DE WETENSCHAP ACHTER MENTALE VEERKRACHT · PDF fileACHTERGROND De Wetenschap achter Mentale...

31
DE WETENSCHAP ACHTER MENTALE VEERKRACHT IN HOOG-RISICO BEROEPEN Wim Kamphuis

Transcript of DE WETENSCHAP ACHTER MENTALE VEERKRACHT · PDF fileACHTERGROND De Wetenschap achter Mentale...

Page 1: DE WETENSCHAP ACHTER MENTALE VEERKRACHT · PDF fileACHTERGROND De Wetenschap achter Mentale Veerkracht in Hoog-Risico Beroepen Psychische en lichamelijke belasting op de werkvloer

DE WETENSCHAP ACHTER MENTALE

VEERKRACHT IN HOOG-RISICO BEROEPEN

Wim Kamphuis

Page 2: DE WETENSCHAP ACHTER MENTALE VEERKRACHT · PDF fileACHTERGROND De Wetenschap achter Mentale Veerkracht in Hoog-Risico Beroepen Psychische en lichamelijke belasting op de werkvloer

ACHTERGROND

De Wetenschap achter Mentale Veerkracht in Hoog-Risico Beroepen

Psychische en lichamelijke belasting op de werkvloer

bedreiging voor motivatie, prestatie en gezondheid van werknemers

Hoog-risico beroepen kans op burnout, depressie, PTSS

Veerkrachtige medewerkers kunnen beter omgaan met en herstellen van

belasting

Page 3: DE WETENSCHAP ACHTER MENTALE VEERKRACHT · PDF fileACHTERGROND De Wetenschap achter Mentale Veerkracht in Hoog-Risico Beroepen Psychische en lichamelijke belasting op de werkvloer

VEERKRACHT IN…

Bouwkunde: het vermogen van materialen of gebouwen om energie (bijv.

aardbevingen) te absorberen en terug te veren zonder permanente

schade op te lopen

Ecologie: het vermogen van een ecosysteem om verstoringen (bijv.

vervuiling) op te vangen en terug te keren naar een (nieuw) evenwicht

Psychologie: het vermogen van een mens om zich aan te passen aan en

te herstellen van belasting en tegenslagen

De Wetenschap achter Mentale Veerkracht in Hoog-Risico Beroepen

Page 4: DE WETENSCHAP ACHTER MENTALE VEERKRACHT · PDF fileACHTERGROND De Wetenschap achter Mentale Veerkracht in Hoog-Risico Beroepen Psychische en lichamelijke belasting op de werkvloer

WAT IS VEERKRACHT?

De Wetenschap achter Mentale Veerkracht in Hoog-Risico Beroepen Tijd

Functionere

n

Schok/

Belasting

Weerbaarheid

Herstel

Groei

diepte

duur

mate

Page 5: DE WETENSCHAP ACHTER MENTALE VEERKRACHT · PDF fileACHTERGROND De Wetenschap achter Mentale Veerkracht in Hoog-Risico Beroepen Psychische en lichamelijke belasting op de werkvloer

STRESS

De Wetenschap achter Mentale Veerkracht in Hoog-Risico Beroepen

2. HORMONEN:

Extra energie om de stress reactie

te kunnen voortzetten

3. COGNITIES:

• denken

• reflecteren

• verwerken

1. REFLEXEN: (Oerbrein)

• ‘Fight or flight’: onmiddellijke veiligheid

• Fysiologische activatie

• Automatisch gedrag

Page 6: DE WETENSCHAP ACHTER MENTALE VEERKRACHT · PDF fileACHTERGROND De Wetenschap achter Mentale Veerkracht in Hoog-Risico Beroepen Psychische en lichamelijke belasting op de werkvloer

VERSCHILLENDE BENADERINGEN

De Wetenschap achter Mentale Veerkracht in Hoog-Risico Beroepen

Persoonseigenschappen (bijv. optimisme)

Momentopname (bijv. goede prestatie, gezondheid)

Proces (interne en externe bronnen)

