Deelsessie 20 en 28 Actualiteiten Awb
43
Transcript of Deelsessie 20 en 28 Actualiteiten Awb
Programma
• Gewijzigde Awb
• aanpassing bestuursprocesrecht
• schadevergoeding bij onrechtmatige besluiten
• Toekomstige wijziging: nadeelcompensatie
Pauze
• Relativiteitseis: regeling en jurisprudentie
• Overige jurisprudentie Awb
Gewijzigde Awb:
aanpassing bestuursprocesrecht
Wijzigingen in hoofdstuk 6 Awb
• Artikel 6:22 tot 1 januari 2013: “schending van een
vormvoorschrift”
• Sinds 1 januari 2013 verruiming: “Een besluit waartegen
bezwaar is gemaakt of beroep is ingesteld, kan, ondanks
schending van een geschreven of ongeschreven rechtsregel of
algemeen rechtsbeginsel, door het orgaan dat op het bezwaar
of beroep beslist in stand worden gelaten indien aannemelijk is
dat de belanghebbenden daardoor niet zijn benadeeld.”
Wijzigingen in hoofdstuk 8 Awb
• Beroep
• Hoger beroep
• Incidenteel hoger beroep
• Kwaliteit, rechtseenheid en rechtsontwikkeling
• Effectieve geschilbeslechting
Beroep
• ‘bestuursrechter’ in plaats van ‘rechtbank’ en ‘administratieve
rechter’ (artikel 1:4 Awb)
• Bijlage 1: Regeling rechtstreeks beroep (geen bezwaarschrift )
• Bijlage 2: Bevoegdheidsregeling bestuursrechtspraak, waarin
• negatieve lijst (artikel 1)
• uitzonderingen absolute en relatieve competentie (art. 2-8)
• Geen beroep algemeen verbindende voorschriften (artikel 8:3)
Hoger beroep (I) • Hoger beroep naar Awb (titel 8.5 Awb)
• ‘hogerberoepsrechter’: bestuursrechter die in hoger
beroep oordeelt
• Hoger beroep bij ABRvS (art. 8:105); uitzonderingen in
art. 9 en 10 Bevoegdheidsregeling (Bijlage 2)
• Regels beroep grotendeels van toepassing
• Specifieke hoger-beroepsregels in Awb
Hoger beroep (II)
• Enkelvoudige behandeling mogelijk, ook als
rechtbank meervoudig heeft behandeld (art. 8:108
en 8:10a)
• Kortsluiting mogelijk, ook als rechtbank zaak
meervoudig heeft behandeld (art. 8:86)
• Direct inhoudelijke behandeling hoger beroep bij
gegrond gebleken verzet (art. 8:55)
Incidenteel hoger beroep (I)
• Indien hoger beroep is ingesteld, kan degene die ook hoger
beroep had kunnen instellen, incidenteel hoger beroep
instellen” (art. 8:110)
• Binnen zes weken na toezending gronden hoger beroep
• Geen griffierecht
• Intrekking of niet-ontvankelijkverklaring hoger beroep heeft
geen gevolgen voor ontvankelijkheid incidenteel hoger beroep
(tenzij)
Incidenteel hoger beroep (II)
• Voorwaardelijk incidenteel hoger beroep: vervalt
bij niet-ontvankelijk of ongegrond hoger beroep
• In werking per 1 juli 2013
• Overgangsrecht: oud recht is van toepassing op
hoger beroep tegen een uitspraak die is
bekendgemaakt voor 1 juli 2013
Kwaliteit, rechtseenheid en rechtsontwikkeling (I)
• Conclusiebevoegdheid (artikel 8:12a)
• Vz AbRvS, Cbb en CRvB vragen lid om ‘conclusie’
• Conclusie: onafhankelijk, openbaar en met redenen
omkleed advies aan de rechter over een in de zaak te
nemen beslissing
• Bij meervoudige-kamerzaken of bij grote-kamerzaken
• Publicatie en reactiemogelijkheid partijen
Kwaliteit, rechtseenheid en rechtsontwikkeling (II)
• Geen bindende werking
• Voorbeelden van conclusies
• Toepassing redelijke termijn artikel 6 EVRM (23
oktober jl. conclusie genomen)
• Coffeeshops
• Vreemdelingenzaak
Kwaliteit, rechtseenheid, rechtsontwikkeling (III)
• Grote kamer (artikel 8:10a)
• Doel: rechtseenheid of rechtsontwikkeling
• Vijf leden uit verschillende colleges of
onderdelen (kamers) van colleges
• Voorbeeld: toepassing redelijke termijn artikel 6
EVRM
Effectieve geschilbeslechting
• Na vernietiging, voorschriften voorbereiding buiten
toepassing laten (artikel 8:72, vierde lid)
• Hoger beroep: judiciële lus of sprongberoep (artikel
8:113)
• Opdracht van wetgever aan de bestuursrechter:
“De bestuursrechter beslecht het hem voorgelegde
geschil zoveel mogelijk definitief”(artikel 8:41a)
Overige wijzigingen • Antwoordkaartenmethode in Awb (artikel 7:3):
“… niet binnen een door het bestuursorgaan
gestelde redelijke termijn verklaart dat hij gebruik
wil maken van het recht te worden gehoord.”
