De Transparant Prijs is een initiatief van PwC en mede mogelijk gemaakt door de Nationale Postcode Loterij

Maatschappelijkresultaat

De Transparant Prijs 2015

3 3 7 11

5 8 12

6 9 13

7 10 14

5

11

Herman WijffelsJuryvoorzitter De Transparant Prijs

Herman WijffelsDoen we nog de goede dingen en doen we de dingen goed?

Fact finding impactverantwoording

Boudewijn PoelmannVerschil moet er zijn

Wim van GinkelTo have impact or not

Website communicatievan social enterprisesis op orde

Nieuwe verdienmodellen; waardecreatie uit natuur

Weten is belangrijkerdan meten

Top 3 social enterprises

Samenvatting kernbevindingen 2015

Uitkomstenimpactprijs

De Transparant Prijsbedankt en felicieert

Deelnemers & scorelijst

Wim van Ginkel Senior Director PwC / initiatiefnemer en projectleider De Transparant Prijs

Boudewijn PoelmannDirectievoorzitter Nationale Postcode Loterij

Inhoud

2

Imago en publiciteit In de goededoelensector bestaan grote zorgen over de soms erg negatieve pers. ‘Blijkbaar slagen we er niet in om voldoende positieve publiciteit te genereren’, zegt Wijffels. ‘Maar zodra een kantoor wel erg duur blijkt of een bestuurder iets te goed voor zichzelf lijkt te zorgen, duikt de pers er bovenop. De media worden beheerst door incidenten en hier moeten we in onze sector blijvend alert op zijn. De neiging die bestaat om de werving van fondsen commerciëler aan te pakken helpt daarbij niet, maar wekt eerder ergernis op en voedt naar mijn idee alleen maar het wantrouwen.’

De negatieve pers hangt volgens Wijffels ook samen met het beeld dat de gemiddelde Nederlander heeft van de sector. ‘Veel mensen zien de sector als een verzameling organisaties die wordt gerund door vertegenwoordigers van een elite die er vooral voor

zichzelf zit. Deze elite heeft het, vooral in de aanloop naar de crisis, in hun ogen verbruid. Dat goede doelen ook echt goed bezig zijn is voor velen niet meer van-zelfsprekend en men blijft kritisch.’

Herstel van vertrouwen De Transparant Prijs is ingesteld om bij te dragen aan het vertrouwen in de sector. Door goede doelen te stimuleren om transparanter verslag te doen van hun activiteiten, vinden zij beter aansluiting bij het publiek en de donateurs. Wijffels: ‘Maar ook al is het jaarver-slag heel belangrijk, technologische ontwikkelingen zorgen ervoor dat informatie voortdurend beschik-baar is en dit gaf aanleiding om De Transparant Prijs verder te ontwikkelen.

In de samenleving bestaat behoefte om te kunnen zien hoe effectief organisaties zijn en welke resultaten zij boeken, met andere woorden de verantwoording van de output. In het kader van De Transparant Prijs verschuiven we dan ook het accent van de transparantie in het jaarverslag naar de transparantie van de informatie op de website en kijken we naar best practices op het gebied van inzicht geven in het maatschappelijk resultaat. Daarom introduceren we dit jaar een impactprijs. We helpen de sector te bewegen in de richting die ondernemingen in het kader van Integrated Reporting ook al zijn opgegaan, namelijk de verschuiving van aandeelhoudersbelang naar stakeholderbelang.’

Doen we nog de goede dingen en doen we de dingen goed?

Herman WijffelsJuryvoorzitter De Transparant Prijs

De wereld waaraan goede doelen een positieve bijdrage willen leveren is complexer en dynamischer geworden dan ooit. Klimaatverandering en oorlog hebben grote migrantenstromen doen ontstaan die onze samenleving op de proef stellen. ‘Vluchtelingen ruimhartig opnemen in de mate van het mogelijke, is de beste reactie daarop’, zegt Herman Wijffels, juryvoorzitter van De Transparant Prijs. ‘Ook laat de huidige situatie zien dat naast professionele goede doelen ook private hulpacties van mensen een plaats hebben gekregen. Het is zaak dat goede doelen dit erkennen en meebewegen met deze ontwikkeling.’ Het zijn ook technologische ontwikkelingen die mensen versneld met elkaar in contact hebben gebracht en bijvoorbeeld duurzame innovaties mogelijk maken of bijdragen aan preventie in de gezondheidszorg. Goede doelen moeten aansluiting vinden op al deze trends en ontwikkelingen en daarnaast nog het hoofd bieden aan een imagoprobleem en een vergrijzend ledenbestand.

‘Doe het zelf en doe het samen’

3

Doe het zelf en doe het samenVervolgens ziet Wijffels ook een trend richting problemen voorkomen in plaats van alleen het oplossen ervan. Hiermee samenhangend is er de invloedrijke trend die Wijffels samenvat als ‘doe het zelf’ en ‘doe het samen’. Wijffels: ‘Landelijke goede doelen moeten daar waar mogelijk aansluiting vinden bij deze basisbeweging in de samenleving. Mensen willen bijvoorbeeld onder-steund en geholpen worden om gezond te blijven en niet wachten tot een ziekte zich aandient. Een ander voorbeeld zijn probleemjongeren die niet als een probleemgeval behandeld willen worden, maar gezien willen worden als mensen met potentie op weg naar een beter leven.’

Vluchtelingen en particulier initiatiefZelf doen en samendoen zie je ook terug in het particulier initiatief dat is ontstaan als gevolg van de vluchtelingen die naar ons land komen. Wijffels: ‘Mensen zijn blijkbaar goed in staat zelf hulp te organi- seren en worden dus onderdeel van de hulpverlening. Hebben we goede doelen nog wel nodig? Jongeren steunen amper goede doelen, want zij hebben andere vormen gevonden om mensen te helpen. Een groot probleem in de sector is dan ook de vergrijzing van het leden- en donateursbestand. Om hun toekomst veilig te stellen moeten goede doelen hier bestuurlijk-strategisch verstandig op inspelen.’

