De Zelfredzaamheid-Matrix
6
Factsheet over het eenvoudig en gestandaardiseerd meten van zelfredzaamheid. De Zelfredzaamheid-Matrix 2 Wat is de Zelfredzaamheid-Matrix? 2 De OGz kan de ZRM goed gebruiken 3 De ontwikkeling van de ZRM: een terugblik 4 Gaat u de ZRM gebruiken? Mail ons! #7
Transcript of De Zelfredzaamheid-Matrix
Factsheet over het eenvoudig en gestandaardiseerd meten van
zelfredzaamheid.
De Zelfredzaamheid-Matrix
2 Wat is de Zelfredzaamheid-Matrix?2 De OGz kan de ZRM goed gebruiken 3 De ontwikkeling van de ZRM: een terugblik4 Gaat u de ZRM gebruiken? Mail ons!
#7
2 De Zelfredzaamheid-Matrix
Naar Amerikaans voorbeeld heeft de GGD Amsterdam een instrument ontwikkeld om de zelfredzaamheid van kwetsbare mensen snel en eenvoudig te meten: de Zelfredzaamheid-Matrix. Dit instrument voorziet in een belangrijke behoefte met name van professionals in de Openbare Gezondheidszorg. Inmiddels wordt de Zelfredzaamheid-Matrix door verschillende organisaties in Amsterdam en elders in het land gebruikt. Hoe de Zelfredzaamheid-Matrix werkt en hoe het instrument is ontwikkeld, leest u in deze factsheet.
Wat is de Zelfredzaamheid-Matrix?De Zelfredzaamheid-Matrix (ZRM) is een geordend systeem waarbij aan elf domeinen van het dagelijks leven (zoals inkomen en dagbesteding; zie figuur) een waarde voor zelfredzaamheid wordt toegekend. Zelfredzaamheid is de uitkomst van vaardigheden, omstandigheden en beweegredenen om goed in het dagelijks leven te functioneren. De ZRM vindt haar oorsprong in de Verenigde Staten en is de afgelopen jaren door een projectgroep van de GGD Amsterdam verder ontwikkeld voor de Nederlandse situatie.
Vijf niveaus van zelfredzaamheidIn de Matrix worden vijf niveaus van zelfredzaamheid onderscheiden, van minimale zelfredzaamheid waardoor de persoon een acuut probleem heeft, tot volledige zelfredzaamheid. In de Matrix staan voor elk domein en elk niveau van zelfredzaamheid duidelijke criteria geformuleerd (zie de ZRM op pag. 5, 6). Op het domein ‘Inkomen’ bijvoorbeeld, is niet alleen het hebben van een inkomen belangrijk, ook de soort inkomensbron, het bestedingspatroon en het bestaan en beheer van eventuele schulden dragen bij aan de waardering van de mate van zelfredzaamheid. Op deze manier wordt snel en eenvoudig inzicht verkregen in het dagelijks functioneren van een cliënt. De ZRM ondersteunt hulpverleners bij het bepalen van de zorgbehoefte en het formuleren van een zorg- en begeleidingsaanbod. Beleidsmakers en onderzoekers hebben met de ZRM een instrument in handen waarmee de status van doelgroepen en het effect van het zorgaanbod kan worden geëvalueerd.
Waar haalt een professional informatie vandaan?De voornaamste bron van informatie is de cliënt zelf. In een gesprek met hem of haar vraagt de beoordelaar naar de huidige situatie op alle elf domeinen, naar eventuele problemen, en wat de persoon doet om die problemen op te lossen. Dit soort gesprekken wordt regelmatig gevoerd in de Openbare Gezondheidszorg (OGz), bijvoorbeeld tijdens een intake of om de voortgang van een cliënt te bespreken. Ook administratieve bronnen zoals de Gemeentelijke Basisadministratie (GBA), cliëntdossiers van samenwerkingspartners of verzekeringsgegevens kunnen de beoordelaar belangrijke informatie bieden. Vooral wanneer de beoordelaar vermoedt dat de informatie van een cliënt zelf onvolledig of onbetrouwbaar is. Verder zijn collega's uit de eigen organisatie of van andere instellingen belangrijke informatiebronnen. Een vierde bron van informatie zijn collega’s uit de eigen organisatie of van andere instellingen. Overleg met collega’s die een cliënt kennen of expert zijn op domeinen waarmee de beoordelaar zelf minder vertrouwd is, kan nuttig zijn om tot een waardering op de ZRM te komen.