Page 7: DE WETENSCHAP ACHTER MENTALE VEERKRACHT · PDF fileACHTERGROND De Wetenschap achter Mentale Veerkracht in Hoog-Risico Beroepen Psychische en lichamelijke belasting op de werkvloer

SCHEMATISCH MODEL VEERKRACHT

De Wetenschap achter Mentale Veerkracht in Hoog-Risico Beroepen

Belasting Uitkomsten

Hulpbronnen

Acuut

Chronisch

Intern Extern

Prestatie

Motivatie

Welzijn

Page 8: DE WETENSCHAP ACHTER MENTALE VEERKRACHT · PDF fileACHTERGROND De Wetenschap achter Mentale Veerkracht in Hoog-Risico Beroepen Psychische en lichamelijke belasting op de werkvloer

DOELEN VAN ONDERZOEK

De Wetenschap achter Mentale Veerkracht in Hoog-Risico Beroepen

Professionals en organisaties in staat stellen om veerkracht te ondersteunen

en te vergroten:

Bewustwording creeëren over relevante factoren en processen (modellen)

Mogelijkheden bieden om veerkracht te monitoren (meten)

Mogelijkheden bieden om veerkracht te versterken (beïnvloeden)

NB: Verschillen tussen beroepen en functies!

Page 9: DE WETENSCHAP ACHTER MENTALE VEERKRACHT · PDF fileACHTERGROND De Wetenschap achter Mentale Veerkracht in Hoog-Risico Beroepen Psychische en lichamelijke belasting op de werkvloer

METHODEN VAN ONDERZOEK

De Wetenschap achter Mentale Veerkracht in Hoog-Risico Beroepen

Literatuuronderzoek

Interviews/ focusgroepen

Modelontwikkeling

Vragenlijstontwikkeling

Gegevensverzameling en analyse (o.a. toetsen model en vragenlijst)

Ontwikkeling feedbacktechnologie (bijv. dashboards)

Ontwikkeling interventies (bijv. trainingen, serious games)

Nieuw: Inzet van ‘wearables’;

Continue metingen (harstlag, beweging, etc.)

Regelmatige subjectieve vragen

Page 10: DE WETENSCHAP ACHTER MENTALE VEERKRACHT · PDF fileACHTERGROND De Wetenschap achter Mentale Veerkracht in Hoog-Risico Beroepen Psychische en lichamelijke belasting op de werkvloer

MENTALE VEERKRACHT VOOR DEFENSIE

De Wetenschap achter Mentale Veerkracht in Hoog-Risico Beroepen

Achtergrond

Snel veranderende operationele omstandigheden

Hoge fysieke en mentale belasting

Langdurige en acute stressoren

Risico op stress-gerelateerde klachten (PTSS, burn-out)

Onderzoek

Model Militaire Mentale Veerkracht

Militaire Veerkracht Monitor

Training copingflexibiliteit

(zie workshop)

Page 11: DE WETENSCHAP ACHTER MENTALE VEERKRACHT · PDF fileACHTERGROND De Wetenschap achter Mentale Veerkracht in Hoog-Risico Beroepen Psychische en lichamelijke belasting op de werkvloer

MODEL

DEFENSIE

De Wetenschap achter Mentale Veerkracht in Hoog-Risico Beroepen

Opleiding

o Uitvalpreventie

Vredes

bedrijfsvoering

o Verzuimpreventie

Opwerken

o Motivatie

Uitzending

o Prestatie

Na Uitzending

o Herstel

Uitstroom

o ‘Fit for Life’

TeamTeameffectiviteit -

Kameraadschap -

Groepscohesie -

Visie -

Motiveren -

Inspireren -

Ondersteunen -

Teambuilding -

Organisatie- Open werkcultuur

- Betrouwbaarheid

- Werk-privé balans

- Ondersteunende middelen

- Autonomie

- Verwachtingsmanagement

- Erkenning

- Zingeving

ThuisfrontSociale steun -

Familiecohesie -

Individu- Zelfeffectiviteit

- Optimisme

- Copingflexibiliteit

- Trots

- Emotionele stabiliteit

- Sociale vaardigheden

- Zelfreflectie

Mentale

Veerkracht

Leidinggevende

Instroom

o Selectie

©

Page 12: DE WETENSCHAP ACHTER MENTALE VEERKRACHT · PDF fileACHTERGROND De Wetenschap achter Mentale Veerkracht in Hoog-Risico Beroepen Psychische en lichamelijke belasting op de werkvloer

ONDERZOEK MET MODEL

De Wetenschap achter Mentale Veerkracht in Hoog-Risico Beroepen

Zitten de juiste bronnen in het model?