Er is duidelijk een onderscheid zichtbaar tussen professionele goede doelen en de spontane private initiatieven van mensen. ‘Maar het één sluit het ander niet uit’, zegt Wijffels. ‘Toenemend particulier initiatief, mede geholpen door bijvoorbeeld sociale media, is een prachtige ontwikkeling, maar je wil bijvoorbeeld wel weten of activiteiten ook echt iets opleveren. Bovendien schuilen achter veel wereld-problemen ingewikkelde mechanismen en trends die je moet doorgronden wil je tot een echte oplossing

kunnen komen. Goede doelen, als onderdeel van een netwerkmaatschappij in wording, moeten hier positie kiezen, samenwerken en hun eigen focus aanbrengen.’

MegatrendsDe huidige vluchtelingenstroom heeft complexe oorzaken. Wijffels: ‘De wereldbevolking vermengt zich en dat komt mede doordat technologie het voor iedereen mogelijk maakt te zien wat er elders in de wereld gebeurt. Als daar oorlogen of natuurgeweld bij komen ontstaan migrantenstromen. De oorlogen in het Midden-Oosten zijn ontstaan mede omdat het Westen daar een evenwicht heeft verstoord om oliebelangen veilig te stellen. Dit was niet nodig geweest als we voluit zouden inzetten op duurzame energie, maar dit wordt nog steeds afgeremd door de bestaande orde. Tegelijkertijd slaat de klimaatveran-dering in Afrika al hard toe en is vanuit daar ook een vluchtelingenstroom op gang gekomen. We hebben de vluchtelingenstromen dus voor een deel eigenlijk zelf in de hand gewerkt.’

‘Vluchtelingen ruimhartig opnemen is de logische reactie op deze ontwikkeling’, zegt Wijffels. ‘Solidari-teit moet echter niet alleen gaan over het toelaten van vluchtelingen, maar vooral ook over werkelijke integratie in onze samenleving. Natuurlijk is er een limiet aan wat wij kunnen, maar we moeten echt investeren in migranten. Ik denk dat de meer ondernemende mensen hier komen en zij kunnen een bijdrage leveren aan de diversiteit, de creativiteit en het ondernemer-schap in onze samenleving. Ook goede doelen moeten zich de vraag stellen welke bijdrage zij kunnen leveren in dit proces.’

‘Toenemend particulier initiatief is een prachtige ontwikkeling’

4

To have impact or notVanuit De Transparant Prijs zien we dat goede doelen en social enterprises de afgelopen jaren veel vooruitgang hebben geboekt in het transparant verantwoorden over hun impact en maatschappe-lijk resultaat. Daarnaast is PwC dit jaar gestart met een impactprijs voor het boegbeeldproject van een goededoelenorganisatie. Met deze impact-prijs willen we onze trots op het mooie werk van goede doelen zichtbaar maken. Door projecten met maatschappelijk resultaat voor het voetlicht te brengen, wordt een abstract onderwerp als impact concreet zichtbaar voor het grote publiek.

Niets doen is geen optieGoededoelenorganisaties voeren risicovolle pro-jecten uit voor kwetsbare doelgroepen in complexe omstandigheden (zoals in landen waar conflicten spelen en/of natuurrampen zich voordoen). Daardoor is de kans op mislukken aanwezig. Niets doen is voor deze organisaties geen optie. Juist die houding om tóch te investeren waar anderen afhaken – omdat een project past bij de droom van een organisatie – is belangrijk voor de goededoelen- sector. Het is een sector van hoop op een betere wereld die niet dichterbij komt als we blijven stil-staan of alleen doen wat al bewezen succes heeft gehad. Risico nemen, ondernemend zijn en kansen pakken, maar wel altijd vanuit een duidelijke visie en missie waarop organisaties aanspreekbaar zijn.

Impact heeft te maken met de droom en de bezieling van organisatiesDe Transparant Prijs gelooft in een focus op impact en maatschappelijk resultaat omdat deze focus ervoor zorgt dat de goede vragen op tafel komen. Resultaten bereik je niet zonder te starten met een droom, visie en missie die mensen raakt en verbindt. Maar om die droom te realiseren, is een heldere strategie nodig met een focus om uiteindelijk ook impact te kunnen maken. In deze drieslag – droom, strategie en maatschappelijk resultaat – ligt volgens ons de kern van een goede-doelenorganisatie en daarmee ook de kern van de verantwoording.

Impact gaat niet primair over het meten, maar primair over de wil om te weten of de interventie is geslaagd en resultaat heeft geboekt. Impact heeft heel veel te maken met het DNA, met de ziel van goededoelenorganisaties, en met de uitdaging om deze zichtbaar te maken. Waar ‘gelooft’ een goededoelenorganisatie in, waarop is deze aanspreekbaar? Impact is veel meer een proces

‘In de huidige tijd is vertrouwen geen vanzelfsprekendheid’

binnen organisaties, dan een eindresultaat dat kwantitatief kan worden uitgedrukt en weergeeft hoe groot de impact van een project of organisatie is. Impact moet je willen meten om te leren en te verbeteren en om het publiek te laten zien wat je hebt bereikt, in alle kwetsbaarheid.

Impact laten zien om negatieve beeldvorming om te buigen?Is er een verband tussen de steeds terugkerende negatieve beeldvorming in de media over goede doelen en de uitdaging om meer en beter te laten zien wat de maatschappelijke relevantie en maatschappelijke resultaten van goededoelen-organisaties zijn? Dat denk ik wel. Waar mensen zijn, worden ook fouten gemaakt, zelfs in de meest professionele organisaties. Een focus op impact vraagt van goededoelenorganisaties om kwets-baarheid te tonen op hun kernwaarden. Bereiken we met onze inspanningen en het geld van de donateurs ook wat we hebben beloofd? En durven we te laten zien wat er misgaat? Veel organisaties zijn reeds met overtuiging deze weg ingeslagen. Het is nu tijd om als sector door te pakken.

