De VoedselbankPLUS · Web viewManagement Inkoop H2 Definitie Inkoop: Het geheel van alle...

14
Management Inkoop H2 Definitie Inkoop: Het geheel van alle activiteiten die in organisaties worden vervuld om producten en diensten van externe bronnen te betrekken. Er voor zorgen dat de juiste producten van de juiste kwaliteit op de juiste tijd op de juiste plaats in de juiste hoeveelheden tegen de juiste prijs beschikbaar zijn voor de organisatie. Tussenschakel tussen de interne organisatie en de externe buitenwereld -> van buiten naar binnen. Inkoop zorgt dat er contracten zijn, afspraken maken, leveranciers zoeken, onderhandelen. Logistiek gaat over voorraden, bestellen, goederenstroom. Aspecten inkoop: - Technische aspect - Logistiek aspect - Commercieel aspect Er voor zorgen dat de juiste producten van de juiste kwaliteit op de juiste tijd op de juiste plaats in de juiste hoeveelheden tegen de juiste prijs beschikbaar zijn voor de organisatie. De inkoper en de consument

Transcript of De VoedselbankPLUS · Web viewManagement Inkoop H2 Definitie Inkoop: Het geheel van alle...

Page 1: De VoedselbankPLUS · Web viewManagement Inkoop H2 Definitie Inkoop: Het geheel van alle activiteiten die in organisaties worden vervuld om producten en diensten van externe bronnen

Inkoopvolumes als percentages van de totale omzet

Sector InkoopaandeelHandel 70 - 90 %

Industrie 50 - 90 %Dienstverlening 10 - 35 %

Management Inkoop H2

Definitie Inkoop: Het geheel van alle activiteiten die in organisaties worden vervuld om producten en diensten van externe bronnen te betrekken. Er voor zorgen dat de juiste producten van de juiste kwaliteit op de juiste tijd op de juiste plaats in de juiste hoeveelheden tegen de juiste prijs beschikbaar zijn voor de organisatie.

Tussenschakel tussen de interne organisatie en de externe buitenwereld -> van buiten naar binnen. Inkoop zorgt dat er contracten zijn, afspraken maken, leveranciers zoeken, onderhandelen. Logistiek gaat over voorraden, bestellen, goederenstroom.

Aspecten inkoop:- Technische aspect- Logistiek aspect- Commercieel aspect

Er voor zorgen dat de juiste producten van de juiste kwaliteit op de juiste tijd op de juiste plaats in de juiste hoeveelheden tegen de juiste prijs beschikbaar zijn voor de organisatie.

De inkoper en de consument

Rationeel: Dit is een verslag met welke eisen ik stel aan een product. Als een product aan mijn eisen voldoet dan kan ik het kopen.

Autonome vraag: vraag naar een product, vraag naar een pak vis.Afgeleide vraag: vanuit consument, een pak vis, AH koopt meerdere pakken.

Page 2: De VoedselbankPLUS · Web viewManagement Inkoop H2 Definitie Inkoop: Het geheel van alle activiteiten die in organisaties worden vervuld om producten en diensten van externe bronnen

Bij de industrie wordt er nog waarde toegevoegd waardoor inkoopvolume minder is als bij handel.

Ontwikkeling vakgebied inkoopVierfasenmodel (Burt)

1. Administratieve functie: laag geplaatst in de organisatie, inkopers houden zich vooral bezig met het plaatsen en afhandelen van orders in opdracht van gebruikers.

- Jij gaat zitten en je besteld wat je opgedragen wordt.2. Mechanische functie: meer oog voor commerciële aspecten, inkopers oriënteren zich op de

markt en zijn op zoek naar lage prijzen.- Je hebt er niet veel over te zeggen, maar je mag over de prijs onderhandelen met

verschillende leveranciers.3. Pro-actieve functie: inkopers nemen initiatieven, hebben een lange termijnvisie en nemen

initiatief in leveranciersmanagement- Je mag beoordelingssysteem maken, nieuwe leveranciers aannemen en van andere afscheid

nemen. 4. Professionele functie: inkoop is een strategisch wapen in de concurrentiestrijd.- Je wordt heel erg betrokken voor de toekomst. Je mag veel bepalen en onderzoeken waar je

het beste kan halen.

