DE STER VAN BETHLEHEMvdkruit/jea3/homepage/...opzichte van de achterliggende sterren;Marsin...

AchtergrondenPlaneten; conjuncties

Kometen, novae en supernovaeCandidaten voor de Ster van Bethlehem

De datum van de kruisiging

DE STER VAN BETHLEHEMMogelijke astronomische verklaringen

Piet van der KruitKapteyn Instituut, Rijks-university Groningen

www.astro.rug.nl/∼vdkruit

Blaauw Sterrenwacht Midwinternacht; 21 december 2011

Piet van der Kruit, 21 december, 2011 De Ster van Bethlehem




AchtergrondenBijbelse tekstenGevolgtrekkingenHistorische en andere gegevens

Planeten; conjunctiesOns zonnestelselDrievoudige of ‘grote’ conjunctiesDe Jupiter-Saturnus conjunctie van 7 BCBedekkingen en nauwe planeet configuratiesZons- en maansverduisteringen

Kometen, novae en supernovae

Candidaten voor de Ster van BethlehemAstronomische verschijnselenOf toch mythologisch?






Deze presentatie is beschikbaar op

www.astro.rug.nl/∼vdkruit/jea3/homepage/Bethlehem.pdf

Daarbij is ook een uitgebreide lijst van literatuurverwijzingenopgenomen.





Bijbelse tekstenGevolgtrekkingenHistorische en andere gegevens

Achtergronden






Bijbelse teksten

I De Ster van Bethlehem kan eenmythologisch vertelling zijn.

I Maar misschien betreft eenastronomische gebeurtenis, dieastrologische betekenis had.

I Hoe dan ook; wellicht is er informatiein over de datering van de geboortevan Jezus.

I Of is het een wonder, dat we letterlijkmoeten nemen?

I Of was het misschien een UFO?






Hier eerst de relevante passages volgens de Nieuwe BijbelvertalingNBV.

Matteüs 2:1-2Toen Jezus geboren was in Betlehem in Judea, tijdens de regeringvan Herodes, kwamen er magiërs uit het Oosten in Jeruzalem aan.

Ze vroegen: ‘Waar is de pasgeboren koning van de Joden? Wijhebben namelijk zijn ster zien opgaan en zijn gekomen om hem eerte bewijzen.’






Matteüs 2:7-10Daarop riep Herodes in het geheim de magiërs bij zich; hij wildeprecies van hen weten wanneer de ster zichtbaar geworden was,

en stuurde hen vervolgens naar Betlehem met de woorden: Stel eennauwkeurig onderzoek in naar het kind. Stuur mij bericht zodra uhet gevonden hebt, zodat ook ik erheen kan gaan om het eer tebewijzen.’

Nadat ze geluisterd hadden naar wat de koning hun opdroeg, gingenze op weg, en nu ging de ster die ze hadden zien opgaan voor henuit, totdat hij stil bleef staan boven de plaats waar het kind was.

Toen ze dat zagen, werden ze vervuld van diepe vreugde.






De ster was voorspeld in de orakelspreuk van Balak:

Numeri 24: 17Wat ik zie is niet in het heden, wat ik waarneem is niet nabij.Een ster komt op uit Jakob, een scepter uit Israël.






Lucas 2:8Niet ver daarvandaan brachten herders de nacht door in het veld, zehielden de wacht bij hun kudde.

Lucas 2:16Toen de engelen waren teruggegaan naar de hemel, zeiden deherders tegen elkaar: ‘Laten we naar Betlehem gaan om met eigenogen te zien wat er gebeurd is en wat de Heer ons bekend heeftgemaakt.’






Matteüs 2:16Toen Herodes begreep dat hij door de magiërs misleid was, werd hijverschrikkelijk kwaad, en afgaande op het tijdstip dat hij van demagiërs had gehoord, gaf hij opdracht om in Betlehem en de wijdeomgeving alle jongetjes van twee jaar en jonger om te brengen.






Gevolgtrekkingen

I De Wijzen (of Magi) waren waarschijnlijk priesters en/ofastrologen. Het ligt voor de hand, dat zij van Babylon kwamen,of mogelijk van Assirië of Chaldea.






I Omstreeks de zesde eeuw veranderde de traditionelebeschrijving van Wijzen in Koningen en werd hun aantalbepaald op drie.

I Dit laatste, omdat zij drie geschenken bij zich hadden (goud,wierook en mirre) (Volgens de Oosterse traditie waren er zesKoningen).

I De ster kan niet erg helder geweest zijn en ook niet opvallendvoor iedereen.

I Ze zou astrologisch belang gehad moeten hebben.

I Astrologie bloeide in het Babylonia, maar niet in Judea enonder de Romeinen.

I Ook moet het een redelijk langdurend verschijnsel zijn geweest.






Historische en andere gegevens

I Jezus is geboren tijdens de regeerperiode van koning Herodus.