Wordt impact zichtbaar gemaakt?De raison d’etre van goede doelen en social enterprises is het realiseren van een maatschappelijke droom, zoals het genezen van kanker of een wereld zonder kinderarbeid. Mensen willen zich verbinden aan een dergelijke droom – een visie waarin ook zij geloven – en aan de organisatie die zorgt dat deze droom wordt gerealiseerd. Maar ze willen tegelijkertijd ook dat hun geld goed wordt besteed.

Validatiestelsel biedt kans aan sector om te laten zien dat impact urgentie heeftDe sector heeft nu de kans om te laten zien dat impact en maatschappelijk resultaat serieus en met urgentie worden opgepakt. Het nieuwe validatie-stelsel biedt de mogelijkheid om te laten zien waar het in de goededoelensector in de kern om draait en waar goededoelenorganisaties op aanspreek-baar zijn. De visie van De Transparant Prijs is dat de tijd nu rijp is om op te staan en impact en maatschappelijk resultaat centraal te stellen en daarmee allerlei andere eisen en regels eens kritisch tegen het licht te houden. Opruimen om ruim baan te maken voor impact en daarmee de uitdaging aangaan om de samenleving de impact van de sector te laten zien. Het publiek heeft er recht op om te zien waar u trots op bent!

Wim van Ginkel Senior Director PwC / initiatiefnemer en projectleider De Transparant Prijs

De tijd is rijp om aan Nederland impact en maatschappelijk resultaat te laten zien

5

• Heb ook oog voor de ‘hoe-en-wat-vraag’. Impact heeft niet alleen te maken met een heldere strategie en theory of change, maar ook met de wijze waarop een project wordt uitgevoerd.

• Impactmetingen hoeven niet voor elk project of elke activiteit plaats te vinden maar vooral op programma- of organisatieniveau om ervan te leren en erdoor te verbeteren, waarbij lessons learned worden gedeeld met anderen die met vergelijkbare programma’s actief zijn.

Weten is belangrijker dan meten

Impact is gericht op leren en verbeteren

Over de relevantie van impact voor de toekomst van de goededoelensector

• Impact heeft niet alleen te maken met het hebben van een duidelijke theory of change maar ook met de bezieling, het geloof, de cultuur en het DNA van een goed doel. Het is een uitdaging om de bezieling ook zichtbaar te maken voor het publiek, omdat bij goede doelen de beoogde en gerealiseerde impact altijd samenhangen met de ‘ziel’ van de organisatie. Voor donateurs is de ziel (of het DNA) van een organisatie minstens zo belangrijk als de bereikte impact. Houd het eenvoudig!

Peer group learning is een instrument dat waardevol kan zijn voor (grote) goede doelen om op die manier van elkaar te leren.

• Impact realiseren is de raison d’etre van goede doelen en zou om die reden de kern van het nieuwe validatiestelsel moeten zijn. Alle andere zaken en regels zijn feitelijk overbodig omdat ze de aandacht afleiden van de kern. Een goed doel is aanspreekbaar op de droom, de visie en de beoogde en bereikte impact.

Bureaucratie werkt verlammend; het remt innovatie en creativiteit. Meten is belangrijk, maar blijf zorgen voor de menselijke maat en houd het eenvoudig.

Tijdens de rondetafelbijeenkomst Impact en maatschappelijk resultaat – de bakens moeten verzet worden op 11 september jongstleden spraken zeven goede doelen, de VFI, het CBF en de Nationale Postcode Loterij, onder leiding van Kellie Liket van de Erasmus Universiteit, over de relevantie van impact en maatschappelijk resultaat voor goededoelen-organisaties.

Na een korte discussie over de definities (spreken we allemaal dezelfde taal?) is nagedacht over de toekomst. Wat is de visie van goededoelenorganisaties op de rele-vantie van impact over vijf jaar en op welke wijze kan het centraal stellen van impact de goededoelenorganisaties en de sector verder helpen in het bouwen aan maatschappelijk vertrouwen?

De belangrijkste uitkomsten van de ronde-tafelbijeenkomst kunnen als volgt worden samengevat:

• Organisaties zijn primair accountable voor de ‘missie-impact’ (de gerealiseerde impact vanuit de missie van de organisatie) en niet voor de ‘public impact’ (de gereali- seerde impact inclusief neveneffecten).

• Organisaties dienen wel aanspreekbaar te zijn op de public impact en mogelijke negatieve neveneffecten. Een voorbeeld is een campagne tegen het effect van roken op de gezondheid die ertoe kan leiden dat tabaksboeren werkeloos worden.

6

Uitkomsten impactprijs Fact finding impactverantwoordingDe impactprijs voor best practice-projectDe impactprijs wordt uitgereikt aan hét boegbeeldproject van een goed doel. De genomineerde projecten zijn best practice-projecten met aspecten in zich van innovatie, voorbeeldfunctie en opschaalbaarheid. Ook hebben deze projecten een duidelijke link met een maatschappelijke nood én met de strategie van de organisatie. Bovendien hebben de projecten ‘impact’ op mensen: door de inhoud van het project zelf enerzijds en door de wijze waarop over het project is gecommuniceerd anderzijds raken de projecten de emotie en hebben ze een ‘wauw-effect’.

Het denken in boegbeeldprojecten is nieuwOver het algemeen blijkt dat de organisaties die hebben deelgenomen aan de impactprijs het lastig vinden een duidelijke, beknopte en overtuigende beschrijving te geven van een van hun projecten. Opvallend is ook dat bij meerdere organisaties op de website of in het jaarverslag slechts beperkte informatie over het ingediende ‘boegbeeldproject’ is opgenomen: er wordt veelal ingeschreven met een van de lopende projecten. Ook zien we dat wordt ingeschreven met projecten die reeds een aantal jaar lopen en die dus in mindere mate een link hebben met het verslagjaar 2014.

Dilemma’s bij het op waarde schatten van de maatschappelijke impactOndanks het feit dat een aantal deelnemende organisaties op overtuigende wijze hun project onder de aandacht heeft weten te brengen, blijft het lastig om op basis van de beschikbare informatie de maatschappelijke impact goed op waarde te schatten. De ‘heftigheid’ of de beleefde relevantie van het probleem dat wordt opgepakt kan zo een rol spelen in de keuze voor het beste boegbeeldproject.

