De Water -Lan D er

1

n u m m e r 5 • j a a r g a n g 3 1 • 2 0 0 9

De Water-LanDert w e e - m a a n d e l i j k s i n f o r m at i e - b u l l e t i n v a n v . t . v . w at e r - l a n d

MEDEDELINGENvoorzitter tonny van geijten legt functie neer

KijK ooK eens opWWW.vtv-WaterLanD.tK

2

A.D.S.S.Anne Drenth SounD Service

ToTale geluidsverzorging voor al uw evenemenTen geluid en lichT op heT hoogsTe niveau

Wij werken met sets van EV • Deltamax • Kling&FreitagDynacord en d&b audiotechnik

Heimansweg 351031 TZ AmsterdamTel. 020-63 41 753Fax. 020-33 41 500Mob. 0621-28 67 85

d&baudiotechnik ®

V a n d e V o o r z i t t e r

beste leden,

vóór de afgelopen bestuursvergadering van 23 september jl.

heeft tonnie van Geijten het bestuur meegedeeld niet langer

voorzitter van onze vereniging te willen blijven!

de reden die ze hiervoor aangeeft is zich niet te kunnen

verenigen met de wijze van besturen zoals een meerderheid in

het bestuur voorstaat.

standpunten van enkele bestuursleden zijn niet de hare en

daarom heeft zij moeten concluderen dat er niet voldoende

draagvlak meer was voor haar als voorzitter en heeft zij, mede

om gezondheidsredenen, haar functie neergelegd. tevens heeft zij

meegedeeld ook op te stappen als bestuurslid van de vereniging.

Namens het bestuur,

Peter dekker, vice voorzitter

3

WieoWie?

4

I n h o u d s o p g a v e

van onze voorzitter 3

van het bestuur 5

jaar van de egel 6

kleurplaat 14

de digitale tuin 15

in memoriam 16

Goede buren (om te bewaren) 17

bomen op water-land 23

de moppentrommel 26

tuinkalender oktober 27

over de klaverjasmarathon 32

lente 2009 33

over de Creaclub 34

tuinkalender november 35

bescherm ze tegen de koude 35

nacht van de nacht op de kemphaan 42

Proefjes en dergelijke 45

adres wijzigen? 47

wat is waar 49

Colofon 52

5

Nieuwe plattegronden in aantocht

op instigatie van de bond van volkstuinders wordt vtv-water-

land voorzien van prachtig nieuwe plattegronden.

V a n d e V o o r z i t t e r ( v e r v o l g )V a n h e t B e s t u u r

66

J a a r v a n d e E g e l

Waar leven ze?

de natuurlijke leefomgeving van een egel is het bos. Ze kunnen

zich daar goed verstoppen en nestmateriaal vinden. te-

genwoordig leven ze eigenlijk overal waar voedsel

is en geschikte schuilplaatsen te vinden zijn. Ze

vermijden vochtige gebieden en naaldbossen

zonder onderhout omdat het moeilijk is om

daag een droge schuilplaats te vinden.

Hoe klinken egels?

egels maken een hoop herrie tijdens het eten.

Ze smakken en snuiven er op los. bij woede gilt

een egel. luid snuffelen en sissen zijn geluiden die

hij bij opwinding maakt. doordringende angst- of pijnkreten

klinken als het krassen van een ijzerzaag. egelbaby’s tsjilpen als

vogels als ze honger hebben of als ze hun moeder zoeken.

Het nest

egels bekleden hun nest met bladeren, planten, mossen en gras-

sen. Ze slepen dit in hun bek naar hun schuilplaats. dit kan een

zelfgemaakt hol zijn, maar ook een holle boomstam, een konij-

nenhol of een plaatsje in een oude stal of onder een heg. als

de schuilplaats de egel bevalt, kan hij het jaren gebruiken om er

overdag te slapen. Het zelfgemaakte egelnest wordt in elkaar ge-

draaid. Hij sleept het nestmateriaal naar de uitgekozen plek, maakt

een hoop, graaft zich in en begint te draaien. Zo ontstaan er dicht

op elkaar gepakte bladeren die de wanden van het nest vormen.

deze wanden kunnen wel 20 cm dik zijn!

8

Slaapritme

de egel is sommige delen van de hele nacht actief. de eerste

actieve periode is bij het vallen van de avond en duurt zo’n 3

uur. rond middernacht en tegen de ochtend gaat hij telkens nog

eens voor enkele uren op pad. Per nacht kan hij zo gemakkelijke

enkele kilometers afleggen. de egel is wakker in de lente, zomer

en herfst. in de herfst slaat hij een vetvoorraad op, waardoor hij

tijdens zijn winterslaap kan overleven.

Winterslaap

als het kouder wordt en er niet voldoende

voedsel meer is, zoekt de egel een beschut

plekje voor de winterslaap. onder een

heg, een houtstapel, compost- of bladhoop

maakt hij een nest van blad, takjes en ander

materiaal. wanneer hij vet genoeg is -jonge

egels vaak pas in december, oudere egels al

eerder - zoekt hij dit nest op.

Nuttig?

egels worden soms ‘s avonds rondscharrelend in de tuin gezien,

waar hij een welkome gast is omdat hij de voor ons schadelijke

dieren eet: slakken, rupsen, larven, kevers, jonge muizen en aas.

ook eet hij wel mieren, wormen, pissebedden, spinnen, kikkers,

padden en soms zelfs bijen en wespen.

Beschermd dier

egels ziet men niet dagelijks en door stadsuitbreiding en we-

genaanleg wordt het ook steeds minder. daarnaast zijn landen

tuinbouwgif, water en bodemverontreiniging oorzaak van ziekte

en sterfte onder de egels. ook de toename van de verkeersdruk


9

Dakwerken bvATCOUw adres voor:

Alles onder 10 jaar garantie

- stalen dakpannen- bitumineuze daken- shingle daken- dakpannen(vrijblijvende prijsopgave)

struisgrasstraat 7 - 1032 le amsterdam.tel: 020-6335493 (na 18.00 uur) - mobiel: 06-21260073

fax: 020-6335493e-mail: [email protected]

eist steeds meer slachtoffers. daarom staat de egel op de lijst van

beschermde dieren in de natuurbeschermingswet. dit betekent

dat het verboden is een egel te verstoten, te doden of mee naar

huis te nemen.

Gevaren voor egels

egels hebben weinig natuurlijke vijanden, maar roofvogels en

grote uilen hebben maling aan hun stekels. met hun grote klau-

wen en hun harde snavel trekken ze hem in stukken. dassen, bun-

zingen, wilde zwijnen en vossen maken zieke of gewonde egels

buit. inwendige en uitwendige parasieten kunnen hem ook het


10


leven kosten. de meeste parasieten krijgt een egel binnen bij het

eten van slakken en insecten. Het grootste gevaar schuilt echter in

de mens. Het eten van slakken, mollen of muizen die gedood zijn

door slakkenkorrels of ander gif, is dodelijk voor egels.

De vijver

egels kunnen goed zwemmen, maar tegen steile randen van

tuinvijvers of zwembaden kunnen zij niet op. Zorg voor een ruwe

rand of een plankje voor de egel om er uit te klimmen.

Wat wel of juist niet doen?

bijvoeren?

er is geen enkel bezwaar tegen om egels te voeren, als het maar

bijvoeren is. als er in oktober al nachtvorst is, zullen veel eer-

stejaarsegels moeite hebben om voldoende vetreserves op te

bouwen voor de winterslaap. vooral voor hen is het erg aan te

bevelen om ze bij te voeren.

- Geef kattenvlees uit blik, kattenbrokken, meelwormen,

gekookt ei en fruit.

- Geef water te drinken, nooit melk!

- Zet het eten onder een omgekeerd kistje met een klein

gat er in, zodat de katten er

niet bij kunnen.

egels die worden bijgevoerd

gaan wel later in winterslaap.

dat is geen bezwaar voor

egels.

11

vasco profieluw dealer voor het leveren of het monteren van stalen dakpanplaten

Bent u zelf handig?

er wordt kosteloos een

vrijblijvende offerte gegeven

Wij leveren het af voor de deur

van uw tuinhuisje

De voordelen van dakplanplaten:- minimale belasting- milieubewuste constructie- dak over dak montage- zes verschillende kleuren- veel hulpstukken en accessoires

Bel voor een vrijblijvende offerte:020 - 632220706 - 53225054

vasco Profiel: dé dealer van finish Profiles in amsterdam en omstreken

Postbus 362821020 Mg amsterdam

12


Een slaapplaats

egels slapen graag in een egelhuis. betonnen huizen zijn ongeschikt, die

worden te vochtig. ongeverfd hout is goed, als het op stenen staat en

ventilatiegaten aan de achterkant heeft. bedek het met veel tuinafval.

egels verhuizen regelmatig, maar op een gegeven moment zal hij weer in

het houten huis zitten.

Rommel

rondslingerende (jam)potten, blikjes, plastic buizen of ijzerdraad zijn een

gevaar voor egels die overal hun neus in steken en vast komen te zitten.

netjes die over fruit worden gehangen tegen vogels, moeten minstens

30 cm boven de grond hangen, anders kan een egel er in verstrikt raken,

wat snijwonden en flinke onderkoeling ten gevolge kan hebben.

Ruim een composthoop nooit op alvorens te controleren of er een egel in

slaapt; vanaf juli tot oktober kan er zelfs een moederegel met jongen inzit-

ten.