I Herodus stierf ergens rond de tijd van een maansverduistering,die vanuit Jericho en omstreeks de Pasen te zien was.

I Dit is dan zo goed als zeker de verduistering van 12 maart vanhet jaar 4 BC

I Jozef en Maria reisden van Nazareth naar Bethlehem, omdat ereen volkstelling (census) gehouden werd.

I Dit kan gerelateerd worden aan de volkstelling, die KeizerAugustus in het jaar 8 BC uitschreef.

I Herodus leefde nog toen hij opdroeg alle jonges van twee jaaren jonger te doden.






I Quirinius (of Cyrenius) was gouverneur van Syrië.

I Dit begon echter pas in AD 6 , maar hij was er wel consulvanaf 12 BC

I Schapen zijn niet op de velden in de winter (dan is het veel tekoud) en de herders zijn in ieder geval bij hun kudden tijdenshet lammeren in maart/april of bij het verzamelen van deschapen in het najaar.

I Dionysius Exiguus definieerde de jaartelling rond AD 525, maarvergat de 4 jaar waarin Augustus regeerde onder zijn eigennaam Octavius.

I Verder vergat hij het jaar nul.






De Ster van Bethlehem moeten we plaatsen tussen ongeveer7 en 5 BC en de geboorte vond waarschijnlijk plaats in hetvoor- of najaar.

In wat volgt:

I inventariseer ik de mogelijke astronomische verschijnselen, diede Ster van Bethlehem zouden kunnen verklaren, of

I die inspiratie zouden kunnen zijn geweest voor een mythischeoorsprong daarvan.





Ons zonnestelselDrievoudige of ‘grote’ conjunctiesDe Jupiter-Saturnus conjunctie van 7 BCBedekkingen en nauwe planeet configuratiesZons- en maansverduisteringen

Planeten; conjuncties






Het zonnestelsel

I De sterren, die wij zien, zijn objekten zoals de zon. Maar veelverder weg.

I Ze bewegen nauwelijks ten opzichte van elkaar en desterrenbeelden veranderen slechts merkbaar in de loop vanmillenia.

I Daarnaast zijn er planeten. Die draaien als de aarde om de zonen zijn dus veel dichter bij.

I Ze geven zelf geen licht en we zien ze alleen, omdat hetzonlicht erop valt.

I Van de 8 planeten zijn er twee (Uranus en Neptunes) niet methet blote oog te zien.






I Mercurius en Venus staan dichter bij de zon dan de aarde endie kunnen we dus nooit midden in de nacht zien.

I Mercurius is heel moeilijk te zien, maar Venus is heel helder ensoms te zien in het westen als de zon net onder is (deavondster) en soms in het oosten voor de zon opkomt.

I Mars, Jupiter en Saturnus zijn soms ’s nachts te zien als dehelderste sterren.






Drievoudige of ‘grote’ conjuncties

I De planeten bewegen ten opzichte van de sterren, omdat ze netals de aarde om de zon draaien.

I Vanaf de zon zouden we zelangzaam zien rondgaan tenopzichte van de achterliggendesterren; Mars in een kleine 2jaar, Jupiter in een kleine 12jaar en Saturnus in een kleine30 jaar.

I Vanaf de aarde gezienbeschrijven planeten een lus.






I Deze lus ontstaat, omdat deaarde een buitenplaneet als hetware inhaalt.

I Het midden van die lus is hetmoment, als de planeet vanaf deaarde recht tegenover de zonstaat, de zgn. oppositite, enmidden in de nacht zichtbaar is.






I Soms halen planeten ook elkaar in aan de hemel.

I Dit heet een conjunctie.

I Het komt soms voor, dat ze elkaar net inhalen als ze allebeivlak bij oppositie, dus tijdens zo’n lus, zijn.






I Vanaf de zon gezien zou dat betekenen, dat de aarde, Jupiteren Saturnus ongeveer op één lijn staan.

I Omdat ze dan vanaf de aarde gezien net in zulke lussenbewegen, kunnen ze elkaar drie maal passeren en blijven ze aande hemel soms maanden achtereen heel dicht bij elkaar.

I Dit had astrologische betekenis.

I Dit gebeurt met onregelmatige tussenpozen, omdat de planetenniet precies in cirkels bewegen.

I De drievoudige (of ‘grote”) conjuncties komen voor metgemiddelde intervallen van

I 110 jaar voor Mars–Jupiter;I 70 jaar voor Mars–Saturnus;I 170 jaar voor Jupiter–Saturnus.






I Gedurende drievoudigeconjuncties tussen Marsen Jupiter of tussen Marsen Saturnus blijven dezevoor 6 tot 7 maandenbinnen 10◦ van elkaar.

I Tussen Jupiter enSaturnus is dit minderdan 3◦ voor 9 maanden.