In de jaarverslagen van deelnemers zien we een ontwikkeling dat steeds meer organisaties starten met het meten van hun impact. Ook zien we dat het meten en zichtbaar maken ervan veel vragen en dilemma’s oproept. Organisaties moeten de impact van de (activiteiten van de) organisatie daadwerkelijk kunnen laten zien. Heeft de organisatie waargemaakt wat zij heeft beloofd? Wij dagen organisaties uit hun boegbeeldproject te kiezen en in de verslaggeving de focus te leggen op de maatschappelijke waardecreatie.

Terre des Hommes Nederland Op ieder moment van de dag zijn 750.000 mannen op zoek naar webcamseks met zeer jonge kinderen. Met het project Sweetie - een fictief meisje – worden potentiële daders van webcamseks met kinderen ontmaskerd.

Amref Flying DoctorsMeisjesbesnijdenis is zinloos, pijnlijk en gevaarlijk voor meisjes. Met het project “stop meisjesbesnijdenis” worden meisjes in Kenia en Tanzania op een gezonde manier vrouw door een alternatief over-gangsritueel.

Nederlandse HartstichtingOperaties, prikken, behandelingen en controles. De TikkieRing met Tikkies helpt een kind met een hartafwijking deze ervaringen te verwerken. De ring vertelt het verhaal van een kind.

Plan NederlandIn Uganda blijven meisjes thuis van school als ze ongesteld zijn. Met het beschikbaar stellen van de AFRIpads, een duurzaam en wasbaar maandver-band, lopen meisjes geen leerachterstand meer op en blijven naar school gaan.

7

Websitecommunicatie van social enterprises is op orde

Vorig jaar is De Transparant Prijs gestart met een pilotonderzoek onder vijf social enterprises naar de maatschappelijke verantwoording van dit type organisatie. Hieruit is gebleken dat het jaarverslag als middel voor social enterprises minder relevant is om te gebruiken in de communicatie met hun belanghebbenden. De website wordt wel gebruikt in de communicatie met de stakeholders. Vandaar dat De Transparant Prijs in overleg met Social Enterprise NL een selectie heeft gemaakt van zestig social enterprises voor een nieuw pilot-onderzoek naar de meest transparante website onder deze zestig social enterprises. De selectie van deze so-cial enterprises heeft plaatsgevonden op basis van het feit of belanghebbenden gevraagd hebben om een impactrapportage. PwC heeft aan deze selectie de winnaars van het Social Impact Lab toegevoegd die beschikken over een website.

De websites van deze social enterprises zijn beoordeeld op communicatie en op transparantie van het maatschappelijk resultaat aan de hand van twaalf vragen. Deze vragen hebben betrekking op zowel het sociale als het ondernemende aspect van de social enterprise.

We realiseren ons dat een website een specifiek doel heeft om belanghebbenden te informeren, waarbij de focus van het pilotonderzoek op maatschappelijke resultaten niet het primaire doel van de websitecommunicatie hoeft te zijn.

In essentie is een social enterprise een financieel zelfvoorzienende onderneming met een primair maatschappelijke missie. Het algemene beeld van het onderzoek is dat social enterprises veel aandacht besteden aan hun websitecommunicatie en goed scoren op transparantie. Het is goed om te noemen dat het onderzoek heeft plaatsgevonden in juli/augustus 2015 op basis van de toen beschik-bare websitecommunicatie en niet van tevoren is aangekondigd. Social enterprises hebben dus geen mogelijkheid gehad om op hun websites specifieke aandacht te besteden aan de aspecten die in de beoordelingscriteria zijn opgenomen.

Uit ons onderzoek blijkt dat een groot deel van de websites van social enterprises transparant is in het uitdragen van de maatschappelijke missie: 76% van de social enterprises is op hun website transparant over het sociale aspect door heldere communicatie over de missie en visie. De mate waarin inzicht wordt gegeven in het behaalde maatschappelijk resultaat is voor verbetering vatbaar. Positief is dat de websites van social enterprises vaak informatieve filmfragmenten gebruiken om te communiceren over het sociale aspect. Websites kunnen nog aan kracht winnen door meer gebruik te maken van verhalen van belanghebbenden.

‘76% van de social enterprises is op hun website transparant over het sociale aspect door heldere communicatie over de missie en visie’

Maar er kan meer inzicht worden gegeven in het maatschappelijk resultaat

8

Beoordelingscriteria NeeDeels

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

Structuur/governance (10%)

Jaarrekening/kerncijfers (5%)

Droom/missie/visie (10%)

Strategie (5%)

Plaats in de keten (5%)

Samenwerkingspartners (5%)

Verdienmodel (10%)

Risico’s en kansen (5%)

Maatschappelijk resultaat (15%)

“15 minuten” beeld (10%)

Emotionele impact/indruk (10%)

Beleving/storytelling (10%)

Ja

22%

2%

5%

15%

10%

10%

30%

7%

31%

15%

22%

21%

54%

8%

76%

40%

73%

62%

29%

5%

16%

59%

50%

34%

24%

90%

19%

45%

17%

28%

41%

88%

53%

26%

28%

45%

Een jaarverslag en de kerncijfers worden door slechts 8% van de social enterprises op hun website gepubliceerd.

In het algemeen zijn wij positief over de websitecommunicatie van social enterprises. Er is nog genoeg learning potential voorhanden, waarbij het pilotonderzoek best practices zal communiceren zodat social enterprises van elkaar kunnen leren. De leerpunten ten aanzien van met name inzicht geven in het verdienmodel, het maatschappelijk resultaat en de kerncijfers geven food for thought ten aanzien van welke mate van transparantie social enterprises willen geven (transparant zijn is een keuze) dan wel van hen mag worden verwacht als maatschappelijke onderneming. Wij zijn ons ervan bewust dat voor potentiële investeerders in een social enterprise meer informatie beschikbaar is en dat voor het verkrijgen van een goede indruk ook een gesprek en presentatie van de ondernemers waardevol zijn. Tegelijkertijd is de website een pr- en communicatiemiddel met een grotere groep van belanghebbenden waardoor een relevante indruk ontstaat. Met het pilotonderzoek willen we social enterprises stimuleren om na te denken over hun websitecommunicatie en een pleidooi houden voor transparantie.