• Ook bij administratief beroep en klachtbehandeling
• Financiële zekerheid bij voorlopige voorziening
(artikel 8:84)
• Relativiteitseis (artikel 8:69a)
De Awb per 1 juli 2013: schadevergoeding bij
onrechtmatige besluiten
Algemeen
• Aanleiding en achtergrond: het scheppen van
duidelijkheid; compromis
• Inwerkingtreding per 1 juli 2013
(schadevergoeding; nadeelcompensatie: later)
Schadevergoeding bij onrechtmatige besluiten (I)
• Gevorderd bedrag > € 25.000: burgerlijke rechter
exclusief bevoegd (artikel 8:89)
• Maar: bijzondere bestuursrechters exclusief op
aantal terreinen, ongeacht hoogte bedrag:
• CRvB (sociale zekerheid, ambtenarenrecht)
• Hoge Raad (belastingrecht)
Schadevergoeding bij onrechtmatige besluiten (II)
• Gevorderd bedrag < € 25.000: keuzevrijheid:
bestuurs- of burgerlijke rechter (artikel 8:89)
• Uitbreiding bevoegdheid bestuursrechter: ook
bevoegd bij onrechtmatige handelingen ter
voorbereiding van een onrechtmatig besluit (artikel
8:88)
Schadevergoeding bij onrechtmatige besluiten (III)
• Zelfstandig schadebesluit verdwenen; nu:
verzoekschriftprocedure (artikel 8:90)
• Belanghebbende dient bestuursorgaan acht weken
voor indienen verzoekschrift schriftelijk om
vergoeding schade te hebben gevraagd, tenzij…
(artikel 8:90)
• Artikel 8:73 Awb vervallen
Schadevergoeding bij onrechtmatige besluiten (IV)
• Verzoekschrift hangende of na afloop van
procedure tegen schadeveroorzakende besluit
• Behandeling verzoekschrift grotendeels
overeenkomstig H 6 en 8 Awb (artikel 8:94)
• Overgangsrecht
Toekomstige wijziging per (?): Nadeelcompensatie in
de Awb
Algemeen
• Aanleiding en achtergrond: uniformiteit gewenst
• Inwerkingtreding?
Nadeelcompensatie (I)
- “Indien een bestuursorgaan in de rechtmatige uitoefening van zijn publiekrechtelijke bevoegdheid of taak schade veroorzaakt die uitgaat boven het maatschappelijk risico en een benadeelde in vergelijking met anderen onevenredig zwaar treft, kent het bestuursorgaan de benadeelde op zijn aanvraag een vergoeding toe.” (artikel 4:126)
Nadeelcompensatie (II)
• Geen vergoeding bij risico-aanvaarding, nalaten
schadebeperking, anderszins verzekerd zijn schade
(artikel 4:126)
• Bij wettelijk voorschrift maximale heffing € 500
(art. 4:128)
• Beslistermijn acht weken of zes maanden (met een
verdagingsmogelijkheid) (art. 4:130)
• Verjaringstermijn vijf jaar (art. 4:131)
Nadeelcompensatie (III)
• Geen processuele connexiteit: weg naar
bestuursrechter open als nadeelcompensatie
wordt verzocht i.v.m. geleden schade door
overheidshandelen
• Gemeentelijke verordeningen: aanpassen
• Normaal maatschappelijk risico in het
planschaderecht (BV7254)
Pauze
De relativiteitseis (I)
• Awb tot 1 januari 2013: ben je binnen, dan mag je alles aanvoeren
• De voorbeelden en de kritiek
• Subjectieve rechtsbescherming versus objectieve rechtsbescherming
De relativiteitseis (II)
• “De bestuursrechter vernietigt een besluit niet op de grond dat het in strijd is met een geschreven of ongeschreven rechtsregel of een algemeen rechtsbeginsel, indien deze regel of dit beginsel kennelijk niet strekt tot bescherming van de belangen van degene die zich daarop beroept” (artikel 8:69a)
• Ambtshalve toepassing door bestuursrechter
• Geldt niet in bezwaarprocedure