Graden met een gestrekte arm.






-522/1 1007/8-145/4 1305/6

-6 1425332/3 1682/3411/2 1940/1

452 1981709/10 2238/9

967/8 2279

I Hiernaast het voorkomen van drievoudigeJupiter–Saturnus conjuncties tussen 600 BCen AD 2300 .

I Omdat er geen jaar nul is, hebben we -6 = 7BC, enz.

I De laatste grote conjunctie tussen Jupiter enSaturnus vond plaats in 1981 en de volgendezal pas optreden in 2238-2239!






Jupiter en Saturnus in 1981

I De relevante grote conjunctie zou diezijn tussen Jupiter en Saturnus in hetjaar –6 (= 7 BC).

I Johannes Kepler (1571–1630) nam en(bijna drievoudige) conjunctie waartussen Jupiter en Saturnus in 1603-04,hetgeen hem ertoe zette om terug inde tijd de posities te berekenen.

I Op grond hiervan stelde hij al voor,dat die van 7 BC iets met de Ster vanBethlehem te maken zou hebbengehad.






De Jupiter-Saturnus conjunctie van 7 BC






I Er zijn enkele uitstekende video’s op Youtube om het verloopvan de conjunctie te illustreren.

I Enkele goede voorbeeld zijn:I www.youtube.com/watch?v=qZox-G5r6 cI www.youtube.com/watch?v=VYscZcWy83g

I Hier zal ik het illustreren met ‘snapshots’, die telkens een halvemaand in tijd verschillen. Jupiter zal daarbij in het middengehouden worden en de orientatie is die als Jupiter door demeridiaan gaat.






01-01-7BC ———— 10◦






15-01-7BC ———— 10◦






01-02-7BC ———— 10◦






15-02-7BC ———— 10◦






01-03-7BC ———— 10◦






15-03-7BC ———— 10◦






01-04-7BC ———— 10◦






15-04-7BC ———— 10◦






01-05-7BC ———— 10◦






15-05-7BC ———— 10◦






01-06-7BC ———— 10◦






15-06-7BC ———— 10◦






01-07-7BC ———— 10◦






15-07-7BC ———— 10◦






01-08-7BC ———— 10◦






15-08-7BC ———— 10◦






01-09-7BC ———— 10◦






15-09-7BC ———— 10◦






01-10-7BC ———— 10◦






15-10-7BC ———— 10◦






01-11-7BC ———— 10◦






15-11-7BC ———— 10◦






01-12-7BC ———— 10◦






15-12-7BC ———— 10◦






01-01-6BC ———— 10◦






15-01-6BC ———— 10◦






01-02-6BC ———— 10◦






15-02-6BC ———— 10◦






01-03-6BC ———— 10◦






15-03-6BC ———— 10◦






De afstand aan de hemel tussen Jupiter en Saturnus tijdens de groteconjunctie van 7 BC

I De afstand was 8 maanden lang minder dan 3◦ en lange tijdongeveer 1◦.

I Dit zou astrologische betekenis gehad hebben.






Bij de eerste passagewas de afstand tussenJupiter en Saturnus0◦.98.

29-05-7BC






Bij de tweede passagewas de afstand tussenJupiter en Saturnus0◦.98.

29-09-7BC






Bij de derde passagewas de afstand tussenJupiter en Saturnus1◦.05.

04-12-7BC






I In february 6 BCvolgde de ‘samen-scholing’ van Mars,Jupiter en Saturnus.

I Korte tijd stondendeze planeten < 8◦

van elkaar.

I Dit is minderzeldzaam (ongeveereens in de 20 jaar),maar heeft welastrologischebetekenis.

23-02-6BC






Deze conjunctie van Jupiter en Saturnus (eventueel met de eropvolgende samenscholing samen met Mars) is in veel opzichtenaantrekkelijk als verklaring:

I Het is een verschijnsel met duidelijke astrologsiche betekenis.

I Het is een serie van gebeurtenissen over een relatief lange tijd.

I Het is niet al te opvallend, vooral omdat waarschijnlijkastrologie een ondergeschikte rol speelde in Judea.






Bedekkingen en nauwe planeet configuraties

I Zeer fascinerend is de mogelijkheid van een echte bedekking.

I Dan komen aan de hemel de planeten langzaam dichter bijelkaar en worden dan voor korte tijd een enkele ster.

I Dit zal maar enige uren duren (en de totale helderheid zaltijdens de bedekking afnemen), maar dit zou zeer bijzondereastrologische betekenis hebben.

I Die gebeurtenissen zijn echter uiterst zeldzaam; tussen 1550 en2230 zijn er maar 21 geweest tussen de planeten, die we methet blote oog kunnen zien.






I De meest recente vond plaats in 1818 (tussen Venus enJupiter).