Aandachtspunten voor social enterprises die een ‘deels’-score hebben behaald op maatschappelijk resultaat zijn:• Wanneer een social enterprise meerdere maatschappelijke thema’s heeft opgenomen in haar missie blijft de transparantie over het maatschappelijk resultaat voornamelijk beperkt tot één dominant thema, waardoor inzicht in de andere maatschappelijke thema’s achterblijft (een voorbeeld is Taxi Electric dat twee doelstellingen heeft; op de website wordt slechts over een doelstelling verantwoording afgelegd).• Daarnaast is de communicatie over het maatschappelijk resultaat vaak gericht op de output. Een aanbeveling is om de verantwoording op outcome te richten (in het voorbeeld van Taxi Electric gaat het om een output van 1 miljoen kilometers, maar wat is de outcome (impact) in CO2 gemeten geweest?).

De scores die betrekking hebben op het verdienmodel van social enterprises liggen duidelijk lager. 59% van de social enterprises communiceert op de website over het verdienmodel. Voor het onderwerp kansen en risico’s ligt het wellicht iets minder voor de hand om via de website te communiceren, hetgeen ook blijkt uit de score van 88% van de social enterprises die dit niet doen.

Top 3 social enterprises

FairMail is een sociale onder-neming die fair trade foto producten maakt. FairMail biedt Indiase, Marokkaanse en Peruaanse tieners fotografie-training, een ziektefonds en begeleiding bij het maken van hun toekomstplan.

Taxi Electric is de eerste elek-trische taxiservice van Europa. Haar missie is de taximarkt te verduurzamen. Daarnaast werft Taxi Electric haar chauf-feurs actief onder vriendelijke vijftigplussers.

Dopper gebruikt als slogan “the bottle is the message” en streeft naar een wereld waar mensen zich bewust zijn van het milieu, waar we actief de hoeveelheid single-use plastic afval verminderen en waar iedereen toegang heeft tot veilig drinkwater.

138jaarverslagen

27 interactievejaarverslagen

8.390pagina’s

23screeners

2.880 uur

1 projectleider

9 kernteamleden

4 beoordelings-commissieleden

4juryleden 4

winnaars!

klein

“Impactprijs”

groot

Beoordelingsproces 2015

Social Enterprises

60 websitesSocial Enterprises

Tabel met scores per beoordelingscriterium

9

De Transparant Prijs bedankt en feliciteertDe Transparant Prijs was het afgelopen jaar niet mogelijk geweest zonder de inzet en betrokkenheid van de volgende mensen en organisaties. Wij bedanken hen hartelijk voor hun (Pro Deo) bijdrage!

Kernteam PwCWim van Ginkel (projectleider),

Anne Kemeling, Mariëlle van Dijk,

Sander Franken, Helen Kearney, Marcus Looijenga,

Jaco Sira, Brenda Verberne, Stella Soekhlall en Astrid Burgers

Leden van de beoordelingscommissie

Wim Oosterom (voorzitter), Henk van Stokkom,

Marieke Jansz en Martijn Bennis

Leden van de juryHerman Wijffels (juryvoorzitter),

Hans Gortemaker, Betteke van Ruler en

Peter Kerkhof

ScreeningsledenAlex AfsharAlyssa Arain

Anne-Loes van der MaasAnnika Lie

Ben SchellekensCharity Gessel

Emma van MullekomEster Kok

Gino MartensJeroen Meijer

Karin RademakersLinda OostdijkMaria Schagen

Mark-Jan VersluisPieter BlaauwRiëlle Brouwer

Robert van HardeveldRoderick Honig

Roos BijlRuchama WoerdingsSareh Hosseini Zahed

Tresita JansenWillem Wassink

PwC feliciteert Plan Nederland, Mama Alice en FairMail met het winnen van De Transparant Prijs 2015, respectievelijk in de categorieën grote en kleine fondsenwervende instellingen en social enterprises. Zij krijgen de prijs omdat hun jaarverslag en/of website het meest inzichtelijk en onderscheidend is. Deze prijs wordt mede mogelijk gemaakt door de Nationale Postcode Loterij die een prijzengeld van 100.000 euro ter beschikking stelt, waarvan 25.000 euro voor de impactprijs. Het winnen van De Transparant Prijs is voor de drie organisaties een bekroning op de inspanningen voor meer kwaliteit van verslaggeving. Een prestatie om trots op te zijn!

De winnaars vanDe Transparant Prijs 2015

© 2015 PricewaterhouseCoopers B.V. (KvK 3412089) Alle rechten voorbehouden.

Maatschappelijk resultaat

www.pwc.nl

Daarnaast bedanken wij alle PwC collega’s die de aflopen zomerperiode alle jaarverslagen gescreend hebben. Zonder jullie inzet was het niet gelukt.

10

Verschil moet er zijn

Boudewijn PoelmannDirectievoorzitter Nationale Postcode Loterij

Terecht verlangen donateurs en ook de deelnemers aan de Postcode Loterij dat goede doelen zorgvuldig met de schenkingen omgaan en het geld daar inzetten waar het het meest nodig is. En zij willen ook resultaat zien. Transparantie en impact gaan hand in hand, maar kunnen ook

verkeerde verwachtingen scheppen. Geld kan juist nodig zijn voor zaken die ogenschijnlijk minder voldoening geven aan de donateur, zoals een onderzoek of een campagne om nieuwe donateurs te vinden. Essentieel, maar minder sexy. En impact lijkt dan verder weg.

Impact bij goede doelen gaat over de vraag wat de bijdrage is aan het beter en mooier maken van de wereld. Sterven er minder mensen on-nodig, lijden minder mensen honger en hebben meer mensen toegang tot schoon water, volgen meer kinderen onderwijs, gaat het beter met de biodiversiteit, worden meer cultuurgoederen beschermd? En dan de vervolgvraag: hebben mensen daardoor een beter bestaan, fatsoenlijk werk, een inkomen waarvan ze rond kunnen komen, een dak boven het hoofd, een dokter en een school in de buurt?

