Deelauto de stand van zaken. -...

73
Rijkswaterstaat Adviesdienst Verkeer en Vervoer Deelauto: de stand van zaken

Transcript of Deelauto de stand van zaken. -...

Page 1: Deelauto de stand van zaken. - publicaties.minienm.nlpublicaties.minienm.nl/download-bijlage/48314/... · staan, de huidige stand van zaken en de mogelijke toekomstontwikkelingen

RijkswaterstaatAdviesdienst Verkeer enVervoer

Deelauto:de stand van zaken

Page 2: Deelauto de stand van zaken. - publicaties.minienm.nlpublicaties.minienm.nl/download-bijlage/48314/... · staan, de huidige stand van zaken en de mogelijke toekomstontwikkelingen
Page 3: Deelauto de stand van zaken. - publicaties.minienm.nlpublicaties.minienm.nl/download-bijlage/48314/... · staan, de huidige stand van zaken en de mogelijke toekomstontwikkelingen

DOCUMENTATIEPAGINA

opdrachtgever: Rijkswaterstaat Adviesdienst Verkeer enVervoerPostbus 10313000 BA ROTTERDAM

titel: Brochure Deelauto: de stand van zaken

rapportnummer:datum:pagina's:bijlagen:

1-976/HE/HK/1469februari 1996451

beknopte inhoud: Overzicht van tot op heden verschenen litera-tuur over de deelauto in de vorm van een infor-matieve bloemlezing.

trefwoorden: Call-a-Car, deelauto, autodelen, kennisbrochure

1996, AGV Adviesgroep voor verkeer en vervoer; Postbus 580, 3430 AN Nieuwegein, telefoon030604 89 14.

Page 4: Deelauto de stand van zaken. - publicaties.minienm.nlpublicaties.minienm.nl/download-bijlage/48314/... · staan, de huidige stand van zaken en de mogelijke toekomstontwikkelingen
Page 5: Deelauto de stand van zaken. - publicaties.minienm.nlpublicaties.minienm.nl/download-bijlage/48314/... · staan, de huidige stand van zaken en de mogelijke toekomstontwikkelingen

Inhoud

1

2.12.22.32.4

Inleiding

Kennismaking met deelauto

InleidingOntwikkeling deelauto in NederlandVarianten in opzet deelautoDe marktpartijen en het belang van Call-a-Car/deelauto

blz

3

6

678

10

3 Geschiedenis (inter-)nationaal

3.1 Inleiding3.2 Duitsland3.3 Zwitserland3.4 Nederland

19

19202426

4 Deelauto op dit moment

4.1 Inleiding4.2 Het markt-klimaat van autodelen: trends4.3 Uitvoeringsvarianten van call-a-car/autodelen4.3.1 Maatschappen4.3.2 Uurverhuur4.3.3 Abonnementen4.3.4 Coupons

27

27272929303234

5 Vooruitblik

5.1 Inleiding5.2 2 miljoen autodelers in 20105.3 Autodelen binnenkort ook voor woon-werk verkeer5.4 Stichting Gedeeld Autogebruik krijgt prominentere rol

36

36363637

6 Praktijkvoorbeelden

6.1 Inleiding6.2 Buurt Auto Systeem (BAS)6.3 Autodelen Amsterdam6.4 Green Wheels Rotterdam6.5 Auto-Op-Afroep van de ANWB6.6 Call-a-Car Utrecht6.7 Huur-Op-Maat in Leiden6.8 Call-a-Car Culemborg en Buren6.9 Call-a-Car Haarlem6.10 Automobel Enschede6.11 Hertz H2O-Plan

38

3838394041424244454546

Bijlage1 Documentatie-overzicht

Brochure Call-a-Car/deelauto

Page 6: Deelauto de stand van zaken. - publicaties.minienm.nlpublicaties.minienm.nl/download-bijlage/48314/... · staan, de huidige stand van zaken en de mogelijke toekomstontwikkelingen
Page 7: Deelauto de stand van zaken. - publicaties.minienm.nlpublicaties.minienm.nl/download-bijlage/48314/... · staan, de huidige stand van zaken en de mogelijke toekomstontwikkelingen

INLEIDING

In Nederland is het idee van collectief bezit en gebruik van de auto als alter-natief voor het individuele autobezit in een snel tempo in de belangstellinggekomen.

Dit idee, dat begin jaren '90 bekendheid kreeg onder de naam 'Call-a-Car', teltinmiddels al verschillende uitvoeringsvarianten en benamingen. Hierbuitenvallen vormen als verhuur, lenen en carpoolen welke zich kenmerken doorslechts collectief gebruik. Omdat autodelen zich zo snel ontwikkeld heeft, iskennis nog niet gestructureerd beschikbaar. Het Ministerie van Verkeer enWaterstaat hecht daarom, als warm pleitbezorger van deze ontwikkeling,belang aan het bijeenbrengen van alle kennis op het gebied van collectiefauto'gebruik' en -bezit. Dit om beter te beantwoorden aan de toenemendevraag om concrete informatie over autodelen en de maatschappelijke accepta-tie van het collectief autobezit en -gebruik te bevorderen. Het Rijk ziet inautodelen een nieuwe manier om het onnodig autogebruik te verminderen.

Dit rapport geeft een inventarisatie van alle beschikbare kennis over het ont-staan, de huidige stand van zaken en de mogelijke toekomstontwikkelingenrond het collectief autobezit en -gebruik. Dit rapport is tot stand gekomen nabestudering van alle tot op heden gepubliceerde nationale en internationaleinformatie (rapporten, notities, artikelen, brochures etc.) over dit onderwerp.Op basis hiervan is een 'bibliotheek' over autodelen ontstaan (in te zien bij deStichting voor Gedeeld Autogebruik), samengesteld uit alle beschikbare infor-matiebronnen over het collectief autogebruik. Deze bibliotheek is bijgevoegdals bijlage 2. Het rapport zelf omvat een integratie van de belangrijkste infor-matie uit deze bronnen.

Voor de algemene benaming van de diverse vormen van collectief autobeziten/of -gebruik, wordt in dit rapport de term 'deelauto' gehanteerd. Hiermeeworden alle georganiseerde vormen van gedeeld autobezit en -gebruik bedoelddie gebaseerd zijn op een soort van medefinanciering (bijvoorbeeld een abon-nementsysteem) en daarmee de zekerheid hebben van beschikbaarheid overeen auto op het gewenste moment. Deelnemers maken daarbij gebruik van devoordelen van het individueel autogebruik zonder de (financiële) nadelen vanhet eigen autobezit.

Met de term 'deelauto' als koepel in Nederland geaccepteerd kunnen dus alleactiviteiten beschreven worden. Dat is het doel van dit rapport: het bijeen-brengen en ontsluiten van alle bronnen en feitelijkheden die op dit moment

Brochure Call-a-Car/deelauto

Page 8: Deelauto de stand van zaken. - publicaties.minienm.nlpublicaties.minienm.nl/download-bijlage/48314/... · staan, de huidige stand van zaken en de mogelijke toekomstontwikkelingen

over dit onderwerp beschikbaar zijn. Als doelgroep geldt hier niet zozeer deautogebruiker zelf, maar de uitbaters, overheden, intermediairs etc.

Leeswijzer

Deze kennisbrochure is als volgt opgebouwd.

In hoofdstuk 1 wordt ingegaan op de algemene inhoud van en achtergrondachter het begrip 'deelauto'. Er wordt aandacht geschonken aan de ontwikke-ling van de deelauto in Nederland, de huidige deelauto-varianten en de diversebelanghebbenden bij het autodelen.

In hoofdstuk 3 wordt ingegaan op de geschiedenis van het autodelen en deervaringen met autodelen in andere landen als Duitsland en Zwitserland.

Hoofdstuk 4 geeft aan welke trends rond het autodelen in Nederland zich opdit moment manifesteren. Verder wordt nader ingegaan op de huidige aanbod-varianten in nederland op dit moment.

In hoofdstuk 5 wordt getracht een vooruitblik te geven van mogelijke toe-komstontwikkelingen rond het autodelen.

In hoofdstuk 6 tot slot worden een groot aantal autodeel-initiatieven inhoude-lijk beschreven. Dit om de lezer te laten zien welke diversiteit bestaat binnenhet autodelen en eventueel in staat te stellen een eerste beoordeling te makenwelk initiatief het best zou kunnen passen binnen de eigen specifieke lokalesituatie.

Brochure Call-a-Car/deelauto

Page 9: Deelauto de stand van zaken. - publicaties.minienm.nlpublicaties.minienm.nl/download-bijlage/48314/... · staan, de huidige stand van zaken en de mogelijke toekomstontwikkelingen

KENNISMAKING MET DEELAUTO

2.1 Inleiding

De nadelen van de 6 miljoen auto's in Nederland zijn bekend: congestie, par-keerproblemen, ruimtebeslag, verkeersonveiligheid en aantasting van het(leef-)milieu. Een groot deel van deze problemen wordt veroorzaakt door eeninefficiënt gebruik van de auto. Zo blijkt uit CBS-gegevens dat ongeveer éénop de drie auto's alleen voor sociaal recreatieve doeleinden gebruikt wordt(27), doch gemiddeld 23 uur per dag stil staat (25). Uit het CBS blijkt verderdat de jaarlijkse groei van het aantal autokilometers bovendien bijna geheelvoor rekening komt van het privé-gebruik (27). Uit ander onderzoek is geble-ken dat ruim 40% van alle autokilometers verreden wordt met sociaal-recrea-tieve motieven (188).

Door de auto bewust, selectief en efficiënt te benutten kan dit vervoermiddel,evenals het openbaar vervoer en de fiets, als één van de alternatieven vanvervoermiddel beschouwd worden, de auto als alternatief. Het gaat dan omeen extra alternatief naast de reeds aanwezige alternatieven voor het gewoon-tegebruik van de eigen auto.

Het efficiënter benutten van de auto wordt optimaal bereikt als de beschik-baarheid van de auto gedeeld wordt met anderen. Collectief autobezit kentdaarbij belangrijke maatschappelijke voordelen als een vermindering van deverkeers- en parkeerdruk en een vermindering van de uitstoot van schadelijkestoffen door selectiever gebruik.

Het delen van de auto gaat verder dan de tot dusver bekende deelvormenzoals de reguliere autoverhuur, lenen en carpooling. Zo is een belangrijk ken-merk van carpooling dat het alleen bij woon-werkverkeer gebruikt wordt endat het alleen om gedeeld gebruik gaat en niet om gedeeld autobezit. Juist decombinatie van gedeeld autogebruik met gedeeld autobezit biedt betere moge-lijkheden voor een efficiënter en bewuster autogebruik. Hier komt het idee vande deelauto in beeld.

Brochure Call-a-Car/deelauto

Page 10: Deelauto de stand van zaken. - publicaties.minienm.nlpublicaties.minienm.nl/download-bijlage/48314/... · staan, de huidige stand van zaken en de mogelijke toekomstontwikkelingen

2.2 Ontwikkeling deelauto in Nederland

Het idee van gedeeld autobezit is op zich niet nieuw. In Duitsland en Zwitser-land is dit al langer een bekend fenomeen. Gedeeld autobezit komt ook inNederland -vooral in kleinere kring- al langer voor: mensen die bij elkaar in debuurt wonen besluiten samen één auto te delen. Bij enkele grotere groepen(buurt-)bewoners is voor de collectieve auto een maatschap opgericht. Overhet algemeen ging het tot dusver om incidentele en kleinschalige initiatieven.

In 1991 heeft de deelauto, toen bekend als call-a-car, een impuls gekregennadat het Ministerie van Verkeer en Waterstaat onderzoek heeft laten doennaar een concreet deelauto-concept. Hoewel de autoverhuurbranche al na-dacht over het idee deelauto en verhuurders (bijvoorbeeld Kamsteeg in Oegst-geest) de deelauto zelfs al als 'produkt' in het assortiment hadden, trok hetpas definitief de aandacht nadat het concept in 1993 de hoofdprijs won in detweejaarlijkse prijsvraag van de Pon-Mobiliteitsstichting.

Een stimulans was verder de uitslag van een haalbaarheidsstudie in opdrachtvan het Ministerie en de BOVAG (5). Hieruit bleek dat de deelauto in Neder-land haalbaar is. Zo bleek onder meer dat 16% van alle autokilometers viagedeeld autobezit gemaakt kan worden en dat de jaarlijkse groei van hetautogebruik met 2% afremmen.Bovendien zien potentiële deelnemers er wel iets in: 71 % van de potentiëlegebruikers vindt het een interessant alternatief (122), 43% gaat er misschienook gebruik van maken. Potentiële deelnemers zijn met name de sociaal-recreatieve autorijders die minder dan 20.000 kilometer per jaar rijden en metname in de grote en middelgrote steden wonen (5). Het zijn onder de autobe-zitters met name de bezitters van oudere auto's die de deelauto zullen gebrui-ken voor voornamelijk sociaal-recreatieve ritten (5, 122).

Op basis van deze resultaten en het feit dat er in het buitenland reeds succes-volle initiatieven bestonden, nam het Ministerie van Verkeer en Waterstaat hetbesluit ook in Nederland dergelijke projecten te helpen opzetten. Met de BO-VAG en de ANWB is in 1994 overlegd over de introductie van deelauto.

De deelauto heeft sindsdien in Nederland vaste voet aan de grond gekregen.Anno 1995 bestaan er inmiddels ruim 16 deelautoformules onder verschillendenamen bij in totaal circa 160 gemeenten. Halverwege 1996 telden de verschil-lende dan bekende landelijke formules circa 12.000 deelnemers. De Stichtingvoor Gedeeld Autogebruik schat het aantal deelnemers aan lokale projecten enmaatschappen op circa 50.000 deelnemers.

Brochure Call-a-Car/deelauto

Page 11: Deelauto de stand van zaken. - publicaties.minienm.nlpublicaties.minienm.nl/download-bijlage/48314/... · staan, de huidige stand van zaken en de mogelijke toekomstontwikkelingen

2.3 Varianten in opzet deelauto

Onderstaand wordt een globaal beeld gegeven van de huidige diverse deelau-to-initiatieven. In de hoofdstukken 4 en 6 wordt op deze uitvoeringsvariantendieper ingegaan.

De filosofie achter de deelauto is simpel: een autogebruiker hoeft niet perséeen eigen auto voor de deur te hebben om erover te kunnen beschikken. Deautodeler beschikt uitsluitend over een auto op die momenten dat deze nodigis.

Deze filosofie lijkt op het eerste gezicht op de reguliere autoverhuur, maar ishet echter niet. Een belangrijk verschil bij de deelauto is de soort van medefi-nanciering (abonnement, entreegeld, lidmaatschap, vaste bijdrage etc). Dedeelnemer is dan verzekerd van een auto op elk gewenst moment, mits tijdiggereserveerd. De autobeherende organisatie verzorgt reparaties, verzekerin-gen, keuringen en onderhoud. Hiervoor betaalt de deelnemer een periodiekebijdrage of een bijdrage ineens. De variabele tijd- en kilometerkosten wordenafgerekend naar daadwerkelijk gebruik. Niet gereden dagen en/of kilometersworden ook niet in rekening gebracht. Doorgaans geldt er bovendien eenkilometer-spaarsysteem, waarbij (de kosten van) niet-gereden kilometers tot100 kilometer per dag kunnen worden 'meegenomen' voor volgende gebruiks-momenten.

Het principe van de deelauto draait rond de volgende uitgangspunten. Degebruiker van de deelauto:• bezit zelf geen auto;• kan wel te allen tijde zelf over een deelauto beschikken door deze -tijdig- te

reserveren;• betaalt alleen voor de momenten dat de auto gebruikt wordt;• krijgt een afrekening, gebaseerd op een vantevoren vastgestelde bijdrage

(abonnement etc) en een variabel bedrag afhankelijk van het type auto engebruik in tijd en kilometers.

Het is telkens dit principe dat schuil gaat achter de inmiddels vele initiatievenen concepten van gedeeld autobezit. Hoewel de verschillende concepten ophoofdlijnen dus eenzelfde achtergrond kennen, zijn er bij de uitvoering belang-rijke verschillen te onderkennen.

Ondanks het feit dat alle uitvoeringsvarianten een min of meer identieke ach-tergrond hebben, is het niet echt mogelijk een indeling in groepen te maken.Zo houdt een indeling in meer maatschappelijk of ideëel georiënteerde initiatie-

Brochure Call-a-Car/deelauto

Page 12: Deelauto de stand van zaken. - publicaties.minienm.nlpublicaties.minienm.nl/download-bijlage/48314/... · staan, de huidige stand van zaken en de mogelijke toekomstontwikkelingen

ven versus meer op het maken van winst georiënteerde initiatieven niet langstand, omdat ook de eerst genoemde initiatieven een -commerciële- levensvat-baarheid zullen moeten nastreven. Ook de indeling tussen lokale en landelijkeinitiatieven houdt niet lang stand, omdat steeds meer lokale initiatieven aspira-ties krijgen om landelijk te gaan opereren.

Om toch enige structuur te geven in onderstaande opsomming van diversedeelauto-initiatieven, is onderstaande indeling gebaseerd op de tariefstructuurwaarvan de diverse initiatieven op dit moment gebruik maken. De meest infor-mele vorm van het delen van een auto is het auto lenen/uitlenen tussen fami-lie, kennissen en buren. Het autodelen heeft hier een informeel en incidenteelkarakter en valt als zodanig niet onder de term deelauto. Ook de grootschaligevariant van het delen van een auto, de reguliere autoverhuur ofwel losse ver-huur, hoort niet onder de koepel van de deelauto thuis. Hoewel zij het effici-ënter gebruik van de auto bevordert, kent de losse verhuur geen kenmerkenvan collectief bezit en geen zekerheid van autobeschikbaarheid. Voor zover ditwel het geval is, zij de initiatieven opgenomen in de onderstaande uitvoerings-varianten.

Buren in maatschappenBij deze vorm van autodelen bezitten huishoudens in dezelfde woonomgevingéén auto. In geval van buurtinitiatieven waarbij één of meerdere auto's wor-den beheerd, wordt veelal een maatschap opgericht waarin de verschillendejuridische aspecten geregeld worden.

UurverhuurEen overgangsvorm is het zogenaamde uurverhuur (ook wel bekend onder denaam car sharing, autodelen, buurtauto). Uurverhuur is gebaseerd op eenorganisatie die meerdere auto's beheert op één of meerdere afgiftepunten vanauto's in de directe omgeving van de gebruikers ('auto om de hoek'). In diver-se buurten zijn autodeelparkeerplaatsen ingericht voor deelauto's. Buurtbewo-ners kunnen dag en nacht over een auto beschikken. De verhuur van auto's isdoorgaans voor korte perioden (uren) en voor kortere afstanden.

