deel 2 -...

18
Raar, maar waar ! Wetenschap en Techniek Wetenschap en Techniek Wetenschap en Techniek deel 2 groep 5 en 6

Transcript of deel 2 -...

Page 1: deel 2 - mijnklas.weebly.commijnklas.weebly.com/.../1/5/6/3/15631430/raar_maar_waar_groep5_en_6.pdf · ongezond en denken dat de stof verslavend is. 2. Een vurige ontdekking John

Raar, maar waar !

Wetenschap en TechniekWetenschap en TechniekWetenschap en Techniek

deel 2

groep 5 en 6

Page 2: deel 2 - mijnklas.weebly.commijnklas.weebly.com/.../1/5/6/3/15631430/raar_maar_waar_groep5_en_6.pdf · ongezond en denken dat de stof verslavend is. 2. Een vurige ontdekking John

inhoudinhoudinhoud

1. Raar, maar waar! 3

2. Een vurige ontdekking 4

3. Verdoofd van het lachen 5

4. Een geluk bij een ongeluk 6

5. Een knapperige mislukking 7

6. Een schimmelige verrassing 8

7. Dat gaat gladjes! 9

8. Een lopende veer 10

9. Plakkerig rotspul 11

10. Kneden maar! 12

11. Filmpjes 13

Werkblad 15

Bronnen 17

inhoudinhoudinhoud

Page 3: deel 2 - mijnklas.weebly.commijnklas.weebly.com/.../1/5/6/3/15631430/raar_maar_waar_groep5_en_6.pdf · ongezond en denken dat de stof verslavend is. 2. Een vurige ontdekking John

“Raar, maar waar!” Dat is het thema van de Kinderboekenweek 2015. Dit boek gaat over ontdekkingen in de wetenschap en de techniek. Het is raar, maar waar, maar deze uitvindingen of ontdekkingen gebeurden allemaal door toeval, door een ongeluk of een slordigheidje. Soms moet een uitvinder gewoon een beetje geluk hebben. Maar bij elke uitvinding lette de uitvindinder wel steeds heel goed op wat er precies gebeurde. Dus altijd blijven opletten! Misschien helpt het toeval jou ook nog eens bij een geweldige ontdekking.

1. Raar, maar waar!1. Raar, maar waar!1. Raar, maar waar!

Page 4: deel 2 - mijnklas.weebly.commijnklas.weebly.com/.../1/5/6/3/15631430/raar_maar_waar_groep5_en_6.pdf · ongezond en denken dat de stof verslavend is. 2. Een vurige ontdekking John

James Schlatter (1942) (1) werkte als scheikundige voor een groot bedrijf dat vooral medicijnen maakt. Samen met een collega is hij in het jaar 1965 bezig met het maken van een nieuw medicijn tegen maagzweren. De collega houdt zich bezig met het maken van enkele stoffen. Schlatter zelf zorgt voor één stof die later aan de andere stoffen toegevoegd wordt. Tijdens het werk bladert Schlatter in zijn papieren. Hij likt aan zijn vinger om een bladzijde om te slaan. Hij schrikt, hij heeft zijn handen niet gewassen en proeft aan zijn vinger een mierzoete stof. Het is de stof aspartaam. Deze stof is veel zoeter dan suiker. De stof blijkt later niet als maagbeschermer te werken, maar Schlatter ziet een grote mogelijkheid voor het gebruik van deze nieuwe stof. Aspartaam blijkt 200 keer zoeter te zijn dan gewone suiker. Bovendien heb je geen suikerbieten nodig, alleen een labaratorium met de juiste stoffen. Grote bedrijven die veel suiker in hun producten stoppen betalen veel geld voor deze mierzoete ontdekking. Aspartaam zit in zo’n 6000 producten. Het zit o.a. in light- frisdranken, yoghurt , suikervrije kauwgom en tafelzoetjes. Er zijn ook tegenstanders van aspartaam. Ze vinden de stof ongezond en denken dat de stof verslavend is.