Bij de Postcode Loterij vindt een uitvoerige toetsing plaats voordat organisaties worden toegelaten als beneficiënt. Ieder jaar is er een stevig gesprek aan de hand van vaste meetpunten. Eens in de vijf jaar vindt een hele grondige

evaluatie plaats, die “in the end” vooral gaat over de vraag wat de beneficiënt waar maakt van de ambitie waar het ooit om begonnen was. De verantwoordelijkheid blijft bij de experts zelf, de goededoelenorganisaties. Die moeten en willen wij vertrouwen. Onze ervaring is dat dat ook kan. Het verlangen naar impact is goed zolang dat vertrouwen uitgangspunt blijft.

De Rekenkamer onderzocht in 2011 hoe de overheid subsidieregelingen evalueert. Het Rijk verdeelt jaarlijks zo’n 6 miljard euro via 633 verschillende subsidieregelingen. Daarvan werden er 121 geëvalueerd. In 59 evaluaties werd gekeken naar de doelmatigheid van de subsidie. Uiteindelijk bleken er 4 daarvan effectief. Van minder dan 1 % van de subsidie-regelingen weten we dus dat ze effectief zijn! Het private initiatief functioneert zo gek nog niet, het is maar dat u het weet.

Impact is een moeilijk woord voor “verschil maken”. We willen dat onze bijdrage voor een goed doel verschil maakt. Dat klinkt eenvoudiger dan het is. Hoe definieer je ‘verschil’ en hoe meet je dat verschil? Bij de Postcode Loterij zeggen we: samen maken we het verschil. Eén ding is voor mij al jaren duidelijk; door de handen ineen te slaan wordt verschil zichtbaar. Bij de Postcode Loterij vergroten we voor mensen de kans op een beter leven in een groenere wereld, dankzij de vele deelnemers. De impact van de loterij op mens en natuur zie ik aan de verslagen van de 99 goede doelen. Dat geeft voldoening.

‘Hoe definieer je ‘verschil’ en hoe meet je dat verschil?’

De Transparant Prijs wordt mede mogelijk gemaakt door de Nationale Postcode Loterij door het beschikbaar stellen van het prijzengeld.

11

Nieuwe verdienmodellen

Hoewel subsidies nog het grootste deel van hun inkomen vormen, groeiden de nieuwe vormen van inkomsten van Nederlandse natuurorga-ni-saties de afgelopen jaren gemiddeld met 5%! Deze trend kan – en zal – de komende jaren worden versneld door de implementatie van nieuwe verdienmodellen.

Natuureigenaren hebben goud in handen: consumenten vragen om recreatiemogelijkheden en wonen graag in het groen. De overheid inves-teert in ecosysteemdiensten zoals waterberging en de chemische en energiesector vragen om biomassa en energielandschappen met ruimte voor wind-molens. In de jaarcijfers van natuureigenaren domineren echter de stijgende kosten voor onder-houd en fondsenwerving enerzijds en de afnemende subsidies en donaties anderzijds.

Jan-Willem van den BeukelManager Sustainability & Responsible Governance

Hoe komt het dat veel natuureigenaren, van NGO’s en overheden tot landgoedeigenaren en andere ondernemers, slechts mondjesmaat nieuwe vormen van inkomsten weten te genereren? Kansen op maatschappelijke waardecreatie worden zodoende gemist.

Uit interviews is gebleken dat de organisatiestruc-tuur en -cultuur de twee voornaamste belemme-ringen vormen. Onze hypothese is dat adoptie van de principes van een social enterprise hiervoor een oplossing biedt. Om dat te toetsen, voert PwC dit

najaar onderzoek uit naar de succesfactoren voor de implementatie van nieuwe verdienmodellen in de natuursector.

Met dit onderzoek willen we bijdragen aan een onafhankelijke en duurzame toekomst voor de natuursector. Wilt u aan dit onderzoek meewerken of heeft u vragen of suggesties? Neem dan contact met ons op.

Waardecreatie uit natuur

12

Websites

60

Communicatie

Totaal€ 911.082

Collecten 51.787Donaties en giften 472.698

Sponsoring 40.709Nalatenschappen 177.384Eigen loterijen enprijsvragen 12.729

Verkoop goederen 24.776Overige 52.611

Contributies 78.388

Baten uit eigen fondsenwerving(x €1.000)

Totale baten

Baten uit eigen fondsenwerving

Baten uit gezamenlijke acties

Baten uit acties van derden

Subsidies van overheden

Baten uit beleggingen

Overige baten

Totaal baten

Groei baten 2014 - 2013

Groei in %

Mutatiein %

2013x€1.000

2014x€1.000

911.082

2.790

303.664

1.227.493

108.083

82.529

2.635.641

19.993

1%

915.457

4.211

350.477

1.203.282

78.681

63.540

2.615.648

0%

-34%

-13%

2%

37%

30%

Bestedingen aan de doelstelling

Kosten werving baten

Kosten beheer en administratie

Totaal lasten/bestedingen

Kosten eigen fondsenwerving (kosten fondsenwerving / baten eigen fondsenwerving)

Kosten beheer & administratie / totaal lasten

2.347.925

162.638

85.419

2.595.982

12,4%

5,4%

2.267.956

165.152

85.564

2.518.672

13,7%

5,7%

4%

-2%

0%

3%

82% van de deelnemers zond ookvorig jaar hun verslag in

Aantal deelnemers:Groot 112Klein 26Social enterprises 60

Gemiddelde score top 100Gemiddelde score totaal

7,26,8

38% van de deelnemers heeft een CBF keurmerk

16 deelnemers hebbeneen triple A scoreAAA

76

Gemiddeld aantal pagina’s

Onlinejaarverslagen

In het kort

Beschikbaarheid verslag

Januari

1%Maart

17%

April

23%

Juli

8%

Mei

27%

Februari

1%Juni

23%

Sectorverdeling 2015*2014

Welzijn & cultuur

Gezondheidszorg

Internationale hulpverlening

Natuur en milieu

23,2%

*25,5%

13,8%

*17,2% 52,9%

*49,7%

10,1%

*7,6%

Deelnemers representeren 64% van de totale sectorinkomsten (2,6 miljard)