AbonnementenCentraal bij het abonnement staat het principe dat een deelnemer een contractafsluit met een derde partij (bijvoorbeeld autoverhuurder of -dealer), gebaseerdop een combinatie van het verwacht aantal dagen, het aantal kilometers enhet type auto dat de deelnemer denkt te gaan rijden. Hiervoor wordt de deel-nemer een bepaald maand- of daghuurtarief berekend evenals een bepaaldkilometertarief (exclusief brandstof) bij gebruik. Bij tijdig reserveren is eendeelnemer altijd verzekerd van een auto naar keuze.

Brochure Call-a-Car/deelauto

Page 13: Deelauto de stand van zaken. - publicaties.minienm.nlpublicaties.minienm.nl/download-bijlage/48314/... · staan, de huidige stand van zaken en de mogelijke toekomstontwikkelingen

CouponsOok een aantal landelijke autoverhuurbedrijven zijn actief op het gebied van dedeelauto. Evenals de lokale autoverhuurders en de autodealers maken ook zijgebruik van de mogelijkheid om het eigen wagenpark beter te benutten. Zijtrachten om autohuurders gedurende een groter aantal momenten aan zich tebinden via meervoudige autoverhuur, ook wel bekend als kwantumhuren.Voorbeelden hiervan zijn soorten van strippenkaarten en bonnenboekjes tegen-gereduceerde- dagtarieven.

2.4 De marktpartijen en het belang van Call-a-Car/deelauto

Zoals in het voorgaande reeds gebleken kent het deelautosysteem belangrijkemaatschappelijke voordelen en biedt de belangstelling voor de deelauto moge-lijkheden voor professionele exploitatie. Het behoeft dan ook geen betoog datdiverse partijen belang hebben bij een voorspoedige ontwikkeling van de call-a-car/deelauto. Daarbij kan onderscheid gemaakt worden tussen het collectie-ve en het individuele belang.

Verhuurbedrijven, dealers, lease-bedrijven, particulieren en bedrijven die ge-bruik maken van deelauto's, openbaar vervoerbedrijven en taxi-bedrijven heb-ben direct belang bij het verschijnsel deelauto. De overheid en belangenvereni-gingen als milieu-groeperingen staan voor het collectieve belang. Al deze par-tijen hebben gemeen dat zij op een of andere manier betrokken zijn bij of be-invloed worden door het deelauto-systeem.

Onderstaand worden vier groepen van belanghebbende partijen onderkend:a.de aanbieders van deelauto-initiatieven;b. de (potentiële) gebruikers;c. de intermediairs;d. de overheden.

Groep A: de aanbiedersDe aanbieders van deelautoprojecten zijn in korte tijd uitgegroeid tot een grooten bont gezelschap. Hiertoe kunnen gerekend worden autodealers (al dan nietsamenwerkend onder de Auto-Op-Afroep), lokale en landelijke autoverhuurbe-drijven, openbaar vervoer- en taxibedrijven en alle (lokale) samenwerkingsver-banden hiertussen.

Een speciale plaats binnen deze groep neemt de ANWB in. Dit door haar 'dub-belrol' als aanbieder (Auto Op Afroep) als vertegenwoordiger van de gebrui-

Brochure Call-a-Car/deelauto

Page 14: Deelauto de stand van zaken. - publicaties.minienm.nlpublicaties.minienm.nl/download-bijlage/48314/... · staan, de huidige stand van zaken en de mogelijke toekomstontwikkelingen

kers (Groep B). De ANWB hoopt door haar actieve betrokkenheid eventueledwangmaatregelen van de overheid met betrekking tot het autogebruik tevoorkomen (14).

De deelauto kan voor verhuurders gunstig zijn vanwege gegarandeerde inkom-sten (abonnementinkomsten) en een grotere inzet van de auto's. Stilstand inhet (huur-)wagenpark wordt zo teruggedrongen.De BOVAG, vertegenwoordiger van een groot deel van de autoverhuurders,hecht veel waarde aan het bevorderen van de keuzemogelijkheden voor 'per-soonlijke mobiliteit', het optimaal benutten van de infrastructuur, het investe-ren in infrastructuur en aan de leefbaarheid en de veiligheid. Zij is van meningdat flexibel ingespeeld moet worden op de wensen van de klant. Een deelauto-systeem waarbij kort van te voren gereserveerd kan worden en waarbij kort-stondig gebruik mogelijk is, heeft de voorkeur van de BOVAG [14]. Voor hetpromoten van de deelauto heeft de BOVAG in het voorjaar een verhuurcam-pagne opgestart [11]. Wellicht komt daar een vervolg op in 1996.

Voor autodealers kan het deelauto-systeem een alternatief zijn voor de (dalen-de) verkoop van nieuwe auto's, waardoor zij mensen die geen (bijna) nieuweauto kunnen betalen een alternatief kunnen bieden en ze zo als klant kunnenbehouden [84]. De vereniging van importeurs, de RAI, maakt zich overigensgeen zorgen dat de deelauto de verkoop van nieuwe auto's zal gaan beïnvloe-den [98]. Zij gaat er van uit dat het aantal auto's in Nederland de komendevijftien jaar met een kwart tot veertig procent zal toenemen [109].

Groepen die vanuit ideële gronden een deelauto-initiatief zijn gestart, hebbendaarbij geen directe 'persoonlijke' belangen. Hun ideële belangen zijn vooralgericht op het stimuleren van (milieu)bewust autogebruik.

Een opvallende groep binnen de aanbieders vormen de openbaar vervoer- entaxibedrijven. De deelauto lijkt in eerste instantie een concurrent voor hetopenbaar vervoer en de taxi, maar kan wel degelijk synergie-effecten hebbenop het openbaar vervoer. Op de eerste plaats zal het gebruik van de deelautoop de langere afstanden doorgaans duurder zijn, zodat het selectief autoge-bruik een keuze voor het openbaar vervoer bevordert. De deelauto kan hetgebruik van het openbaar vervoer bevorderen, omdat de deelauto een tussen-stap vormt in de overgang van het eigen autobezit naar het openbaar vervoer.De deelauto kan tot slot ook een functie vervullen in het voor- en natransportbij het gebruik van het openbaar vervoer. Tot slot wordt verwacht dat de deel-auto vooral tussen de spitsen en in het weekend (de daluren) zal worden ge-bruikt (sociaal recreatief vervoer), ook voor de gewone taxi vormt de deelauto

10 Brochure Call-a-Car/deelauto

Page 15: Deelauto de stand van zaken. - publicaties.minienm.nlpublicaties.minienm.nl/download-bijlage/48314/... · staan, de huidige stand van zaken en de mogelijke toekomstontwikkelingen

geen bedreiging, daar het gebruik van de gewone taxi een incidenteel en spon-taan karakter draagt.

Er zijn al concrete aanwijzingen dat vervoerbedrijven de deelauto beschouwenals onderdeel van een integraal vervoerprodukt. Zo geeft Call-a-Car haarlemeen korting op het gebruik van het stedelijk openbaar vervoer en geeft Call-a-Car Utrecht een strippenkaart cadeau bij gebruik. De vervoermaatschappij TETin Enschede heeft met de gemeente en een autobedrijf de meest vergaandeintegratie bereikt in het systeem Automobel. Een busabonnement is hier on-derdeel van het contract en ook de deeltaxi kan worden opgeroepen voor hetvoor- en natransport van de plaats waar de auto staat en het huisadres [11].

Groep B: de gebruikersDe deelauto is bedoeld voor de grote doelgroep van consumenten met eenlaag jaarkilometrage of gebruiksfrequentie van de auto, gecombineerd metvaak korte ritafstanden. Het zijn met name deze gebruikers die de auto ineffi-ciënt gebruiken en waar de kosten van het autobezit en -gebruik relatief hetzwaarst wegen. Een grote groep hierbinnen zijn de autobezitters die de autovoor uitsluitend sociaal-recreatieve motieven hebben aangeschaft. Maar liefst42% van het totale personenverkeer bestaat uit vrijetijds verkeer (188).

Er bestaat op dit moment nog slechts weinig concrete informatie over hetprofiel van de deelautogebruiker in Nederland. Alleen bij de autodeel-projectenin Leiden en in Culemborg/ Buren en in Utrecht heeft een evaluatie-onderzoekplaatsgevonden waarbij informatie bekend is gemaakt over een aantal kenmer-ken van de gebruikers (6, 226). Op grond van deze studies kan onderstaandeen globaal beeld geschetst worden van de gebruiker op dit moment.

De profielschets van de huidige deelnemer aan een autodeelproject ziet er alsvolgt uit:

• Leeftijd en gezinssituatie:. De gemiddelde leeftijd is 38 jaar: geen jongeren, vooral tussen 20 en 50

jaar, slechts circa 10% van de deelnemers is ouder dan 50 jaar;. de gemiddelde gezinsgrootte is 2,3 personen, waarvan 55% kinderen

heeft die jonger zijn dan 12 jaar (Leiden).

• Opleiding en inkomen:. De opleiding is vooral op HBO- en universitair-niveau;. Het inkomen is redelijk tot goed: circa 30% tussen de f 38.000,- en

f 52.000,-- en 30% tot 45% met meer dan f 52.000,--.

11 Brochure Call-a-Car/deelauto

Page 16: Deelauto de stand van zaken. - publicaties.minienm.nlpublicaties.minienm.nl/download-bijlage/48314/... · staan, de huidige stand van zaken en de mogelijke toekomstontwikkelingen

Vervoergedrag voorafgaand aan deelname deelauto-project:• Voorafgaand aan deelname bezat 64% (Leiden), 63% (C'borg) geen

eigen auto, hiervan was respectievelijk 16% (Leiden) en 21% (Culem-borg) wel van plan om er een aan te schaffen;

. 31 % (Leiden) en 22% (C'borg) van de deelnemers bezat vlak voor deel-name aan het autodeelproject wel over een eigen auto en heeft de eigenauto ingeruild voor de deelauto;

. 5% (Leiden) en 15% (C'borg) van de deelnemers gebruikt het autodelenals tweede auto;

. 95% (Leiden) en 80% (C'borg) ging al niet met de eigen auto naar hetwerk, maar met de fiets: 56% (Leiden) en 30% (C'borg) of het open-baar vervoer: 39% (Leiden) en 37% (C'borg) of carpoolend: 2% (Leiden)en 11 % (C'borg);

. de gemiddelde woon-werkafstand is 17,8 kilometer (Leiden) en 23 kilo-meter (C'borg). Landelijk is dit 14,3 kilometer (OVG, 1994), dus overhet algemeen lange woon-werkafstanden;

. circa 63% (Leiden) en 73% (C'borg) reist al veel met de NS en heefteen korting gevende kaart (36%: Leiden en 48%: C'borg) of zijn vasteklant met een OV-/ NS-/ Traject- of maandkaart (27%: Leiden en 25%:C'borg).

Kenmerken woonomgeving deelnemer:. de deelnemers wonen dicht bij winkelvoorzieningen: gemiddeld op 3

(Leiden) en 5 minuten fietsen (C'borg) afstand;. het NS-station is gemiddeld op 8 minuten (Leiden) en 15 minuten

(C'borg) fietsafstand;. de maximaal acceptabele afstand tot het (dichtstbijzijnde) verhuurpunt

bedraagt circa 10 minuten loop- en fietstijd te zijn, de woonafstand tothet verhuurpunt blijkt gemiddeld minder dan 10 fietsminuten te zijn(Leiden).

Argumenten om te gaan autodelen:

de beslissing om deel te nemen aan autodelen wordt genomen op een

zogenaamde 'crisis-situatie': met name het moment waarop de aan-schaf/ vervanging van de (tweede) auto nodig is;

. de deelnemers die voorheen een eigen auto hadden (substitutors), ko-men uit een oude auto die naar alle waarschijnlijkheid vervangen moestworden, getuige de hoge gemiddelde leeftijd van de oude auto van 11jaar ofwel 1983 (Leiden);

. kosten en gemak zijn veruit de belangrijkste motieven om deel te ne-men;

12 Brochure Call-a-Car/deelauto

Page 17: Deelauto de stand van zaken. - publicaties.minienm.nlpublicaties.minienm.nl/download-bijlage/48314/... · staan, de huidige stand van zaken en de mogelijke toekomstontwikkelingen

. parkeerproblemen blijken slechts een ondergeschikte rol te spelen bij debeslissing om deel te nemen aan een deelauto-project: 5% (Leiden) enslechts 0% (C'borg) noemt het een belangrijk motief en slechts 20%(Leiden en C'borg) rapporteert en matige tot slechte parkeersituatie.

• Gebruik en tevredenheid over het deelautoproject:. een ruime meerderheid kiest voor de goedkoopste autocategorieën en

neemt deel voor 30 tot 40 dagen per jaar;. de ex-autobezitters onder de deelnemers reden voorheen gemiddeld

minder dan 13.000 (Leiden) en 15.000 (C'borg) kilometer per jaar en alsautodeler gemiddeld 4.000 (Leiden) en 3.600 (C'borg) kilometer perjaar, door selectiever gebruik (fiets) en meer gebruik van de trein;

. de niet-autobezitters reden voorheen gemiddeld circa 1.400 (Leiden) en3.000 (C'borg) kilometer met een huur- en/of leenauto, tegen circa5.000 (Leiden) en 4.000 (C'borg) kilometer met een deelauto;

. over autodelen is 90% (Leiden) tevreden tot zeer tevreden en meldtgeen problemen te hebben met:

. de wijze van reserveren en de 24-uurs termijn (90%);

. de keuzevrijheid bij auto's (80%);

. de beschikbaarheid 's avonds en in het weekend (65%);

. het huren van dagdelen (62%);

. de hygiëne van de auto (84%).

Bekend is dat ook de ANWB en Call-a-Car-Utrecht een evaluatiestudie hebbenuitgevoerd. Inhoudelijke informatie hierover is echter niet beschikbaar.

De (potentiële) gebruikers van de deelauto worden uiteraard alleen daadwerke-lijk gebruikers als zij overtuigd zijn van de voordelen van het autodelen.Zoals reeds aangegeven is de deelauto met name geschikt voor de grote groepmensen met een laag jaarkilometrage of gebruiksfrequentie van de (eigen)auto, gecombineerd met vaak korte ritafstanden. Een grote groep hierbinnenvormen de circa 2 miljoen autobezitters (10) die de auto voor uitsluitend soci-aal-recreatieve motieven hebben aangeschaft en minder dan circa 10.000 kilo-meter per jaar rijden (de zogenaamde 'kleine rijders'). Het zijn met name dezegebruikers die de auto inefficiënt gebruiken en waar de kosten van het autobe-zit en -gebruik relatief het zwaarst wegen. De kosten van het gebruik van eendeelauto zullen doorgaans beduidend lager zijn dan de kosten van een eigenauto.

13 Brochure Call-a-Car/deelauto

Page 18: Deelauto de stand van zaken. - publicaties.minienm.nlpublicaties.minienm.nl/download-bijlage/48314/... · staan, de huidige stand van zaken en de mogelijke toekomstontwikkelingen

Verdere voordelen voor de gebruiker van de deelauto zijn:• geen -onverwachte- kosten meer van onderhoud, reparatie, parkeervergun-

ningen etc;• in principe is er de beschikking over een jonge auto;• er kan, afhankelijk van het autodeel-systeem, gekozen worden uit verschil-

lende typen auto's;• geen verdere rompslomp rond het hebben van een eigen auto.

Kortom, de deelauto biedt wel de voordelen van het individueel autogebruik(de reistijd, het gemak en de betrouwbaarheid van het vervoermiddel) maarniet de (financiële) nadelen van het eigen autobezit.

Groep C: de intermediaire organisatiesMet intermediaire organisaties worden stimulatoren van deelauto-projectenbedoeld die zelf geen deelauto-activiteiten ontplooien, doch het gebruik hier-van wel stimuleren. Zij vormen aldus een schakel tussen de gebruikers en deaanbieders. Voorbeelden hiervan zijn de BOVAG, de ANWB, milieu-organisa-ties en lokale organisaties als bijvoorbeeld de stichting Welzijnswerk CentrumZuid in Haarlem.

Belangrijke intermediaire organisaties zijn de gemeenten. Zij kunnen deelauto-concepten actief gebruiken bij het realiseren van het eigen verkeers- en ver-voerbeleid. Zo kan deelauto nuttig zijn bij het tegengaan van parkeerproblemenin binnensteden en woonwijken en kan het gebruikt worden bij de ontwikke-ling van autoluwe wijken.

Deelauto-initiatieven ontstaan vaak op gemeentelijk niveau. Gemeenten heb-ben dan ook een belangrijke rol bij de totstandkoming van dergelijke projecten.Een gemeente heeft daartoe verschillende mogelijkheden:• het helpen opstarten van deelauto-initiatieven (gewaakt dient te worden

tegen een onbewuste bevoordeling van bepaalde partijen);• het geven van voorlichting;• het beschikbaarstellen van parkeerfaciliteiten;• het beschikbaarstellen van werkzoekenden in het kader van de dienstverle-

ning voor call-a-car/deelauto;• het treffen van planologische maatregelen in wijken om het autodelen te

bevorderen.

Lokale overheden kunnen autodelen dus stimuleren door initiatieven in deaanloopfase (financieel) te ondersteunen. Daarbij gaat het met name om on-dersteuning in de aanloop-fase en eventuele facilitaire zaken (parkeerplaatsen).

14 Brochure Call-a-Car/deelauto

Page 19: Deelauto de stand van zaken. - publicaties.minienm.nlpublicaties.minienm.nl/download-bijlage/48314/... · staan, de huidige stand van zaken en de mogelijke toekomstontwikkelingen

Goede voorbeelden hiervan zijn de gemeenten Culemborg, Buren, Leiden,Amsterdam, Haarlem en Utrecht. Zo hebben de gemeenten Culemborg enBuren bijgedragen aan de oprichting van de Stichting 'Call-a-Car Culemborg enBuren'. Deze stichting heeft vervolgens een voortrekkersrol vervuld bij deopstart en ontwikkeling van dit project. Een rol waar geen enkele andere partij(bijvoorbeeld een verhuurder) in geïnteresseerd was (226).Ook kunnen lokale overheden het autodelen financieel aantrekkelijk maken: inLeiden krijgen deelnemers aan het Huur-Op-Maat systeem bijvoorbeeld dekosten van het parkeren in de binnenstad vergoed door de gemeente [94].Andere stimulantia zijn het aanbieden van strippenkaarten of het gratis gebruikvan fietsenstallingen.

Structurele ondersteuning kan de lokale overheid bieden door te zorgen voorbijvoorbeeld inrij-privileges, zoals die ook voor taxi's en bussen gelden engegarandeerde parkeerplaatsen voor deelauto's in de nabijheid van winkelcen-tra en stations [96]. De lokale overheid kan verder gunstige voorwaardenscheppen voor een toename van het gebruik van de deelauto door (autoluwe)nieuwbouwwijken te voorzien van speciale deelautoplaatsen [12].

