in de beginjaren werd de stroming als vaag en soft beschouwd, zegt Neil Winter-ton van de universiteit van Liverpool. Hij was een vroege criticaster van de beweging, waar hij nu meer begrip voor heeft. Het woord ‘groen’ deed vermoeden dat er een politieke cor-rectheid achter zat, zegt hij. “Het had een meer fundamentele onderbouwing nodig om vast te stellen of de voor-stellen nou wel of niet bijdroegen aan een verbeterd rendement van chemi-sche processen.”Sceptici vroegen zich hardop af of groene chemie niets meer was dan een trendy toverwoord om geld te krijgen voor onderzoek met twijfelachtige meerwaarde voor het milieu. “Het is iets dat het publiek kan bedotten, het kan andere wetenschappers bedriegen en wat nog veel, veel belangrijker is: het kan belangrijke beslissers voor het lapje houden”, geeft Licence toe.De scepsis is nog niet verdwenen; het begrip ‘groene chemie’ kan in een groep chemici nog steeds diepe zuchten opleveren en wegdraaiende oogballen, zegt Warner. Maar het wan-trouwen is verminderd naarmate er het onderzoek is verbeterd. Zo heeft de EPS een initiatief genomen om een barri-ère weg te nemen voor onderzoekers die een nieuw proces willen ontwer-pen, maar niet weten of een bepaalde stof ‘groen’ is of niet. Niemand heeft tijd of geld gehad om alle toxiciteit-gegevens te verzamelen. EPA heeft daarom een grootschalig screenings-programma opgezet onder de naam Toxcast. Binnen dit programma wordt de biochemische binding aan celre-ceptors onderzocht en vergeleken met duizend stoffen waarvan de toxiciteit

bekend is. De gegevens geven een voorspelling van de giftigheid van een substantie zonder dat daar proefdie-ren voor gebruikt hoeven te worden.Zo’n Toxcast analyse kost 20 duizend dollar per stof, vergeleken met zes miljoen dollar voor een dierproef, zegt Robert kavlock, hoofd van EPA’s cen-trum voor computational toxicology in Research Triangle Park, North Caro-lina. Als deze modellen betrouwbaar genoeg gemaakt worden, dan kunnen we stoffen testen die te duur zijn voor dierproeven. Zo kunnen we bedrijven laten kiezen voor stoffen waarmee ze hun processen kunnen vergroenen.Nu Anastas hoofd onderzoek bij EPA is, probeert hij de groene chemie gedachte in de verschillende laborato-ria te verspreiden. In plaats van regu-lieren en verbieden zou EPA de produc-tie zo moeten sturen dat gevaarlijke stoffen er niet of nauwelijks meer aan te pas komen. of zoals EPA-chef Lisa Jackson zegt: “Het verschil tussen

het behandelen van een ziekte en het bevorderen van gezonde leefstijl.”Als die mentaliteitsverandering er door komt zal dat een seismische schok zijn binnen het agentschap – “de bekroning van al het werk binnen mijn loopbaan”, aldus Anastas. Maar tegelijk is het ook slechts het begin. “Het ultieme doel van de groene che-mie is vergeten te worden, simpelweg omdat iedereen het zo doet. groene chemie moet een tweede natuur wor-den, de standaardmanier.”

Het woord ‘groene chemie’ kan in een groep chemici nog steeds diepe zuchten opleveren en wegdraaiende oogballen (Foto: Arnoldius/Wikimedia)

Met toestemming overgenomen uit Nature, 6 januari 2011 in het kader van 2011, het jaar van de chemie. oorspronke-lijke titel ‘It’s not easy being green’. Vertaling: Jos Wassink.

De twaalf principes van de groene chemie 1. Beperk de vervuiling bij de bron (liever dan op een later moment

het afval te verwijderen) 2. optimaliseer de opname van alle bestanddelen in het chemische

bereidingsproces in het gereed product 3. ontwikkel minder risicovolle chemische bereidingsprocessen 4. ontwikkel veiligere chemische producten (efficiënt en minder

giftig) 5. Beperkt het gebruik van oplosmiddelen 6. Beperk het energiegebruik 7. gebruik hernieuwbare grondstoffen (die je weer opnieuw kunt

maken) in plaats van fossiele materialen 8. Verminder afgeleiden die afval kunnen geven. 9. gebruik katalysatoren, want de aanwezigheid van katalytische

energie geeft energiebesparing, verminderde reactietijd en geeft minder afval

10. ontwikkel substanties en houd daarbij hun ultieme afbraak in gedachten

11. ontwikkel realtime analysemethoden om vervuiling te voorko-men

12. ontwikkel veilige chemie om ongelukken te voorkomen.