De OGz kan de ZRM goed gebruikenDe Openbare Gezondheidszorg is het vangnet voor mensen die onvoldoende zelfredzaam zijn. Een belangrijk aspect van zelfredzaamheid is (zelf) problemen en tegenslagen kunnen oplossen en verwerken. Zelfredzaamheid betekent dan ook, dat bij problemen die een persoon niet zelf kan oplossen op tijd hulp gevraagd wordt. Wanneer iemand geen hulp vraagt of geen hulp kan krijgen van vrienden en familie of
Factsheet over het eenvoudig en gestandaardiseerd meten van zelfredzaamheid. 3
de reguliere gezondheidszorg, moet de OGz in de zorgbehoefte voorzien. Om deze zorgbehoefte te bepalen, waren tot op heden geen instrumenten beschikbaar om de zelfredzaamheid van cliënten te beoordelen en werd uitgegaan van het oordeel van de professional. De ZRM biedt hulpverleners in de OGz een eenvoudig, gestandaardiseerd en betrouwbaar overzicht van de mate van zelfredzaamheid van een persoon.
Waar wordt de ZRM al toegepast?De introductie van de ZRM is door verschillende partijen met groot enthousiasme ontvangen. Op verschillende plaatsen in Nederland wordt de ZRM toegepast in het kader van de centrale toegang tot de maatschappelijke opvang (MO). In Rotterdam gebeurt dat bij het Centraal Onthaal Jongeren (Jongerenloket) op tenminste drie momenten, bij instroom, doorstroom en uitstroom. In Amsterdam wordt de ZRM op vergelijkbare wijze toegepast. Medewerkers van uitvoerende organisaties zoals HVO-Querido hebben het afgelopen jaar ongeveer 1.000 cliënten gescreend met de ZRM om te bepalen of zij aanspraak kunnen maken op hulpverlening in de MO. In de toekomst zal de ZRM in Amsterdam ook worden toegepast bij het evalueren van de door- en uitstroom in de MO. Ook in Den Haag, Utrecht en de regio Noordoost-Brabant overweegt men de ZRM op termijn in te voeren als screener voor de MO. Organisaties als Parnassia (Den Haag), Lucertis (Rotterdam), GGZ InGeest en de Geïntegreerde Voorzieningen (GV’s) in Amsterdam zijn in de ZRM geïnteresseerd als instrument voor ‘Routine Outcome Monitoring’ (ROM). Om te bepalen of de ZRM geschikt is als ROM instrument, onderzoeken we de samenhang tussen de ZRM en gevestigde ROM-instrumenten als de HoNOS en de CAN.
De ontwikkeling van de ZRM: een terugblikDe ZRM is een bewerking van een Amerikaans instrument, de Self-Sufficiency Matrix (SSM). De eerste versie van de SSM is in 2004 gepubliceerd. Verschillende Amerikaanse staten hebben die SSM aangepast aan hun informatiebehoefte en toegepast in de daklozenzorg en armoedebestrijding. Voor de Nederlandse bewerking is uitgegaan van de versies van Utah en Arizona.
Aanpassingen voor de Nederlandse situatieDe projectgroep die de ZRM heeft ontwikkeld, heeft het aantal domeinen van de Amerikaanse SSM’s gereduceerd van negentien tot elf. Daarbij is gekeken of een domein past bij de Nederlandse situatie. ‘Mental health care coverage’, ‘Food’, ‘Mobility’, ‘Adult education’, ‘Child care’, ‘Children’s education’ en ‘Parenting skills’ zijn om die reden niet in de ZRM opgenomen. Bij de selectie van domeinen is ook rekening gehouden met de doelgroep en het zorgsysteem in ons land. De vertaling vanuit het Engels van de domeinen en de criteria voor waardering van zelfredzaamheid zijn diverse keren herzien. Dit om ze zo goed mogelijk te laten aansluiten bij de Nederlandse praktijk en bij door Nederlandse professionals gebruikte begrippen (zie kader).