Een andere belangrijke intermediaire organisatie tot slot is de Stichting voorGedeeld Autogebruik (SGA) in Utrecht, gesteund door het Ministerie van Ver-keer en Waterstaat.Het doel van de stichting is 'het stimuleren van bewust enselectief autogebruik, hiermee verantwoordelijk mobiliteitsgedrag bevorderend,teneinde de leefbaarheid te vergroten' [29]. De stichting wil dat bereiken door:• informatie te verschaffen over nieuwe ontwikkelingen en initiatieven in bin-

nen- en buitenland (onder meer middels een Nieuwsbrief);• nieuwe autodeelinitiatieven (inhoudelijk) te ondersteunen;• gemotiveerd autogebruik in z'n algemeenheid te promoten;• informatie over financiële zaken te geven (collectieve verzekeringen, finan-

cieringsmogelijkheden);• onderzoek op het gebied van autodelen te initiëren;• lokale infrastructurele zaken te regelen (parkeerplaatsen en parkeervergun-

ningen);

• te zorgen voor afstemming van landelijke, regionale en lokale politiek tenaanzien van het autodelen;

• te pleiten voor fiscale voordelen bij de rijksoverheid;• deelauto-initiatieven en bestaand openbaar vervoer te coördineren;• internationale samenwerking.

1 5 Brochure Call-a-Car/deelauto

Page 20: Deelauto de stand van zaken. - publicaties.minienm.nlpublicaties.minienm.nl/download-bijlage/48314/... · staan, de huidige stand van zaken en de mogelijke toekomstontwikkelingen

Het adres van de Stichting voor gedeeld Autogebruik is:Graadt van Roggenweg 3003531 AH UtrechtTelefoon: 030 - 294 93 54

Groep D: Rijks- en provinciale overheidOm de huidige groei van het autogebruik en daarmee het eigen autobezit (nu 6miljoen) te beteugelen, stimuleert het Ministerie van Verkeer en Waterstaatonder andere een andersoortig autobezit dan het eigen autobezit (de deelauto).Omdat alle concepten onder deelauto een bewuster autogebruik tot gevolghebben en daarmee leiden tot minder autogebruik -waarbij de mate van ver-mindering echter nog niet bekend is- ondersteund het Rijk ze voorlopig alle-maal.In het jaar 2010 streeft het Rijk naar 2 miljoen autodelers die samen naarschatting 1,37 miljoen auto's minder tot gevolg zouden hebben (9). De voor-delen die de overheid hiermee wenst te bereiken zijn:• lagere infrastructuurkosten voor parkeren en onderhoud;• lagere economische schade door files;• bescherming van het milieu.

Het Ministerie van Verkeer en Waterstaat (V&W) draagt zorg voor de versprei-ding van kennis via algemeen generiek onderzoek en kent een faciliterende rolten aanzien van de landelijke aanbieders. Haar initiërende en stimulerendetaken heeft zij overgedragen aan de door haar opgezette Stichting voor Ge-deeld Autogebruik welke hiervoor reeds beschreven is. De Stichting vormt eenlandelijk aanspreekpunt voor autodelen en houdt zich bezig met alle autodeel-initiatieven.V&W overlegt verder met het Ministerie van Financiën over fiscale maatrege-len, gericht op deelnemers aan deelauto-systemen [13, 54].

Succesvolle introductie van call-a-car/autodelen is ook met name voor regio-nale overheden interessant. Dit omdat vooral deze overheden in toenemendemate een rol krijgen om nieuwe vervoerformules en -concepten in te passen inregionale planvorming (226). Zo stellen provincies en regionale directies vanRijkswaterstaat financiële middelen ter beschikking om lokale en regionaleinitiatieven te ondersteunen. Een bijkomend aspect is dat een aantal belang-hebbende overheidspartijen al op regionaal niveau overlegstructuren gevormdhebben ten aanzien van verkeer- en vervoeraangelegenheden.

16 Brochure Call-a-Car/deelauto

Page 21: Deelauto de stand van zaken. - publicaties.minienm.nlpublicaties.minienm.nl/download-bijlage/48314/... · staan, de huidige stand van zaken en de mogelijke toekomstontwikkelingen

SamenvattendDe deelauto past in een groot aantal beleidsdoelstellingen van de (rijks)over-heid. Andersoortig autogebruik en -bezit kan leiden tot minder auto's en eenverbetering van de leefbaarheid en bereikbaarheid (SW-II, NMP + ) en biedtkansen voor autoluw bouwen (VINEX). Daarnaast past het systeem goed inhet streven naar het verbeteren van de parkeersituatie in overvolle binnen-steden en woonwijken. De overheden stimuleren autodelen door initiatieven en(technologische) ontwikkelingen te ondersteunen.

1 7 Brochure Call-a-Car/deelauto

Page 22: Deelauto de stand van zaken. - publicaties.minienm.nlpublicaties.minienm.nl/download-bijlage/48314/... · staan, de huidige stand van zaken en de mogelijke toekomstontwikkelingen

3 GESCHIEDENIS (INTER-)NATIONAAL

3.1 Inleiding

Niet alleen in Nederland maar ook elders in Europa gezien is het autodelen eenbetrekkelijk nieuw begrip. Alleen in Duitsland en Zwitserland bestaan al langerautodeel-organisaties. In Duitsland wordt dit principe al sinds 1988 toegepasten telden car sharing-organisaties in 1995 reeds circa 15.000 autodelers diesamen 1.000 auto's delen (227) in circa 70 steden (230). Berlijn alleen al teltcirca 2.700 autodelers die samen circa 140 deelauto's gebruiken (228), ver-deeld over 20 plaatsen (230). Zwitserland kent al sinds 1948 een autodeelor-ganisatie.

Over het algemeen blijken de maatschappelijke effecten van deze organisatiespositief. Zo is uit onderzoek bij Stattauto gebleken dat elke deelauto circa 5privé-auto's en in totaal circa 40.000 a 50.00 kilometers uitspaart, (bijlage 2).Per jaar melden zich circa 500 nieuwe leden bij Stattauto.

Uit andere onderzoeken in deze landen is gebleken dat het autogebruik doorautodelers met circa 60% is afgenomen (120). Opmerkelijk is wel dat demeeste deelnemers niet over een eigen auto beschikten voordat men lid werd(75% van de deelnemers in Zwitserland en 50% van de deelnemers in Duits-land).

Ondanks het nog beperkte internationale karakter bestaat er al wel een Euro-pees verband van autodeel-organisaties, de zogenaamde European Car Sharing(ECS). De E.C.S. is in 1991 in Duitsland opgericht en zetelt in Berlijn. InLuzern (Zwitserland) bevindt zich een nevenvestiging. Deze organisatie isopgezet om alle carsharing-organisaties in Europa te ondersteunen en op éénlijn te krijgen. Medio 1994 telde deze organisatie meer dan 100 aangeslotensteden uit Duitsland, Zwitserland, Oostenrijk, Denemarken en Nederland(228).

Het adres van de Eurpean CarSharing is:Manteuffelstrasse 40W-1000 Berlin 36Telefoon: 030/611 3527Dit is hetzelfde adres als van StattAuto Berlin.

18 Brochure Call-a-Car/deelauto

Page 23: Deelauto de stand van zaken. - publicaties.minienm.nlpublicaties.minienm.nl/download-bijlage/48314/... · staan, de huidige stand van zaken en de mogelijke toekomstontwikkelingen

In dit hoofdstuk wordt ingegaan op de gehanteerde formules en ervaringen inDuitsland en Zwitserland. Tot slot wordt aandacht besteed aan de kortegeschiedenis van het autodelen in Nederland.

3.2 Duitsland

In Duitsland kwam het collectief autobezit rond 1987 vooral uit idealisme enmilieubewustzijn van een aantal particulieren van de grond. In de begintijdbehoorde het collectief autobezit nog tot de 'alternatieve beweging', latersloten echter ook 'gewone' automobilisten zich bij de dan nog vooral particu-liere autodeelorganisaties aan.

Professionele autoverhuurders zijn (nog) niet actief op de Duitse autodeel-markt. Alleen AVIS kent het project 'Oskar' (soort kwantumhuur), doch datwordt in Duitsland niet als car sharing beschouwd (230).

De bekendste formule in Duitsland is car sharing, bijvoorbeeld Stattauto inBerlijn. Stattauto maakt deel uit van een keten van vergelijkbare car sharing-projecten door heel Duitsland. Ook steden als Bremen en Düsseldorf (StadtAU-TO), Aachen (StadtteilAUTO) en München en Kassei (Stattauto) hebbendergelijke organisaties. Hoewel de organisatiestructuren en boekingssystemenenigszins kunnen verschillen, is de opzet in principe overal hetzelfde.

Uit onderzoek naar het car sharing in Duitsland door het Duitse verkeersmini-sterie (1994) kan ondermeer onderstaand beeld geschetst worden (230).

• In Duitsland zijn de gebruikers over het algemeen tevreden over de gehan-teerde car sharingtarieven (35% is zeer tevreden en 55% is redelijk tevre-den). Wel blijkt, evenals in Nederland, dat de tariefstructuren divers zijn.

• Uit onderzoek blijkt dat carsharing in Duitsland goedkoper is, indien men5.000 tot 10.000 km per jaar rijdt. Dit in tegenstelling tot sommige car

sharingorganisaties die stellen dat car sharing bij 16.000 km tot 18.000 kmper jaar nog goedkoper is.

• De Duitse autodelers zijn over het algemeen tevreden over het type auto.Ook het reserveren van de auto blijkt in meer dan 90% van de gevallengehonoreerd te kunnen worden, met dien verstande dat niet altijd het ge-wenste type auto ook op de gewenste standplaats beschikbaar is.

• In Duitsland blijkt de nabijheid van een standplaats de belangrijkste aanlei-ding om aan car sharing te gaan doen. De helft van de deelnemers woontbinnen 1 kilometer van een standplaats, 70% binnen 2 kilometer. De stand-plaatsen liggen vooral (circa 80%) in de binnensteden. Veel deelnemers

19 Brochure Call-a-Car/deelauto

Page 24: Deelauto de stand van zaken. - publicaties.minienm.nlpublicaties.minienm.nl/download-bijlage/48314/... · staan, de huidige stand van zaken en de mogelijke toekomstontwikkelingen

vinden het geringe aantal standplaatsen en het gebrek van parkeerruimtevoor de auto's een groot probleem. Ook in Duitsland is het niet gemakkelijkvoor organisaties om aan gereserveerde plaatsen te komen. De meesteworden commercieel verworven (58%) en van de gemeentes gehuurd(22%). Slechts 7% wordt door een gemeente beschikbaar gesteld.

• De deelnemers zijn tevreden over de boekings- en afhandelingsadministratie(88%).

• De duitse autodelers gebruiken car sharing vooral voor recreatie (45%) eninkopen etc (21%).

• Op dit moment zijn er in circa 70 Duitse steden car sharing-initiatieven. In65% van deze steden nemen echter minder dan 50 personen hieraan deel(stand 1994). Ook in Duitsland heeft geen car sharing-'boom' plaats ge-vonden, maar meer een geleidelijke, trage lineaire ontwikkeling. Berlijn teltop dit moment circa 2.700 autodelers (227). De twee andere grote auto-deel steden Bremen en Aken telden in 1994 respectievelijk 450 en 440deelnemers.

• De Duitse deelnemers doen vooral uit milieu-overwegingen mee (71 %).• Het profiel van de Duitse autodeler luidt als volgt:

. tussen 25 en 40 jaar (73%), bijna géén ouderen (3%);

. alleenstaand (34%) of met zijn tweeën (32%);hoog opgeleid (66%), ambtenaar (61 %) en een gemiddeld inkomen;

. geen autobezitter voor deelname (circa 75%), 23% heeft de auto inge-ruild voor car sharing (vooral vanwege het milieu);

. autoreductie door car sharing: 67% gemiddeld per deelnemer;

. autokilometerreductie door car sharing: 42% gemiddeld per deelnemer;

. ruim de helft maakte voor deelname al relatief veel gebruik van hetopenbaar vervoer (52%). Met car sharing is het aantal openbaar ver-voerabonnementhouders toegenomen tot 70%.

Als voorbeeld van het Duitse autodelen wordt onderstaand de grootste enbelangrijkste formule toegelicht: Stattauto Berlin. Ook wordt in het kort aan-dacht geschonken aan een tweede Duitse autodeelformule Nachbarschaftsau-

to.

Stattauto BerlinStattauto Berlin GmbH is een vennootschap met beperkte aansprakelijkheid eneigendom van de gebroeders Peters. Het bedrijf wordt niet door de overheidgesubsidieerd. Alle benodigde gelden worden opgebracht door de deelnemen-de autogebruikers. Van deze inkomsten betaalt Stattauto het wagenpark, hetkantoor en werknemers en het geautomatiseerde reserveringssysteem (155).de organisatie is verder belast met het dagelijks bestuur van Stattauto.

20 Brochure Call-a-Car/deelauto

Page 25: Deelauto de stand van zaken. - publicaties.minienm.nlpublicaties.minienm.nl/download-bijlage/48314/... · staan, de huidige stand van zaken en de mogelijke toekomstontwikkelingen

Naast de organisatie is er een vereniging van gebruikers die een vetorechtkennen ten aanzien van bepaalde onderwerpen als bijvoorbeeld de vaststellingvan de tarieven.

De oorsprong van Stattauto is ontstaan doordat een aantal particulieren uitideële basis vanuit milieubewustzijn en saamhorigheidsgevoel rond 1987 sa-men een auto zijn gaan gebruiken.

Bij de Stattauto kunnen leden, na betaling van 200 Mark entreegeld en 10mark per maand en na telefonisch reserveren (90% kans op succes), van eenStattauto gebruik maken. Een Stattauto kan op het afgesproken moment bijéén van de Stattauto-stations opgehaald en teruggebracht worden. De 20onbemande Stattauto-stations liggen verspreid over de stad, elk voorzien vaneen kluis waarin de sleutels en logboeken van de auto's klaar liggen. Elk lidheeft een sleutel van de kluis en een 'Mobilcard' (klantenbetaalkaart). Naafloop van de rit noteert de gebruiker het aantal kilometers en doet de papie-ren en sleutels weer terug in de kluis voor de volgende gebruiker. Het telefoni-sche reserveringssysteem was door Stattauto aanvankelijk uitbesteed aan eenlokale taxicentrale die 24 uur per dag bereikbaar is. Omdat de lokale taxicen-trale overbelast raakte door de vele verzoeken, is later besloten dit in eigenbeheer te gaan doen.Sinds 1993 heeft Stattauto ook twee electro-auto's (SOLCAR's).

De tariefstructuur van Stattauto is doordacht. Bij particulier autobezit zijn devaste kosten hoog, doch de variabele kosten relatief laag. Bij Stattauto is hetjuist goedkoop om deelnemer te worden (in 1994 800 tot 1300 DM borg -dus restitutie bij opzegging -, een eenmalig abonnement van circa 200 tot 400DM en slechts 14 tot 28 DM per maand). De variabele kosten (uren en kilome-ters) zijn daarentegen hoog om het gebruik niet te stimuleren (ontmoedigings-beleid). Op de ingeleverde borgsom (soort lening) wordt jaarlijks circa 3,5%rente uitgekeerd. De tarieven bedragen circa 4 DM per verreden uur en circa25 Pfennig per verreden kilometer (tarieven 1992). Om het gebruik niet testimuleren is het ook niet mogelijk de auto voor te laten rijden en weer op telaten halen. Het laten brengen en halen is volgens Stattauto niet rendabel enbovendien in strijd met milieu (onnodige kilometers).

Verdere kenmerken en visies van Stattauto zijn:• Stattauto stelt dat elke Stattauto jaarlijks 5 privé-auto's en circa 40.000

autokilometers uitspaart (228).• Volgens Stattauto zijn automobilisten die minder dan 22.000 kilometer per

jaar rijden met een Stattauto goedkoper uit.

21 Brochure Call-a-Car/deelauto

Page 26: Deelauto de stand van zaken. - publicaties.minienm.nlpublicaties.minienm.nl/download-bijlage/48314/... · staan, de huidige stand van zaken en de mogelijke toekomstontwikkelingen

• De ideale organisatie van Stattauto in Berlijn bestaat uit een voorgestaneopsplitsing in 'buurten' met circa 1.000 leden. Ook dit is ideëel, men wilhet kleinschalig blijven houden omwille van het saamhorigheidsgevoel (ensociale controle).

• Er wordt geen rijksbetrokkenheid (ook geen stimulans) gewenst: het moet'uit de mensen zelf' en van onderaf komen.

• De Stattauto wordt vooral gebruikt voor sociaal-recreatieve ritten, dusvooral 's avonds, in het weekend en voor vakanties. Ten behoeve van eenbetere benutting van de auto's overdag, wordt nu ook de zakelijke marktals doelgroep bewerkt. Er zijn individuele bedrijfscontracten voor -inciden-teel- zakelijke rijders en collectieve grootgebruikcontracten.Stattauto kent ook een boodschappen-bezorgdienst (Stattkauf, 228).

Stattauto: succes als ondergang?De Stattauto Berlijn is tot op heden een succesvol initiatief gebleken. Echter zosuccesvol dat zij er zelfs aan ten onder kan gaan. De Verkehrsclub Deutsch-land heeft in 1992 namelijk becijferd dat de deelnemers aan Stattauto maarliefst de helft (circa 5.000 kilometer) minder autorijden dan toen ze zelf nogeen auto hadden. Dit niet alleen uit milieubewustheid, maar ook omdat menopziet tegen de organisatorische rompslomp van het autodelen (reserveren,auto ophalen en wegbrengen etc) en het feit dat men in het weekend ook weleens naast een auto grijpt. Daarom stappen steeds meer deelnemers steedsvaker direct op de bus en trein.

Dit is een succes voor het milieu, maar ook een gevaar voor Stattauto. Deautodelers laten de auto nu vaak staan, waardoor er te weinig geld binnen-komt om Stattauto draaiende te houden. De Vereniging Stattauto Berlin pastzich hierop aan, ook al omdat commerciële autoverhuurders veelal goedkoperzijn. Ook probeert Stattauto de dreigende exploitatie-verliezen op te vangendoor verhuur van de deelauto's voor zakelijk gebruik, met name in de stilleuren. Een voorbeeld hiervan is het gebruik van de deelauto door een bloemistdie voor 06.00 uur 's ochtends naar de veiling moet.

