De Spijsvertering

Op reis van MOND tot KONT

Mondholte

Slokdarm

Maag

Alvleesklier

Dunne Darm

Dunne Darm

Dikke Darm

Dikke Darm

Blinde Darm

12-vingerige darm

Lever Galblaas

• Speekselklieren– In de mondholte– Produceren Speeksel voor de vertering van Zetmeel

• Maagsapklieren– In de maagwand– Produceren Maagsap voor de vertering van eiwit

• Lever– Produceren Gal, dit wordt tijdelijk opgeslagen in de

Galblaas– Gal emulgeert vetten

• Alvleesklier– Productie van Alvleessap– Alvleessap verteerd eiwitten, koolhydraten en vetten

• Darmsapklieren– In de darmwand– Produceren Darmsap voor de vertering van eiwitten en

koolhydraten

Waar verteer je wat?

• Koolhydraten worden verteerd in de mondholte, de 12-vingerige darm en de dunne darm.

• Eiwitten worden verteerd in de maag, de 12-vingerige darm en de dunne darm.

• Vetten worden verteerd in de 12-vingerige darm.

Enzymen verterenSpeeksel (pH ± 7): bevat water, slijm en amylase.Amylase breekt zetmeel af tot maltose. Dit gebeurt in

de mondholte, slokdarm en een korte tijd in de maag.

Maagsap (pH = ± 2): bevat zoutzuur en pepsinogeen (een inactief enzym)

. Pepsinogeen wordt in de maag geactiveerd tot pepsine, onder invloed van het zoutzuur en pepsine.

Pepsine stimuleert zijn eigen vorming. Dit noemen we positieve terugkoppeling.

. Pepsine verteert eiwitten tot polypeptiden.

Gal: bevat galkleurstoffen en galzure zouten (géén enzymen)Alvleessap: bevat NaHC03, trypsinogeen, amylase en lipaseNaHC03 (natriumwaterstofcarbonaat) neutraliseert maagzuur

hierdoor wordt de pH ± 8 zodat de maag portier open gaat.Trypsinogeen wordt in de twaalfvingerige darm omgezet in

trypsine.Trypsine breekt polypeptiden af tot tri- en dipeptiden.Lipase breekt vetten af tot glycerol en vetzuren. Deze vetzuren

verlagen de pH. Amylase breekt zetmeel af tot maltose (de amylase in het

speeksel wordt onwerkzaam gemaakt door HCI in de maag).Darmsap: bevat peptidasen, maltase, sacharase en lactase.

Enzymen verteren

Zuur-Base reactie: H+ (van HCl) en HCO3- (van NaHCO3) vormt H2CO3, dit

molecuul is instabiel en valt uiteen in H2O en CO2. Doordat het gas CO2 makkelijk verdwijnt uit dit evenwicht….burp, licht het evenwicht rechts en wordt het merendeel van het HCl geneutraliseerd.

Enzymen verteren & RegelingPeptidasen breken korte peptidenketens af tot aminozuren.· Maltase breekt maltose af tot 2 glucose.· Sacharase breekt sacharose af tot glucose en fructose.· Lactase breekt lactose af tot glucose en galactose.

Regeling afgifte spijsverteringssappen:1. Zenuwstelsel: er gaan een remmende en stimulerende

zenuw naar de onderdelen van het verteringsstelsel 2. 2. Hormoonstelsel: Gastrine (uit de maagwand) stimuleert de

maagsapproductie. Secretine (uit de twaalfvingerige darm) stimuleert de

productie van gal en van NaHC03 in het alvleessap. Cholecystokinine (uit de twaalfvingerige darm) stimuleert de

afgifte van de gal en de productie van enzymen in het alvleessap.

Enzym animaties

• http://www.bioplek.org/animaties/enzymen/enzym.swf

• http://www.northland.cc.mn.us/biology/biology1111/animations/enzyme.html

• Deze laatste animatie is in het engels vooral de eerste, enzyme basics, is belangrijk voor jullie.

We vullen 4 reageerbuisjes:

• Buis 1: Eiwitten, water en speeksel• Buis 2: Eiwitten, water en maagsap• Buis 3: Eiwitten, water en gal• Buis 4: Eiwitten, water en alvleessap

In welke buizen worden Eiwitten verteerd?

Tabel met resultaten practicum:Buis Inhoud Verteringssap Indicator Kleur na 15 minuten

1 5 ml zetmeel-oplossing

Geen(wel 5 ml water)

1 druppel jodiumoplossing

Donkerblauw

2 5 ml zetmeel-oplossing

5 ml verdund speeksel

1 druppel jodiumoplossing

Lichtblauw

3 5 ml zetmeel-oplossing

5 ml maagsap 1 druppel jodiumoplossing

Donkerblauw

4 5 ml zetmeel-oplossing

5 ml alvleessap 1 druppel jodiumoplossing

Lichtbruin

In welke buizen is zetmeel verteerd?

Practicum VetverteringProef 1 Proef 2 Proef 3 Proef 4

Inhoud Bekerglas

10 gram vetWaterVetverterend enzymGal

10 gram vetWaterVetverterend enzymGal

10 gram vetWater--Gal

10 gram vetWaterVetverterend enzym-

Temperatuur 4 graden Celcius

37 graden Celcius

37 graden Celcius

37 graden Celcius

Resultaat na 2 uur

1 gram vet verteerd

9 gram vet verteerd

0 gram vet verteerd

4 gram vet verteerd

Welke drie conclusies kun je trekken na het bekijken van de resultaten?

Welk verteringsenzym heeft hier zijn werk gedaan?

Hoeveel gram water zit er in Brinta?

In 100 gram Brinta zit:11 gram eiwitten65 gram koolhydraten2,1 gram vetten10,5 gram voedingsvezels0,2 gram natrium-------------88,8 gram

100 – 88,8 = 11,2 gram water

Tanden en KiezenPlanteneters Vleeseters Alleseters

Herbivoor Carnivoor Omnivoor

Naam Kiezen: Plooikiezen Knipkiezen Knobbelkiezen

Lengte Darmen: Lang Kort Gemiddeld

Tandformule

RechtsLinks2 . 1 . 52 . 1 . 5

5 . 1 . 25 . 1 . 2

Snijtanden

Hoektanden

Kiezen

Opgaven?!?

• Thema 4;Opdr. 4 vraag 9-11, Opdr. 5, 12 Opdr. 13 vraag

13-18, opdr. 14 t/m 17Verder:Examenbundel; onderdeel Celstofwisseling en

Planten (Thema 1) en Voeding en Vertering (Thema 4)