Visies vakgebied inkoopVierfasenmodel Van Weele

1. Besteloriëntatie - Administratieve functie 2. Commerciële oriëntatie - Mechanische functie 3. Logistieke oriëntatie - Pro-actieve functie 4. Strategische oriëntatie - Professionele functie

Fases inkoopproces

Tactisch Inkoop Operationeel Logistiek

Specificeren: eisen, kwaliteit. Wat heb je nodig? Verschillende eisen opstellen, technisch, logistiek en commercieel.Selecteren: Offerte aanvragen, RFQ, als het bedrag onder de 150.000 ligt hoeft het niet Europees aanbesteed te worden. Leveranciers selecteren en contract maken. Meerdere leveranciers kiezen, shortlist/approved-vendor-list. Voorkeurslijst van een bedrijf over leveranciers. Bij inkopen: kwaliteit, levering en prijs belangrijk.

Gevaar! Back-door-selling: Je hebt geen klik met de inkoper dus je gaat je richten op andere mensen in het bedrijf.

Bestellen, bewaken en nazorg• Gevaar! Maverick-buying -> buiten het contract bestellen• Gevaar! Prijsverhogingen (niet in contract)• Spoedlevering / chasseren -> uitzoeken en nakijken of er echt gewerkt wordt met je product.

Page 3: De VoedselbankPLUS · Web viewManagement Inkoop H2 Definitie Inkoop: Het geheel van alle activiteiten die in organisaties worden vervuld om producten en diensten van externe bronnen

• Nazorg door factuurcontrole• Leveranciersbeoordeling (Vendorrating)

Koopsituaties:1. New-task situatie: nieuw product bij onbekende leverancier. (new task buy)2. Gewijzigde herhalingsaankoop: nieuw product bij bekende leverancier of bestaand product

van nieuwe leverancier.(modified rebuy)3. Rechtstreekse herhalingsaankoop: bekend product van een bekende leverancier. (straight

rebuy)

Decision Making Unit (DMU): Alle mensen die bij het koopproces betrokken zijn.• Gebruikers• Beïnvloeders • Kopers -> Zij doen de daadwerkelijke inkopen. • Beslissers -> Geven het ja woord voor de bestellingen• Gatekeepers -> Personen die informatie filteren en sommige info tegenhouden.

Verkopende partij werkt bij complexe producten vaak met een Problem Solving Unit (PSU)Bijvoorbeeld technische mensen.

Beroepscode voor de inkoper• Zakelijk fatsoen• Deskundigheid • Vrije mededinging• Duurzaamheid

Definities E-procurementHet inkopen met gebruikmaking van internettechnologieE-orderingBestellen via internetE-sourcingLeveranciers zoeken via internetE-tenderingElektronisch aanbesteden: Avans zoekt smartboards, bericht op internetE-auctionsVeilingen via internet

E-ordering – EDI (Electronic Data Interchange)Je hebt een inkopende partij en een verkopende partij. Je wilt communiceren dus je moet dezelfde taal spreken : XML of HTML

70, 8718212210, 9, 012, 01010570: aantal8718212210: Product, streepjescode9: Prijs012: locatie 010105: Datum

E-tenderingRFI - Request For Information: geef mij informatie over 50 smartboardsRFQ - Request For Quotation: geef mij een offerte voor 50 smartboards

Page 4: De VoedselbankPLUS · Web viewManagement Inkoop H2 Definitie Inkoop: Het geheel van alle activiteiten die in organisaties worden vervuld om producten en diensten van externe bronnen

E-auction / inkoopveilingEnglish auction -> wanneer de prijs omhoog gaat: schildrij, 50, 150, 500Dutch auction -> als de prijs naar beneden gaat: bloemen 5, 4.50, 2 Variant: reversed auctions: verkopende partij biedt aan. De inkopende partij zegt hier wat hij wilt hebben. Ahold zegt 1mln kilo aardappels -> leveranciers gaan bieden. First price sealed bid -> iemand maakt envelop open van inkoper en verkoper en kiest dan de beste. Allemaal gesloten bieden en beste prijs wint.Vickrey -> offertes worden ingeleverd, alles wordt open gemaakt en de best prijs mag leveren tegen de een naar beste prijs.Continuous double auction -> life, aandelenbeurs: vraag en aanbod -> realtime Sealed double auction-> constant vraag en aanbod aanwezig maar niet bekend bij de buitenwereld. Een tussenpersoon die dat regelt.