Nachbarschaftsauto:Iets anders dan Stattauto Berlin, functioneert een tweede grote deelauto-for-mule, te weten Nachbarschafts-auto in het Ruhrgebied (227/230). In 18 ste-den in het Ruhrgebied en ook daarbuiten (Düsseldorf, Regensburg etc) teltdeze formule initiatieven (waaronder Dortmund, Essen, Duisburg, Oberhausen,Bochum). Bij Nachbarschaftsauto werken kleine groepen buurt/straatbewonersop niet-commerciële basis en onder een centrale organisatie samen en beherengezamenlijk één of meerdere voertuigen. Dit concept lijkt op de Nederlandse

22 Brochure Call-a-Car/deelauto

Page 27: Deelauto de stand van zaken. - publicaties.minienm.nlpublicaties.minienm.nl/download-bijlage/48314/... · staan, de huidige stand van zaken en de mogelijke toekomstontwikkelingen

maatschapvormen. Het inbrengen van een eigen auto is mogelijk. De belang-rijkste verschillen ten opzichte van de Stattauto zijn de meer persoonlijkerelaties, de eigendomsverhoudingen, de betaal- en boekingsregelingen envooral de beperkte deelnemerskringen. Medio oktober 1995 telde deze organi-satie 910 deelnemers (in juli 1994 nog 290), verdeeld over 90 voertuigen (injuli 1994 nog 35 auto's). De organisatie zelf bestaat uit circa 5 werknemers(in juli 1994 nog 2).

3.3 Zwitserland

Nog meer dan in Duitsland is het autodelen in Zwitserland een al jaren be-staand fenomeen (sinds 1948). De huidige autodeelorganisaties zijn in Zwit-serland vooral bekend onder de naam Auto Teilet Genossenschaft (ATG, in1987 opgericht in Stans). Medio 1993 telde ATG meer dan 70 Filialen metmeer dan 80 auto's voor in totaal meer dan 1000 deelnemers (gezinnen).Zwitserland telde in aanvang ook nog een tweede autodeel-organisatie(ShareCom uit Zürich) welke in 1992 is gefuseerd met ATG.

Het concept lijkt in hoofdlijnen op de hiervoor beschreven Stattauto van Ber-lijn. Ook in Zwitserland is het 'autoteilen' ontstaan en nog steeds georgani-seerd rond kleinschalige particuliere initiatieven met maatschappelijke (milieu)en niet commerciële motieven. De doelgroep bestond ook hier tot voor kort uitmet name milieubewuste en daarmee met name hoger opgeleiden. De laatstejaren blijkt echter een meerderheid onder de deelnemers (circa 60%) financiëleoverwegingen hiervoor aan te voeren.

Evenals bij Stattauto wordt ook hier uitgegaan van speciale parkeerterreinenen een kluis met autosleutels en -papieren vanwaar de auto's opgehaald enteruggebracht kunnen worden. Een breng- en ophaalservice kent men ook hierniet. En ook hier wordt in de tariefstructuur afgedwongen dat de auto meestalalleen voor korte ritten gebruikt wordt.

Toch zijn er ook wezenlijke verschillen tussen het Zwitserse en Duitse autode-len. In Zwitserland is het 'autoteilen' nog steeds georganiseerd rond particulie-re 'autonome filialen'. Indien zo'n particulier filiaal uitgroeit tot meer dan 10 le-den, kan men zich aansluiten bij het landelijke ATG.

ATG genossenschaft is een overkoepelende organisatie voor de diverse auto-deelinitiatieven in Zwitserland die zich als 'Filial' bij ATG aangesloten hebben.ATG schaft de auto's aan en zorgt voor de organisatie van het systeem en hetonderhoud van het wagenpark. De ATG draagt dan vanaf dat moment de

23 Brochure Call-a-Car/deelauto

Page 28: Deelauto de stand van zaken. - publicaties.minienm.nlpublicaties.minienm.nl/download-bijlage/48314/... · staan, de huidige stand van zaken en de mogelijke toekomstontwikkelingen

baten en lasten van het autodelen (risicodragende partij). De coördinatie vande diverse activiteiten worden uitgevoerd door de werkmaatschappij ATG-Geschaftsstelle. Naast de filialen kent de ATG ook zogenaamde 'Kleingruppen'die minimaal uit vijf deelnemers bestaan.

In tegenstelling tot het Berlijnse Stattauto zijn er bovendien een gedecentrali-seerd beheer. Bij elk filiaal is een wagenchef en filiaalleider aanwezig diezorgdraagt voor communicatie en auto-administratie. Dit werk is grotendeelsgebaseerd op arbeid door de leden. Hierdoor is over het algemeen de kosten-batenverhouding eerder in evenwicht dan bij Stattauto. Als een filiaal uit meerdan 12 auto's bestaat, wordt voor de filiaalleiding een professionele kracht(Filialleiter) ingehuurd (betaald uit de lidmaatschapsgelden) alsmede een tech-nicus (Wagenbetreuer).

Het opzetten van nieuwe filialen wordt uitbesteed aan het aan ATG gelieerdeen gespecialiseerde externe bureau Balance. Deze organisatie heeft als doelsoortgelijke autodeel-organisaties volgens het franchise-principe ook in andereZwitserse regio's van de grond te brengen. ATG werkt echter niet op commer-ciële motieven, zodat het doel van de gebruiker en exploitant bij ATG één zijn.

Sinds kort kent Zwitserland naast het hierboven beschreven 'filiaal carsharing'ook het meer commerciële 'firma carsharing'. Hier is de firma zelf de risicodra-gende partij.

Verdere kenmerken en visies van ATG zijn puntsgewijs:• Alle ATG-filialen functioneren overal hetzelfde (franchise-formule), een

ATG-lid kan dus overal in Zwitserland een deelauto gebruiken.• Tot voor kort konden auto's nog alleen schriftelijk gereserveerd worden,

pas sinds 1993 kan dit ook telefonisch.• ATG kent geen vaste kosten, doch wel hoge variabele kosten (1993: 2,25

ZwFr per uur en ZwFr 0,40 per kilometer, 's nachts geen uurtarief).• ATG kent wel entreegeld (200 ZwFr) en borg (1993: ZwFr. 1000).• Autoteilen met ATG is niet meer aantrekkelijk als meer dan 10.000 kilome-

ter per jaar verreden wordt.• Ritten tussen 15 en 100 kilometer zijn aantrekkelijk met ATG, door de hoge

variabele kosten worden lange autoritten ontmoedigt (filosofie is dat detrein geschikt is voor de langere afstanden);

• ATG is ook beschikbaar voor bedrijven.

24 Brochure Call-a-Car/deelauto

Page 29: Deelauto de stand van zaken. - publicaties.minienm.nlpublicaties.minienm.nl/download-bijlage/48314/... · staan, de huidige stand van zaken en de mogelijke toekomstontwikkelingen

3.4 Nederland

Autodelen is in het begin van de jaren negentig naar Nederland overgewaaidvanuit Duitsland en Zwitserland. Overigens zijn er in de jaren zeventig entachtig al eens experimenten gedaan die leken op het autodelen. In 1974 werdde Witkar geïntroduceerd in Amsterdam. De Witkar was het eerste automati-sche systeem van voertuigverhuur ter wereld. Er werd uitgegaan van reser-vering van parkeerplaatsen, van automatisch opladen van het energiesysteemen een geautomatiseerde verwerking van de betalingen via de giro. De kostenvan deelname bedroegen een eenmalig bedrag van f 25,- voor het lidmaat-schap en voor het gebruik / 0,15 per minuut.Het systeem werkte verder met detectie van het voertuignummer en met eenmagneetsleutel met persoonlijke gegevens [70]. Na 10 jaar is dit projectgestopt omdat het niet mogelijk bleek om de kritische grens van 15 stations tebereiken waarmee het systeem financieel dekkend geëxploiteerd had kunnenworden [58].

In 1980 werd het Z-kar systeem gelanceerd. Het systeem was een systeem,gebaseerd op vaste inlever- en ophaalpunten en diende aanvankelijk te startenmet een handmatig bijgehouden administratie. De deelnamekosten zouden permaand f 40,- bedragen en voor het gebruik tussen de f 0,50 en f 1,50 peruur (afhankelijk van het tijdstip van de dag) en ƒ 0,15 per kilometer. Ditsysteem werd echter nooit opgestart als gevolg van een gebrek aan belang-stelling [70].

In het begin van de jaren negentig kwam de deelauto definitief van de grond.Er bestaan nu in totaal circa 16 formules in 250 gemeenten en maken meerdan 50.000 mensen gebruik van een officieel deelauto-systeem. Om de huidi-ge groei van het autobezit te halveren, zouden er in Nederland in 2010 tweemiljoen autodelers moeten zijn [12]. Dit zal naar verwachting kunnen leiden toteen besparing van 1,4 miljoen auto's ten opzichte van een trendmatige groei,deze lagere groei in het autobezit zal de groei van het aantal autokilometersmet circa 4 miljard kilometers kunnen reduceren.

25 Brochure Call-a-Car/deelauto

Page 30: Deelauto de stand van zaken. - publicaties.minienm.nlpublicaties.minienm.nl/download-bijlage/48314/... · staan, de huidige stand van zaken en de mogelijke toekomstontwikkelingen

DEELAUTO OP DIT MOMENT

4.1 Inleiding

Autodelen lijkt in Nederland commercieel haalbaar en kan daardoor de groeivan het autobezit en -gebruik afremmen.

Uit onderzoek in 1992 is gebleken dat 16% van alle kilometers kan wordengemaakt met een deelauto. Het totaal aantal autokilometers zou daarmee met2% kunnen afnemen (5). Gebleken is namelijk dat 71 % van de potentiëlegebruikers (mensen met een auto voor voornamelijk sociaal-recreatieve doel-einden die niet of lastig met het openbaar vervoer te maken zijn) de deelautoeen interessant alternatief vindt. Circa 40% wil er in principe ook gebruik vangaan maken.

De ontwikkelingen rond het autodelen nemen op dit moment dan ook eengrote vlucht. Het is niet verwonderlijk dat deze ontwikkelingen zich juist indeze tijd voortzetten. Er is een groeiend bewustzijn te constateren ten aanzienvan het milieu en vooral ook kosten in relatie tot het autobezit en autogebruik.

Onderstaand worden de trends nader beschreven die samen het 'marktkli-maat' vormen voor autodelen in de nabije toekomst. Vervolgens wordt stilge-staan bij de uitvoeringsvarianten rond autodelen die er op dit moment bestaan.

4.2 Het markt-klimaat van autodelen: trends

Met betrekking tot de toekomstige ontwikkelingskansen ten aanzien van hetautodelen kunnen de onderstaande kansen en bedreigingen aangegeven wor-

den.

KansenHet autodelen lijkt in Nederland maatschappelijk de wind mee te hebben. Metname het toenemende bewustzijn rond de kosten van het particuliere autobe-zit speelt hierbij een belangrijke rol. Dit beeld wordt gestaafd door diverseonderzoeken. Uit onderzoek blijkt dat zo'n 10% van alle autobezitters inNederland (zo'n 500.000 mensen) overweegt om geen andere auto meer aante schaffen vanwege de stijgende autokosten (80). Deze massale groep lijkteen gunstige voedingsbodem voor een -met name op kostenbeperking gerich-te- vorm van alternatief autobezit. Een alternatief waardoor de eigen auto ook

26 Brochure Call-a-Car/deelauto

Page 31: Deelauto de stand van zaken. - publicaties.minienm.nlpublicaties.minienm.nl/download-bijlage/48314/... · staan, de huidige stand van zaken en de mogelijke toekomstontwikkelingen

daadwerkelijk afgestoten kan worden met behoud van (auto-)mobiliteit en diein de praktijk een autokilometer-reductie oplevert ten opzichte van het eigenautobezit.

Uit landelijk onderzoek (88) van de BOVAG in 1992 blijkt dat 47% van departiculieren die de auto van de hand willen doen, hiervoor de hoge kosten alsargument aanvoeren.

Het toenemend milieubewust zijn blijkt nog niet zo'n sterke kans te zijn voorhet autodelen. Weliswaar wordt dit argument steeds vaker genoemd doorautodelers, doch over het algemeen gezien lijkt het voor de potentiële autode-ler nog geen doorslaggevend argument. Dit blijkt onder meer uit onderzoekwaaruit blijkt dat slechts 5% van de autobezitters die de auto van de hand wildoen, uit milieuredenen voortaan van een alternatief gebruik zal gaan maken(88).

Een derde belangrijke kans voor een belangrijke 'doorstart' van het autodelenis de stimulans van de rijksoverheid. Het autodelen wordt door de overheid ge-zien als een belangrijk instrument inzake terugdringing van automobiliteit enbescherming van het milieu. Door tijdelijke samenwerking met startendeinitiatiefnemers willen de overheden het introductieproces van het autodelenbespoedigen.

BedreigingenEr zijn ook enkele 'bedreigingen' die de ontwikkeling van het autodelen kunnentegenwerken.

Op de eerste plaats is er het risico van stigmatisering rond het autodelen. Zokan autodelen, juist door de kostenvoordelen een naam krijgen van 'de autovoor de armen'. Daarom is het van belang dit aspect niet centraal te stellen bijde verdere profilering van call-a-car/autodelen.

Een tweede bedreiging kan liggen in de negatieve publiciteit die rond autodeel-projecten kan ontstaan. Voorbeelden hiervan zijn negatieve krantenberichtendie de kostenvoordelen (87), milieuvoordelen (184) en die de gegarandeerdeparkeerplaatsen (216) tegenspreken. Ook de enigszins tegenvallende resulta-ten van de Auto Op Afroep van de ANWB (215) gaf enige negatieve publici-teit.

Een andere bedreiging kan het lage tempo van de maatschappelijke acceptatievan autodelen zijn. Want hoewel er reeds diverse initiatieven en uitvoerings-vormen zijn gestart en er al veel publicitaire aandacht aan geschonken wordt,

27 Brochure Call-a-Car/deelauto

Page 32: Deelauto de stand van zaken. - publicaties.minienm.nlpublicaties.minienm.nl/download-bijlage/48314/... · staan, de huidige stand van zaken en de mogelijke toekomstontwikkelingen

is de belangstelling nog niet concreet genoeg (kijkers, maar nog geen kopers)en is het aantal deelnemers van initiatieven vaak nog (te) gering. Het idee call-a-car/autodelen als een acceptabel alternatief voor het dure eigen autobezitmoet duidelijk nog 'ontdekt' worden. Dit acceptatie-proces mag niet te langduren omdat dan het risico te groot is dat gestarte (landelijke) initiatievenonrendabel blijven en gestopt worden.

4.3 Uitvoeringsvarianten van call-a-car/autodelen

Zoals in hoofdstuk 3 reeds aangegeven bestaat het fenomeen autodelen inNederland inmiddels uit een groot aantal verschillende uitvoeringsvormen. Eenprobleem is het veelal lokale karakter van deze initiatieven en de beperktebeschikbaarheid van concrete informatie hieromtrent. Het is voor geïnteres-seerde particulieren, initiatiefnemers en beleidmakers elders daarom moeilijkconcreet inzicht te krijgen in het inmiddels brede scala van mogelijkheden eneventueel de voor de eigen situatie meest geschikte vorm van autodelen.

Om hierop meer inzicht te geven worden de diverse hoofdvormen binnenautodelen nader uitgewerkt aan de hand van een aantal relevante factoren (dezogenaamde marketing-mix-elementen). Deze factoren zijn: produkt, plaats,prijs, promotie en personeel. Door de diverse hoofdvormen op deze manier tebeschrijven ontstaat een beter inzicht in de diversiteit binnen autodelen en debelangrijkste verschillen ten opzichte van elkaar.

4.3.1 Maatschappen

• ProduktIn geval van buurtinitiatieven waarbij één of meerdere auto's worden beheerd,wordt veelal een maatschap opgericht waarin de verschillende juridische as-pecten geregeld worden. Het elkaar kennen en vertrouwen en medeverant-woordelijksgevoel vormen de belangrijkste pijlers. Ook aspecten als mobiliteits-en milieubewustheid en kosten spelen hier vaak een rol.

Een maatschapauto wordt gemiddeld twee of drie keer per week gebruikt, vrij-wel uitsluitend voor privé-gebruik: familiebezoek, boodschappen, dagje uit etc.De deelnemers in de Maatschap wonen in de buurt en kennen elkaar goed(buren, kennissen, familie). De beschikbaarheid van de auto is niet altijd gega-randeerd.

28 Brochure Call-a-Car/deelauto

Page 33: Deelauto de stand van zaken. - publicaties.minienm.nlpublicaties.minienm.nl/download-bijlage/48314/... · staan, de huidige stand van zaken en de mogelijke toekomstontwikkelingen

Deze vorm van samen-autogebruik wordt door verzekeringsmaatschappijenoverigens (nog) niet erkend. Met andere woorden: het is (nog) niet mogelijkeen collectieve autoverzekering op naam van een maatschap af te sluiten (4).

• PrijsDe vaste en variabele kosten van het autodelen worden meestal evenredigverdeeld over alle deelnemers ('maten'). Als voor de aanschaf van de auto eenlening wordt afgesloten, staat in de maatschap-overeenkomst wie aan wiemoet betalen. De verrekening van de benzinekosten en kosten van onderhouden reparatie kan eveneens in de overeenkomst beschreven worden, bijvoor-beeld als frequentere gebruikers een hoger aandeel in het onderhoud moetenbetalen.

• PlaatsBij de maatschap gaat het uitsluitend om initiatieven van een zeer beperkteomvang en hooguit op buurtniveau.

• PromotieAangezien de Maatschap-vorm uitsluitend bedoeld is als een onderlinge juridi-sche basis, wordt er niet aan promotie gedaan. Mogelijk is dat buurtgenotenaansluiten naar aanleiding van mondelinge reclame.

• PersoneelEr is geen sprake van personeel, alle activiteiten worden door de deelnemerszelf verricht.

4.3.2 Uurverhuur

• ProduktDeze vorm van autodelen speelt zich ook grotendeels af op buurtniveau ensoms op wijkniveau. Meestal gaat het hier om meer uitgewerkte particuliereinitiatieven (verenigingen of kleine bedrijfjes) die auto's verhuren. Er wordtdoorgaans niet bewust winst nagestreefd, eventuele winst vloeit als reserveterug in de organisatie. Vaak hebben ze een maatschappelijk doel als hetverminderen van het aantal autokilometers tot doel. Deze autodeelformule isafgeleid van het Duitse Stattauto en het Zwitserse ATG.

De auto's staan op één of meerdere centrale afgiftepunten in de buurt/wijk endienen hier te worden opgehaald en teruggebracht. Buurtbewoners kunnendag en nacht over een auto beschikken. Bij deze afgiftepunten staat een kluismet daarin de autosleutels en autopapieren. In de auto's bevindt zich een

29 Brochure Call-a-Car/deelauto

Page 34: Deelauto de stand van zaken. - publicaties.minienm.nlpublicaties.minienm.nl/download-bijlage/48314/... · staan, de huidige stand van zaken en de mogelijke toekomstontwikkelingen

boord-computer die zorgdraagt voor de verrekening van gereden tijd en kilo-meters. Bij autodelen wordt niet met reserveringen gewerkt, zodat geen garan-tie rond autobeschikbaarheid bestaat.

Dit systeem is internationaal bekend, vaak onder de naam car sharing. Hetsysteem is in 120 Europese steden operationeel en wordt gestimuleerd doorde European Car Sharing (ECS). In landen als Duitsland en Zwitserland zijndeze systemen vaak niet commercieel maar gericht op ideële motieven.

