Deloitte. - Lelystad · 2016. 8. 25. · Deloitte Accountants B.V. Orteliuslaan 982 3528 BD Utrecht...

Deloitte.

Accountantsverslag 2013

Gemeente Lelystad

-

P.I

I-

4l3juni 2014

Aan de leden van de gemeenteraadvan de gemeente LelystadPostbus 918200 AB LELYSTAD

Deloitte Accountants B.V.Orteliuslaan 9823528 BD UtrechtPostbus 31803502 GD UtrechtNederland

Tel: 088 288 2888Fax: 088 288 9980www.deloitte.nI

Onderwerp

Accountantsverslag 2013 gemeente LelystadDatum

13 juni 2014

Geachte leden van de gemeenteraad,

Hierbij ontvangt u ons accountantsverslag over het boekjaar 2013. Daarin zijn onze belangrijkste controlebevindingen samengevat. Daarnaast treft u een analyse aanvan de ontwikkelingen in uw vermogen en resultaat.

De jaarrekening is opgesteld onder verantwoordelijkheid van het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Lelystad. In overeenstemming met uwopdracht hebben wij hebben de jaarrekening 2013 gecontroleerd. De controleverklaring zenden wij u separaat toe.

Wij maken u erop attent dat voor dit accountantsverslag een beperkte verspreidingskring geldt. Het accountantsverslag is uitsluitend bestemd voor de gemeenteraaden het college.

Hoogachtend,

Deloitte Accountants B.V.

Op alle opdrachten verricht door Deloitte zijn de Algemene Voorwaarden Dienstverlening Deloitte Nederland, januari Member of2014’ gedeponeerd bij de Kamer van Koophandel onder nummer 24362837 van toepassing. Deloitte Touche Tohmatsu Limited

Deloitte Accountants B.V. is ingeschreven in het handeisregister van de Kamer van Koophandel te Rotterdam ondernummer 24362853.

31 13608590/21358!MB/140872

c.c.: college van burgemeester en wethouders

Inhoudsopgave

ccountafltSVerSIag 2013Gemeente Lelystad

51019222631323435363738

ManagementsamenvattingBevindingenInteme beheersingAnalyse resultaat en vermogenOverige onderwerpenBijiagen

Bijlage Al: Niet-gecorrigeerde foutenBijiage A2: Afwijkingen in de toelichtingBijiage A3: RechtmatigheidBijiage B: OnathankelijkheidBijiage C: Reikwijdte van de controle 2013Bijiage D: Disclaimer en beperking in gebruik

Management samenvatting

Accountantsverslag 2013Gemeente Lelystad

Managementsamenvatting

Reikwijdte van decontrole

I

Controleverkiaringmet beperking

De uitgevoerde werkzaamheden hebben geresulteerd in een controleverkiaring met beperking voor zowel de Bijiage Al totgetrouwheid als de financiele rechtmatigheid. Een nadere toelichting op ons oordeel geven wij in de en metnavolgende paragrafen. bijiage A3

Wij hebben — conform de door u vastgestelde controleverordening — de controle uitgevoerd met inachtneming Bijiage Al totvan de volgende toleranties: en met

bijiage A3

Fouten 1% van hettotaal van de lasten € 2.400.000inclusief dotaties reserves

Onzekerheden 3% van het totaal van de fasten € 7.200.000inclusief dotaties reserves

3113608590/21 358/MB/140872

Met de opdrachtbevestiging van 16 juli 2013 heeft u ons opdracht gegeven tot het controleren van de Bijiage Cjaarrekening 2013. De reikwijdte van onze controle staat omschreven in de opdrachtbevestiging. Er isgedurende het verloop van de controle op geen enkele wijze sprake geweest van een beperking in dereikwijdte van onze controle.

Daarnaast zijn bepalend voor onze controle:

het Besluit accountantscontrole decentrale overheden;

uw Verordening controle op het financieel beheer en op de inrichting van de financiele organisatie van degemeente Lelystad (controleverordening op grond van artikel 213 van de gemeentewet).

Tijdens de uitvoering van de controleplanning hebben zich geen wijzigingen van materieel belang in dereikwijdte voorgedaan. Wij achten de reikwijdte van onze controle voor 2013 voldoende voor de doelstellingvan onze controle.

Een samenvatting van de reikwijdte van de controle voor 2013 is opgenomen in bijiage C.

Geidentificeerdefouten enonzekerheden

Accountantsverslag 2013Gemeente Lelystad 6


Belangrijkste bevindingen ten aanzien van de jaarrekening 2013: Pagina 10 tot. enmet

De jaarverslaggeving voldoet aan de verslaggevingsvoorschriften (Bbv). pagina 18

De gemeente Lolystad kent een actief grondbeleid. Vanwege de gevolgen van de economische crisis opde vastgoedmarkt staat de waarde van deze portefeuille onder druk. Voor eon accurate waardering vande exploitaties is grondige actuele informatie, gebaseerd op marktonderzoeken nodig, evenals een(reguliero) periodieke herijking van de strategische visie van de gemeenteraad. In uw planning & controlcyclus zijn deze onderzoeken en de daaruit voortvloeiende besluitvorming van de raad gekoppeld aan deraadsbehandeiing van de Meerjarenprognose Grondbebedrijf (MPG).


De rapportagetoleranties voor zowel fouten als onzekerheden zijn - conform uw controleverordening -

€ 100.000.

Type controlebewndingen en verkiaringen

Een fout is een feitolijke onjuistheid in de jaarrekening. Een onzekerheid is een post waarvoor deaccountant niet over voldoonde controle-informatie beschikt om tot een oordeel te kunnen komen.Omdat een onzekerheid niet eon fout betroft, hanteert hot BADO hiervoor hogere toleranties dan vooreon fout.

Fouten groter dan 1% en kleinor dan 3% leiden tot eon oordeel met beperking. Fouten grotor dan 3%leiden tot een afkeurende verklaring.

Onzekerhedon groter dan 3% en kleiner dan 10% leiden tot eon zogenoemd oordeol met boperking.Onzekerhedon groter dan 10% leiden tot eon oordeelonthouding.

Op basis van onze controle van dejaarrekening 2013 identificeren wij eon onzokerhoid in do waardering vando grondexploitaties. Op basis van do door u vastgestelde toleranties leidt dit tot eon vorklaring metboperking.

Wij benadrukken dat hot hier gaat om een onzekerhoid en niot eon fout.

Bevindingen controlejaarrekening 2013

Het (verplichte) overzicht van do niot-gecorrigoorde fouten en onzokorhoden treft u aan in bijlage Al.

3113608590/21 358/MB/1408727


Het resultaat vóór bestemming over 2013 komt uit op een nadelig resultaat van € 5,0 miljoen (begroot na Pagina 22 totwijziging 2013: nadelig € 4,7 miljoen) en na bestemming is het rekeningresultaat 2013€ 4,6 miljoen positief en met(begroot na wijziging 2013: € 5.000 positief). pagina 26

In absolute zin is het totale eigen vermogen, dat betekent het saldo van ãlle reserves inclusief hetrekeningresultaat 2013, met afgerond € 5,0 miljoen gedaald naar € 81,3 miljoen.

U bent voornemend conform de reguliere planning- en controlcyclus het MPG in het najaar van 2014 tebehandelen. Het college heeft conform de reguliere planning- en controlcyclus al opdracht gegeven voorde onderzoeken in het kader van het MPG. De onderzoeken die behoren bij deze behandeling zijn echterbij het afgeven van onze verklaring nog niet beschikbaar c.q. nog niet afgerond. Cm deze reden hebbenwij (nog) geen voldoende controle-informatie om tot een oordeel over de grondexploitatie te komen. Ditleidt tot een onzekerheid in de controle en daarmee een verklaring met beperking bij de jaarrekening2013. De beperking heeft uitsluitend betrekking op de waardering van de grondexploitatie.Het vastgoed is gewaardeerd conform de nieuwe Notitie Waardering Vastgoed van de Commissie Bbv.

Geen fouten en/of onzekerheden vanuit onze controle van de verantwoorde informatie in de SiSa-bijlage.

Geen sprake van begrotingsonrechtmatigheden op de lasten op programmaniveau.

De bezoldigingen over 2013 van Lelystad zijn niet strijdig met de WNT en de jaarrekening 2013 vanLelystad voldoet aan de publicatieverplichtingen van de WNT.

Significante verslaggevingsgrondslagen en de toepassing hiervan zijn belangrijk voor de presentatie van definanciele positie en de baten en lasten van de gemeente. Daarnaast vereisen zij van het college vanburgemeester en wethouders het toepassen van oordeelsvorming ten aanzien van moeilijke, subjectieve encomplexe posities, die vaak - vanwege de noodzaak om inschattingen te moeten maken over het effect vanzaken - inherent onzeker zijn.