Lock-in-effectenTreden op als een gebruiker geïnvesteerd heeft in meerdere complementaire en duurzame activa.

Mensen zijn vaak gewend aan bepaalde producten. Bedrijven zijn gewend om te werken met bepaalde merken en producten. Ze zullen niet snel voor iets anders kiezen.

Switching costsDe kosten die gepaard gaan met het overstappen op een andere leverancier. Hoe meer je gewend bent aan iets hoe duurder het is om over te stappen.

Les 2

Interne relaties inkoopVierfasenmodel (Burt)

1. Administratieve functie: laag geplaatst in de organisatie, inkopers houden zich vooral bezig met het plaatsen en afhandelen van orders in opdracht van gebruikers.

2. Mechanische functie: meer oog voor commerciële aspecten, inkopers oriënteren zich op de markt en zijn op zoek naar lage prijzen.

3. Pro-actieve functie: inkopers nemen initiatieven, hebben een lange termijnvisie en nemen initiatief in leveranciersmanagement

4. Professionele functie: inkoop is een strategisch wapen in de concurrentiestrijd.

Interne klant perspectiefDe Inkoper is meer dan alleen onderhandelaarDe inkoper voegt waarde toe aan andere bedrijfsfuncties (bijvoorbeeld logistiek en marketing)

Cross-Funtional-TeamsZie je vooral in fase drie en fase vier. Samenwerkenmet andere afdelingen.

Alle afdelingen zitten samen in een team om nate denken over een nieuwe productgroep.

Interne relatie met logistiekJuiste tijd op de juiste plaats in de juiste hoeveelheden

Page 5: De VoedselbankPLUS · Web viewManagement Inkoop H2 Definitie Inkoop: Het geheel van alle activiteiten die in organisaties worden vervuld om producten en diensten van externe bronnen

Just in time management (JIT)• Alle materialen en producten zijn precies op het tijdstip beschikbaar• Pull-mechanisme• Producent heeft in principe GEEN voorraad

Interne relatie met afdeling kwaliteitTotal Quality Management (TQM) / Integrale kwaliteitszorg (IKZ

1. De klant bepaalt de kwaliteit.2. Data is een vereiste en geen meningen (kwaliteitsmeetsysteem).3. Mensen die binnen systemen werken creëren kwaliteit.4. Het vereist toewijding naar continue verbetering.5. Preventie in plaats van detectie. 6. Kwaliteit moet in het ontwerp zitten en variaties zoveel mogelijk uitsluiten.7. Het top management moet leiderschap bieden en alle kwaliteitsinitiatieven ondersteunen.

Interne relatie met productontwikkeling

CO-MARKERSHIPPhilips, een van de eerste Europese bedrijven die zich richtte op partnership, introduceerde eind jaren ’80 de term ‘co-makership.’

Broersma (1991) omschreef dit als: ‘ het opbouwen van een lange termijnrelatie opbouwen met een beperkt aantal leveranciers gebaseerd op wederzijds vertrouwen’

Leveranciers zelfs als co-developers of co-designers

Interne relatie met marketingBig Spenders (marketing)

• Omzet georiënteerd• Tailormade producten

Penny-Pinchers (inkoop)• Kosten georiënteerd• Standaardproduct

Page 6: De VoedselbankPLUS · Web viewManagement Inkoop H2 Definitie Inkoop: Het geheel van alle activiteiten die in organisaties worden vervuld om producten en diensten van externe bronnen

Belang van een inkoop functie:• Focus op kernactiviteiten• Veel uitbesteden van niet-kernactiviteiten

Inkoop en strategie

Ondernemersstrategie -> inkoopstrategieAls een onderneming besluit om naar links te gaan, zal de inkoop moeten volgen.Plieger heeft een doelstelling om de bestelling van haar klanten binnen 1 werkdag te kunnen leveren. Welke consequenties hebben deze doelstelling voor haar eigen leveranciers?