2. Een vurige ontdekking2. Een vurige ontdekking2. Een vurige ontdekking

John Walker (1781-1859) (1) was een scheikundige en een apotheker. Op een dag in het jaar 1826 is Walker in zijn labaratorium aan het werk. Hij is bezig met het mengen van verschillende stoffen (2). Hij gebruikt een roerhoutje om het papje door elkaar te roeren. Hij legt het roerhoutje aan de kant en zoekt nog wat rond in zijn werkruimte. Hij wil later het roerhoutje schoonmaken. Aan de top zit een dikke, opgedroogde papkorst. Hij wil het stokje schoonvegen langs de stenen vloer. Walker schrikt zich een hoedje. Aan het eind van het stokje verschijnt een vlam. De vlam blijft branden en eet langzaam het stokje op. Vlug kijkt Walker wat hij allemaal in dat papje gestopt heeft. Er zitten o.a. zwavel, fosfor en hars (een kleverig sap uit naaldbomen) in. Hij maakt het papje nog eens. Het werkt! Hij gaat de stokjes in doosjes (3) in zijn apotheek verkopen. In het doosje zit een stukje schuur-papier om het stokje langs te schuren. Er zijn ook anderen die zijn stokjes gaan namaken (4). Ze krijgen de naam lucifer. Die allereerste lucifers zijn nog gevaarlijk. De vlam was onvoorspelbaar en kon wel eens

heel groot zijn. Ook stonken die eerste lucifers enorm. Je moest ervan hoesten. Op het doosje stond: “Als u gevoelige longen hebt, gebruik dan niet deze lucifers.”

1

3

2

4 Heethoofd!

Page 5: deel 2 - mijnklas.weebly.commijnklas.weebly.com/.../1/5/6/3/15631430/raar_maar_waar_groep5_en_6.pdf · ongezond en denken dat de stof verslavend is. 2. Een vurige ontdekking John

Horace Wells (1815-1848) (1) was een Amerikaanse tandarts. Op een dag in 1844 bezoekt hij een rondreizende kermis. Zijn aandacht wordt getrokken door één voorstelling. Vrijwilligers uit het publiek mogen lachgas (2) inademen. Het publiek heeft lol om de giechelende mensen die lachgas inademen. Sommigen vallen om, andere mensen raken buiten westen. Eén man valt om en verwondt zich. Hij staat weer op met een bloedend been. Hij lijkt er geen erg in te hebben dat zijn been bloedt. Wells vraagt het later aan de man. Nee, hij had helemaal niets gevoeld. Een paar dagen later vraagt Wells aan zijn collega om een zieke kies bij hem te trekken. Vooraf ademt hij wat lachgas in. Hij voelt zich dromerig en afwezig (3). De kies wordt getrokken. Wells voelt geen pijn. Dit is iets nieuws! Operaties in die tijd waren pijnlijk. Een verdoving bestond nog niet. Wells ging het middel meteen gebruiken bij zijn patiënten. Op een keer geeft Wells een demonstratie voor studenten. Hij dient iemand lachgas toe, maar begint veel te snel met het trekken van de kies. De patiënt gilt van de pijn. Het publiek riep: Bedrog! Het bezorgde Wells een slechte naam. Hij zal later daardoor stoppen als tandarts. Drie jaar later pleegt de

ongelukkige Wells zelfmoord. Pas 16 jaar na zijn dood wordt Wells toch nog gëeerd als de ontdekker van de verdovende werking van lachgas. Lachgas wordt nog steeds samen met andere gassen in ziekenhuizen gebruikt (4).

3. Verdoofd van het lachen3. Verdoofd van het lachen3. Verdoofd van het lachen

Sorry, het lachgas is op!