Voorbeelden van op Duitse en Zwitserse leest geschoeide uurverhuur-organi-saties in Nederland zijn:• Green Wheels (Rotterdam).• Autodelen (Amsterdam).

• PrijsDe jaarlijkse lidmaatschapskosten zijn doorgaans laag. De gebruikskosten peruur en kilometer zijn echter hoog. Dit alles met als doel om het gebruik en dushet aantal autokilometers af te remmen.

• PlaatsUurverhuur is gebaseerd op één of meerdere afgiftepunten van auto's in dedirecte omgeving van de gebruikers ('auto om de hoek'). In diverse buurtenzijn autodeelparkeerplaatsen ingericht voor deelauto's. De gebruiksduur isvaak kort (ritten in en rond de stad), vandaar de naam uurverhuur.De 'reikwijdte' van het initiatief is op dit moment alleen geschikt voor de men-sen in de betreffende buurt/wijk. Het is inmiddels bekend dat organisaties alsGreen Wheels uit Rotterdam deze formule regionaal of landelijk willen uitbrei-den. Elk initiatief zal echter dan wel een eigen kleinschalige lokale eenheid vor-men.

• PromotieDe uurverhuur-organisaties doen over het algemeen niet veel aan betaaldecommunicatie (bijvoorbeeld advertenties). Deze organisaties profiteren op ditmoment van alle publiciteit over autodelen en proberen vooral door mond-op-mond-reclame en publiciteit meer leden te werven.

• PersoneelDoorgaans is de personele omvang van dergelijke organisaties beperkt en be-staat feitelijk uit de verhuurder annex wagenpark-beheerder. Er wordt zoveelmogelijk gebruik gemaakt van de zelfwerkzaamheid van de gebruikers zoalsbijvoorbeeld zelf de administratie bijhouden, zelf de auto ophalen en wegbren-gen etc.

30 Brochure Call-a-Car/deelauto

Page 35: Deelauto de stand van zaken. - publicaties.minienm.nlpublicaties.minienm.nl/download-bijlage/48314/... · staan, de huidige stand van zaken en de mogelijke toekomstontwikkelingen

4.3.3 Abonnemen ten

• ProduktHier gaat het meestal om (deels) professionele organisaties (autoverhuurders-/autodealers, vervoerbedrijven etc) die een produkt 'abonnement op een auto'ontworpen hebben als alternatief voor het eigen autobezit. De aard van hetabonnement is meestal afhankelijk van het aantal dagen (minimaal 10 of 20en maximaal 120 tot 150 dagen) en kilometers dat een deelnemer denkt tegaan gebruiken. Indien een deelnemer tijdig (vaak minimaal 24 uur van tevoren) telefonisch reserveert, is men altijd zeker van de beschikking over eenauto naar keuze. De auto dient in principe zelf opgehaald en afgeleverd teworden bij de verhuurder.

De verscheidenheid aan initiatieven rond het principe van de huurabonnemen-ten is groot. Voorbeelden hiervan zijn:• diverse lokale initiatieven onder de naam Call-a-Car;• het landelijke Auto-Op-Afroep van de ANWB.

Bij een aantal lokale projecten wordt extra aandacht besteed aan de compleet-heid van het vervoerprodukt autodelen. Deze uitgebreidere vormen van hethuurabonnement, kunnen ook wel als abonnement-service aangemerkt wor-den. De abonnement-service onderscheidt zich van de reguliere abonnementendoordat zij extra service biedt. Voorbeelden hiervan zijn een ophaal- en weg-brengservice en/of de combinatie van het huurabonnement met een openbaarvervoerabonnement. Ook kan een combinatie van aanvullende diensten aange-boden van accessoires als kinderzitjes, imperials etc.

Binnen de subcategorie 'abonnement-service' bestaat overigens weinig een-duidigheid in naamgeving. Vaak komt de naam Call-a-Car voor, maar omdathet vaak om unieke lokale initiatieven gaat met eigen produkt-accenten, ko-men ook veel andere namen voor. Voorbeelden hiervan zijn:• Call-a-car Culemborg, Buren.• Call-a-car Haarlem.• Huur-Op-Maat in Leiden.• Automobel in Enschede.

Ook lokale taxibedrijven, openbaar vervoerbedrijven en gemeenten houdenzich steeds meer bezig met huurabonnement-initiatieven. Voorbeelden hiervanzijn het gemeentelijke initiatief tot Call-a-Car-Utrecht en het Automobel vanonder meer stadsvervoerder TET in Enschede.

31 Brochure Call-a-Car/deelauto

Page 36: Deelauto de stand van zaken. - publicaties.minienm.nlpublicaties.minienm.nl/download-bijlage/48314/... · staan, de huidige stand van zaken en de mogelijke toekomstontwikkelingen

• PrijsCentraal bij het huurabonnement staat het principe dat een deelnemer eencontracten afsluit met een derde partij (bijvoorbeeld autoverhuurder of -dea-ler), gebaseerd op een combinatie van het aantal dagen, het aantal kilometersen het type auto dat de deelnemer denkt te gaan rijden. Hiervoor wordt dedeelnemer een bepaald lidmaatschapstarief en maand- of daghuurtarief bere-kend evenals een bepaald kilometertarief (exclusief brandstof) bij gebruik,vaak rekening houdend met 100 kilometer vrij rijden per dag.

De prijsstructuur bij huurabonnementen bestaat uit een lage vaste huurprijsper periode. Dit maand- of dagtarief wordt per lid vastgesteld, gebaseerd ophet verwachte gebruik in aantal dagen. De variabele kosten per uur en kilome-ter zijn gebaseerd op gereduceerde tarieven ten opzichte van de reguliereautoverhuur. De eerste 100 kilometers zijn meestal vrij.

Ten opzichte van de kosten bij het eigen autobezit kan gesteld worden dat devariabele kosten hoger zijn dan de eigen auto, doch de vaste kosten (veel)lager.

De verzekering is doorgaans all-risks en er geldt meestal een uitgebreide pech-en ongevallenservice. Bij schade geldt vaak wel een eigen risico voor de deel-nemers.

• PlaatsDe meeste huurabonnement-projecten zijn lokaal van karakter. Het is mogelijkdat bepaalde concepten in andere gemeenten navolging vinden. Doch in we-zen is elk initiatief lokaal van karakter en niet onderling uitwisselbaar.

De Auto-op-Afroep van de ANWB is echter een landelijk systeem, dat gebruikmaakt van een steeds dichter wordend landelijk netwerk van aangeslotenautodealers. De ANWB had overigens in aanvang alleen autodealers en geenverhuurbedrijven ingeschakeld, omdat er veel meer dealers zijn dan autover-huurbedrijven. Volgens de ANWB zijn de bereikbaarheid en toegankelijkheidvan het systeem belangrijke voorwaarden voor het slagen van call-a car/auto-delen. Door een landelijk steeds dichter groeiend netwerk op te zetten is ereen steeds grotere kans op een uitgiftepunt in de buurt van gebruikers. Hoe-wel dit systeem landelijk is, wil dit niet zeggen dat er ook een uitwisselbaar-heid van voertuigen bestaat. Ook hier dient elke auto naar de eigen dealerteruggebracht te worden.

32 Brochure Call-a-Car/deelauto

Page 37: Deelauto de stand van zaken. - publicaties.minienm.nlpublicaties.minienm.nl/download-bijlage/48314/... · staan, de huidige stand van zaken en de mogelijke toekomstontwikkelingen

• PromotieDe meeste huurabonnement-projecten doen actief aan de werving van nieuweleden. Dit gebeurt echter binnen het invloedsgebied van de verhuurder(s).Doorgaans wordt gebruik gemaakt van folders en advertenties in de lokalemedia.Vanwege het landelijke karakter van de Auto-op-Afroep van de ANWB, wordthier meer gebruik gemaakt van grootschalige promotie van het systeem. Voor-beelden hiervan zijn advertentiecampagnes in het eigen leden-blad, landelijkedagbladen, tijdschriften, billboards op stations en eventueel op radio en tele-visie.

4.3.4 Coupons

• ProduktVerschillende landelijke autoverhuurbedrijven hebben speciale aanbiedingenontwikkeld, gebaseerd op het principe van het flexibel huren, de zogenaamdecoupon-systemen. Hierbij kan gedacht worden aan strippenkaarten en vou-chers waarmee een auto tegen een vooraf vastgesteld dagtarief kan wordengebruikt. Het verschil met abonnementen is dat er geen sprake is van eenjaarlijkse bijdrage en/of maandelijks abonnement. Men betaalt alleen het -voor-af afgesproken- dagtarief.

Voorbeelden hiervan zijn:• AVIS Club (AVIS).• Snel Weg Plan (Budget).• H2O-plan (Hertz).

• PrijsHet belangrijkste verschil met alle voorgaande categorieën is dat hier geenperiodieke vaste bijdrage gevraagd wordt, zoals bij de huurabonnementen. Weldient men een aantal gebruiksmomenten vooraf te kopen (strippenkaarten,couponboekjes etc), tegen vooraf afgesproken gereduceerde dagtarief. Gebrui-kers leggen hiermee een soort 'claim' voor een aantal gebruiksmomenten naarkeuze tegen een gereduceerd tarief. Door het vooruitbetalen ontstaat eenbeter verantwoordelijkheidsgevoel bij de gebruiker.

• PlaatsCoupon-systemen zijn veelal van landelijk opererende (internationale) autover-huurbedrijven. Hierdoor kan gesproken worden van een landelijk systeem. Er isechter geen sprake van een landelijk distributienet. De spreiding van het pro-

33 Brochure Call-a-Car/deelauto

Page 38: Deelauto de stand van zaken. - publicaties.minienm.nlpublicaties.minienm.nl/download-bijlage/48314/... · staan, de huidige stand van zaken en de mogelijke toekomstontwikkelingen

dukt is beperkt tot de voornamelijk grotere gemeenten met een verhuurkan-toor en het bedieningsgebied is vooral van een lokaal niveau.

• PromotieEvenals bij de Auto-op-Afroep kan ook hier gesproken worden van een natio-naal systeem, zodat gebruik gemaakt kan worden van een landelijk dekkendegrootschalige promotie van het systeem. Vooralsnog vindt promotie van hetsysteem voornamelijk via folders en advertenties in landelijke dagbladen entijdschriften plaats. De BOVAG als overkoepelende organisatie van autover-huurders speelt een belangrijke rol bij de ontwikkeling van promotiecampagnester stimulering van de huurabonnementen en kwantumhuren.

34 Brochure Call-a-Car/deelauto

Page 39: Deelauto de stand van zaken. - publicaties.minienm.nlpublicaties.minienm.nl/download-bijlage/48314/... · staan, de huidige stand van zaken en de mogelijke toekomstontwikkelingen

VOORUITBLIK

5.1 Inleiding

In het voorgaande in ingegaan op de geschiedenis en de huidige stand vanzaken rond autodelen. In dit hoofdstuk worden in het kort enkele toekomstigeontwikkelingen rond autodelen geschetst.

5.2 2 miljoen autodelers in 2010

Het ministerie van Verkeer en Waterstaat heeft een zeer duidelijke doelstellingomtrent autodelen geformuleerd:'Om de huidige groei van het autobezit te halveren, zouden er in Nederland in2010 twee miljoen autodelers moeten zijn [12]. Dit zal naar verwachtingkunnen leiden tot een besparing van 1,4 miljoen auto's ten opzichte van eentrendmatige groei. Deze lagere groei in het autobezit zal de groei van hetaantal autokilometers met circa 4 miljard kilometers kunnen reduceren (zie ookpagina 26).'Deze doelstelling is enerzijds gebaseerd op de SVV-doelstelling (halveren vande groei van het autogebruik) en anderzijds op de uitkomsten van het haal-baarheidsonderzoek [5]. In dat onderzoek werd namelijk geconstateerd datautodelen (toen nog Call-A-Car geheten) op termijn een reductie van 4 miljardautokilometers kon bewerkstelligen. Tevens werd geconcludeerd dat 40% vande Nederlandse automobilisten in principe ook gebruik zal gaan maken van eenautodeelsysteem. En 40% van ongeveer 5 miljoen autobezitters, levert 2miljoen autodelers op.

5.3 Autodelen binnenkort ook voor woon-werk verkeer

Aanvankelijk was autodelen vooral gericht op het sociaal-recreatieve verkeer.Dat was een ritmotief waarvoor men niet speciaal een auto zou willen aan-schaffen, maar er wel één zou willen gebruiken, zo werd gedacht. Die gedach-te bleek te kloppen; de eerste autodelers hadden geen auto, of gebruikten eendeelauto bij wijze van 2e auto.De trend lijkt nu te worden dat ook voor zakelijk en woon-werk verkeer eendeelauto interessant wordt. Diverse tekenen in de markt wijzen daar op.Hoewel nog pril en hoogstens indicatief, kunnen de volgende ontwikkelingen

35 Brochure Call-a-Car/deelauto

Page 40: Deelauto de stand van zaken. - publicaties.minienm.nlpublicaties.minienm.nl/download-bijlage/48314/... · staan, de huidige stand van zaken en de mogelijke toekomstontwikkelingen

genoemd worden naast de ontwikkelingen die elders in dit rapport al staanvermeld:• Transvision bv (het voormalige treintaxi bv) heeft een mobiliteitskaart ont-

wikkeld voor zakelijk verkeer, waarmee het eenvoudig is om van verschil-lende vervoerwijzen, zoals trein en auto, gebruik te maken in een ketenver-plaatsing {voortransport, hoofdtransport, natransport).

• De KLM is medio juni 1996 van start gegaan met het concept 'Wings &Wheels', waarmee medewerkers van de KLM op zeer flexibele basis vaneen auto gebruik kunnen maken voor woon-werk en zakelijke reizen. Eenhaalbaarheidsonderzoek heeft uitgewezen dat ongeveer 10% van het KLM-personeel, ofwel 1.200 personen, van dit concept gebruik zal gaan maken.Daarmee worden tevens 300 parkeerplaatsen uitgespaard.

5.4 Stichting Gedeeld Autogebruik krijgt prominentere rol

Het promoten van gedeeld autogebruik gebeurt nu nog in een zogeheten'fluister-campagne', wat wil zeggen dat het autodelen wordt gepromoot alsonderdeel van een andere activiteit.In het najaar van 1996 wordt begonnen met een zelfstandige campagne voorautodelen. Deze campagne wordt getrokken door de Stichting Gedeeld Auto-gebruik, namens de diverse aanbieders. Tegelijk zal ook een strategischeconferentie plaatsvinden over de plaats van de Stichting in de markt. Nu hetautodelen de kinderschoenen begint te ontgroeien, ontstaat de behoefte omde positie van de Stichting voor alle partijen wat duidelijker te omschrijven.Die duidelijkheid is ook gewenst omdat de Stichting op termijn zichzelf finan-cieel zal moeten kunnen bedruipen. Eventuele commerciële activiteiten die indat kader worden ontplooid, mogen uiteraard niet concurrerend zijn ten op-zichte van de aanbieders die de Stichting nu juist moet ondersteunen.

36 Brochure Call-a-Car/deelauto

Page 41: Deelauto de stand van zaken. - publicaties.minienm.nlpublicaties.minienm.nl/download-bijlage/48314/... · staan, de huidige stand van zaken en de mogelijke toekomstontwikkelingen

PRAKTIJKVOORBEELDEN

6.1 Inleiding

Tot dusver is vooral ingegaan op de verschillende hoofdvormen van formulesen concepten van het autodelen. Hierbinnen komen diverse varianten voor,ieder afgestemd op de eigen lokale situatie of de maximale benutting van deeigen sterke punten. Voor een goed inzicht in de opzet van -toekomstige-autodeel-formules is het belangrijk nader kennis te maken met een aantalpraktijkvoorbeelden van dit moment. Onderstaand worden de volgende prak-tijkvoorbeelden beschreven:

• Uurverhuur:1. Buurt Auto Systeem (BAS) in Amsterdam.2. Autodelen Amsterdam.3. Green Wheels in Rotterdam.

• Abonnementverhuur:4. Call-a-Car in Utrecht.5. Auto-Op-Afroep van de ANWB.

• Abonnementverhuur met service:6. Huur-Op-Maat in Leiden.7. Call-a-Car in Culemborg en Buren.8. Call-a-Car in Haarlem.9. Automobel in Enschede.

• Couponsystemen:10. H2O-Plan van Hertz.

6.2 Buurt Auto Systeem (BAS)

De Buurtautoservice (sedert februari 1994) is een initiatief van een lokaleautoverhuurder op aansporing van het Amsterdamse Stadsdeel Westerpark.Het Stadsdeel wil de bewoners hiermee een alternatief bieden voor het bezitvan de eigen auto, sinds besloten is tot invoering van het betaald parkeren.

Tegen lage eenmalige lidmaatschapskosten (circa f 200,--) kunnen buurtbe-woners deelnemen aan het systeem. Bij de verhuurder zijn een aantal auto's

37 Brochure Call-a-Car/deelauto

Page 42: Deelauto de stand van zaken. - publicaties.minienm.nlpublicaties.minienm.nl/download-bijlage/48314/... · staan, de huidige stand van zaken en de mogelijke toekomstontwikkelingen

geparkeerd. Het systeem is bedoeld voor het maken van korte ritjes in de stad(116).

reserveringen worden telefonisch geplaatst bij de verhuurder. Er geldt eenminimale reserveertijd van één uur. Indien alle auto's bezet zijn, zet de ver-huurder andere auto's in. De deelnemers zijn dus altijd van de beschikkingover een auto. Bepaalde extra accessoires zijn gratis, andere moeten wordengehuurd. Er is een breng- en haalservice bij minimaal 24 uur van te vorenreserveren.

De deelnemers kunnen de auto gratis voor de eigen deur parkeren, omdat hetStadsdeel parkeerontheffingen heeft verstrekt aan de auto's.

Zoals bij de meer ideële buurtautoprojecten gebruikelijk is, zijn de deelname-kosten laag (eenmalig een bedrag van f 100,-, de andere f 100,- wordt doorhet Stadsdeel gesubsidieerd) en de variabele gebruikskosten hoog (huur peruur f 5,- en 50 cent per kilometer inclusief brandstof). De breng- en haal-service wordt geleverd tegen een tarief van f 5,- per keer. Hiervan wordtweinig tot geen gebruik gemaakt.

Een belangrijk operationeel probleem, voortvloeiende uit het ideële karakter, isdat de huur maximaal f 25,-- per dag bedraagt, hetgeen de gebruiker nietstimuleert de auto snel weer terug te brengen. Sommige klanten houden deauto wel drie dagen voor de eigen deur en rijden in totaal slechts tientallenkilometers, zodat er voor de verhuurder slechts weinig inkomsten zijn. Moge-lijk is dat het maximum-tarief daarom afgeschaft wordt (98).

