DE

DE AANNEMERSFAMILIE

EGAS VAN HOLWERD

SNEUPER

jaargang 28 nr. 1 MAART 2015

!"#$%&&'()*+,,-(.,-(/&(

0%12)*%1$3&(4&*&-%+%-+(5))*/))1267*%&1',-/

nummer 117

losse nummers 3,95

Niets uit deze uitgave mag zonder toestemming van de redactie worden overgenomen.

COLOFON

138

18 22 24

4

correspondentieuitsluitend via: Postbus 369

9100 AJ Dokkum

kopij via e-mail: redactie@hvnf.nl

website www.hvnf.nl

webloghttp://sneuperdokkum.blogspot.com

De Historische Vereniging Noordoost-Friesland is een Algemeen Nut Beogende Instelling.

redactie

Warner B. Banga Dokkum

Hilda Bouta Neerijnen

Atze Glas Gerkesklooster

Piet de Haan Dokkum

Jacob Roep Leeuwarden

Hans Zijlstra Amsterdam

opmaakWarner B. Banga

7

ACHTERGRONDFOTO OMSLAG: PIET DE HAANINZETFOTO: COLLECTIE JAN VAN DER VELDE

prijs losse nummers 3,95

(exclusief porto)

achtentwintigste jaargang nr. 1

maart 2015

verschijnt in maart, juni,

september en december

in een oplage van 650 exemplaren

!"#$%&&'

)*+,,-

.,-(/&(

0%12)*%1$3&(

4&*&-%+%-+

5))*/))1267*%&1',-/

2&(8)99:;

nummer 117

INHOUD

Hier maakt men wielen daar vrouwen m spinnen,om voor de mans de eerelijke kost te winnen.Doch als sy somtijds uit gaan te naayen,dan zit ik op mijn gat om wielen te draayen.

Luifelschrift op een wieldraayershuis op de Turfmarkt te Dockum

HISTORISCH CITAAT:

SNEUPERDE

5

6

7

13

16

22

24

32

8

14

4

18

19

20

21

34

REDACTIONEEL

LEDENNIEUWS 2015-01VAN DE BESTUURSTAFEL

HISTORIE & STREEKGESCHIEDENIS

SIGARENFABRIKANT PETRUS JORRITSMADE IJSHERBERG VAN OUDWOUDEHUISNUMMERING DANTUMAWOUDEETIENNE BABOIS: FRANSMAN WERD FRIESHEIN DE BRUIN EN AMELAND

GENEALOGIE & FAMILIEGESCHIEDENIS

DE FAMILIE EGAS UIT HOLWERD DEEL 1HET GELEENDE PASPOORT

RUBRIEKEN & COLUMNS

COLUMN: Je mutte mar hoare...DE KOFFER: DE KOFFER WORDT GESLOTENHERALDIEK: WAPEN EN VLAG VAN DOKKUM 3VEENHUIZEN: SIGNALEMENT MET FOTO

DIGITAAL & ACTUEEL & VARIA

INGEBOEKT: Windlust, BurumWEBNIEUWS: Virtuele reizen van Kollum tot India

WARNER B. BANGAJOHANNES DIJKSTRAHAIJE TALSMA

JAN KOOISTRAREINDER H. POSTMAHENK PLANTINGALINDA MOESANDRE STAAL

KLAAS EGASKLAAS PERA

IHNO DRAGTHILDA BOUTARUDOLF J. BROERSMAPIET DE HAAN

YVONNE TE NIJENHUISHANS ZIJLSTRA

TWEEDE LUITENANT

CO

LU

MN

MANKELYKHet is eind januari dat ik deze column schrijf en ik voel me een beetje

melancholiek, oftewel mankelyk zoals dat zo mooi in het Fries heet. Misschien komt het doordat we net weer in een nieuw jaar zitten en

ik bovendien zojuist 62 ben geworden. De pensioendatum komt al

dreigend dichterbij en ik wil nog lang niet weg. Of doordat er juist ie-

mand uit de familie overleden is. Weliswaar oud en ziek, zonder hoop

op genezing, maar helder van geest: het zal je overkomen, denk ik dan.

Zou het te maken hebben met mijn partner, al jaren depressief? Ik ben

zo positivissimo van aard dat ik me dat eigenlijk niet kan voorstellen, maar misschien onbewust toch?

EEN EIGEN HUISNee, ik denk dat het vooral komt omdat ik mogelijk binnenkort mijn

huis na 25 jaar zal verlaten. Want enige weken geleden ging s avonds

de bel en ik met wat kleingeld naar de deur. Het was echter niet een

collecte, maar een mevrouw die zei: Rare vraag misschien, maar is dit huis te koop? Nou, ja dus, komt u binnen, want ik wil wat kleiner gaan wonen in deze levensfase en wat wil een mens nog meer (zeker

tegenwoordig) dan dat de kopers zichzelf aanmelden? Toch gaat dat

pijn doen, want ik heb heel veel van mezelf in dat huis en grote tuin

gestoken, om het zo maar eens uit te drukken.

En waar laat ik al die spullen die ik in de loop der jaren ijverig verza-

meld heb? Ik ben nog niet zo ver heen als een kennis die zelfs moeite

heeft om stapels (nog?) niet gelezen tijdschriften weg te doen, maar

toch. Als museumman zit verzamelen n behouden me in het bloed.

Bij al mijn spullen heb ik wel een herinnering en die doe je dan in feite

ook weg.