Welke bronnen zijn wanneer van belang?

Hoe goed kunnen we met de bronnen veerkracht verklaren/ voorspellen?

Page 13: DE WETENSCHAP ACHTER MENTALE VEERKRACHT · PDF fileACHTERGROND De Wetenschap achter Mentale Veerkracht in Hoog-Risico Beroepen Psychische en lichamelijke belasting op de werkvloer

MILITAIRE VEERKRACHT MONITOR

Monitoren van veerkracht (belasting, bronnen, uitkomsten)

Model toetsen/valideren

Effectiviteit interventies meten

De Wetenschap achter Mentale Veerkracht in Hoog-Risico Beroepen

Page 14: DE WETENSCHAP ACHTER MENTALE VEERKRACHT · PDF fileACHTERGROND De Wetenschap achter Mentale Veerkracht in Hoog-Risico Beroepen Psychische en lichamelijke belasting op de werkvloer

STUDIE 1

Welke bronnen zijn wanneer van belang?

Hoe goed kunnen we veerkracht verklaren/ voorspellen?

DeelnemersNATO Training Mission Afghanistan (n = 250/264)

Air Task Force – International Security Assistance Force (n=87/87)

NATO Anti-Piracy Mission Atalanta in the gulf of Aden (n=449/385)

MeetmomentenOpwerktraject (total n=786)

Uitzending (total n=736)

Wat gemeten?Hulpbronnen en uitkomsten uit veerkrachtmodel Defensie

De Wetenschap achter Mentale Veerkracht in Hoog-Risico Beroepen

Page 15: DE WETENSCHAP ACHTER MENTALE VEERKRACHT · PDF fileACHTERGROND De Wetenschap achter Mentale Veerkracht in Hoog-Risico Beroepen Psychische en lichamelijke belasting op de werkvloer

HULPBRONNEN OPWERKEN

De Wetenschap achter Mentale Veerkracht in Hoog-Risico Beroepen

Opwerken

o Motivatie

Team

Groepscohesie

Organisatie

Autonomie

Erkenning

Zingeving

Thuisfront

Sociale steun

Individu

Zelfeffectiviteit

Optimisme

Sociale vaardigheden

Mentale

Veerkracht

Leidinggevende

55%

©

Page 16: DE WETENSCHAP ACHTER MENTALE VEERKRACHT · PDF fileACHTERGROND De Wetenschap achter Mentale Veerkracht in Hoog-Risico Beroepen Psychische en lichamelijke belasting op de werkvloer

HULPBRONNEN UITZENDING

De Wetenschap achter Mentale Veerkracht in Hoog-Risico Beroepen

Uitzending

o Mentaal welzijn

Team

Groepscohesie

Visie

Motiveren

Inspireren

Ondersteunen

Teambuilding

Organisatie

Ondersteunende middelen

ThuisfrontIndividu

Zelfeffectiviteit

Optimisme

Mentale

Veerkracht

Leidinggevende

36% ©

Page 17: DE WETENSCHAP ACHTER MENTALE VEERKRACHT · PDF fileACHTERGROND De Wetenschap achter Mentale Veerkracht in Hoog-Risico Beroepen Psychische en lichamelijke belasting op de werkvloer

STUDIE 2

Welke rol spelen stressvolle omstandigheden?