14meDeDelingen

> Jaargang 43

Delta is het informatie- en opi-nieblad van de TU Delft, verzorgd door een journalistiek onafhan-kelijke redactie.

> RedactieFrank Nuijens, (hoofdredacteur), Katja Wijnands, Dorine van Gorp, (eindredactie), Saskia Bonger, Tomas van Dijk, Erik Huisman, Connie van Uffelen, Jos Wassink (verslaggeving).

> MedewerkersWillemijn Dicke, Patrick van der Duin, Robbert Fokkink, Jorinde Hanse, Dap Hartmann, Auke Herrema, Floortje d'Hont, David McMullin, Maaike Muller, Miranda Pieron, Merel Segers, Ionica Smeets, Jimmy Tigges, Stephan Timmers, Ellen Touw, Robert Visscher, Martine Zeijl-stra.

> Foto‘sSam Rentmeester/ Hans Stakel-beek (FMAX).(info@fmax.nl)

> Vormgeving & Lay-OutLiesbeth van Dam

> MededelingenMartin Kers (m.kers@tudelft.nl)

> Redactieraaddr. B.B. Scholtens (voorzitter), G.K. Berghuijs, MSc, prof.dr. M.J. van den Hoven, mr. J.J.M. Kok, R.H.G. Meijer, T. Niks, ir. M. Pers-son, C.J.M. Pieters, prof. dr. B.J. Thijsse, dr.ir. C.A.J.R. Vermeeren

> Redactie-adressenUniversiteitsbibliotheekKamer 0.18-0.28Prometheusplein 12628 ZC DelftPostbus 139 2600 AC DelftTel. 015-278 4848E-mail: delta@tudelft.nlwww.delta.tudelft.nl

> ISSN 0169-698x

> DrukWegener Nieuwsdruk Twente, Enschede

> Oplage 12.000

> AdvertentiesH&J uitgeversPostbus 1012900 AC Capelle aan den IJsselTel. 010-451 55 10Fax 010-451 53 80E-mail:delta@henjuitgevers.nlwww.linkmagazine.nl

> AbonnementEen abonnement kost 37,50en kan elk moment ingaan.

> HOPDelta werkt samen met het Hoger Onderwijs Persbureau Hein Cuppen, Bas Belleman, Marijke de VriesTel. 071-523 6151Fax 071-523 2138E-mail hop@xs4all.nl

> Copyright DeltaAuteursrecht voorbehouden. Het is verboden zonder schriftelijke toestemming van de hoofdre-dacteur artikelen, schema‘s of illustraties geheel of gedeeltelijk over te nemen en/of openbaar te maken, in enigerlei vorm of wijze.

DelTA. 04 03-02-2011

TUDELTA.04

Agenda

Delta

Inleveren kopij Bijdragen van faculteiten, diensten en overigen voor de rubriek 'Agenda' in Delta ontvangt de redactie graag per e-mail: delta@tudelft.nl. Bijdragen dienen zo beknopt mogelijk te zijn. De redactie behoudt zich het recht voor om in te korten. Aanleveren vóór vrijdag 14.00 uur.

Alle promoties, intree- en afscheidsredes genoemd in deze agenda vinden, tenzij anders vermeld, plaats in de Aula van de TU, Mekel-weg 5, Delft.

Minimaatjes

Announcements

Donderdag 3 februari

Delfia Batavorum lezing20.00-22.00 uur – Vandaag staat bij Dok Centrum in het leescafé een interessante, gra-tis Delfia Batavorum lezing op het programma. Marry Remery-Voskuil verhaalt over sporen van oude scholen in Delft. Aanmelden voor deze lezing kan via de website www.dok.info, telefonisch: 015-2123450 (kies 3 voor reserveren) of via het inschrijfformulier in de Dok Actiefgids.