I De volgende zal plaatsvinden in 2065 (ook tussen Venus enJupiter, maar is erg dicht bij de zon). Daarna is er eenbedekking tussen Mercurius en Mars in 2079, maar ook dichtbijde zon.

I Er was een bedekking van Jupiter door Venus in 2 BC, maardat is te laat voor de Ster van Bethlehem, en vanuit Palistinamisten de planeten elkaar.






I De meest opmerkelijke, die in de recente geschiedenis heeftplaats gevonden is de bedekking van Neptunus door Jupiter in1613.

I Neptunus was niet bekend in die tijd, maar Galileo nam in deperiode zeer regelmatig Jupiter waar.

I Neptunus komt als een ster voor op tenminste twee van zijntekeningen! Maar hij herkende het niet als een nieuwe planeet.






I Er is ook de mogelijkheid van een nabije configuratie (een netmissen van een echte bedekking).

I Als de afstand aan de hemel slechts enkele boogminuten zouzijn, doen de planeten zich aan het oog voor als een enkelobjekt.

I Ook dit zal slechts enige uren duren en is zeldzaam.

I Op 21 december 2020 komen Jupiter en Saturnus tot op 6boogminuten van elkaar.

I Er zijn echter geen goede candidaten in de periode van de Stervan Bethlehem.






De volgende nauwe configuraties vonden plaats tussen12 BC en AD 7, zichtbaar in het Nabije Oosten,separatie ≤12′, zons-elongatie ≥15◦.

Datum Planeten Sep. (′) Elon. (◦) Tijdstip12 aug 3 BC Jupiter–Venus 12 21 Ochtend17 juni 2 BC Jupiter–Venus 3 45 Avond3 juni AD 5 Mars–Saturnus 11 57 Avond16 juni AD5 Mercurius–Venus 9 21 Avond

11 aug AD 5 Mars–Venus 9 35 Avond29 maart AD 6 Mars–Jupiter 12 23 Ochtend






Nauwe configuraties van planeten

I Het zijn belangrijke en opmerkelijke configuraties, waarbij drieof meer planeten aan de hemel niet meer dan enkele gradenvan elkaar staan.

I Ook deze zijn nogal zeldzaam.

I De volgende zijn opgetreden rond de geboorte van Jezus:tussen 12 BC en AD 7, zichtbaar vanuit het Nabije Oosten,binnen een cirkel met diameter 3◦, zons-elongatie ≥15◦.

Datum Planeten Diam. (◦) Elon. (◦)22 jan 12 BC Mars–Saturnus–Venus 0.8 18

5 nov AD 1 Jupiter–Mars–Mercurius–Venus 2.7 1714 feb AD 4 Jupiter–Mars–Mercurius 1.4 25

29 maart AD 6 Jupiter–Mars–Mercurius 3.0 24






Bedekkingen van planeten door de maan

I Deze zijn betrekklijk vaakvoorkomend, maarhebben wel astrologischebetekenis.

I De planeet verdwijnt vooreen periode tot enkeleuren achter de maan.

Maan en Venus in 2008






Hier zien we Jupiter achter de Maan verdwijnen in een telescopischeopname.






I Twee occultaties zijnhier van belang:

I 20 maart 6 BCDe maan bedekteJupiter rondzonsondergang(vanuit hetMidden-Oosten).






I 17 april 6 BCI Weer bedekte de maan Jupiter, maar nu rond het middaguur in

het Nabije Oosten, zodat het niet zichtbaar was.I Maar astrologen zouden weten uit hun berekeningen, dat het

gebeuren zou (veel van de astrologische gebeurtenissen in oudeoverleveringen lijken eerder berekeningen te zijn dan echtewaarnemingen).

I Verder was het de dag van de helische opkomst van Jupiter.1

I Jupiter kwam op in het oosten toen de ochtendschemeringinzette en het was de eerste keer, dat de planeet weer gezienwerd.

1Astrologisch is bepaald op 12◦ van de zon.Piet van der Kruit, 21 december, 2011 De Ster van Bethlehem





De berekende bedekking vond plaats precies boven Bethlehemgezien vanuit Jerusalem.






Zons- en maansverduisteringen

I Zonsverduisteringen treden opals de maan op één lijn tussende aarde en de zon staat.

I De maan beneemt dan (een deelvan) het zicht op de zon.

I De verduistering is alleenzichtbaar van die plaatsen, waarde maan haar schaduw op deaarde werpt.

I Het treedt op bij Nieuwe Maan.






I Maansverduisteringen treden op als de maan in de schaduwvan de aarde treedt.

I De verduistering is zichtbaar vanaf elke plaats op aarde waar demaan boven de horizon staat.

I Het treedt op bij Volle Maan.






I Elk jaar zijn er tussen 2 en 5 zonsverduisteringen en 0 tot 3maansverduisteringen.

I In elk jaar zijn er nooit meer dan totaal 7 verduisteringenzichtbaar en nooit minder dan 3.