De belangrijkste verslaggevingsgrondslagen van de gemeente zijn uiteengezet in de toelichting bij dejaarrekening 2013. In dejaarrekening 2013 hebben zich ten opzichte van 2012 geen wijzigingen vanmaterieel belang voorgedaan in de toegepaste verslaggevingsgrondslagen, die een aanzienlijke invloedhebben gehad op de baten en lasten en/of de financiële positie van de gemeente.

Wij hebben het door het college toegepaste proces voor belangrijke verslaggevingsgrondslagen geevalueerden hebben gegevensgerichte controlewerkzaamheden uitgevoerd. Wij zijn van mening dat deverslaggevingsgrondslagen en de toegepaste inschattingen redelijk zijn en consistent zijn gebruikt.

Analyse vermogen enresultaat


3113608590/21358/MB/I 408728


i

Deloitte Accountants B.V. is onafhankelijk van de gemeente en voor zover wij weten heeft zich geen inbreuk Bijage Bvoorgedaan op de van toepassing zijnde regels en het b&eid ten aanzien van onafhankelijkheid.

Ons zijn geen reaties bekend tussen Deloitte Accountants By, en haar zuster- en/of dochterondernemingenof de member firms van Deloitte Touche Tohmatsu Limited en hun respectieve zuster- en/ofdochterondernemingen en de gemeente, die naar ons profession&e oordeeT mogelijk van invloed kunnen zijnop onze onafhankelijkheid.

Bijiage B bevat een nadere uiteenzetting van onze onafhankelijkheid.

In het hoofdstuk overige onderwerpen gaan wij onder andere in op de bevestiging van het college van Pagina 23 totburgemeester en wethouders, fraude en frauderisicoanalyse, Cybersecurity en de per 1 januari 2014 van en mettoepassing zijnde nieuwe onafhankelijkheidsvoorschriften voor de accountant (Vio). pagina 26


Interne beheersing Als onderdeel van de jaarrekeningcontrole hebben wij in het najaar van 2013 een interim-controle uitgevoerd.Deze interim-controle is primair gericht op de kwaliteit van de Administratieve Organisatie en InterneBeheersing (AO/IB), voor zover van belang voor onze controle op de betrouwbaarheid van de in dejaarrekening opgenomen gegevens.

Pagina 19 toten met 21

Op basis van onze bevindingen vanuit de interim-controle 2013 stellen wij vast dat wij geen materiêleonvolkomenheden hebben geconstateerd die van belang zijn in het kacier van de controle van dejaarrekening 2013. Samenvattend is ons beeld dat uw gemeente invulling geeft aan de hoofdkaders van deinterne beheersing en alert inspeelt op actuele ontwikkelingen. Uiteraard is op enkele onderdelen in de opzeten uitvoering nog een verdere kwaliteitsslag te maken, zoals het nog verder versterken vanrisicomanagement (dit is nader uitgewerkt bij de jaarrekeningcontrole 2013), het verder uitwerken van deinterne beheersingsmaatregelen in uw applicatie Yellowtail, het verbeteren van de geautomatiseerdecontrolemaatregelen in onder andere het belastingpakket en de digitale workflow en het tijdig actualiserenvan de meerjarige uitgangspunten voor de grondexploitaties.

Onafhankelijkheid

Overige onderwerpen

3113608590/21 358/MB/1408729

Bevindingen

Accountantsversjag 2013Gemeente Lelystaci

Kwaliteitversiaggevingvoldoet aan devoorschriften (Bbv)

.1

3113608590/21 358/MB/140872

Dejaarstukken 2013 bestaan uit:

Hetjaarverslag 2013 (programmaverantwoording en verplichte paragrafen).

De jaarrekening 2013 (balans, programmarekening met toelichtingen en SSa-bijlage).

In het jaarverslag (programmaverantwoording) dient informatie opgenomen te worden over: wat hebben we gedaan, wathebben we bereikt en wat heeft het gekost? De programmaverantwoording vormt samen met de verplicht voorgeschrevenparagrafen (zoals weerstandsvermogen, bedrijfsvoering, etcetera) hetjaarverslag. Beide onderdelen vallen niet (expliciet)onder de controle van dejaarrekening. Primair object van de accountantscontrole (op grond van artikel 213 van deGemeentewet) is de jaarrekening (programmarekening met toelichting en de balans met toelichting).

De inhoud van het jaarverslag (programmaverantwoording en paragrafen) hebben wij “marginaal getoetst”. Deze toetsingblijft beperkt tot het signaleren van mogelijke tegenstrijdigheden tussen het jaarverslag en de jaarrekening. Deaccountantscontrole omvat daarom geen oordeel over de inhoudelijke juistheid en volledigheid van de informataeverstrekkingopgenomen in de programmaverantwoording en de verplichte paragrafen.

Bij onze controle hebben wij geen tegenstrijdigheden tussen het jaarverslag en de jaarrekening geconstateerd. Dejaarstukken 2013 van uw gemeente maken een verzorgde indruk. Het jaarverslag en de jaarrekening zijn goed met elkaarverenig baar en de wettelijke verslagleggingsregels (Bbv) worden nageleefd.

Grondexploitaties zijneen belangrijkaandachtspunt

Oordeel met beperking over de waardering van de voorraden gronden

Voor wat betreft de grondexploitaties brengen wij het volgende onder uw aandacht. De gemeente Lelystad kent een actiefgrondbeleid. Vanwege de gevolgen van de economische crisis op de vastgoedmarkt staat de waarde van deze portefeuilleonder druk. Voor een accurate waardering van de exploitaties is grondig marktonderzoek nodig, evenals een periodiekeherijking van de strategische visie van de gemeenteraad. In uw planning- en controlcyclus zijn deze onderzoeken en dedaaruit voortvloeiende besluitvorming van de Raad gekoppeld aan de Raadsbehandeling van de MeerjarenprognoseGrondbedrijf (MPG). Het MPG wordt in het najaar van 2014 behandeld. Het college heeft conform de reguliere planning- encontrolcyclus al opdracht gegeven voor de onderzoeken in het kader van het MPG. De onderzoeken die behoren bij dezebehandeling zijn echter bij het afgeven van onze verklaring nog niet beschikbaar c.q. nog niet afgerond. Cm deze redenhebben wij (nog) geen voldoende controle-informatie om tot een oordeel over de grondexploitatie te komen. Dit leidt tot eenonzekerheid in de controle en daarmee een verklaring met beperking bij dejaarrekening 2013. De beperking heeft uitsluitendbetrekking op de waardering van de grondexploitatie.

Aanvullende voorzieningen in 2013

Op basis van de gerealiseerde verkoopcijfers in voorgaande jaren heeft het college in de jaarrekening van 2013 eenaanvullende voorziening van € 1,6 miljoen verwerkt. Deze aanvullende voorziening ziet op het verlagen van de verwachteuitgiften in 2014 en 2015 naar een niveau dat in overeenstemming is met de uitgifte van gronden in voorgaandejaren.


Timing planning- en controicyclus

Europeseaanbestedingen


Uw planning- en controlcyclus voorziet in de behandeling van het MPG na de behandeling van de jaarrekening. Demaatschappij vraagt steeds meer dat een jaarrekening van een gemeente naast een retrospectief beeld op het afgelopen jaarook deels prospectieve informatie geeft. Een voorbeeld hiervan is de waardering van de grondexploitaties, waarbij degemeente gevraagd wordt ook de effecten van toekomstverwachtingen nadrukkelijk mee te wegen in de balanswaarde.Vanuit dit perspectief achten wij het raadzaam om de vaststelling van het MPG dichter op de toetsing van de waardering vande grondexploitaties in de jaarrekening te behandelen, zodat de geactualiseerde uitgangspunten en uitkomsten hiervan voorhet grondbedrijf beschikbaar zijn bij de controle van de jaarrekening.

Het college heeft ons gevraagd om vanuit onze natuurlijke adviesfunctie aan het komende MPG expliciet aandacht te geven.Uiteraard willen wij daar graag op gepaste wijze onze rol in nemen.

Verbonden partijen

Vanuit de interne controle op de (Europese) aanbestedingen is geconstateerd dat voor een aantal contracten is afgewekenvan de interne aanbestedingsvoorschriften. Het betreft afwijkingen van de eigen regelgeving; er zijn geen afwijkingen van deEuropese aanbested ingsregels geconstateerd.

Het college heeft voor deze situaties met terugwerkende kracht de gevolgde aanbestedingsprocedure alsnog geautoriseerden daarmee is de onrechtmatigheid komen te vervallen.

In onze managementletter hebben wij aandacht gevraagd voor een aantal specifieke aspecten inzake de verantwoording vanuw verbonden partijen. In ons accountantsverslag zetten wij uiteen op welke wijze uw gemeente invulling heeft gegeven aandeze adviezen en wat de gevolgen hiervan zijn geweest voor de controle.

HVC

Conform ons advies is de aansprakelijkheidsstelling voor HVC toegelicht onder de niet uit de balans blijkende verplichtingen.