Studievereniging LifeVanavond vindt in samenwer-king met enkele Leidse studie-verenigingen een feest met het thema ‘Doe maar net alsof het zomer is’ plaats in de societeit van Augustinus, Rapenburg 24, Leiden. kaartjes kosten 3 euro bij het Life-hok of 4 euro aan de deur.

Vrijdag 4 februari

Wetenschapsagenda• 10.00 uur

A Biologically Inspired CMoS Image Sensor. Promotie van M. Sarkar, MSc. Promotor: prof.dr.ir. A.J.P. Theuwissen.

• 12.30 uur Co-current air-water flow in downward sloping pipes. Transport of capacity redu-cing gas pockets in waste-water mains. Promotie van ir. I.W.M. Pothof. Promotor: prof.dr.ir. F.H.L.R. Clemens.

• 15.00 uur Intreerede prof.dr. C. Aydin, faculteit Techniek, Bestuur en Management.

Zondag 6 februari

International Student Church11.30 hrs - Students of all denominations are invited to our ecumenical service every Sunday at Raamstraat 78, fol-lowed by tea/coffee. The ser-vices are led by the chaplains Reverend W. Stroh and Father Avin, and are supported by stu-dent leaders. More information on www.iscnetherlands.nl.

Maandag 7 februari

Wetenschapsagenda• 10.00 uur

Quantitative Seismic Ampli-tude Analysis. Promotie A.k. Dey, MSc. Promotor: prof.dr.ir. A. gisolf.

• 15.00 uur Microstructure and transport phenomena in visco-elastic modelling of hardening cementitious materials. Pro-motie van ir. H.W.M. van der Ham. Promotor: prof.dr.ir. k. van Breugel.

Studium Generale20.15 uur - ‘Uruzgan: Achter de schermen van de Neder-landse oorlogsjournalistiek’, door Joeri Boom. Locatie: Het Prinsenhof, ingang oude Delft 183B, Delft - toegang gratis. Hoe verliep de verslagleg-ging van de Nederlandse oor-logshandelingen in Uruzgan (2006–2010)? Was het gros der verslaggevers werkelijk zo onafhankelijk als je zou mogen verwachten?

Dinsdag 8 februari

Studium Generale12.45 uur – ‘Numbers Stations:

Spy Technology from the Cold War’. Location: EWI Faculty, lecture hall A, Mekelweg 4, Delft – free entrance. Peter Staal will be giving a lunch presentation about numbers stations: mysterious shortwave radio broadcasts that send out encoded information. There is strong evidence to show that intelligence agencies are using them to relay messages to their operatives. Since this lecture is presented in cooperation with the Electrotechnische Vereeniging, we kindly ask non-students to let us know of their attendance through stu-diumgenerale@tudelft.nl.

Woensdag 9 februari

Algemene Bewondersorganisa-tie ‘WijWonen’20.00 uur – Vandaag zal er een Algemene Leden Vergadering plaatsen vinden van de Alge-mene Bewonersorganisatie ‘WijWonen’. Het zal plaats vinden in Delftstede, Phoe-nixstraat 66 in Delft. Voor meer informatie en bijbehorende stukken: zie www.wijwonen-delft.nl. 1. opening en vaststellen

agenda2. Erkenning BC Renswoude 2 3. Notulen ALV 30 juni 2010 4. Mededelingen 5. Jaarafrekening 2010 6. Beleidsplan 2011 7. Verkiezing WijWonen-

bestuur Het bestuur stelt de volgende leden kandidaat:

olga Verbrug8. Bewonerskoepel: statuten &

participatie reglement 9. Rondje Complexen/rond-

vraag 10.Sluiting

Studium Generale20.15 uur – ‘Zwaartekracht bestaat niet’ door Erik Ver-linde. Locatie: Dok, Vesteplein 100, Delft - toegang gratis. Newton en Einstein hebben theorieën ontwikkeld waarmee de zwaartekracht kan worden beschreven. Deze vertellen echter niets over wat de onder-liggende processen van zwaar-tekracht zijn.