I Een (gedeeltelijke) zonsverduistering is op een zekere plaats eenvrij zeldzame en een totale verduistering een uiterst zeldzamegebeurtenis.

I Maar een maansverduistering komt op een bepaalde plaats veelvaker voor.

I Verduisteringen gelden al sinds lang als voortekenen van goedeof slechte gebeurtenissen.

I Ook zijn ze al lang met enige zekerheid te voorspellen (b.v.Stonehenge, Saros-cyclus) en nu nauwkeurig terug teberekenen.





Kometen, novae en supernovae





I Kometen zijn verschijnselen,die zeer indrukwekkend kunnenzijn.

I Ze worden gekenmerkt door eenlange staart.

I Ze zijn vaak opgevat alsbrengers van onheils-tijdingen.

I Hier de komeet van Donati in1858.





I Kometen zijn overblijfselen van het ontstaan van hetzonnestelsel, die zich ophouden in een bolvormige schil (de zgn.Oort Wolk) rond de zon op een afstand van zo’n 100Astronomische Eenheden2.

I Door verstoringen van nabije sterren worden ze soms in banengebracht, die ze dicht bij de zon brengt.

I Ze kunnen in het binnendeel van het zonnestelsel worden‘ingevangen’ door de aantrekking van planeten (vooral Jupiter)en komen dan voor soms enige eeuwen in periodieke banen.

I Uiteindelijk zullen ze na vele passages langs de zon verdampen.

I Nieuwe kometen hebben vaak spectaculaire staarten, die uitstof bestaan en als gevolg van de stralingsdruk van de fotonenvan het zonlicht van de zon af zijn gericht.

21 A.E. = de gemiddelde afstand aarde–zon (∼ 150 miljoen km).Piet van der Kruit, 21 december, 2011 De Ster van Bethlehem




Een bekend voorbeeld is de komeet van Halley, die een periode heeftvan 75,3 jaar.

De laatste verschijning was in 1986 en ze wordt weer verwacht in2061.





Komeet van Halley in 1910.





Komeet van Halley in 1986.





I Een nova treedt op in eennauwe dubbelster, die uit eenwitte dwerg een ‘gewone ster’(meestal rode reus) bestaat.

I Er stroomt dan gas van delaatste naar de witte dwerg endat vormt een accretieschijf.

I Daarbij lopen druk en temperatuur zover op, dat eenkernreactie op gang komt waarbij waterstofkernen fuseren tothelium in een explosieve thermonucleaire kettingreactie.

I Ze worden dan tijdelijk (maanden) van de orde van 8 tot 12magnituden helderder ofwel een factor 1500 tot 60.000.

I Novae die met het blote oog zichtbaar zijn komen om de paarjaar voor, maar meestal zijn ze niet erg opvallend.





I Luminous Red Novae (LRN) zijn veel extremere gevallen vaneen nova-uitbarsting.

I Het is misschien het in elkaar versmelten van twee sterren ofhet plotselinge begin van helium-verbranding (‘helium-flits’) ineen uiterst massieve ster.





I Supernova. Dit is het eindstadium van een zware ster,wanneer als gevolg van een veelvoud van kernreakties zoveelenergie vrijkomt, dat de ster zijn buitenlagen in een gigantischeexplosie de interstellaire ruimte inblaast.

I Een supernova is een nogal zeldzame gebeurtenis; er is erslechts één in de paar eeuwen met het blote oog zichtbaar.

I Tycho’s supernova (thans radiobron 3C 10) was een supernovain Cassiopeia zichtbaar in november 1572.

I Kepler’s supernova werd ontdekt in oktober 1604 in hetsterrenbeeld Slangendrager en was drie weken lang overdagzichtbaar.





Supernova 1987A in de Grote Magelhaense Wolk was de laatste methet blote oog zichtbare SN.





De Krabnevel is het restant van de supernova explosie opgetekend inChinese kronieken in 4 juli 1054.





De Sluiernevel of Cygnus Loop is het restant van een supernova diezo’n 5000–8000 jaar geleden is ontploft.





I De radiobron CassiopeiaA is een restant van eensupernova, die niet gezienis.

I Ze is ongveer 300 jaaroud.

I We zien de supernova restop vele golflengten vanelectromagnetiscgestraling.





Uit antieke kronieken zijn devolgende kandidaten gevonden voorde periode 20 BC tot AD 10 (HoPeng–Yoke kroniek):

I Nr. 61. Deze was voor heteerst zichtbaar op 26 augustus12 BC en bleef 56 dagenzichtbaar.Uit terugrekeningen blijkt dit dekomeet van Halley te zijngeweest.

I Nr. 62 is waarschijnlijk geennieuw verschijnsel.