CoOperatie Parkeer Service (CPS)

Over het eerste half jaar zijn de gebruikelijke controles op de parkeergelden door de gemeente zelf gepland. Over het tweedehalf jaar is een verantwoording van de accountant van CPS ontvangen. Wij merken hierbij het volgende op:

1) Vanwege de overgang naar CPS zijn niet alle geplande controles door de gemeente uitgevoerd, met name niet de totaalverbandscontroles. De wekelijkse controles op het afstorten van de gelden zijn wel regelmatig uitgevoerd. Er heeft eengefaseerde overgang naar CPS plaatsgevonden, om deze reden heeft de gemeente ook geen ‘nul-meting’ uitgevoerd.

2) De verantwoording die CPS heeft aangeleverd voldoet niet aan de eisen die de gemeente Lelystad hier aan stelt enverschafte ook - in de eerste instantie - niet de duidelijkheid die de gemeente hiervan verwachtte. De verklaring van deaccountant van CPS is niet goedkeurend (het betreft een oordeel met beperking). De beperking ziet er op dat deaccountant van CPS geen zekerheid heeft kunnen verkrijgen over de volledigheid van de opbrengsten vergunningen,abonnementen en ontheffinqen (verantwoorde bate in 2013: € 10.333).

3113608590/21 358/MB/i 4087212

Vanwege de relatief beperkte impact op de jaarrekening 2013 van de gemeente Lelystad hebben deze constateringen geengevolgen gehad voor ons oordeel bij de jaarrekening. Vanuit het oogpunt van interne beheersing heeft het bestuur van degemeente aangegeven dat zij de verantwoording van CPS onvoldoende vindt. Vanuit de gemeente zijn daarom vragengesteld aan CPS om meer duidelijkheid te krijgen over de aard en aanleiding voor het oordeel met beperking. Wijonderschrijven deze aanpak. Wij adviseren u om voor het volgende verantwoordingsjaar scherpere afspraken te maken metCPS over de kwaliteit van de interne beheersing en de door hun accountant uit te voeren werkzaamheden. Wij geven u inoverweging om een specifiek controleprotocol op te steNen waarin aandacht wordt besteed aan de controle op zowel deinterne beheersing als de financiêle verantwoording.

OMALA

De leningen aan OMALA zijn in 2013 toegenomen met € 400.000. Vooralsnog bestaat onduidehjkheid inzake de realisatievan het vliegveld en het omliggende gebied, Het ondernemersrisico voor de gemeente Lelystad inzake de ontwikkeling vande luchthaven bedraagt ultimo 2013€ 3,0 miljoen plus € 1,0 miljoen aandelenkapitaal in OMAGC CV. en € 25.000aandelenkapitaal in OMALA N.y.

OMALA heeft de voor de ontwikkeling van Garden City benodigde gronden aangekocht met de verstrekte leningen. De matewaarin de leningen kunnen worden terugbetaald is afhankelijk van de mate waarin deze gronden succesvol ontwikkeldkunnen worden.

Wij adviseren u dit nauwlettend te blijven volgen.

Wij hebben de waardering van uw vastgoed getoetst aan de nieuwe notitie Waardering Vastgoed van de Commissie Bbv. Indeze notitie geeft de Commissie een nadere duiding voor de verantwoording van gemeentelijk vastgoed. De nieuwe notitie isopgesteld om duidelijkheid te geven over de wijze waarop gemeenten moeten omgaan met de verslaggevingsvoorschriftendie stellen dat bij duurzame negatieve exploitatie van vastgoed, duurzame waardevermindering (afboeking) moet wordenoverwogen.

De Commissie maakt een onderscheid tussen maatschappelijk en bedrijfseconomisch vastgoed. Maatschappelijk vastgoedkenmerkt zich doordat bij negatieve exploitatie saldi feitelijk sprake is van het duurzaam verstrekken van subsidie. Als sprakeis van een voornemen om het vastgoed duurzaam te exploiteren, kan hier nooit sprake zijn van een afwaardering van hetvastgoed. Naar haar aard zal het vastgoed namelijk altijd door de gemeente worden gesubsidieerd, zodat het duurzaamgeexploiteerd kan worden.

Voor bedrijfseconomisch vastgoed geldt, dat dit wordt aangehouden met de intentie om winst c.q. waardestijgingen terealiseren. Als dit niet het geval is, moet afwaardering van de balanswaarde worden overwogen.

Uw gemeente kent een diverse vastgoed portefeuille. Wij hebben voor een aantal relevante activa met het management vande gemeente overlegd over de intenties en besluiten rondom de exploitatie. De grootste activa in exploitatie zijn het AgoraTheater en de parkeergarages. Voor het Agora Theater is sprake van maatschappelijk vastgoed; het theater kan nietzelfstandig kostendekkend opereren. Voor de parkeergarages zou sprake kunnen zijn van bedrijfseconomisch vastgoed. Degemeenteraad heeft het uitgangspunt dat de tarieven voor de garages in principe kostendekkend moeten zijn.


3113608590/21358/MB/i 4087213

Overdracht de Steiger

TreasurystatuUt

De raad heeft besloten om per 1 augustus 2014 het bevoegd gezag voor basisschool de Steiger over te dragen aan deEduvier Onderwijs Groep. Conform het besluit van de raad zal deze overdracht met gesloten beurzen plaatsvinden. Ditbetekent dat aan de Steiger bij overdracht geen zogenaamde ‘bruidsschat’ zal worden meegegeven. In de jaarrekening istoegelicht dat de liquide middelen van de Steiger ad € 1,3 miljoen niet ter vrije beschikking van de gemeente staan.

31 13608590/21358/MB/14087214

ICL voorzieningen

Er zijn geen intenties om winst te realiseren via de exploitatie van de parkeergarages, noch zijn er intenties om de garagesmet winst aan een derde partij te verkopen.

Op basis van de huidige beleidsuitgangspunten zijn de garages primair bestemd om te voorzien in de maatschappelijkeparkeerbehoeftes van de gemeente. Op basis van deze overwegingen is sprake van maatschappelijk vastgoed.

De gemeente Lelystad heeft onderhoudsvoorzieningen getroffen voor het groot onderhoud aan de gemeentelijke gebouwenen voorzieningen. Omdat de gemeente grotendeels in de jaren ‘80 heeft geInvesteerd, wordt het meeste groot onderhoudverwacht na een periode van circa 40-50 jaar, wat betekent dat vanaf circa 2025 sprake zal zijn van een risico op eenaanzienlijke piek in het onderhoud. De voorziening is gebaseerd op onderhoudsplannen en berekeningsmodellen. Degemeente ontvangt van de provincie aanvullende middelen om bij te dragen aan de noodzakelijke dotaties aan dezevoorzieningen.

Wij hebben vastgesteld dat in 2013 de voorzieningen bepaald zijn in overeenstemming met de door de gemeenteraadvastgestelde onderhoudsplannen. In 2013 zijn geen wijzigingen doorgevoerd in de meerjarige onderhoudsplannen. In 2026en 2033 oritstaan binnen de ICL-voorzieningen Bovengronds en Riolering tekorten (de onderhoudslasten overschrijden deaanwezige voorziening). De gemeente stelt jaarlijks - op basis van de meerjarenonderhoudsplannen - een jaarplan voor hetonderhoud op. Binnen deze jaarplannen wordt zoveel mogelijk bezuinigd, zodat de beschikbare middelen voor toekomstigonderhoud maximaal zijn. Vanwege de lange termijn waarop de tekorten ontstaan, is op dit moment geen aanvullende dotatienodig, omdat nog onvoldoende duidelijk is of de tekorten op lange termijn ook zullen blijven bestaan. Op de middellangetermijn zal duidelijk worden of de tekorten inderdaad niet meer ‘ingelopen’ kunnen worden. Indien hierover voldoendeduidelijkheid bestaat, zal de gemeente dan mogelijk aanvullend moeten doteren.

A

SiSa-bijiage

In het treasurystatuut is opgenomen dat de gemeenteraad het verstrekken van leningen aan derden moet autoriseren. Wijhebben geconstateerd dat dit in de praktijk door de burgemeester gebeurd. Wij hebben begrepen dat de verantwoordelijkheidvoor het verstrekken van leningen aan derden in de praktijk aan het college is gedelegeerd. Wij adviseren u om hettreasurystatuut hier zo spoedig mogelijk op aan te passen.


De procedure die uw gemeente moet naleven bij de aanlevering van de bestanden aan het CBS is ten opzichte van vorig jaarniet wezenlijk gewijzigd. Uw gemeente dient in een vast, voorgeschreven stramien zeven documenten aan het CBS televeren.