Donderdag 10 februari

Kivi NiriaVandaag organiseert kivi Niria Students Delft in samenwer-king met TNo een bezoek aan de TNo-locatie Soesterberg, waar mens-machine interactie centraal staat. Er is een breed palet onderzoeksgebieden op deze locatie, variërend van Serious gaming en innovatieve Command & Control systemen. Tijdens het bezoek zullen wij kennisnemen van een aan-tal onderzoeksgebieden en enkele demo's bekijken. ook wordt informatie gegeven over mogelijkheden om bij TNo te werken. Luchtvaart- en Ruimtevaarttechniek-studen-ten krijgen voorrang bij deze excursie. Registratie is ver-plicht in verband met strenge veiligheidseisen via www.kns-delft.nl.

Outsite20.00-22.00 uur - outsite start vandaag met een nieuwe kennismakingsgroep homosek-suele, biseksuele en lesbische jongeren uit Delft en omge-ving. op acht avonden praat je onder andere over coming-out, verliefdheid, vriendschap, uit-gaan, acceptatie, discriminatie

en seks. Meedoen is gratis en vrijblijvend, meld je aan door een mailtje te sturen naar ken-nismakingsgroep@homodelft.nl.

Woensdag 16 februari

Entrepreneurship Forum17.00 uur – Vandaag organi-seert Yes!Delft een Entrepre-neurship Forum in de Aula van de TU Delft. onder andere Victor Muller van Saab/Spyker Cars zal komen spreken. Aan-melden kan via www.yesdelft.nl/eforum.

Students

International Student ChaplaincyLooking for a home away from home, trying to make new friends, interested in intercul-tural and interfaith activities, needing some inner peace, searching for more than aca-demic challenges? Check the website of the International Student Chaplaincy, www.iscnetherlands.nl, to learn about their wide range offer.

Student and Career SupportThe student psychologists and the central student and careers councilors are located at Jaffalaan 9A. office hours: Monday-Friday from 9.00-17.00 hrs. You can direct your inqui-ries or make an appointment at

the Front office or by phone: 015-2788004. For an initial appointment with one of the student psychologists you should first come to one of the open office hours: Tuesdays and Thursdays from 11.30-12.30 hrs. The open office hours of the Student and Career counselors are on Tuesdays from 11.30-12.30 o’clock. More information on www.studen-tandcareersupport.nl.

International OfficeThe International office, Jaf-falaan 9a/visitor’s entrance at Mekelweg, office opening times Monday to Friday 9.00–17.00 hrs. Appointments and enqui-ries can be made by email: internationaloffice@tudelft.nl or by phone: 015-2788012.

‘Man waar ben je?’ 15de Man-nendag Delft op 19 maart 2011. Thema: De verantwoor-delijkheden van de man. Spre-kers: Prof. Schuurman en Bert Reinds. Info en aanmelden: info@cmdelfland.nl of 015-3693596.

AC-HOP de vakbond voor Universiteitspersoneel. Voor informatie kijk dan op www.AC-HoP.nl.

Stichting Delftse Natuur-wacht zoekt vrijwilligers voor

het begeleiden van activiteiten met kinderen van 8-14 jaar. www.natuurwacht.nl, 015-2783086 of j.f.m.molenbroek@tudelft.nl.

Spelregels minimaatjes.Minimaatjes zijn niet toegan-kelijk voor het bedrijfsleven. Voor commerciële aanbie-dingen en advertenties: H&J Uitgevers (adres in colofon). Minimaatjes zijn maximaal 200 tekens lang. Inleveren vóór vrijdag 14.00 uur via e-mail-adres delta@tudelft.nl.

Kies uit meer dan 2000 goede doelen

Meld je aan en start je eigen actie op

www.geefsamen.nl

kom in actie

voor jouw favoriete goede

doel!

Loop je binnenkort een Marathon of een Vierdaagse?

Ben je binnenkort jarig of ga je trouwen?

Ga je iets speciaals doen?

Gratis tuinvogel-

boekjeVraag het aan op

www.vogelbescherming.nl

FIELDS OF SPECIALISATION:Logistics & Information Systems, Organisation &Innovation, Marketing, Finance & Accounting, Strategy.

Do you want to study at European top research schoolin management? The Erasmus Research Institute ofManagement (ERIM) in Rotterdam is the joint researchinstitute in the field of management of RotterdamSchool of Management, Erasmus University and theErasmus School of Economics. Both schools operate atthe frontier of knowledge-creation and have a world-class reputation in business and management research.