I Nr. 63. Deze is voor het eerst gezien in het jaar 5 BC(precieze datum onbekend, maar tussen 10 maart en 7 april) enbleef meer dan 70 dagen zichtbaar.Het is beschreven als een ‘vegende ster’; dan is het een komeet.Er is echter geen aantekening van beweging aan de hemel, dushet kan ook een nova geweest zijn.Het objekt was zichtbaar in het sterrenbeeld Steenbok.Het is geen supernova, want er is geen bijbehorende SN-rest.

I Nr. 64. Voor het eerst gezien in april 4 BC in het sterrenbeeldArend en wordt beschreven als een komeet.Het is na de dood van Herodus.





Astronomische verschijnselenOf toch mythologisch?

Candidaten voor de Ster vanBethlehem






Astronomische verschijnselen

I Drievoudige conjunctie van Jupiter en Saturnus in 7 BC inVissen. De kleinste afstanden aan de hemel waren op 27 mei, 6oktober en 1 december en waren ongeveer 1◦.

I “Samenscholing” van Mars, Jupiter en Saturnus in 6 BC, nogsteeds in Vissen. Tussen 18 februari en 7 maart was de afstandaan de hemel tussen elke twee van deze planeten minder dan10◦. De meest kompakte groepering vond plaats rond 25februari, toen Jupiter en Saturnus net iets meer dan 7◦ uitelkaar stonden en Mars 4◦ verder weg. Het drietal waszichtbaar juist na zonsondergang.

I Een bedekking van Jupiter door de maan vond tweemaal plaatsin 6 BC, op 20 maart en 17 april. De laatste gebeurde op dedag, maar viel wel samen met de helische opkomst van Jupiter.






I Een komeet of nova verscheen volgens Chinese overlevering inmaart 5 BC en was zichtbaar voor meer dan 70 dagen. Dezeverscheen in Steenbok en werd voor het eerst gezien in hetoosten voor zonsopgang.

I Er was een conjunctie van Jupiter en Venus op 17 juni 2 BC,die zeer nauw was. Na zonsondergang kwamen de tweeplaneten tot op 3′ afstand aan de hemel (net te scheiden methet blote oog) voor ze ondergingen. Een vergelijkbaregebeurtenis vond plaats op 12 augustus 3 BC, alhoewel minderopvallend. Beide gebeurtenissen vonden echter waarschijnlijkplaats na de dood van Koning Herodus.

I De vraag is of deze gebeurtenissen wel speciaal genoeg zijn omeen lange reis naar Judea te ondernemen. Misschien decombinatie?






Mogelijke volgorde van gebeurtenissen

I 7 BC Magi (wijzen, die waarschijnlijk astrologen waren) inPerzië (Babylon) zagen de grote conjunctie in Vissen. Ditsterrenbeeld is astrologische geassocieerd met Israel. Dit zou deaandacht van de Wijzen hebben getrokken.

I 6 BC Vervolgens trad er een samenscholing op van de planetenin hetzelfde sterrenbeeld, terwijl de maan tweemaal Jupiterbedekte. Bevestiging dat er iets te gebeuren stond?

I 5 BC De komeet in de Steenbok bevestigt, dat de Koninggeboren is. De Steenbok staat voor de hergeboorte van de zon(de keerkring). De Wijzen besluiten naar Jerusalem te reizen.






I 5 BC Een reis van Babylon naar Jerusalem duurt één tot tweemaanden. De adviseurs van Herodus vertellen hun, dat deKoning volgens Bijbelse profetie in Bethlehem geboren zalworden.

I 5 BC De komeet of nova was tegen die tijd in het zuidenzichtbaar voor zonsopgang (de richting van Bethlehem vanuitJerusalem). De Wijzen reizen naar Bethlehem. Na terugkeernaar Jerusalem beantwoorden ze de vraag van Herodus, dat dester al meer dan 2 jaar geleden in eerste vorm is verschenen.Herodus beveelt, dat alle jongens tot 2 jaar vermoord moetenworden.

I Je moet natuurlijk dan wel geloven dat dit geen toeval was.






Of toch mythologisch?

I Waarom zouden de Magi eigenlijk zo’n lange reis hebbenaanvaard en op grond van welke doorslaggevende reden ofverschijnsel?

I Maar als er een zeldzaam en overduidelijk astronomischverschijnsel ten grond ligt aan het verhaal, waarom kunnen wedat dan niet vinden?

I Waarom hebben de Wijzen geen duidelijke melding van hunerveringen gemaakt toen ze weer terug waren en overtuigdwaren de ‘Koning’ te hebben aanschouwd?

I Waarom is er geen historische melding gemaakt van het dodenvan alle jongens onder de twee jaar door Herodus?






I Het evangelie van Matteüs is waarschijnlijk geschreven tussenAD 80 en AD 100.

I Dit was kort na de opstand van de Joden tegen de Romeinen inAD 66 en de vernietiging van de tempel van Jeruzalem in AD70.