De SiSa-bijlage die opgenomen is in de jaarrekening is opgesteld door uw gemeente. Wij hebben de SiSa-bijiagegecontroleerd op basis van de door u opgemaakte SiSa-bijiage en de nota verwachtingen accountantscontrole SiSa 2013.Hierbij stellen wij de juistheid van de gegevens in de SiSa-bijiage vast. Wij willen benadrukken dat u als gemeente zeifverantwoordelijk bent voor de volledigheid van de te verantwoorden indicatoren zoals opgenomen in de SiSa-bijtage. Indieneen ‘0’ is ingevuld zijn wij bij uw organisatie nagegaan of deze ‘0’ terecht is ingevuld. U heeft dit aan ons bevestigd.

Op grond van het Besluit accountantscontrole decentrale overheden (Bado), artikel 5, lid 4, rapporteren wij in dit rapport overde fouten en onzekerheden van de specifieke uitkeringen die in 2013 onder SiSa vallen. Per regeling wordt in een tabelaangegeven of, en zo ja welke financiële fouten of onzekerheden zijn geconstateerd. Onderstaand treft u deze tabel aan. Bijde controle hebben wij geen financiele fouten of onzekerheden geconstateerd.

Dl Regionale meld- en coêrdinatiecentra voortijdigschoolverlaten

D9 Onderwijsachterstandenbeleid 2011 — 2014 (CAB) NVT € 0 -

Eli B Nationaal Samenwerkingsprogramma LuchtkwaliteitNvi € 0 -

(NSL)

E26 Spoorse doorsnhjdingen NVT € 0 -

E27B Brede doeluitkering verkeer en vervoerNVT €0 -

SISa tussen mede-overheden

E29 Tijdelljke regeling stedelijke synergieprojectenNv1 € 0 -

Kaderrichtlijn Water

Gi Wet sociale werkvoorziening (Wsw)NVT € 0 -

gemeente 2013

G1A Wet sociale werkvoorziening (Wsw)NV1 € 0 -

totaal 2012

3113608590/21 358/MB/i 4087215

NVT €0


G2 Gebundelde uitkering og.v. art. 69 WWBNVT

gemeente 2013€0

3113608590/21 358/MB/i 4087216

G2A Gebundelde uitkering o.g.v. art. 69 WJBNVT € 0 -totaal 2012

G3 Besluit bijstandsverlening zelfstandigen 2004NVT € 0 -

(excIusef evensonderhoud beginnende zelfstandigen)

G5 Wet Participatiebudget (WPB) NVT € 0 -

Totaal NVT €0 -

Geen begrotingsonrechtmatigheden Naastde controle op de rechtmatige totstandkoming van de baten, lasten en balansmutaties in dejaarrekening 2013, toetsen

wij de begrotingsrechtmatigheid.

De toe te passen normen voor dit begrotingscriterium zijn gebaseerd op artikel 189, 190 en 191 van de Gemeentewet enmoeten door de gemeenteraad zeif nader worden ingevuld en geconcretiseerd. Dit gebeurt met de begroting en via deverordening op het financieel beheer ex artikel 212 van de Gemeentewet. Het systeem van budgetbeheer en -bewaking moetwaarborgen dat de baten en lasten binnen de begroting blijven en dat belangrijke wijzigingen of dreigende overschrijdingentijdig worden gemeld aan de gemeenteraad, zodat deze tijdig (binnen het begrotingsjaar) een besluit kan nemen. Eensysteem met onvoldoende waarborgen voor tijdige melding aan de gemeenteraad van budgetoverschrijdingen heeft het risicoin zich dat inbreuk wordt gemaakt op het budgetrecht van de raad.

Het begrotingscriterium is verder verfijnd en uitgewerkt in de Kadernota 2013 van de Commissie BBV. De belangrijksteinhoudelijke aanpassing betreft de vaststelling dat het overschrijden van de begroting altijd onrechtmatig is, maar niet in allegevallen hoeft te worden meegewogen in het accountantsoordeel. Essentieel is dat de raad nadere regels kan stellenwanneer kostenoverschrijdingen die worden gecompenseerd door direct gerelateerde opbrengsten (1),kostenoverschrijdingen passend binnen het beleid (2) en kostenoverschrijdingen bij openeinderegelingen (3) moetenmeewegen bij het oordeel van de accountant. In die gevallen dat de gemeenteraad geen nader beleid stelt, geldt hetuitgangspunt dat deze kostenoverschrijdingen door de accountant niet worden betrokken bij de beslissing of al dan niet eengoedkeurende controleverklaring kan worden afgegeven.

De kostenoverschrijdingen moeten goed herkenbaar in de jaarrekening zijn opgenomen. n hoofdstuk 4.3.3 (toelichting op dejaarstukken 2013) is een analyse van begrotingsafwijkingen opgenomen. Hiermee legt uw gemeente op een adequate wijzeverantwoording af over de rechtmatigheid van de lasten over 2013. Daarnaast moet de accountant in het verslag vanbevindingen deze kostenoverschrijdingen, waarvan het college in de jaarrekening moet aangeven dat ze nog dienen teworden geautoriseerd, aan de orde stellen. Extra lasten die worden gemaakt omdat extra opbrengsten daarvoor de ruimtebieden terwijl deze extra lasten niet direct zijn gerelateerd aan de extra opbrengsten en waarbij de raad nog geen besluitheeft genomen over de aanwending van deze extra opbrengsten, zijn onrechtmatig.


Normeringtopinkomens (WNT)voldoet aan degestelde normen eneisen

In totaal heeft uw gemeente € 230,3 miljoen aan lasten begroot na wijziging, tegenover € 233,3 miljoen aan werkelijke lastenin 2013. Dit is in totaal een onderschrijding van € 3 mioen (circa 1,3 %). Aan baten had uw gemeente een bedragvan € 225,6 miljoen begroot na wijziging, tegenover € 228,3 miljoen aan werkelijke baten in 2013. In totaal gaat het om eenhogere realisatie aan baten van € 2,7 miljoen (1,2%).

In het kader van de begrotingsrechtmatigheid zijn de lastenoverschrijdingen per programma van belang. Op tweeprogramma’s zijn begrotingsoverschrijdingen op de lasten te constateren. De overschrijdingen (Op weg met talent en Sterkestad) zijn in te delen in de onderstaande categorieen zoals genoemd in de Kadernota.

P2— Op weg met talent(totaal € 3,7 miljoen)

P4— Sterke stad(totaal € 3,4 miljoen)

Past binnen het bestaande beleid en wordt veroorzaaktdoor de besteding van een aanvullende Rijksuitkering voorBijstandsuitkeringen

V

Past binnen het bestaande beleid en wordt veroorzaaktdoor de dotatie aan de voorziening ‘Verliesgevendegrondexploitaties’, welke is vereist op grond van het Bbv.

I

V

Wij verwijzen voor een inhoudelijke analyse van deze overschrijding naar de analyse begrotingsrechtmatigheid zoalsopgenomen in hoofdstukken 1.4, 2.2 en 2.4 (Resultaat Grondbedrijf en Overzicht van baten en lasten in de jaarrekening ende toelichting). De geconstateerde kostenoverschrijding die als onrechtmatig worden aangemerkt hebben gezien deoorzaak geen gevolgen voor de strekking van de controleverklaring.

Inleiding WNT

De Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT) is met ingang van 2013 vantoepassing en vervangt tegelijkertijd de Wopt (Wet openbaarmaking uit publieke middelen gefinancierde topinkomens).Doelstelling van de wet is te verhinderen dat instellingen in de publieke en semipublieke sectoren rechtens in staat zijnbovenmatige bezoldigingen toe te kennen.

In de WNT is geregeld:

. op welke organisaties de WNT van toepassing is;

• wat onder een topfunctionaris wordt verstaan;


3113608590/21 358/MB/14087217


3113608590/21 358/M B/i 4087218

de hoogte van bezoldigingsmaxima aan topfunctionarissen. De algemene maximae bezoldiging mag voor eentopfunctionaris niet meer bedragen dan € 228.599 per jaar (2013);

een verbod op bonussen of andere variabele beloningen aan topfunctionarissen;

een verbod op nonactiviteitsregeIingen voor topfunctionarissen;

een verbod op hoge beeindigingsvergoedingen aan topfunctionarissen. De maximale ontslagvergoeding is gelijk aan desom van de beloning en de voorzieningen ten behoeve van beloningen betaalbaar op termijn over de twaalf maandenvoorafgaand aan de beeindiging van het dienstverband, maar niet meer dan € 75.000;

uniforme openbaarmakingsverplichtingen voor organisaties waarop de WNT van toepassing is.

Ook indien de functie van topfunctionaris anders dan in dienstverband wordt vervuld, is de WNT van toepassing. Dus ookindien sprake is van detachering, inhuur als zzp’er e.d. De WNT is voorts van toepassing op een interim-topfunctionaris, diezijn interim functie binnen een periode van 18 maanden, zes maanden of meer vervult.

In de wet zijn overgangsbepalingen opgenomen betreffende bestaande belon ingsafspraken.