Deelnemers

NATO Training Mission Afghanistan (n = 123)

Air Task Force – International Security Assistance Force (n=41)

Wat gemeten?Voor uitzending:

Zelfeffectiviteit

Sociale steun van thuisfront

Tijdens uitzending

Blootstelling aan gevaar (gevechten, beschietingen, bermbommen)

Burnout (uitputting, cynisme)

De Wetenschap achter Mentale Veerkracht in Hoog-Risico Beroepen

Page 18: DE WETENSCHAP ACHTER MENTALE VEERKRACHT · PDF fileACHTERGROND De Wetenschap achter Mentale Veerkracht in Hoog-Risico Beroepen Psychische en lichamelijke belasting op de werkvloer

VERWACHTINGEN STUDIE 3

Weinig steun van thuisfront kan negatieve gevolgen hebben, maar hangt af

van vertrouwen in eigen kunnen en blootstelling aan gevaar

Steun van het thuisfront kan in beide gevallen burnout voorkomen

De Wetenschap achter Mentale Veerkracht in Hoog-Risico Beroepen

+

+

=

=

Page 19: DE WETENSCHAP ACHTER MENTALE VEERKRACHT · PDF fileACHTERGROND De Wetenschap achter Mentale Veerkracht in Hoog-Risico Beroepen Psychische en lichamelijke belasting op de werkvloer

RESULTATEN STUDIE 3

De Wetenschap achter Mentale Veerkracht in Hoog-Risico Beroepen

-0,5

-0,4

-0,3

-0,2

-0,1

0

0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

Low Threat High Threat

Bu

rn o

ut

(1) High Self-efficacy, High Family

support

(2) High Self-efficacy, Low Family

support

(3) Low Self-efficacy, High Family

support

(4) Low Self-efficacy, Low Family

support

Page 20: DE WETENSCHAP ACHTER MENTALE VEERKRACHT · PDF fileACHTERGROND De Wetenschap achter Mentale Veerkracht in Hoog-Risico Beroepen Psychische en lichamelijke belasting op de werkvloer

RESULTATEN STUDIE 3

De Wetenschap achter Mentale Veerkracht in Hoog-Risico Beroepen

-0,5

-0,4

-0,3

-0,2

-0,1

0

0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

Low Threat High Threat

Bu

rn o

ut

(1) High Self-efficacy, High Family

support

(2) High Self-efficacy, Low Family

support

(3) Low Self-efficacy, High Family

support

(4) Low Self-efficacy, Low Family

support

Veel steun familie

Page 21: DE WETENSCHAP ACHTER MENTALE VEERKRACHT · PDF fileACHTERGROND De Wetenschap achter Mentale Veerkracht in Hoog-Risico Beroepen Psychische en lichamelijke belasting op de werkvloer

RESULTATEN STUDIE 3

De Wetenschap achter Mentale Veerkracht in Hoog-Risico Beroepen

-0,5

-0,4

-0,3

-0,2

-0,1

0

0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

Low Threat High Threat

Bu

rn o

ut

(1) High Self-efficacy, High Family

support

(2) High Self-efficacy, Low Family

support

(3) Low Self-efficacy, High Family

support

(4) Low Self-efficacy, Low Family

support

Weinig steun familie

Page 22: DE WETENSCHAP ACHTER MENTALE VEERKRACHT · PDF fileACHTERGROND De Wetenschap achter Mentale Veerkracht in Hoog-Risico Beroepen Psychische en lichamelijke belasting op de werkvloer

CONCLUSIES DEFENSIE ONDERZOEK

Bronnen in model zijn relevant

Uitkomstmaten kunnen voor aanzienlijk deel voorspeld worden

Relaties zijn vaak ingewikkelder dan één-op-één: belang hangt af van:

Fase in (uitzend)cyclus

Blootstelling aan belasting

Persoon zelf

Meer onderzoek nodig

Huidig onderzoek naar veerkracht profielen (machine learning)

Defensie zet veerkrachtmonitor en copingflexibiliteit training in

De Wetenschap achter Mentale Veerkracht in Hoog-Risico Beroepen

Page 23: DE WETENSCHAP ACHTER MENTALE VEERKRACHT · PDF fileACHTERGROND De Wetenschap achter Mentale Veerkracht in Hoog-Risico Beroepen Psychische en lichamelijke belasting op de werkvloer