I In AD 66 verscheen de komeet van Halley en dat werd als eenvoorteken van de vernietiging van de tempel gezien.

I Dit zou de inspiratie kunnen zijn geweest voor een vertellingom meer luister bij te zetten aan de geschiedenis van de komstvan de Messias.






De Ster van Bethlehemis door Giotto diBondone, Italiaanskunstschilder enarchitect (1266/7 of1276 tot 1337), als eenkomeet afgebeeld in zijnfresco ‘Aanbidding vande Wijzen’ (1304-06).






In 13 maart 1986 ‘vloog’de ruimtemissie Giottovan de European SpaceAgency (ESA) op eenafstand van 596 kmlangs de kern van dekomeet van Halley.






Conclusies

I Er is niet een echt overtuigende astronomische candidaat rond7 – 5 BC voor de Ster van Bethlehem.

I Het idee dat de komeet van Halley in 66 BC inspiratie was bijhet schrijven van het Evangelie van Matteüs is plausibel.





Joël 3: 3-4

Dan zal ik tekenen geven aan de hemel en op aarde: bloed en vuuren zuilen van rook, de zon verandert in duisternis en de maan inbloed. Dan komt de dag van de HEER, groot en ontzagwekkend.

Handelingen 2: 19-20

Ik zal wonderen doen verschijnen aan de hemel boven en tekenengeven op de aarde beneden, bloed en vuur en rook. De zon zalveranderd worden in duisternis en de maan in bloed voordat degrote, stralende dag van de Heer komt.





Gegevens

I Pontius Pilatus was procurator van Judea tussen de jaren AD26 en AD 36.

I Doop door Johannes de Doper vond plaats in het 15e jaar vande regering van Tiberius (volgens Lucas); dus omstreeks hetjaar AD 29.

I Uit gebeurtenissen, die gedateerd kunnen worden en zijn eigenbeschrijving van tijden en tijdsperioden kan de bekering vanPaulus gedateerd worden op ongeveer het jaar AD 34.

I Het laatste avondmaal was zeer waarschijnlijk een paasmaal enJoodse Pasen vond plaats op de dag van Volle Maan in demaand Nissan. Volgens de Joodse kalender is het dus 14Nissan.





I De kruisiging vond plaats voor het begin van de Sabbath, dusop een vrijdag. Dus 14 Nissan moet op een vrijdag gevallenzijn.

I De vrijdagen, die dan overblijven zijn 7 april AD 30 en 3 aprilAD 33.

I Er is een (onwaarschijnlijke) mogelijkheid, dat wegens een‘schrikkelmaand’ Nissan een maand later viel. De enigemogelijke datum dan is nog vrijdag 23 april AD 34.

I Deze argumenten zijn voor het eerst (voor zover bekend) doorNewton gegeven in 1733. Zijn conclusie was 23 april AD 34.





I Volgens Handelingen werdde maan na de kruisigingrood als bloed.

I Op 3 april AD 33 was ereen gedeeltelijkemaansverduistering, dienog in gang was toen demaan opkwam.

I Daardoor kan deze roodgekleurd worden.

Van eclipse.gsfc.nasa.gov





I Op deze basis is geconcludeerddat de kruisiging plaatsvond op3 april AD 33.

I Echter bij opkomst kan de maanook zonder verduistering roodgekleurd zijn.

I Er is ook op gewezen, dat dezemaansverduistering wel heelmoeilijk waarneembaar was.





In Nieuwe Testament:

Matteüs 27: 45Rond het middaguur viel er duisternis over het hele land, die drieuur aanhield.

Marcus 15: 33Op het middaguur viel er een duisternis over het hele land, die drieuur aanhield.

Lucas 23: 44-45Rond het middaguur werd het donker in het hele land doordat dezon verduisterde. De duisternis hield drie uur aan.





I De evangeliën noemen alleen verduisteringen van de zon.

I Er waren echter voorafgaand aan de datum van 7 april AD 30twee maansverduisteringen en één zonsverduistering.

I De data zijn resp. 14 juni AD 29 en 9 december AD 29 voor demaansverduisteringen en 24 november AD 29 voor dezonsverduistering.

I We kunnen ook deze nader bekijken op eclipse.gsfc.nasa.gov.

I De Griek Phlegon noemt dat er in AD 29 een aardbevingplaatsvond in het Midden-Oosten.





Deze maansverduisteringen waren zeer goed zichtbaar in Jeruzalem.





I Deze zonsverduisteringwas bijna volledig inJerusalem en trad opmidden op de dag!





De beste schatting is dat Jezus geboren is tussen 7 en 5BC –en als we de Ster van Bethlehem letterlijk nemenwaarschijnlijk in het voorjaar van 5 B.C.– en stierf op 7april AD 30 of misschien op 3 april AD 33.