Vergelijking met andere meetinstrumentenEen vrij letterlijke vertaling van de Amerikaanse SSM’s is eerst vergeleken met de Health of the Nation Outcome Scale (HoNOS), de Zorg Zwaarte Pakketten (ZZP) van het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ), de Camberwell Assessment of Needs (CAN) en de DSM-IV. Dit zijn meetinstrumenten en schalen die al gebruikt worden door zorgverleners en andere professionals in de zorg. Met name de formulering van de criteria van de domeinen Geestelijke gezondheid, Fysieke gezondheid, Verslaving, en ADL-vaardigheden werden naar aanleiding van deze vergelijking aangepast.
Aanpassingen met hulp van het werkveldDe ZRM is door de projectgroep gepresenteerd aan het behandelteam van de Geïntegreerde Voorziening Zuidoost. Dit team bestaat uit professionals van diverse instellingen: GGD Amsterdam, Jellinek Reclassering, Dienst Werk en Inkomen (DWI), Stichting Streetcornerwork (SSCW) Harddrugsteam en Maatschappelijke Opvang instellingen HVO-Querido en het Leger des Heils. In vier bijeenkomsten zijn alle domeinen en de formulering van criteria nauwkeurig beoordeeld. De formulering van criteria en
4 De Zelfredzaamheid-Matrix
van de domeinnamen zijn zo aangepast. Het domein ‘Familierelaties’ is bijvoorbeeld ‘Gezinsrelaties’ geworden, omdat dit beter aangeeft dat het hier gaat om zelfredzaamheid binnen relaties tussen samenwonende leden van het gezin. Een voorbeeld van herziening op het niveau van criteria, is de herformulering binnen het domein ‘Dagbesteding’. Criteria van niveau 3 en 4 zijn geherformuleerd in termen van laag- en hoogdrempelige dagbesteding, begrippen waar vooral professionals van DWI en SSCW dagelijks mee werken.
Input vanuit RotterdamVoor de laatste herziening van de ZRM is dankbaar gebruik gemaakt van de input vanuit Rotterdam. In de Maasstad is de ZRM onder de aandacht gekomen bij de Jongerenloketten die de zorg voor kwetsbare (zwerf)jongeren coördineren en regisseren. Een beleidsmedewerker van de GGD Rotterdam Rijnmond heeft feedback vanuit deze loketten verzameld en voorstellen gedaan om de toepasbaarheid van de ZRM bij deze jongere doelgroep te vergroten. Zo is een opleidingscomponent in het domein ‘Dagbesteding’ toegevoegd. Daarnaast is een aantal criteria van het domein ‘Huisvesting’ herzien zodat dit domein ook op cliënten binnen instellingen van toepassing is.
Gaat u de ZRM gebruiken? Mail ons!De ZRM is een gratis instrument. Het staat iedereen dan ook vrij om de ZRM te downloaden en te implementeren binnen zijn of haar organisatie. Het wordt door de projectgroep zeer gewaardeerd wanneer u ons op de hoogte stelt als u besluit de ZRM te gebruiken. Zo houden we goed overzicht over waar en op welke wijze de ZRM wordt toegepast. U kunt dit doen door een email te sturen naar onderstaand adres.
Oefenen is belangrijkWe adviseren professionals die aan de slag willen met de ZRM eerst de handleiding goed te bestu-deren. Daarnaast is het raadzaam een aantal keren in groepsvorm te oefenen in het gebruik, omdat dit een betrouwbare afname van de ZRM bevordert. Als u behoefte heeft aan meer uitleg of training, kunt u via de projectgroep een training volgen. De trainingen bestaan uit een uitgebreide uitleg over de achtergrond van de ZRM en de wijze waarop de verschillende domeinen worden gescoord. Informeert u bij de projectgroep naar de mogelijkheden en kosten voor een training bij uw organisatie.