3

4

1

2

Page 6: deel 2 - mijnklas.weebly.commijnklas.weebly.com/.../1/5/6/3/15631430/raar_maar_waar_groep5_en_6.pdf · ongezond en denken dat de stof verslavend is. 2. Een vurige ontdekking John

Alfred Nobel (1833-1896) (1) was een Zweedse scheikundige. Nobel was erg nieuwsgierig naar springstoffen (explosieven). Buskruit was een krachtige springstof, maar er was één stof heel krachtig en levensgevaarlijk. Die stof heette nitroglycerine (2). Het was een vloeistof die tijdens vervoer heel snel kon ont-ploffen. Een klein stootje, een slag of een beetje wrijving was al genoeg. Het goedje werd gebruikt om tunnels door bergen te maken. Er gebeurden veel ongelukken mee. Ook de fabriek van Nobel vloog de lucht in. Alfreds broer en meerdere arbeiders kwamen daarbij om het leven. Nobel wilde dat gevaarlijke goedje veiliger maken. Maar hoe? Op een dag had Alfred geluk bij een ongeluk. Hij zag tijdens het vervoer van nitroglycerine dat één van de kannen lek raakte. De kannen zaten in kratten die opgevuld waren met kiezelaarde. Het gevaarlijk goedje werd opgezogen door de kiezelaarde (3). Er gebeurde niets. Hoe kon dat? Alfred ontdekte dat de stof alleen als vloeistof heel gevaarlijk was. Door dit ongeluk ontdekte Nobel dat de stof nog net zo krachtig was in de kiezelaarde. Alleen nu ontplofte het niet meer uit zichzelf. Nobel nam proeven. Hij vermengde nitroglycerine met kiezel-

aarde of zaagsel. De stof werd verpakt in staven (4). Een lont of ontsteking (5) zorgde voor de ontploffing. Nobel noemde zijn uitvinding dynamiet. Dit dynamiet kon veel veiliger gebruikt en vervoerd worden.

4. Een geluk bij een ongeluk4. Een geluk bij een ongeluk4. Een geluk bij een ongeluk

4

1

2

3

5

Ik houd van knalfeesten!

Page 7: deel 2 - mijnklas.weebly.commijnklas.weebly.com/.../1/5/6/3/15631430/raar_maar_waar_groep5_en_6.pdf · ongezond en denken dat de stof verslavend is. 2. Een vurige ontdekking John

5. Een knapperige mislukking5. Een knapperige mislukking5. Een knapperige mislukking

Will Kellogg (1860-1951) (1) en John Kellogg (1852-1943) (2) zijn twee broers die samen in een sanatorium, een soort ziekenhuis, werken. John is er de baas. De patiënten hebben een dieet. De twee broers zorgen voor gezond eten. Daarbij hoort een gezond ontbijt. Op 8 augustus 1894 wordt het ontbijt voorbereid. De broers koken tarwekorrels (3). Ze spreiden de korrels, net als altijd, uit om ze even later tot deeg te rollen. Maar de twee broers krijgen het druk met iets anders. Ze vergeten de tarwekorrels. Een paar uur later zijn de natte korrels opgedroogd. Ze willen dit ontbijt niet weggooien. Ze proberen er maar het beste van te maken. Er kan geen deeg meer van gemaakt worden. Het worden platte vlokken. Ze roosteren de vlokken en geven het aan de patiënten. Die vlokken worden een groot succes. De patiënten smullen ervan. De broers krijgen later ruzie, omdat John het recept aan iemand anders verklapt. Will start in het jaar 1906 een eigen bedrijf. In plaats van tarwe doet hij nu proeven met mais (4). De maïskorrels zullen de wereldberoemde cornflakes (koornfleeks) (5) worden. Hij verkoopt cornflakes als een gezond ontbijt. Hij maakt eerst kleine

pakjes die hij gratis weggeeft. Cornflakes worden later een groot succes met melk en suiker erbij.

1

2

Ik wil niet herkend worden.

Ik ben wereldberoemd!