We offer a Research Master programme in BusinessResearch and full-time paid PhD positions in Management.The programme is open to university graduates frombusiness, economics, psychology, and engineering.  

Check our website for PhD vacancies!Eras

mu

s R

esea

rch

In

stit

ute

of

Man

agem

ent

-E

RIM

Become one of the leading managementscholars of the future!

Join the Erasmus Doctoral Programmein Business and Management

ERIM: Top 3 European Research Institute in Management (CWTS ranking 2010)

www.erim.nl

15DelTA. 04 03-02-2011 meDeDelingen

Delta

Inleveren kopij Bijdragen van faculteiten, diensten en overigen voor de rubriek 'Agenda' in Delta ontvangt de redactie graag per e-mail: delta@tudelft.nl. Bijdragen dienen zo beknopt mogelijk te zijn. De redactie behoudt zich het recht voor om in te korten. Aanleveren vóór vrijdag 14.00 uur.

AankondigingenAlgemeen

Humanity in ActionVan 2 juni tot en met 3 juli zal in Amsterdam het Humanity in Action zomerprogramma plaatsvinden. Tien studenten uit Nederland, tien studenten uit de Verenigde Staten en 3 studenten uit Bosnie-Herzego-vina zullen zich bezig houden met onderwerpen als men-senrechten en minderheden. Aanmelden kan tot 7 februari. Meer informatie is te vinden op www.humanityinaction.org.

ZenmeditatieEr is nog plaats bij de work-shop Zenmeditatie in gebouw Delftstede, Phoenixstraat 66, Delft. Vanaf 4 februari iedere vrijdag 19.00–20.30 uur. Zie www.yogagezondheidscen-trumdelft.nl of bel Trudie van ginkel 015-2124521 of René Janssen 06-41558795.

Studenten

Nationale StudentenenqueteMaak kans op een iPad! geef jouw mening over je studie en doe mee aan de Nationale Stu-dentenenquete via www.nse.nl.

Student and Career SupportStudent and Career Support is een onderdeel van de dienst onderwijs en Studentenzaken. Het omvat de diensten van de studentendecanen, de studen-tenpsychologen, en het Career Centre met studiekeuzeadvi-seurs en loopbaanadviseurs en het informatiecentrum. Het informatiecentrum in de hal op de begane grond is geopend op werkdagen van 9.00–17.00 uur.

Er is documentatie beschikbaar over onder andere Wo- en HBo-opleidingen, arbeidsmarkt, studie- en beroepskeuze, buitenlandse studies, enz. Bij de balie of telefonisch kun je afspraken maken met een van de medewerkers. Voor de studentenpsychologen geldt dat het eerste contact loopt via het open Spreekuur elke werkdag van 11.30-12.30 uur. De studentendecanen, de loopbaanadviseurs en de stu-diekeuzeadviseur houden een inloopspreekuur op dinsdag en donderdag van 11.30-12.30 uur.Bezoekadres: Jaffalaan 9a (ingang Mekelweg); tel. 015-2788004. E-mail: studentand-careersupport@tudelft.nlWebsite: www.studentandca-reersupport.tudelft.nl; http://careercentre.tudelft.nl.

De Delftse BedrijvendagenDe Delftse Bedrijvendagen vin-den vanaf februari weer plaats en is de grootste technische carrièrebeurs van Nederland en vindt elk jaar plaats in de Aula van de TU Delft. Deze beurs is speciaal gericht op de Delftse student en biedt een grote variëteit aan bedrijven en instellingen. Schrijf je nu in op http://ddb.tudelft.nl.

Online huurprijs checkIs jouw huurprijs redelijk? Check www.huurcommissie.nl voor meer informatie en om helderheid te krijgen over huren en geschillen tussen huurder en verhuurder.

International OfficeHet International office, Jaf-

falaan 9a, is op werkdagen geopend van 9.00-17.00 uur. Je kunt ook vragen stellen via internationaloffice@tudelft.nl of telefonisch (015-2788012) een afspraak maken.