Wilt u de ZRM niet zelf aanpassen?Om te voorkomen dat verschillende versies van de ZRM gaan circuleren, raden we gebruikers af om de ZRM zelf aan te passen. Loopt u tegen problemen aan, dan kunt u contact op nemen met de projectgroep. Knelpunten worden verzameld in het kader van de verdere ontwikkeling van de ZRM.
Meer weten?De ZRM is een instrument in ontwikkeling. De GGD Amsterdam doet op dit moment, in samenwerking met de GGD Rotterdam Rijnmond, onderzoek naar betrouwbaarheid en validiteit van het instrument. De eerste resultaten van dit onderzoek zijn positief. Zodra een nieuwe versie verschijnt, zullen we u hierover informeren. U kunt ook zelf contact met ons opnemen voor vragen over de ZRM, mail dan naar [email protected]. Kijk voor meer informatie ook op www.zelfredzaamheidmatrix.nl.
ColofonDeze factsheet is een uitgave van het cluster Epidemiologie, Documentatie en Gezondheidsbevordering van de GGD Amsterdam, [email protected], 020- 555 5495.
Redactie: Anton Janssen, Johan Osté, Jan Vlierhuis, Thijs Fassaert, Steve Lauriks en Sanne van MeeterenJaar van uitgave: 2011Fotografie: Beeldbank gemeente Amsterdam en afd. Communicatie GGD Amsterdam. De personen op de foto's zijn niet gerelateerd aan het onderwerp van deze factsheet.Vormgeving & druk: Leijten Drukkerij
Factsheet over het eenvoudig en gestandaardiseerd meten van zelfredzaamheid. 5
De
Zel
fred
zaam
heid
-Mat
rix
(201
0)
DO
ME
IN1
– ac
ute
pro
ble
mat
iek
2 –
niet
zel
fred
zaam
3 –
bep
erkt
zel
fred
zaam
4 –
vold
oen
de
zelf
red
zaam
5 –
volle
dig
zel
fred
zaam
Inko
men
Gee
n in
kom
sten
, ho
ge
en
gro
eien
de
schu
lden
Onv
old
oen
de
inko
mst
en e
n/o
f sp
ont
aan
of
ong
epas
t ui
tgev
en,
gro
eien
de
schu
lden
Ko
mt
met
inko
mst
en a
an
bas
isb
eho
efte
n te
gem
oet
; gep
ast
uitg
even
; ind
ien
spra
ke is
van
sc
huld
en z
ijn d
eze
tenm
inst
e st
abie
l; b
ewin
dvo
erin
g/
inko
men
sbeh
eer
Ko
mt
aan
bas
isb
eho
efte
n te
gem
oet
zo
nder
uit
keri
ng; h
eeft
sc
huld
en in
eig
en b
ehee
r en
dez
e ve
rmin
der
en
Inko
mst
en z
ijn v
old
oen
de,
go
ed
finan
ciee
l beh
eer;
hee
ft in
kom
en
en m
og
elijk
heid
om
te
spar
en
Dag
bes
ted
ing
Gee
n d
agb
este
din
g e
n ve
roo
rzaa
kt o
verl
ast
Gee
n d
agb
este
din
g m
aar
gee
n o
verl
ast
Laag
dre
mp
elig
e d
agb
este
din
g/
arb
eid
sact
iver
ing
Ho
og
dre
mp
elig
e d
agb
este
din
g/
arb
eid
sto
elei
din
g o
f se
izo
ensg
ebo
nden
wer
k en
/of
volg
t o
ple
idin
g v
oo
r st
artk
wal
ifica
tie