4

3 3

5

5

5

Page 8: deel 2 - mijnklas.weebly.commijnklas.weebly.com/.../1/5/6/3/15631430/raar_maar_waar_groep5_en_6.pdf · ongezond en denken dat de stof verslavend is. 2. Een vurige ontdekking John

6. Een schimmelige verrassing6. Een schimmelige verrassing6. Een schimmelige verrassing

1

3 2

4

Alexander Flemming (1881-1955) (1) was een Schotse onder-zoeker. Hij deed onderzoek naar bacteriën en virussen die mensen ziek maakten. Zijn grootste ontdekking, het is raar, maar waar, gebeurde per ongeluk. Hij deed onderzoek naar een bacterie die steen-puisten veroorzaakte (2). Hij had de bacterie gekweekt in een klein glazen schaaltje. Diezelfde maand ging hij met zijn gezin op vakantie en vergat het schaaltje op te ruimen. Als hij in september 1928 terugkomt van zijn zomervakantie ziet hij dat er schimmel in het schaaltje zit. De schimmel is bezig een deel van de bacteriën op te eten. Flemming merkt dat dezelfde schimmel ook andere bacteriën opeet. Hij noemt de schimmel penicilline (3). Het zal nog 10 jaar duren voor het een echt medicijn wordt. Het wordt een medicijn (4) dat miljoenen levens redt van mensen die dodelijke infecties hebben opgelopen. Voor die tijd kon een longontsteking een dodelijke ziekte zijn. Ook op het slagveld tijdens de Tweede Wereldoorlog worden veel levens van gewonde soldaten gered met dit nieuwe wondermedicijn.

?

Page 9: deel 2 - mijnklas.weebly.commijnklas.weebly.com/.../1/5/6/3/15631430/raar_maar_waar_groep5_en_6.pdf · ongezond en denken dat de stof verslavend is. 2. Een vurige ontdekking John

Roy Plunkett (1910-1994) (1) werkte als scheikundige voor een groot chemisch bedrijf. In het jaar 1938 was Plunkett bezig om een nieuw soort gas te maken. Dit nieuwe, koude gas zou gebruikt gaan worden in koelkasten. Het gas zat gevangen in een gasfles. Tenminste dat dacht hij, want toen hij wat gas wilde laten ontsnappen, kwam er niets uit de fles. Dit was vreemd. Waar was het gas gebleven? Plunkett was zo nieuwsgierig dat hij de gasfles doormidden zaagde. Aan de binnenkant van de fles zat een vreemd wit laagje. Plunkett ging het eens goed onderzoeken. Het was glad en glibberig en het leek op plastic. Plunkett deed allerlei proeven. Hij had wonderspul ontdekt. Dit spul kon tegen hitte en tegen schadelijke stoffen en het was superglad. Hij noemde de stof teflon. Teflon vind je nu vaak aan de binnenkant van koekenpannen. Teflon zorgt ervoor dat gebakken eieren, ommeletten en pannenkoeken niet aan de bodem vastblijven zitten (2). Teflon wordt ook gebruikt in belangrijke stroomkabels (3). Ook de pakken van ruimtevaarders hebben een dun laagje teflon als bescherming tegen de hitte. Onder de muis van een computer (4) zitten ook stukjes teflon. Zo glijdt de muis beter.

De loodgieter gebruikt een soort band van teflon (5). Dat band wikkelt hij om de schroefdraad van kranen en leidingen. Zo kan er geen water door lekken.

7. Dat gaat gladjes!7. Dat gaat gladjes!7. Dat gaat gladjes!

1

5

2

3

4

I teflon

Page 10: deel 2 - mijnklas.weebly.commijnklas.weebly.com/.../1/5/6/3/15631430/raar_maar_waar_groep5_en_6.pdf · ongezond en denken dat de stof verslavend is. 2. Een vurige ontdekking John

Richard James (1914-1974) (1) werkte voor de Amerikaanse marine. Hij moest meehelpen om een probleem op te lossen. Hoe zorg je ervoor dat op een schip in hoge golven alle gevoelige instrumenten aan boord goed blijven werken tijdens dat geschommel. James was in 1943 bezig met het maken van springveren. Die veren moesten zorgen dat de instrumenten meeschommelden op de golven van de zee. Tijdens zijn werk stootte hij een lange springveer per ongeluk van een plank. De veer kwam met een boog terecht op een stapel boeken. Daarna stapte de veer van de boeken op de tafel en van de tafel op de grond. Daar bleef de veer rechtop staan. Toen hij ‘s avonds thuis kwam zei hij tegen zijn vrouw: “Ik heb nu een veer die kan lopen”. James deed proefjes met verschillende soorten staaldraad. Eindelijk had hij een veer die het beste liep. De kinderen in de buurt vonden het prachtig: deze veer liep zo de trap af naar beneden (2). James leende 500 dollar en maakte 400 veren. Hij noemde ze Slinky (3). Ze waren in 90 minuten verkocht. Hij maakte een machine die in enkele seconden een Slinky kon maken. Zijn speelgoed werd in Amerika een groot succes.