Studium GeneraleHet bureau Studium generale, Jaffalaan 5, is van maandag t/m donderdag geopend van 9.00–17.00 uur. Je kunt ook vragen stellen via studiumge-nerale@tudelft.nl of telefo-nisch een afspraak maken via 015-2783258.

in mEmoriAm

Meld je aan op www.tue.nl/masterdag

Kies je master aan de beste universiteit van Nederland

Beste technische universiteit van Nederland volgens Keuzegids Universiteiten 2011 en Beste Nederlandse universiteit in de Times Higher Education-ranking 2010

Meld je nu aan voor de Masterdag van 28 februari 2011 op www.tue.nl/masterdag

Where innovation starts

Marc van Diejie(2 juli 1988 - 30 januari 2011)

Je was een vriend die altijd met een grap kwam aanzetten.Je was een huisgenoot met wie je de gekste dingen meemaakte.

Je was iemand waar iedereen het mee kon vinden.Je kon met iedereen een gesprek beginnen.

Nu ben je er niet meer en zal er een stilte vallen.Weg het lachen en het filosoferen.

We konden nog veel van jouw vriendelijkheid leren.Maar we zullen je altijd herinneren.

om wie je was en hoe je ons hebt laten zijn.

Namens de Delftse Studentenvereniging Sint Jansbrug, Frans Bookholt Vice PresidentJasper Preijde

Secretaris

16lifesTyle DelTA. 04 03-02-2011

kriEp

dE huisjongsTE

mErEL sEgErsTE

kEn

TAfE

LTA

LEn

TEn

Tom Broens is eerstejaars student technische bestuurskunde en is na de kennismakingstijd ingetrokken in Studentenrusthuis In Den Wijngaard aan de Spoorsingel. In dit mannenhuis van Virgiel wonen twaalf mannen, onder wie drie huisjongstes. Hij heeft een eigen kamer, de andere twee HJ’s hebben samen een slaapkamer en een gemeenschappelijke studeerkamer. Naast het buitenzetten van de vuilnis en het schoonmaken van de koelkast moet hij elke morgen vroeg koffie zetten. Zijn kamer ligt namelijk naast de keuken. Als hij te vaak verzaakt, loopt hij het risico dat er een emmer water in zijn bed wordt gegooid, of dat zijn meubels buiten worden gezet. (Foto: Sam Rentmeester/FMAX)

festival met een viewkijk jij ook zo uit naar het festivalsei-zoen? Muziek in de buitenlucht, bier uit plastic bekers en hutje mutje op de fes-tivalcamping? Nou, laat dat laatste maar zitten, voor Io-student Sophie Broeken. Als het aan haar ligt, kruipt ze lekker rus-tig in haar Mount Inn.

JoRINDE HANSE

Rust op een festivalcamping – yeah, right. De enige stilte die je hooguit vindt, is op een ranzige dixi. En dat is nou precies wat Sophie Broeken (23) voor haar bachelor-eindproject bij Io wilde oplossen.Een beetje tricky was dat wel. Het bedrijf waarvoor ze haar opdracht deed, RS Developments, doet namelijk helemaal niets met festivals. Broeken: “Het is een halffabricaatbedrijf, dat ooit begon met de productie van golfkarton. Nu heeft het een ‘sandwichplaat’ van metaal ontwikkeld, met een gegolfde metalen binnenkern. Het bedrijf zocht dus toepassingen.” Moeilijk, maar gelukkig bakende de opdrachtgever de keuze zelf al af. “Eén van de dochterondernemingen houdt zich namelijk bezig met modulaire architectuur en snel opbouw-bare units. Ik heb een combinatie van die twee BV’s gebruikt. RS Developments richt zich vooral op kantoren, beurzen en de bouw, en ik besloot het eens over een heel andere boeg

te gooien: de openbare ruimte en recreatie.” Festivals, dus. Zelf houdt de student wel van een openluchtconcert op zijn tijd. Maar op twee keer Lowlands en drie keer Sziget was het gek genoeg niet het gebrek aan privacy dat haar – en het overgrote deel van de ondervraagde festivalgangers - het ergste tegenstond: “Het was de hygiëne! Maar ja, daar kun je met metaal zo weinig mee.” oké, geen golfmetalen dixi voor je privacy dan, maar wat dan wel? Een Mount Inn, bedacht Broeken, ‘een plek op de festivalcamping om in uit te rusten, op te laden, en even helemaal tijd voor jezelf te hebben’. De naam is een woordspeling met het Engelse ‘mountain’ en ‘inn’ (herberg). “Het is namelijk echt een berg in het land-