Commoditymarkt• Opportunity buying• Veel wisselingen van leveranciers• Veel leveranciers• Harde prijsonderhandelingen• Hoge eisen aan leveranciers, logistiek / financieel

Niche markt• Kostenbesparing relatief minder invloed• Hoge kwaliteit leveranciers (betrouwbaarheid)• Weinig leverancierswisselingen• Hoge eisen kwaliteit van de producten

Inkoop doelstellingenAlgemene inkoopdoelstellingen

• Inkoop van materialen en diensten naar wens interne klantSpecifieke inkoopdoelstellingen

• Product- en procesvernieuwing• Verminderen strategische kwetsbaarheid

Specifieke inkoop doelstellingen• Make-or-buy-beslissing• Leveranciersmanagement• Samenwerkingsverbanden

Make or buy kunnen wij dat zelf maken in productieafdeling of moet ik het gaan inkopen (komen voor bij productontwikkeling/industrie)

Page 7: De VoedselbankPLUS · Web viewManagement Inkoop H2 Definitie Inkoop: Het geheel van alle activiteiten die in organisaties worden vervuld om producten en diensten van externe bronnen

Les 3

Make or buy beslissingenAanleiding

• Productontwikkeling• Ontevredenheid over leveranciers• Afzetverandering• Kostenbeheersing en flexibiliteit• Strategische heroverweging kernactiviteiten

Productontwikkeling ->

Kostenbeheersing en flexibiliteitVoorbeeld uitbesteding logistiek

• Minder zorgen (arbeidsrecht)• Financieel voordeel (investeringen)• Overzicht kosten• Deskundigheid en kwaliteit• Risicobeperking

Strategische heroverweging kernactiviteitenAls je ergens minder goed in bent kun je het uitbesteden. Vb: bol.com, goede marketing en bezorgen besteden ze uit aan PostNL

Make or buy?Zeker niet ‘make’:

• Producten die je zelf niet (goed) kunt maken• Product met geringe waarde• Makkelijk in te kopen (routineproduct)

Zeker niet ‘buy’:• Kernactiviteiten

Tendens make or buy• Crisis geeft meer inzicht• Lonen Azië stijgen hard• Transport en levertijden• Copycat en communicatie

Original Equipment Manufacturer (OEM)

Een Original equipment manufacturer (OEM) is een bedrijf dat producten levert ten behoeve van een merkleverancier. De merkleverancier verwerkt het product in eigen producten alsof het een eigen fabricaat is.

Een compleet product wordt ingekocht bij een OEM, zet er een merk op en dan is het een OEM product: Bijv. printer wordt gemaakt, logo ricoh erop en dan is het van ricoh

Een Original Equipment Manufacturer (OEM) wordt aangeleverd door:First tier leveranciers (tientallen)Deze worden aangeleverd door:Second tier leveranciers (honderden) Deze worden aangeleverd door:

Page 8: De VoedselbankPLUS · Web viewManagement Inkoop H2 Definitie Inkoop: Het geheel van alle activiteiten die in organisaties worden vervuld om producten en diensten van externe bronnen

Third tier leveranciers (duizenden)

Portfoliobenadering van Kraljic

Twee dimensies, hoe groot volume doe ik in de producten de andere as wat is mijn inkooprisico, Bovenin de producten die veel verkopen, onderin de mindereRechtsonderin minder leveranciers, linksbovenin veel leveranciersRoutineproducten weinig inkoopvolume, makkelijk te verkrijgen op iedere hoek vd straat bijv plakbandHefboomproductenveel volume, veel nodig en ik heb veel leveranciers. Leveranciers dus tegen elkaar uitspelenKnelpuntproducten moeilijk om in te kopen, bijv iphone twee stukjes metaal die nodig zijn om hem te maken maar moeilijk zijn aan te komen.Strategische producten producten waaraan ik lastig kan aankomen maar een heel groot inkoopvolume van doe. Bijv uranium voor een kerncentrale