Hij maakte ook nog ander speelgoed met een veer (4). In Nederland werd Slinky rond 1970 verkocht. Het werd daar niet zo’n groot succes als in Amerika.

8. Een lopende veer8. Een lopende veer8. Een lopende veer

Geef mij maar een stoeltjeslift.

1 2

3

4

Page 11: deel 2 - mijnklas.weebly.commijnklas.weebly.com/.../1/5/6/3/15631430/raar_maar_waar_groep5_en_6.pdf · ongezond en denken dat de stof verslavend is. 2. Een vurige ontdekking John

Harry Coover (1917-2011) (1) werkte in een laboratorium van een groot fotografiebedrijf. Hij wil een nieuw soort vizier maken. Het moet een vizier voor een kanon worden. Het vizier moest van een speciaal soort plastic worden gemaakt. Het werk wil niet lukken. Harry windt zich soms op. Dat rotplastic blijft steeds aan zijn vingers plakken. Of het spul plakt vast aan de tafel. Het is soms niet meer los te krijgen. Rotzooi, dat spul. Hij gooit het aan de kant. Ongeveer 10 jaar later werkt Harry aan een plastic dat goed tegen de hitte kan. Dit plastic komt in de cockpit van een straaljager. Een collega test het plastic in een speciaal apparaat. Het apparaat gaat kapot. Binnenin zitten alle delen aan elkaar vastgeplakt. Het is niet meer los te krijgen. Nu pas gaat er bij Harry een lichtje branden! Het is datzelfde kleefspul van 10 jaar geleden. Nu pas ziet hij zijn kans. Met dit spul is misschien iets te doen. In 1958 heeft Coover eindelijk een bruikbare superlijm ge-maakt. Deze lijm is na een paar seconden droog. Daarna zit het muurvast. Wij kennen het als secondenlijm (2). Het werd in het begin tijdens oorlogen gebruikt. Wonden (3)van soldaten werden met de lijm dichtgeplakt op het slagveld. Zo stopte het bloeden. Later werd het ook als gewone lijm voor

van alles en nog wat gebruikt. Altijd oppassen dat je niet je vingers met deze lijm aan elkaar vastplakt.

9. Plakkerig rotspul9. Plakkerig rotspul9. Plakkerig rotspul

1 3

Overwerk, vandaag!

Gelukkig maar een

paar seconden.

2

Page 12: deel 2 - mijnklas.weebly.commijnklas.weebly.com/.../1/5/6/3/15631430/raar_maar_waar_groep5_en_6.pdf · ongezond en denken dat de stof verslavend is. 2. Een vurige ontdekking John

10. Kneden maar!10. Kneden maar!10. Kneden maar!

Joseph McVicker (1) (1932-1978) werkt in een zeepfabriek. Hij vindt voor de fabriek een nieuw schoonmaakmiddel uit. Het is een soort deeg, waarmee je behang en muren kunt schoonmaken. In die tijd stookten mensen kolenkachels. Uit die kachels kwam zwart roet. Dat roet maakte het behang vies. Met het schoonmaakdeeg (2) ging je over het behang. Het roet kwam zo in het deeg te zitten. Tien jaar later wordt er steeds minder van het deeg verkocht. Mensen gaan kachels op gas en olie stoken. Die gas– en oliekachels geven geen roet. De zus van Joseph is onderwijzeres. Ze is op zoek naar boetseerklei voor haar kinderen. Het moet soepele klei zijn voor de kleine kinderhanden. Joseph denkt gelijk aan zijn niet giftige schoonmaakdeeg. Hij geeft zijn zus een paar blikken mee. Het is een groot succes. De kinderen zijn dol op het spul. Joseph ziet zijn kans. Hij verlaat de zeepfabriek en begint een eigen bedrijf. Hij verbetert het tot een soort kleideeg. De eerste klei is nog alleen wit, maar later gaat hij allerlei kleuren maken. De klei krijgt de naam Play-Doh (3) (plee-doo). Het betekent speeldeeg. Deze klei hoef je niet te bakken.