Vast
wer
k o
f vo
lgt
op
leid
ing
ho
ger
d
an s
tart
kwal
ifica
tie
Hui
sves
ting
Dak
loo
s en
/of
in n
acht
op
vang
Voo
r w
one
n o
nges
chik
te
huis
vest
ing
en/
of
huid
ige
huur
/hy
po
thee
k is
nie
t b
etaa
lbaa
r;
dre
igen
de
huis
uitz
etti
ng
In v
eilig
e, s
tab
iele
hui
sves
ting
m
aar
slec
hts
mar
gin
aal
toer
eike
nd; i
n o
nder
huur
; nie
t-au
tono
me
huis
vest
ing
Hui
sho
uden
hee
ft v
eilig
e,
toer
eike
nde
huis
vest
ing
; (hu
ur)
cont
ract
met
bep
alin
gen
; g
edee
ltel
ijk a
uto
nom
e hu
isve
stin
g
Hui
sho
uden
hee
ft v
eilig
e,
toer
eike
nde
huis
vest
ing
; reg
ulie
r (h
uur)
cont
ract
; aut
ono
me
huis
-ve
stin
g
Gez
insr
elat
ies
Spra
ke v
an h
uise
lijk
gew
eld
, ki
nder
mis
hand
elin
g o
f ve
rwaa
rlo
zing
Led
en v
an h
et g
ezin
gaa
n ni
et g
oed
met
elk
aar
om
; p
ote
ntie
el h
uise
lijk
gew
eld
, ki
nder
mis
hand
elin
g o
f ve
rwaa
rlo
zing
Led
en v
an h
et g
ezin
erk
enne
n p
rob
lem
en e
n p
rob
eren
neg
atie
f g
edra
g t
e ve
rand
eren
Rel
atio
nele
pro
ble
men
tus
sen
led
en v
an h
et g
ezin
zijn
nie
t (m
eer)
aan
wez
ig
Co
mm
unic
atie
tus
sen
gez
insl
eden
is
co
nsis
tent
op
en; g
ezin
sled
en
ond
erst
eune
n el
kaar
Gee
stel
ijke
gez
ond
heid
Een
gev
aar
voo
r zi
chze
lf o
f an
der
en; t
erug
kere
nde
suïc
ide-
idea
tie;
ern
stig
e m
oei
lijkh
eden
in h
et d
agel
ijks
leve
n d
oo
r p
sych
isch
e p
rob
lem
en
Teru
gke
rend
e g
eest
elijk
e g
ezo
ndhe
idsp
rob
lem
en d
ie h
et
ged
rag
kun
nen
beï
nvlo
eden
, m
aar
gee
n g
evaa
r vo
or
zich
zelf/
and
eren
; aan
houd
end
e fu
ncti
one
ring
spro
ble
men
do
or
psy
chis
che
sym
pto
men
Mild
e sy
mp
tom
en k
unne
n aa
nwez
ig z
ijn m
aar
zijn
vo
orb
ijgaa
nd; e
nkel
mat
ige
func
tio
neri
ngsm
oei
lijkh
eden
d
oo
r p
sych
isch
e p
rob
lem
en;
beh
and
eltr
ouw
is m
inim
aal
Min
imal
e sy
mp
tom
en d
ie
voo
rsp
elb
are
reac
tie
zijn
op
st
ress
ore
n in
het
leve
n; m
arg
inal
e b
eper
king
van
fun
ctio
nere
n;
go
ede
beh
and
eltr
ouw
Sym
pto
men
zijn
afw
ezig
of
zeld
zaam
; go
ed o
f su
per
ieur
fu
ncti
one
ren
in e
en g
roo
t aa
ntal
d
iver
se a
ctiv
itei
ten;
nie
t m
eer
dan
d
e d
agel
ijkse
bes
lom
mer
ing
en o
f zo
rgen
Fysi
eke
gez
ond
heid
Hee
ft d
irect
med
isch
e aa
ndac
ht n
od
ig; e
en
noo
dg
eval
/ kr
itie
ke s
itua
tie
Een
(dire
ct/c
hro
nisc
he) m
edis
che
aand
oen
ing
die
reg
elm
atig
e b
ehan
del
ing
ver
eist
en
die
op
d
it m
om
ent
niet
beh
and
eld
w
ord
t en
mat
ige
bep
erki
ng v
an
(lich
amel
ijke)
act
ivit
eite
n t.