86% van de deelnemers heeft een A gescoord op Compliance

B

8%*13%

C

6%*2%

A

86%*85%

C

51%*41%

Compliance

Organisaties weten communicatie steeds beter in te zetten als middel om resultaat te verantwoorden

A

59%*46%

B

35%*41%

C

6%*12%

Maatschappelijk resultaat verantwoordingis niet verbeterd ten opzichte van 2014

A

15%*9%

B

34%*50%

Impact

De Transparant Prijs 2015

27

Bestedingen Mutatiein %

2013x€1.000

2014x€1.000

1 juli

Samenvatting kernbevindingen 2015

Winnaar groot

Winnaarklein

Winnaar SE

13

V

V

V

V

V

V

V

V

V

V

V

Deelnemers & scorelijstCategorie grote fondsenwervende instellingen

Deelnemer

12

12

9

12

10

6

7

11

7

8

11

11

12

11

10

12

12

8

12

12

11

12

3

8

10

9

12

12

8

10

6

12

7

11

8

12

11

11

5

V

V

V

V

V

V

V

V

V

V

V

V

V

V

V

V

V

V

V

V

V

V

V

V

V

V

V

V

V

AAA

AAA

AAA

AAA

AAA

AAA

AAA

AAA

AAA

AAA

AAA

AAA

AAA

ABA

ABA

AAB

ABA

ABA

AAB

ABA

ABA

ABA

ABA

ABA

ABA

ABA

ABA

ABA

ABA

ABA

ABA

ABA

ABB

ABA

ABA

ABA

ABB

ABA

ABA

Aantal jaardeelname

Score TP2015

Top 100

De kopgroep

Deelnemer Aantal jaardeelname

Score TP2015

Top 100

De achtervolgers (1)

Nierstichting Nederland

Stichting voor Vluchteling-Studenten

Stichting Tear Fund Nederland

CARE

Stichting Kom over en help

Oranje Fonds

Vereniging Humanitas

Epilepsiefonds

Stichting Natuur en Milieu

Amref Flying Doctors

Het Nederlandse Rode Kruis

Stichting Partnership Foundation

Vereniging Vogelbescherming Nederland

Aids Fonds

De Rudolphstichting

De Vrolijkheid

European Cultural Foundation

Fonds Gehandicaptensport

Free Press Unlimited

Gevangenenzorg Nederland

Hivos

HospitaalBroeders

IKV Pax Christi

Kerk in Actie

Nederlandse Brandwonden Stichting

NSGK

Prinses Beatrix Fonds

Reumafonds

SPARK

St. Barcode for LIfe

Stichting A.S.A.P.

Stichting Alzheimer Nederland

Stichting Child Helpline International

Stichting De 12Landschappen

Stichting De Regenboog Groep

Stichting De Verre Naasten

Stichting Greenpeace

Stichting Het Geldersch Landschap

Stichting Hulp Oost-Europa

10

11

10

3

12

11

9

12

12

11

8

1

11

9

9

11

11

6

6

1

5

12

1

4

11

7

9

12

9

6

2

12

11

5

9

5

9

12

6

10

V

V

V

V

V

V

V

V

V

ABA

ABA

ABA

ABA

ABB

ABA

ABA

ABB

ABA

ABB

ABB

ABB

ABB

Deelnemer Aantal jaardeelname

Score TP2015

Top 100

De achtervolgers (2)

Deelnemer Aantal jaardeelname

Top 100

Het peloton (1)

Welzijn & Cultuur1. Stichting Opkikker2. Stichting Christelijke Media Projecten (3xM)3. Stichting VanHarte4. Stichting CliniClowns Nederland5. Stichting Kinderpostzegels Nederland

Gezondheidszorg1. Nederlandse Hartstichting2. Wereld Kanker Onderzoek Fonds3. KNCV Tuberculosefonds4. Nierstichting Nederland5. Nationaal Epilepsie Fonds

Internationale Hulpverlening1. Stichting Plan Nederland2. Stichting Red een Kind3. Stichting Heifer Nederland4. Stichting The Hunger Project5. Foundation Rural Energy Services (FRES)

Natuur en milieu1. Stichting Wakker Dier2. Waddenvereniging3. Stichting AAP4. Vereniging Natuurmonumenten5. Vereniging Milieudefensie

Toplijsten verschillendesectoren

Stichting IFAW

Stichting JDRF Nederland

Stichting Johan Cruyff Foundation

Stichting KWF Kankerbestrijding

Stichting Leger des Heils

Stichting LEPRA Zending Nederland

Stichting Mama Cash

Stichting Metakids

Stichting MS Research

Stichting Nederlands Comité Unicef

Stichting Ontmoeting

Stichting Open Doors

Stichting Operatie Mobilisatie Nederland

Stichting Prins Bernhard Cultuurfonds

Stichting Skanfonds

Stichting Solidaridad

Stichting STOPhersentumoren.nl

Stichting Vluchteling

Stichting Women Win

Stichting World Servants Nederland

Stichting World Vision

Vereniging Amnesty International

Vereniging Het Nederlands Bijbelgenootschap

Vereniging Rembrandt

Vereniging VluchtelingenWerk Nederland

WereldOuders

World Animal Protection

Zeister Zendingsgenootschap ZZG

Branche Vereniging Partos

Fonds Psychische Gezondheid

Health[e]Foundation

Nationaal Fonds voor Vrijheid en Veteranenzorg

Stichting Museumkaart

Vereniging de Gereformeerde Zendingsbond

1

2

10

12

8

11

10

10

5

11

10

11

6

12

7

12

4

12

6

7

9

12

11

5

11

8

3

9

2

5

7

6

2

10

V

V

V

V

V

V

V

V

V

V

V

V

V

V

V

V

V

Deelnemer Aantal jaardeelname

Top 100

Het peloton (2)