Met al die kleurtjes kun je van alles maken. Er komen ook spulletjes waarmee je allerlei vormen kunt maken (4). In 50 jaar tijd worden er maar liefst twee miljard emmertjes verkocht.

4

3

2

1

Mmmm... Wat zal ik

vandaag eens worden?

Page 13: deel 2 - mijnklas.weebly.commijnklas.weebly.com/.../1/5/6/3/15631430/raar_maar_waar_groep5_en_6.pdf · ongezond en denken dat de stof verslavend is. 2. Een vurige ontdekking John

James Schlatter (1942) (1) werkte als scheikundige voor een groot bedrijf dat vooral medicijnen maakt. Samen met een collega is hij in het jaar 1965 bezig met het maken van een nieuw medicijn tegen maagzweren. De collega houdt zich bezig met het maken van enkele stoffen. Schlatter zelf zorgt voor één stof die later aan de andere stoffen toegevoegd wordt. Tijdens het werk bladert Schlatter in zijn papieren. Hij likt aan zijn vinger om een bladzijde om te slaan. Hij schrikt, hij heeft zijn handen niet gewassen en proeft aan zijn vinger een mierzoete stof. Het is de stof aspartaam. Deze stof is veel zoeter dan suiker. De stof blijkt later niet als maagbeschermer te werken, maar Schlatter ziet een grote mogelijkheid voor het gebruik van deze nieuwe stof. Aspartaam blijkt 200 keer zoeter te zijn dan gewone suiker. Bovendien heb je geen suikerbieten nodig, alleen een labaratorium met de juiste stoffen. Grote bedrijven die veel suiker in hun producten stoppen betalen veel geld voor deze mierzoete ontdekking. Aspartaam zit in zo’n 6000 producten. Het zit o.a. in light- frisdranken, yoghurt , suikervrije kauwgom en tafelzoetjes. Er zijn ook tegenstanders van aspartaam. Ze vinden de stof ongezond en denken dat de stof verslavend is.

11. Filmpjes11. Filmpjes11. Filmpjes

Schooltv: de lucifer

Bekijk het filmpje

Klokhuis: penicilline

Bekijk het filmpje

Page 14: deel 2 - mijnklas.weebly.commijnklas.weebly.com/.../1/5/6/3/15631430/raar_maar_waar_groep5_en_6.pdf · ongezond en denken dat de stof verslavend is. 2. Een vurige ontdekking John

James Schlatter (1942) (1) werkte als scheikundige voor een groot bedrijf dat vooral medicijnen maakt. Samen met een collega is hij in het jaar 1965 bezig met het maken van een nieuw medicijn tegen maagzweren. De collega houdt zich bezig met het maken van enkele stoffen. Schlatter zelf zorgt voor één stof die later aan de andere stoffen toegevoegd wordt. Tijdens het werk bladert Schlatter in zijn papieren. Hij likt aan zijn vinger om een bladzijde om te slaan. Hij schrikt, hij heeft zijn handen niet gewassen en proeft aan zijn vinger een mierzoete stof. Het is de stof aspartaam. Deze stof is veel zoeter dan suiker. De stof blijkt later niet als maagbeschermer te werken, maar Schlatter ziet een grote mogelijkheid voor het gebruik van deze nieuwe stof. Aspartaam blijkt 200 keer zoeter te zijn dan gewone suiker. Bovendien heb je geen suikerbieten nodig, alleen een labaratorium met de juiste stoffen. Grote bedrijven die veel suiker in hun producten stoppen betalen veel geld voor deze mierzoete ontdekking. Aspartaam zit in zo’n 6000 producten. Het zit o.a. in light- frisdranken, yoghurt , suikervrije kauwgom en tafelzoetjes. Er zijn ook tegenstanders van aspartaam. Ze vinden de stof ongezond en denken dat de stof verslavend is.