Gebruik GEEN slakkengif. Zet ratten- of muizengif zo hoog dat de egel er

niet bij kan.

Maak uw gemeente attent op plaatsen waar geregeld egels worden dood

gereden: Misschien is een plaatselijke afscherming voldoende.

Laat een nest jonge egels met rust. De moeder komt pas terug als u weg

bent. Handel alleen als u zeker weet dat het nest voorgoed verlaten is.

Verplaats de egel niet omdat u denkt dat hij niet veilig is. Vrouwtjes kunnen

jongen hebben ! Haal hem wel van straat.

Zorg voor kompost- of bladhopen in de tuin om de egel een geschikte

overwinteringplaats te geven.

Geef nooit melk te drinken, alleen water, want de lactose in de melk geeft

ernstige darmklachten. Hij krijgt ernstige diarree en zal door uitdroging

sterven. Geitenmelk wordt wel door egels verdragen.

Geef kattenvoer, eventueel gemengd met muesli.

Zorg dat uw tuin geen dichte afscheiding heeft die eindigt bij een autoweg.

13

Maak een paar openingen, zodat de egel niet persé hoeft over te steken

om uit uw tuin te komen.

Hang fijnmazige netjes voor bessen e.d. niet tot op de grond. Egels raken er

in verstrikt.

Laat een hoop takken en bladeren achterin uw tuin liggen. Dit vormt een

ideale verblijfplaats voor egels.

Plaats een egelkoepel in uw tuin. De dieren kunnen hierdoor een lange win-

terslaap houden, omdat deze koepel van houtbeton een goed geïsoleerde

bodem heeft. Zorg ervoor dat er voldoende stro, hooi, papier en houtspaan-

ders in liggen. De egelkoepels zijn niet alleen in de winter erg nuttig, maar

in de zomer zijn ze ook uitermate geschikt als broedplaats. Het hele jaar

door zullen egels er met plezier gebruik van blijven maken

Leg een loopplankje in de vijver. Egels kunnen redelijk goed zwemmen,

maar ze verdrinken nog te vaak door tuinvijvers met hoge randen. Met

behulp van het plankje kan de egel er veilig uitklimmen.

Sluit putten, keldergaten en afvoerpijpen af met een rooster. De egel gaat in

de winter op zoek naar een verblijfplaats en de open plekken zijn gevaarlijk

voor deze dieren. Ze kunnen zich verwonden of vastgeklemd raken. Door

de openingen af te sluiten met een rooster, kunt u dit voorkomen.

Verbrand geen takken en draai geen composthoop om, voor u zeker weet

dat er geen egels onder zitten. U kunt ze onbewust bezeren.

Leg wat voedsel voor de egels buiten. Om de winter goed door te komen,

moeten egels veel eten om reserves op te bouwen. Katten- en hondenvoer,

een rauw ei, spekrandjes, gemengd met muesli of pindakaas zijn voorbeel-

den van goed voedsel voor egels. Als u de dieren eten aanbiedt, zullen ze

ook regelmatig terug komen.

Zet géén schoteltje melk buiten. Egels kunnen koeienmelk maar gedeeltelijk

verteren en daardoor krijgen ze maagproblemen.

Namens de Communicatiecommissie

suna van bekkum


14

Op ons depot is tevens een ruime sorteringgas accessoires direct leverbaar.

VOS olie en gas

Voor al uw propaan en butaan gasflessen

gasdepot:Butaanweg 3havennr. 2125tel. 020 - 448 08 61fax 020 - 448 08 63

K l e u r p l a a t

15

Op ons depot is tevens een ruime sorteringgas accessoires direct leverbaar.

VOS olie en gas

Voor al uw propaan en butaan gasflessen

gasdepot:Butaanweg 3havennr. 2125tel. 020 - 448 08 61fax 020 - 448 08 63

V a n d e V o o r z i t t e r ( v e r v o l g )D e D i g i t a l e T u i n

tijdens een grauwe en regenachtige dag de herinneringen van de mooie zomer op waterland ophalen? dat kan nu zelfs met bewegende beelden! onze “huisfotograaf ” kim kodde heeft een hoop leuke films op Youtube geplaatst: http://www.youtube.com/user/kimkodde2007;

voor de Hyvers onder ons, vtv waterland op Hyvers is: http://vtv-waterland.hyves.nl/.

en dan natuurlijk nog de eigen website van vtv waterland: http://www.vtv-waterland.tk/ én de fotosite van kim kodde: http://www.vtvwater-land.nl/. op deze fotosite staan overigens ook de links naar de Youtube filmpjes.

Veel plezier namens de Communicatiecommissiesuna van bekkum

16

I n M e m o r i a m

na een periode van strijd is op 15 augustus, j.l. alsnog vredig gestorven, silvester brobbel. beeldend kunstenaar, geliefde van tamar en tuinier op nr. 64. een flink aantal mensen zal hem herinneren van de tijd dat hij in 2002 ter plekke een beeld uit materiaal van waterland maakte, als on-derdeel van de beeldentuin; zijn “Personal mountain”, gemaakt van 7x7 wilgenstaken, een zelf gevlochten mand, die omgekeerd en met klei uit het bos bedekt, de berg werd: een krachtig beeld op ranke, tere benen..veel mensen en kinderen kwamen kijken, soms schuchter, soms een praatje makend. een schoolklas filmde en interviewde hem.

Hij maakte de tuin voor tamar zo onderhoudsvriendelijk mogelijk, door een boomgaard aan te leggen, en een moestuin die hij in overzichtelijke bedden uitvoerde, met een watertoren van 3 watertonnen om zonder gesjouw deze te kunnen begieten.

silvester werd 58 jaar.

Tamar, tuin 64

17

V a n d e V o o r z i t t e r ( v e r v o l g )G o e d e B u r e n ( o m t e b e w a r e n )

in de plantenwereld maken goede - of slechte buren soms een wereld van verschil. Planten kunnen elkaar versterken maar ook zeker verzwak-ken. dit kan bijvoorbeeld worden veroorzaakt door een bepaalde geur die een plant bij zich draagt, of door de stoffen die ze afscheidt.

een voorbeeld hiervan is bijvoorbeeld het afrikaantje (tagetes patula) die via haar wortels bepaalde stoffen afgeven waardoor aaltjes worden ge-weerd. deze aaltjes parasiteren op de wortels van rozen waardoor deze niet echt gedijen. door afrikaantjes in de buurt, tussen of onder rozen te planten, zullen de rozen geen last hebben van die parasiterende aaltjes

Profiteren van goede buren wordt combinatieteelt genoemd..

Aardappelen Goede buur: bonen, spruiten, karwij, dille, mierikswortel, koolrabi, munt, spinazie, suiker-maïs, knoflook, bloemkool, sluitkool, erwten sleCHte buur: tomaat, wortel, ui, zonnebloem, framboos, pompoen, oost-indische kers, komkommer, selderij,

Aardbei Goed: spinazie, radijs, peterselie, ui, sla, tomaat, prei, tijm, veldsla, knoflook sleCHt: komkommer, broccoli, spruitkool, bloemkool

UienGoed: bieten, veldsla, komkommer, koolrabi, sla, peper, schorseneer, bonenkruid, courgette sleCHt: prei, peterselie, pastinaak, erwt, aardappel, tomaat

Andijvie Goed: sluitkool, venkel, prei, tomaat AspergesGoed: basilicum, dille, koolrabi, sla, peterselie, tomaat. sleCHt: aardappel

Artisjok Goed: suikermaïs, bonen AuberginesGoed: bonen, kattekruid, marjolein, sperziebonen

18

Zonne-energie-Zaanstad

is gestart met haar activiteiten in 1988 en heeft als vertegenwoordiger van kwaliteitsproducten van Shell Solar al vele duizenden tevreden

gebruikers van zonne-energie.

Onze sterke punten zijn:

- Zorg voor het milieu- Levering kwaliteitsproducten- eerlijke en oprechte adviezen

- Concurrerende prijzen- Directe service

Het adres voor:

- Zonnepanelen van 10 Wp t/m 110 Wp- accu’s van 70 ah t/m 230 ah

- Omvormers 12/230 Volt vanaf 150 Watt t/m 1500 Watt- Laad- en regelapparatuur van 1 t/m 40 panelen

- accessoires

geopend: ma.-woe. 9.00 - 21.00 uurdo.-vrij. 9.00 - 17.00 uur

zat.-zon. gesloten

ZZEZonne-energie-Zaanstad-B.V.jonkerplantsoen 1b1508 ee ZaandamTel: 075 - 6156467Fax: 075 - 6701907

geautoriseerde dealer

19

Zonne-energie-Zaanstad

is gestart met haar activiteiten in 1988 en heeft als vertegenwoordiger van kwaliteitsproducten van Shell Solar al vele duizenden tevreden

gebruikers van zonne-energie.