Het BAS telde in volgend de Stichting voor gedeeld Autogebruik begin 1996circa 240 leden.

6.3 Autodelen Amsterdam

Autodelen Amsterdam is afgeleid van het Duitse Stattauto in Berlijn, echtergebaseerd op een meer commerciële opzet.

deelnemers kunnen de auto ophalen bij speciale parkeerstations voor Autode-lers in de buurt van de abonnee. Deze parkeerplaatsen zijn door de GemeenteAmsterdam beschikbaar gesteld. Bij elk parkeerstation staat een kluis (teopenen met een speciale ID-pas) met daarin de autosleutels en -papieren. Perstation staan 5 categorieën auto's ter beschikking. Als alle auto's in gebruikzijn, regelt Autodelen tegen hetzelfde tarief een andere auto. De bedoeling van

38 Brochure Call-a-Car/deelauto

Page 43: Deelauto de stand van zaken. - publicaties.minienm.nlpublicaties.minienm.nl/download-bijlage/48314/... · staan, de huidige stand van zaken en de mogelijke toekomstontwikkelingen

Autodelen Amsterdam is om 'buurtclusters' te vormen van circa 15 abonne-menthouders die samen één auto delen.

De autodeler betaalt eenmalig een borg van f 350,- en een bijdrage vanƒ 350,- per jaar. Een boordcomputer in de auto registreert de kosten per rit.De kosten van het daadwerkelijk gebruik worden doorberekend via een uurta-rief (circa f 2,-- tot f 5,- per uur, afhankelijk van het type auto) en eenbrandstoftarief per verreden kilometer (circa 40 cent). Tanken geschiedt metbehulp van de Tankpas. Er is een breng- en ophaalservice van auto's tegeneen bedrag van f 10,— per keer.

Autodelen Amsterdam is aangesloten bij de European Car Sharing (ECS),waardoor leden bij alle buitenlandse zusterorganisaties eveneens een auto terbeschikking kan krijgen.

Medio augustus 1995 telde Autodelen Amsterdam 150 deelnemers (206).Autodelen Amsterdam heeft de ambitie om uiteindelijk een landelijk concept tevormen.

6.4 Green Wheels Rotterdam

Green Wheels (sinds juni 1995) is de Rotterdamse variant op het Autodelen inAmsterdam en eveneens een particulier initiatief. Enkele verschillen ten op-zichte van het Amsterdamse Autodelen zijn:• Bij Greenwheels wordt gewerkt met een passepartout, vergelijkbaar met de

Amsterdamse ID-pas, die echter tevens toegang geeft op een gereduceerdstadsvervoer-abonnement. Voor vervoer per taxi kan hiermee 10% reductieop de ritprijs worden bedongen.

• In tegenstelling tot Autodelen Amsterdam kent Green Wheels slechts ééntype auto.

• Een Green Wheels-auto wordt in een straat of buurt neergezet indien mini-maal 10 mensen een abonnement afsluiten. Bij Greenwheels zijn ook tweehuisgenoten gerechtigd gebruik te maken van de auto.

• In tegenstelling tot Amsterdam wordt niet voor een vervangende auto ge-zorgd als alle wagens bezet zijn. Er is dus geen garantie van de beschikkingover een auto.

• Greenwheels kent geen borg. De deelnamekosten bestaan uit een jaarlijksebijdrage van f 365,- of een kwartaalbijdrage van f 95,- (aandeel in devaste kosten). Bij een kwartaalabonnement kan echter geen aanspraakgemaakt worden op de korting bij de RET-abonnementen.

39 Brochure Call-a-Car/deelauto

Page 44: Deelauto de stand van zaken. - publicaties.minienm.nlpublicaties.minienm.nl/download-bijlage/48314/... · staan, de huidige stand van zaken en de mogelijke toekomstontwikkelingen

• De uur- en brandstoftarieven staan vast. Er is één type wagen tegen 25cent per kilometer (inclusief brandstof). Het eerste uur kost een Green-wheels-auto f 9,— en ieder volgend uur is de huur telkens f 1,-- goedko-per. Vanaf het negende uur geldt een uurtarief van f 1,-. Na 24 uur her-haalt zich dit, zodat een Greenwheels-auto f 60,-- per dag kost. De kostenworden maandelijks via automatische incasso verrekend.

Uniek bij Greenwheels is het gebruik van geavanceerde technieken bij het dekluis en de gebruikstijdregistratie. De kluis- de zogenaamde Keywatcher- isalleen te openen via een speciale Greenwheels-sleutel en het intoetsen vaneen pincode. In elke auto bevindt zich een boordcomputer die de auto alleenlaat starten na intoetsing van de pincode, diefstal van de auto is derhalvevrijwel uitgesloten. Na afloop van de rit kan de registratie worden afgeslotendoor 'ja' in te toetsen op de vraag van de boordcomputer 'einde rit?'.De boordcomputer registreert wanneer iemand van de auto gebruik gemaaktheeft en hoeveel kilometers verreden zijn. Tweewekelijks wordt gefactureerd.

Het aantal deelnemers bij Greenwheels in Rotterdam is op dit moment nietbekend. Wel bekend is dat ook Green Wheels ambities heeft om het ideelandelijk vorm te geven. Zo zijn reeds soortgelijke initiatieven opgezet in DenHaag en Utrecht.

6.5 Auto-Op-Afroep van de ANWB

De Auto-Op-Afroep is volgens de ANWB bestemd voor mensen die minder dan120 dagen per jaar de auto gebruiken en minder dan 12.000 tot 15.000 kilo-meter per jaar rijden. De Auto-op-Afroep werkt in feite volgens het huurabon-nementprincipe. De deelnemers kopen een abonnement, bestaande uit eenlage vaste bijdrage per jaar (circa f 125,-) en een bepaald bedrag per ge-bruiksdag, afhankelijk van het gewenste auto en totaal aantal dagen. Detarieven zijn inclusief een verzekering met een eigen risico van f 300,— en100 kilometer vrij rijden per huurdag. Niet verreden kilometer beneden 100kilometer zijn in een spaarsysteem verder op te bouwen.

De grote aantrekkingskracht van de Auto op Afroep is dat het een landelijk eneenduidig systeem betreft met een steeds dichter groeiend netwerk van aan-gesloten autodealers. Dit heeft grote voordelen voor de beschikbaarheid vanhet systeem (bijna overal is wel een aangesloten autodealer in de buurt). DeANWB onderzoekt nog de mogelijkheid om ook extra faciliteiten als een breng-en haalservice te introduceren. Hiermee zou de Auto-Op-afroep ook de statusvan 'huurauto-service' krijgen.

40 Brochure Call-a-Car/deelauto

Page 45: Deelauto de stand van zaken. - publicaties.minienm.nlpublicaties.minienm.nl/download-bijlage/48314/... · staan, de huidige stand van zaken en de mogelijke toekomstontwikkelingen

Een publiciteitscampagne van de ANWB rond de Auto op Afroep leverdemedio april 1995 ruim 70.000 positieve reacties op. Eind 1995 telde de Autoop Afroep volgens de ANWB 1500 deelnemers, terwijl er gerekend was op2500 deelnemers (215/221).

6.6 Call-a-Car Utrecht

Call-a-Car Utrecht is sinds februari 1995 een initiatief van de GemeenteUtrecht in samenwerking met drie autoverhuurbedrijven. Er kan een jaarabon-nement tegen een laag tarief (circa f 100,-) worden genomen op Call-a-Car.Een abonnement kent één hoofdgebruiker die verantwoordelijk is voor hetautogebruik, doch er kunnen meerdere personen gebruik van maken. Bijaanmelding wordt een inschatting gemaakt van het aantal dagen dat eendeelnemer de auto denkt te gebruiken. Op basis hiervan wordt het dagtariefvan de auto bepaald.Per dag geldt 100 kilometer vrij rijden (50 kilometer bij een halve dag). Mindergereden kilometers op een dag worden opgespaard (spaarsysteem).

Er geldt geen aanvullende service als een breng- en haalservice of een (kortingop een) stadsvervoerabonnement, zodat sprake is van een 'kaal' huurabonne-ment. De deelnemers krijgen van de Gemeente Utrecht wel een parkeerver-gunning (indien nodig) om bij de eigen woning te kunnen parkeren.

Medio oktober 1995 telde Call-a-Car Utrecht 100 leden (12), hetgeen als eensucces wordt beschouwd (213). Uit eind 1995 gehouden onderzoek en eenenquête onder 50 deelnemers blijkt dat deze leden vooral rond de afgiftepun-ten wonen. Andere noemenswaardige resultaten zijn dat de deelnemers hetgemak van Call-a-Car Utrecht waarderen. Onzeker zijn de meesten echter overhoeveel het nu precies voordeliger is dan de eigen auto. De gebruikers willenhet liefst de kosten van Call-a-Car verder beperken. Hiervoor wil men best ingoedkopere en oudere auto's rijden. De vraag naar deelauto's blijkt het grootstop vrijdagen en in het weekend (15).

6.7 Huur-Op-Maat in Leiden

Huur-Op-Maat in Leiden is sinds 1 februari 1994 operationeel en omvat een samenwerkingsverband van drie lokale autodealers en een autoverhuurder. Degekozen verhuurformule is gebaseerd op de ervaringen van de verhuurder diereeds langer een vergelijkbaar verhuuraanbod kende.

41 Brochure Call-a-Car/deelauto

Page 46: Deelauto de stand van zaken. - publicaties.minienm.nlpublicaties.minienm.nl/download-bijlage/48314/... · staan, de huidige stand van zaken en de mogelijke toekomstontwikkelingen

Huur-Op-Maat Leiden kent een vast jaarlijks abonnementstarief (f 100,- in1995). Afhankelijk van het verwachte gebruik in dagen (minimaal 10 en maxi-maal 120), het gewenste type auto en het verwacht aantal kilometers, va-rieert de huur per dag(deel). De huur is inclusief een all risks- en inzittenden-verzekering met een variabel eigen risico van f 150,- tot f 750,- . Er geldtstandaard 100 kilometer vrij rijden per dag en 50 kilometer per dagdeel.Afhankelijk van het gekozen voertuig varieert het kilometer-tarief van 16 centtot 30 cent (tarieven 1995).

De Gemeente Leiden stimuleert het initiatief vanuit het gemeentelijk verkeer-en vervoerbeleid. Verder participeert een taxibedrijf in het systeem voor debreng- en ophaalservice. Hierdoor kan het systeem ook beschouwd worden alshuur-autoservice.

Uit een evaluatie-onderzoek naar de resultaten van Huur-Op-Maat zijn ondermeer de onderstaande resultaten noemenswaardig.1. De leden van Huur-Op-Maat Leiden zijn vooral mensen die voorheen géén

eigen auto hadden (64%). De leden die voorheen wel een eigen auto had-den (de zogenaamde substitutors) hebben de auto bijna allemaal van dehand gedaan (95%).

2. Huur-Op-Maat blijkt een remmende werking op het autobezit te hebben;46% van de deelnemers overwoog namelijk ook om een (tweede) auto aante schaffen en heeft dit niet gedaan.

3. Huur-Op-Maat blijkt bij te dragen aan minder autogebruik. Er worden doorde 'substitutors' minder korte ritten gemaakt, de auto wordt minder ge-bruikt voor boodschappen en het woon-werkverkeer. Er wordt vooral meergefietst en niet met het openbaar vervoer.

4. De leden zijn vooral hoger opgeleiden met een hoger inkomen die hetwoon-werkverkeer doorgaans al per fiets en/of openbaar vervoer deden.Men is vooral lid geworden uit kostenoverwegingen en gemak. Het milieuspeelt niet zo'n grote rol.

5. Het invloedsgebied van Huur Op Maat Leiden is beperkt. Gebleken is dathet invloedsgebied gemeten in looptijd 12 minuten (1 kilometer) bedraagten in fietstijd 11 minuten (circa 2,5 kilometer). Met andere woorden, dedeelnemers wonen vlak bij de uitgiftepunten.

6. het zijn vooral eigenaren van oude auto's die de auto van de hand hebbengedaan en overgestapt zijn op Huur-op-Maat.

Medio november 1995 telde Huur-op-Maat Leiden 170 leden.

42 Brochure Call-a-Car/deelauto

Page 47: Deelauto de stand van zaken. - publicaties.minienm.nlpublicaties.minienm.nl/download-bijlage/48314/... · staan, de huidige stand van zaken en de mogelijke toekomstontwikkelingen

6.8 Call-a-Car Culemborg en Buren

Call-a-Car Culemborg en Buren (vanaf juli 1994) wordt verzorgd vanuit eenspeciale stichting die hiervoor een aantal auto's huurt van een viertal lokaleautodealers. De gebruiker sluit een contract met de stichting, gebaseerd ophet verwachte gebruik, het gewenste type auto, het aantal kilometers eneventueel accessoires. Voor de opzet van de tarifering is uitgegaan van Huur-Op-Maat in Leiden. Het lidmaatschapsbedrag per jaar bedraagt f 125,-. Elkedag geldt 100 kilometer vrij rijden. Indien meer of minder verreden wordt daningeschat, wordt verschil verrekend. Er is dus sprake van een kilometer-spaar-systeem indien op een huurdag minder dan 100 kilometer verreden wordt. Bijeen contract voor 100 huurdagen geldt dus 10.000 kilometer vrij rijden. Detarieven zijn gebaseerd op de Auto-op-Afroep van de ANWB.

De dagelijkse reservering wordt verzorgd door de autodealers en dient mini-maal 12 uur voor gebruik te hebben plaatsgevonden. Indien alle auto's bezetzijn, zet de dealer een vervangende auto in (100%-beschikbaarheidsgarantie).Tijdens de openingstijden van de autodealerbedrijven is er tevens een haal- enbrengservice, uitgevoerd door een lokaal taxibedrijf. De kosten hiervan bedra-gen f 6,- per keer, waarvan de stichting f 3,- bijdraagt.

De auto's zijn all-risks verzekerd met een eigen risico van f 150,- per schade-geval.

Call-a-Car Culemborg en Buren is door de Provincie Gelderland en Rijkswater-staat ondersteund door de financiering van het haalbaarheidsonderzoek en deopstartfase.

Na 8 maanden van invoering (pilot-fase) wordt het project redelijk succesvolgenoemd. De belangrijkste onderzoeksresultaten die tot deze conclusie leidenzijn:

• Halverwege 1995 telde Call-a-Car Culemborg en Buren circa 55 deelne-

mers, de taakstelling was 40 leden.• Van de deelnemers had 22% voorheen een eigen auto. Van de overige

deelnemers (niet auto-bezitters) had 25% serieuze plannen voor een eigenauto.

• Het project heeft per saldo tot een vermindering van het aantal autokilome-ters geleid.

43 Brochure Call-a-Car/deelauto

Page 48: Deelauto de stand van zaken. - publicaties.minienm.nlpublicaties.minienm.nl/download-bijlage/48314/... · staan, de huidige stand van zaken en de mogelijke toekomstontwikkelingen

6.9 Call-a-Car Haarlem

Call-a-Car Haarlem is een initiatief van 3 lokale autoverhuurders en een taxi-bedrijf en sinds februari 1994 operationeel. Het systeem is in essentie verge-lijkbaar met Huur-Op-Maat in Leiden. Deelnemers kunnen in Haarlem een autohuren op basis van een jaarabonnement, op basis van het geschat aantaldagen dat men over een auto wil beschikken (minimaal 10 en maximaal 150).Het jaarlijkse lidmaatschapsbedrag bedraagt circa f 60,- per jaar (tarief1995). Er geldt 100 kilometer vrij rijden per dag. Abonnementskosten vanniet-gebruikte dagen worden terugbetaald. Bij 24 uur van tevoren reserveren ismen verzekerd van de gewenste auto. De abonnementskosten zijn inclusiefeen all risks-verzekering met een eigen risico van f 100,--.

Evenals Huur-Op-Maat Leiden geeft Call-a-Car Haarlem extra service, zodat gesproken kan worden van huurauto-service. In de Haarlemse situatie is eenbelangrijke extra de integratie met het openbaar vervoer. In de visie van degemeente die dit project ondersteund, gaat het niet alleen om het huren vaneen auto maar om het huren van vervoer. Ook worden kortingen aangebodenop het gebruik van de trein en (trein-)taxi en kan gratis gebruik gemaakt wor-den van fietsenstallingen. Verder worden allerhande accessoires aangebodenals fietsendragers, kinderzitje, skiboxen etc. Huurders die in een parkeergebiedwonen kunnen desgewenst een parkeervignet krijgen, tegen een gereduceerdtarief (afhankelijk van het aantal abonnementsdagen).

Medio juli 1995 telde Call-a-Car Haarlem ruim 180 deelnemers. Volgens deinitiatiefnemers is het project dusdanig succesvol dat men er een landelijk ver-volg aan wil geven (222).

6.10 Automobel Enschede

De Automobel is een formule van de TET-groep in Enschede, in samenwerking

met een lokaal garagebedrijf. De gemeente Enschede ondersteunt het initiatiefdoor het verschaffen gratis stallingsmogelijkheden voor de fiets en het biedenvan een korting op het gebruik van aanvullend regionaal busvervoer (Octobus).en de gemeente Enschede.

Ook hier is een abonnement, gebaseerd op het verwacht aantal dagen enkilometers de basis van het systeem. Eventueel minder verreden kilometersworden verrekend met het abonnement (spaarsysteem). De vergoeding be-staat uit een geringe jaarlijkse bijdrage (f 100,- in 1995) en een maandelijks

44 Brochure Call-a-Car/deelauto

Page 49: Deelauto de stand van zaken. - publicaties.minienm.nlpublicaties.minienm.nl/download-bijlage/48314/... · staan, de huidige stand van zaken en de mogelijke toekomstontwikkelingen

bedrag, afhankelijk van het gewenst type auto en het verwacht aantal dagenper jaar.

Naast het gebruik van de auto biedt de TET vrij stadsvervoer binnen de ge-meente Enschede en tegen de betaling van een gereduceerd tarief tot 200,400 of 800 kilometer reizen met de zogenaamde Oktobus, een kleinschaligregionaal collectief deur tot deur-vervoersysteem.

Reserveren dient vooralsnog minimaal 24 uur van tevoren plaats te vinden. DeTET streeft er echter naar de reserveringstijd te verkorten tot enkele uren. Deauto dient te allen tijde afgehaald te worden bij de centrale stationsgarage.Met de garagebeheerder wordt de kilometerstand vastgesteld en eventueleschade afgehandeld.

Een opvallend aspect bij Automobel is dat de eigen auto desgewenst voor dedeelnemer verkocht wordt (11).

Het aantal deelnemers bedroeg eind 1995 circa 15 personen, hetgeen alsenigszins teleurstellend ervaren wordt.

6.11 Hertz H2O-Plan

Voor autorijders die verwachten de auto minder dan 120 dagen per jaar tegebruiken, kunnen bij autoverhuurder Hertz deelnemen aan het H20-plan.Hertz heeft 50 vestigingen in Nederland.