Hier registreren voor toegang tot de webwinkel.

Een greep uit de collectie van 234 digitale boeken

meer boeken groep 5/6 meer boeken groep 7/8 meer boeken groep 3/4

Voor meer informatie:

Volg Eduboek op:

Dit boek mag vrij gekopieerd en rondgestuurd worden.

Page 15: deel 2 - mijnklas.weebly.commijnklas.weebly.com/.../1/5/6/3/15631430/raar_maar_waar_groep5_en_6.pdf · ongezond en denken dat de stof verslavend is. 2. Een vurige ontdekking John

1

2

3 4

5

6

7

8

9

EclipseCrossword.com

2. Zoek de juiste uitvinder. Zet het goede cijfer voor de ontdekking.

Tefal Speeldeeg

Slinky Secondenlijm

Penicilline Cornflakes

Dynamiet Lucifer

Verdoving

1. Walker 2. Wells

4. Kellogg

5. Nobel 6. McVicker

7. Coover 8. James

9. Plunkett

3. Flemming

KRUISWOORDPUZZEL Van links naar rechts 4. Deze stof zit in de kop van een lucifer. 5. Dit is het beroep van de uitvinder van de

verdovende werking van lachgas. 7. Dit medicijn wordt gemaakt uit schimmel. 9. Het speelgoed Slinky is niet anders dan

een.......... Van boven naar beneden 1. Deze stof maakte nitroglycerine veiliger.

Het werd in dynamiet gestopt. 2. Dit is de graansoort die in Cornflakes zit. 3. Secondenlijm is geboren uit mislukt...... 6. Play-Doh is speelgoeddeeg. Wat werd er

eerst met dit deeg schoongemaakt? 8. Gladde stof die vaak in koekenpannen zit.

Page 16: deel 2 - mijnklas.weebly.commijnklas.weebly.com/.../1/5/6/3/15631430/raar_maar_waar_groep5_en_6.pdf · ongezond en denken dat de stof verslavend is. 2. Een vurige ontdekking John

James Schlatter (1942) (1) werkte als scheikundige voor een groot bedrijf dat vooral medicijnen maakt. Samen met een collega is hij in het jaar 1965 bezig met het maken van een nieuw medicijn tegen maagzweren. De collega houdt zich bezig met het maken van enkele stoffen. Schlatter zelf zorgt voor één stof die later aan de andere stoffen toegevoegd wordt. Tijdens het werk bladert Schlatter in zijn papieren. Hij likt aan zijn vinger om een bladzijde om te slaan. Hij schrikt, hij heeft zijn handen niet gewassen en proeft aan zijn vinger een mierzoete stof. Het is de stof aspartaam. Deze stof is veel zoeter dan suiker. De stof blijkt later niet als maagbeschermer te werken, maar Schlatter ziet een grote mogelijkheid voor het gebruik van deze nieuwe stof. Aspartaam blijkt 200 keer zoeter te zijn dan gewone suiker. Bovendien heb je geen suikerbieten nodig, alleen een labaratorium met de juiste stoffen. Grote bedrijven die veel suiker in hun producten stoppen betalen veel geld voor deze mierzoete ontdekking. Aspartaam zit in zo’n 6000 producten. Het zit o.a. in light- frisdranken, yoghurt , suikervrije kauwgom en tafelzoetjes. Er zijn ook tegenstanders van aspartaam. Ze vinden de stof ongezond en denken dat de stof verslavend is.

Dit boek mag vrij gekopieerd en rondgestuurd worden.

Bij Eduboek kun je:

Boeken lenen Boeken online kopen (3 x 40 titels)

Boeken via email kopen (3 x 80 titels) Naar boeken luisteren

Bij boeken van Eduboek vind je:

Extra filmpjes bij boeken

Een gratis werkblad Materiaal voor hoogbegaafden 3-4. Materiaal voor hoogbegaafden 5-8.