Onze sterke punten zijn:

- Zorg voor het milieu- Levering kwaliteitsproducten- eerlijke en oprechte adviezen

- Concurrerende prijzen- Directe service

Het adres voor:

- Zonnepanelen van 10 Wp t/m 110 Wp- accu’s van 70 ah t/m 230 ah

- Omvormers 12/230 Volt vanaf 150 Watt t/m 1500 Watt- Laad- en regelapparatuur van 1 t/m 40 panelen

- accessoires

Zonne-energie-Zaanstad-B.V.jonkerplantsoen 1b1508 ee ZaandamTel: 075 - 6156467Fax: 075 - 6701907

Prijslijst (Bel ons voor de actuele prijzen)ZOnne-energIe-ZaanSTaD

Speciale aanbiedingen

geautoriseerde dealer

ZonnepanelenrSm 50 € BeLrSm 14 P € BeLrSm 75 € BeLrSm 80 € BeLSm 50 (Siemens) € BeLSM 55 (Siemens) € BeL

Accu’sVarta Solar type 82070 12Volt 100aH € BeLDeta 230aH € BeL

RegelaarsShell Merlin € BeLShell Ba-s 15121 € BeLmr 6 € BeLmr 10 € BeL

Omvormers 12/220VoltSamilex 300 Watt € BeLSamilex 500 Watt € BeLjoker Sinus 200 Watt € BeLjoker Sinus 400 Watt € BeLjoker Sinus 800 Watt € BeL

LeVerIng aF ZaanDam

ZZE

20

G o e d e B u r e n ( o m t e b e w a r e n )

Basilicum Goed: asperge, selderij, peper, tomaat BietenGoed: dille, ui

BloemkoolGoed: bonen, selderij, kamille, dille, oregano erwt, aardappel, aardbei, tomaat

BonenGoed: aubergine, sluitkool, selderij, komkommer, aardappel, pompoen, rozemarijn, salie, bonenkruid, suikermaïs sleCHt: bieslook, knoflook, venkel, prei, sjalot, ui

Broccoli Goed: selderij, kamille, dille, rozemarijn, salie, sleCHt: oost-indische kers, oregano, aardbei, tomaat

CourgetteGoed: ui, maïs, sla sleCHt: komkommer, aardappel

Erwt Goed: bonen, bieten, sluitkool, komkommer, dille, venkel, koolrabi, sla, pompoen, salie, suikermaïs, wortel, selderij, spinazie, munt, radijs, wortels sleCHt: tomaat, aardappel, ui, prei, knoflook, bloemkool, sjalot

Framboos Goed: knoflook, viooltjes sleCHt: aardappel

KnoflookGoed: bieten, komkommer, sla, meloen, aardbei, framboos, wortels, aardbei sleCHt: bieslook, prei, erwten, rabarber, spinazie, tarwe

Komkommer Goed: bonen, sluitkool, selderij, dille, venkel, knoflook, sla, oost-indische kers, ui, erwt, suikermaïs sleCHt: aardappel, koolrabi, radijs, rammenas

21


Koolrabi Goed: selderij, veldsla, prei, sla, ui, erwt, aardappel, radijs, spinazie sleCHt: komkommer

Meloen Goed: radijs, suikermaïs

PastinaakGoed: ui

Pepers Goed: basilicum, bieten, bieslook, knoflook, prei, ui, tomaat

PompoenGoed: sla, erwt, radijs, zonnebloem, suikermaïs sleCHt: salie, aardappel

PreiGoed: sluitkool, bieten, selderij, veldsla, andijvie, koolrabi, sla, peper, schorseneer, aardbei, tomaat, wortels sleCHt: bonen, erwt, rode biet, radijs

Rabarber Goed: sluitkool, veldsla, sla, spinazie RadijsGoed: sluitkool, koolrabi, sla, peterselie, erwt, pompoen, spinazie, aard-bei, suikermaïs, tomaat, wortel, komkommer sleCHt: hysop

Rammenas sleCHt: komkommer

Rapen Goed: rozemarijn, erwten, munt

Rozen Goed: komkommerkruid, bieslook, moederkruid, viooltjes

Salie Goed: broccoli, spruiten, sluitkool, venkel, erwt, rozemarijn sleCHt: pompoen

22


SchorsenerenGoed: biet, koolrabi, prei, sla, ui

SelderijGoed: bonen, broccoli, biet, bloemkool, komkommer, koolrabi, prei, spinazie, tomaat sleCHt: pastinaak, aardappel, suikermaïs, tarwe, peterselie, sla

SlaGoed: bieten, sluitkool, komkommer, koolrabi, prei, ui, erwt, pompoen, radijs, rabarber, schorseneer, aardbei, suikermaïs, tomaat, wortel, aardbei, wortels sleCHt: peterselie, pastinaak, selderij

SpinazieGoed: sluitkool, selderij, fruitbomen, koolrabi, aardappel, rabarber, aard-bei, tomaat sleCHt: snijbiet, radijs, rammenas, rode biet.

Spruitkool Goed: hysop, aardappel, salie, tijm sleCHt: oost-indische kers, rozemarijn, aardbei, tomaat

Suikermaïs Goed: Zonnebloem, radijs, pompoen, aardappel, pastinaak, erwt, me-loen, sla, artisjok, komkommer, bonen, aubergine sleCHt: selderij, rode biet

TomatenGoed: basilicum, selderij, andijvie, knoflook, prei, sla, munt, peterselie, radijs, peper, spinazie, suikermaïs, bieslook, asperges sleCHt: rozemarijn, aardappel, erwt, pastinaak, ui, komkommer, venkel, dille, bloemkool, spruitkool, broccoli, augurk

VeldslaGoed: sluitkool, koolrabi, prei, ui, rabarber, aardbei Venkel Goed: komkommer, andijvie, salie, erwten, sla sleCHt: bonen, tomaten

23

V a n d e V o o r z i t t e r ( v e r v o l g )

V a n d e V o o r z i t t e r ( v e r v o l g )


B o m e n o p W a t e r - L a n d

WarmoesGoed: sluitkool, biet, radijs WitlofGoed: bieten, venkel, sla, tomaat

WortelenGoed: knoflook, kolen, bieslook, witlof, prei, ui, erwten, radijs, sla, tomaat, rozemarijn sleCHt: munt, rode biet

Zonnebloem Goed: pompoen, suikermaïs sleCHt: aardappel

er zijn honderden verschillende esdoorns, duizenden verschillende tulpen. maar sommige plantenfamilies kennen maar een enkel familielid. een beetje eenzaam, maar de bomensoort die ik hier bespreek krijgt wel veel aandacht, dus eenzaam hoeft hij zich niet te voelen. Zelfs Goe-the schreef een gedicht over deze bijzondere boom.

Bij het Bivakvlak bij het bivak staat een flinke Ginkgo biloba. deze boom staat be-kend onder een aantal namen. japanse notenboom, japanse of Chinese tempelboom en waaier boom. de naam betekent in het Chinees ‘zilveren abrikoos’, vanwege het uiterlijk van de vruchten.

Levend Fossielde Ginkgo is eigenlijk een levend fossiel, het is geen loofboom maar ook geen naaldboom. in feite is de Ginkgo een tussenvorm van de sporendragende varens en de zaaddragende coniferen. Het gespleten, hartvormige blad met de kenmerkende parallel lopende nerven, lijkt op een vergrote uitvoering van het blad van de varen adianthum of veneushaar. deze varen heet in het engels maidenhair, vandaar dat de boom in dat taalgebied bekend staat als de maidenhaar tree.

24


er zijn vele fossielen gevonden van de Ginkgo. duidelijk is dat er lang geleden meerdere soorten Ginkgo’s waren en dat de Ginkgo biloba de enige overgeblevene is.

Ontdekkingmen kende wel de fossielen en dacht dat alle Ginkgo’s waren uitgestor-ven. de duitse arts en plantkundige engelbert kaempfer, was in dienst van de voC. Hij ontdekte in 1691 in japan levende Ginkgo’s. Het was in China en japan gebruik om de boom aan te planten bij tempels. de naam in het Chinees is eigenlijk Ginkyo, maar kaempfer maakte een schrijffout, vandaar de naam Ginkgo in plaats van Gynkyo. de zaden gingen mee terug naar Holland en de vermoedelijk eerste Ginkgo in europa werd omstreeks 1730 geplant in de Hortus botanicus in utrecht. deze boom leeft nog steeds en is in de oude Hortus, bij het huidige universiteits museum te bewonderen.

Kenmerkende Ginkgo kan een hoogte bereiken van wel veertig meter bij een breedte van circa 9 meter. de stamomvang gaat wel tot vier meter bij oude exemplaren. de boom is tweehuizig. dit betekent dat er man-nelijke en vrouwelijke exemplaren bestaan. er zijn in cultuur veel meer mannelijke dan vrouwelijke exemplaren. dit omdat de vruchten een nare geur hebben. overigens is het wel mogelijk om een vrouwelijk tak op een mannelijk exemplaar te enten. dit is te zien in de eerder genoemde oude Hortus in utrecht. de boom heeft een rechtopgaande vorm met enkele horizontale takken. vaak heeft de boom een asym-metrische vorm. de schors is bruingrijs. oude exemplaren hebben verticale groeven en een kurkachtige structuur.Het blad en de vruchten.de boom komt vrij laat in het voorjaar in het blad, de kleine bladeren zijn hartvormig en verkleuren van lichtgroen bij het uitbotten naar wat meer donkerder groen. Ze zijn leerachtig met voelbare nerven in de herfst als de nachten kouder worden kleurt de boom naar een specta-culair goudgeel.de zaden, ook wel noten genoemd, komen dus alleen aan de vrouwe-lijke exemplaren en het zachte omhulsel van de zaden heeft een nare geur.