AFSCHEIDIk vraag me wel af waarom ik er eigenlijk zon moeite mee heb, want na afscheid

wordt iets een stukje afgesloten geschiedenis, persoonlijke geschiedenis. Ik ben

dol op geschiedenis: ik heb het gestudeerd, ik schrijf erover en ik bezie het leven

door een geschiedenisbril. Natuurlijk ben ik niet zon history-nerd dat ik geen oog heb voor het heden of de toekomst (plannen genoeg). Toch kan ik, om een

voorbeeld te noemen, de Markt in Dokkum niet zien zonder me ervan bewust te

zijn dat daar ooit een prachtige abdijkerk en een grote toren stonden. Daardoor

mist er voor mijn gevoel altijd wat aan die Markt.

Dus gek op geschiedenis, maar, realiseer ik me, dan vooral op andermans ge-

schiedenis. Want je eigen geschiedenis heeft de eigenschap steeds zwaarder te

gaan wegen. Waarmee en passant proefondervindelijk aangetoond is dat ge-

schiedenis een soortelijk gewicht heeft en dus gewichtig oftewel belangrijk is.

Ik wil, zodra mijn huis verkocht is, wel weer naar Dokkum, waar ik al eens 10 jaar

woonde ( Ich bin ein Dokkumer ); dat me zo vertrouwd is, omdat ik de geschie-denis ervan en van veel inwoners goed ken. Maar ik moet er niet aan denken

om daar nog veel langer te leven dan, laten we eens onbescheiden zijn, zon 25

jaar, totdat ik zelf geschiedenis word. Ik heb er nu al zoveel mensen gekend die

inmiddels dood zijn, dus dat worden er dan alleen maar meer.

Daar kan een man toch mankelyk van worden?

4

door IHNO DRAGT giwdragt@museumdokkum.nl

JE MUTTE MAR HOARE...

RE

DA

CT

ION

EE

L

19E-EEUWSE MEMENTO-MORI VOUWBRIEF

VAN DE EIGEN GESCHIEDENIS

DE LASTC

OLL

ECTI

E: M

USE

UM

DO

KKU

M

BRO

N: G

EMEE

NTE

DO

NG

ERA

DEE

L

CO

LU

MN

5

RE

DA

CT

ION

EE

L

HOE WERKT DAT MET EEN NIEUW ARTIKEL?Regelmatig roepen wij als redactie onze leden op om de resultaten

van hun genealogisch of historisch onderzoek te publiceren in ons

verenigingsblad De Sneuper. Soms benadert de redactie bewust mensen

van buiten de vereniging, waarvan wij weten dat zij professioneel of

hobbymatig bezig zijn met een interessant deel van de geschiedenis

van Noordoost-Friesland. Soms komen mensen ook naar ons toe met

een vraag of een verzoek om hulp...

Zo ook Klaas Egas uit Lisse. Hij nam in de zomer van 2013 contact op met

het streekarchief vanwege zijn onderzoek naar de familiegeschiedenis

van de familie Egas en kwam zo in contact met oud-redactielid Reinder

Tolsma, die hem hielp bij het zoeken naar genealogische gegevens

en weer in contact bracht met ons lid en Holwerd-kenner Jan van der

Velde. Gelukkig was Reinder niet te beroerd om ook nog even te vragen

of er misschien een artikeltje voor ons contactblad De Sneuper in zat...

NETTO, BRUTO OF TARRADat hebben we geweten. Klaas Egas hapte toe en kreeg vanuit de redactie Piet de Haan als coach en begeleider toegewezen.

Binnen de redactie hebben wij namelijk afgesproken dat een ( potentile ) auteur een begeleider krijgt toegewezen, omdat niet

alle artikelen drukklaar worden aangeleverd. Sterker nog, regelmatig krijgen wij enige kwartierstaten of losse familiegegevens

toegestuurd met de toevoeging: Maak er maar wat moois van...! Gelukkig had Klaas Egas een andere insteek. Er ontspon zich een mooie correspondentie tussen Piet en Klaas over de eventuele

inhoud, omvang en diepgang van het artikel: Ik wil graag weten hoe breed of smal de redactie het artikel had gedacht c.q. willen hebben. Want tussen netto en bruto kun je in de tarra ook nog selectief te werk gaan. Bijv. passage over cichoreidrogerij weglaten, wel iets over de Holwerder merke opnemen, geen verhaal over de landarbeid, wel iets over de SDAP en AJC (verbonden met mijn vader), enz.

Schrijvers krijgen wel een aantal technische instructies, waaraan de aan te leveren kopij moet voldoen:

- lever de tekst in als een Word-document (lettergrootte 11 of 12 punt)

- schrijf uw teksten in dezelfde tijd, dus of verleden tijd of tegenwoordige tijd.

- lever Nederlandstalige teksten aan, maar Friese bijdragen zijn ook welkom (met Nederlandstalige samenvatting)

- lever fotos en afbeeldingen in als losse jpg-bestanden (liefst 300 dpi / ongeveer 1MB)

- lever ook een Word-document aan waarin duidelijk aangegeven staat waar welke foto ongeveer moet staan

BEDANKT VOOR UW GEDULDAls het artikel klaar is, wordt het bij de eindredacteur (mijn persoon dus) ingeleverd en in de kopijportefeuille bewaard. Afhankelijk

van de omvang, de soort (streek- of familiegeschiedenis) en het thema van het artikel worden artikelen zo veel mogelijk op vol-

gorde van binnenkomst gepubliceerd. Helaas (of gelukkig?) is onze kopijportefeuille zo goed gevuld dat dit bij een kwartaalblad

soms een wachttijd van een half jaar tot een jaar op kan leveren! Een enkele keer worde