De externe accountant is belast met de controle op de naleving van de WNT door de gemeente.

Overschrijding van de bezoidigingsnorm wordt aangemerkt als een onverschuldigde betaling, die door de topfunctionaristerugbetaald moet worden aan de instelling. Gebeurt dit niet, dan is Deloitte als accountant wettelijk verplicht om bij hetministerie melding te doen van deze onverschuldigde betaling. Wij hebben tevens een meldingsplicht indien u geen ofonjuiste gegevens heeft gepubliceerd in de jaarrekening.

Wij hebben vastgesteld dat de bezoldigingen over 2013 van Lelystad niet strijdig zijn met de WNT en dat de jaarrekening2013 van Lelystad voldoet aan de publicatieverplichtingen van de WNT.

De gemeente maakt gebruik van het besluit van de minister van Binnenlandse Zaken d.d. 12 maart 2014 om voor hetverslagjaar 2013 publicatie van interim niet topfunctionarissen die het grensbedrag overschrijden achterwege te aten. Inhetzelfde besluit is aangegeven dat hierop geen accountantscontrole hoeft te worden uitgevoerd.

Interne heh e.rs.ing


Algemeen Gemeenten zijn primair gericht op het vervullen van maatschappelijke taken en functies. Deze zijn onder meer gericht op hetrealiseren of in stand houden van voorzieningen, het realiseren of bereiken van bepaalde maatschappelijke effecten dan welhet uitvoeren van de wettelijke taken. Met bijvoorbeeld de begroting, de beleidsplannen en de subsidiebeschikkingen enafspraken wordt nader invulling gegeven aan de te bereiken prestaties en effecten. Het maken van afspraken is één, maarhet monitoren en bijsturen op deze prestaties en effecten is hierbij een essentiêle vervolgstap. Uw gemeente heeft hierin alsregisseur tussen partijen en als belangrijke opdrachtgever zowel intern alsook naar externe partijen een belangrijke rol.Vanuit dit oogpunt is de betrouwbaarheid van financiële informatie en verslaglegging van belang voor uw organisatie. Deaanwezigheid van een adequaat intern beheersingssysteem is hiervoor de basis.

Binnen de gemeente Lelystad zien wij een aantal belangrijke gedragswijzen die wij met u willen delen. Belangrijk positief puntvan de gemeente Lelystad is de serieuze en kwalitatief hoogstaande wijze waarop door de afdeling Control wordt omgegaanmet zaken als interne controle en analyse van verbonden partijen.

Wij zien ten aanzien van bijvoorbeeld de grondexploitatie echter ook dat in Lelystad de keuze van de beslismomenten invloedhebben op de interne beheersing. Het college wordt hierbij geconfronteerd met de keuze tussen de voorschriften van het Bbv(waardering tegen lagere marktwaarde) en de reeds gemaakte keuzes in het MPG. Wij hebben met het coHege diversegesprekken gevoerd over de wijze waarop invulling aan beide standpunten moet worden gegeven. In onze bevindingeninzake het grondbedrijf hebben wij deze discussies nader toegelicht.

Wij hebben afspraken gemaakt om voor de controle 2014 over en weer dit zodanig aandacht te geven dat u en wij in staatzijn de gewenste afwegingen tijdig te kunnen maken. Het college heeft ons als uw accountant gevraagd om kritisch mee tekijken met het nieuwe MPG, zodat vroegtijdig onze mening over de waarderingswijze van de grondexploitaties kan wordenmeegenomen bij uw afwegingen.

Wij hebben op 19 november 2013 een managementletter uitgebracht aan het college. In de onderstaande samenvatting zijnde belangrijkste bevindingen weergegeven:

Wij hebben de interim-controle 2013 voor de gemeente Lelystad uitgevoerd en afgerond. Deze interim-controle is vooralgericht op onderwerpen die van belang zijn voor een goede en betrouwbare jaarverslaggeving, mede rekening houdend metactuele ontwikkelingen. Het gaat hierbij om de interne beheersing en overige activiteiten die van belang zijn in het kader vanonze opdracht tot de controle van de jaarrekening. Onze controle heeft mede als doel om uw gemeente, vanuit onzenatuurlijke adviesfunctie, te ondersteunen bij de vergroting van de kwaliteit van de interne beheersing, waaronder de kwaliteiten betrouwbaarheid van de financiële informatievoorziening.

Vanuit onze werkzaamheden in het kader van de interim-controle hebben wij de waarneming dat het college op adequatewijze invulling geeft aan de interne beheersing en alert inspeelt op actuele ontwikkelingen. Op een aantal onderdelen in deopzet en uitvoering van deze interne beheersing is nog een kwaliteitsslag te maken, zoals:

het inbedden van risicomanagement in de planning- & controlcyclus en de bedrijfsvoering, waarbij risicomanagementbreder wordt neergezet dan de operationele risico’s;


3113608590/21 3581MB/14087220

het verfijnen van de berekening van de benodigde weerstandscapaciteit;


3113608590/21358/MB/I 4087221

het inventariseren van de belangrijkste risico’s van bij verbonden partijen ‘op afstand’ gezette taken.In het kader van de jaarrekeningcontrole hebben wij aandacht gevraagd voor het tijdig in beeld brengen van de mogelijkefinanciele gevolgen van actualisaties van de grondexploitaties voor de waardering van de grondposities. Cm dit proces zoefficient mogelijk te laten verlopen hebben wij tijdens onze interim-controle reeds de uitgangspunten onderzocht die aan denog op te stellen actualisatie van de belangrijke complexen ten grondslag liggen. De uitkomsten van deze werkzaamhedenliggen in deze managementletter vast.

Daarnaast brengen wij onder uw aandacht om voor de jaarrekeningcontrole:

verbeteringen aan te brengen in de beschrijving van de opzet van de key controls in de bedrijfsprocessen en het‘aanscherpen’ van de beschrijving van te verrichten verbijzonderde interne controles (testprocedures);

de uitvoering van de verbijzonderde interne controles tijdig af te ronden;

tijdig inzicht te krijgen in de inrichting van de lT-beheersomgeving en geautomatiseerde controles in de voor dejaarrekening relevante applicaties;

tijdig zorg te dragen voor gecontroleerde verantwoordingen in het geval van uitbestede gemeentelijke taken(øarkeeroobrenasten, WSW e.d.).

Betrouwbaarheid encontinulteit van deautomatiseringsomgeving

Onze jaarrekeningcontrole is gericht op het geven van een oordeel omtrent de jaarrekening zelf en is niet primair gericht ophet doen van uitspraken omtrent de betrouwbaarheid en de continuTteit van de geautomatiseerde gegevensverwerking alsgeheel of van onderdelen daarvan. Onze bevindingen daaromtrent raken dan ook slechts die onderdelen die wij onderzochthebben in het kader van de jaarrekening, wat wil zeggen dat wij ter zake geen volledigheid pretenderen. Uit de door onsuitgevoerde werkzaamheden blijkt, dat de inrichting van het belastingpakket Key2GH nog niet voldoende is om volledig tekunnen steunen op de geautomatiseerde beheersingsmaatregelen in het pakket. Daarnaast is van de digitale workflow opeen aantal punten de audit trail nog onvoldoende zichtbaar. Wij hebben onze controlestrategie aangepast en hebben gebruikgemaakt van de brondocumenten en daarmee om deze geautomatiseerde maatregelen heen kunnen controleren, dooraanvullende werkzaamheden buiten de systemen om te verrichten. Voor 2014 adviseren wij u het college passendemaatregelen te laten nemen, met name de maatregelen in Key2GH.

Analyse resultaat en vermogen


Het feitelijke saldo van baten en lasten in een jaar wordt weergegeven als resultaat vóOr bestemming. Daarnaast kent degemeente ook het resultaat ná bestemming. Dit is het resultaat vóOr bestemming plus en mm de tussentijdseresultaatbestemmingen. Deze bestemmingen bestaan uit in de loop van hetjaar gedane onttrekkingen uit reserves minus detussentijdse stortingen in reserves. Wij merken op dat de analyse in dit hoofdstuk gebaseerd is op de cijfers zoals deze zijnopgenomen in de jaarrekening, waarbij geen rekening is gehouden met de eventuele effecten van de onzekerheden inzakede grondexploitaties.

De stortingen in dan wel onttrekkmngen aan reserves vinden plaats op basis van door u genomen besluiten. Het resultaat nábestemming is dus mede het gevolg van de politieke besluitvorming.

Concreet betekent dit voor uw gemeente het volgende.