Geneeskrachtig?er zijn de wildste gezondheidsclaims te vinden over alle onderdelen van de Ginkgo. uitgebreid onderzoek van de laatste jaren toont echter aan

25


dat deze claims niet op wetenschappelijk bewijs gestoeld zijn. sterker, er zijn wetenschappers die er zelfs giftige eigenschappen aan toekennen.

Cultuurde boom kan ’s winters tot wel dertig graden vorst verdragen en zomers met hitte tot veertig graden worden doorstaan. de boom wortelt diep. snoeien moet zo veel mogelijk vermeden worden. als men al een tak wil weghalen, moet men dat tot aan de stam doen. dit omdat gedeeltelijke snoei vaak afsterven van de gehele tak tot gevolg heeft. de Ginkgo is niet kieskeurig betreffende de standplaats. wel geeft hij de voorkeur aan een zonnige plaats met een diepdoorlatende grond. luchtvervuiling wordt goed doorstaan

VermeerderingGinkgo’s kunnen gezaaid en gestekt. eenvoudiger is het om een jong exemplaar te kopen en te planten bij speciale gelegenheden. maar houd er rekening mee, het wordt een flinke jongen.

Namens de Communicatie-commissieerik nooij

26

D e M o p p e n t r o m m e l

er zitten drie mensen op een eiland. komt er opeens een geest langs, die zegt: “wens iets en het zal uitko-men!” de ene man zegt: “ik wens dat ik weer thuis ben!” de andere man wenst hetzelfde. de derde zegt: “Het is hier zo saai, ik wens dat ze weer terug zijn!”

een boer zegt tegen zijn knecht: “jannes, ga eens een doosje lucifers halen.” na een paar minuten komt jan-

nes terug. de boer wil een kaars aansteken, maar de lucifers doen het niet. waarop jannes zegt: “wat raar, onderweg deden ze het allemaal nog!”

moeder legt kleine sebastiaan over de klok uit: ‘dat zijn de uren en dat zijn de seconden.’ vraag sebastiaan: ‘...en waar zijn dan de ogenblikjes?’

een klas schoolkinderen bezoekt de dierentuin. vraagt de leerkracht: ‘daar, allemaal zwanen, zouden jullie ook zo’n lange hals willen hebben?’ Zegt theo: ‘bij het wassen niet, wel als ik moet afkijken!’

frons en frans staan op het dak van een reusachtige wolkenkrabber. frons verliest pardoes zijn evenwicht en stort in de diepte. - “leef je nog?”roept frans hem na.- “ja!”- “Heb je niets gebroken?”- “nee!”- “Hoe is dat mogelijk?”- “ik val nog steeds!”

Politieagent: “ik moet u een bekeuring geven, meneer. wat is u naam?”verkeersovertreder: “jarinowkan satnibutokransipatski.”Politieagent: “Hoe schrijft u dat?”verkeersovertreder: “d-a-t.”

ik moest laatst iemand opbellen, neemt een klein meisje de telefoon op. fluisterend: “met sarah.” ik vraag: “is je vader thuis?” “ja,” fluistert het meisje, “maar die is even bezig.” dus ik vraag: “is je moeder dan thuis?” “ja,” fluistert het meisje, “maar die is even bezig.” ik vraag: “is je grote zus dan thuis?” “ja, maar die is ook even bezig.” ik vraag: “wat zijn ze dan allemaal aan ‘t doen?” fluistert het meisje: “Ze zijn mij aan ‘t zoeken.”

27

T u i n k a l e n d e r O k t o b e r ( w i j n m a a n d )

Siertuin - plantenborders:• Veelplantenzijnuitgebloeidenheb-ben nu rijpe zaden of bessen. verzamel deze vooraleer de vogels of de insecten er mee weg zijn. vele van deze zaaddozen zijn trou-wens ideale benodigdheden voor de bloem-schik liefhebber. wie in de bloemsierkunst thuis is, weet dat de tijd gekomen is om hortensia’s te verzamelen en te laten drogen. de hortensiabloemen mag je knippen indien ze papierachtig aanvoelen en knisperen wan-neer je erover wrijft. • Deuitgebloeidestengelsvandevasteplantenmogenindiengewenstwor-den weg gesneden, toch is het best om met de grote schoonmaak van de tuin te wachten tot in het voorjaar. Zo krijgen de planten gedurende de winter toch nog wat vorstbescherming van de bovengrondse afgestorven plantendelen. de uitge-bloeide stengels van bv Phlomis (brandkruid), eupatorium (leverkruid), monarda (bergamotplant), astilbe,... kun je ook laten staan zodat die in de winter voor sfeer in de tuin kunnen zorgen met hun prachtige silhouetten. • Sommigevasteplantenzoalsdekokardebloem(Gaillardia)endepracht-kaars (Gaura lindheimeri) staan nu al verschillende maanden na elkaar volop te bloeien en moeten nu echt gesnoeid worden om te voorkomen dat ze niet doodbloeien. door ze in te snoeien kunnen ze nog wat energie opdoen voor het volgende groei- en bloeiseizoen. • Vasteplantenkunnentot±15oktoberwordengescheurdenteruguitge-plant. Zwakkere soorten zoals de herfstanemonen en de siergrassen worden best in het voorjaar gescheurd. • DetuinplantendiematigwinterhardzijnzoalsdeGunnera,smalbladigeagapanthussen en winterharde exotenplanten beschermen tegen de vorst. afdek-ken met luchtig materiaal en daarboven een afdekking aanbrengen die een teveel aan vocht tegenhoud. • Netalsdeandereplantengroeithetonkruidnuooknietmeerzosnel,maar in tegenstelling met de zomer hoeft het nu niet meer zo groot te worden om te bloeien en zich uit te zaaien. Probeer daarom ook nu nog zoveel mogelijk onkruid uit de borders te verwijderen. • Groenblijvendestruikenmogennuverplantworden.• Coniferenverplantmenhetbestindemaandoktoberofindeperiodevan maart tot en met april. Coniferen die al verschillende jaren op eenzelfde plaats vast staan kan men beter in het najaar afdoelen (rond steken met de spade) en pas in het voorjaar verplanten. • Bladverliezendeheesterskunnenbestnognietverplantworden.Daarvoor

28


wachten we beter tot hun bladeren verdwenen zijn. • Hetiswelaleenidealeperiodeomdebordersplantklaarteleggen.Maakdecomposthoopleegenbrengeenlaagvan±5cmrijpecompostaanopdenieuwe border. spit het daarna om en het resultaat zal volgend jaar opmerkelijk zijn. • Plantendiewerdenopgekweektinpotkunnenaltijdwordenuitgeplant.Alsde grond al goed nat is door enkele oktoberregenbuien hoeven we zelfs niet te gieten. • Buddleia(vlinderstruik)enLavatera(kaasjeskruid)zijnplantenmeteenvrijgering wortelgestel. daar de planten vrij hoog zijn waaien deze tijdens de winter vaak los waardoor ze afsterven. dit kunnen we voorkomen door ze nu nog snel voor 1/3 tot de helft terug te snoeien. in het vroege voorjaar (eind maart- april) krijgen ze dan hun drastische voorjaarssnoei. • Opdeafgevallenbladerenvanrozenzittenervaakschimmelsporenvanroest of van sterreroet. als we de bladeren niet verwijderen zullen deze in de komende lente het vers ontluikende blad onmiddellijk besmetten. let er op dat er tijdens de winter ook geen bladeren blijven hangen aan de rozenstruiken want ook die bevatten mogelijks die schimmelsporen. de niet afgevallen bladeren pluk je dan ook best met de hand af. • Klimrozenenstamrozenkunjenusnoeien.• Probeerookeenshoutachtigewinterstekkentenemen.Ditluktvrijaardigbij vele sierheesters. ribes, forsythia, ligustrum, rode kornoelje, boerenjasmijn, wilgen, populieren, vlier, sneeuwbes, spiraea , weigela, laburnum, Hypericum,... in oktober tot februari kun je rechte éénjarige scheuten voor stek snijden. Het zachte boveneind wordt verwijderd en de rest van de scheut wordt verdeeld in stukken van ongeveer 20 cm. Het beste slagingspercentage bekomen we met stekken die een potlood dik zijn. • Vergeetnietomzelfeenswat tijd te nemen om te genieten van de prachtige herfstverkleuring van sommige bomen en struiken.

Gazon: • Nuhetstilaankouderwordtmoeten we het gazon minder maaien. bij de laatste maaibeurt mag je de grasmaaier in een iets hogere maaistand plaatsen (5 a 6 cm maaihoogte), zodat het gras via de blad-groenverrichting nog extra energie kan opdoen voor de winter. Zorg er in elk geval voor dat het gras niet te kort staat om de winter in te gaan. bij kort gras

29

Met goed gereedschapben je beter af...

DBS Maaitechniek, het grootste grasmaaicentrum van Gooi- en Vechtstreken.

Bij ons vindt u tuinmachines van onder meer:Husqvarna, Stiga, Stihl, Torro en vele andere topmerken. Verder natuurlijk alles wat met het onderhoud van uw tuin te maken heeft.VCA erkend inspectiebedrijf

Bel voor actuele prijzen of kijk op onze website.