MENTALE WEERBAARHEID VOOR POLITIE

De Wetenschap achter Mentale Veerkracht in Hoog-Risico Beroepen

Achtergrond

Operationele stressoren (verbaal en fysiek geweld, menselijk lijden)

Organisatie stressoren (bureaucratie, bezuinigen, reorganisatie)

Verminderde weerbaarheid bij 25-37% van de politiemedewerkers

Onderzoek

Programma Versterking

Professionele Weerbaarheid

Weerbaarheidsmonitor

Weerbaarheidsdashboard

Page 24: DE WETENSCHAP ACHTER MENTALE VEERKRACHT · PDF fileACHTERGROND De Wetenschap achter Mentale Veerkracht in Hoog-Risico Beroepen Psychische en lichamelijke belasting op de werkvloer

WEERBAARHEIDSDASHBOARD

De Wetenschap achter Mentale Veerkracht in Hoog-Risico Beroepen

Toegankelijk maken resultaten monitor voor leidinggevenden

Inzicht in weerbaarheid personeel

Signalering problemen

Stuurinformatie voor interventies

Aanspreken en intervisie

Page 25: DE WETENSCHAP ACHTER MENTALE VEERKRACHT · PDF fileACHTERGROND De Wetenschap achter Mentale Veerkracht in Hoog-Risico Beroepen Psychische en lichamelijke belasting op de werkvloer

De Wetenschap achter Mentale Veerkracht in Hoog-Risico Beroepen

Page 26: DE WETENSCHAP ACHTER MENTALE VEERKRACHT · PDF fileACHTERGROND De Wetenschap achter Mentale Veerkracht in Hoog-Risico Beroepen Psychische en lichamelijke belasting op de werkvloer

WEARABLES EN VEERKRACHT

De Wetenschap achter Mentale Veerkracht in Hoog-Risico Beroepen

Mobiele applicaties om veerkracht van werknemers te vergroten

Continue gegevensverzameling (hartslag, beweging, slaap) gecombineerd met

zelfrapportages (stress, functioneren, etc.)

Voorspellend: eerder signaleren van mogelijke problemen

Preventief: advies en ondersteuning om veerkracht te vergroten

Persoonlijk: feedback die op persoon toegesneden is

Zelfsturing: zelf aan de slag met je veerkracht

Page 27: DE WETENSCHAP ACHTER MENTALE VEERKRACHT · PDF fileACHTERGROND De Wetenschap achter Mentale Veerkracht in Hoog-Risico Beroepen Psychische en lichamelijke belasting op de werkvloer

TOEPASSING WEARABLE TECHNOLGGIE

Intake:

Bronnen

- Zelf

- Thuis

- Team

- Organisatie

Monitoren:

Stress

- Hartslag

- Slaap

- Welzijn

Blootstelling

aan belasting

Uitvragen:

Appraisal &

coping

- Dreiging/uit

daging

- Coping

strategieën

Feedback &

Advies

- Persoonlijk &

voorspellend

coping advies

Informatie op

organisatie

niveau

Monitoren &

Meten:

Uitkomsten

- Prestatie

- Motivatie

- Welzijn

Page 28: DE WETENSCHAP ACHTER MENTALE VEERKRACHT · PDF fileACHTERGROND De Wetenschap achter Mentale Veerkracht in Hoog-Risico Beroepen Psychische en lichamelijke belasting op de werkvloer

TOEPASSING WEARABLE TECHNOLGGIE

Intake:

Bronnen

- Zelf

- Thuis

- Team

- Organisatie

Monitoren:

Stress

- Hartslag

- Slaap

- Welzijn

Blootstelling

aan belasting

Uitvragen:

Appraisal &

coping

- Dreiging/uit

daging

- Coping

strategieën

Feedback &

Advies

- Persoonlijk &

voorspellend

coping advies

Informatie op

organisatie

niveau

Monitoren &

Meten:

Uitkomsten

- Prestatie

- Motivatie

- Welzijn

Welke

factoren?