De totale lasten van uw gemeente bedragen: € 233306

Het tekort bed raagt (“resultaat vOór bestemming’): -I- € 5.046

Gedurende hetjaar heeft u a) voor diverse zaken besloten gelden te reserveren.Deze gelden zijn in de reserves gestort: -I- € 153

Tevens heeft u besloten tot het dekken van diverse uitgaven uit reserves.Over het boekjaar betreft dit: +1+ € 9.779

Per saldo gedurende hetjaar onttrokken aan reserves: € 9.626

Resultaat ná bestemming (voordelig): € 4.580

De exploitatie over 2013 laat een nadelig saldo vOor resultaatbestemming van € 5 miljoen zien ten opzichte van een nadeligbegroot saldo van € 4,7 miljoen. Dit is een nadeel ten opzichte van de begroting van afgerond € 400.000. Deze overschrijdingop de begroting is vooral gerealiseerd op de programma’s 4 en 6. Voor een nader gedetailleerd inzicht van de verschillenverwijzen wij u naar de toelichtingen op de afwijkingen per programma, zoals opgenomen in hoofdstuk 2 (‘Het overzicht vanbaten en lasten in de jaarrekening en de toelichting’).


Resultaat 2013 vooren na bestemming I

De totale baten van uw gemeente bedragen: € 228.260

3113608590/21 358/MB/14087223

Hierna geven wij een overzicht van de ontwikkeling van het resultaat (vôOr bestemming) van 2010 tot en met 2013.


5.000

0

-5.000

-10.000

-15.000

-20.000

-25.000

-30.000

-35.000

-40.000

-45.000

Resultaatontwikkeling 2010 - 2013

(x € 1.000)

I

2010 2011 2012 2013

Over de afg&open jaren is een verbetering van het resultaat vOór bestemming zichtbaar. Dit betekent ook, dat de gemeentein mindere mate dekking uit de reserves hoeft te onttrekken. Tegelijkertijd zien wij dat de afgelopen jaren het werkelijkeresultaat niet altijd in lijn lag met de begroting, met uitzondering van 2013 waarbij begroting en realisatie nagenoeg aan elkaargelijk zijn.

Het exploitatieresultaat 2013 is mede ontstaan na een aantal incidentele baten en lasten. Voor een nadere uiteenzettinghiervan verwijzen wij u naar de toelichting op de programmarekening en specifiek het overzicht van incidentele baten enlasten in hoofdstuk 1.3.

3113608590/21 358/M B/I 4087224

Het Bbv maakt een duidelijk onderscheid tussen resultaatbepaling en resultaatbestemming. Alle baten enlasten dienen via de programmarekening te lopen. Er mogen geen baten of lasten rechtstreeks in heteigen vermogen worden gemuteerd.

De mutaties in het eigen vermogen vinden plaats via de resultaatbestemming. Het resultaat vóórbestemming bedraagt € 5,1 miljoen nadelig. Per saldo is tussentijds € 9,6 miljoen aan de reservesonttrokken, zodat het uiteindelijk het nog te bestemmen jaarresultaat over 2013€ 4,7 miljoen voordeligbedraagt. Dit bedrag is afzonderlijk vermeld onder het eigen vermogen in de balans onder “nog tebestemmen resultaat”.

In het hierna voigende overzicht hebben wij de mutaties in de reserves schematisch weergegeven.

Tussentijdse resultaatbestemming -I- € 12.816 -I- € 8.291 -I- € 9.626

Nog te bestemmen resultaat bij jaarrekening € 35 € 809 € 4.580

Totaal (‘resultaat vOór bestemming”) -I- € 12.781 -I- € 7.482 -I- € 5.046

Stand van de reserves per 31 december € 94.033 € 86.551 € 81.388

De omvang van het eigen vermogen bedraagt ultimo 2013 20,2 % van het balanstotaal (2012: 20,9 % vanhet balanstotaal). Wij merken op dat in dejaarrekening van 2013 een telfout van € 117.000tussen deprogrammarekening en de balans zit. Dit veroorzaakt het (rekenkundige) verschil tussen het eigenvermogen ultimo 2012 en het begin vermogen 2013.


Ontwikkelingvermogenspositie

Stand van de reserves per I januari € 106.814 € 94.033 € 86.434

3113608590/21 358/MB/14087225

Overige onderwerpen


Bevestigingen vanhet college

Meningsverschil metmanagement ofbeperking inreikwijdte van decontrole

Naleving van wet- enregelgeving

Frauderisicoanalyse

I

I

3113608590/21358/MB/I 40872

Wij hebben van het college een ondertekende schriftelijke bevestiging bij de jaarrekening ontvangen.

Naar onze mening is ons bij de uitvoering van onze controle-opdracht door het college en de medewerkers van de gemeenteLelystad de volledige medewerking verleend en hebben wij volledige toegang tot de benodigde informatie gehad.

Wij hebben met het college en ambtelijk management regelmatig en zorgvuldig met elkaar van gedachten gewisseld over dewaardering van de grondexploitaties.

Wij hebben geen afwijkingen van weten regelgeving geconstateerd.

4Als onderdeel van onze controle hebben wij u verzocht inzicht te geven in uw inschatting van het risico dat de jaarrekeningeen materiële afwijking zou kunnen bevatten als gevolg van fraude, in de aard, omvang en frequentie van deze inschattingen,het proces dat de directie daarbij hanteert, alsook de communicatie daarover met het personeel en met het toezichthoudendorgaan. Wij hebben daarbij vastgesteld dat het maken en/of periodiek actualiseren van gerichte frauderisico-analysesduidelijk onderdeel uitmaakt van de besturingsfilosofie. Hierbij kiest u ervoor frauderisicoanalyse niet separaat aan de orde testellen maar om dit te zien als geIntegreerd onderdeel bij de inrichting van de AD/lB. Wij vinden dat een goede zaak.

In Nederland is de accountant wettelijk verplicht om alle ontdekte fraudegevallen te rapporteren aan het management van deorganisatie. Wij merken op dat onze controle niet specifiek is ingericht op het ontdekken van fraude. De accountant is welverantwoordelijk voor het betrekken van frauderisico’s in de planning en uitvoering van zijn coritroleopdracht.

Wij hebben een fraudediscussie gevoerd met het controleteam en met het management van de gemeente Letystad, waarbijwij de nadruk hebben gelegd op de vermoedens van materiele onjuistheden als gevolg van fraude in de jaarstukken. Van hetmanagement hebben wij de bevestiging ontvangen dat er geen onregelmatigheden zijn geconstateerd waarbij hetmanagement of werknemers die een belangrijke rol spelen bij de maatregelen van interne beheersing of anderen in het gevaldat de fraude van materieel belang kan zijn op de jaarrekening, zijn betrokken.

Tevens hebben wij zelfstandig werkzaamheden uitgevoerd die gericht waren op het risico van het omzeilen’ van de internebeheersingsmaatregelen door het management te detecteren. Wij hebben specifieke controles uitgevoerd opmemoriaalboekingen en schattingen en hebben significante en ongebruikelijke transacties met behulp van gegevensanalysesonderzocht.


Ontwikkelingen Accountancy

Niouwe onafhankelijkheidsregels in Nederland

Op 16 december 2013 heeft de Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants (NBA) de nieuwe Verordening inzakeOnafhankelijkheid (ViC) vastgesteld. Wij wiNen u in dit accountantsverslag graag op de hoogte stellen van de belangrijkstewijzigingen zoals die gelden voor organisaties die niet kwalificeren als een Organisatie van Openbaar Belang (COB, vooralbeursgenoteerde ondernemingen en financiele instellingen). Wij stellen voor om bij het bespreken van onsaccountantsverslag de specifieke gevolgen voor onze dienstverlening aan uw organisatie te bespreken.

Verordening ,nzake Onafhankelijkheid (ViO)

De ViO is van toepassing op alle cliënten waar assurance-opdrachten worden uitgevoerd en is van kracht vanaf 1 januari2014. De ViO vervangt de nadere voorschriften voor onafhanke)ijkheid (NyC).

Met de nieuwe ViO beoogt de beroepsorganisatie tegemoet te komen aan de verwachtingen van het maatschappelijk verkeeren daarmee bij te dragen aan het vertrouwen in het accountantsberoep. Hierna geven wij een toelichting op enkeleonderwerpen uit de ViO die van belang zijn in het kader van onze dienstverlening aan uw organisatie.

Eén set van regels voor aVe assurance-opdrachten

In de nieuwe onafhankehjkheidsregels is sprake van één set van regels voor alle assurance-opdrachten, zoals de controle ofbeoordeling van een jaarrekening, een subsidieverkiaring, een verkiaring bij een IT-systeem of een assurance-rapport bij eenmaatschappelijk jaarverslag. In de oude regels werd een onderscheid gemaakt tussen controleopdrachten en overigeassurance-opdrachten, waarbij de onafhankelijkheidsvoorschriften voor controleopdrachten strenger waren.