schap”, zegt Broeken, “die meteen dient als uitkijkpost en meetingpoint. Een markering in het landschap.”Zelf omschrijft ze haar ontwerp als ‘een dakje met gaten’, waarin meterslange, menshoge cocons worden geschoven. De gaten dienen ook als trapje naar die cocons, waarin fes-tivalgangers even rustig kunnen zitten en van het uitzicht kunnen genieten. De drie gangen samen bieden plek aan zo’n dertig mensen. klinkt een beetje eng, want wat als zo’n gang overvol raakt? Vallen mensen er aan de andere kant dan niet weer uit? onmogelijk, volgens Broeken. “Elke gang heeft een tussenschot in het midden, waardoor mensen er nooit per

ongeluk uitgeduwd worden.” De Mount Inn is ruim zes meter hoog, zeven meter lang en gemakkelijk in- en uit te klappen. “Hij past nog precies in een vrachtwagen”, lacht Broeken. Aan werkelijk elk detail heeft de Io-student gedacht. Niet verwonderlijk dus dat ze er een negen voor kreeg. “Maar daar heb ik ook echt alles voor gedaan. Het bacherlor-eindproject is dé kans om te bewijzen wat je hebt geleerd. Dat wilde ik dolgraag laten zien.” En beter nog: op de laatste dag van de eindpresentaties meldde het bedrijf dat het er meer mee wil. “geen idee wat nog”, zegt Broeken. “Maar het zou natuurlijk fantastisch zijn als de Mount Inn ooit op Sziget staat.”

geen dixi voor je privacy, maar een metalen herbergSophie Broeken en haar Mount Inn: een dakje met gaten en mens-

hoge cocons. (Foto: Hans Stakelbeek/FMAX)

Makkelijk scorengisteren gaf gijs mij een klap voor mijn kop. Dit is de kortst mogelijke versie van deze column, laat ik de rest ook maar vertellen. Ik volg een theater/presentatiecursus aan de TU. Stiekem dacht ik, dit heb ik niet nodig, ik ben een fantastisch presen-tatrice. Maar waar komt hoogmoed ook alweer voor? oké, gisteren dus. “Holle Bolle gijs is geniaal!”, blaas ik hoog van de toren naar mijn docent en cursusge-noten, “hij houdt in zijn eentje de hele Efteling schoon.” In mijn hoofd doe ik het g-E-W-E-L-D-I-g. Mensen luisteren, glimlachen en knikken instemmend mee. Af en toe barst er zelfs een luid “Whahaha” uit. Toen kwam de donderende klap. gijs - mijn docent, niet Holle Bolle - vertelt mij over een typisch maniertje dat ik gebruik. Ik hang namelijk het char-mante, lieve, kokette (tof woord by the way) meisje uit. Hierdoor luistert, glimlacht én knikt het publiek, maar neemt mij absoluut niet serieus. En dat is hartstikke logisch, ik neem mezelf niet eens serieus wanneer ik dit doe.Presenteren is niet het enige moment

wanneer ik inzet op de extra schat-tige versie van Merel. Neem mijn vroegere baantjes. Ik stap ergens bin-nen en moeiteloos bevriend ik Jan en alleman. Maar of ze me echt serieus nemen? Tijdens een fundraising in Australië stopten ozzies graag om met mij te praten, maar inschrijven, dat ging een stapje te ver. “Are you from France? Because you have a beautiful accent.” Eh … nee en nee, en luister nou eens even naar de milieuproblematiek rondom nucleaire energie…De confrontatie thuis in bed, wanneer ik de opgenomen beelden terugkijk, is schokkend. Jeetje, wat ben ik bloedirritant. Dat gewiebel, die gebaartjes, dat makkelijk scoren van een lach, gadverdamme. Makkelijk scoren ja, maar makkelijk scoren is voor mietjes die niets te vertellen hebben, ik zal werken voor waarde-ring. Dit moderne Marilyn Monroe-gedrag gaat linea recta de prullenbak in, vanaf nu geldt het credo: wanneer ik presenteer luister je én je neemt me serieus. Anders geeft dit lieve meisje je hoogstpersoonlijk een klap voor je kop.