Welke

instrumenten?

Wanneer

ingrijpen?

Hoe

gebruiker

betrokken

houden?

Hoe data

analyseren &

modelleren?

Welke

feedback en

hoe?

Hoe organisatie

van informatie

voorzien?

Hoe

uitkomsten

voorspellen?

Page 29: DE WETENSCHAP ACHTER MENTALE VEERKRACHT · PDF fileACHTERGROND De Wetenschap achter Mentale Veerkracht in Hoog-Risico Beroepen Psychische en lichamelijke belasting op de werkvloer

ONDERZOEK WEARABLES

Lab-onderzoek: Testen van smartwatches (Microsoft, Apple, Fitbit)

Veldonderzoek: Samenwerking met topsport (NOC-NSF/ KNKV) en Politie

Veel data nodig!

Inzicht krijgen in behoeften gebruiker

De Wetenschap achter Mentale Veerkracht in Hoog-Risico Beroepen

Page 30: DE WETENSCHAP ACHTER MENTALE VEERKRACHT · PDF fileACHTERGROND De Wetenschap achter Mentale Veerkracht in Hoog-Risico Beroepen Psychische en lichamelijke belasting op de werkvloer

SLOT OPMERKINGEN

Aandacht voor veerkracht belangrijk!

Huidige stand van onderzoek levert bruikbare kennis

Modellen, meetinstrumenten, trainingen

Nieuwe ontwikkelingen zijn veelbelovend (meer maatwerk, betere

voorspellingen, gerichtere ondersteuning, ) … maar nog in kinderschoenen

De Wetenschap achter Mentale Veerkracht in Hoog-Risico Beroepen

Page 31: DE WETENSCHAP ACHTER MENTALE VEERKRACHT · PDF fileACHTERGROND De Wetenschap achter Mentale Veerkracht in Hoog-Risico Beroepen Psychische en lichamelijke belasting op de werkvloer

ONDERLIGGENDE PUBLICATIES

Delahaij, R., Kamphuis, W., & Berg, C. E. van den (2016). Keeping engaged during deployment: The interplay

between self-efficacy, family support, and threat exposure. Military Psychology, 28, 78-88

Delahaij, R., Kamphuis, W., Binsch, O., & Venrooij, W. (2014). Ontwikkeling Militaire Resilience Monitor (TNO 2014

R11652). Soesterberg: TNO.

Delahaij, R., Kamphuis, W., & Venrooij, W. (2014). Weerbaarheidsmonitor en dashboard – Familierechercheurs

(TNO 2014 M11034). Soesterberg: TNO.

Kamphuis W., Delahaij, R., & Preenen, P. (2014). Validatie Weerbaarheidsmonitor Basis Politie Zorg (TNO 2014

M11035). Soesterberg: TNO.

Kamphuis, W., Delahaij, R., & Berg, C. E., van den (2014, October). When do which psychosocial resources

contribute to psychological resilience? Paper presented at the 56th International Military Testing Association

Conference, Hamburg, Germany.

Kamphuis, W., 't Hart, M. H. E., Boermans, S., Venrooij, W., Wouwe, N. van, & Binsch, O., (2012). Psychosociale

Determinanten van Mentale Veerkracht in de Krijgsmacht (TNO 2012 R 10246). Soesterberg: TNO.

Kamphuis, W., Van Hemert, D. A., Van Wouwe, N., Van den Berg, C. E., Van Boxmeer, L. E. L. M. (2012). Een

model van Mentale Veerkracht: Hoe kan Defensie herstel na uitzendingen bevorderen? Militaire Spectator, 181, 11,

495-507

Paradies, G.L., Hoogh, I.M. de, Preenen, T.Y.P., Wabeke, T.R., Zwieten, M.H.J. van, Kamphuis, W., & Delahaij, R.

(2015). Supporting employee resilience : theoretical and technological developments (TNO 2015 R11465).

Soesterberg: TNO

De Wetenschap achter Mentale Veerkracht in Hoog-Risico Beroepen