De uitdagingen voor de ouderenzorg- en dienstverlening David Talloen Provincie Oost-Vlaanderen...

31
De uitdagingen voor de De uitdagingen voor de ouderenzorg- en dienstverlening ouderenzorg- en dienstverlening David Talloen Provincie Oost- Vlaanderen Dienst Minderheden

Transcript of De uitdagingen voor de ouderenzorg- en dienstverlening David Talloen Provincie Oost-Vlaanderen...

Page 1: De uitdagingen voor de ouderenzorg- en dienstverlening David Talloen Provincie Oost-Vlaanderen Dienst Minderheden.

De uitdagingen voor de De uitdagingen voor de ouderenzorg- en dienstverleningouderenzorg- en dienstverlening

David Talloen

Provincie Oost-Vlaanderen

Dienst Minderheden

Page 2: De uitdagingen voor de ouderenzorg- en dienstverlening David Talloen Provincie Oost-Vlaanderen Dienst Minderheden.

• Vaststellingen• Risicogroep• Kennis en aandachtspunten• Valkuilen• Uitdaging• Ondersteuning• Beleidssuggesties• Goede praktijken

De uitdagingen voor de ouderenzorg- en dienstverlening

Page 3: De uitdagingen voor de ouderenzorg- en dienstverlening David Talloen Provincie Oost-Vlaanderen Dienst Minderheden.

Vaststellingen m.b.t. allochtone ouderen

• Aantal stijgt snel • Grotere impact van ouderdom• Groter risico’s op armoede• Integrale zorg door familieleden is een mythe• Werking van diensten zijn nauwelijks bekend• Taal- en communicatieproblemen

Zorgvraag zal sterk toenemen Specifieke problemen en drempels

Page 4: De uitdagingen voor de ouderenzorg- en dienstverlening David Talloen Provincie Oost-Vlaanderen Dienst Minderheden.

Allochtone ouderen dreigen een risicogroep te worden

• Vicieuze cirkel van wederzijdse onbekendheid: geen vraag, geen aanbod

Vallen tussen afbrokkelende mantelzorg en onaangepast aanbod

Nood aan een toegankelijker aanbod:• wegwerken van drempels• inspelen op de behoeften

Page 5: De uitdagingen voor de ouderenzorg- en dienstverlening David Talloen Provincie Oost-Vlaanderen Dienst Minderheden.

Specifieke kennis en aandachtspunten

• Taal- en communicatie• Voeding• Scheiding man-vrouw• Ziektebeleving en ziektegedrag• Traditionele geneeswijzen• Religieuze opvattingen en gebruiken: religieuze

ondersteuning, overlijden, begraven, religieuze feesten, rituele reiniging…

• Aangepaste inrichting• Vrijetijdsbesteding• 29-dagenclausule

Page 6: De uitdagingen voor de ouderenzorg- en dienstverlening David Talloen Provincie Oost-Vlaanderen Dienst Minderheden.

Zorgvuldig met deze kennis omspringen: 2 valkuilen

• Valkuil 1: gevaar van “overculturaliseren”• Valkuil 2: kennis is beperkt

Vergroot de kloof tussen hulpverlener en allochtone ouderen i.pv. te verkleinen

Page 7: De uitdagingen voor de ouderenzorg- en dienstverlening David Talloen Provincie Oost-Vlaanderen Dienst Minderheden.

Valkuil 1:Gevaar van

“overculturaliseren”

= cultuur wordt gezien als een onveranderlijk standaardpakket van normen en waarden en wordt als enige verklaring beschouwd in wat er fout loopt in het contact

Illusie van totaalverklaring (receptenbenadering)• Mensen worden gereduceerd tot karikaturen van

hun cultuur• Persoonlijke en sociale factoren worden buiten

beschouwing gelaten• Geen oog voor uitsluitingsmechanismen Oversimplificatie, vooroordelen en culturele

misverstanden

Page 8: De uitdagingen voor de ouderenzorg- en dienstverlening David Talloen Provincie Oost-Vlaanderen Dienst Minderheden.