Regelgeving voor adviesdiensten

Combinaties van assurance en advies (non-assurance) werkzaamheden zijn onder de yb nog steeds toegestaan. De ViOintroduceert web een strak toetsingskader voor de evaluatie van alle non-assurance diensten, wat betekent dat voor aanvangvan overige dienstverlening altijd een onafhankelijkheidsanalyse in het dossier dient te worden opgenomen. De ViO beidtdaarmee tot een verzwaarde documentatieplicht. Het toetsingskader in de ViO is gebaseerd op de principes in deinternationale onafhankelijkheidsregels van de Code of Ethics van de International Ethics Standards Board for Accountants(IESBA). Deze internationale onafhankelijkheidsregels worden door Deloitte nageleefd.

Onafhankelijkheid

Hoewel wij een professioneel kritische houding hebben ten opzichte van risico’s van fraude in de jaarrekening, willen wijopmerken dat onze controle niet specifiek is gericht op het ontdekken hiervan. Tijdens de uitvoering van onze controle van dejaarrekening 2013 hebben wij geen aanwijzingen verkregen dater sprake is geweest van fraude.


3113608590/21 358/MB/14087228

Langdurige betrokkenheid bij uw organisatie

In de ViO opgenomen dat een maatregel is vereist indien senior leden van het assurance-team (waaronder deeindverantwoordelijke accountant, maar ook andere senior teamleden) langdurig betrokken zijn bij dienstverlening aandezelfde organisatie. Van langdurige betrokkenheid is in elk geval sprake als een senior teamlid gedurende zevenaaneengesloten jaren betrokken is bij dienstverlening aan dezelfde organisatie. Voorbeelden van maatregelen zijn het latenuitvoeren van een opdrachtgerichte kwaliteitsbeoordeling (0KB) of het rouleren van het teamlid. Indien meerdere teamledengelijktijdig zouden moeten rouleren, is het 00k mogelijk om voor een gefaseerde roulatie te kiezen. Na roulatie mag hetbetreffende teamlid gedurende twee jaar niet betrokken zijn bij de assurance dienstverlening aan de organisatie. Momenteelspeelt deze maatregel niet bij uw gemeente.

Marketing en reclame

In de ViO is een nieuwe bepaling opgenomen over marketing en reclame. Vooral is het niet toegestaan om met eenassurance-client een relatie aan te gaan waarbij de accountantsorganisatie zich in het kader van reclame of marketingassocieert of laat associêren met de assurance-client. Van associatie is sprake indien de onderlinge relatie als onderdeel vanreclame of marketing openbaar wordt gemaakt.

Geschenken en gastvrijheid

De regels voor het ontvangen en verstrekken van geschenken en gastvrijheid zijn aangescherpt. Het uitgangspunt is dat hetontvangen en verstrekken van geschenken en persoonlijke uitingen van gastvrijheid niet past in een relatie tussen deaccountant en de gecontroleerde organisatie. Deze regels gelden niet alleen voor de leden van het assurance-team, maarook voor de accountantsorganisatie, andere onderdelen van het netwerk en haar bestuurders. Er is een drempel in de regelsopgenomen van € 100.

Voor geschenken met een waarde van meer dan € 100 is de eindverantwoordelijke accountant gehouden om:

Te onderbouwen waarom het geschenk of de uiting van gastvrijheid gepast is;

Een melding te doen bij een aangewezen persoon binnen Deloitte; en

Vooraf met het toezichthoudend orgaan van uw organisatie af te spreken hoe zij hierover geInformeerd wil worden.

Deze bepatingen gelden tevens voor persoonlijke uitingen van gastvrijheid. Hieronder wordt verstaan het voor de anderepartij of persoon betalen van kosten van uitstapjes, reizen, lunches, diners en dergelijke die geen zakelijk karakter dragen.

De nieuwe onafhankelijkheidsregels treden in werking per I januari 2014. Voor bestaande opdrachten en/of relaties waarbijeen onafhankelijkheidsbedreiging speelt gelden overgangsbepalingen.

Accountantsverslag 2013 3113608590/21358/MB/i 40872Gemeente Lelystad

Overgangsbepalingen

29

Cybervelligheid Algemene aanbeveling inzake cyberveiligheid


Het belang van cyberveiligheid is de laatste jaren fors toegenomen als gevolg van de grotere athankehjkheid vaninformatietechnologie en internet. Daarnaast heeft zich een verschuiving voorgedaan van informatiebeveiliging naarcyberveiligheid. De traditionele aanpak van informatiebeveiliging was vooral gericht op interne controles om devertrouwelijkheid, integriteit en beschikbaarheid van gegevens veilig te stellen. Hoewel deze controles van groot belangblijven, bestrijkt cyberveiligheid een bredere waaier van interne en externe factoren.

Als zodanig dienen de gemeenteraad en het college zich er in toenemende mate van te vergewissen dat managers in allegeledingen van de organisatie zich bewust zijn van de risico’s die de digitale technologie met zich meebrengt voor destrategie en de organisatieactiviteiten en dat zij de juiste maatregelen treffen om deze risico’s te beheersen. Rapportages aande gemeenteraad en het college dienen in toenemende mate te gaan over de lessen die worden getrokken uit specifieke ITgerelateerde incidenten en zogenaamde near-misses en de gemeenteraad en het college dienen vast te stellen welkeinbreuk op de veiligheid de organisatie bereid is te tolereren. Daarnaast dient op bestuurlijk niveau te worden verzekerd datsprake is van een voldoende mate van verantwoordelijkheid en verantwoordingsplicht ter ondersteuning van dedaadwerkelijke prioritering van informatieactiva en juiste besluitvorming over het gebruik en de bescherming van informatie.Bestuurders kunnen hierin worden ondersteund met advies door externe adviseurs.

3113608590/21 358/M B/i 4087230

Bijiagen


Bijiage Al: Niet-gecorrigeerde foutenNiet-gecorrigeerde fouten

De volgende niet-gecorrigeerde fouten groter dan € 100.000 zijn gedurende onze werkzaamheden vastgesteld:

Rechtmatigheid Getrouwheidx€1A100 x€1.000

Effect niet-gecorrigeerde controleverschillen voorgaande periode € 0 € 0

Effect niet-gecorrigeerde controleverschhllen huidige periode € 0 € 0

Rechtmatigheidsfout is tevens getrouwheidsfout € 0 € 0

Rechtmatigheidsfout is per saldo ook een getrouwheidsfout € 0 € 0

(Sub)totaal getrouwheidsfouten € 0 € 0

Extra absolute waarde rechtmatigheidsfouten € 0 € 0

Extra foutieve financiele beheershandelingen zonder direct financieel effect vanuit externe regels (EU- € 0aanbesteding/Fido/Etc.)

Extra foutieve financiele beheershandelingen zonder direct financieel effect vanuit interne regels (gedoogbeleid) € 0

Overige rechtmatigheidsfouten € 0

Totaal rechtmatigheidsfouten € 0


3113608590/21 358/MB/I 4087232

Aard van de onzekerheden Rechtmatigheid Getrouwheid3—10% 3—10%

Onzekerheid rechtmatigheid betreft tevens getrouwheid € 0 € 0

Onzekerheid getrouwheid, tevens rechtmatigheid € 7,2 — 22, 4 miljoen € 7,2 — 22, 4 miljoen

(Sub)totaal onzekerheden in de controle getrouwheid € 7,2 — 22, 4 miljoen € 7,2 — 22, 4 miljoen

Extra absolute waarde onzekerheden rechtmatigheid € 0

Extra financiële beheershandelingen met een onzeker direct financieel effect vanuit externe regels (EU- € 0staatssteun)

Extra financiêle beheershandelingen met een onzeker direct financieel effect vanuit interne regels (gedoogbeleid) € 0

Overige onzekerheden inzake rechtmatigheid € 0

Totaal onzekerheden in de controle rechtmatigheid € 7,2 — 22, 4 miljoen

Wij hebben van het college een schriftelijke bevestiging bij de jaarrekening ontvangen, waarin het college de niet-gecorrigeerde fouten, zowel individueel als in totaal,bevestigt. Het college heeft tevens bevestigd geen kennis te hebben van andere niet-gecorrigeerde fouten.

Accountantsverslag 2013 3113608590/21358/MB/I 40872Gemeente Lelystad 33

Bijiage A2: Afwijkingen in de toelichtingAfwijkingen in de toelichting

Onze controlestandaarden eisen dat wij afwijkingen van materieel belang in de toelichting signaleren cm de gemeenteraad in staat te stetlen een inschatting te maken vande gevoigen daarvan voor de jaarrekening. De tabel hierna bevat een weergave van die onderwerpen uit de toelichting waarvan wij denken dat de gemeenteraad dezenader dient te beoordelen.