De relativiteitseis (III)
• Eerste toepassing in artikel 1.9 Crisis- en herstelwet-zaken:
“dat er een verband moet bestaan tussen een beroepsgrond en de daadwerkelijke (..) reden om een besluit in rechte aan te vechten en dat de bestuursrechter een besluit niet moet vernietigen wegens schending van een rechtsregel die niet strekt tot bescherming van een belang waarin de eisende partij feitelijk dreigt te worden geschaad.” (bv BP1352 en BP6388)
Relativiteitseis: jurisprudentie (IV)
• Natuurbeschermingswet (BR1412 en BV0106)
• Staatssteun en mededinging (BZ2265)
• De concurrent en zijn (oneigenlijke) bezwaren (BW6383)
• Beschermingsbereik beginselen van behoorlijk bestuur (BX1859)
Relativiteitseis: meer jurisprudentie (V)
• Relativiteitseis en belanghebbende-begrip: het verschil (BV8057)
• Eerst relativiteitstoets of eerst inhoudelijke bespreking gronden? (CA1989)
Jurisprudentie overig
Besluitvorming
• Elektronische aanvraag, geen verzuimherstel (BY5117)
• Geen belanghebbende, geen aanvraag (BY3028)
• Geen bevoegdheid, geen aanvraag (201301213/1/A4)
• Niet-horen voor besluit (4:8 Awb) niet te repareren (BY9358)
• Eisen aan de ingebrekestelling (BY5083)
Bekendmaking
• Bewijslast bij niet-aangetekende verzending van besluiten (BW9413)
• Kennisgeving ontwerp-besluiten (BX4676) en uov-besluiten niet uitsluitend digitaal, tenzij (201208434/1/A1)
Bezwaar en beroep (I)
• Stukken na de hoorzitting betrekken bij b.o.b. (BZ9093)
• Opnieuw horen in bezwaar? (BZ8641)
• Overschrijding grenzen aan de heroverweging in bezwaar (BY4338)
• Beslissing op bezwaar: bij uitzondering ex tunc (BY4455)
• Geen vergoeding bezwaarkosten in ‘bagatelgevallen’ (BZ9827)
• Vergoeding rechtsbijstand door familie/huisgenoten (BY2474)
Bezwaar en beroep (II)
• Elektronische weg niet open, verzuimherstel bij indiening per mail:
• bezwaar (BX5972)
• zienswijzen (BY9245)
• hoger beroep (BZ9982)
• Bewijslast verzending bezwaar of beroep (BW8527)
• Ontbreken (BT2131) en onjuiste rechtsmiddelenclausule (BX6500)
• Beroepsgronden en de procesorde (BV7287en CA0157)
Bestuurlijke lus
• Grondenfuik bij tussenuitspraak (CA2877)
• Overschrijding redelijke termijn bij bestuurlijke lus (BV1892)
• Informele lus en artikel 6 EVRM (BZ7385)
Handhaving
• Handhavend optreden onevenredig (BZ2533 en BY4425)
• Rechtsbescherming tegen weigering invordering dwangsommen (BY5125, BY6768 en BZ9264)
• Beslissing dwangsom niet terug te betalen geen besluit (BZ3999)
• Uitstel nemen invorderingsbeschikking is géén stuiting! (CA3682)
Besluit (of niet?)
• Afwijzing Arnhem Card (CA2887)
• Vaststelling huurtarieven volkstuinen (BY7987)
• Ontzegging toegang gemeentegebouw (BY0392) en zwembad (AB2013/305)
Belanghebbende
• Geen afgeleid belang ondanks contractuele relatie
• “reële mogelijkheid schending recht op arbeid” (201210478/1/A3)
• Eigendomsbelangen geraakt (BY0374)
• Aanwijzingsbesluit hondenverbod (BX8937)
Jurisprudentie divers
• Gelijkheidsbeginsel en planschade (CA2026)
• Vertrouwensbeginsel en schijn van bevoegdheid (BX3805)
• Zelf voorzien niet aan de orde bij te wijzigen beleid? (BZ2530)
• Wet dwangsom en beroep bij niet tijdig beslissen, Wob-verzoeken en misbruik recht (BZ7733, CA3250 en RBDHA: 2013: 8624)