Het H2O-plan van Hertz is gebaseerd op het in Frankrijk gebruikte systeem'Hertz Option Originale', in het Nederlands vertaald met 'H2O' (heeft dus nietsmet water te maken).

Tegen betaling van f 500,- krijgt een deelnemer een chequeboek met daarin350 waardepunten aan cheques. Telkens wanneer een deelnemer een auto wilgebruiken, wordt betaald met één of meer cheques. Ter oriëntatie: één dagrijden in een Opel Corsa kost 55 waardepunten, een weekend rijden in eenOpel Vectra kost 160 waardepunten. De brandstofkosten zijn voor rekeningvan de gebruiker. Er gelden geen vaste abonnementskosten.Een deelnemer wordt -indien gewenst- bij het thuisadres opgehaald en naareen Hertz-H2O-auto gebracht. De verrekening vindt vooraf plaats met eencheque uit het H2O-chequeboek, waarna de auto gebruikt kan worden. Hetreserveren van een auto is gewenst, doch niet noodzakelijk.Medio augustus 1995 telde het H2O-plan landelijk 600 deelnemers (206).

45 Brochure Call-a-Car/deelauto

Page 50: Deelauto de stand van zaken. - publicaties.minienm.nlpublicaties.minienm.nl/download-bijlage/48314/... · staan, de huidige stand van zaken en de mogelijke toekomstontwikkelingen

Documentatie-overzicht bijlage 1

Page 51: Deelauto de stand van zaken. - publicaties.minienm.nlpublicaties.minienm.nl/download-bijlage/48314/... · staan, de huidige stand van zaken en de mogelijke toekomstontwikkelingen

Nr.

1

Voordrac

2

Reactie

3

Beschrij

4

Informa

5

Eindrap

6

Eindrap

7

Artikel r

8

Eindrapf

g'Ondern

10

Achterg

11

Verslag

12

TiteJ

Auto-Teilen, Mythos, Markt und Profession

:ht over achtergronden Car Sharing

Stattauto Berlijn en Stadtauto Bremen

op vragen over effecten en criteria autodelen bij ECS Duitsl

Introductie ECS-Duitsland

ving activiteiten ECS

Nieuwsbrief, nr 2

tiebrief met aandacht voor oprichting Stichting Automotief,lj De haalbaarheid van het Call-A-Car concept

port haalbaarheid invoering Call-a-Car in Nederland.

Een evaluatie van gedeeld autogebruik in Leiden

port evaluatie Huur Op Maat in Leiden.

Call-a-Car in 25 gemeenten

laar aanleiding van een rapport van Bureau Albatros.

Onderzoek naar de haalbaarheid van Call-A-Car inCulemborg en Buren

>ort haalbaarheidsonderzoek call-a-Car in Culemborg en Bur

Plan van aanpak Stichting Automotief

emingsplan" Stichting Automotief i. o.

Kijk, dit zijn mijn auto's

rondartikel met aandacht voor verschillende formules

Vijfde bijeenkomst Autodelen Nederland

met aandacht voor opvattingen PvdA, Stichting Automotie

Deelauto dicht kloof tussen eigen auto en o.v.

Bron

Conrad, Wagner, ATG

ECS- Duitsland

and

ECS- Duitsland

Stichting AutoMotief i. o.

verzekeringen en de projecten Hu

AGV

TU delft, ir. R. Meykamp

Binnenlands Bestuur

Bureau Albatros

en.

CAB, Henry Mentink

NRC Handelsblad

ADN, autodelen Nederland i. o

, Automobel Enschede.

Binnenlands Bestuur

jaar-maand-dag

1992-10-28

1992-11-30

1993-01-25

1995-08-01

ur-Op-Maat, Culemb

1994 |

1995

1995-09-22

1994

1995-05-02

1995-06-08

1995-04-19

1995-10-20

Zoekwoorden

carsharing, Duitsland, Zwit-serland, ECS

ECS, Berlijn, Bremen

ECS

achtergrond, Huur op maat,Greenwheels, formules

org en Greenwheels

haalbaarheid

Leiden

formules

Culemborg, Buren

strategie, CAB

achtergrond

autodelen, PVDA, ADN, Auto-mobel

achtergrond, formules,Utrecht

Type

Notitie

Notitie

Notitie (divers)

nieuwsbrief

rapport

rapport

artikel

rapport

notitie

artikel

verslag

artikel

G:\SEKR\1\976U1976 februari 1996 -1-

Page 52: Deelauto de stand van zaken. - publicaties.minienm.nlpublicaties.minienm.nl/download-bijlage/48314/... · staan, de huidige stand van zaken en de mogelijke toekomstontwikkelingen
Page 53: Deelauto de stand van zaken. - publicaties.minienm.nlpublicaties.minienm.nl/download-bijlage/48314/... · staan, de huidige stand van zaken en de mogelijke toekomstontwikkelingen

Nr. [ Titel

Achtergrondinformatie over ervaringen gemeenten met call-a-car.

» 1Verslag

14

Verslag

15

Artikel r

16

Artikel v

19

De rol v

20

Verslag

22

Verslag

25

Artikel i

26

Artikel r

27

Achterg

29

Nieuws

31

Vierde bijeenkomst Autodelen Nederland

met aandacht voor het CDA en de Buurt Auto Service (BAS

Tweede bijeenkomst Autodelen Nederland

met aandacht voor de VVD, Auto Op Afroep, Hertz H20-pl

Automobilist rijdt meer met Belauto

net aandacht voor resultaten evaluatie-onderzoek van het p

Autorijden goedkoper in 'deelauto'

vaarin ingegaan wordt op de mate waarin gedeeld autobezit

Via collectiefvorming op weg naar een merkartikel doormiddel van een eenduidig aanbod

an pr en communicatie bij de opbouw van naam- en propos

Eerste bijeenkomst Platform ADN

met aandacht voor D'66, diverse initiatieven en het platfor

Workshop Call-a-car

met aandacht voor een inventarisatie en afstemming van d

Call-a-car, een nieuw alternatief

net aandacht voor de buurt Auto service (BAS) en Green C

Naar vijf procent rendement

net aandacht voor initiatief Autoheer Maarssen

Zonder auto vlucht je minder snel je huis uit

rondartikel met aandacht voor de mensen van het eerste ui

Nieuwsbrief, nr 1

brief met aandacht voor visie van V&W, carsharing in geme

Bijeenkomst 'Gedeeld autobezit' Call-a-Car

Bron

ADN, Autodelen Nederland i. o.

>) Amsterdam.

ADN, Autodelen Nederland i. o.

an en BOVAG,

Utrechts Nieuwsblad

roject Call-a-Car Utrecht

Consumentengids

goedkoper is dan individueel aut<

Van Straalen Influence Com-munications BV

itiebekendheid rondom autodelen/

DGV

m.

D. Pennink

s ontwikkelingen rond call-a-car-in

Amsterdams Accent

ab

BOVAG blad

Hervormd Nederland

ir, adviseurs en initiatieven.

Stichting AutoMotief i. o

entelijk beleid en diverse initiatiev

AGV

jaar-maand-dag

1995-01-18

1994-10-12

1996-01-16

1995-10-01

Dbezit.

1995-04-19

Call a Car

1994-06-15

1994-03-16

tiatieven.

1 994 (datumonbekend)

1994-05-01

1994-04-16

1995-04-01

en.

1994-09-28

Zoekwoorden

CDA, BAS, Amsterdam, ADN

VVD, formules. Hertz H2O-plan. Auto Op Afroep, BOVAG

Utrecht |

Achtergrond, formules, kosten |

gedrag

D'66, oprichting, ADN

formules

Amsterdam, BAS, Green Cab

Autoheer, Maarssen

Achtergrond

Achtergrond

Informeren RWS-directies

Type

verslag

verslag

artikel

artikel

notitie

verslag

verslag

artikel

| artikel

artikel

nieuwsbrief

verslag

G:\SEKR\1\976\t1976 februari 1996 -2-

Page 54: Deelauto de stand van zaken. - publicaties.minienm.nlpublicaties.minienm.nl/download-bijlage/48314/... · staan, de huidige stand van zaken en de mogelijke toekomstontwikkelingen
Page 55: Deelauto de stand van zaken. - publicaties.minienm.nlpublicaties.minienm.nl/download-bijlage/48314/... · staan, de huidige stand van zaken en de mogelijke toekomstontwikkelingen

Nr. J Titel J

Verslag met aandacht voor resultaten haalbaarheidsstudie.

34 j

folder o\

35

Folder rr

36

Folder o

37

Folders

38

Folder <

39

folder c

40

Handbo

41

Folder v

42

Folder v

43

Folderpf1

44

Folder v

Autorijden te duur?

-•er de Auto Verhuurkaart

Stattauto

et aandacht voor vergelijking privé-auto versus carsharing

Hertz, H20-plan

ver het H20-plan van Hertz.

CAC-Haarlem :1 . Juist wat vervoer betreft2. Weieens de aanschaf van een vliegtuig overwogen?

over Vervoer Op Maat in Haarlem.

Kiest u voor een auto of voor mobiliteit?

iver Autodelen Amsterdam.

| StadtTeilauto Munster

>ver concept

Handbuch für Autoteiler, Stadtteilauto Aachen

ek voor gebruik van de StadtteilAUTO Aachen en folder.

Auto- Teilen, ihre ideale mobiliteit

an IDEAL Carsharing in Bad Sackingen.

Huur Op Maat

an Huur Op Maat in Leiden.

Auto Op Afroep

jkket van Auto Op Afroep van de ANWB.

Carsharing

an de ECS in Berlijn.

Bron

Autoheer

Stattauto

Hertz

CAB

Autodelen Amsterdam

Verkehrswende Munster

Stadtteilauto Aachen

Car Sharing Sackingen

Leiden, Huur Op Maat

ANWB

ECS

jaar-maand-dag

1994

1994

————————————

1992

1994

1994 j

1992

1992

1994

1994

' 1994

1994

Zoekwoorden

Autoheer

————————————————————Stattauto

Hertz, H20-plan

Haarlem, CAB

Autodelen, Amsterdam j

Munster, StadtTeilauto

Stadtteilauto, autoteilen,Aachen

Auto-teilen, Sackingen, ATG,Balance

Leiden

Auto Op Afroep, ANWB

Carsharing, ECS

Type

folder

folder

folder

folder (2x)

folder

folder

rapport (handboek)

folder

j folder

folder (divers)

folder

i:\SEKR\1\976\t1976 februari 1996 -3-

Page 56: Deelauto de stand van zaken. - publicaties.minienm.nlpublicaties.minienm.nl/download-bijlage/48314/... · staan, de huidige stand van zaken en de mogelijke toekomstontwikkelingen
Page 57: Deelauto de stand van zaken. - publicaties.minienm.nlpublicaties.minienm.nl/download-bijlage/48314/... · staan, de huidige stand van zaken en de mogelijke toekomstontwikkelingen

Nr.

45

Brochure

46

BOVAG

47

Folder v

48

Artikel c

49

Folderp

Titel

Onderzoek autoverhuur en andere vormen van gedeeldautobezit

over resultaten consumenten onderzoek naar particuliere-a

Call a Car, de kans voor BOVAG-autoverhuurbedrijven

brochure over call-a-car en de resultaten van de haalbaarhe

Snel Weg Plan

an Budget Autoverhuur over het Snel Wegen Plan

Vervoer Op Maat komt met plan voor collectief autobe-zit

)ver start Vervoer op Maat in Haarlem.

Vrij om te rijden zonder eigen auto

akket van en over Green Wheels in Rotterdam.

50 Autodelen-delen: makkelijk, goedkoop en beter voor hetj milieu

J rtÖ»'mi:r«-y >; . • - • .Folder van divers consumenten- en milieu-organisaties over het effi•9J .;,:;. I v ?;:;-,-51 :."'-•* : I Abomobil. Das abonnierte Auto?%*;*=./,' •Folder over Zwitserse carsharing-initiatieven vanuit milieu-optiek.

53

Folder

54

Artikeltj

55

Folder v

56

Folder \i

i 57

Brochur

| De auto met het mooiste kostenplaatje

/an en over Automobel in Enschede.

Huurauto fiscaal aantrekkelijker

e over plan om 'deelauto' fiscaal aantrekkelijker te maken

Buurt Auto Service

an en over Buurt Auto Service Amsterdam.

Call a Car, het alternatief voor de eigen auto

an en over Call-a-Car in Utrecht.

AVIS-club

e van AVIS-Club Autoverhuur.

Bron

BOVAG

utoverhuurmarkt en markt voor a

BOVAG

'dsstudie.

Budget

Verkeert

Collect Car

Rijd ook minder (StichtingNatuur en Milieu)

ciènt gebruik van de euto.

[ Aktionsgruppe Treibstoffe

" — - - - - - - -Automobel

Utrechts Nieuwsblad

Stadsdeel Westerpark, A'dam

l Gemeente Utrecht

AVIS

jaar-maand-dag

1995-10-01

ndere vormen van g

1993

1994

1993-03-01

1994 |

1993

1994

1994

1996-01-25

1994

' 1995

1994

Zoekwoorden

Huurauto, autoverhuur, BO-VAG, consumenten-onderzoek

edeeld autobezit

call-a-car, Bovag

Budget, Snel Weg Plan

Haarlem, Vervoer Op Maat

Rotterdam, Green Wheels J

Type

brochure

folder

folder

artikel

folder

milieu, Stichting Natuur en folderMilieu |

car sharing, Zwitserland

Automobel, Enschede

fiscaal

BAS, Amsterdam

Utrecht

' AVIS

folder

l folder

artikel

folder

folder

folder

>:\SEKR\1\976\tl976 februari 1996 -4-

Page 58: Deelauto de stand van zaken. - publicaties.minienm.nlpublicaties.minienm.nl/download-bijlage/48314/... · staan, de huidige stand van zaken en de mogelijke toekomstontwikkelingen
Page 59: Deelauto de stand van zaken. - publicaties.minienm.nlpublicaties.minienm.nl/download-bijlage/48314/... · staan, de huidige stand van zaken en de mogelijke toekomstontwikkelingen

Nr.

60

Scriptie

62

63

Onderzo

64

Resultaj

65

Resulta,

66

Intern r

67

Resulta

68

Tussenr

74

Brief va

79

Een bet

80

Artikel

83

Opinie-c

Titel

Alternatief autogebruik

over de mogelijkheden, effecten en acceptatie van alternati

Call-a-Car: Een nieuwe service voor autoverhuurbedrij-ven

Call-a-Car als mogelijke oplossing voor het milieupro-bleem

ek naar het call-a-car-systeem in relatie tot het probleem vj

Call-a-Car Groningen fase 1

t haalbaarheidsonderzoek call-a-car in Groningen.

Call-a-Car Groningen fase 2

at onderzoek naar de effecten van invoering van call-a-car ir

Profiel-analyse call-a-car

apport over kengetallen rond potentiële call-a-car-gebruikers

Call-a-car Votulast

at haalbaarheidsonderzoek Call-a-Car in de wijk Votulast in

Call-a-car Amsterdam

apport over het project-idee Call-a-car in het Stadsdeel Wes

Autokostenfictie

n Stichting Natuur en Milieu aan de staatssecretaris van Fin

Autobezit en autogebruik; een overzicht van beïnvloe-dingsfactoren

oog over die beïnvloedingsfactoren die het autobezit en -ge

Call-a-Car in Leiden, Haarlem en Gelderland

Dver de ervaringen met call-a-car in Leiden, Haarlem en Gele

Stattauto

rtikel over negatieve neven-effecten van Stattauto in Berlijr

Bron

Nynke Coesel

ef autogebruik.

D&P

Huisman, Vriend, Zilverberg

n het stijgende autobezit en -gebr

D&P

D&P

Groningen.

D&P

in Nederland.

D&P

Jtrecht.

Ingenieursbureau Amsterdam

terpark van Amsterdam.

Stichting Natuur en Milieu

ancien over de autokostenfictie.

Prof. dr. P. Rietveld

Druik kunnen beïnvloeden.

Verkeerskunde

erland.

Milieumagazine

.

jaar-maand-dag

1994

1993

1995

uik en de bijbehoren

1993

1994

1992

1994

1993

1993-05-04

1993-09-01

1994-03-01

1993-03-01

Zoekwoorden

gedrag

D&P

milieu

de milieu-effecten.

Groningen, D&P

Groningen, D&P

Kencijfers, Groningen, D&P

Utrecht, Votulast, D&P

Amsterdam

autokosten, zakelijk verkeer

gedrag

| Leiden, Haarlem en Gelderland

Stattauto

Type

rapport

folder

rapport

rapport

rapport

rapport

rapport

rapport

brief

notitie

artikel

artikel

G:\SEKR\1\976U1976 februari 1996 -5-

Page 60: Deelauto de stand van zaken. - publicaties.minienm.nlpublicaties.minienm.nl/download-bijlage/48314/... · staan, de huidige stand van zaken en de mogelijke toekomstontwikkelingen
Page 61: Deelauto de stand van zaken. - publicaties.minienm.nlpublicaties.minienm.nl/download-bijlage/48314/... · staan, de huidige stand van zaken en de mogelijke toekomstontwikkelingen

Nr.

84

Artikel o

« 1Artikel o

86 |

Artikel c

87 J

Opinie-a

88

Artikel c

Titel

Auto als alternatief voor de auto

ver Huur Op Maat van Kamsteeg Auto Rental

Auto op afroep maakt rijden goedkoper

ver Auto Op Afroep van de ANWB.

Even een auto bellen

ver het haalbaarheidsonderzoek naar call-a-car.

Leenauto-project is weggegooid geld

rtikel over principe leenauto.

Auto bijna niet meer te betalen

ver autokosten na consumentenonderzoek van Bureau Noo

90 l Beurs automobilist raakt leeg

Artikel over autokosten na consumentenonderzoek Bureau noordarr

92

Artikel

94

Artikel

95

Artikel

96

Samem

98

Artikel

100

Achterg

102

Diverse

Mobiliteit van de zaak

over het 'zakelijk call-a-car': de verplaatskaart.

| Call -a-Car in opkomst

over call-a-car waarin zaken aan bod komen als profiel van <

| ANWB introduceert afroep-auto

over Auto op Afroep van de ANWB.

Door delen op weg naar verantwoorde mobiliteit

/atting van winnende inzending PON Mobiliteitsstichting in 1l

Auto-op-afroep is vooral een hoop rekenwerk

over de kostenaspecten van de call-a-car-formules van de B

Met 'bei-auto' wel de lusten, niet de lasten

rondartikel over Call-a car in de ogen van R. Theunissen.

ATG

folders over ATG in Zwitserland.

Bron

Bovagblad

NRC

Verkeert

Algemeen Dagblad

Telegraaf

rdam & de Vries in opdracht van

Utrechts Nieuwsblad

& de Vries uit Amsterdam.