Accountantsverslag 2013

Bron toelichtingsvereiste Kwantitatieve of kwalitatieve overweging

N.v.t. N.v.t.Niet van toepassing

Gemeente Lelystad3113608590/21358/MB/i 40872

34

Bijiage A3: RechtmatigheidRechtmatigheid

In het Besluit accountantscontrole decentrale overheden (BADO), de Kadernota Rechtmatigheid 2013 en in het door de gemeenteraad vastgestelde normenkader is hetkader voor de controle op de rechtmatigheid opgenomen. Deze normen zijn vastgelegd in het controleprotocol van de gemeente. Bij de controle op de rechtmatigheidhebben wij de volgende fouten en/of onzekerheden geconstateerd:

Bron normenkader Fout of onzekerheid

Zie bijlage Al


3113608590/21 358/MB/l4087235

Bijiage B: OnathankelijkheidBevestiging onafhankelijkheid

De voorschriften in het kader van onafhankelijkheid zijn binnen de Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants (de NBA) opgenomen in de ‘Verordening inzakeOnafhankelijkheid (ViO) en vormen een belangrijk onderdeel van het ‘normenkader’ waaraan een accountant moet voldoen. De naeving van de ViO is binnen deorganisatie van Deloitte ingebed.

Op basis van onze toetsing concluderen wij dat onze onafhankelijkheid ats certificerend accountant bij de gemeente Lelystad in 2013 voldoende is gewaarborgd. Eenoverzicht van de aanvuflende dienstverlening hebben wij hierna opgenomen.

In 2013 zijn er geen aanvullende diensten verricht.

Op grond van de door ons getroffen maatregelen en de communicatie met u hierover zijn wij van mening dat onze onafhankelijkheid in voldoende mate is gewaarborgd.

Geschenken en persoonhijke uitingen van gastvrijheid

De Nederlandse onafhankelijkheidsregels vereisen dat de eindverantwoordelijke accountant de met governance belaste organen informeert over geschenken enpersoonhijke uitingen van gastvrijheid die Deloitte, een bestuurder of interne toezichthouder van Deloitte of een lid van het controleteam heeft oritvangen of verstrekt aanLelystad of een bij Lelystad betrokken persoon. Hierbij is een drempel van € 100 opgenomen in de regels.

Wij zijn van mening zijn dat de verstrekte en ontvangen geschenken en persoonhijke uitingen van gastvrijheid gepast zijn en derhalve niet tot een bedreiging voor deonafhankelijke uitvoering van de controleopdracht hebben geleid. Zoals met u overeengekomen, rapporteren wij in de hierna opgenomen tabel over de geschenken enpersoonlijke uitingen van gastvrijheid die een (geschatte) waarde van meer dan € 100 hebben.


3113608590/21 358/MB/14087236

Bijiage C: Reikwijdte van de controle 2013Do opdracht die u ons heeft verstrekt

Binnen het kader van de meerjarige overeenkomst tussen uw gemeente en Deloitte Accountants By, tot het controleren van uw jaarrekening bevestigen wij formeel elkjaar do onderlingo afspraken met een opdrachtbevestiging. Met de opdrachtbevestigtng van l6juli 2013 heoft u ons op meer godetailleerde wijze opdracht gegeven tot hetcontroleren van de jaarrekening 2013.

De doelstelling van do controle is hot afgeven van eon controlevorklaring bij de jaarrekening van do gomeente Lelystad. In dit accountantsverslag geven wij een toelichtingop do bevindingen naar aanleiding van do controlo.

Onzo controloaanpak bestaat in hoofdlijnen uit drie fasen: do risicoanalyso, do intorim-controle en do jaarrekoningcontrolo.

Gezamenlijke risicoanalyse als basis

Onzo controle start met hot makon van eon analyse van do risico’s waar u als gemeonto mee to makon hooft. Doze risicoanalyse zion wij als eon gozamenhijke actie vanons controleteam on vortegonwoordigors van uw gemeonto en maakt doel uit van ons pro-auditgosprek. Het doel hiorvan is om op basis van gezamonlijke konnis van uworganisatie en uw omgeving tot eon zo volledig en bruikbaar mogelijke risicoanalyse to komen, die als basis voor do verdero controleworkzaamheden kan dienen. Hot gaathiorbij primair om do oxterne risico’s en do risico’s in do bodrijfsvooring. Bij doze inventarisatie Iigt primair do focus op de risico’s op afwijkingon van materioel belang in dojaarrokoning als gevoig van fraudo of fouton.

Interimcontrole

Onze risicoanalyso en de daarop gobasoordo controloaanpak richton zich niet uitsluitend op do jaarrekening zolf, maar ook op hot systoem van intorne bohoersing. Hoebetor dat systoem functioneert, hoe moor zekerheid or bostaat dat do opgeloverdo informatie betrouwbaar is, zowol tussentijds als bij do jaarrokoning. Omdat doze internobohoersing het gehelo jaar good dient to functionoron, hoovon wij met do aanvang van onzo controlo niot to wachton totdat do jaarrekoning gereed is. Onze controle vindtdaarom voor eon belangrijk deel al in de tweodo helft van hot bookjaar plaats. Wij onderzoekon tijdens de interim-controle de procosrisico’s, om to bepalen of hiorinvoldoondo behoersmaatregelen (de AOIIB) zijn gotroffon. Hot product van doze faso van de controle is een managomentlottor met daarin opgonomon vorbeterpunten terverdoro optimalisatie van de interne beheersing (zie paragraaf Intorne boheorsing).

Jaarreken ingcontrole

Bij do jaarrekeningcontrole stellon wij vast of do jaarrekoning is opgostold volgons do geldondo verslaggevingsvoorschriften, of do door u opgestoldo jaarrekening eongotrouw beeld geoft on of do baton, laston on balansmutaties voldoen aan do eisen van rechtmatighoid zoals opgonomon in hot controloprotocol 2013. Ook stellon wij vastdat do poston in do jaarrokoning adoquaat zijn toogelicht. Onzo controle houdt niet in dat wij alle posten intograal controloron. Onzo aanpak heoft als doel om belangrijkoonjuisthodon of onrechtmatighedon to ontdekken, rokening houdend met do matorialitoitsgronzon zoals vastgolegd in hot controloprotocol 2013.

Hot product van do jaarrokoningcontrole is do controloverklaring bij do jaarrokoning en eon vorsiag van bevindingen. In hot vorslag van bevindingen rapporteren wij foutenen onzekerheden die do vastgestelde rapportagetolerantio (€ 100.000) overschrijden on ovorige bijzondorhedon die naar onze moning van belang zijn voor dobehandeling van do jaarrokoning (zoals governance, financiële positio, ontwikkoling rosultaten on do kwalitoit van do intorne beheorsing).

Scope van de opdracht

Onzo controlovorklaring is gebaseerd op onze controlewerkzaamheden als accountant van de gemoente Lelystad.

Accountantsverslag 2013 3113608590/21358/MB/i 40872Gemeente Lelystad 37

Bijlage D: Disclaimer en beperking in gebruik

Dit verslag is alleen bestemd voor de leden van de gemeenteraad en het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Lelystad en mag niet in zijn geheel ofgedeeltelijk aan derden worden verstrekt of aangehaald zonder onze schriftelijke toestemming vooraf. Er wordt geen verantwoordelijkheid aan een derde partijgeaccepteerd, omdat dit verslag daar niet voor opgesteld en bedoeld is. Dientengevolge nemen wij geen enkele verplichting of plicht van zorg aan ieder ander persoonaan wie dit verslag getoond of in zijn handen komt op ons.

De in dit versiag aan de orde gestelde onderwerpen zijn door ons geconstateerd gedurende onze controleopdracht waarvan wij van mening zijn dat zij uw aandachtbehoeven. Het is geen allesomvattend versiag van alle geconstateerde zaken en in het bijzonder kunnen wij niet verantwoordelijk worden gesteld voor het rapporteren vanalle bedrijfsrisico’s of tekortkomingen in het systeem van interne beheersing. Elke conclusie, opinie of opmerking in dit versiag is verstrekt in de context van onzecontroleverkiaring over de jaarrekening als geheel, welke zal worden verstrekt in onze controleverkiaring.

Evenzo geldt dat de opmerkingen, bevindingen en aanbevelingen met betrekking tot het systeem van interne beheersing niet gelezen dienen te worcien als eenafzonderlijke opinie van het systeem van interne beheersing en haar werking.

Deloitte refers to one or more of Deloitte Touche Tohmatsu, a UK Private Company limited by guarantee, and its network of member firms. Neither Deloitte ToucheTohmatsu nor any of its member firms has any liability for each other’s acts or omissions. Each of the member firms is a separate and independent legal entity operatingunder the names of ‘Deloitte”, “Deloitte & Touche’, ‘Deloitte Touche Tohmatsu’, or other related names.

Accountantsverslag 2013 31 13608590/21358/MB/140872Gemeente Lelystad 38

Deloitte. - Lelystad · 2016. 8. 25. · Deloitte Accountants B.V. Orteliuslaan 982 3528 BD Utrecht...

Documents

Transcript of Deloitte. - Lelystad · 2016. 8. 25. · Deloitte Accountants B.V. Orteliuslaan 982 3528 BD Utrecht...