DBS MaaitechniekCannenburgerweg 65

1244 RH ‘s Gravenlandtel: 035 642 33 58fax: 035 642 32 08

[email protected]

30


kunnen mos en onkruid sneller de overhand krijgen op het gazon. mos blijft im-mers doorgroeien bij temperaturen tot aan het vriespunt, terwijl de grasgroei onder de +6°C stil komt te liggen. • Eentoegiftvankalkstaatnuopdeverlanglijstvanhetgazon.• Verticuterenomdeviltlaaguithetgazontekrijgen.• Harkregelmatigdeafgevallenbladerenvanuwgazonzodatditernietonder kan lijden. verzamel deze bladeren zodat je ze nog kunt gebruiken om later deze maand de vorstgevoelige planten mee te beschermen. • Zaaienvaneengazonkanooknunog.Debodemtemperaturenzijnnuzelfs nog een stuk hoger dan in het vroege voorjaar. binnen enkele weken heb je nu nog een mooie grasmat.

Bloembollen en -knollen: • Vroegbloeiendebloembollenkunjenunog volop planten. tulpen, narcissen, lelies, kro-kussen, lenteklokjes,... plant je op een diepte die overeenstemt met 2 maal de bolhoogte. Zorg ervoor dat de bolvoet goed in contact komt met de bodem zodat deze voor de winter nog nieuwe wortels kan aanmaken. • Zomerbloeierszoalsknolbegonia’s,dahlia’s, gladiolen, tigridia, eucomis,... zijn vorstgevoelig. de bollen dienen we uit de grond te halen vooraleer het er op vriest. laat ze eerst opdrogen voordat je ze opbergt. • Dahlia’senCanna’s(Indischebloemriet)zijneveneensknolgewassendiegedurende de winter vorstvrij dienen te worden bewaard. snij de stengels af op 10 cm boven de grond en rooi ze. daarna reinig je de dahlia’s van alle aarde. steek ze in een bakje met droge turfmolm of met houtkrullen en zet ze daarna op een donkere vorstvrije plaats. tijdens de wintermaanden kun je de knollen nog eens nazien op rotting of schimmels. bij Canna’s laat je de grond best rond de wortelstokken gerust.

Moestuin: • Knipaspergesenaardperentotdegrondaf.• Decomposthoopuitzevenengebruikenopdeopgekuistepercelen+omspitten. • groenbemesterskunnenwordeningespit.• Oogstnunogdebietjes,wortels,selderij,pompoenen,lateaardappelenenbewaar ze op een vorstvrije plaats • Knoflookkanmennubestuitplanten• Gelebladerendieaandebloemkolen,spruitkolen,winterbroccoli,...ver-

31


schijnen kunnen we best verwijderen en in de Gft-container steken. • Koopnualwitloofwortelsomzelfwatwitlofteforceren.• Buitenkunnenwenogspinazie,veldslaenwinterposteleinzaaien.

Fruittuin: • Delaatsteappel,sperenenenkelelatepruimenplukken• Nudewalnotenvallenishetookhetmomentomdenotelaarstesnoeien.• Wintersteknemenvanrodebessen,kruisbes,...

Kuipplanten, perkgoed, eenjarigen en tweejarigen: • Demeesteeenjarigenzullenbijdeeerstevorststukvriezen.Hetiswelaangenamer om de planten al te verwijderen nog voor ze tot plakkerig moes veranderen. • Kuipplanten,niet-winterhardeFuchsia’senPelargoniums(balkongeranium)kunnen best naar binnen worden gebracht. bij het binnen halen kan men ook snoeien, de voorziene ruimte voor overwintering is meestal beperkt. Geef ze tijdens de wintermaanden niet te veel water. • TweejarigenzoalsdeviooltjesofPrimula’szijnnualtekoop.Naeenkoudevriesnacht zullen ze hun bloempjes even laten hangen om dan tijdens de dag terug te schitteren. • Vuluwbloembakkenmetwintergroenealdannietbloeiendeplanten.Zobreng je de tuin gedurende de winter toch een stukje dichter bij het huis. Zorg wel voor een goede drainage want dat is zeker nodig. wees origineel en steek er bv bolletjes van krokussen of blauwe druifjes tussen.

Vijver : • Niet-winterhardewaterplanten,zoalsdewaterhyacint,kunjebestvoordeeerste vorst uit de vijver verwijderen. deze planten kun je dan tijdens de winter in een emmer zetten die op een vorstvrije maar lichte plaats gezet wordt. • Wiedichtbijdevijverbomenofhogestruikenheeftstaankandaarbesttijdens de bladval een net over spannen. • Alsdebladerengevallenzijnishetnoghetmomentomdevijverschoonte maken. • Bijkouderetemperaturenwordendevissen minder actief en mogen ze minder eten krijgen.

32


O v e r d e K l a v e r j a s m a r a t h o n

Weerspreuken voor de maand oktober (wijnmaand)• Isoktobernatenkoel,wordtdewinterzachtenzwoel.• Isoktoberwarmenfijn,hetzaleenscherpewinterzijn.• Blinktoktoberinzonnegoud,dewintervolgtsnelenkoud.• Houddeboomdebladerenlang,weesdanvooreenlangewinterbang• Alsdebomenzichontkleden,gaandemensenzichmeerkleden• Tothetvallenvanhetblad,geurendoethetduizendblad• Oktobermetveelregendrang,maaktdesterkemannogkrank• Brengtoktoberveelvorstenwind,zozijnjanuarienfebruarizeermild• Zooktoberzoookmaart,datheeftzichimmerwelbewaard• Verdwijntdeboervandeakker,danwordenhondenjagerwakker• Wieveelnotenkanklippelen,zalnogvandekougaantrippelen• Wordendebladerengeelenkrom,kijkdanmaarnaardekachelom• Zoalsdeweersheiligeheteindoktoberheeftgedaan,zozalAllerheiligeermee verder gaan

Namens de Communicatiecommissiesuna van bekkum

Zaterdag 15 augustus j.l was het zo-ver, de 5e klaverjasmarathon ging van start. ’s morgens 8.00 uur stond rob van kamp met zijn tractor bij joops huisje. de prachtige prijzen werden op de aanhanger gezet. bij de kantine stonden rudolf, Henk van lunteren en kevin te wachten om mooie tafels met prijzen te maken. joop de korte was ook al aanwezig om voor 90 personen een koud en warm

buffet te maken. Greet, Gerrie, ruud en theo de barvrijwilligers waren op z’n paasbest ook gearriveerd. op 9.30 uur arriveerden de eerst kla-verjassers en onder genot van een kopje koffie en plakje cake begonnen iets later dan 10.00 uur het klaverjassen. inmiddels waren de dames van de bar bezig 230 broodjes te smeren voor de lunch. na de lunch werd er weer volop gekaart in een gemoedelijke sfeer en voorzien van lek-

33

O v e r d e K l a v e r j a s m a r a t h o n

L e n t e 2 0 0 9

kere hapjes. om 18.00 uur stonden prachtige tafels gedekt met salades, visschotel, warm vlees en een warm buffet, joop, lenie, bep en ikzelf stonden achter het buffet om alles in goede banen te leiden. uitgegeten en weer starten met klaverjassen. 22.00 uur was het signaal om te stop-pen. uitrekenen en prijsuitreiking: 1e prijs ging naar jan Hamstra, 2e prijs joop bijl en de 3e prijs marianne maarten, marsenprijs voor nel Hessels en over de poedelprijs zullen we maar zwijgen hé joop. iedere klaverjas-ser ging met een cadeautje naar huis. de prijzen van de loterij waren goed verzorgd door joop en wil de vries die er elk jaar weer een feest van maken.

Graag willen wij alle mede-werkers en in het bijzonder de barmedewerkers, joop en lenie de korte, de uit-rekenploeg bedanken voor deze onvergetelijke dag.

joop de vrieslydia de vries

Het lijkt al weer zo lang geleden. de lente 2009... gefotografeerd door kim kodde en te bekijken op www.vtvwaterland.nl.

34

O v e r d e C r e a c l u b

niet zo bekend, maar erg gezellig is de creaclub die iedere maandag-middag vanaf 1 mei in de bivak/kantine bij elkaar komen waar kaarten worden gemaakt, borduren, haken, breien ect. eens per jaar gaat de creaclub met z’n allen een dagje “stappen”(lachen). wij zijn al naar eindhoven, den bosch (beurs), openluchtmuseum in arnhem, jordaan route en aansluitend ’s avonds een 3 uur durende diner aan boord van een rondvaartboot door de grachten van amsterdam. dit jaar 12 augustus zijn wij naar maasstricht, st. Pietersberg geweest. om 6.15 uur vertrokken we van de tuin met de bus naar almere vandaar de trein naar maasstricht en dan 13 dames in de trein, gieren, brullen en lachen, alle passagiers hebben genoten en vonden het jammer dat we afscheid moesten nemen. in maasstricht natuurlijk eerst koffie met een grote vlaai, dan aan boord van de boot die ons naar de st. Pietersberg bracht en na een flink klimpartij arriveerden wij boven op de berg in het res-taurant waar een fantastische lunch klaar stond. onze gids jo stond op ons te wachten een echte 65+ met een dosis humor, kunt u voorstel-len 13 dames 60+ en 1 gids met humor, gieren, brullen, lachen in die grotten. na jo uitvoerig bedankt te hebben voor zijn deskundige uitleg zijn we weer op de boot gestapt richting maasstricht. op terras aan de maas lekker geborreld met bittergarnituur, daarna richting almere, om 20.30 uur arriveerden we in almere bij de brasserie waar een heerlijk 3 gangen keuze menu op ons stond te wachten met de nodige lachbuien. om 23.45 uur waren we moe en voldaan van deze prachtige dag weer op de tuin.volgend jaar weer sparen en met z’n allen naar ?????