Valkuil 2:Kennis is beperkt

• Kunnen omgaan met verschillen is minstens even belangrijk

• Interculturele competentie bestaat naast kennis, ook uit houding en vaardigheden

Page 9: De uitdagingen voor de ouderenzorg- en dienstverlening David Talloen Provincie Oost-Vlaanderen Dienst Minderheden.

Interculturele competentie

• Luisteren

•Vragen stellen

• Onderhandelen

• Zijn eigen gedrag kunnen aanpassen

VAARDIGHEDEN• Respect

• Empathie

• Zichzelf in vraag kunnen stellen

HOUDING

• Verwerven van specifieke kennis over verschillende groepen: gedrag ideeën, andere kenmerken

• alle culturen niet op één hoop gooien

KENNIS

Page 10: De uitdagingen voor de ouderenzorg- en dienstverlening David Talloen Provincie Oost-Vlaanderen Dienst Minderheden.

Besluit

• Culturele kennis is nuttig, maar afstappen van “receptenbenadering”

• Een geschikte houding en vaardigheden overstijgen vaak het culturele aspect en laat mensen in dialoog treden

• Dialoog en een relatie op basis van vertrouwen is zeer belangrijk

Inzicht krijgen in de leefwereld van de oudere zoeken naar oplossingen die voor beide partijen aanvaardbaar

zijn

Page 11: De uitdagingen voor de ouderenzorg- en dienstverlening David Talloen Provincie Oost-Vlaanderen Dienst Minderheden.

De uitdaging: toegankelijk en kwaliteitsvolle zorg voor

iedereen= Interculturaliseren

Dynamisch aanbod:• Beschikbaar stellen van diensten is een actief begrip• Heeft respect voor verschillen• Neemt praktische schikkingen

Inclusief beleid: • Geen aparte zorgstructuren• Evenwicht tussen algemene en specifieke maatregelen• Doelgroepinitiatieven ontplooien zich voornamelijk binnen de

bestaande zorginstanties• Overleg en samenwerking met de doelgroep en hun organisaties

en met de integratiesector/diversiteitsector

Page 12: De uitdagingen voor de ouderenzorg- en dienstverlening David Talloen Provincie Oost-Vlaanderen Dienst Minderheden.

Ondersteuning

• Allochtone zelforganisaties• Integratiesector• Resoc’s• Opleidingscentra, bureaus,

particulieren …

Page 13: De uitdagingen voor de ouderenzorg- en dienstverlening David Talloen Provincie Oost-Vlaanderen Dienst Minderheden.

Beleidssuggesties

• Empowerment van allochtone ouderen• Verhogen van interculturele competenties van dienst- en

hulpverleners• Instroom van allochtonen in de zorgberoepen• Financiële stimulansen aan voorzieningen• Coördinatie en bundeling expertise op Vlaams niveau• Ageren op Europees niveau via de nationale

actieplannen

Page 14: De uitdagingen voor de ouderenzorg- en dienstverlening David Talloen Provincie Oost-Vlaanderen Dienst Minderheden.

Extra suggestie

Niet blijven onderzoeken, maar vooral handelen!

“80 % van wat wij moeten weten m.b.t. allochtone senioren, weten wij al, en als wij 25 % van die kennis ook daadwerkelijk gaan gebruiken in de zorg voor allochtone ouderen, dan zal

hun situatie met 100 % verbeteren”

Page 15: De uitdagingen voor de ouderenzorg- en dienstverlening David Talloen Provincie Oost-Vlaanderen Dienst Minderheden.

Goede praktijken

• Project Ouder worden in Vlaanderen/Brussel

• Project Transculturele Mantelzorg

Page 16: De uitdagingen voor de ouderenzorg- en dienstverlening David Talloen Provincie Oost-Vlaanderen Dienst Minderheden.