Routine producten effecient bestellen, niet teveel tijd mee kwijt zijnHefboomproducten macht gebruiken, leveraniers uitnodigen en uitspelenKnelpuntsproducten alternatief voor vinden zodat je niet afhankelijk bentStrategische producten strategische partnerships mee aangaanLeveranciersbeoordelingssysteem

Page 9: De VoedselbankPLUS · Web viewManagement Inkoop H2 Definitie Inkoop: Het geheel van alle activiteiten die in organisaties worden vervuld om producten en diensten van externe bronnen

Les 4

Je loopt alle zes fasen van het inkoopproces door wanneer je een new task buy hebt. Bij een reguliere inkoop meestal alleen de laatste drie.

Links van het inkoopproces -> initiële inkoop functie (data in de computer zetten)Rechts van het inkoopproces -> verwervingsfunctie (data in de computer zien en de opdracht bestellen)

Specificeren: het doel van specifiëren is het zo objectief(geen merk bij zetten en niet te specifiek op het product in. Niet een leverancier maar een algemene vorm -> pen blauw ect) mogelijk beschrijven en vastleggen van de in te kopen goederen en diensten.Niet alleen het product of dienst beschrijven maar ook de dienstverlening eromheen (bijvoorbeeld logistiek en facturering)Soorten eisen:

• Functionele eisen (gebruiksdoel)• Technische eisen (technische kenmerken)• Logistieke eisen• Kwaliteitseisen• Commerciële eisen (factuur, betaling, korting)• Milieuaspecten • Sociale aspecten

Problemen met specifiëren• Gebrekkige specificatie• Veranderende specificatie• Overspecificatie (teveel opschrijven, doel voorbij schrijven)

Offreren: bedrijf vragen voor een aanbod te doen.• Incidentele aankopen (ik ga eenmalig een partij inkopen)• Reguliere aankoop, slechte leverancier • Mogelijk reguliere aankoop (new task buy)• Reguliere aankoop, maar toch marktverkenning

Page 10: De VoedselbankPLUS · Web viewManagement Inkoop H2 Definitie Inkoop: Het geheel van alle activiteiten die in organisaties worden vervuld om producten en diensten van externe bronnen

Approved: lijst van leveranciers waarmee je al zaken doetPreferred: leveranciers die bovenaan staan, positief en daar doe je graag zaken mee

Bij een offerte wordt er vaak achteraf je keuze nog onderhandeld.

Aanbesteding, meestal over grotere projecten/productenIs het aanvragen van een bindende prijsopgave voor het uitvoeren van een project of de levering van een product.

• Openbare aanbesteding -> partij openbaart via internet een vermelding over producten die ze nodig hebben.

• Onderhandse aanbesteding -> een aantal leveranciers die jij van tevoren selecteert. Bij hun doe je een aanvraag.

• Europese aanbestedingen (openbaar) (meestal deze soort van aanbesteding) Transparantie (iedereen moet kunnen reageren op je aanvraag en iedereen moet je opdracht

kunnen vinden en zien) Objectiviteit (vooraf vertellen wat de eisen voor het product zijn en eisen over bedrijf met

wie je eventueel in samenwerking zal gaan)

Page 11: De VoedselbankPLUS · Web viewManagement Inkoop H2 Definitie Inkoop: Het geheel van alle activiteiten die in organisaties worden vervuld om producten en diensten van externe bronnen

Non-discriminatie (iedereen die zich inschrijft krijgt zelfde informatie en rechten)Als een gemeente iets wilt doen moeten ze altijd Europees aanbesteden. Je gaat informatie op zoeken. De partij die jou informatie verschaft mag niet meer mee doen met de aanbesteding.

Reguliere inkoop: product dat telkens op nieuw wordt besteld.