Page 17: deel 2 - mijnklas.weebly.commijnklas.weebly.com/.../1/5/6/3/15631430/raar_maar_waar_groep5_en_6.pdf · ongezond en denken dat de stof verslavend is. 2. Een vurige ontdekking John

James Schlatter (1942) (1) werkte als scheikundige voor een groot bedrijf dat vooral medicijnen maakt. Samen met een collega is hij in het jaar 1965 bezig met het maken van een nieuw medicijn tegen maagzweren. De collega houdt zich bezig met het maken van enkele stoffen. Schlatter zelf zorgt voor één stof die later aan de andere stoffen toegevoegd wordt. Tijdens het werk bladert Schlatter in zijn papieren. Hij likt aan zijn vinger om een bladzijde om te slaan. Hij schrikt, hij heeft zijn handen niet gewassen en proeft aan zijn vinger een mierzoete stof. Het is de stof aspartaam. Deze stof is veel zoeter dan suiker. De stof blijkt later niet als maagbeschermer te werken, maar Schlatter ziet een grote mogelijkheid voor het gebruik van deze nieuwe stof. Aspartaam blijkt 200 keer zoeter te zijn dan gewone suiker. Bovendien heb je geen suikerbieten nodig, alleen een labaratorium met de juiste stoffen. Grote bedrijven die veel suiker in hun producten stoppen betalen veel geld voor deze mierzoete ontdekking. Aspartaam zit in zo’n 6000 producten. Het zit o.a. in light- frisdranken, yoghurt , suikervrije kauwgom en tafelzoetjes. Er zijn ook tegenstanders van aspartaam. Ze vinden de stof ongezond en denken dat de stof verslavend is.

BronnenBronnenBronnen

http://en.wikipedia.org/wiki/dynamite

http://en.wikipedia.org/wiki/Match

http://en.wikipedia.org/wiki/Nitrous_oxide#History

http://en.wikipedia.org/wiki/Corn_flakes

http://en.wikipedia.org/wiki/Polytetrafluoroethylene

http://en.wikipedia.org/wiki/Slinky

http://en.wikipedia.org/wiki/Cyanoacrylate

http://en.wikipedia.org/wiki/Play-Doh

http://en.wikipedia.org/wiki/Penicillin

Page 18: deel 2 - mijnklas.weebly.commijnklas.weebly.com/.../1/5/6/3/15631430/raar_maar_waar_groep5_en_6.pdf · ongezond en denken dat de stof verslavend is. 2. Een vurige ontdekking John

9 Tefal 6 Speeldeeg

8 Slinky 7 Secondenlijm

3 penicilline 4 Cornflakes

5 Dynamiet 1 Lucifer

2 Verdoving

2. Zoek de juiste uitvinder. Zet het goede cijfer voor de ontdekking.

1. Walker 2. Wells

4. Kellogg

5. Nobel 6. McVicker

7. Coover 8. James

9. Plunkett

3. Flemming

KRUISWOORDPUZZEL (Antwoorden) Van links naar rechts 4. Deze stof zit in de kop van een lucifer. 5. Dit is het beroep van de uitvinder van de

verdovende werking van lachgas. 7. Dit medicijn wordt gemaakt uit schimmel. 9. Het speelgoed Slinky is niet anders dan

een.......... Van boven naar beneden 1. Deze stof maakte nitroglycerine veiliger.

Het werd in dynamiet gestopt. 2. Dit is de graansoort die in Cornflakes zit. 3. Secondenlijm is geboren uit mislukt...... 6. Play-Doh is speelgoeddeeg. Wat werd er

eerst met dit deeg schoongemaakt? 8. Gladde stof die vaak in koekenpannen zit.

1

2

3 4

5

6

7

8

9

EclipseCrossword.com

S P R

P

I

B

E

H

A

N

G

N

G

I

V

T

C

T

E

F

L

O

N

P

L

A

S

T

I

C

E

N

L

R

D

L

A

I

Z

R

N

W

T

E

M

A

Ï

S

V E

K

I

E

Z

E

L

A

A

R

D

E