Deelnemer Aantal jaardeelname

Top 100

De achterblijvers

1. Stichting Plan Nederland

2. Stichting Red een Kind

3. Stichting Opkikker

Stichting Heifer Nederland

Nederlandse Hartstichting

Stichting The Hunger Project

Foundation Rural Energy Services (FRES)

Stichting Woord en Daad

Stichting Wakker Dier

Stichting HomePlan

Stichting War Child Nederland

Stichting SOS-Kinderdorpen

Stichting Dorcas Hulp Nederland

Stichting Cordaid

Waddenvereniging

Stichting Terre des Hommes Nederland

Stichting Aap

Wereld Kanker Onderzoek Fonds

Stichting Simavi

Stichting Christelijke Media Projecten (3xM)

Vereniging Natuurmonumenten

Stichting Oxfam Novib

Women on Wings

Stichting Compassion Nederland

Vereniging Milieudefensie

Leprastichting

LIGHT FOR THE WORLD

Stichting CliniClowns Nederland

Stichting Edukans

KNCV Tuberculosefonds

Stichting VanHarte

Stichting Wilde Ganzen / IKON

Stichting Kinderpostzegels Nederland

MAF Nederland

Stichting ICCO

Nationale Vereniging de Zonnebloem

Stichting ICS

Stichting Save the Children

Stichting Mercy Ships Holland

Dit jaar heeft 66 procent van de top 100 goede doelen deel- genomen aan De Transparant Prijs. Hun gemiddelde score is met 0,2 gestegen naar een 7,2.

TOP 100

Hoogste nieuwe binnenkomer dit jaar met een score van een 6,8 is Hospitaalbroeders.

De grootste stijger is ADRA. Gestegen van een 6,0 naar een 8,1.

14

De eindscore van een organisatie wordt ingedeeld in een klasse A/B/C-rating op de onderdelen Compliance, Impact en Communicatie. • A-rating: score van 75% of meer van de punten op een onderdeel. • B-rating: score tussen de 55% en 75% van de punten op een onderdeel. • C-rating: score minder dan 55% van de punten op een onderdeel.

De scores van de deelnemers worden gepresenteerd in de volgende klassen: • Kopgroep: AAA-score (triple A) • Achtervolgers: één of meerdere B-score, geen C-score • Peloton: overige deelnemers die niet tot de kopgroep, achtervolgers of achterblijvers behoren • Achterblijvers: C op Compliance of een C op zowel Impact als Communicatie

Deelnemers & scorelijst

ColofonRedactie Anne Kemeling, Brenda Verberne, Mariëlle van Dijk, Stella Soekhlall, Wim van Ginkel, Hanno van der Winden, Jan-Willem van den Beukel en Wim Don

Categorie kleine fondsenwervende instellingen

Categorie social enterprises

Toelichting op de scorelijst

1. FairMail

2. Taxi Electric

3. Dopper

Stichting Villa Pinedo

Moyee Coffee

Enviu

Tony’s Chocolonely

TTC

De Correspondent BV

The Colour Kitchen

Deelnemer

www.fairmail.info

www.taxi-electric.nl

www.dopper.com

www.villapinedo.nl

www.moyeecoffee.com

www.enviu.org

www.tonyschocolonely.com

www.ttcmobile.com

www.decorrespondent.nl

www.thecolourkitchen.com

Website

De kopgroep

ME/CVS-Stichting Nederland

Stichting ActieZwerfhonden

Stichting Byounique

Stichting Dapper kind

Vision AfriKa Europe

Vitalis

1

5

2

1

1

5

Deelnemer Aantal jaardeelname

De achterblijvers

1. Stichting Mama Alice

2. Stichting Projecten Zuid-Afrika

3. Stichting El Fuego

Stichting ADRA Nederland

Stichting Weeshuis Sri Lanka

Stichting Shisu Niketan

Stichting Present Amsterdam

Stichting Kinderhulp Bodhgaya

Stichting Karuna Foundation

CooP-Africa, Cycling out of Poverty

Best Buddies Nederland

SDSP

Stichting Chimbo

Stichting DIO

Stichting Geef de kinderen van Mpongwe een toekomst

Stichting Hands & Feet

Stichting HoPe Nederland

Stichting Microkrediet voor Moeders

Stichting Nederland-Batam

Stichting Salvatoriaanse Hulpactie

7

11

8

7

10

8

7

6

4

4

1

11

7

1

11

2

8

9

1

8

4

12

6

AAA

AAA

AAA

ABA

ABA

AAB

ABA

ABA

ABB

ABB

Deelnemer Aantal jaardeelname

Score TP2015

De kopgroep

Deelnemer Aantal jaardeelname

Score TP2015

De achtervolgers

Deelnemer Aantal jaardeelname

Het peloton

Bij de kopgroep en achtervolgers wordt de rang-orde gepresenteerd per deelnemer. In de overige groepen zijn de deelnemers in alfabetische volgorde gepresenteerd. Belangrijkste reden is dat De Transparant Prijs deelnemers stimuleert om mee te doen en zo te leren en te verbeteren. Een publieke afstraffing is niet het doel. Door deelnemers in te delen in een groep wil De Transparant Prijs organisaties stimuleren de verantwoording te verbeteren om een volgend jaar door te dringen tot de kopgroep of de achtervolgers.

Top 100-deelnemers categorie groot In de scorelijst van categorie groot is zichtbaar of een deelnemer tot de top 100 van grootste fondsen- wervende instellingen in Nederland behoort.

FotografieBram Heimens – ASA FOTO & VIDEORoy Beusker Fotografie

Artwork Emily Simpson

VormgevingRay Breg - RBREG concept & art direction

De kopgroep in de scorelijsten heeft het triple A logo behaald

De Transparant Prijs A A ACompliance Impact Communicatie

AAA score jaarverslag 2014

De Transparant Prijs is een initiatief van PwC en mede mogelijk gemaakt door de Nationale Postcode Loterij

Druk & LithografieBoom Verweij Grafiservices

Redactieadres transparantprijs@nl.pwc.com

www.pwc.nl/transparantprijs

15