Project Ouder worden in Vlaanderen/Brussel

• Ontwikkeld in 1998 door de provinciebesturen Oost-Vlaanderen en Limburg

• Uitgebreid naar gans Vlaanderen en Brussel én voor verschillende taalgroepen

Probleemstelling• Vicieuze cirkel van wederzijdse onbekendheid tussen oudere

allochtonen en de dienst- en zorgverlening voor ouderen

Doelgroep• Oudere allochtonen• Zorg- en dienstensector

Page 17: De uitdagingen voor de ouderenzorg- en dienstverlening David Talloen Provincie Oost-Vlaanderen Dienst Minderheden.

Doelstelling

• Ouderen informatie en voorlichting verstrekken

• Behoeften van de ouderen doorspelen • Een reflectie binnen de allochtone

gemeenschap teweegbrengen• Een communicatiesysteem tussen de

ouderen en de voorzieningen tot stand brengen

Page 18: De uitdagingen voor de ouderenzorg- en dienstverlening David Talloen Provincie Oost-Vlaanderen Dienst Minderheden.

Methodiek

Pedagogisch concept: 3 fasen• het kanaliseren van emoties• het verlenen van informatie• het opvragen van de wensen

Voorlichting voor ouderen• 6 wekelijkse bijeenkomsten• maximaal 20 deelnemers• in de taal van de deelnemers• gebruik van materialen voor personen die ook in eigen taal

analfabeet zijn• geen waardeoordeel voor een bepaald zorgsysteem (wel

bestrijden van vooroordelen)

Page 19: De uitdagingen voor de ouderenzorg- en dienstverlening David Talloen Provincie Oost-Vlaanderen Dienst Minderheden.

Inhoud 6 bijeenkomsten

• Videofilm met getuigenissen van allochtone ouderen zetten de deelnemers aan tot praten over hun eigen emoties

• Actuele knelpunten worden geïnventariseerd aan de hand van fotokaarten

• Via dia's/powerpointpresentatie maakt men kennis met het ruime zorgaanbod

• Uitnodiging van experts• Excursie naar diensten in de eigen woonplaats• Inventarisatie noden en behoeften

Page 20: De uitdagingen voor de ouderenzorg- en dienstverlening David Talloen Provincie Oost-Vlaanderen Dienst Minderheden.

Implementatie

• Centrale coördinatie en begeleiding

• Samenwerking met lokale partners en overdracht van deskundigheid

• Aangepaste rekruteringsstrategie

• Inschakelen van de zorgsector senioren

• Continuïteit verzekeren

Page 21: De uitdagingen voor de ouderenzorg- en dienstverlening David Talloen Provincie Oost-Vlaanderen Dienst Minderheden.

Resultaten

• Meer dan 1500 allochtone ouderen bereikt• Meer dan 100 keer uitgevoerd in Vlaanderen en Brussel in 30

steden en gemeenten• Ouderen kijken op een meer positieve manier naar hun

toekomst en naar de professionele diensten en voorzieningen• Lokaal beleid en diensten worden gesensibiliseerd• Aanzet tot interculturaliseringsprocessen binnen diensten en

voorzieningen• Aandacht binnen lokale beleidsplannen van lokale besturen• Samenwerkingsverbanden tussen de actoren uit de

integratiesector en de zorgsector

Page 22: De uitdagingen voor de ouderenzorg- en dienstverlening David Talloen Provincie Oost-Vlaanderen Dienst Minderheden.

Sterktes en zwaktes

Sterktes• tegemoetkomen van aan alledaagse praktische problemen van de

ouderen• inventarisatie van noden en behoeften van de ouderen• praktische aanknopingspunten voor de diensten en voorzieningen• schept een kader waarin andere vervolginitiatieven beter kunnen

worden ontwikkeld

Zwaktes• arbeidsintensief • soms slechte opvolging door gebrek aan personeel en middelen• te weinig betrokkenheid van de familie van de ouderen

Page 23: De uitdagingen voor de ouderenzorg- en dienstverlening David Talloen Provincie Oost-Vlaanderen Dienst Minderheden.