lydia de vries

35

T u i n k a l e n d e r N o v e m b e r

Siertuin - plantenborders: • Bomenenstruikenkunnennuwordenaangeplantenverplant.Probeer bij het verplanten een zo groot mogelijke plantkluit te behou-den. bij de grotere bomen kan men eventueel een boompaal gebruiken om de stam aan vast te binden. op deze wijze kan de boom zich inwor-telen en verankeren in de bodem zodat hij stevig vast komt te staan. • Rozenplantenkanvanafhalfoktobertothalfaprilendatbijniet vriezend weer. rozen plant je steeds op een zonnige en winderige standplaats. rozen zijn nu eenmaal zonnekloppers en de wind zal ze vrij houden van de bladluizen. waar er voorheen al rozen stonden zullen nieuwe planten niet gedijen. daarom kun je de grond best uitgraven en vervangen door nieuwe. • Heideenrododendronsplantenopeenzurebodem.Bijhetplanten kan men wat turf doorheen het plantgat mengen. • Vasteplantenenheestersdienietvolledigwinterhardzijnzoalsde Gunnera, fijnbladige agapanthus, bananenplanten, albizia, eucalyptus,... zo goed als mogelijk beschermen tegen de vorst• Snoeiafvalvanvasteplantenenslordigesiergrassenkanopdecompost. laat ook enkele takken staan als wintersilhouet. de dode en uitgebloeide takken van sedums, monarda’s, siergrassen, Phlomis, eupato-riums,... zullen voor heel wat winterse tuinsfeer zorgen als ze mooi door de mist berijmd zijn. • Dodetakkenkanmennugemakkelijkuitdestruikenendebomen verwijderen. deze kan men verhakselen en de houtsnippers kunnen dan terug onder de bomen worden aangebracht. indien de ge-snoeide takken in een uithoek van de tuin op een hoop worden gelegd zullen deze dienst doen als egelhuisje.

36


• Rotsplantenbeschermentegenteveelregen.Zorgvooreengoede afwatering. • Verwijdersneeuwvantakkendieteveeldoorbuigen.(vooralbijconiferen) • Wortelstekkenvanvasteplanten.• Scheurenvanvasteplantenbeginvandemaandzodatdeplantennog kunnen inwortelen. • Dezemaandhebbenwenaastdeprachtigeherfstverkleuringook nog bloei van vaste planten zoals asters, zilverkaars (Cimicifuga), chrysanten, nerines, siergrassen,.. bij de heesters krijgen we geur en kleur van de viburnum bodnantense en een hele winter bloemen van de Prunus subhirtella ‘autumnalis’. winterse bessen zijn dan weer terug te vinden op onder meer de vuur-doorn (Pyracantha), Callicarpa, euonymus, hulst,... • Pottendiebuitenblijvenbeschermentegendevorst(noppenfo-lie). • Nuhetrustigerwordtishetdeidealeperiodevoorhetherstel-len of plaatsen van schuttingen, pergola’s, rozenbogen, tuinhuisjes,... • Aanleggenvanpadenenterrassen.• Nadelaatstemaaibeurtdegrasmaaierbinnenstekenvoorzijnwinteronderhoud. Hetzelfde geldt dan ook voor de motorheggenschaar, de grastrimmer, bosmaaier,... • Besteltijdigenkelezaadcatalogenzodatjetijdensdelangewin-teravonden gezellig kunt kiezen. als je je bestelling tijdig kunt doorgeven heb je trouwens meer kans dat alles nog voorradig is. • Omindewintertotwatlevenindetuintebrengenhangjeenkele nestkastjes omhoog. doe dit op minstens 1,5 tot 2 meter hoogte zodat de katten er niet aan kunnen.

Gazon: • Bijvorstnietophet gazon lopen. • Gazonvrijmakenvan de laatste afgevallen bladeren zodat het gras niet kan verstikken. de bladeren kan men gebrui-ken om bladaarde mee te maken. dit kan op een apart composthoopje met enkel bladeren maar

37


men kan ze ook nat maken en in een plastiek steken. na een jaar zal men in beide gevallen over bladcompost kunnen beschikken. • Wiedatwenstkannunogkrokusseninzijngazonsteken.Jeplantze best uit in groepjes.

Bloembollen en -knollen: • Planttulpen,Oostersesterhyacint(Scilla’s),voorjaarsanemonen. • Dealgerooidedahliaknollen,gladiolen,bego-niaknollen,... die weggeborgen staan eens controleren op rotten, schimmels of op muizenvraat. • Amaryllis(Hippeastrum)oppottenenopeenlichte standplaats zetten. kies bij de aanschaf voor de grootste bollen waarin veel reservestoffen zitten opgeslagen. een bolomvang van 20 cm tot meer dan 30 cm is heel normaal. Ze zijn verkrijgbaar in verschillende kleuren. er zijn groot- en kleinbloemigen en enkel- en dubbelbloemigen. de wortels die nog aan de bol zitten moet je zeker sparen. vul een bloempot met potgrond en steek de bol voor twee derde in de grond. Ze kunnen gewoon op de vensterbank worden geplaatst maar liefst in een goed verwarmde huiskamer want ze houden van 20°C. Geef weinig water totdat de stengel tevoorschijn komt. Zodra de knop en het blad zicht-baar worden dan mag men geleidelijk aan meer water geven. de stengel groeit daarna zeer snel en al spoedig zorgen enkele prachtige bloemen voor de climax. dit hele proces kan zo’n 6 tot 10 weken duren. Moestuin: • Degroentetuinnetenonkruidvrijhouden• Indienditnognietgebeurdiskunjedemoestuinnogsnelom-spitten. door het omspitten kan de regen, sneeuw en de vorst makke-lijker door de spleten zodat de grond zal verkruimelen wat de bodem-structuur ten goede komt. • Hetisbelangrijkomdemoestuinvrijtehoudenvanwater(plassen). Graaf geulen zodat het kan wegvloeien naar de grachten. een natte bodem zal in het voorjaar veel trager opwarmen waardoor je ook later kunt beginnen zaaien, planten,... • Wiljejegrondnogsnellerbeplanteninhetvoorjaardankunjewinterbedden opzetten. winterbedden zullen water goed weg laten vloeien, kunnen nog beter doorvriezen en zullen in het voorjaar nog sneller opwarmen. • Witloofwortelsrooienenenkelewekenlatenrustenomdaarna

38


in te kuilen. • Knolselderijvanhetveldhalenvooraleerhetbeginttevriezen.• Aspergegroenafknippen.• Pastinaakoogsten• Scheurenvanrabarber.• Voorhetoogstenvangroenekolenenspruitenkanmenbestwachten tot het er eerst eens goed op heeft gevroren. bij vriesweer worden namelijk het zetmeel in de plant omgezet in suikers wat de smaak ten goede komt.

Fruittuin: • Bessenstruikenkunnenwordenvermeerderddoorwinterstek• Frambozenvoorzienvaneenlaagjestalmest.• Snoeienvandefruitbomen.• Plantfruitbomen. Vijver: • Verwijderpompenenverlichting• Devijverbeplantingterugknippen• Houtentonnenenzinkenkuipenledigenenbinnenbrengenvooraleer ze door ijsuitzet-ting stuk vriezen.

39


B e s c h e r m z e t e g e n d e K o u d e

Weerspreuken voor de maand november (de dagen korten met 01h25) • BrengtSinteMaartenzonneschijn‘tzaleenkoudewinterzijn.• Alshetinnovember‘smorgensbroeitwisdathet‘savondsloeit.• Donderinnovemberlaateengoedjaarverhopen.• GeeftAllerheiligenzonneschijndanzalhetspoedigwinterzijn.• Allerzielenzondervuurspaartgeenbrandhoutuitdeschuur.• Novemberwarmenfijn‘tzaleenhardewinterzijn.• Develdengeschoren,dewintergeboren.• Zwaaitdewinterinnovemberalzijnstaf,zijnrijkzalvindenvlug zijn graf. • IsopSintMaartennogloofaandebomenzomoogtgevaneen strenge winter dromen. • Wiehoudtvandewind,novembermint.• Nahelderweerensomberemistheeftzekerooknogvorstinde kist.

Vorstgevoelige planten beschermen tegen de vrieskou

Het zou erg jammer zijn om vorstgevoelige planten te verliezen door aanhoudende stevige vorstperiode. Gelukkig kunnen we de meeste vorstschade beperken door een preventief optreden:

Winterhard?een plant is winterhard als hij zichzelf tegen de vorst kan bescher-men. matig winterhard zijn planten, die alleen in onze strengste winters afsterven. door de milde winters van de laatste jaren kun-nen steeds meer halfwinterharde planten buiten overwinteren.

de koudere temperaturen zorgen ervoor dat de levensactiviteiten bij de planten afzwakken. dit kan je bijvoorbeeld duidelijk op-merken door de steeds tragere groei van het gazon naarmate de winter nadert.