g.v
. en
licha
mel
ijk g
ezo
ndhe
idp
rob
leem
Een
(chr
oni
sche
) med
isch
e aa
ndo
enin
g w
ord
t b
ehan
del
d;
beh
and
eltr
ouw
is e
chte
r m
inim
aal e
n d
e lic
ham
elijk
e g
ezo
ndhe
idp
rob
lem
en le
iden
to
t ee
n lic
hte
bep
erki
ng in
mo
bili
teit
en
act
ivit
eit
Erk
ent
beh
oef
te a
an
hulp
vo
or
de
(chr
oni
sche
) m
edis
che
aand
oen
ing
; go
ede
beh
and
eltr
ouw
Er
zijn
gee
n d
irect
e o
f vo
ort
-d
uren
de
med
isch
e p
rob
lem
en
6 De Zelfredzaamheid-Matrix
DO
ME
IN1
– ac
ute
pro
ble
mat
iek
2 –
niet
zel
fred
zaam
3 –
bep
erkt
zel
fred
zaam
4 –
vold
oen
de
zelf
red
zaam
5 –
volle
dig
zel
fred
zaam
Ver
slav
ing
Vold
oet
aan
cri
teri
a vo
or
erns
tig
mis
bru
ik/
vers
lavi
ng; r
esul
tere
nde
pro
ble
men
zijn
zo
ern
stig
d
at in
stit
utio
nalis
erin
g o
f ho
spit
alis
atie
no
od
zake
lijk
kan
zijn
Vold
oet
aan
cri
teri
a vo
or
vers
lavi
ng; p
reo
ccup
atie
met
g
ebru
iken
en/
of
bem
acht
igen
va
n m
idd
elen
; afk
ick-
of
afki
ck-
ont
wijk
end
ged
rag
zic
htb
aar;
g
ebru
ik r
esul
teer
t in
ont
wijk
en
of
verw
aarl
oze
n va
n es
sent
iële
ac
tivi
teit
en v
an h
et d
agel
ijks
leve
n
Geb
ruik
bin
nen
de
laat
ste
zes
maa
nden
; aan
wijz
ing
en v
oo
r aa
n m
idd
elen
geb
ruik
ger
elat
eerd
e so
cial
e, w
erkg
erel
atee
rde,
em
oti
one
le o
f fy
siek
e p
rob
lem
en;
geb
ruik
inte
rfer
eert
nie
t m
et
esse
ntië
le a
ctiv
itei
ten
van
het
dag
elijk
s le
ven;
beh
and
eltr
ouw
is
min
imaa
l
Clië
nt h
eeft
ged
uren
de
de
laat
ste
zes
maa
nden
geb
ruik
t
maa
r er
zijn
gee
n so
cial
e,
wer
kger
elat
eerd
e, e
mo
tio
nele
of
fysi
eke
pro
ble
men
ten
gev
olg
e va
n he
t g
ebru
ik z
icht
baa
r; g
een
aant
oo
nbaa
r vo
ort
dur
end
of
gev
aarl
ijk m
idd
elen
geb
ruik
, g
oed
e b
ehan
del
tro
uw
Gee
n m
idd
elen
geb
ruik
/mis
bru
ik
in d
e la
atst
e ze
s m
aand
en
AD
L-va
ard
ighe
den
Ern
stig
e b
eper
king
en o
p
alle
of
bijn
a al
le g
ebie
den
va
n ze
lfzo
rg e
n co
mp
lexe
va
ard
ighe
den
Bel
ang
rijk
pro
ble
em o
p é
én o
f m
eer
geb
ied
en v
an z
elfz
org
(ete
n,
was
sen,
aan
kled
en, n
aar
toile
t g
aan)
en
bel
ang
rijk
onv
erm
og
en
tot
het
uitv
oer
en v
an m
eerd
ere
com
ple
xe v
aard
ighe
den
Voo
rzie
t in
de
mee
ste
maa
r ni
et a
lle b
asis
beh
oef
ten
van
het
dag
elijk
s le
ven;
de
zelfz
org
is o
p
pei
l, m
aar
bel
ang
rijk
onv
erm
og
en
tot
uitv
oer
en v
an é
én o
f m
eerd
ere
com
ple
xe v
aard
ighe
den
Voo
rzie
t in
alle
bas
isb
eho
efte
n va
n he
t d
agel
ijks
leve
n; a
lleen
o
nder
ges
chik
te p
rob
lem
en
(bijv
oo
rbee
ld s
lord
ig z
ijn,
ged
eso
rgan
isee
rd)
Gee
n p
rob
lem
en v
an d
eze
aard
; g
oed
in s
taat
op
alle
geb
ied
en t
e fu
ncti
one
ren
Soci
aal n
etw
erk
Geb
rek
aan
noo
dza
kelij
ke
steu
n va
n fa
mili
e/vr
iend
en. G
een
cont
acte
n b
uite
n ev
entu
ele
fout
e vr
iend
enkr
ing
.E
rnst
ig e
n ko
mm
ervo
l so
ciaa
l iso
lem
ent
weg
ens
onv
erm
og
en t
ot
com
mun
icer
en m
et a
nder
en
en/o
f w
egen
s te
rug
trek
ken
uit
soci
ale
rela
ties
Fam
ilie/
vrie
nden
heb
ben
nie
t d
e va
ard
ighe
den
/fin
anci
ële
mo
gel
ijkhe
den
om
te
help
en.