Transculturele Mantelzorg

• Ontwikkeld in 2002 door het provinciebestuur Oost-Vlaanderen i.s.m. de erkende mantelzorgverenigingen

• Gegroeid uit het project Ouder worden in Vlaanderen/Brussel

Probleemstelling• allochtone mantelzorgers zijn overbelast en kennen de

diensten niet die hun taak zouden kunnen verlichten• zorgdilemma bij allochtone families zit in een taboesfeer

Doelgroep• allochtone mantelzorgers• zorg- en dienstensector

Page 24: De uitdagingen voor de ouderenzorg- en dienstverlening David Talloen Provincie Oost-Vlaanderen Dienst Minderheden.

Doelstelling

• Competenties van de mantelzorgers verhogen

• Contacten leggen tussen allochtone mantelzorgers en de diensten voor senioren

• Stimuleren van interculturaliseringsprocessen van diensten

• Communicatie bevorderen tussen de generaties en de diensten

Page 25: De uitdagingen voor de ouderenzorg- en dienstverlening David Talloen Provincie Oost-Vlaanderen Dienst Minderheden.

Methodiek

• 7 wekelijkse bijeenkomsten• Maximaal 20 deelnemers• Gericht op dochters en schoondochters • Lokale zorgsector zelf staat in voor de voorlichting• De cursus is in het Nederlands maar er is wel

taalondersteuning voorzien• Eerst het uiten van emoties dan pas het geven van

informatie• Aangepast aan de noden van de mantelzorgers

Page 26: De uitdagingen voor de ouderenzorg- en dienstverlening David Talloen Provincie Oost-Vlaanderen Dienst Minderheden.

Thema’s 7 bijeenkomsten

• "Als het zorgen teveel wordt"• "De Thuiszorg"• "Tiltechnieken"• "Bestaande premies en tegemoetkomingen

in de thuiszorg"• "Diabetes en voeding" • “Excursie"• "Feestelijke afsluiting en uitreiking van de

certificaten"

Page 27: De uitdagingen voor de ouderenzorg- en dienstverlening David Talloen Provincie Oost-Vlaanderen Dienst Minderheden.

Resultaten

• Meer dan 130 allochtone mantelzorgers bereikt (Turks, Marokkaans,…)

• 11 keer uitgevoerd in 8 steden en gemeenten• Tegemoetkomen van aan alledaagse praktische

problemen van de allochtone families• Aanzet tot interculturaliseringsprocessen binnen de

diensten en voorzieningen• Samenwerkingsverbanden tussen de actoren uit de

integratiesector en de zorgsector

Page 28: De uitdagingen voor de ouderenzorg- en dienstverlening David Talloen Provincie Oost-Vlaanderen Dienst Minderheden.

Algemeen Besluit

Opgedane inzichten inzake allochtone ouderen komt de algemene kwaliteit van onze zorg ten goede

Page 29: De uitdagingen voor de ouderenzorg- en dienstverlening David Talloen Provincie Oost-Vlaanderen Dienst Minderheden.

Publicatie “Zorg voor allochtone

ouderen”

Hoe bestellen?

Provincie Oost-Vlaanderen

Dienst Minderheden

Woodrow Wilsonplein 2

9000 GENT

Tel. 09/267 71 40

E-mail: [email protected]

Page 30: De uitdagingen voor de ouderenzorg- en dienstverlening David Talloen Provincie Oost-Vlaanderen Dienst Minderheden.
Page 31: De uitdagingen voor de ouderenzorg- en dienstverlening David Talloen Provincie Oost-Vlaanderen Dienst Minderheden.

David Talloen

Provincie Oost-Vlaanderen

Dienst Minderheden

EINDE