Autovisie

l verkeerskunde

de gebruikers en exploitatie-aspect

Telegraaf

ROM

992; uiteenzetting conceptgedacl

Volkskrant

AS, ANWB en Autodelen Amsterc

Utrechts Nieuwsblad

Diversen

jaar-maand-dag

1993-04-01

1994-12-31

1992-09-01

1992-09-26

1992-09-25

BOVAG.

1992-09-24 |

1992-05-01

1994-05-01

en.

1994-05-27

1993-12-01

ite van call-a-car.

1994-09-20

am.

1 994-04-1 6

1993

Zoekwoorden

Huur Op Maat, Kamsteeg

Auto Op Afroep, ANWB

Stattauto, achtergrond

achtergrond i

jautokosten j

autokosten

Verplaatskaart, zakelijk ver-keer

achtergrond

ANWB, Auto Op Afroep

achtergrond

! autokosten, Amsterdam

[ achtergrond 'bei-auto'

l ATG

Type

artikel

artikel

artikel

artikel

artikel

artikel

artikel

artikel

artikel

j artikel

j artikel

artikel

' artikel (divers)

G:\SEKR\1\976\t1976 februari 1996 -6-

Page 62: Deelauto de stand van zaken. - publicaties.minienm.nlpublicaties.minienm.nl/download-bijlage/48314/... · staan, de huidige stand van zaken en de mogelijke toekomstontwikkelingen
Page 63: Deelauto de stand van zaken. - publicaties.minienm.nlpublicaties.minienm.nl/download-bijlage/48314/... · staan, de huidige stand van zaken en de mogelijke toekomstontwikkelingen

Nr.

103

Artikel c

104

Artikel c

106

Artikel c

108

Notitie c

110

Artikel c

111

Notitie

112

Artikel (

114

Artikel

115

Artikel

116

Artikel

117

Projectr

118

Titel

Carpoolen in je eentje

ver de huidige call-a-car-formules.

Abonnement-auto kan verkeersdrukte fors terugdringen

ver call-a-car in Culemborg, Buren en Amsterdam.

Kamsteeg heeft Huur Op Maat!

>ver Huur Op Maat van Kamsteeg Auto Rental.

Stattauto

>ver de ecologische, politieke en economische waarde van 5

Strippenkaart voor de auto

sver de mogelijkheden voor call-a-car op het gebied van het

Evaluatie Buurt Auto Service (BAS)

Dver resultaten van het BAS-systeem circa een half jaar na

De gedeelde auto staat om de hoek

Dver Autodelen Amsterdam van Ben Bosboom.

Autodelen kan leed strenger parkeerbeleid verzachten

aver de Buurt Auto Service Amsterdam.

Autodelen op proef

over Green Cab van Ben Bosboom.

Project autodelen in binnenstad Amsterdam

over proeven Autodelen van Ben Bosboom en de BAS in W{

Samenwerking Op Maat

lotan provinciaal milieubeleid

Autodelen maakt furore

Bron

Intermediair

Binnenlands Bestuur

Rijnland Business

Carsharing Berlin

Stattauto.

Rotterdams Dagblad

zakelijk verkeer.

M. van Benten

nvoering.

onbekend

Binnenlands Bestuur

Algemeen Dagblad

NRC Handelsblad

ssterpark.

Inter Provinciaal Overleg (IPO)

Autoweek

jaar-maand-dag

1994-09-23

1994-09-02

onbekend

1992-07-15

1992-02-11

1994-09-19

onbekend

1994-12-02

1994-08-03

1994-08-02

1994-11-01

1995-03-31

Zoekwoorden

achtergrond

achtergrond, Culemborg,Buren, Green Cab

Huur Op Maat, Leiden, kam-steeg

Stattauto, Berlijn

zakelijk verkeer, verplaatskaart

BAS, Amsterdam

Autodelen, Amsterdam

autodelen, BAS, Amsterdam,Gemeenten

autodelen, Amsterdam, Greencab

autodelen, Amsterdam

milieu, provincie

autodelen, kosten, autokosten

Type

artikel

artikel

artikel

notitie

artikel

notitie

artikel

artikel

artikel

| artikel

| rapport

artikel

G:\SEKR\1\976U1976februari 1996 -7-

Page 64: Deelauto de stand van zaken. - publicaties.minienm.nlpublicaties.minienm.nl/download-bijlage/48314/... · staan, de huidige stand van zaken en de mogelijke toekomstontwikkelingen
Page 65: Deelauto de stand van zaken. - publicaties.minienm.nlpublicaties.minienm.nl/download-bijlage/48314/... · staan, de huidige stand van zaken en de mogelijke toekomstontwikkelingen

—— 7Nr. [ Titel

Achtergrondartikel over diverse call-a-car-formules inclusief een kos

119

Diverse

120

Artikel c

122

Interne

123

Artikel <

Mobiliteitspas

bedrijfsbrochures over de verplaatskaart en Mobiliteitspas, 1

Paspartoe moet autobezit terugdringen

>ver Collect Car, een project in Rotterdam met Green Wheel

Van idee tot werkelijkheid

terugmelding van Marien bakker aan DGV-medewerkers ove

Autodelen in Amsterdam is al voor aanvang succes

wer Autodelen Amsterdam van Ben Bosboom met de Green1

1 24 Milieu-tip: Call-A-Car-systeem

Intern memo over de basisprincipes van call-a-car en de voordelen

1 27 j Stattauto Berlin

Gespreksverslag met de heren Petersen van Stattauto Berlin over h

CAC: op de bres voor selectief autogebruik

AGV-notitie voor voorlichtingscampagne van V&W over de voordel»

1 30 j ATG, Luzern

Gespreksverslag met Conrad Wagner van ATG over het concept de

131

Artikel

133

Artikel

134

Werkve

138

Afroep auto loopt als een trein

Dver de Auto Op Afroep van de ANWB en H2O van Hertz.

Auto van de zaak wordt gemeengoed

over de ontwikkeling van het lease-autogebruik in Nederland

Werkverslag ECS

rslag van een bijeenkomst van de jaarlijkse ECS-ledenvergac

Organisatievormen Call-A-Car

Bron

tenvergelijking.

Hilterman Leaseservice

wee call-a-car-achtige concepten

Rotterdams Dagblad

s.

Zoeff

r stand van zaken call-a-car in Ne

Volkskrant

Cabs.

C. Harteveld

/oor de gebruikers.

AGV

et concept en de positionering va

AGV

jn van call-a-car voor de gebruike

AGV

positionering van ATG.

Haagsche Courant

Telegraaf

AGV

ering in 1993.

D. van de Kamp, DVK

jaar-maand-dag

1995

voor het zakelijk ve

1995-06-21

1995-04-01

derland.

1 994-08-04

1992-06-18

1992-09-14

i de Stattauto.

1993-02-04

s.

1992-12-15

1994-07-23

1994-01-26

1993-03-31

1993

Zoekwoorden

Mobiliteitspas, Verplaatskaart,zakelijk verkeer

keer.

Collect Car, Greenwheels

( iachtergrond

autodelen, Amsterdam, GreenCab

lachtergrond

Stattauto, Berlijn

achtergrond

ATG, Luzern,

ANWB, Hertz, H2O-plan, AutoOp Afroep

zakelijk verkeer

ECS

organisatie

Type

folder (divers)

artikel

artikel

artikel

brief

verslag

notitie

J verslag

artikel

j artikel

verslag

notitie

G:\SEKR\1\976\t1976 februari 1996 -8-

Page 66: Deelauto de stand van zaken. - publicaties.minienm.nlpublicaties.minienm.nl/download-bijlage/48314/... · staan, de huidige stand van zaken en de mogelijke toekomstontwikkelingen
Page 67: Deelauto de stand van zaken. - publicaties.minienm.nlpublicaties.minienm.nl/download-bijlage/48314/... · staan, de huidige stand van zaken en de mogelijke toekomstontwikkelingen

Nr. j

Notitie c

142

Samenv

143

Resultat

148

Verslag

156

Achterj

161

Informa

T 63

Onderne

165 !

Artikel c

168

Achterg

171

Artikel

174

Handlei

175

Opinie-a

176

Artikel

Titel

ver de verschillende juridische organisatievormen van call-a

Resultaten enquête Amsterdam

atting resultaten representatieve enquête onder 300 inwont

Mini-enquête Call-A-Car

en kleine interne enquête onder Zoeff-lezers over het conce

Gedeeld autobezit in Berlijn groot succes

interview met de heer Petersen van de Stattauto Berlin.

Mein Auto, d in Auto

irondartikel over diverse Duitse autodeelconcepten waarond

j Balance-informatie

tie over het Zwitserse car-sharing-pakket IDEAL van het bur

AutoTeilen, Ein Projekt in Gründung

mingsplan voor de opzet van een Autoteil-organisation in C

NS doet 't met Hertz

ver de proef 'Trein + Autohuur' van Hertz en NS in 1991.

Call-a-Car: de auto als alternatief

rondartikel over het concept call-a-car met aandacht voor rr

Abonnement voor huren van een auto

over call-a-car in Haarlem.l[ AutoTeilen

ding voor potentiële starters van deelautoprojecten met info

De haken en ogen aan de deelauto

rtikel over deelauto's en een vergelijking van bestaande init

Auto's als water

aver H20-plan van Hertz.

Bron

-car, ten behoeve van verdere ori

Gemeente Amsterdam

>rs over actuele vraagstukken wat-

Min. V&W, DGV

pt en te verwachten effecten van

Verkeert

Mot-Service-Magazin

3r Stattauto Berlin, Stadtteilauto /

Balance

eau Balance en de wijze waarop l

Autoteilen

raz, Oostenrijk

Bovag blad

Verkeerskunde

larktfactoren, overheidsbeleid en

Telegraaf

Verkehrsclub BRD

rmatie over organisatiesystemen t

Algemeen Dagblad

iatieven.

Volkskrant

jaar-maand-dag

éntatie op standarisc

1993

ronder call-a-car.

1992-11-01

call-a-car.

1992-03-01

1991-04-01

lachen en Stadtauto

1993

Jalance de franchise

1992-06-01

1991-01-01

1992-10-01

anderzoeksgegevens

1994-02-01

1991

;n voorbeeld-concep

1995-02-11

1994-04-08

Zoekwoorden i

tiemogelijkheden.

enquête, Amsterdam, binnen-stad

enquête, DGV, achtergrond

Stattauto, Berlijn

Stattauto, Berlin, Aachen,Bremen

Bremen.

Balance, ATG, Zwitserland|

toepast

AutoTeilen, Oostenrijk

Hertz, NS

achtergrond

Haarlem

AutoTeilen, ATG, Stattauto

ten (Nederlandse vertaling)

autokosten, achtergrond

H2O-plan, Hertz

Type

rapport

notitie

artikel

artikel

folder (divers)

rapport

artikel

artikel

artikel

rapport

[ artikel

artikel

G:\SEKR\1\976\t1976februari 1996 -9-

Page 68: Deelauto de stand van zaken. - publicaties.minienm.nlpublicaties.minienm.nl/download-bijlage/48314/... · staan, de huidige stand van zaken en de mogelijke toekomstontwikkelingen
Page 69: Deelauto de stand van zaken. - publicaties.minienm.nlpublicaties.minienm.nl/download-bijlage/48314/... · staan, de huidige stand van zaken en de mogelijke toekomstontwikkelingen

Nr.

177

Artikel c

179

folder m

180

Folder n

181

Artikeltj

183

Folder n

184

Opinie-c

185

Folder

186

Folder

188

Artikel

191

Reactie

201

Artikel (

205

Artikel

206

Artikel

Titel

Hertz wordt niet rijk van eigen H2O-plan

ver H20-plan van Hertz.

Stattauto München

et aandacht voor kosten voordelen

Stattauto Kassei

net aandacht voor vergelijking met eigen autobezit

Auto Op Maat kost f 300,- per maand

e over Auto Op Maat van de ANWB.

Stadtauto Bremen

iet aandacht voor concept Stadtauto en tarieven.

Huur op Maat: géén weldaad voor milieu

irtikel over Huur Op maat van Kamsteeg Auto Rental en in t

| Stadtauto Düsseldorf

met aandacht voor concept, functioneren en tarieven.

l Autoteilen

Tiet aandacht voor aankondiging eerste project in Graz, Oos

j Familiebezoek vergt meeste autokilometers

i.a.v onderzoeksrapport over vrijetijdsverkeer van Werkgroe

Call-a-Car, theorie en praktijk

op call-a-car-artikel 'de auto als alternatief' van R. Theuniss

Voor gek versleten

iver autoverhuurbedrijf 'Buiten Bedrijf' van Ad Groen in Nijn

Call-A-Car: waar het om gaat is autobezit

Dver de filosofie achter de call-a-car-gedachte.

[ Aanpak wildgroei in aanbod van auto's op afroep

over de plannen om eenheid te krijgen in autodeelprojecten

Bron

onbekend

Stattauto München

Stattauto Kassei

Algemeen Dagblad

Stadtauto Bremen

Leidsche Courant

.eiden.

Stadtauto Düsseldorf

Autoteilen Graz

tenrijk

Haagsche Courant

p 2000 en dhr. Van Goeverden in

Verkeerskunde

en in Verkeerskunde nr. 1 0 in 19

Bovagblad

negen.

Verkeerskunde

Parool

en criteria hiervoor te ontwikkelen

jaar-maand-dag

onbekend

1993-01-01

1993-03-01

1994-01-29

1993-01-01

1994-01-15

1992-11-01

1992-12-01

1993-01-23

opdracht van het M

1992-02-01

92.

1991-02-01

. . .1995-09-01

1995-08-02

Zoekwoorden

H20-plan, Hertz

Stattauto, München

Stattauto Kassei

achtergrond, kosten, ANWB

Stadtauto, Bremen

Huur op Maat, Leiden, milieu,opinie

Stadtauto, Düsseldorf

Autoteilen, Graz, Oostenrijk

Kencijfers, achtergrond

inisterie van V&W.

achtergrond

Nijmegen

achtergrond

formules

Type

artikel

folder

folder

artikel

folder

artikel

folder

folder

artikel

artikel

artikel

artikel

artikel

G:\SEKR\1\976\t1976 februari 1996 -10-

Page 70: Deelauto de stand van zaken. - publicaties.minienm.nlpublicaties.minienm.nl/download-bijlage/48314/... · staan, de huidige stand van zaken en de mogelijke toekomstontwikkelingen
Page 71: Deelauto de stand van zaken. - publicaties.minienm.nlpublicaties.minienm.nl/download-bijlage/48314/... · staan, de huidige stand van zaken en de mogelijke toekomstontwikkelingen

Nr.

208

Demo di

209 |

Artikel o

210

Folder o

211

Verslag

212

Achterg

Titel

CRASH, versie 1.2

skette van het reserveringssysteem van Stattauto in Berlijn

Call-a-Car, auto op bestelling

ver plannen van V&W om de kansen van car-sharing in Ne

Stilstand is achteruitgang

ver Call-a-Car in Voorne Putten en Rozenburg

Werkconferentie Call-a-Car

AVV-onderzoek criteria-nota Call-a-Car

Onderzoek naar mogelijkheden autodeel-project

rond-artikel over project in Vlaardingen

213 l Proef met auto-op-bestelling is succes

Evaluatie Call-a-Car Utrecht

214

Artikel

215

Artikel c

216

Artikel

217

Artikel

218

Artikel

219

Artikel

220

Voordra

l Een auto onder je kont voor 4,50 per uur

over Green Wheels

ANWB's Auto-op-Afroep voorlopig geen succes

)ver Auto-op-Afroep.

Buurt niet blij met autodelen

over negatieve gevoelens rond het project Autodelen in Ams

'Auto op Afroep' gaat gepaard met korting op stadsver-voer

over combinatie call-a-car met openbaar vervoer.

l Voordorp wil autodelen voor het keukenraam

Dver nadelen call-a-car

Call-a-Car is duurste autoverkeersysteem

aver onderzoek Consumentenbond naar kosten call-a-car.

Overview Car sharing in Europe

cht over stand van zaken car sharing in Europa door Carste

Bron

Stattauto

Haagsche Courant

Ierland te onderzoeken.

Stichting Call-a-Car VP&R

Companen

Groot Vlaardingen

Utrechts Nieuwsblad

Havenloods

Nieuwsblad van het Noorden

Het Parool

iterdam.

Volkskrant

Utrecht Present

Limburger

ECS

n Petersen.

jaar-maand-dag

1993-01-01

1992-10-01

1995-01-01

————————————1995-10-12

1995-10-24

1995-11-01

1995-10-17

1995-10-02

1995-10-04

1995-06-22

1995-09-12

1995-09-07

1994-12-07

Zoekwoorden

reservering

achtergrond

Voorne-Putten

Criteria-nota

Vlaardingen j

Utrecht

Green Wheels

Auto-op-Afroep

Autodelen

Rotterdam, Collect

| Utrecht

| Kosten

ECS

Type

notitie

artikel

folder

verslag

artikel

artikel

artikel

artikel

artikel

artikel

| artikel

artikel

notitie

G:\SEKR\1\976\t1976 februari 1996 -11-

Page 72: Deelauto de stand van zaken. - publicaties.minienm.nlpublicaties.minienm.nl/download-bijlage/48314/... · staan, de huidige stand van zaken en de mogelijke toekomstontwikkelingen
Page 73: Deelauto de stand van zaken. - publicaties.minienm.nlpublicaties.minienm.nl/download-bijlage/48314/... · staan, de huidige stand van zaken en de mogelijke toekomstontwikkelingen

Nr.

221

Artikel c

222

Artikel c

223

Artikel c

224

Artikel (

225

Concep

226

Projectv

Titel

Een auto voor 1 5 mensen

>ver autodelen Amsterdam

jver ambitie Call-a-Car Haarlem om landelijk te gaan operere

Ambtenaar op pad in bei-auto

Dver beslissing Gemeente Culemborg om zakelijke ritten am!

Auto op Afroep

jver achtergrond autodelen

Stimuleren en Inventariseren Autodelen

trapport over initiatieven en faalfactoren (knelpunten groeim

[ Projectverslag Call-a-Car Culemborg en Buren

'erslag resultaten 1 juli 1994 tot 1 maart 1995

Bron

Telegraaf

Umuiden Courant

n

Utrechts Nieuwsblad

atenaren via Call-a-Car te rijden

Dagblad Noord-Limburg

Theunissen Mobiliteitsadvise-ring (THEMA)

iddel)

Stichting Call-a-Car

jaar-maand-dag

1995-10-03

1995-07-15

1995-01-14

1995-09-23

1995-10-01

1995-03-01

Zoekwoorden

Amsterdam

Haarlem

Culemborg, zakelijk verkeer

achtergrond

Formules, faalfactoren

Culemborg, Buren

Type

artikel

artikel

artikel

artikel

rapport

rapport

G:\SEKR\1\976\t1976 februari 1996 -12-