Nau
wel
ijks
cont
acte
n b
uite
n ev
entu
ele
fout
e vr
iend
enkr
ing
.B
lijve
nd, b
elan
gri
jk p
rob
leem
al
s g
evo
lg v
an a
ctie
f o
f p
assi
ef
teru
gtr
ekke
n ui
t so
cial
e re
lati
es
Eni
ge
steu
n va
n fa
mili
e/vr
iend
en. E
nig
e co
ntac
ten
bui
ten
even
tuel
e fo
ute
vrie
nden
krin
g. D
uid
elijk
pro
ble
em
in m
aken
of
ond
erho
uden
van
o
nder
steu
nend
e re
lati
es
Vold
oen
de
steu
n va
n fa
mili
e/vr
iend
en. W
eini
g c
ont
acte
n m
et
even
tuel
e fo
ute
vrie
nden
Gez
ond
so
ciaa
l net
wer
k. G
een
fout
e vr
iend
en
Maa
tsch
app
elijk
e p
arti
cip
atie
Nie
t va
n to
epas
sing
d
oo
r cr
isis
situ
atie
; in
‘ove
rlev
ing
smo
dus
’
Maa
tsch
app
elijk
geï
sole
erd
en
/of
gee
n so
cial
e va
ard
ighe
den
en
/of
geb
rek
aan
mo
tiva
tie
om
d
eel t
e ne
men
Nau
wel
ijks
par
tici
per
end
in
maa
tsch
app
ij; g
ebre
k aa
n va
ard
ighe
den
om
bet
rokk
en t
e ra
ken
Eni
ge
maa
tsch
app
elijk
e p
arti
cip
atie
(b
ijv. a
dvi
esg
roep
, st
eung
roep
) maa
r er
zijn
hi
nder
niss
en z
oal
s m
ob
ilite
it,
dis
cip
line,
of
kind
ero
pva
ng
Act
ief
par
tici
per
end
in d
e m
aats
chap
pij
Just
itie
Zeer
reg
elm
atig
(maa
ndel
ijks)
co
ntac
t m
et p
olit
ie/
just
itie
. O
pen
staa
nde
zake
n
Reg
elm
atig
(mee
rder
e ke
ren
per
ja
ar) c
ont
act
met
po
litie
/jus
titi
e.
Lop
end
e za
ken
Inci
den
teel
co
ntac
t m
et p
olit
ie/
just
itie
. Gee
n lo
pen
de
zake
nZe
lden
co
ntac
t m
et p
olit
ie/j
usti
tie
Stra
fbla
dG
een
cont
act
met
po
litie
/ ju
stit
ie.
Gee
n st
rafb
lad
© G
GD
Am
ster
dam
. S. L
aurik
s, M
.C.A
. Bus
ter,
M.A
.S. d
e W
it, S
. van
de
Wee
rd, e
n G
. Tic
hela
ar.