Deze presentatie is beschikbaar op

www.astro.rug.nl/∼vdkruit/jea3/homepage/Bethlehem.pdf

Hierna is een uitgebreide lijst van literatuurverwijzingen opgenomen.





Literatuur





De literatuur hieronder is geselecteerd op beschikbaar op hetWWW, alhoewel voor recente artikelen mogelijk een electronischabonnement nodig is. Het merendeel zijn tijdschrift publicaties viade NASA Astrophysics Data System ADS.

I Cole: The Star of Bethlehemadsabs.harvard.edu/abs/1964MNSSA..23..152C

I Hughes: The Star of Bethlehemadsabs.harvard.edu/abs/1976Natur.264..513H

I Matters arising in Nature 268, 565-567 (1977)

I Clark, Parkinson & Stephenson: An astronomical re-appraisalof the Star of Bethlehem – a nova in 5 BCadsabs.harvard.edu/abs/1977QJRAS..18..443C

I Farquharson: The Star of Bethlehemadsabs.harvard.edu/abs/1978JBAA...89....8F





I Cullen: Can we find the Star of Bethlehem in far easternrecords? adsabs.harvard.edu/abs/1979QJRAS..20..153C

I Humphreys & Waddington: Dating the Crucifixionadsabs.harvard.edu/abs/1983Natur.306..743H

I Phipps: Theological table-talk: The Magi and Halley’s cometTheology Today, 43, 88-92 (1986-87)

I Olson & Pasachoff: New information on comet p/Halley asdepicted by Giotto di Bondone and other western artistsadsabs.harvard.edu/abs/1987A%26A...187....1O

I Schaefer: Lunar visibility and the Crucifixionadsabs.harvard.edu/abs/1990QJRAS..31...53S

I Humphreys & Waddington: Crucifixion dateNature 348, 684 (1990)

I Pratt: Newton’s date for the Crucifixionadsabs.harvard.edu/abs/1991QJRAS..32..301P





I Humphreys: The Star of Bethlehem – a comet in 5 BC – andthe date of the birth of Christadsabs.harvard.edu/abs/1991QJRAS..32..389H

I Bulmer-Thomas: The Star of Bethlehem – a new explanation –stationary point of a planetadsabs.harvard.edu/abs/1992QJRAS..33..363B

I Paffenroth: The Star of Bethlehem casts light on its moderninterpreters adsabs.harvard.edu/abs/1993QJRAS..34..449P

I Hughes, Yau & Stephenson: Giotto’s comet – was it the cometof 1304 and not comet Halley?adsabs.harvard.edu/abs/1993QJRAS..34...21H

I Heintz: The timing of Matthew 2adsabs.harvard.edu/abs/1994Obs...114..172H

I Molnar: The Magi’s star from the perspective of ancientastrological practicesadsabs.harvard.edu/abs/1995QJRAS..36..109M





I Chapman-Rietschi: Venus as the Star of Bethlehemadsabs.harvard.edu/abs/1996QJRAS..37..843C

I Dworetsky & Fossey: Lunar occultations of Jupiter and Saturn,and the Star of Bethlehemadsabs.harvard.edu/abs/1998Obs...118...22D

I Olson & Pasachoff: Comets, meteors, and eclipses: art andscience in early Renaissance Italyadsabs.harvard.edu/abs/2002M%26PS...37.1563O

I Jenkins: The Star of Bethlehem and the comet of AD 66adsabs.harvard.edu/abs/2004JBAA..114..336J

I Tipler: The Star of Bethlehem: a type Ia/Ic supernova in theAndromeda galaxy?adsabs.harvard.edu/abs/2005Obs...125..168T

I Coates: A linguist’s angle on the Star of Bethlehemadsabs.harvard.edu/abs/2008A%26G....49e..27C





Algemene WWW-artikelen:

I Killian: The Star of Bethlehem is Venuswww.scripturescholar.com/VenusStarofBethlehem.htm

I Wikipedia: Star of Bethlehemen.wikipedia.org/wiki/Star of Bethlehem

I Strobel: The Star of Bethlehemwww.astronomynotes.com/history/bethlehem-star.html


AchtergrondenBijbelse tekstenGevolgtrekkingenHistorische en andere gegevens

Planeten; conjunctiesOns zonnestelselDrievoudige of `grote' conjunctiesDe Jupiter-Saturnus conjunctie van 7 BCBedekkingen en nauwe planeet configuratiesZons- en maansverduisteringen

Kometen, novae en supernovaeCandidaten voor de Ster van BethlehemAstronomische verschijnselenOf toch mythologisch?


DE STER VAN BETHLEHEMvdkruit/jea3/homepage/...opzichte van de achterliggende sterren;Marsin...

Documents

Transcript of DE STER VAN BETHLEHEMvdkruit/jea3/homepage/...opzichte van de achterliggende sterren;Marsin...