Wat gebeurt er in het kort?alle planten zijn opgebouwd uit cellen die voornamelijk water bevat-ten. wanneer het begint te vriezen gaan er zich in de cellen scherpe waterkristallen vormen die zich doorheen de celwanden boren. als het

40

dooit zullen de kristallen smelten en geperforeerde en lekke cellen ach-terlaten. de bevroren plantendelen zullen dan ook na de vorstperiode afsterven.

de winterharde planten hebben geen last van bevriezingsverschijnselen na een zware vorstperiode. dit komt omdat ze een stof aanmaken die is te vergelijken met een soort van antivisproduct. de plant verspreidt deze stof zodat het in elke cel zit opgelost en daardoor kunnen de cel-len pas bevriezen bij bijvoorbeeld -15°C.

als tuinliefhebber weten we dat verschillende planten behoren tot de categorie van de matig winterharde planten. deze lijden niet onder de eerste matige vriesnachten, maar moeten wel beschermd worden bij echte harde aanhoudende vors.

om er enkele veel voorkomende op te noemen: • deAgapanthusmetzijnfijnebladeren;• deGunneraofmammoetblad;• palmsoorten;• boomvarens;• Abelia;• Eryngiums;• sierartisjokofkardoen(Cynaracardunculus);• tuinbanaan(Musa);• eucalyptus,...

er zijn drie soorten schade te onderscheiden:

1. Bevriezingde plant kan ingepakt worden in een wigwam van stro, varenloof of droge bladeren. druk de bladeren niet aan. om rotten te voorkomen moet het een luchtige constructie blijven . door rondom een geraamte maken met takken van snoeiafval, bonenstaken of afgestorven stevige stengels van hoge vaste planten zoals van de Helianthus. de tentvorm wordt verstevigd door er bovenaan een touw stevig om-heen te binden. Herhaal dit nog een keer in het midden zodat het een stevige constructie is. de touwen kun je aan het oog onttrekken door


41

er al afgestorven bladeren omheen te wikkelen. als extra bescherming kun je de wigwam nog afdekken met een jutedoek. op deze manier zijn de planten onder de constructie goed beschermd tegen de vorst en het is ook nog natuurlijk en mooi om naar te kijken.

begin niet te snel in de herfst met deze bescherming. de vaste planten in uw tuin die ‘s winters bovengronds verdwijnen, kunnen de afgestor-ven bovengrondse delen best gebruiken als extra mantel tegen de vrieskou.

2. Uitdrogingwintergroene planten kunnen geen water opnemen als de grond bevroren is. toch zullen hun bladeren verder water verdampen door de zon en door de wind. als een hevige vorstperiode voor een lange periode aanhoudt kunnen verschillende bladhouden-de soorten afsterven door uitdroging. voorbeelden zijn Camelia, bamboe, coniferen. Het is daarom ook dat bamboe en andere bladhoudende planten best worden verplant in het voorjaar. Zet deze planten niet vol in de uitdrogende schrale oostenwind of op het zuiden in de winterzon. u kunt de planten ook beschermen tegen de wind door ze te planten achter een haag of een vlechtscherm.

3. Rottingbij koud weer met een hoge grondwaterstand zullen de wortels afsterven. Plant gevoelige planten liever op een hoger gelegen stuk tuin of zorg voor een goede drainage. u kunt de planten in het najaar ook altijd preventief verplanten op een hoger gelegen winterbed. weet bij de aanschaf en aanplant van ma-tig winterharde planten dat een droge zandgrond in ieder geval beter is dan natte kleigrond. Grijsbladige planten zijn bijna allemaal liefhebbers van warmte en van droogte en zijn vaak de eerste slachtoffers van een langdurige hoge grondwaterstand in de winter.

indien je plastic gebruikt om de planten mee te beschermen, zorg dan dat deze verwijderd wordt zodra de vorst over is.


42

NACHT VAN DE NACHT op zaterdag 24 oktober 2009ook dit jaar organiseert landgoed de kemphaan weer de nacht van de nacht. Hieronder in het kort wat algemene informatie over (de re-den van) deze nacht en aan het einde van dit artikel de informatie over deze nacht in almeren.

Wat is de Nacht van de Nacht?tijdens de nacht van de nacht worden op honderden plaatsen in nederland activiteiten georganiseerd die de schoonheid van echte duisternis benadrukken. de nacht van de nacht is een jaarlijks terugke-rend evenement op een zaterdag in oktober. Het wordt georganiseerd door de Provinciale milieufederaties in samenwerking met de stichting natuur en milieu.

Waarom wordt er een Nacht van de Nacht gehouden?de nacht van de nacht wil mensen bewust maken van lichtvervuiling en van de mogelijkheden om deze vorm van vervuiling terug te dringen. nederland kent maar weinig echt donkere plekken. sterker nog; ne-derland behoort tot de landen met de meeste lichtvervuiling. met de nacht van de nacht willen we mensen laten genieten van de donkere nacht en dit onderwerp breed onder de aandacht brengen. Waarom vindt de Nacht van de Nacht op 24 oktober plaats?in de nacht van 24 oktober eindigt de zomertijd en gaat de wintertijd in. de klok gaat een uur terug. dit is dus een nacht die al in het teken staat van het toenemen van duisternis. Het is ook een nacht met niet te veel maan waardoor de activiteiten om sterren te bekijken goed door kunnen gaan.

Waarom is duisternis belangrijk?duisternis is een van de oerkwaliteiten van het buitengebied, net als stilte en ruimte. lichtvervuiling verstoort de beleving van het nachte-lijke landschap en van de natuur. de natuur en de mens kunnen ook ontregelt raken door het teveel aan licht. veel mensen ergeren zich aan lichtbronnen. de aanblik van een sterrenhemel is voor veel mensen heel belangrijk. Is teveel licht schadelijk voor mensen?mensen die vlakbij flinke verlichting wonen hebben vaak echt last van het licht. Ze kunnen er niet goed van slapen en krijgen daardoor ook

N a c h t v a n d e N a c h t o p d e K e m p h a a n

43


stressklachten. over de gevolgen van nachtelijk kunstlicht voor de mens is nog maar weinig bekend. de gezondheidsraad concludeerde in 2002: “Hoewel er geen aanwijzingen zijn uit epidemiologisch onderzoek zijn, valt niet uit te sluiten dat buitenverlichting, door verkorting van de avond en de nacht, via stress en in combinatie met andere stressfacto-ren in de leefomgeving, op den duur leidt tot aantasting van de gezond-heid”. ons lichaam maakt het hormoon melatonine ‘s nachts aan. dit slaaphormoon regelt ons slaap-waakritme. te veel kunstlicht onderdrukt mogelijk de natuurlijke productie van melatonine. dit heeft effect op skeletontwikkeling, voortplanting, gewicht en veroorzaakt mogelijk kanker. Is teveel licht schadelijk voor dieren?ja. uit steeds meer onderzoek blijkt dat verlichting negatieve effecten op onze dierenwereld heeft. omdat meer dan 50 procent van de dieren ‘s nachts leeft heeft dit een grote impact. sommige soorten zijn erg gevoelig voor verlichting. een goed voorbeeld vormen de vele insecten die om een lamp heen draaien. desoriëntatie kan leiden tot uitputting. de sterke teruggang van de insectensoorten wordt door een aantal onderzoekers dan ook vooral aan de verlichting geweten. een belangrijk gevolg van lichtvervuiling is het ontregelen van de biologische klok. dit dagelijkse ritme wordt deels gestuurd door licht en donker in onze omgeving. verlichting kan het gedrag van de natuur verstoren. vogels gaan bijvoorbeeld eerder zingen. ook kan verlichting de biologische kalender van dieren verstoren. Hier-door gaan vogels eerder of later paren, nesten bouwen en beginnen aan de vogeltrek. dit beïnvloedt de overlevingskansen van de soort. tot slot worden veel dieren aangetrokken of juist afgestoten door licht. dit zorgt voor versnippering van leefgebieden maar ook voor een grotere kans ten prooi te vallen aan roofdieren. Wordt het steeds lichter in Nederland?ja. dit kunnen we concluderen uit de lichtkaarten die we presenteren. als we kijken naar de afgelopen zeventig jaar dan zien we de trend dat het elk jaar 3 tot 5 procent lichter wordt. Wat zijn de belangrijkste lichtbronnen?door Platform lichthinder is een berekening gemaakt van de hoeveel-heid lichtproductie per nederlander. op basis daarvan is bepaald welke sectoren welk aandeel hebben in de lichtproductie per nederlander en in het omhooggestraalde licht.

44

de top-3 van lichtvervuilers:1. Glastuinbouw (assimilatiebelichting)2. sportveldverlichting3. openbare verlichting en reclameverlichting nacht van de nacht datum: zaterdag 24 oktober 2009locatie: hele terrein rondom eksternesttijdstip: 19.00 uur tot 23.00 uurkosten: toegang: gratis

Geniet van de schoonheid van de nacht op zaterdag 24 oktober 2009. op stadslandgoed de kemphaan vinden tussen 19.00 uur en 23.00 uur diverse activiteiten plaats waar u de nacht in al zijn facetten kunt beleven.

er is een speciale nachtwandelroute waarbij straattheater en kunstmani-festaties plaatsvinden. ook kan je sterren kijken, nachtverhalen luisteren en nog veel meer.

op deze avond (in de nacht dat de wintertijd weer ingaat) vragen we aandacht voor donkere nachten en de schoonheid van de sterren. dit jaar staat het thema ‘nachtwezens’ centraal.

meer informatie? bel 036-5475050.

Namens de Communi-catiecommissiesuna van bekkum


45

welke smaak?in je mond kun je dingen proeven met je tong, je kunt een heleboel smaken uit elkaar hou-den. met deze proef ga je uit testen hoe goed je de dingen eigenlijk uit elkaar kunt houden. nodig: 1 blinddoek, 3 dezelfde glazen, oranje limonade, appelsap, rode limonade, vriend(in), 15 minuten

stappen1. vul 1 glas met rode limonade, 1 glas met oranje limonade en 1 glas met appelsap2. doe de blinddoek om bij de proefpersoon3. laat de proefpersoon zijn neus dichtknijpen en zorg ervoor dat hij dat tijdens het hele proefje blijft doen4. geef je proefpersoon het glas rode limonade en laat hem een slokje nemen zonder dat hij weet wat er in het glas zit5. geef je proefpersoon het glas oranje limonade en laat hem een slokje nemen zonder dat hij weet wat er in het glas zit

vraag 1: kan de proefpersoon proeven wat er in het glas zat?6. geef je proefpersoon het glas appelsap en laat hem een slokje nemen zonder dat hij weet wat er in het glas zit

vraag 2: kan de proefpersoon nu proeven wat er in het glas zat?

uitleg welke smaak?bij vraag 1de proefpersoon kan met zijn neus dicht niet goed proeven en weet niet welke kleur limonade er in het glas zat.

bij vraag 2de proefpersoon kan met zijn neus dicht nog wel het verschil tussen zoet en zuur proe-ven. doordat appelsap een beetje zuur en limonade zoet is, kan de proefpersoon wel het verschil tussen limonade en appelsap proeven.

met je tong kun je eigenlijk maar 4 smaken onderscheiden: zoet, zuur, zout en bitter. de rest van wat je proeft doe je met je neus. als je iemand dus twee verschillende smaken limonade laat proeven met zijn neus dicht, zal de proefpersoon niet kunnen zeggen wat wat is. allebei de smaken limonade zijn zoet. normaal helpt je neus mee met het proeven, maar die houd je nu dicht. je proeft nu alleen het zoete van de limonade. appelsap is best zuur, dus dat herken je wel met je neus dicht.

je proeft dus eigenlijk met je neus. denk ook maar aan de keren dat je verkouden bent, je proeft het eten dan een stuk minder goed.

P r o e f j e s e n d e r g e l i j k e

46

24 UUR SERVICEVOOR WINKELS, BEDRIJVEN EN PARTICULIEREN

BIJ GLASSCHADE EN NOODVOORZIENINGEN

020 - 631 58 85fax 020 - 633 35 65

GLASHANDELAMSTERDAMSE NOODVOORZIENINGEN BEENSE

a

N BXX

X

47

A d r e s W i j z i g e n ?

Adreswijzigingen altijd via onderstaande strook opgeven bij het secretariaat van Afdeling Water-Land.

P/a P. dekker C. van rijplantsoen 78 1063 md amsterdam

naam:

tuinnummer:

Ons oude adres was:

straat

postcode plaats

Ons nieuwe adres is:

straat

postcode plaats

telefoon vast:

telefoon mobiel:

e-mail:

servicedienst van leeuwen v.o.f.

Plantsoenlaan 1 - 1161 Vr ZwanenburgTelefoon: 020-6183342

autotelefoon: 06-53780457/06-53414351

Uw leverancier van

butaan, ProPaan:koelkasten, geisers, kookplaten, gevelkachels,

onderdelen en fittingmaterialen

ZonnePanelen:siemens, diverse modellen

Eigen servicedienst ook op de tuinIedere maand speciale aanbiedingen!!

Bel voor informatie

49

OPENINGSTIJDEN HEKHek geopend: april: 08.00 - 18.00 uurmei t/m augustus: 06.00 - 23.00 uurseptember: 08.00 - 18.00 uur

Hek gesloten maar te openen met sleutel:maart: 07.00 - 22.00 uurapril: 18.00 - 08.00 uurmei t/m aug: 23.00 - 06.00 uurseptember: 18.00 - 08.00 uuroktober: 07.00 - 22.00 uurnovember t/m februari: 09.00 - 18.00 uur

overige tijden is het terrein niet toegankelijk.

OPENINGSTIJDEN WINKELZaterdag: 11.00 - 13.00 uurZondag: 11.00 - 12.00 uurkindervakanties (6 weken):woensdag 19.00 - 20.00 uur

AFVOER HUISVUILidem als openingstijden winkel (zie hierboven).

BESTUURSZITTINGEN1e en 3e zaterdag van de maand, in de bivak 11.00 - 12.00 uur

ZITTINGEN HUISJES IN- EN VERKOOP1e zaterdag van de maand, in de bivak 11.00 - 12.00 uur

GROF VUIL in zomerseizoen 1 april t/m 30 september wegbrengen naar :

de steiger 221, almere-Havenvlotbrugweg 36, bedrijventerrein de vaart, almere buitenargonweg 81, bedrijventerrein Hoge kant, almere Poort

Geopend: maandag t/m zaterdag 09.00 - 17.00 uur

W a t i s W a a r

servicedienst van leeuwen v.o.f.

Plantsoenlaan 1 - 1161 Vr ZwanenburgTelefoon: 020-6183342

autotelefoon: 06-53780457/06-53414351

Uw leverancier van

butaan, ProPaan:koelkasten, geisers, kookplaten, gevelkachels,

onderdelen en fittingmaterialen

ZonnePanelen:siemens, diverse modellen

Eigen servicedienst ook op de tuinIedere maand speciale aanbiedingen!!

Bel voor informatie

50

alarmnummer: 112voor onmiddellijke hulp van politie, brandweer of ambulance

VOORLICHTING EN VERKOOP TUINENrudolf de kastetelefoon 06 - 5149 00 86en/of Henk de Goedetelefoon 036 - 536 44 06

SECRETARISPeter dekkerC. van rijplantsoen 781063 md amsterdamemail: [email protected] 020 - 611 24 11(na 19.30 uur) tuin 223Ad

resw

ijzigi

ngen

en de

rgeli

jke al

tijd

schr

ifteli

jk aa

n de s

ecre

taris

meld

en

Huisarts 036-547 26 10Gezondheidscentrum de Haak, schoolstraat 32, almere-HavenGezondheidscentrum oost, kolkgriend 50, almere 036-545 44 60spoedlijn huisartsen 036-545 44 61apotheek 036-547 10 20Zorglijn almere 0900-775 57 77Centrale doktersdienst 0900-203 02 03voor hulp van een huisarts, verloskundige, apotheek of tandarts tijdens kantooruren of in het weekendflevoziekenhuis 036-539 88 12apotheek de Grienden 036-531 53 46apotheek de brink 036-531 94 90

info politie almere-Haven 036-538 39 40info politie almere-stad 036-538 38 38info brandweer 036-539 54 11

dierenartsenpraktijk 036-537 70 74kroes & blommaart, Cinemadreef 2, almereongediertebestrijding 036-531 45 88

taxi 036-351 13 66taxi dagen nachtservice 036-533 69 00

VERZEKERINGSZAKENlydia de vriestelefoon 020 - 641 13 63tuin 228

PENNINGMEESTERHenk de Goedeschubertstraat 121323 bm almeretelefoon 036 - 536 44 06(na 19.30 uur) tuin 231email: [email protected] 2456200 t.n.v.vtv waterland te almere

W a t i s W a a r ( v e r v o l g )

51

DE PITTENSPECIALIST

Dé leverancier voor uw tuinhuis

Zonne-energieWij leveren en installeren zonne-panelen, regelaars en accu’s. Inclusief montagematerialen.

De Pittenspecialist Jacob van Lennepstraat 8 1053 HG Amsterdam tel. 020 618 1095 fax 020 6122171 www.pittenspecialist.nl

Butaan/PropaangasEen groot assortiment gasapparatuur is in onze winkel aanwezig zoals o.a. voor koelen, koken, verwarmen en warmwater. Ook leveren wij alle installatie-materialen hiervoor.

12 volt/24 voltU vindt bij ons een uitgebreide sortering omvormers, koelkasten, verlichting en andere benodigdheden op 12 volt.

SatellietontvangersVoor ontvangst van TV en

radio bent u bij ons aan het juiste adres. LCD-

TV’s, radio/cd spelers, satelliet en DVB-T tuners ook op 12 volt. Uiteraard hebben wij hiervoor de noodzakelijke installatiematerialen.

Pitten, kousen en glazenOnze afkomst verloochenen wij niet. Al sinds 1935 verkopen wij olie (kerosine), kachels en lampen, evenals de benodigde kousen, pitten en glazen.

52

uitgever:Volkstuinvereniging Waterland

Vestigingsadres:meentweg 21358 BP almere

Bankgegevens:postgiro 2456200t.n.v. VTV Waterland te almere

Website:[email protected]

Vormgeving:Ernst Neve e-mail: [email protected]

aan dit nummer werkten mee:Suna van BekkumPeter DekkerErnst NeveErik NooijRuud van PuttenHélène Swierstra

advertentie-acquisitie:Ernst Neve e-mail: [email protected] tel. 036 - 785 17 05

reproductie: Bond van Volkstuinders amsterdam

jaargang 31 nummer 5 oktober 2009

Het volgende nummer verschijnt medio december. Copij graag aanleveren voor 1 december.

C o l o f o n

V. T. V. WaT e r - L a n D • S e C r e Ta r I a aT : C . Va n r I j P L a n T S O e n 7 8 • 1 0 6 3 m D a m S T e r D a m

De Water -Lan D er

Documents

Transcript of De Water -Lan D er